Samenvatting Jaarverslag 2009
1 Jaarverslag 2009
Onderweg naar een nieuwe organisatie NHL Hogeschool legde in 2009 op verschillende manieren een goede basis voor een nieuwe organisatie. Zo is er de nieuwe locatie in Leeuwarden. Met een transparante ring heeft architectuurstudio Herzberger de oorspronkelijke Bouhof verbonden met de nieuwbouw. De nieuwe gezamenlijke huisvesting maakt meer samenwerking mogelijk, over de grenzen van instituten en afdelingen heen. Door deze ontmoetingen kunnen nieuwe initiatieven ontstaan. De grote diversiteit van ons aanbod van onderwijs en onderzoek wordt de bron voor grensoverschrijdende innovaties. De betekenis van de NHL voor de regionale economie is in 2009 nog duidelijker geworden. Er werden vele onderzoeksprojecten mogelijk gemaakt en meer dan voorheen slaagden we er in externe subsidies aan te trekken, mede dankzij nieuwe lectoraten. Naast mooie resultaten waren er ook onvermijdelijke bezuinigingen. Deze zijn hard nodig om de onderwijsexploitatie gelijk te laten lopen met de bekostiging. Het jaar werd afgesloten met een positief resultaat. Belangstellenden kunnen het volledige jaarverslag nalezen op www.nhl.nl.
Juli 2010 College van Bestuur
2 Jaarverslag 2009
Profiel: nuchter en gedreven NHL Hogeschool is een dynamische organisatie waar ruim 1.000 gedreven mensen werken. Met allemaal hun specifieke expertise en eigenzinnigheid. De hogeschool staat bekend als nuchter maar gedreven, open en sociaal. Ruim 10.000 studenten volgen onderwijs bij de NHL. Het meeste onderwijs van NHL Hogeschool wordt verzorgd in Leeuwarden. Alle instituten zijn hier met opleidingen gevestigd. Daarnaast heeft de NHL locaties in Groningen, Zwolle, Enschede en op Terschelling.
De kernactiviteiten van de NHL zijn: • Onderwijs: NHL Hogeschool verzorgt competentiegericht onderwijs; • Onderzoek: NHL Hogeschool verricht toegepast en praktijkgericht onderzoek; • Contractactiviteiten: NHL Hogeschool is dé kennishotspot voor bedrijven in de regio. Uniek aanbod
NHL Hogeschool is uniek in de regio. De hogeschool heeft 73 opleidingen: een breed aanbod van bachelors, hoogwaardige masters en associated degrees. Daarnaast verzorgt de NHL meer dan 40 cursussen en korte post-hbo-opleidingen. Deze diversiteit is de kracht van de NHL. Het onderwijsaanbod van NHL Hogeschool is ondergebracht in vier instituten: • • • •
Economie & Management Educatie & Communicatie Techniek Zorg & Welzijn
Andere onderdelen
Naast de instituten heeft NHL Hogeschool nog andere onderdelen. Het Learning Centre ondersteunt, NHL-breed, het competentiegericht leren. De ondersteunende diensten binnen de NHL zijn samengebracht in het Service Centre voor Kwaliteit en Organisatie (SCKO). Toegepast onderzoek wordt vooral gedaan in lectoraten. Bedrijven en instellingen kunnen met hun kennisvragen terecht bij een van de twaalf kenniscentra. Deze richten zich op advies, in-companyopleidingen of de uitvoering van een project. De NHL in feiten
• L andelijk heeft de NHL al jaren een marktaandeel in instromende studenten rond de 2,4% en 2,5%; • Regionaal gezien bedraagt het marktaandeel van de NHL 22,4%. Daarmee is de NHL de tweede hogeschool in het Noorden; • Er studeren iets meer mannen aan de NHL dan vrouwen; • Het grootste deel (47%) van de studenten is tussen de 20 en 24 jaar oud; • 33% van de studenten is ouder dan 25. De meerderheid van deze laatste groep bestaat uit deeltijdstudenten; • Het gemiddelde afstudeerrendement (na vijf jaar studie) van alle opleidingen van de NHL samen ligt iets hoger dan het gemiddelde van alle opleidingen in Nederland; • De uitval van studenten bij NHL-opleidingen ligt onder het landelijk gemiddelde; • NHL Hogeschool staat op de vijfde plaats in de landelijke ranking van middelgrote hogescholen en laat daarmee de overige noordelijke hogescholen achter zich.
