Onderwerp
Samenwerkingsovereenkomst VCLB-VIGeZ Aanbod aan de vrije centra voor leerlingenbegeleiding
Datum
03.06.2014
S a m e n w e r k i n g V I G e Z–V C L B i n k a d e r va n schoolondersteuning gezondheidsbeleid In de samenwerkingsovereenkomst van VIGeZ en VCLB werd de mogelijkheid gecreëerd om op verschillende wijzen als organisaties samen te werken aan de professionalisering van CLB-medewerkers in gezondheidsbevordering: CLB’ers en gezondheidswerkers informeren over nieuwe ontwikkelingen via de communicatiekanalen van beide organisaties. Gezamenlijk lobbyen in beleidsdossiers van Welzijn of Onderwijs. Beide organisaties betrekken elkaar bij de ontwikkeling van nieuwe methodieken of materialen. Vormingen geven. Samen een ‘consultancyfunctie’ opnemen voor CLB’s die hun scholen willen begeleiden op vlak van gezondheidsbeleid. Deze laatste vorm van samenwerking wordt onderstaand meer in detail beschreven om de centra een helder aanbod te doen dat voor alle betrokkenen leerzaam én haalbaar is. De haalbaarheid wordt concreet in de doelen (wat kunnen we met een consultancyfunctie voor mekaar krijgen?, wat mag een centrum aan meerwaarde verwachten van zo’n consultancy?, wat kunnen we niet voor mekaar krijgen met dit aanbod?) en de ‘resources’ (hoeveel tijd, mensen, middelen willen we op jaarbasis inzetten?).
Doelstelling Het project heeft tot doel om te komen tot een verdere professionalisering van VCLB-teams op vlak van schoolondersteuning gezondheidsbeleid. Het project wil hiervoor inzetten op: de optimalisatie van de opdracht schoolondersteuning van het gezondheidsbeleid binnen de werking van de centra/teams; de sensibilisering en deskundigheidsbevordering van verschillende schoolondersteuners gezondheidsbeleid in vrije CLB’s; het stimuleren van samenwerking in het CLB-team en met andere schoolondersteuners en externe partners. Het project kiest met andere woorden voor een impuls die een duurzaam effect in de werking van de vrije centra nastreeft. Uit de ervaring met de testbegeleidingen in enkele centra willen we komen tot good practices rond organisatie en taakverdeling bij schoolondersteuning. Good practices die nadien naar alle centra kunnen verspreid worden. Deze conclusies aangaande schoolondersteuning en gezondheidsbevordering door het CLB zullen ook input geven aan de ontwikkeling van innovatieve organisatiemodellen voor de centra.
Uitgangspunten Het project vertrekt vanuit de verschillende referentiekaders in onderwijs (schoolondersteuning, zorgcontinuüm, beleidsvoerend vermogen, VOET, schoolbegeleiding …) en gezondheid (gezondheidsbevordering, gezonde school …) en de evidence die hierrond bestaat. De erkenning van de expertises bij de CLB en de verschillende andere partners (in de eerste plaats PBD), vormt hierbij een tweede uitgangspunt. Het project wil organisatie-elementen van het CLB-team (interne structuur, taakverdeling, processen …) in beschouwing nemen i.f.v. een optimale uitbouw van de schoolondersteuning gezondheidsbeleid. Daarnaast wil
het project de verschillende schoolondersteuners binnen het centrum sensitief maken en (verder) professionaliseren. Ten slotte streeft het project er ook naar om via samenwerkingsmodellen de werking en samenwerking tussen het team/de individuele CLB-medewerkers en andere schoolondersteuners/externe partners betrokken bij het gezondheidsbeleid in scholen te faciliteren. Met de deelnemende centra/teams wordt bekeken wat hun behoeftes zijn m.b.t. interne samenwerking, verdere professionalisering en operationele samenwerking met andere schoolondersteuners en partners. Zo worden met de deelnemende VCLB ‘s begeleidingstrajecten op maat uitgewerkt.
