codeweek
SaNdWiCh RoBoT
leEr prOgramMeren zondEr eeN comPuter te gEbruikEn!
Bij deze les speelt de leraar of gastdocent de rol van een robot. Een robot die boterhammen maakt met boter en hagelslag. De leerlingen moeten de robot commando’s geven om deze boterham te maken. Dat lijkt makkelijk als mens denk je er eigenlijk niet heel goed over na als je het doet, maar als je het aan een computer moet uitleggen kom je er achter dat dat voor een computer helemaal niet zo gemakkelijk is. En ze leren een probleem op te delen in kleine stappen.
D
e leraar doet precies wat de leerlingen vertellen, waardoor de leerlingen gedwongen worden om heel precies te zijn. Omdat er geen computer nodig is, kan deze les op elke school gegeven worden. Het idee achter de les is dat de leerlingen leren dat een computer iets is dat je kunt programmeren, dat een computer alleen maar doet wat jij op draagt en dat je daarin heel precies moet zijn.
Doel les Het gaat er om dat duidelijk wordt dat er voor programmeren een bepaalde denkwijze nodig is. Sterker nog programmeren is een bepaalde denkwijze. Je kunt spreken van de term ‘computational thinking’: het opdelen van een taak/probleem in kleine stappen.
Wat leren leerlingen van deze les? Ý Een computer doet alleen precies wat je programmeert. Je moet dus precies zijn in wat je wil. Ý Omzetten van een relatief complex probleem naar individuele stappen om het probleem op te lossen. De leerlingen maken dus eigenlijk een simpel algoritme. Ý Het opdelen in kleine stappen is een vaardigheid die bij programmeren van belang is, maar ook daarbuiten een nuttige vaardigheid is. Dat laatste noemen we computational thinking. Ý Leerlingen komen in aanraking met het concept van debuggen, fouten uit het programma halen. Het maken van fouten is bij deze les hetgeen waarvan de leerlingen zullen leren.
Relatie tot de kerndoelen:
Ý Kerndoel 2: De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. Ý Kerndoel 44: De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik. Ý Kerndoel 45: De leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren. Ý Kerndoel 52: De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer. De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken.
Doelgroep De les is gericht op beginners, leerlingen die nog niet veel in aanraking zijn gekomen met programmeren of een duidelijk idee hebben van de concepten achter programmeren en hoe dat nu eigenlijk werkt. De les kan gegeven worden aan zowel jonge kinderen (van 6 t/m 9) en oudere kinderen (van 9 t/m 12) op de basisschool, maar kan ook prima dienen als inleiding tot het onderwerp op het voortgezet onderwijs.
duUr les: 50 minuteN
bovenbouw
Wat heb je nodi g (aan materialen etc) □ zak brood □ kuipje boter □ mes □ bord □ 2 pakken hagelslag (dan ook een stofzuiger!) of chocoladepasta □ werkblad voor oudere kinderen: commando’s en leeg invulblad
codeweek Werkwijze Sandwich Robot Bovenbouw
0
Voorbereiding: Leraar klas geeft van te voren al uitleg over: “Wat is programmeren?”
1
Start in de klas met hele korte introductie van de gastdocent. Die vertelt wat hij/zij doet. Heeft dat iets te maken met programmeren? Ja → wat dan. (5 minuten)
4
Kinderen: laat een of twee van de programma’s uitvoeren (de docent is de smeerbot). Dit gaat gegarandeerd fout. Belangrijk is dat er dan wordt gekeken welke fouten er zijn. Hoe vind je die fouten? Hoe los je die op? Hier kan het woord DEBUGGEN geintroduceerd worden. (15 minuten)
2
5
3
6
Kinderen eerst uitleg geven van de activiteit → boterham smeren. Wat heeft dat met programmeren te maken? (7 minuten) Ý kleine stapjes (beschrijven) Ý indeling die belangrijk is Ý je moet heel precies zijn Kinderen: in groepjes van 4 gaan de leerlingen een ‘programma’ schrijven (7 minuten). Eerst schrijven de leerlingen globaal de stappen op die nodig zijn. Daarna gaan op het werkblad de stappen in detail uitwerken.
Kinderen: nieuwe code schrijven. Elkaar laten oefenen met die code (dus droog oefenen) (7 minuten) Ý robot (heel goed kunnen luisteren en precies uitvoeren) Ý opschrijver (heel precies opschrijven) Ý debugger (kritische kijker)
Kinderen geven hun code aan de robot. is er nog steeds noodzaak voor debuggen of gaat het nu goed?! (10 minuten)
Per stap mag 1 een actie beschreven worden. De leerlingen mogen alleen de woorden gebruiken die op het werkblad staan. De leerlingen moeten samen de stappen bedenken en opschrijven.