3 Jaarverslag 2009
Ambitie: ontmoeting leidt tot ontplooiing NHL Hogeschool wil een inspirerende omgeving zijn waar studenten, bedrijven, instellingen en overheden elkaar ontmoeten. Gepland en onverwacht. Omdat ontmoetingen tot nieuwe verbindingen en perspectieven leiden en daarmee tot ontplooiing. Omdat mensen elkaar zo versterken, inspireren en tot nieuwe inzichten brengen. De NHL wil ervoor zorgen dat de juiste kennispartners elkaar vinden en dat het geheel meer is dan de som der delen. Dat is goed voor studenten, medewerkers, bedrijven en dus voor de ontwikkeling van heel Noord-Nederland. De afgelopen jaren heeft NHL Hogeschool een duidelijke koers gekozen. De belangrijkste speerpunten zijn: • Talentontwikkeling op maat De NHL biedt competentiegericht onderwijs. De student formuleert zijn onderwijsvraag op basis van de competenties die nodig zijn in de beroepspraktijk. De NHL zet daar flexibel onderwijs en leerroutes tegenover. De komende jaren wil NHL Hogeschool het onderwijs verder flexibiliseren en een excellente vraaggestuurde didactiek ontwikkelen. • Intensieve samenwerking met de beroepspraktijk De NHL heeft veel contact met bedrijven en instellingen in de regio. De hogeschool ontwikkelt voortdurend nieuwe lectoraten en verricht steeds meer betaalde diensten voor bedrijfsleven en overheid. De NHL wil de komende jaren uitgroeien tot een Regional University of Applied Sciences. Onderzoek, bijvoorbeeld in de vorm van lectoraten, moet toenemen en ook het aantal contractactiviteiten moet groeien. • Inspirerende ontmoetingsplaats De wisselwerking tussen praktijk en onderwijs is de afgelopen jaren binnen NHL Hogeschool sterk toegenomen. De NHL wil de komende jaren uitgroeien tot de ‘kennishotspot’ van de regio en meehelpen aan de ontwikkeling van een aantrekkelijk leef- en werkklimaat.
4 Jaarverslag 2009
Op koers: nieuwe naam, huisstijl en locatie In 2009 werden flinke stappen gezet in de richting van de school die de NHL graag wil zijn: een uitdagende en inspirerende ontmoetingsplaats. Een nieuwe naam en huisstijl
Sinds 1 september 2009 heeft de NHL een nieuwe naam: NHL Hogeschool. Gezien het aantal vestigingen dekte de naam Noordelijke Hogeschool Leeuwarden de lading niet meer. Bovendien paste de naam niet meer bij de ambities van de hogeschool. Om voldoende te profiteren van de naamsbekendheid van de NHL en tegelijkertijd onderscheidend te zijn, worden de contractactiviteiten van de hogeschool onder een apart merk in de markt gezet: NHL Kennis en Bedrijf. Tegelijk met de nieuwe naam is ook een nieuwe huisstijl gelanceerd. De contouren van de nieuwbouw vormden hiervoor de inspiratiebron. Een nieuw gebouw
Een belangrijke mijlpaal in 2009 was de oplevering van de nieuwe locatie in Leeuwarden. Architect Herman Hertzberger heeft met respect voor het bestaande gebouw een glazen ring toegevoegd aan de oude ‘Bouhof’. Hierdoor is de totale oppervlakte van het NHL-gebouw verdubbeld. Het nieuwe gebouw is transparant, flexibel en ingericht op competentiegericht onderwijs. Alle onderdelen van de NHL in Leeuwarden zijn in 2010 te vinden op één locatie.
