samen te werken Grootschalig onderhoud Vught wil PHS binnen gemeente in betere banen leiden innovaties in periode van economische recessie

Zomer 2013, jaargang 23

Frens Pries, directeur Betonvereniging:

Grootschalig onderhoud

acht stalen boogbruggen

Vught wil

PHS binnen gemeente in betere banen leiden

‘Je hoeft niet te fuseren om

samen te werken’ Waardevolle

innovaties

in periode van economische recessie

INHOUD

4

12

10

Staal en beton vinden elkaar steeds beter

Grootschalig onderhoud acht stalen boogbruggen

Jacco Buisman in gesprek met Frens Spies (Betonvereniging) en Frank Maatje (Bouwen met Staal).

Uitvoeringsmanager Michel Willemsen van de combinatie KWS-Mercon is blij met de constructieve samenwerking.

14

Klant in de regio ‘Samenwerken’ en ‘ontzorgen’ zijn speerpunten voor Movares. Hoe ervaren opdrachtgevers de samenwerking en de inzet van Movares?

20

16

‘Vierendeling’ dreigt voor Gemeente Vught Deskundigheid Movares leidt tot een groter vertrouwen van gemeente en bewoners in aanvaardbare oplossing.

Sneller, beter, goedkoper

Bruggen tonen vakmanschap

Innovatieve oplossingen zijn meer dan welkom in een periode van economische recessie.

Elke brug is uniek; in materiaalgebruik, vormgeving of door de wijze waarop het kunstwerk is ingebed in de omgeving.

EN VERDER: > Movares in de media

22 De dag van...

> Mijlpalen

18

> Het visitekaartje van: Frank Verkoijen

19

> Safety Case Delivery Management

19

> Column Corina de Jongh, directeur Railforum

24

> KORT

25

>K  lantenpanel: Infrastructuur financieren met pensioengelden?

27

Colofon

Tom Groeneweg in een uitwisselingsproject bij Rijkswaterstaat

2

Het zomernummer van QS 2013 verschijnt in een oplage van 5200 exemplaren. QS is digitaal beschikbaar via: movares.nl/pers-en-publiciteit/qs Redactieadres Movares Nederland BV Afdeling Communicatie Postbus 2855 3500 GW Utrecht Overname van artikelen is alleen toegestaan met bronvermelding

ZOMER 2013

8

Gratis abonnement? Mail uw gegevens naar [email protected] Redactieraad: Mark Baan Hofman, Jacco Buisman (voorzitter), Jan Jansen, Devlin Matagora en Marleen Peeters, Ferdi Timmes Hoofdredactie: Marleen Peeters Redactie: Nathalie Ekelmans (eindredactie), Benne Holwerda, Peter Juijn, Marjolein de Leeuw en Marleen Peeters Fotografen: Peter Bontan, Ton Borsboom, Liesbeth Dingemans, Lenny Oosterwijk, Fleur Wiersma Cartoonist: Mario DeKoninck Overige beeld: Movares en Shutterstock Vormgeving: Susan Strampel Grafisch Ontwerp Druk: Kunstdrukkerij Mercurius

Zomer! Ons geduld wordt dit jaar stevig op de proef gesteld, tenminste als het gaat over de vraag wanneer de zomer begint. Ik kijk op dit moment naar buiten en zie enkel donkere wolken en ook de temperatuur is veel te laag voor de tijd van het jaar. Het weer… tsja, je hebt er geen invloed op. Wat mij betreft is dat een geruststellende gedachte. En verder gaat de zon ooit schijnen, alhoewel dat nog wel even kan uitblijven. Maar het belangrijkste waar we wel invloed op hebben met betrekking tot het weer is onze reactie erop. Trekken we ons er iets van aan, laten we ons er sterk door beïnvloeden of gaan we onze eigen gang? Hoe we reageren op het weer hebben we zelf in de hand. Hetzelfde geldt wat mij betreft voor onze reactie op de crisis die wij momenteel in onze sector doormaken.

