Samenwerken rond het terug dringen van woekerende (invasieve) planten in NoordLimburg
Inhoud • Onze landschapselementen vroeger, nu en morgen: – een blik op het verleden… – … de huidige situatie… – … en de toekomst… • De noodzaak om invasieve planten onder controle te houden • Doelstelling van het project • Partners in het project • Na het project
Onze landschapselementen gisteren, vandaag en morgen • Intensief cyclisch gebruik: hakhout • Mozaïek van houtkanten in alle stadia
Onze landschapselementen gisteren, vandaag en morgen • Ze worden niet meer gebruikt • Veel is verdwenen • Gesubsidieerd beheer
Onze landschapselementen gisteren, vandaag en morgen • Opnieuw economisch rendabel gebruik van hout uit landschapselementen • Ecologisch, sociaal en cultuurhistorisch verantwoord • Meer (bio-) divers landschap
Oogsten
Energie opwekken
Invasieve soorten • Plantensoorten die: – – – –
Woekeren (sterk groeien, concurrentiekrachtiger dan anderen) Makkelijker en snel verspreiden Andere planten wegconcurreren Allerhande nadelen: • Schaadt biodiversiteit • Economische nadelen
– Soms ook voordelen (nectarplanten)
De bekendste invasieve soorten in onze regio: • Amerikaanse vogelkers • Japanse duizendknoop • Reuzenbalsemien
Invasieve planten onder controle houden, een noodzaak • Oogsten in houtkanten waar invasieve soorten niet onder controle zijn = invasieve soorten kweken – Oogsten creëert lichtinval -> kieming van zaden – Oogsten betekent (lichte) bodemverstoring -> kieming van zaden
Zonder de invasieve soorten onder controle te krijgen, zouden deze op korte termijn enorm uitbreiden, ten nadele van andere plantensoorten
= ‘Monocultuur’ van Amerikaanse vogelkers, Japanse duizendknoop, Reuzenbalsemien • Kostprijs van onderhoud van waterlopen met of zonder invasieve soorten…
Reuzenbalsemien • afkomstig uit de Hymalaya • vanaf 1839 in Europa in tuinen • vanaf 1900 in het wild in de buurt van water
Reuzenbalsemien • • • •
1 jarige plant tot 2,5 meter groot roze tot witte bloemen 2 tot 5 cm Verspreiding mechanisch
Reuzenbalsemien
• grote zaadproductie
∗ tot 2500 zaden per plant
∗ verre verspreiding ∗ tot 7 meter ∗ via het water
∗ grote kiemkracht •
monotone vegetatie
Reuzenbalsemien
• verminderen van de biodiversiteit ∗ verdringen en verstikken inheemse soorten
∗ invloed op de waterstand ∗ economische schade
Reuzenbalsemien
• sterft af in de winter • geen begroeiing op de taluds • wind, water en vorst krijgen vrij spel • taluds kalven af!
