S a m e n vat t i n g
jaarverslag
2011
inh o ud s o p g av e
S a m e n vat t i n g
jaarverslag
2011
V O O R W O O R D p a g i n a 3 - v oor u i t b l i k p a g i n a 5 - LVNL e n h a a r o m g e v i n g p a g i n a 8 - l v n l - b e dr i j f s v o e r i n g p a g i n a 1 0 - FINAN C I Ë N p a g i n a 1 5 - LVNL EN HAA R ME D E W E R KE R S p a g i n a 1 6
Voorpagina: Hans Röhner
3 Samenvatting
VOORWOO RD
jaarverslag 2011
We leveren een prachtig product Met tevredenheid kijken we terug op het verslagjaar 2011. We constateren dat we in een periode waar economische crisis aan de orde van de dag is goed hebben gepresteerd. Na trajecten als ‘Resultaatgericht werken’, ‘Meer voor minder’ en ‘Inkomsten en uitgaven in balans’ blijven we ons continu afvragen waar het nog beter en nog goedkoper kan. De ontwikkelingen binnen Europa leiden ertoe dat luchtverkeersdienstverleners meer dan voorheen zelf verantwoordelijk zijn voor product en prijs. Risico’s zijn niet voor de staat, maar voor de luchtverkeersleidingsorganisaties die zelf hun inkomsten en uitgaven in balans moeten krijgen en houden. We hebben in het verslagjaar een prachtig, veilig, economisch en milieubewust product geleverd. Veiligheid staat centraal en is hét product van 2011.
De belangrijkste momenten 1 januari Gerlach Cerfontaine werd benoemd tot voorzitter van de raad van toezicht van LVNL, voor een periode van vier jaar. 8 februari De Europese Unie kende aan FABEC een Trans-European Transport Network (TEN-T) fonds van 13,8 miljoen euro toe. 8 maart LVNL ondertekende samen met de Deutsche Flugsicherung DFS - een overeenkomst voor de deelname aan een Europees consortium, om samen een nieuw luchtverkeersleidingssysteem te ontwikkelen. Dit systeem moet in 2016 een deel van het huidige systeem vervangen. Ook ondertekende LVNL in FABEC-verband een raamovereenkomst voor de implementatie van een netwerk ten behoeve van air-ground-datalink. 20 mei LVNL diende voorstellen in om haar tarieven voor de begeleiding van vluchten in 2012 te verlagen. 14 juni CEO Paul Riemens werd gekozen tot voorzitter van het bestuursorgaan van CANSO, de Civil Air Navigation Services Organisation.
15 september LVNL lanceerde haar volledig vernieuwde corporate website lvnl.nl. 28 oktober LVNL presenteerde officieel een nieuw veiligheidssysteem dat de dreiging van een botsing met vliegtuigen op start- en landingsbanen op Schiphol helpt te voorkomen: Runway Incursion Alerting System Schiphol (RIASS). 21 december De Onderzoeksraad voor Veiligheid publiceerde het eindrapport over de start van een taxibaan van Schiphol op 10 februari 2010.