DIRECTIEBRIEF

De afgelopen maanden heb ik weer een aantal jaarverslagen mogen ontvangen van collega-bureaus, bouwbedrijven, opdrachtgevers en andere partners in onze sector. Ik lees die altijd met veel belangstelling. Het mooie van dergelijke verslagen vind ik dat ze, zonder uitzondering, trots uitstralen, optimisme en vertrouwen. Trots op de projecten die het afgelopen jaar zijn gerealiseerd. Optimisme over de nabije toekomst en vertrouwen in de continuïteit van het bedrijf, mede door de maatregelen die de afgelopen tijd zijn genomen. Al met al erg positief. De verslagen stralen zelfvertrouwen en kracht uit. Je zou zo maar denken dat de zomer al is aangebroken in onze sector. Blijkbaar trekken we ons bij het maken van dergelijke verslagen minder aan van het gure economische klimaat omdat we weten dat de zomer komt, hoe dan ook. Laten we de rest van het jaar proberen dit vast te houden. Laten we doen alsof we het hele jaar bezig zijn met ons jaarverslag. Een dergelijke instelling en gedrag zijn niet alleen prettig in de dagelijkse omgang, maar zullen ons ook als sector verder helpen. Daar ben ik van overtuigd. Wij als Movares willen daar graag een bijdrage aan leveren. Wat nu voor u ligt is geen jaarverslag, maar een uitgave van ons relatiemagazine QS waarin wij een aantal mooie en interessante projecten beschrijven die we voor onze klanten mochten uitvoeren. Projecten en samenwerkingsverbanden die trots, optimisme en vertrouwen uitstralen. Veel leesplezier! Johan van den Elzen Directievoorzitter Movares Nederland

ZOMER 2013

3

Staal en beton vinden elkaar steeds beter Samenwerking op thema’s onderwijs, constructieveiligheid en techniekpromotie

In januari van dit jaar organiseerden de Betonvereniging en Bouwen met Staal een gecombineerde nieuwjaarsbijeenkomst, met lezingen over staalbetonconstructies. Het initiatief werd breed uitgemeten in de vakpers: het zou de opmaat zijn voor een fusie van de twee organisaties. ‘Geen sprake van’, zegt Frens Pries, directeur van de Betonvereniging. ‘En ook onzinnig. We hoeven niet te fuseren om te kunnen samenwerken.’ Een driegesprek over de verdwijnende verzuiling in de bouw.

4

ZOMER 2013

‘Samenwerken doen we niet vanuit een vaag idealisme, maar omdat het nuttig is’ Van links naar rechts: Frens Pries, Jacco Buisman en Frank Maatje

ZOMER 2013

5

Innovatie in de bouw gaat langzaam. Bouwers kiezen bij voorkeur voor technieken waar ze ervaring mee hebben, vaak omdat hun marges te smal zijn om veel risico te nemen. En daarmee blijven bestaande techniekgebieden intact. Nog altijd zijn staalbouw en betonbouw twee verschillende werelden. Toch is er steeds meer samenwerking. De nieuwjaarsbijeenkomst van de Betonvereniging en Bouwen met Staal was hiervan een voorbeeld. Beide organisaties initieerden eerder al het Constructeursregister. In het verlengde hiervan zijn er plannen om een Constructie-academie op te richten. ‘We zoeken elkaar op rond onderwijs en rond een thema als constructieve veiligheid’, zegt Frens Pries van de Betonvereniging (circa 2000 leden). ‘Samenwerken doen we niet vanuit een vaag idealisme, maar omdat het nuttig is. Zo organiseren we de Constructeursdag, voorheen een evenement van de Betonvereniging, nu met drie organisaties. Daardoor is het aantal deelnemers verdrievoudigd. Voor veel mensen uit het werkveld zijn staal en beton even interessant.’