Onderwijs en onderzoek: individueel en vraaggestuurd Ook wat betreft onderwijs en onderzoek was NHL Hogeschool in 2009 volop in ontwikkeling. Het competentie-, vraag- en praktijkgericht onderwijs werd verder ontwikkeld. Het aantal studenten nam toe. In 2009 stroomden 3.223 studenten in bij NHL Hogeschool. Dit is een stijging van 12% ten opzichte van 2008. De grootste groei zit in de instroom van deeltijdstudenten: een stijging van 22,7% in vergelijking met 2008. De instroom voltijdstudenten groeide in 2009 met 9,4% ten opzichte van een jaar eerder. Het aantal lectoren nam toe met drie. De NHL telde eind 2009 acht lectoraten, eind 2011 moeten dat er twaalf zijn. De contractactiviteiten die worden verzorgd door de twaalf kenniscentra van NHL Hogeschool bedroegen in totaal 15,9 miljoen euro. Dit komt overeen met 18,8% van de totale baten. De NHL streeft naar een omzet uit contractactiviteiten van 20% van de totaalomzet.
5 Jaarverslag 2009
Instroom NHL Hogeschool naar opleidingsvorm en aantal (Bron: HBO-raad)
3500 3000 2500
40 22 348
11 380
33
643
524
2000 1500 2419
2526
2321
2540
1000 duaal
500 0
deeltijd voltijd 2006
2007
2008
2009
Persoonlijke begeleiding
Met de invoering van vraaggestuurd onderwijs, is het belangrijk dat studenten goed worden begeleid. Dat begint in de visie van de NHL al voor de poort en gaat door nadat een student is afgestudeerd. Een voorbeeld van individuele voorlichting is de interessetest die scholieren tijdens de open dagen van de NHL in 2009 voor het eerst konden doen. Een ander voorbeeld is het oriëntatiegesprek dat voor deeltijdstudenten de belangrijkste informatiebron vormt. In 2009 werd meer dan 800 keer zo’n gesprek aangevraagd. Internationalisering
De NHL wil studenten opleiden die goed functioneren in een internationale en interculturele omgeving. Middels het formuleren van specifiek internationaliseringsbeleid en de benoeming van een hogeschoolbrede coördinator in 2009 wil NHL Hogeschool deze competentieontwikkeling mogelijk maken en studenten een internationale leeromgeving bieden. Het aantal buitenlandse studenten en het aantal NHL-studenten dat in het buitenland studeerde, was in 2009 vergelijkbaar met de voorgaande jaren. Ongeveer 80 studenten hebben in 2009 in het buitenland stage gelopen. Het hogeschoolbrede International Office adviseert en helpt studenten met beursaanvragen en formaliteiten rondom een stage of studie in het buitenland. Nog het vermelden waard: • Veel docenten hebben in 2009 een opleiding gevolgd om te kunnen doceren in het Engels; • Het instituut Economie & Management organiseerde ook in 2009 een internationale week; • NHL Hogeschool werkte in 2009 samen met de Thai Nguyen University of Education in Vietnam.
