Samenvattend verslag openbare vergadering stuurgroep Onderzoek bestuurlijke toekomst gemeenten Hoeksche Waard gehouden op 7 oktober 2015
Aanwezig de heer N.P.M. Schoof (voorzitter), de heer P. Baars (Fractie Baars Binnenmaas), de heer J.M. Dank (PvdA Binnenmaas), de heer L.P. Kerpel (D66 Binnenmaas), de heer P.D. van Loo (CDA Binnenmaas), de heer J.A.M. Nieland (fractie Nieland Binnenmaas), de heer L.V.M. Niemantsverdriet (VVD Binnenmaas), de heer A. Scheerhoorn (GBBM Binnenmaas), de heer H.E. Steen (CU Binnenmaas), de heer A.D. van der Wulp (SGP Binnenmaas), de heer D. Heuvelman (VVD Cromstrijen), de heer P. van der Meer (CDA Cromstrijen), de heer J. Oudeman (SGP Cromstrijen), de heer P.C. Penning (PvdA Cromstrijen), de heer D.L. Polderdijk (Cromstrijen’98), mevrouw M. den Tuinder-van Meteren (D66 Cromstrijen), mevrouw M.C.M. Boorsma-Ruitenberg (VVD Korendijk), mevrouw A.M.E. van Hulst-Sundermeijer (GBK Korendijk), de heer J.K. Matze (SGP Korendijk), de heer J. Stelpstra (PvdA Korendijk), mevrouw K.H. Vorthoren (CDA Korendijk), mevrouw E.L.S. van Wetten (D66 Korendijk), de heer C. aan de Wiel (GroenLinks Korendijk), mevrouw S. Hol (GroenLinks Oud-Beijerland), de heer I.K. Mahadew (PvdA Oud-Beijerland), de heer M.R.R.S. Pahladsingh (D66 Oud-Beijerland), de heer A. Valkenburg (CDA Oud-Beijerland), de heer R.J.M. Veelenturf (BINT OudBeijerland), mevrouw C. Verbaas (VVD Oud-Beijerland), mevrouw A.F. Vervelde-Tuk (SGP/CU Oud-Beijerland), de heer L.M. Bouman (GroenLinks Strijen), de heer J.A.M. Lagendijk (PvdA Strijen), de heer A.P. de Man (VVD Strijen), mevrouw P. Rijsdijk-Mudde (Strijens Belang Strijen), de heer A. Steenbergen (CDA Strijen), de heer J. van Westen (CU/SGP Strijen), de heer A.J. Borgdorff (burgemeester Binnenmaas), de heer J.J. Luteijn (burgemeester Cromstrijen), de heer A.J. Moerkerke (burgemeester Strijen), (vanaf 21.00 uur) de heer K. Tigelaar (burgemeester Oud-Beijerland) Mede aanwezig de heer M.A.I. Born (voorzitter projectgroep), de heer E.G. Bunt (lid projectgroep), de heer G.J. Metselaar (lid projectgroep), de heer M.J.W. Tobeas (lid projectgroep), de heer T. Roelofs (projectsecretaris), de heer M.J.G.J.A. Boogers (projectleider BMC) Met kennisgeving afwezig, heer S. Stoop (burgemeester Korendijk) 1. Opening en mededelingen De voorzitter opent de vergadering om 20.00 uur en heet de aanwezigen van harte welkom. De heer Tigelaar is een uur verlaat en bericht van verhindering is ontvangen van de heer Stoop. 2. Vaststellen agenda De heer Scheerhoorn stelt voor de Beschrijving op hoofdlijnen van twee modellen voor de bestuurlijke toekomst van de gemeenten in de Hoeksche Waard (agendapunt 4) niet ter vaststelling, maar ter kennisneming te agenderen. In reactie hierop wijst de heer Van der Wulp namens de werkgroep die de modellenbeschrijving heeft opgesteld erop dat het slechts gaat om een technische beschrijving van de modellen. Nadat een keuze voor een van de beide modellen is
1