Historisch gegroeid Waarom kennen we in Nederland een aparte kennisorganisatie voor betonbouwers en een brancheorganisatie voor de staalbouw? ‘Dat is historisch zo gegroeid’, zegt Frank Maatje, directeur van Bouwen met Staal (circa 500 bedrijfsleden en 1500 individuele leden). ‘De Betonvereniging is opgericht in 1927, toen beton nog een vrij nieuw en onbekend bouwmateriaal was. En in de jaren zestig kwam Bouwen met Staal, mede opgericht door het toenmalige Hoogovens, met als doel het marktaandeel van staal in de utiliteitsbouw te vergroten. Want op de bouwplaats kozen

6

ZOMER 2013

aannemers veel gemakkelijker voor beton. Bouwers kiezen vaak voor de oplossing die ze kennen en waarvan ze de risico’s kunnen inschatten.’

Samenwerking on the job Inmiddels lijkt het erop dat de traditionele verzuiling in de bouw begint af te nemen. Maatje: ‘Je kunt wel heel hard je best doen om een bepaald materiaal te promoten, maar het moet voor de markt wel relevant zijn. In de praktijk zijn het vaak de ingenieursbureaus die bepalen wat en hoe er gebouwd wordt, en voor hen is die traditionele marktverdeling niet zo interessant. Ze willen gewoon de beste oplossing bouwen, ongeacht of dat in staal, beton, hout of kunststof is.’ Jacco Buisman, directeur bij Movares, is het daarmee eens. ‘We zien technische grenzen vervagen. Er ontstaan steeds vaker combinaties rond een bepaald project. Binnen zo’n combinatie inspireren partijen elkaar; er wordt volop afgestemd en gezocht naar een optimale oplossing. Omdat er meer communicatie is, komt de beste oplossing - als die er al is - eerder in beeld.’ Pries: ‘Samenwerking on the job. Eigenlijk is de bouw daar heel goed in. We kennen rond projecten allemaal tijdelijke coalities waarin we korte tijd heel intensief samenwerken. Het is verbazingwekkend hoe snel we die coalities vormen én hoe snel we ze ook weer loslaten als de klus geklaard is. Andere bedrijfstakken kijken daar met verbazing naar.’ ‘Samenwerking tussen partijen in de bouw is onvermijdelijk’, zegt Maatje. ‘Vroeger bouwden we tachtig procent van onze projecten in het weiland, lekker overzichtelijk. Tegenwoordig werken we bijna altijd in een bestaande

Movares actief in brancheverenigingen Directeur Jacco Buisman is lid van het bestuur van de Betonvereniging en afdelingsmanager Hans van Pelt is voorzitter van het bestuur van Bouwen met Staal. Buisman: ‘De civieltechnisch ingenieurs vertegenwoordigen binnen Movares belangrijke disciplines. De Betonvereniging is dan ook een belangrijke partner voor ons als bedrijf. Ik onderschrijf het gedachtegoed vanuit de Betonvereniging om nadrukkelijk kennisontwikkeling te initiëren en te ondersteunen.’ Hans van Pelt: ‘Bij BmS hebben we een visie: binden en verbinden binnen de staalbouwbranche en met andere partijen zoals de Betonvereniging en de Metaalunie. Het gaat om kennis en kennissen: inhoudelijke verdieping op het gebied van staal en de toepassing ervan.’ Staal of beton, beide mannen zijn ervan overtuigd dat het materiaal altijd secundair is. Buisman: ‘De tendensen in de markt zijn duurzaamheid, flexibiliteit en hergebruik. Opdrachtgevers zijn minder geïnteresseerd in het materiaal. Het gaat om totaaloplossingen en up-to-date kennis en die kunnen wij als bureau, mede door de verbinding met de Betonvereniging en Bouwen met Staal bieden.’ 

omgeving. De planning, de logistiek en het ruimtegebruik kunnen heel ingewikkeld zijn. Hoe complexer iets wordt, hoe lastiger het is om het centraal aan te sturen. Dan heb je allround vakmensen nodig die op de bouwplaats hun mannetje staan, die gewend zijn om samen te werken en problemen op te lossen. Waar we vroeger dachten dat de wereld centraal te managen was, komen we erachter dat het vaak beter werkt als mensen ter plekke hun verantwoordelijkheid nemen. Technische mensen komen daarmee vaak heel ver.’