4 Samenvatting
VOORWOOR D
jaarverslag 2011
Bestuur Paul Riemens
Chief Executive Officer
Jos van Rooijen Chief Financial Officer
Managementteam Martin Beringer Director Procedures & Systems Jasper Daams General manager Strategy & Performance Hans Keetman General manager Corporate Services John Schaap Director Operations
Bestuur en managementteam LVNL. Vlnr: John Schaap, Jasper Daams, Paul Riemens, Jos van Rooijen, Martin Beringer en Hans Keetman
5 Samenvatting
vooruitblik
jaarverslag 2011
Samen zijn we sterk Samenwerking In 2012 blijft LVNL zich richten op kosteneffectiviteit en op nationale en internationale samenwerking. Nationale samenwerking binnen de luchtvaartsector, aan de Alderstafel, in de Commissie Regionaal Overleg luchthaven Schiphol en met de Koninklijke Luchtmacht. Internationaal in FABEC- en SESARverband, maar ook met de Duitse collega-organisatie DFS. Koninklijke Luchtmacht In 2010 maakte LVNL samen met de Koninklijke Luchtmacht bekend dat de bestaande samenwerking wordt uitgebreid. Het doel is uiterlijk in 2020 de militaire en civiele luchtverkeersdienstverlening in één organisatie onder te brengen. Hiermee moet een einde komen aan de scheiding tussen een civiel en militair deel in het Nederlandse luchtruim. In het najaar van 2012 wordt een grote stap gemaakt; de militaire algemene verkeersleiding - AOCS Nieuw Milligen - gaat haar taken in het hogere luchtruim uitvoeren vanuit het LVNL-luchtverkeersleidingscentrum. Luchtvaartsector LVNL werkt met luchtvaartsectorpartners AAS en KLM in diverse werkgroepen samen, onder andere met het doel de verkeersontwikkelingen op Schiphol te monitoren, marktprognoses op te stellen en verbeteringen in technisch-operationele zin te identificeren en initiëren. Daarmee vervullen de werkgroepen voor LVNL een belangrijke rol in de totstandkoming van het meerjaren investeringsprogramma en -begroting, die worden besproken in de breder samengestelde overleggen met luchtvaartmaatschappijen.
Ook in 2012 wordt deze constructieve samenwerking voortgezet. DFS LVNL ondertekende samen met de Deutsche Flugsicherung een overeenkomst voor de deelname aan een Europees consortium, om samen een nieuw luchtverkeersleidingssysteem te ontwikkelen. Dit systeem moet in 2016 een deel van het huidige systeem vervangen. Het gezamenlijk bouwen van één systeem dat in verschillende Europese landen wordt gebruikt, is een belangrijke stap in de ontwikkeling van één, efficiënt ingericht, Europees luchtruim. LVNL kan met het nieuwe luchtverkeersleidingssysteem in de toekomst voldoende capaciteit bieden voor de verdere versterking van het wereldwijde netwerk van de KLM en haar partners van het SkyTeam. Daarmee wordt de transferfunctie van de Mainport Schiphol versterkt. FABEC In 2010 tekenden de transportministers en hoge vertegenwoordigers van de militaire organisaties van België, Duitsland, Frankrijk, Luxemburg, Nederland en Zwitserland, in Brussel het FABEC-statenverdrag. Op basis van deze overeenkomst wordt FABEC in december 2012 gerealiseerd. LVNL leidt de werkzaamheden van het Standing Committee on Operations en het Standing Committee on Safety voor FABEC.
Prestatiesturing In 2010 is de zogenoemde Prestatieregeling (EG nr. 691/ 2010) vastgesteld. Met deze EU-verordening wordt vormgegeven aan een belangrijke pijler van de Single European Sky: een systeem van prestatiesturing. Vanaf 1 januari 2012 is de prestatiesturing van toepassing op de en-route dienstverlening. Vanaf 2015 zal prestatiesturing ook van toepassing zijn op de terminal dienstverlening. De lidstaten moeten op nationaal niveau, of op het niveau van de functionele luchtruimblokken, prestatieplannen ontwikkelen met doelen die consistent zijn met de EU-wijde doelen. In 2011 hebben de FABEC-staten gezamenlijk het zogenoemde provisional FABEC-prestatieplan opgesteld. Dit plan biedt inzicht in de gemeenschappelijke doelstellingen van de FABEC- leden op prestatiegebieden zoals veiligheid, capaciteit en milieu. Het prestatiegebied kosteneffectiviteit wordt geadresseerd in de nationale prestatieplannen. In 2011 is het Nederlandse prestatieplan voor de eerste referentieperiode ingediend en beoordeeld door de Europese Commissie. Vastgesteld is dat het plan voldoet aan de gestelde criteria.
6 Samenvatting
vo or uitbl i k
De belangrijkste Nederlandse kwantitatieve doelstellingen voor de jaren 2012-2014 zijn: •
Het beperken van de gemiddelde ATFM-vertraging per en-route en terminal vlucht tot maximaal één minuut.
