Sântimreu – Telegraaf nummer 24, oktober 2004
Informatie van de Stichting Amersfoort-Sântimreu, Roemenië
Van de redactie
Voorjaarsreis mei 2004
U heeft weer een nieuwsbrief van de Stichting Amersfoort-Sântimreu in handen. We willen u hiermee informeren wat er allemaal speelt in Amersfoort en Sântimreu.
Tijdens deze reis bespreken Peter Siebe en Jelle de Vries het diaconale plan met de kersverse diakenen van Sântimreu.
Er zijn dit jaar twee bezoeken gebracht aan het Roemeense dorp. We frissen het geheugen op wat en hoe over de Stichting en de leden ervan. Een uitgebreid verslag over de kerkrestauratie, waar in Amersfoort verschillende keren voor gecollecteerd is. Voor wie wil: Roemeense wijn is nog steeds verkrijgbaar! Het contactadres voor NGK Zuid is Jelle de Vries, voor NGK Noord Fokelien Haije. Denkt u nog aan een kaartje voor het contactadres in Sântimreu? We vragen u tenslotte: wilt u onze zustergemeente blijven gedenken in uw gebeden? • Bidden voor de diaconie, die pas op gang komt. Dat het “omzien naar de naaste” meer en meer vanzelfsprekend wordt. • Bidden en danken voor Zoltán en zijn gezin. Dat zij de dorpelingen voorgaan op Gods weg en een lichtend voorbeeld zijn. • Bidden voor de dorpelingen, ieder afzonderlijk in de moeilijkheden en ziekten. • Bidden en danken voor het werk van de Stichting. Dat altijd Gods eer en glorie en het welzijn van Sântimreu gezocht wordt in het doen en laten en beslissingen die genomen worden. • Danken voor de contacten tussen de bewoners van Amersfoort en Sântimreu.
Het plan houdt in dat ieder gemeentelid een vergoeding kan krijgen voor de kosten die gemaakt worden bij hulp aan de naaste. De nieuwe diakenen kijken eerst nog een beetje moeilijk bij het idee dat mensen geld kunnen krijgen wanneer ze hulp aan hun naaste geven. Jelle legt het plan verder uit, gemeenteleden kunnen een onkostenvergoeding voor de benzine krijgen wanneer ze iemand naar de arts in het naburige dorp brengen of naar het ziekenhuis. Maar ook de kosten die men gemaakt heeft om eten te koken, of te telefoneren kunnen gedeclareerd worden. Men kan dus alleen de werkelijk gemaakte kosten declareren. De (gulle) hulpgever wordt er niet rijk(er) van maar gaat er financieel ook niet op achteruit. Niemand hoeft jaloers te zijn op diegenen die geld ontvangen uit de diaconale pot want in principe komt een ieder ervoor in aanmerking. Niemand wordt er rijk van……. Of toch? In de zomer spreekt Jelle opnieuw met de diakenen en vraagt hen hoe het project loopt. Met enthousiasme laat Eva (de diaken en niet de vrouw van Zoltán) aan mij zien hoeveel declaraties van hulpbieders ze tot nu toe hebben gehad. “Zes…. en Sigmund heeft iemand naar het ziekenhuis gebracht maar nog niets gedeclareerd… zou hij het geld misschien niet willen?” Er wordt nu binnen de gemeente onderling meer hulp geboden omdat het hen geen geld kost. De drempel om iets voor een ander te doen is daardoor veel lager. Eva merkt op dat ze het een mooie en dankbare taak vindt om diaken te zijn. Ze heeft het gevoel dat ze echt iets voor haar broeders en zusters kan doen.