Hoe VCLB en VIGeZ willen met het project in maximaal 3 VCLB’s het team begeleiden in de professionalisering van de opdracht schoolondersteuning voor het gezondheidsbeleid (ongeacht het thema). De begeleiding van het CLB-team gebeurt door VCLB-Koepelmedewerkers en VIGeZ-medewerkers. De begeleiding (centrumondersteuning) gebeurt via een traject op maat in functie van de concrete casus waaraan het centrum wil werken. Volgende werkvormen kunnen worden voorzien:
Vorming Met de deelnemende centra/teams worden de vormingsbehoeften in kaart gebracht en een vormingstraject op maat ingericht. Mogelijke inhouden: Visie van VCLB op schoolondersteuning, visie VCLB-PBDKO op de externe ondersteuning van de zorgbrede werking op school: operationaliseren Kadermethodiek Gezonde School: gezondheidsmatrix + kwaliteitscirkel + spinnenweb gezondheid Kwaliteitsvolle materialen: kennismaking, waar kan je die vinden? (zie competenties) Inoefenen van vaardigheden: bv. onderhandelingstechnieken en vergadertechnieken (zie competenties) Samenwerking met partners (bv. wanneer doorverwijzen naar PBD of externe partners?) Integratie van het gezondheidsbeleid in het schoolbeleid (andere referentiekaders) Is het een nood die door een team wordt aangegeven, dan kan hiervoor een vormingsmoment in het centrum voorzien worden. Indien het individuele noden betreft of de deskundigheid slechts door een deel van het team dient verworven te worden, kan eventueel overheen de deelnemende CLB’s gezocht worden naar een gepaste vorming.
Procesbegeleiding Met de deelnemende centra wordt via o.a. een intakegesprek een begeleidingsplan uitgewerkt waarin zowel de organisatie en interactie in het team als cases schoolondersteuning worden opgenomen. Binnen dit begeleidingstraject zullen/kunnen medewerkers van de VCLB-koepel en/of VIGeZ aanwezig zijn op contactmomenten m.b.t. schoolondersteuning, zowel in centrumteam als in subteam (bv. schoolteam in centrum) en eventueel ook op contactmomenten tussen individuele CLB-medewerkers en scholen.
Ervaringsuitwisseling/intervisie/casusbespreking -
Maximaal 3 x in de loop van het project CLB-overschrijdend, voor de deelnemende CLB’s
2
Inhoudelijke aandachtspunten in het project 1.
De organisatie en invulling van de opdracht schoolondersteuning gezondheidsbeleid in het centrum/het team: a. Hoe vult het centrum zijn opdracht schoolondersteuning van het gezondheidsbeleid in? Hoe ziet het centrum/team zijn rol in de verschillende stappen van de kwaliteitscirkel die de school doorloopt? b. Hoe organiseert het centrum/team zich om de opdracht schoolondersteuning van het gezondheidsbeleid te operationaliseren? Hoe wordt kwaliteitszorg gerealiseerd? c. Wat zijn voor-/nadelen van de huidige structuren/invulling? Zijn er modellen voor teamorganisatie die (bv. onder bepaalde omstandigheden) voordeel bieden? d. Hoe is de expertise schoolondersteuning gezondheidsbeleid verspreid in het team? Hoe wordt tussen de expertises samengewerkt? e. Hoe is de opdracht schoolondersteuning gezondheidsbeleid geïntegreerd binnen de bredere werking van het VCLB?
2.
De opdracht schoolondersteuner en de functie-/competentieprofielen: a. Hoe bekijkt het centrum momenteel de opdracht schoolondersteuning gezondheidsbeleid binnen de functie- en competentieprofielen? b. Welk profiel wordt nagestreefd/dient nagestreefd te worden? Welke expertises, deskundigheid is hiervoor nodig? c. Hoe dienen de competenties verworven en onderhouden te worden en actief verspreid/ingezet te worden binnen het team? Hoe kan binnen het team samengewerkt worden om de aanwezige (of te verwerven) expertises optimaal te benutten (in het kader van kwaliteitszorg, zie ook vroeger)?
3.
Samenwerking met andere schoolondersteuners en externe partners in het kader van schoolondersteuning van het gezondheidsbeleid: a. Welke visie en rolverdeling hanteert het centrum/team voor wat betreft de samenwerking en afstemming met schoolnabije partners (PBD) en externe partners? b. Hoe is de afstemming en samenwerking concreet ingevuld zowel op niveau van centrum en team als op niveau van CLB-medewerkers in individuele schooltrajecten? c. Wat zijn aandachtspunten en succesfactoren? Hoe kan betere afstemming en samenwerking gerealiseerd worden, zowel tussen de organisaties als in concrete ondersteuningstrajecten van scholen?