•
Een betrouwbaarheid van de capaciteitsdeclaratie op Schiphol van de eerste inbound piek (68 bewegingen/uur) van tenminste 92,5%.
•
Het leveren van een prestatie binnen de vigerende normen van de regels voor het route- en baangebruik.
•
Het reduceren van het vastgestelde eenheidstarief voor en-route luchtvaartnavigatiediensten met 3,3%.
jaarverslag 2011
Tarieven In 2011 heeft LVNL de terminal tarieven op hetzelfde niveau gehouden als in 2010. De en-route tarieven zijn met twee procent verhoogd. In het verslagjaar is besloten de tarieven voor de en-route en de terminal dienstverlening met ingang van 2012 te verlagen. Voor en-route gaat het om een verlaging van één procent ten opzichte van het voor 2011 geldende tarief, en voor terminal om een verlaging van twee procent. Beide tarieven zullen voor de periode 2012-2014 op hetzelfde, verlaagde niveau worden toegepast, onder de voorwaarde dat het werkelijke verkeersvolume gemeten naar dienstverleningseenheden niet meer dan vijf procent onder het in het Nederlandse prestatieplan opgenomen verkeersscenario ligt.
7 Samenvatting jaarverslag 2011
v.l.n.r. Piet den Ouden, Angelique van LEeuwen en stephan Galis
8 Samenvatting
LVNL EN HAA R O M GEVING
jaarverslag 2011
Maatschappelijk verantwoord LVNL voldoet aan de wet- en regelgeving op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het bevorderen van welzijn voor medewerkers en omwonenden van luchthavens, economische voortgang bij belanghebbenden van de organisatie en minimalisering van negatieve effecten en risico’s voor de maatschappij en het milieu, staan hoog op de agenda.
Bewonersaanspreekpunt Schiphol Bas is het informatie- en klachtencentrum waar omwonenden terecht kunnen met al hun vragen en klachten over het vliegverkeer op Schiphol. Bas is een gezamenlijk initiatief van Amsterdam Airport Schiphol (AAS) en LVNL. Bas rapporteert per kwartaal op basis van gegevens uit het registratiesysteem.
Klachtafhandeling LVNL handelt aan haar gerichte, schriftelijke klachten van externe belanghebbenden in brede zin, conform hoofdstuk 9 ‘klachtbehandeling’ van de Algemene wet bestuursrecht af. In 2011 is het aantal klachten ten opzichte van voorgaande jaren aanzienlijk afgenomen. De afname wordt veroorzaakt door de vermindering van het aantal klachten van omwonenden van Schiphol. Dit is de verdienste van de bekendheid van het informatie- en klachtencentrum Bas, dat een steeds duidelijker plek inneemt in het verstrekken van informatie en behandelen van klachten over het vliegverkeer van en naar Schiphol.
Klantwaardering In 2011 zijn de voorbereidingen getroffen voor het klantwaarderingsonderzoek dat in de eerste maanden van 2012 door LVNL is uitgevoerd. Het gaat hierbij om een herhaald onder-
Klachtafhandeling LVNL 2011 Aantal nog niet afgehandelde klachten 2010 6 Aantal binnengekomen klachten in 2011 23 Totaal aantal te behandelen klachten in 2011
29
Aantal afgehandelde klachten uit 2010 of eerder 6 Aantal afgehandelde klachten uit 2011 23 Totaal aantal afgehandelde klachten 29 Aantal nog niet afgehandelde klachten op 31 december 2011 0 De Bas-rapportages, per kwartaal en per jaar, worden gepubliceerd op: www.bezoekbas.nl
zoek naar de kwaliteit van dienstverlening en de klantgerichtheid van LVNL. In eerder onderzoek scoorde LVNL ruim hoger dan de door het bestuur vastgestelde doelstelling van zeventig procent.