gemaakt is, zal dit model nader moeten worden uitgewerkt. Om die reden adviseert hij de vergadering de modellenbeschrijving wel ter vaststelling te agenderen. De voorzitter stelt hierop voor de conceptagenda vooralsnog ongewijzigd vast te stellen en aan het eind van behandeling van agendapunt 4 te bezien of de stuurgroep de modellenbeschrijving vast wil stellen of er slechts kennis van wil nemen. De agenda wordt aldus vastgesteld. 3. Vaststellen samenvattend verslag stuurgroepvergadering 9 september 2015 Naar aanleiding van twee gemaakte opmerkingen wordt het verlag als volgt aangepast: Na de 4e bullet op blz. 3 wordt toegevoegd: Om meer tijd te hebben om de leidende Hoeksche Waardse visie op te stellen, zou ervoor gekozen kunnen worden om de keuze voor het toekomstmodel uit te stellen tot 2020. Los van het feit dat er onder verantwoordelijkheid van SOHW al tal van regionale visies zijn opgesteld (waarnaar in het eindrapport zal worden verwezen), zou dit echter in strijd zijn met de eerder met elkaar overeengekomen procesafspraken en planning voor dit OBT-traject. Het verslag wordt aldus gewijzigd vastgesteld.
4.
Beschrijving op hoofdlijnen van twee modellen voor de bestuurlijke toekomst van de gemeenten in de Hoeksche Waard De tijdelijke werkgroep is aanwezig om de modellen toe te lichten en eventuele vragen te beantwoorden. De heer Van Vugt is hierbij verhinderd. Namens de werkgroep licht de heer Van der Wulp middels een korte presentatie de beide modelbeschrijvingen toe. De presentatie is als bijlage bij dit verslag gevoegd. De voorzitter dankt de heer Van der Wulp voor de presentatie. Graag vraagt hij de stuurgroepleden om hierop te reageren. Vervolgens worden door de stuurgroepleden de volgende opmerkingen gemaakt en de volgende vragen gesteld:
Complimenten voor en dank aan de werkgroep voor het verrichte werk.
Hoe en wanneer wordt in het model herindeling nader invulling gegeven aan bijv. het instellen van dorpsraden, de invulling van de faciliterende en regisserende rol van de gemeente? reactie van de werkgroep De werkgroep heeft zich beperkt tot een technische beschrijving van de beide modellen. Als in december voor het model herindeling wordt gekozen, zal het model gezamenlijk nader moeten worden uitgewerkt.
De technische modellenbeschrijving bevat een aantal kerneigenschappen van beide modellen. Als de (meerderheid van de) stuurgroep zich daar op onderdelen niet in kan vinden, bijv. in de omschrijving van doorzettingsmacht, moet dat nu worden aangepast.
De beschrijvingen maken duidelijk waartussen de raden in december moeten kiezen.
BMC heeft beide modelbeschrijvingen opgenomen in het eindrapport.
De regioraad zou de bevoegdheid moeten hebben om een regionaal portefeuillehouder weg te sturen. reactie van de werkgroep
2
De werkgroep heeft zich beperkt tot een technische beschrijving van de beide modellen. Als in december voor het model samenwerking met doorzettingsmacht wordt gekozen, zal het model gezamenlijk nader worden uitgewerkt. Dan kunnen ook politieke elementen worden ingebracht.