Planning Aantal centra die traject kunnen lopen Maximaal 3
Duurtijd 2 schooljaren (2014-2015 & 2015 -2016), het CLB-team en de medewerkers moeten voldoende tijd hebben om processen schoolondersteuning (via intervention mapping, kwaliteitscirkel) te doorlopen met de school.
Verloop Juni-september 2014: Informeren van centra over project Vragen omtrent project beantwoorden September-december 2014: Intakegesprek met kandidaat-centra Voor elk deelnemend centrum een begeleidingstraject op maat uitwerken (met inbegrip van vormingstraject, intervisies, processen schoolondersteuning)
3
-
Verzamelen/distilleren van vragen schoolondersteuning door het centrum (via evaluatie/planningsgesprekken met scholen, analyse van bijzondere bepalingen, schoolcontacten)
Januari 2015 – april 2016: Doorlopen van processen schoolondersteuning en organisatie in centra/team in samenwerking met VCLB-Koepel en VIGeZ April-juni 2016: Opmaak evaluatieve eindrapportage Voorbereiding transfer naar andere centra: eerste bespreking binnen VCLB-overlegplatformen (directieoverleg & werkgroep schoolondersteuning) Najaar 2016: Terugkoppeling van de verworvenheden van het project kenbaar maken (vb. op een studiedag, directiedag)
Input en return Engagement van deelnemende centra -
-
Deelname is gedragen door team en directie (voldoende motivatie) Deelname aan vormingsdagen Deelname aan intervisie/ervaringsuitwisseling Binnen het team is er ruimte om processen schoolondersteuning met een (of – indien zo afgesproken een aantal) scholen te lopen. Bereidheid om binnen centrum/team oplossingsgericht te werken i.f.v. professionalisering van opdracht schoolondersteuning (concreet: bereidheid om in centrum/team veranderingsprocessen op te starten) Bereidheid om samen te werken en af te stemmen met andere schoolondersteuners (o.a. PBD) in de ondersteuningstrajecten van individuele scholen en op niveau van het centrum
Leerwinst voor het CLB dat op het aanbod ingaat SWOT-analyse van de ondersteuning van het gezondheidsbeleid op school. Op vraag zullen de VCLB-Koepel en VIGeZ ook een reflectiemoment voorzien waarbij wordt geanalyseerd op welke vlakken (bv. organisatie, visie, netwerking, mensen en middelen) het centrum sterk staat in het ondersteunen van scholen in hun gezondheidsbeleid, en waar er nog groeipotentieel zit (bv. professionalisering in de CLB-rollen). Ondersteuning bij het planmatig aanpakken van wat er samen met de school kan gebeuren. De kwaliteitscirkel wordt samen doorgewerkt, voor een heel concrete aanpak op school. We geven enkele voorbeelden opdat concreet wordt wat dit oplevert, uitgaand van de premisse dat de school gemotiveerd is om samen met het CLB aan gezondheidsbeleid te werken. Probleem-/wensanalyse. Waarom wil de school iets doen rond gezondheidsbeleid? Zien ze een probleem dat ze willen oplossen of vermijden? Denken andere betrokkenen daar ook zo over? Wiens mening moeten we zeker beluisteren? De medewerkers van de VCLB-Koepel en VIGeZ helpen u bij het in kaart brengen van de situatie. Doelen stellen. Hoe maken we de stap van het probleem dat er nu is (of kan komen) naar de gewenste situatie? Wat zouden we voor elkaar moeten krijgen? Wat zijn realistische doelen voor deze school? VCLB-Koepel en VIGeZ reiken u hulpmiddelen aan om de doelen scherp te krijgen en maken de oefening samen met u. Doen wat werkt. Hoe bepalen we wat echt helpt om een doel voor elkaar te krijgen? Welke interventies hebben hun succes al bewezen? Waar vinden we die? Zijn er ook ongewenste neveneffecten mogelijk van de interventie die we in ons hoofd hebben? Op welke manier kan materialenkennis verhoogd worden? Dit gaat niet alleen over welke materialen in de handel zijn maar ook over leren erkennen wat ze waard zijn, welke vaardigheden/attitudes ze wel/niet aanspreken. VIGeZ en VCLB-Koepel overlopen samen met u de sterktes en zwaktes van verschillende soorten interventies en maken samen met u een coherent geheel op.