Consultatie Op basis van de wettelijke verplichting consulteert LVNL zijn klanten in zogenoemde ‘user consultation meetings’. In het jaar 2011 stond de consultatie in het teken van de introductie van het Europese systeem van prestatiesturing. Zowel het nationale performance plan als het FABEC performance plan zijn aan de gebruikers voorgelegd. Op 12 april 2011 zijn de luchtvaartmaatschappijen die opereren op Amsterdam Airport Schiphol geconsulteerd over het LVNL-begrotingsproces en de resultaten daarvan. De Nederlandse staat heeft een tweede consultatie voor deze klantgroep georganiseerd op 19 mei 2011. De gebruikers van Rotterdam The Hague Airport werden op 8 november 2011 geconsulteerd, op Groningen Airport Eelde gebeurde dit op 10 januari 2012. Gebruikers van de NSAAheffingenzone zijn op 28 november 2011 geconsulteerd. Voor Maastricht Aachen Airport vond geen consultatie plaats.
9 Samenvatting jaarverslag 2011
Silvie Bernards
10
lv nl - b e d r i jf s vo erin g
Samenvatting jaarverslag 2011
Veiligheid Eén van de belangrijkste primaire doelen van LVNL is een veilige afhandeling van het luchtverkeer. Het bedrijfsmanagementsysteem van LVNL is sinds 2003 gecertificeerd tegen de ISO 9001:2000 norm. Het specifieke veiligheidsmanagement dat daar integraal onderdeel van uitmaakt, is gecertificeerd volgens de sinds 2005 geldende Europese eisen (Common Requirements) voor luchtverkeersleiding. In 2011 registreerde LVNL 4.090 meldingen van voorvallen met mogelijke relevantie voor veiligheid, tegen 3.927 in 2010. Alle door LVNL geconstateerde veiligheidsvoorvallen worden gemeld aan het Analysebureau Luchtvaartvoorvallen (ABL), dat resideert bij de Inspectie Verkeer en Waterstaat. In 2011 zijn 1.333 aan ‘air traffic control’ (ATC) gerelateerde voorvallen onderzocht tegen 960 ATC-gerelateerde onderzoeken in 2010. De toename in het aantal onderzoeken is met name het gevolg van een toegenomen meldingsbereidheid; in 2010 en 2011 is veel aandacht besteed aan veiligheidspromotie. Na onderzoek van voorvallen kunnen aanbevelingen worden gedaan ter voorkoming van herhaling van een type incident. In 2011 werden 39 interne aanbevelingen opgesteld en in behandeling genomen. Runway incursions hebben altijd de bijzondere aandacht van LVNL. Ondanks de trend van afneming die de laatste jaren zichtbaar was, is het aantal incursions over 2011 gestegen naar 32. De ernst van de incursions nam echter belangrijk af over de jaren. Dit is het gevolg van de vele genomen maatrege-
len door de luchthaven Schiphol, de luchtvaartmaatschappijen en Luchtverkeersleiding Nederland. RIASS LVNL heeft in 2011 officieel het Runway Incursion Alerting System Schiphol - RIASS - gepresenteerd. Het systeem helpt de dreiging van een botsing met vliegtuigen op start- en landingsbanen op Schiphol te voorkomen. Het unieke systeem is door LVNL ontwikkeld in samenwerking met het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium - NLR - met het doel de veiligheid op de grond verder te verbeteren. RIASS waarschuwt de luchtverkeersleiders op de verkeerstorens voor dreigende runway incursions. Het is een extra aanvulling op de reeds bestaande technische middelen en geldende procedures om onveilige situaties op baankruisingen te voorkomen.