Didactisc he tips Ý Laat leerlingen zoveel mogelijk zelf conclusies trekken. Ý De leerlingen mogen alleen de commando’s gebruiken die op de uitgedeelde sheets staan. Als leerlingen met creatieve oplossingen komen, of ontdekken dat de instructies nog preciezer zouden kunnen, kan je wel overwegen om de leerlingen nieuwe commando’s op hun sheets erbij te laten schrijven. Ý Probeer echt zo strikt mogelijk op te volgen wat de leerlingen als instructie vertellen. Ook als het pak hagelslag dan in 1x op gaat. Juiste volgorde toepassen en precisie zijn belangrijke lessen voor de leerlingen. Ý Evalueer met de leerlingen aan het eind van de les. Vraag ze naar wat ze is opgevallen of bijgebleven.
onderbouw
Wat heb je nodi g (aan materialen etc) □ zak brood □ kuipje boter □ mes □ bord □ 2 pakken hagelslag (dan ook een stofzuiger!) of chocoladepasta □ werkblad voor oudere kinderen: commando’s en leeg invulblad
codeweek
Werkwijze Sandwich Robot onderbouw:
0
Voorbereiding: Meester/juf klas geeft van te voren al uitleg over: “Wat is programmeren?”
5
In de klas:
1
2 3 4
Start in de klas met hele korte introductie van de gastdocent. Die vertelt wat hij/zij doet. Heeft dat iets te maken met programmeren? Ja → wat dan. (5 minuten) Robot (Juf of meester) smeert een boterham met hagelsag voor de klas. Zonder iets te zeggen! (3 minuten) Een paar kinderen smeren voor de klas ook een boterham. Ze moeten alles wat ze doen zo precies mogelijk omschrijven. Het enige wat ze mogen zeggen is wat ze doen. (5 minuten) Kinderen: vragen of ze kunnen bedenken wat dit met een computer/ programmeren te maken heeft. (10 minuten)
6 7 8
Kinderen: vaststellen welke dingen moet de robot doen om de boterham te smeren? Ý nu schrijft de juf alle commando’s uit (maak er eventueel tekeningetjes bij) Ý ontdek dat dit veel handelingen zijn voor iets dat de leerlingen redelijk gemakkelijk zelf kunnen uitvoeren. Kinderen: geven instructie aan de robot (die voert veel uit, maar vraagt soms of ze het zeker weten) soort debuggen! dit debuggen is heel belangrijk. Kinderen eten allemaal een lekkere boterham! Kinderen gaan elkaar programmeren. Bijvoorbeeld in op een stoel gaan zitten.
Didactisc he tips Ý Laat leerlingen zoveel mogelijk zelf conclusies trekken. Ý De leerlingen mogen alleen de commando’s gebruiken die op de uitgedeelde sheets staan. Als leerlingen met creatieve oplossingen komen, of ontdekken dat de instructies nog preciezer zouden kunnen, kan je wel overwegen om de leerlingen nieuwe commando’s op hun sheets erbij te laten schrijven. Ý Probeer echt zo strikt mogelijk op te volgen wat de leerlingen als instructie vertellen. Ook als het pak hagelslag dan in 1x op gaat. Juiste volgorde toepassen en precisie zijn belangrijke lessen voor de leerlingen. Ý Evalueer met de leerlingen aan het eind van de les. Vraag ze naar wat ze is opgevallen of bijgebleven.
codeweek programma Sandwich Robot
rechterhand
linkerhand
rechterhand
linkerhand
rechterhand
linkerhand
rechterhand
linkerhand
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
codeweek programma Sandwich Robot
rechterhand
linkerhand
rechterhand
linkerhand
rechterhand
linkerhand
rechterhand
linkerhand
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
codeweek programma Sandwich Robot
rechterhand
linkerhand
rechterhand
linkerhand
rechterhand
linkerhand
rechterhand
linkerhand
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
codeweek programma Sandwich Robot
rechterhand
linkerhand
rechterhand
linkerhand
rechterhand
linkerhand
rechterhand
linkerhand
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
pak
open
mes
boter
strooi
hard
druk
breng
schep
deksel
langzaam
mond
snij
smeer
hagelslag
bord
snel
4-en
leg neer
broodzak
broodstukje
stapel
herhaal
terug
hou vast
boterham
sluit
draai
boven
tafel