6 Jaarverslag 2009
Bedrijf: veelbewogen jaar Als bedrijf had de NHL in 2009 een intensief jaar met veel veranderingen: de verhuizing naar een nieuwe locatie, een reorganisatie en een grote investering in een nieuw werkplekconcept. Kortom, 2009 was een veelbewogen jaar met forse inspanningen van veel medewerkers. Formatie
De gemiddelde omvang van de personeelsformatie 2009 was 806 fte. Dit is een daling ten opzichte van 2008 (847 fte). Ook het totaal aantal medewerkers daalde. Dit komt voor een deel door de overname van de opleiding Pedagogiek door hogeschool Windesheim. De flexibele formatie verminderde licht tot 19,1%. De verhouding tussen onderwijsgevend personeel (OP) en onderwijsondersteunend personeel (OOP) bleef stabiel. Reorganisatie
In 2009 startte de NHL een reorganisatie om de doelmatigheid van de organisatie verder te verbeteren. De reorganisatie is gericht op al het OOP. De grootste veranderingen vinden echter plaats bij de mensen die op de afdelingsbureaus werken. Nu zijn er meerdere afdelingsbureaus per instituut of één bureau voor een heel instituut. Na de reorganisatie heeft de NHL vijf clusterbureaus waarin ondersteunende taken zijn ondergebracht. De reorganisatie gebeurt om diverse redenen. De NHL verandert van een organisatie met onderwijsinstituten in een flexibele en vraaggestuurde onderwijsorganisatie. De ondersteuning van de docenten en studenten moet mee veranderen. Door de automatisering en standaardisatie van de onderwijsondersteuning verandert bovendien het werk van de ondersteunende afdelingsbureaus. Het werk neemt ook in omvang af. Daarnaast kan het SCKO vanaf één locatie werken. Inhoudelijk moeten de diensten daarom worden aangepast aan de nieuwbouw. Tot slot is er een financiële reden voor de reorganisatie. Voor de continuïteit van de organisatie moet de NHL financieel gezond worden gemaakt. Hiervoor is een besparing van 4,5 miljoen euro in 2011 nodig. Professionalisering
De NHL en het onderwijs veranderen. Daarmee ook de competenties die van medewerkers worden gevraagd. Door de gemaakte keuzes voor onderwijs op maat, meer praktijkgericht onderzoek en de groei van contractactiviteiten ontstaan nieuwe rollen, zoals die van expert, trainer, tutor/coach, assessor, studieloopbaanbegeleider, onderzoeker en acquisiteur. Competenties als externe gerichtheid, onderzoeksvaardigheden, internationale oriëntatie, ICT-vaardigheden, ondernemerschap en conceptueel denken worden belangrijker. In 2009 stond het verder verbeteren van de deskundigheid van de medewerkers hoog op de agenda. NHL Hogeschool wil sterk investeren in de competentieontwikkeling van medewerkers en streeft onder andere naar meer gepromoveerde medewerkers. In 2012 moeten er binnen de hogeschool 75 gepromoveerden of promovendi zijn. In 2008 en 2009 waren dit er 45. Daarnaast zijn een beter loopbaan- en carrièrebeleid en meer functiedifferentiatie binnen het primair proces belangrijk. Dat laatste betekent meer juniorposities en meer topposities zodat de deskundigheid van het personeel aansluit bij de verschillende onderwijsvragen van studenten. In 2009 is de NHL begonnen met het schrijven van een plan van aanpak hoe de loopbaanmogelijkheden van docenten uitgebreid kunnen worden. Een deel van de Plasterkgelden kan hiervoor worden gebruikt. In het plan staan ook onderwerpen als promotiebeleid, masterbeleid en het aantrekken en vasthouden van high potentials. Het plan wordt in de periode 2009-2012 geïmplementeerd.