Interne programma’s LVNL is voortdurend bezig haar systemen, procedures en bekwaamheden van medewerkers te ontwikkelen en aan te passen. Op basis van ‘lessons learned’ uit het veiligheidsmanagementsysteem en eisen gesteld door de klanten, de toezichthouder, de wet- en regelgevers, en de eigen organisatie. Daarbij wordt altijd een afweging gemaakt tussen de te behalen prestaties op de drie basiskenmerken van het geheel: veiligheid, efficiency en milieu (VEM). In 2011 verschenen drie rapporten van de Onderzoeksraad Voor Veiligheid die van belang waren voor LVNL. Het eerste
rapport behandelt een near miss van december 2007 in de nabijheid van de luchthaven Schiphol. Het rapport bevat twee aanbevelingen. Op basis van deze aanbevelingen heeft LVNL twee verbetervoorstellen ter beoordeling aan de Inspectie Leefomgeving en Transport aangeboden. Het tweede rapport van de Onderzoeksraad is opgesteld naar aanleiding van een aanvaring van een van Schiphol opstijgende Boeing 737 met een groep ganzen op 10 juni 2010. De raad heeft LVNL aanbevolen obstakels die mogelijk in de baan van laagvliegende en in nood verkerende vliegtuigen liggen, op het radarscherm zichtbaar te maken. Het derde rapport betreft de afronding van het onderzoek naar de start vanaf een taxibaan op 10 februari 2009. Naar aanleiding daarvan wordt LVNL aanbevolen in samenwerking met de luchthaven Schiphol een nadere risicoanalyse uit te voeren voor het gebied waar het taxibaanincident plaatsvond. Als gevolg van interne risicoanalyses en/of veiligheidsaanbevelingen werd uitvoering gegeven aan diverse projecten om de veiligheid te verbeteren. Zo werd gewerkt aan het ontwerp van een nieuwe rijbaan langs de baan 06/24 - Kaagbaan - op Schiphol, om teveel kruisingen in het midden van de baan te kunnen vermijden. Een actief beleid werd ingezet om het aantal ongeautoriseerde binnendringingen van luchtruim, meestal door kleine recreatieve luchtvaart, te reduceren. LVNL neemt actief deel in het programma van de overheid om het risico op vogelaanvaringen ter verminderen. Nadrukkelijk wordt gestuurd op het verminderen van grondincidenten, bijvoorbeeld tijdens het terugduwen van een vliegtuig vanaf de pieren op Schiphol.
11 Samenvatting jaarverslag 2011
Veiligheidsstudies Conform de wetgeving moet voor elke verandering in het luchtverkeersleidingssysteem een veiligheidsstudie worden uitgevoerd. In 2011 werden zeventien van dergelijke studies uitgevoerd. Dit betrof onder meer de opvolging van de aanbevelingen van de Onderzoeksraad Voor Veiligheid naar aanleiding van het ongeval met de Turkish Airlines B737 in 2009, een veiligheidsanalyse over het toelaten van reguliere Airbus 380-vluchten, vaste naderingsroutes naar Schiphol voor de Aalsmeerbaan (36R) en standaardvertrekroutes vanaf de luchthaven Lelystad.
Internationale en nationale ontwikkelingen European Aviation Safety Agency (EASA) Door EASA werd nieuwe regelgeving voorbereid op vele terreinen, onder meer op het gebied van luchtverkeersleiding. De nieuwe algemene eisen voor luchtverkeersdienstverleners werden van kracht die de voorgaande eisen vanuit de Europese Commissie (de zogenoemde Common Requirements, EG nr 2096/2005) overnemen. Door LVNL wordt in het bijzonder bijgedragen aan nieuwe regelgeving omtrent verplichte veiligheidsstudies en de daarvoor te gebruiken methodieken. EUROCONTROL Als gevolg van de herstructurering van het werkprogramma van EUROCONTROL werden de werkzaamheden van alle werkgroepen in 2011 afgerond. Alleen werkgroepen met aantoonbare relevantie en passend in het werkprogramma
lvnl-bedrijfsvoering
van EUROCONTROL werden opnieuw opgezet en ingericht. Het Safety team van EUROCONTROL is ook langs deze lijnen opnieuw gevormd en verrichtte werkzaamheden specifiek gericht op de ondersteuning van luchtverkeersleidingsdiensten die naar aanleiding van nieuwe Europese regelgeving moeten worden aangepast.
Aan de Expertgroep Flight Safety rapporteert het Runway Safety Team Schiphol (RST). Naar aanleiding van internationale ontwikkelingen binnen IATA en de Flight Safety Foundation, werd het aandachtsgebied van het RST verbreed. Naast runway incursions als grootste aandachtspunt behoren nu ook runway excursions tot de scope.