1
Sântimreu – Telegraaf
Zomerreis juli 2004 Al bijna tien jaar onderhoudt de NGK-Amersfoort contact met de zustergemeente van Sântimreu. Jaarlijks reist een groep enthousiaste mensen af naar Sântimreu om vervolgens nog enthousiaster terug te komen. Dit jaar hadden wij, Tjerk Budding, Ward Stolk, Reinier en Michiel van Langevelde, de eer een bezoek te mogen brengen aan onze broeders en zusters een eind verderop. Ons voornaamste doel aldaar was contact leggen met de jeugd van Sântimreu. Op vrijdag 23 juli arriveerden we in Oradea, een Roemeense stad ongeveer zo groot als Utrecht. Daar werden we opgehaald door Zoltán, de predikant van de gemeente van Sântimreu. Bij Zoltán thuis werd ons een heerlijke (Hongaarse) maaltijd voortgezet. Na de maaltijd waren we getuige van de koeien en de ganzen die het dorp binnenkwamen en terugkeerden naar hun onderkomens. Iedere inwoner van Sântimreu houdt wel een aantal beesten om in het levensonderhoud te kunnen voorzien. Dit zijn meestal varkens en/of kippen. Daarnaast werken de mensen op het land. Ons bezoek viel in een drukke periode voor de boerengezinnen. Ze waren druk bezig met de tarweoogst. Het leven in Roemenië is heel anders dan hier. Er is daar een echte agrarische samenleving (weliswaar met tv!). De mensen nemen voor alles de tijd. Een afspraak in Sântimreu is heel wat minder hard dan een afspraak in Amersfoort. Op een gegeven moment praatten wij daarom over “Roemeense minuten” als we weer een kwartier zaten te wachten op Zoltán. Het was dus even wennen aan de Roemeense mentaliteit, maar je past je snel aan.
Zaterdagochtend werd de directe omgeving van Sântimreu per tractor verkend. Vanaf de trekker hadden we een prachtig uitzicht over de omgeving. Rondom Sântimreu liggen voornamelijk wijngaarden en bos. Er was ook gelegenheid om
nummer 24, oktober 2004 wat wijndruiven te proeven. Heerlijk! Vervolgens werden we meegenomen naar een wijnkelder waar we de heerlijke wijn mochten proeven.
’s Avonds hielden we een bijbelstudie met Zoltán en de jongeren. Van de Stichting Amersfoort-Sântimreu hadden we een bijbelstudie in het Hongaars meegekregen. Deze bijbelstudie was heel belangrijk voor ons. De jongeren zijn het eigenlijk niet zo gewend om samen na te denken en te discussiëren over hun geloof. Aan ons de taak om een eerste aanzet hiertoe te geven. Het was in ieder geval een fijne bijbelstudie, al werd die erg bemoeilijkt door het wederzijdse taalprobleem. Zoltán fungeerde als tolk. De bijbelstudie ging over idealen, met liefde en geloof als de twee belangrijkste idealen. Het was heerlijk weer. We zaten buiten in de tuin van Zoltán. Na de bijbelstudie werd er getafeltennist. Sport is ook een manier om met elkaar te communiceren! Het tafeltennissen was een mooie afsluiting van een mooie avond. Op zondag gingen we naar de kerk. Het was een bijzondere zondag voor de gemeente. Er was een doopdienst. Een doopdienst verloopt ongeveer op dezelfde manier als bij ons. Na de dienst gaat het er echter heel anders aan toe. De hele familie van de dopeling trok zich terug in een gebouw om flink feest te vieren. Ook wij waren hierbij uitgenodigd. Hieruit bleek eens te meer hoe onze aanwezigheid gewaardeerd werd. We werden volgestopt met heerlijk eten en drinken. Een groep vrouwen had voor al dit eten drie dagen in de keuken gestaan. Het resultaat mocht er dan ook wezen. Een viergangenmaaltijd met taart en gebak toe! In Sântimreu is het gebruikelijk dat er veel meer klaargemaakt wordt dan dat er daadwerkelijk genuttigd wordt. Naast het eten was er ook muziek: keiharde stampmuziek van het kaliber Radio 538. Tussentijds verlieten we het feest om naar de middagdienst te gaan. Na de middagdienst vond een voetbalwedstrijdplaats tussen twee gemixte teams.