Is het bij het model samenwerking met doorzettingsmacht mogelijk de eigen wethouder in de raad te bevragen over regionale onderwerpen? reactie van de werkgroep Ten opzichte van de huidige situatie vindt bij het model samenwerking met doorzettingsmacht besluitvorming meer regionaal en minder lokaal plaats. Per dossier is er een regionaal portefeuillehouder. Deze legt verantwoording af in de regioraad en zonodig ook in de afzonderlijke gemeenteraden. Lokale accenten kunnen tijdens het regionale besluitvormingsproces worden ingebracht. Alles wat regionaal wordt opgepakt, verdwijnt van de lokale agenda’s
Het model samenwerking met doorzettingsmacht is naar mijn mening tot in detail uitgewerkt en dit voelt als een keurslijf. Er wordt gesteld dat bij daadkrachtige samenwerking bevoegdheden worden overgedragen aan een regionaal samenwerkingsorgaan. Dat gaat mij te ver. In plaats daarvan zou ik willen voorstellen dat bevoegdheden zouden kunnen worden overgedragen. reactie van de werkgroep De beide beschreven modellen komen voort uit het eerder ERS-traject en zijn unaniem door de stuurgroep vastgesteld bij de opdrachtformulering voor OBT. Vervolgens heeft de werkgroep deze modellen technisch beschreven. De ruimte bij doorzettingsmacht kan worden gevonden bij de keuze van onderwerpen waarop je doorzettingsmacht wilt invullen. Dat is dus nog onderwerp van een gezamenlijke nadere uitwerking. Heeft u een alternatief voor de formulering van de unaniem gewenste doorzettingsmacht? Doorzettingsmacht is ook anders te formuleren. Met de in de modellenbeschrijving gekozen formulering is een expliciete keuze gemaakt voor het overdragen van bevoegdheden. Ik wil ruimte houden om een andere keuze te maken.
Hoe zit het in het model samenwerking met doorzettingsmacht met de democratische legitimatie van de leden van een regioraad? Dezelfde vraag kan bij herindeling worden gesteld ten aanzien van delen van een dorpsraad. reactie van de werkgroep Nadat een keuze is gemaakt voor een van beide modellen, kan nader worden ingezoomd op aspecten van lokale democratie. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van reeds bestaande handleidingen voor structurele samenwerking met inwoners bij burgerparticipatie en overheidsparticipatie.
Bij het model samenwerking met doorzettingsmacht zullen na overdracht van bevoegdheden aan een regioraad toch nog lokale zaken overblijven die regionaal moeten worden afgestemd. Moeten daarvoor dan toch niet de pfo’s in stand blijven? reactie van de werkgroep Als in december voor het model samenwerking met doorzettingsmacht wordt gekozen, zal het model gezamenlijk nader worden uitgewerkt. Dan zal ook de eventuele noodzaak van pfo’s nader worden bezien.
Een van de conclusies uit ERS was dat de samenwerking onvoldoende transparant en gemeenschappelijk wordt ervaren. Vooral raadsleden maar ook externen ervaren een black box in plaats van een glazen huis. Hoe komen we bij het model samenwerking met doorzettingsmacht af van dit achterkamertjes-imago? reactie van de werkgroep
3
Een groot deel van dat black box gevoel wordt veroorzaakt door de manier waarop we daarmee omgaan, en niet zozeer door de bepalingen in de GR SOHW. De voorzitter dankt de stuurgroepleden voor hun bijdragen en de werkgroepleden voor hun beantwoording. Zoals bij het vaststellen van de agenda is aangegeven, legt hij de stuurgroepleden nu de vraag voor of zij de modellenbeschrijving vast willen stellen of er slechts kennis van willen. De heer Scheerhoorn, de heer Nieland, mevrouw Van Hulst en de heer Polderdijk geven aan kennis te nemen van de modellenbeschrijving. De overige stuurgroepleden stellen de modellenbeschrijving vast. De vergadering wordt vervolgens voor 15 minuten geschorst. 