Safety Maturity De nieuwe methodiek voor het meten van de Safety Maturity die ontwikkeld is door EUROCONTROL en CANSO, is in 2010 voor het eerst toegepast. Dit is een belangrijke ‘leading indicator’ voor de beoordeling van het eigen veiligheidsniveau en maakt ook deel uit van de nieuwe Prestatieregeling (Eg nr 691/2010). In 2011 werd deze Safety Maturity survey opnieuw uitgevoerd en ook door LVNL ingevoerd naast een zeer groot aantal andere luchtverkeersdienstverleners. Dit maakt het mogelijk de score van LVNL te vergelijken met die van andere landen.
De Expertgroep Flight Safety, het Runway Safety Team, en het Schiphol Birdstrike Committee zetten hun werkzaamheden in 2011 onverminderd voort.
Veiligheidsplatform Schiphol (VPS) Het Veiligheidsplatform Schiphol en dan met name de Expertgroep Flight Safety, waarvoor LVNL de voorzitter levert, richtte zich in 2011 op de onderwerpen Runway Incursions en vogelaanvaringen. Voor het onderwerp vogelaanvaringen is apart het VPS Schiphol Birdstrike Committee opgericht, onder voorzitterschap van Amsterdam Airport Schiphol. Aan de overheidskant is een complementair ‘regieplatform vogelaanvaringen’ opgericht, dat heel Nederland bestrijkt.
12 Samenvatting
LVNL - B ED R I J FSVOE RING
jaarverslag 2011
Efficiency Afhandelingscapaciteit
Vertragingen
LVNL bood in het verslagjaar zowel een hoge uurcapaciteit onder goede omstandigheden, als een zo hoog mogelijke capaciteit bij minder gunstige omstandigheden. Dit laatste staat bekend als een hoge sustainability. Gebruik en ontwikkeling van het LVNL-luchtverkeersleidingssysteem zijn gericht op het bereiken van een zo hoog mogelijke piekuurcapaciteit en een hoge sustainability.
In het verslagjaar registreerde de Central Flow Management Unit (CFMU) van EUROCONTROL in het Nederlandse Air Traffic Flow and Capacity Management (ATFCM) gebied 516.881 vluchten die door LVNL zijn afgehandeld. De gemiddelde vertraging bedroeg 0,90 minuten per vlucht, lager dan de doelstelling van één minuut per vlucht. In 2010 was de gemiddelde vertraging per vlucht 0,94 minuten.
Verkeerscijfers
Amsterdam Area Control Centre - ACC Totaal aantal afgehandelde vluchten 2011 Verschil ten opzichte van 2010
527.333 (493.863) 6,8%
Maastricht Aachen Airport - Beek Totaal aantal afgehandelde vluchten 2011 Verschil ten opzichte van 2010
26.737 (32.671) -18,2%
Schiphol Tower/Approach - TWR/APP Totaal aantal afgehandelde vluchten 2011 Verschil ten opzichte van 2010
437.082 (402.027) 8,7%
Groningen Airport Eelde - Eelde Totaal aantal afgehandelde vluchten 2011 Verschil ten opzichte van 2010
52.774 (64.128) -17,7%
Rotterdam The Hague Airport - Rotterdam Totaal aantal afgehandelde vluchten 2011 Verschil ten opzichte van 2010
53.899 (52.644) 2,4%
13 Samenvatting jaarverslag 2011
LVNL-BEDRIJFSVOERING
Milieu Nieuw geluidsstelsel Schiphol In 2010 is, als onderdeel van de uitvoering van het Aldersakkoord, een tweejarig experiment gestart met een nieuw normen- en handhavingstelsel voor Schiphol. Het stelsel is tot stand gekomen aan de Alderstafel waar alle belanghebbenden zitting hebben: vertegenwoordigers uit de luchtvaartsector, lokale en regionale bestuurders, bewonersvertegenwoordigers en het Rijk. Doel van het nieuwe geluidsstelsel Schiphol is de instandhouding van het netwerk van verbindingen op Schiphol. Verder moet het operationeel uitvoerbaar en veilig zijn én moet het bewoners in de omgeving van Schiphol gelijkwaardig of beter beschermen. Daarbij moet het niet ingewikkeld zijn en goed uitlegbaar. Gedurende de loop van het experiment worden elk kwartaal monitoringsrapportages die door LVNL zijn ontwikkeld opgesteld en besproken aan de Alderstafel. Na een jaar is het experiment tussentijds geëvalueerd. De algemene conclusie van deze evaluatie is dat gedurende het eerste jaar van het experiment grotendeels aan de afgesproken doelstellingen is voldaan. Daarnaast zijn er geen overschrijdingen geweest in de handhavingspunten van het huidige stelsel. Dit betekent dat het nieuwe stelsel geen grote verschillen in de lokale geluidbelasting in de omgeving tot gevolg heeft gehad. Het tweede jaar van het experiment wordt benut om een aantal zaken nader uit te werken en om te bekijken in hoeverre de lijn van de positieve resultaten van het eerste jaar zich voortzet.