2
Sântimreu – Telegraaf Zowel Nederland als Roemenië is in beide teams vertegenwoordigd. Op een mooi grasveld werd om de eer gestreden. De wedstrijd eindigde in een zeer geflatteerde 7-1. Na het voetballen begaven we ons weer in het feestgedruis. De feestgangers hadden zich inmiddels, na het vele eten en drinken, op de dansvloer begeven. Het was een gezellige boel.
Na zondag zat het belangrijkste gedeelte van de Zomerreis 2004 erop. Zoltán leidde ons maandag rond in Oradea. ’s Avonds stond er nog een tafeltennistoernooi op het programma. Het tafeltennistoernooi eindigde uiteindelijk in een Roemeense overwinning, een tweede plaats voor Amersfoort en een derde plaats voor Roemenië. De rest van de dag besteedden wij aan inpakken en afscheid nemen. Dinsdagochtend werd de terugreis naar Nederland aanvaard. Al met al is het, denken we, een geslaagd bezoek geweest. We hebben kunnen doen met de jeugd wat we wilden doen en hebben goed contact gehad met de jeugd. We hopen dat dit werk in de toekomst voortgezet kan worden.
Tjerk Budding, Ward Stolk, Michiel en Reinier van Langevelde
Diaconale hulpvraag door Jelle de Vries Tijdens de zomerreis kregen wij de vraag of we willen helpen bij de ondersteuning van een moeder van 77 jaar met haar zoon (Miklos) van 37 jaar. Ze wonen al jaren op een onopvallende plek achter in het dorp. De straat voor hun huis is een leemweg. Miklos is vijftien jaar geleden aangevallen door een stier toen hij een baantje had bij een boer. Hij is hierdoor zo gewond geraakt dat hij niet meer aan een baan kan komen en dus ook geen geld kan verdienen. Ook heeft hij in Roemenië geen recht op een uitkering.
nummer 24, oktober 2004 De moeder kon altijd nog de eindjes aan elkaar knopen en voor haar zoon zorgen. Ze verbouwde haar eigen eten en konden de elektriciteit en het hout voor de kachel betalen van haar schamele pensioentje Tot vorig jaar ging alles z’n gangetje, toen kreeg de oude vrouw een hersenbloeding. Alles veranderde, het regelmatige leventje stortte in elkaar. De vrouw kan nu niet meer uit haar bed komen en herkent geen mensen meer. En nu…. De buren hebben zich het lot van de mensen aangetrokken en koken elke dag eten voor de oude vrouw en haar zoon. Miklos probeert zo goed het gaat voor zijn moeder te zorgen maar wordt hierin behoorlijk belemmert door zijn handicap. Met het pensioentje (25 euro per maand) moeten de buren nu de doktersbezoeken de medicijnen, de stookkosten en de elektriciteit plus het eten betalen. Omdat ze aan de vijfentwintig euro dan behoorlijk tekort komen hebben de buren bij de diaconie aangeklopt voor financiële ondersteuning. Vanuit Amersfoort hebben we de diaconie toegezegd dat we hen financieel zullen ondersteunen als ze geld geven aan dit gezin. Zo geven we maandelijks dertig euro extra aan de diaconie om te kunnen helpen in deze situatie. Tina en ik bezoeken in de zomer het kleine huisje waar de twee mensen wonen. Voor de tuindeur moeten we even wachten… de hond loopt vrij op het erf en geen enkele hond in Roemenië is te vertrouwen. Als we een paar keer geroepen hebben komt Miklos in een onhandige wandeldraf naar het hek toe en geeft een snauw naar de hond. We zijn welkom, al wisten ze vooraf niet van ons bezoek af. We lopen via het erf naar het huis en gaan een betonnen trap op, een paar treden omhoog, om zo de deur binnen te