Optimale oplossing Buisman: ‘Als ingenieursbureau hebben we geen voorkeur voor het ene of het andere materiaal. We hebben wel specialisten in huis: betonspecialisten én staalbouwspecialisten. Het aardige is dat we die mensen in een projectgroep bij elkaar kunnen zetten, met de opdracht om samen tot een optimale oplossing te komen. Dat is onze kracht. Zeker als een probleem niet standaard is, is het interessant om te kijken hoe je vanuit verschillende specialismen tegen zo’n probleem aankijkt.’ Samenwerken is dus de trend. ‘Maar voorlopig blijft het daarbij’, zegt Pries. ‘Ik geloof er niet in dat alles beter wordt als je het op één hoop gooit. Bouwen met Staal en de Betonvereniging zijn twee sterke clubs in de bouwsector. Op dit moment hebben we er belang bij om intensief samen te werken op een aantal punten. Verder integreren levert geen meerwaarde op. Daarvoor zijn we te verschillend. Over dertig jaar ligt dat misschien anders, maar nu is een fusie niet aan de orde. Waarom zouden we dat willen? Je hoeft niet te fuseren om met elkaar samen te werken.’

ZOMER 2013

7

@netbeheerNL: Onderzoek @Movares over spanningskwaliteit in Nederland gepubliceerd in opdracht van @netbehe erNL: netbeheernederland.nl/nieuws/n ieuws-… Replacement Weesper bridge over the Amsterdam -Rhine Canal. How did we do it? #Movares gives answers @Iabse2013Rd am bit.ly/17IcrEq Leuke samenwerking met @Movares Havenbedrijf Rotterdam sluit raamcontr act Maritieme infrastructuur - movares.n l/havenbedrijf-rotterdam Nieuwe aanbestedingswet. Workshop

s bij Movares http://movares.nl/nieuwe-aanbestedingsw et/ Nieuwe online #PICO Quickscan @Mo vares biedt #regionale overheden houv ast voor effectief #assetmanagement. Zie: tinyurl.com/cd7p6ea Interessant artikel vandaag in het FD van @Erik_segers & John van Langeveld @Movares: ‘Rijstroken? Geld beter inves teren in 5G’ #SmartCities Better track position and efficient main tenance also in bridges. It’s #ShimLift! Want to know more? Visit #Movares ShimLift @Iabse2013Rdam

IN DE MEDIA

Br ug wordt bl ik va nger -Schieka naal De nieuwe Gelatinebrug over het Rijn Niet alleen moet een blik vanger van Delf t worden. gangersbrug moet beeldbepalend, maa r de fiets-en voet tiviteit uitstralen. stra ks ook technisch vernuft en crea Scheltens van In het artikel vertelt architect Wienke s wordt. nder bijzo Movares dat de brug echt iets voor de eisen Zij stelde een uitgebreid pak ket met naar de emd vormgeving op. De Gelatinebrug – geno rk worden dme beel voormalige Gelatinefabriek – moet een wonen sen tieve men voor de bijzondere plek waa r veel crea den mid de TU en te en werken. De brug ligt direct naast s: “Een industriële van veel creatieve bedrijven. Schelten kter. De brug vormt omgeving met een no-nonsense kara lijn van de kade, de verbinding met de TU Campus. De de TU zijn van de bedrijfsgebouwen en de nabijheid passen.” bij ook simpel en stoer. Daa r moet de brug de van combinatie Scheltens is benieuwd naar het plan van aannemers en ontwerper.