Prestaties Regeling Milieu-informatie Luchthaven Schiphol Het gebruiksjaar 2011, de periode van 1 november 2010 tot en met 31 oktober 2011, is het negende gebruiksjaar waarover LVNL conform de Regeling milieu-informatie luchthaven Schiphol (RMI) rapporteert aan de Inspectie Verkeer en Waterstaat. In dit gebruiksjaar is de norm van één van de elf milieuregels overschreden. Het betreft regel 11 voor baangebruik gedurende de nachtperiode. De afwijking betreft één situatie waarbij in de nacht van 17 op 18 augustus 2011 één vliegtuig om 01:40 uur geland is op de Schiphol-Oost baan (baan 04). Voor de overige tien regels is LVNL, vaak ruim, binnen de normen gebleven. De jaarlijkse rapportage op de naleving van de RMI-regels wordt gepubliceerd op de LVNL-website www.lvnl.nl.
14 Samenvatting jaarverslag 2011
Op de trap: Ralph Booms (extern) Yvonne Seynur-Boulogne Aan tafel:
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Claudia Kuijlenburg Annemiek van Kamp Wendy Rinsma-Nordemann Renske Stol Albert Abbas Judith Bongers Jeano de Bock
15 Samenvatting
financiën
jaarverslag 2011
Financiën De economische crisis heeft de financiële positie van LVNL in voorgaande jaren sterk onder druk gezet. In antwoord hierop heeft het bestuur al in een vroegtijdig stadium ingegrepen in de bedrijfsvoering en additionele financiële middelen aangetrokken om de continuïteit adequaat te borgen. Nadat 2010 na een aantal jaren van sterke verliezen kon worden afgesloten met een positief resultaat van 7,8 miljoen euro overtreft het resultaat van het boekjaar 2011 (15,6 miljoen euro positief) deze goede prestatie. Daarbij wordt aangetekend dat in het resultaat 2010 een bijzondere eenmalige last is verdisconteerd. Dit betreft de vorming van de voorziening van 2,4 miljoen euro voor de personeelsreductie van achtentwintig fte. In de begroting 2011 werd nog een positief resultaat van 4,8 miljoen euro voorzien.
De verbetering van het resultaat ten opzichte van 2010 is met name veroorzaakt door het ingezette herstel van het luchtverkeer en - specifiek voor de en-route heffingszone - een stijging van de tarieven met twee procent per 1 januari 2011. Onderstaande tabel geeft enkele financiële kerngegevens over 2011, in vergelijking met de door de minister goedgekeurde begroting 2011 en de financiële kerngegevens 2010.
