VOEDINGS ADVIEZEN IN DE (HUISARTSEN) PRAKTIJK Iris de Vries Tamara de Weijer
19 november 2015
Huisarts i.o. & promovenda Huisarts
‘Laat uw voeding uw medicijn zijn en uw medicijn uw voeding’
Hippocrates (460 v Chr. – 370 v. Chr.)
Het Westerse voedingspatroon • • • • • • •
NL 25-54 jaar 27% chronische ziekte(n) * Ziektevrije levensverwachting daalt Groot deel ziektes wordt bepaald door levensstijl Ons eten in 30 jaar meer veranderd dan in 10.000 jaar Diëten werken niet op lange termijn Anti-vet regime Meer bewegen onvoldoende effectief
* Bron: Nationaal Kompas Volksgezondheid (VWS)
Het Westerse voedingspatroon Cruciaal is: WAT we eten Niet: hoeveel calorieën
316 kcal
360 kcal
Suiker, suiker en nog eens suiker Meer dan 24 kg suiker per jaar per persoon
Suiker, suiker en nog eens suiker Suikers = koolhydraten 1 of meer monosachariden = glucose en fructose = bouwstenen van alle suikers aan elkaar binden disacharide (tafelsuiker=sucrose)
Suiker, suiker en nog eens suiker Vele duizenden glucosemoleculen aan elkaar polysachariden zetmeel = brood/rijst/pasta/aardappelen = dus suiker! Snelle en trage suikers monosachariden vs zetmeel
Suiker, suiker en nog eens suiker Veel koolhydraten en anti-vet Richtlijn goede voeding
=
21%
14%
KOOLHYDRAAT
65%
Verwerking van de maaltijd:
Bloedglucose
Suiker: • Wordt omgezet in vet
• Verhoogt het cholesterolgehalte
• Leidt tot glucoseschommelingen
• Veroorzaakt gisting in de darmen
• Werkt ontstekingsbevorderend
• Onttrekt calcium aan de botten
• Bevordert schimmelinfecties
• Veroorzaakt een lagere weerstand
• Vernielt de structuur van collageen
• Veroorzaakt snel een hongergevoel
• Versnelt het verouderingsproces
• Is verslavend
• Veroorzaakt energiegebrek door uitputting lever en pancreas
• Geeft een daling van het energieniveau
Vetten Transvetten: • komen niet voor in de natuur • dubbele binding zoals bij verzadigde vetzuren maar geen knikje, hierdoor rigide en stug schade vaatwand en weefsels.
VEEL IN BEWERKT VOEDSEL
Vetten Omega-3-vetzuren: • aangeraden door American Heart Association (AHA) en de European Society for Cardiology (ESC) • 22.000 proefpersonen, veel omega-3 vetzuren in bloed, 5x mindere kans op myocard infarct.
Albert et al, “Blood levels of long-chain n-3 fatty acids and the risk of sudden death”, N. Engl. J.Med., 2002 Studer et al, “Effect of different antilipidemic agents and diets on mortality; a systematic review”, Arch.Intern. Med., 2005
Gezonde voeding • • • • • • •
VERS EN ONBEWERKT Meer groenten en fruit Vooral seizoensgebonden voeding Beperk het eten van vloeibare zuivel Geen ban op vet Meer plantaardige eiwitten dan dierlijke eiwitten Bloedsuikerspiegel zo constant mogelijk
Verwerking van de maaltijd:
Bloedglucose
Vers en onbewerkt • • • • • • • • • •
VERS EN ONBEWERKT Meer groenten en fruit Vooral seizoensgebonden voeding Beperk het eten van vloeibare zuivel Geen ban op vet Meer plantaardige eiwitten dan dierlijke eiwitten Bloedsuikerspiegel zo constant mogelijk Schrap snelle koolhydraten 3 maaltijden per dag Vermijd zoveel mogelijk toegevoegde suikers
Voorbeeld menu A • Ontbijt Volle kwark met fruit en noten
• Lunch Boerenomelet (met brood/cracker)
• Diner Vlees/vis met groenten
Voorbeeld menu B • Ontbijt Boekweitpannenkoek met fruit of groenten
• Lunch Pittige pompoensoep met feta en munt
• Diner Spinaziesalade met gerookte kip, appel en avocado
Altijd verantwoord eten???
%
20
%
Evidence based?
Naar de spreekkamer (1) • HEEL GOED & beetje slecht NIEUWS • MAATWERK: adviezen over eten – – – –
Samen Rustig Lekker Vers
• Gedragsverandering! • Leer mensen te luisteren naar hun lichaam – Verschil tussen vol en voldaan
Naar de spreekkamer (2) Consult waarin vraag naar voeding ontstaat: - Direct - Indirect: CVRM/DM/veel ziek/moeheid HUISWERK • 5 dagen voeding bijhouden (incl weekenddag/drinken/klachten/ritme) • Bij het boodschappen doen: lees etiketten! – Meer dan 4 conserveringsmiddelen? – Toegevoegde gemodificeerde suiker? • oa -suiker, - ose, -dextrine, -stroop • Download sugar challenge app voor alle synoniemen (51!)
– Zo ja, is dat gezonde voeding?
Naar de spreekkamer (3) Vervolg - Dubbel consult 2-3 keer - Voedingspatroon samen aflopen - Uitleg suiker/vet (evt later eiwit) - Positief/stimulerend/coachend! - motivatie/weerstand? Schema met informatie over de mail Gewicht/lab herhalen 4 weken retour
Leefstijladviezen
In opkomst:
Vereniging voor artsen en praktijkondersteuners Voeding- en leefstijl
[email protected] [email protected]
Vragen en discussie VRAGEN? Evt discussiepunten: • Rol huisarts? • Driehoek huisarts – POH – diëtiste? • Ben jezelf overtuigd? Dan kun je dit ook beter overbrengen op je patiënten?