AD Haagsche Courant editie Delft, 20 april 2013 Informatie: [email protected], 06 51 41 64 33

8

ZOMER 2013

Soms weet de markt m dan het waterschap eer Door de complexite it van veel projecte n verander t de relati tussen waterschapp e en en aannemers. Om waterschappen, woningcorporaties en zorginstellingen te helpen bij het kiezen van de juiste organisatievorm vo or een project organiseerde het lec toraat Nieuwe Cultu ur in de Bouwketen het tweejar ig project ‘Op weg naar de go ede vraag’. Matthijs Kuhlmann , aanbestedingsexp er t bij Movares, functioneerde als co ach voor de watersc ha ppen. Hij heeft de ind ru k dat er een onom keerb are ontwik keling op gang is gekomen. ‘Waterschappen zij n van oudsher belast met veiligheid en dat kan een beho udende cultuur in de hand werken’, ze gt Kuhlmann. ‘Maa r ook waterschappen moeten efficiënter ga an werken, en omda t ze zien dat Rijkswaterstaat goed e resultaten boekt me t geïntegreerde cont racten, zoeken ook zij naar meer ma nie ren om de markt te benaderen. Het za l tijd kosten voorda t de omslag is gemaakt, maar ze zij n een flink eind op weg.’

Cobouw, 10 mei 2013 Informatie: [email protected], 06 53 30 46 90

KORT

Van 18 naar 36 sporen op Maasvlakte West met Best Value Procurement Door de komst van Maasvlakte 2 bestaat de behoefte het bestaande emplacement Maasvlakte West uit te breiden. Dura Vermeer Railinfra (DVRI) en ProRail hebben hiervoor een contract getekend. Het project MWU (Maasvlakte West Uitbreiding) betreft het integrale ontwerp en de

Foto: Van Leeuwen

realisatie van de verdubbeling van dit emplacement van 18 naar 36 sporen.

MWU wordt gebouwd midden tussen bestaande bebouwing grenzend aan de nieuwe Maasvlakte 2, die momenteel volop in ontwikkeling is. MWU is aanbesteed onder Best Value Procurement (BVP), de aanpak die uitgaat van de meeste waarde voor de laagste prijs. Movares verzorgt de engineering voor DVRI en levert zo een belangrijke bijdrage aan het ontzorgen van de projectpartners. Hans Tigchelaar, projectmanager bij DVRI: “Movares heeft een ontwerpmanager aangesteld die de integraliteit van het ontwerp van de verschillende disciplines borgt. Deze ontwerpmanager en een groot deel van zijn team waren al in de tenderfase betrokken. Dit wordt gezien als een kritische succesfactor bij BVP-projecten.

Er is intensief contact tussen het ontwerp- en uitvoeringsteam. ProRail blijft op een wat grotere afstand. Deze contractvorm biedt veel vrijheid en verantwoordelijkheid wat betreft de ontwerpkeuzes. Vanuit de Systems Engineering database worden alle ontwerpbesluiten en verificaties gecheckt aan de hand van de eisen. Hiermee wordt op een transparante manier aangetoond dat het ontwerp voldoet aan de eisen van ProRail.” Informatie: [email protected], 06 53 59 70 82

ZOMER 2013

9

KLANTPODIUM

Groot onderhoud acht stalen boogbruggen

‘Blij met deze constructieve samenwerking’ Al decennia lang is het Amsterdam-Rijnkanaal een belangrijke waterweg tussen de Amsterdamse haven en het Duitse Ruhrgebied. In het kanaal liggen acht stalen boogbruggen (gebouwd tussen 1934 en 1976) waarvoor grootschalig onderhoud nodig is. Ontwerpmanager Michel Willemsen van de combinatie KWS-Mercon is blij met de constructieve samenwerking met Movares in dit complexe project.

Weesperbrug

10

ZOMER 2013

Onder naam KARGO (Kunstwerken Amsterdam-Rijnkanaal Groot Onderhoud) heeft Rijkswaterstaat de opdracht voor het groot onderhoudsprogramma binnen één Design & Construct-contract gegund aan Combinatie KWS Infra B.V. - Mercon Steel Structures B.V. Het uitgangspunt was de vervanging van de Loenerslootsebrug en renovatie van de Amsterdamsebrug, Weesperbrug, Schellingwouderbrug, Breukelerbrug, Jutphasebrug, Overeindsebrug en Schalkwijksebrug. Op basis van de EMVI-criteria is uiteindelijk tijdens het aanbestedingsproces besloten vier bruggen compleet te vervangen: de Schellingwouderbrug, Loenerslootsebrug, Weesperbrug en Overeindsebrug. Movares ontwerpt daarvan de laatstgenoemde drie bruggen. Hierbij werkt het bedrijf nauw samen met de combinatie KWS-Mercon.