gaan van het huis. We komen in een klein voorportaal zonder vloerbedekking Na al die jaren is er een geul gesleten in het beton. Het moet jaren gelden zijn dat dit huisje voor het laatst iets als een verfkwast of ander soort onderhoud heeft gehad. Het ruikt muf en onfris als we naar binnen gaan en horen een oude vrouw wat roepen, zelfs voor een Hongaar moet dit onverstaanbaar zijn maar toch schreeuwt haar zoon iets terug. Dat er mensen zijn uit Amersfoort. Het zegt haar niks. Ook Sanny die met ons meegekomen is en regelmatig met haar had gesproken kent ze niet meer. We zijn in hun leefkamer, een ruimte van vijf bij drie meter. Er kunnen net twee bedden in staan en een paar kastjes in de hoeken, de bedden zijn volgestapeld met strozakken en dekens, ik vraag me af of je er nog op kunt liggen maar het schijnt wel gebruikelijk te zijn om op of onder zo’n stapel te liggen. Het gordijn voor het raam zit half dicht en zo te zien komt het ook niet vaak open, ook al kun je
3
Sântimreu – Telegraaf door de vieze ramen weinig meer zien. Ik vraag hoe oud de vrouw is. Ze verstaat de vraag en zegt iets vanuit haar bed, Miklos herhaalt het nog eens, ze is 77. We blijven niet lang, we voelen ons ongemakkelijk en weten niet goed wat we in deze situatie voor ze kunnen doen. Het is duidelijk dat deze mensen hulp nodig hebben en we zijn dankbaar dat de buren de zorg op zich willen nemen.
nummer 24, oktober 2004 Nederland gekomen. Met man en macht is er door de mensen aan de kerk gewerkt zodat de kerstdienst van 2003 weer in de vernieuwde kerk gehouden kon worden. De binnenkant is klaar... nu de buitenzijde nog.
Kerkrestauratie Sinds jaar en dag hebben we er al gesprekken over met de mensen in Sântimreu. Al jaren kijken we naar het verder aftakelende kerkgebouw. Rustiek gelegen op een heuvel, maar al het water wat van die heuvel afkomt moet dóór het gebouw heen om beneden op de weg uit te komen. Het gebouw laat in Roemenië zien dat hier al jaren een Hongaarse gemeenschap is. Het gebouw met de fiere klokkentoren is de trots van de Hongaren in het dorp. Het gebouw geeft aan dat God met hun is na alle strijd die de Hongaren hebben gehad. Met de komst van Zoltán als predikant van Sântimreu werd ook de staat van het kerkgebouw weer onder de loep genomen. We hebben samen besloten dat dit een meerjarenproject is, waarbij we niet weten hoeveel jaren het in beslag zal gaan nemen. In 2002 is de gemeente van Sântimreu begonnen met het werken aan de kerk. Eerst is er rondom de kerk een drainage aangelegd waarna alle muren tot een hoogte van twee meter konden worden afgebikt. Deze kale muren kregen na jaren van vocht verzamelen de kans om nu helemaal uit te drogen.
Op het moment dat we dit schrijven zijn er acht vakmensen met de kerk bezig. De onderste twee meter van de kerk moest opnieuw gestuct worden en de rest van buitenzijde van de kerk moest gecontroleerd worden op loszittend stucwerk. De arbeiders hangen in een stellage aan de toren van de kerk, als alpinisten moeten ze hun werk doen. Momenteel wordt de buitenzijde afgewerkt met een typisch Hongaarse kleur groen. We hopen dat het werk klaar is voordat de winter invalt. Daarna gaat de gemeente haar financiële wonden likken, er ligt dan nog een hele grote rekening te wachten van al het werk wat er tot dan toe is gebeurd.
Wat is en doet de stichting?