7 Jaarverslag 2009
Gezonde organisatie
NHL Hogeschool wil een bedrijf zijn waar mensen graag komen werken en blijven werken. De hogeschool moet daarom een gezonde, prettige en veilige werkomgeving bieden. Een belangrijk cijfer is natuurlijk het verzuimpercentage. Dit geeft het totale verzuim aan, inclusief ziektegevallen langer dan een jaar. Het percentage lag in 2009 op gemiddeld 4,15%. Dit is een sterke stijging ten opzichte van 2008 en hoger dan het streefpercentage van 3,7%. Ziekteverzuim, % aantal medewerkers (Bron: P&O) 2006
2007
2008
2009
Onderwijsgevend
3,68
3,58
2,64
4,64
Ondersteunend
3,85
3,66
3,63
3,72
Totaal
3,76
3,62
3,15
4,15
Net als in 2006 heeft NHL Hogeschool in 2009 een tevredenheidsonderzoek onder de medewerkers gehouden. Medewerkers zijn positiever over de begeleiding van het ziekteverzuim en meer tevreden over de functioneringsgesprekken. Dit is mogelijk een gevolg van de investeringen die NHL Hogeschool de afgelopen jaren heeft gedaan in het management van de hogeschool. Uit het onderzoek blijken echter ook punten van aandacht. Zo lijkt het vertrouwen in het gevoerde (onderwijs)beleid af te nemen. Daarnaast zijn de medewerkers minder tevreden over de opleidings-, ontwikkelings- en loopbaanmogelijkheden bij de NHL. Op beide punten onderneemt de NHL actie. Informatisering
Door vraaggestuurd onderwijs wordt ICT belangrijker. Flexibel onderwijs betekent meer docent-, tijd- en plaatsonafhankelijk studeren en informatietechnologie maakt dit mogelijk. In 2009 is onderzoek gedaan naar mogelijke alternatieven voor de werkplekken van docenten. Uitgangspunt van de nieuwe werkomgeving is het activiteitengerelateerde werkplekconcept; werken in een werkomgeving die afgestemd is op de werkprocessen en optimaal is gefaciliteerd. Iedere medewerker kan binnen zijn eigen afdeling/opleiding gebruik maken van de verschillende werkplekken, die aansluiten bij de activiteit die hij/zij uitvoert.
8 Jaarverslag 2009
Financieel: groei De inkomsten van de NHL bestaan voor een groot deel uit rijksbijdragen. Dankzij de Plasterkgelden gingen deze in 2009 met 0,4 miljoen omhoog. Daarnaast ontvangt de NHL een substantieel bedrag aan collegegeld. Het aantal collegegeldbetalende studenten in oktober 2009 was 9.861. In de loop van de jaren is het aandeel van de externe inkomsten gegroeid: deze stegen van 14,6 miljoen in 2008 naar 15,9 miljoen in 2009. Iets meer dan de helft van deze groei kwam door het verwerven van meer subsidiegelden. Het aandeel van de externe inkomsten in de totale baten is nu gestegen tot 18,8%. Opbouw baten in vergelijk met 2005, in % van het totaal (Bron: Financiële Administratie)
14%
2005
19% 67% Rijksbijdragen Collegegeld Externe inkomsten
18,8%
2009
17,6%
63,6% Rijksbijdragen Collegegeld Externe inkomsten
Het financieel resultaat over 2009 is 0,879 miljoen. Begroot was 0,203 miljoen. Het positieve verschil van 0,676 miljoen komt vooral door de verkoop van panden.
9 Jaarverslag 2009
Governance: interne verbeteringen De NHL hecht veel waarde aan governance: de principes van goed bestuur. In 2009 heeft de hogeschool aan governance gewerkt. De interne beheersing- en controlcyclus is verbeterd, de Branchecode Governance HBO wordt nagenoeg volledig gevolgd en NHL Hogeschool staat in nauw contact met belanghebbenden. Regelmatig wordt de tevredenheid onder het werkveld, de overheid, de medewerkers en de omgeving gemeten. Verder is de rechtsbescherming van studenten en medewerkers goed geregeld. De NHL zal in 2010 de ingeslagen weg vervolgen.
Kwaliteitzorg: integraal NHL Hogeschool pakt de kwaliteitszorg integraal aan, dus voor alle onderdelen van de hogeschool. Het doel is om de kwaliteit van diensten en producten structureel, systematisch en samenhangend te blijven verbeteren. Dat geldt voor onderwijs, maar ook voor onderzoek. De NHL werkt aan vier producten voor de invoering van integrale kwaliteitszorg: • • • •
Visie op kwaliteit(szorg); Beschrijving van de wenselijke processen; Beschrijving van de wenselijke organisatie; Beschrijving van de wenselijke instrumenten.
10 Jaarverslag 2009