4
-
Veranderingen initiëren, begeleiden en borgen. Op welke manier kan men mensen geïnteresseerd krijgen om mee te werken aan het gezondheidsbeleid? Hoe kan men het proces gaande houden als de startfase achter de rug is? Wat helpt om goede effecten te borgen? VCLB-Koepel en VIGeZ delen met u ervaringen in onderhandelingen over gezondheidsbeleid.
Engagement van VCLB-Koepel -
Informeren vrije centra Selectie van deelnemende CLB’s Voorbereiding trajecten (o.a. intakegesprek) Bijdrage aan vormingstraject Aanwezigheid op teamoverleg m.b.t. schoolondersteuning en ondersteunen van schooltrajecten (o.a. door aanwezigheid op contactmomenten) Begeleiden van intervisies/ervaringsuitwisseling Bijsturing en evaluatie door regelmatig overleg met VIGeZ Transfer naar andere centra
Leerwinst voor VCLB-Koepel -
-
-
-
-
Het ondersteunen van een CLB-team in haar coachende rol ten aanzien van de school helpt de Koepel om haar ‘evidence base’ over schoolondersteuning gezondheidsbeleid op te bouwen. Als we CLBmedewerkers willen vormen in deze materie, is het immers zeer leerzaam om te kunnen documenteren wat deze aanpak in concrete casussen oplevert. We kunnen zo ook documenteren wat de ondervonden nadelen zijn van deze coachingswijze, en wat de randvoorwaarden zijn om de methodiek naar behoren te kunnen toepassen. Via de ervaringen in de concrete casussen kan de VCLB-Koepel een vinger aan de pols houden. Zo ondervinden we welke vragen CLB’ers van hun scholen krijgen, aan welke doelen scholen willen werken, welke methodieken op scholen aanslaan en waar er leemten in het aanbod zitten. Via de ervaringen in de concrete casussen kan de VCLB-Koepel een goed beeld krijgen op de impact die organisatorische aspecten uitoefenen (vb. welke teamorganisatie maakt het gemakkelijker of net moeilijker om aan schoolondersteuning in gezondheidsbeleid te doen? Ziet men op centra een evolutie naar specialisten-schoolondersteuners?). Deze reflecties zijn van belang in het verder ontwikkelen van instrumenten voor het kwaliteitsbeleid van Koepel en centra (vb. CLB-rollen). Via haar nauwe samenwerking met VIGeZ aangaande concrete vragen van scholen en CLB’s leert VCLB-Koepel het beschikbare arsenaal aan methodieken en materialen voor de ondersteuning van gezondheidsbevordering op school beter kennen en kan ze vakkundiger inzetten op advisering. Wij hopen ook op een ‘transfer’ van de kennis opgedaan op het domein gezondheid naar preventie in andere domeinen waarop het CLB werkzaam is.
Engagement van VIGeZ -
Voorbereiding trajecten (o.a. intakegesprek) Bijdrage aan vormingstraject Aanwezigheid op teamoverleg m.b.t. schoolondersteuning en ondersteunen van schooltrajecten (o.a. door aanwezigheid op contactmomenten) Begeleiden van intervisies/ervaringsuitwisseling Bijsturing en evaluatie door regelmatig overleg met VCLB-Koepel
Leerwinst voor VIGeZ -
-
Door haar structurele samenwerking met VCLB-Koepel kan VIGeZ zich verzekeren van professionele intermediairen voor de implementatie van preventieve gezondheidszorg. Uit de ervaringen van concrete casusbegeleiding kan VIGeZ leren wat er wel en niet binnen de mogelijkheden van CLB-teams ligt. VIGeZ kan via deze projecten de vinger aan de pols houden. Ze ondervinden welke aspecten van het gezondheidsbeleid leven op scholen en in CLB’s, welke aspecten vaak in de vergeethoek blijven zitten, welke methodieken door scholen en CLB’ers geapprecieerd worden en waar er nog lacunes zitten.
5
-
VIGeZ leert door haar bijdrage in de projecten welke impact de organisatievorm van een CLB heeft op haar mogelijkheden tot schoolondersteuning. Op die manier kan VIGeZ bij het ontwikkelen van materialen en methodieken beter rekening houden met de grenzen (en mogelijkheden) waarbinnen de intermediairen op CLB dienen te werken.
Interesse? Op 23 september willen we graag weten welke centra geïnteresseerd zijn om deel te nemen aan dit project. Neem contact op met Trees Ameloot (
[email protected]) of An Victoir (
[email protected]) als u meer informatie wil of uw deelname wil bevestigen.
6