De door houtworm aangevreten banken en de compleet verrotte vloeren konden uit de kerk worden gesloopt. Er is een nieuwe vloer in de kerk gelegd en de wanden kregen een vochtwerende behandeling. Er zijn “nieuwe” kerkbanken vanuit
In de statuten van de Stichting staat: “De stichting heeft ten doel: a. (het stimuleren van) diaconale hulpverlening aan de Hongaars Gereformeerde Kerk Sântimreu en door de Hongaars Gereformeerde Kerk aan heel Sântimreu; b. het stimuleren, door onderling contact, van elkaars gemeente-opbouw; c. het (doen) versterken van de betrokkenheid tussen het gemeenteleven in Sântimreu en de Nederlands Gereformeerde Kerk Amersfoort (Noord en Zuid); d. en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin des woords. 2. De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door: - het inzamelen van goederen en gelden;
4
Sântimreu – Telegraaf - het leggen en bevorderen van contacten tussen de gemeenteleden.”
nummer 24, oktober 2004 plannen zijn nog erg jong, en invulling is er dan ook nog lang niet. U hoort van ons!
Ons doel in “gewoon Nederlands” Het contact tussen de Hongaars Gereformeerde Kerk in dit dorp en de Nederlands Gereformeerde Kerk in Amersfoort dateert uit 1994. Elk jaar bezoeken Amersfoortse gemeenteleden Sântimreu om het contact te onderhouden met haar inwoners. In de beginfase van het contact met de gemeente van Sântimreu was het vaak zoeken naar de juiste aanpak en opzet. Uit dit aftasten zijn de volgende doelen ontstaan: * Het versterken van het gevoel van verbondenheid: (telefonisch) contact, bezoek minimaal 2 keer per jaar * Het stimuleren van elkaars gemeenteopbouw: gemeenteactiviteiten voor jong/oud ondersteunen * Het verlenen van diaconale hulp: materieel, financieel, pastoraat De hulp wordt geboden nadat de kerkenraad een daarom gevraagd heeft; het initiatief ligt bij hen. Sinds enkele jaren richten we ons ook op de tieners: een vergeten generatie. We organiseren elk jaar een bijbelstudieavond waarvoor we een vertaald programma van YFC gebruiken .De jongeren van Sântimreu hebben sinds 2002 een jeugdhonk dat ze zelf opgeknapt en ingericht hebben. Dit biedt de jongeren een alternatief voor het dorpscafé.
Colofon: Stichting Amersfoort-Sântimreu Jelle de Vries, voorzitter Fokelien Haije-Ploeg, secretaris Giny Vosslamber, penningmeester Ellen van der Lingen Folkert van der Molen Teun Petrusma
Sântimreu-Telegraaf: Fokelien Haije-Ploeg
Sântimreu-administratie: Rabobank 33.59.08.179 t.n.v. G. Vosslamber te Amersfoort Website en e-mailadressen www.ngk.nl/amersfoort/roemenie.html
[email protected] [email protected]
Nieuwe samenstelling bestuur Er zijn een paar wijzigingen opgetreden in de samenstelling van de Stichting. Door (plannen voor) verhuizing hebben Wiebe Penninga en Dominique van Baardewijk besloten uit de Stichting te gaan. Ook Peter Siebe neemt afscheid van de Stichting als lid van de Raad van Toezicht. Teun Petrusma neemt deze nieuwe plaats in, als vertegenwoordiger van de kerkenraad NGK Noord. Welkom Teun! We bedanken Wiebe, Dominique en Peter voor hun (jarenlange) inzet voor het Roemeniëwerk en wensen hen Gods zegen toe voor hun nieuwe toekomst.
Plan bezoek Hongaren in Amersfoort Vanuit Sântimreu is de vraag gekomen of wij in de toekomst enkele dorpsbewoners zouden willen ontvangen. Een soort ‘tegenbezoek’ vanuit Sântimreu. Het lijkt ons fijn om ook een keer gastvrij voor hen te zijn, en hebben dan ook aan Zoltán de boodschap doorgegeven dat een reisgezelschap uit Sântimreu erg welkom is in Amersfoort. De
5
