Sturen op kwaliteit: Natuurvisies & Kwaliteitstoetsen in de praktijk bij Natuurmonumenten
Ir. Cindy Burger, 19 maart 2015
Sturen op kwaliteit • Wie is Natuurmonumenten? • Hoe werkt onze beheercyclus? • Waarom een Natuurvisie? • Hoe gaat een Kwaliteitstoets? • Wat zijn onze leer- en winstpunten? • Sturen we op kwaliteit?
Wie is Natuurmonumenten ?
• Vereniging sinds 1905
• 360 Natuurgebieden, >105.000 hectare • 3200 gebouwen, > 500 Rijksmonument
Wat doen we ?
We beschermen en behouden natuur en cultureel erfgoed in Nederland. Voor altijd en iedereen, omdat we geloven dat natuur de grootste bron van fascinatie en verwondering is.
Hoe werkt onze beheercyclus ? • Goed beheerder • Behoud & ontwikkeling waarden complex Planmatige aanpak Beheercyclus • Aansturing beheer & kwaliteit • Samenwerking & kennisuitwisseling
Beheercyclus Natuurmonumenten
• Natuur • Cultuurhistorie • Recreatie
Filosofie Sturingsfilosofie: Visie, vertrouwen, verantwoording
Trots, goed beheerder: • Certificering SNL - Subsidiestelsel Natuur en Landschap • Certificering FSC - Forest Stewardship Council -
• CMSi - Conservation Management System international -
SNL informatie ? • Beheertypen huidig & ambitie (Index Natuur Landschap) • Monitoring
Waarom een Natuurvisie ? • Natuurbeheer = lange termijnwerk • Gezamenlijke koers: wat & hoe? • Intern & extern • Continuïteit, kwaliteit beheer, potenties benutten Toekomstbeeld 18 jaar vooruitkijken
Wat is een Natuurvisie ? 1) Karakter & waarden 2) Successen, knelpunten & kansen 3) Toekomstvisie
4) Beheer & actieplannen
• Landschap, hydrologie, natuur, cultuurhistorie, gebouwen, recreatie • Beheerstrategie: ‘nanala – hanala - cula’
• Ambitiekaarten, zonering, toetsbare doelen
Hoe kom je tot een Natuurvisie ? • Team • Werkatelier / veldbezoek / droomsessie: klein - groot, thema - integraal • Samenwerking & draagvlak = duurzaam beheer • Tijd
Hoe sturen we op kwaliteit bij Natuurvisies? • Actieve kennisuitwisseling & gezamenlijke uitvoering • Externe consultaties, samenwerking: omgevingsanalyse, werkvormen • 1+1=3 • Zonering (ook buiten gebied) - Prioritering
• Toetsbare doelen - Verbeelding • Beheer – Actieplannen
• Handleiding Beheercyclus: minimale vereisten
Natuurvisie Witte Veen
Natuurvisie Sint-Pietersberg • Liefde voor natuurgebied • Luisteren, open staan ideeën • Kaders, medeverantwoordelijkheid • Samen behouden & ontwikkelen Droomsessies – genieten & wensen:
Natuur, Cultuurhistorie, Recreatie
Natuurvisie met 6 zones
Groene poorten Kleinschalig cultuurlandschap Zonnige, bloem- en vlinderrijke hellingen Centrale groeve Verrassende bossen Ondergrondse mergelgangen
Actieplannen 2014-2025 • 3x Natuur • 3x Cultuurhistorie • 3x Recreatie
Toetsbare doelen - Ambitiekaart
Actieplannen Natuur 1. Natuurherstel kalkgraslanden en verbindingen
2. Natuurherstel bossen en bosranden 3. Natuurontwikkeling in ENCI groeve
Beheercyclus Natuurmonumenten
Waarom een kwaliteitstoets? 1) Gewenste resultaat & doelen?
- verantwoording -
2) Nieuwe ideeën, inzicht, kennisuitwisseling 3) Bijsturing & actiepunten Evaluatie beheer 6 jaar terugkijken
- inspiratie -
Wat is een kwaliteitstoets?
• Focus: landschap / hydrologie / natuur / cultuurhistorie / recreatie / financiën • Doelen - beheer - monitoring: successen & knelpunten (rapport) • Wat leren we & hoe verder (toetsdag in het veld) • Vaststelling regiodirecteur, communicatie
Hoe gaat een Kwaliteitstoets ? Rapport feiten:
• Doelen, beheer • Kwaliteit SNL, ontwikkeling soorten – structuur – abiotiek - ruimtelijk
Toetsdag inspiratie:
• Aanvulling, discussie, kwaliteit, actiepunten • Samen: collega / lid / vrijwilliger / monitoring / collega organisatie / boer / gemeente / provincie / waterschap / omwonende / gebruikersgroep/ expert / …
Hoe sturen we op kwaliteit bij een Kwaliteitstoets ? Elk jaar 17500 ha kwaliteitstoets • Gezamenlijk expert judgement: goed matig slecht, – 0 + per beheertype
• Accent inspiratie, ideeën, kennisuitwisseling, open leeromgeving • Enthousiasme, betrokkenheid
Vastleggen & plannen actiepunten
Kwaliteitstoets Stippelberg 2014 • SNL bos & heide: matig • Trend bos & heide: 0 • Oppervlakte 1000 ha bijzonder
Kwaliteitstoets Stippelberg 2014
Kwaliteitstoets Brunssummerheide 2015 • SNL vochtige heide (2009/’14 - 2003/’08) • Soorten: matig, Abiotiek: slecht, Ruimtelijk: goed, Structuur: toetsdag • Trend: toetsdag
Monitoring analyse - CMSi • De Wieden broedvogels 2005/’12 • Genhoes SNL RL flora 2009/’14
Monitoring analyse - CMSi • Nieuwkoopse plassen: waterplanten 2000 - 2006, waterkwaliteit, aalscholvers
• Naardermeer kleine karekiet: met rietsnijder aanpassing maaibeheer, peildynamiek?
2001/07 allebei 2008/2014
Beheercyclus Natuurmonumenten
Wat zijn onze leerpunten ? Doe je niet even: moeilijk, kost tijd - inhoudelijk, procesmatig • Werkvorm & kader: voor effectief goed resultaat • Doelen & beheer - financieel: leren, prioriteren • Goede eenduidige monitoring: kwaliteit, trend • Kennisuitwisseling, inspiratie, betrokkenheid • Actiepunten realiseren
Wat zijn onze winstpunten ? • Beheercyclus en CMSi: verantwoording SNL & FSC
• Integraal • Schat aan informatie • Inbreng externen blik en kennis verruimend
• Monitoring leidt tot aanpassing
Toename doelgerichtheid, kwaliteit, kennis, samenwerking en enthousiasme! Leuk & inspiratie: even los & samen, daar doen we het allemaal voor!
Sturen we op kwaliteit ? Natuurvisie: • Continuïteit, integraal met kaders • Zonering en prioritering • Draagvlak met actieve samenwerking
Kwaliteitstoets: • Toetsen doelen & gezamenlijk expert judgement • Met externen
• Nadruk op inspiratie & kennisuitwisseling
Dank u wel. Tips - Vragen?
Ir. Cindy Burger, ecoloog Regio NB/L
[email protected]
Help ons mee! www.natuurmonumenten.nl/word-lid-van-natuurmonumenten
Meer interesse ?
• Handboek Beheercyclus • CMSi & Beheercyclus
[email protected]
[email protected]
Help ons mee! www.natuurmonumenten.nl/word-lid-van-natuurmonumenten