Financiële kerngegevens over 2011: Realisatie 2011 Begroting 2011 Realisatie 2010 (x 1.000 euro) Bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten Financiële baten en lasten Resultaat
184.448 163.535 5.346 15.567
172.739 162.293 5.621 4.825
170.797 157.168 5.790 7.839
16 Samenvatting
LVNL e n h a a r m ed ewerk ers
jaarverslag 2011
Reorganisatie verloopt op schema Het aantal personeelsleden van LVNL bedroeg op 31 december 2011 - op basis van fulltime equivalenten (38 uur) - 945 fte (afgerond), waarvan 53 inactief en 47 fte in opleiding tot luchtverkeersleider. In 2010 was het aantal personeelsleden 963 fte, waarvan 70 fte inactief en 43 fte in opleiding tot verkeersleider. Op 31 december 2011 bedroeg de formatie 855,29 fte. Dit is 2,89 fte lager dan de stand op 31 december 2010. In 2011 is de in 2009 opgestarte reorganisatie, die tot doel had honderd fte te reduceren, succesvol afgerond. De activiteiten die gericht waren op begeleiding van werk naar werk bleken voor tien medewerkers niet tot een succesvolle bemiddeling te leiden. Dit heeft in april 2011 helaas geleid tot het ontslag van deze medewerkers. Een tweede reorganisatie, die tot doel heeft om voor 1 januari 2015 achtentwintig fte extra te reduceren, is in 2010 opgestart. De verwachting is dat deze reorganisatie grotendeels uitgevoerd kan worden door gebruik
Overzicht verwachte luchtverkeersleiderstekorten in fte
Area Control Centre Schiphol Tower/Approach Rotterdam The Hague Airport
te maken van (semi)natuurlijk verloop. De reorganisatie verliep in 2011 volgens planning.
Luchtverkeersleiderstekorten LVNL kampt nog steeds met een tekort aan luchtverkeersleiders. Hoewel dit de continuïteit van ons primaire proces niet in gevaar brengt, betekent het dat de noodzakelijke inzet van operationele experts op andere gebieden zoals training, belangrijke projecten, en dergelijke onder druk staat. De noodzaak om dit reële tekort in te lopen blijft dan ook onverminderd van kracht en zal de komende jaren als gevolg van de sterke stijging van de natuurlijke uitstroom alleen maar toenemen.
Schiphol toren- en naderingsverkeersleiding, vier voor het Area Control Centre (ACC), twee voor Maastricht Aachen Airport, één voor Groningen Airport Eelde en één voor Rotterdam The Hague Airport. Elf aspirant-luchtverkeerleiders sloten conform plan hun opleiding succesvol af in 2011: vijf als ACC-verkeersleider, vier als Schipholverkeersleider en twee als luchtverkeersleider op Rotterdam the Hague Airport.
De opleiding tot luchtverkeersleider leverde in het verslagjaar voor de ‘On the job training’ zestien kandidaten op; acht voor
2011 2012 2013 2014 2015 2016
4,3 6,3 1,7
2,9 6,4 0,9
3,5 6,9 0,1
Totaal verwacht tekort 2011
12,3
10,2
10,5
Totalen verwacht tekort 2010
12,3
8,5
4,9
2,6 6,0 0,1
2,4 5,8 1,1
0,7 4,1 1,1
8,7
9,3
5,9
5,2
3,9
-
Het luchtverkeersleiderstekort op Groningen Airport Eelde en Maastricht Aachen Airport was in het verslagjaar respectievelijk 1,1 fte en 1,5 fte
17 Samenvatting jaarverslag 2011
Staand: Rojan van Jaarsveld Zittend: Yvonne Postma en Bas Stuurman
18 Samenvatting jaarverslag 2011
Robert-jan Snijders
Fotografie Marc Driessen
o f
Ontwerp en vormgeving Customer Relations & Communications
o
Redactie LVNL Customer Relations & Communications Financial Accounting Business Planning & Control
n
Het volledige jaarverslag 2011 van Luchtverkeersleiding Nederland staat op www.lvnl.nl | Nieuws & Pers | Publicaties 2012
Druk C2 Productions, Haarlem
Luchtverkeersleiding Nederland Air Traffic Control the Netherlands Stationsplein Zuid-West 1001 1117 CV Schiphol Postbus 75200 1117 ZT Schiphol tel +31 (0)20 406 21 64 e-mail:
[email protected]
c
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande toestemming van Luchtverkeersleiding Nederland.
o
l
www.lvnl.nl www.luchtverkeersleider.nl
© 2012 Luchtverkeersleiding Nederland