5. Eindrapport Onderzoek bestuurlijke toekomst gemeenten Hoeksche Waard De heer Boogers gaat middels een presentatie in op het eindrapport. De presentatie is als bijlage bij dit verslag gevoegd. In de vorige stuurgroepvergadering is al een groot deel van de onderzoeksresultaten gepresenteerd middels de tussenrapportage. Vandaag wordt daar het slothoofdstuk aan toegevoegd: Kansen en kwetsbaarheden van samenwerking en samenvoeging. Per eerder door de stuurgroep op 9 september jl. vastgesteld uitgangspunt worden de beide scenario’s beoordeeld: sterkten en zwakten: in welke mate kan de optie aan de gestelde eisen voldoen? barrières en bouwstenen: in hoeverre helpt of hindert de bestaande praktijk daarbij? kansen en kwetsbaarheden: hoe realistisch is het dat de optie aan de gestelde eisen gaat voldoen? Hiermee zijn de argumenten op een rij gezet ter facilitering van het politieke besluitvormingsproces. Het wegen van de verschillende uitgangspunten en kansen en kwetsbaarheden behoort nadrukkelijk tot het politieke domein. Het is van belang met elkaar hierover open het debat aan te gaan en daarbij vooral uit te gaan van een positieve keuze. De heer Boogers overhandigt vervolgens het eerste exemplaar van het onderzoeksrapport aan de voorzitter. De voorzitter dankt de heer Boogers voor de heldere presentatie en het uitgevoerde onderzoek. Onder voorbehoud dat de techniek meewerkt, wordt het eindrapport momenteel door de projectsecretaris digitaal aan de stuurgroepleden gezonden. De voorzitter geeft graag de gelegenheid aan de stuurgroepleden informatieve vragen aan de heer Boogers te stellen en geeft daarbij het advies nog niet inhoudelijk op de conclusies van het onderzoek te reageren. Door de stuurgroepleden worden de volgende opmerkingen gemaakt en de volgende vragen gesteld:
Dank aan de heer Boogers en BMC voor het geleverde werk.
Kan ik aan mijn inwoners duidelijk maken wat de financiële gevolgen van herindeling zijn? reactie van de heer Boogers Nee, die zijn niet precies aan te geven; immers dit hangt in hoge mate af van de ambities en de keuzes van de nieuwe gemeente.
Kunnen eventuele feitelijke onjuistheden in het rapport nog worden gecorrigeerd? reactie van de heer Boogers Ja, eventuele feitelijke onjuistheden kunnen uiterlijk 16 oktober aan de projectsecretaris worden doorgegeven, die dan zorgdraagt voor doorgeleiding aan BMC. Vervolgen kunnen de gecorrigeerde rapporten online worden geplaatst.
4
Ik had van BMC eigenlijk een meer richtinggevend advies verwacht reactie van de heer Boogers BMC heeft in opdracht van de stuurgroep de argumenten op een rij gezet ter facilitering van het politieke besluitvormingsproces. Het wegen van de verschillende uitgangspunten en kansen en kwetsbaarheden behoort nadrukkelijk tot het politieke domein.
De voorzitter dankt de stuurgroepleden voor hun inbreng. Hij concludeert dat de stuurgroep kennis heeft genomen van het eindrapport Het vervolgproces ziet er als volgt uit. De stuurgroep komt op 2 november a.s. weer in vergadering bijeen om op basis van het onderzoek een advies over de bestuurlijke toekomst aan de gemeenteraden te formuleren. Op 18 november a.s. wordt vervolgens een bijeenkomst voor alle raadsleden gehouden waarin het gevoelen kan worden gepeild ten aanzien van dit door de stuurgroep uit te brengen advies. In de stuurgroepvergadering van 2 december a.s. wil de stuurgroep het advies definitief vaststellen. Dit wordt vervolgens aan de gemeenteraden aangeboden. Op 17 december a.s. wordt het advies in alle gemeenteraden behandeld. Duidelijk is dat er de komende tijd heel wat te bespreken valt. Dit vraagt om een goede voorbereiding. Het voorstel van de voorzitter of daarbij ook een rol is weggelegd voor de tijdelijke werkgroep modellenbeschrijving vindt bij de stuurgroep geen steun. In overleg met de projectgroep komt de voorzitter met een nader procesvoorstel. 6. Rondvraag Hiervan wordt geen gebruik gemaakt. 7. Sluiting De voorzitter sluit om 21.45 uur de vergadering.