Reuzenbalsemien
Reuzenbalsemien
zwakte van de plant: zaden zijn 18 maanden kiemkrachtig
Reuzenbalsemien
Reuzenbalsemien
2010: zware aantasting 2011: 200 planten 2012: 12 planten
Werkingsgebied
Doelstelling van het project • Invasieve soorten onder controle krijgen in Noord-Limburg: – – – –
Op relatief grote schaal Vlakdekkend Op verantwoorde manier (kosten-baten) Met een lange-termijn visie (nazorg)
• niet het uitroeien van invasieve soorten! • Afstemming van bestrijding van invasieve soorten tussen alle actoren • Biodiversiteit stimuleren • Houtkanten voorbereiden op een verantwoord nieuw ‘gebruik’
Partners in het project Stuurgroep Regionaal Landschap Lage Kempen vzw (RLLK) Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw (RLKM)
houtkanten
Limburgs Steunpunt voor Rurale Ontwikkeling vzw (LiSRO) Watering De Dommelvallei
Gemeenten •Peer •Hechtel-Eksel (Eksel) •Meeuwen-Gruitrode •Bocholt •Neerpelt (St-Huibrechts-Lille) •Hamont-Achel
Betrokken actoren •ANB •Natuurverenigingen •Bosgroepen •Waterbeheerders
waterlopen
Platform Invasieve Soorten in N-Limburg
Plan van aanpak bestrijding overleg gemeente
• • •
Akkoord over prioritaire zones Particuliere eigendom of niet? Akkoord over timing
+
Quick scan exoten
+
Behandelingstype per element
Procedure bestek bestrijding
Eenheidsprijs per behandelingstype
Vrij accurate kosteninschatting voor clusters KLE per gemeente
Voorziene budget vs. prioritaire zones: genoeg, overschot of tekort? In overleg met gemeenten
Bijkomende zones zoeken: vb. particulier
Prioritaire zones schrappen
Prioritaire zones, eerste versie
Quick scan + bestrijdingsvorm • Snelle ‘scan’ per houtkant van bedekking% Amerikaanse vogelkers per diameterklasse • 0 – 1 cm • 1 – 5 cm • 5 – 12 cm • Meer dan 12 cm
Per diameterklasse een andere bestrijdingsmethode • 0 – 1 cm -> sproeibehandeling • 1 – 5 cm -> stobbenbehandeling en sproeibehandeling • 5 – 12 cm -> hakbehandeling • Meer dan 12 cm -> ringbehandeling
Link met het bestek: prijs per behandelingstype per lopende meter
Bestrijdingsmethoden • Doel = onder controle krijgen van invasieve soorten, niet uitroeien • Basisprincipes – vermijden van zaadproductie (zaadbomen) – Vermijden van kieming uit zaadlaag • Gebaseerd op de visie van ANB –
beheersdoelstellingen realiseren in aanwezigheid van Amerikaanse vogelkers – jan 2012
• Zaadbomen sterven staand, worden niet omgezaagd (schaduw) • 1 houtkant kan verschillende keren behandeld worden • 4 methoden • nazorg • Niet alles zal 100% verwijderd zijn na 3 jaar
Bestrijdingsmethoden • Sproeimethode • Bladsproei met glyfosaat (richtlijnen volgens bestekken ANB) • Stobbenbehandeling • Afkappen op heuphoogte + insmeren met glyfosaat • Hak- en ringbehandeling • Op 2 à 3 plaatsen inkepingen gemaakt in stam -> glyfosaat • Ringbehandeling • Rondom de stam wordt de schors verwijderd (20 cm breed) • In de ringen -> glyfosaat • Elke methode heeft een periode waarin die toegepast mag worden • Richtlijnen volgens visie en bestekken van ANB
Japanse duizendknoop • Maaibeurt in mei-juni • Glyfosaatbehandeling augustus-september • Resultaten af te wachten…
Resultaten/verwachtingen • • • •
Tijdelijke ‘minder fraaie’ landschapsbeelden Geen 100% bestrijding als resultaat Aanplant pas nadat de invasieve soorten voldoende onder controle zijn Afstemming met andere actoren die actief zijn met bestrijding van deze invasieve soorten
Platform Invasieve Soorten in Noord-Limburg
Platform Invasieve soorten in N-Limburg Wie? ° ANB (openbare bossen) ° bosgroepen (privé-bossen) ° Natuurverenigingen ° Watering(en) ° provinciale dienst waterlopen ° Doel ? ° afstemmen van bestrijdingsacties (timing, prioritering…) tussen verschillende actoren die hiermee bezig zijn in Noord-Limburg ° detecteren van zones waar (nog) geen plannen zijn voor bestrijding ° info/ervaring uitwisselen over bestrijdingsmethodes, plan van aanpak, bestekken, …
Na het project • • • •
Blijvende nazorg is nodig -> goede afspraken Exotenplatform Bijkomende aanplantingen Oogsten van houtkanten
Dank u!
Contact Joep Fourneau/Ilse Plessers Regionaal Landschap Lage Kempen vzw Grote baan 176, 3530 Houthalen-Helchteren Tel. 011 78 52 59 of e-mail
[email protected] of
[email protected]