5
Voortschrijdende besluitenlijst stuurgroep OBT (voor inhoudelijke toelichting op de vermelde besluiten wordt verwezen naar de verslagen van de betreffende stuurgroepvergaderingen)
Datum 11-02-15
23-03-15
01-04-15 20-05-15
nr. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
17-06-15
17
18 19 19-08-15
20
09-09-15
21 22
23
24
25
omschrijving besluit Afspraken over rol en proces vastgesteld. Ingestemd met invulling rol plv. stuurgroepvoorzitter. Ingestemd met eerste indicatie van de planning. Ingestemd met het vergaderschema 2015. Kennisgenomen van eerste globale kostenopzet. Ingestemd met kostenverdeelsystematiek. Besloten de onderzoekopdracht te verstrekken aan BMC. Ingestemd met conceptraadsvoorstel inzake opdrachtverstrekking en beschikbaar stellen benodigd budget. Ingestemd met Plan van aanpak onderzoek. Voortschrijdende besluitenlijst aan stuurgroepverslagen toevoegen. Ingestemd met lijst van voor de thematische groepsinterviews uit te nodigen vertegenwoordigers. Ingestemd met voorgestelde aanpak van de burgerpeiling. Projectgroep zorgt ten behoeve van de burgerpeiling voor extra communicatie over het onderzoek. Ingestemd met het op 8 juli en 18 november a.s. houden van bijeenkomsten voor alle raadsleden. Ingestemd met de uitwerking van de communicatieaanpak. De voorzitter krijgt de ruimte om indien zich zo’n situatie voordoet bepaalde procedurele zaken niet met de hele stuurgroep, maar met een delegatie daarvan te bespreken. Geconcludeerd dat het in dit proces voor iedereen belangrijk is terughoudend te zijn in het publiekelijk uitdragen van inhoudelijke opvattingen over de bestuurlijke toekomst. Ingestemd met de voorgestelde selectie van 4 voorbeeldregio’s om te leren van ervaringen elders. Ingestemd met de voorgestelde opzet van de raadsledenbijeenkomst op 8 juli a.s. Kennisgenomen van het besluit van GS van Zuid-Holland om een projectsubsidie van maximaal € 50.000 te verlenen voor het Onderzoek bestuurlijke toekomst gemeenten Hoeksche Waard. Met inachtneming van de gemaakte opmerkingen kennisgenomen van de tussenrapportage. Met inachtneming van de gemaakte opmerkingen ingestemd met de in de tussenrapportage op basis van de onderzoeksresultaten verwoorde uitgangspunten voor de bestuurlijke toekomst. Ingestemd met het voorstel uit de stuurgroep tijdelijk een kleine werkgroep samen te stellen die beide toekomstmodellen nader beschrijft, daarbij keuzemogelijkheden aangeeft en deze in een korte notitie voor 7 oktober a.s. aan de stuurgroep aanbiedt. Ingestemd met de in de notitie aangegeven communicatiemiddelen en -momenten voor de periode september tot en met december 2015. Er bestaat geen behoefte aan mogelijke aanvullende communicatieactiviteiten. Ingestemd met het voorstel om binnenkort informeel en in besloten-
6
07-10-15
26
27
heid nog eens met elkaar van gedachten te wisselen over het proces dat de komende tijd gezamenlijk zal worden doorlopen in de aanloop naar de behandeling van het eindvoorstel in de raden op 17 december 2015. De beschrijving op hoofdlijnen van twee modellen voor de bestuurlijke toekomst van de gemeenten in de Hoeksche Waard vastgesteld. De heer Scheerhoorn, de heer Nieland, mevrouw Van Hulst en de heer Polderdijk hebben van deze beschrijving slechts kennis genomen. Kennisgenomen van het eindrapport Onderzoek bestuurlijke toekomst gemeenten Hoeksche Waard
Bijlagen: -
presentatie modellenbeschrijving OBT presentatie eindrapport OBT
7