Puzzelen De procesmatige ontwikkelingen en de daaruit voortvloeiende technische aanpassingen maken het project tot een uitdaging. Willemsen: ‘Het is continu puzzelen. Samen met alle stakeholders en de experts. Een voorbeeld: Bij vervanging is de afspraak dat de dwarsdoorsnede van de nieuwe brug gelijk is aan die van oude brug. Als tijdens het proces blijkt dat een andere dwarsdoornede gunstiger is voor de doorstroming en veiligheid van het verkeer op de brug, heeft dat consequenties voor de omgeving. Als verschillende gemeentes bijvoorbeeld het fietspad op de brug willen verbreden heeft dit directe gevolgen voor de aansluitende wegen en fietspaden. Dan moeten we afstemmen met Rijkswaterstaat of het technisch en financieel haalbaar is. Alles draait om afstemming,

Michel Willemsen (links) en Bert Hesselink

goed proces- en omgevingsmanagement. En vergeet niet, dit is een van de drukst bevaren vaarwegen in Nederland. Bovendien gaan onder de Loenerslootsebrug enkele van de drukst bereden spoorlijnen (Amsterdam – Utrecht/Rotterdam) door.’

Prettige samenwerking Bert Hesselink, projectmanager bij Movares: ‘Het is zeker een uitdagend project. Bijvoorbeeld het vervoer van de bruggen. Om ze op hun plaats te krijgen moeten we ze onder de andere bruggen doorvaren. Movares heeft al veel bruggen ontworpen, maar elke brug is uniek. Belangrijk is dat alle partijen in dit project één belang hebben en prettig samenwerken.’ ‘Het is een uitdaging om alles binnen de planning en het budget op te leveren: tot nu toe verloopt het soepel’, zegt Willemsen. ‘We weten elkaar te vinden en afspraken worden nagekomen. Dit zijn niet alleen mooie woorden. Recent bleek dat ook de Breukelerbrug vervangen moet worden. Dat laten we nu ook door Movares uitvoeren.’ Informatie: [email protected], 06 51 09 39 72 movares.nl/pers-en-publiciteit/films-movares

KARGO KARGO heeft tot doel de technische staat van de bruggen op de huidige en toekomstige eisen af te stemmen. Tegelijkertijd verlengt Rijkswaterstaat de levensduur met dertig jaar. Een aantal bruggen wordt zo’n 25 tot 50 cm verhoogd (‘opgevijzeld’) om ook de vierlaagse containerschepen op het Amsterdam-Rijnkanaal in de toekomst een goede doorvaart te verlenen.

ZOMER 2013

11

KLANT in de regio

Provincie vervangt oevers langs Aarkanaal

De provincie Zuid-Holland vervangt de oeverbescherming langs het Aarkanaal. Movares doet onder andere de engineering van dit project en begeleidt de uitvoering. Senior projectleider Adriaan Smitsman van de provincie is enthousiast over de samenwerking. ‘De experts van Movares hebben de juiste kennis, weten waar knelpunten kunnen zitten en communiceren op een goede en prettige manier. Dat bleek heel duidelijk bij het eerste oeververvangingsproject dat ze voor ons deden. Dat was voor ons reden om ze ook voor dit project te laten offreren. Movares was weliswaar niet de goedkoopste, maar hun plan van aanpak was goed wat zorgde voor de beste prijs-kwaliteitsverhouding. Wat me erg aanspreekt is de proactieve houding, de wijze waarop ze inspelen op de omgeving en het vermogen om op het juiste moment de juiste mensen in te zetten.’ ‘Een aanbestedingsspecialist van Movares maakte ons bijvoorbeeld wegwijs in de nieuwe aanbestedingswet en een omgevingsmanager adviseerde ons hoe we het beste konden omgaan met omwonenden. En het mooie is dat het ook nog eens op het persoonlijke vlak klikt.’ Informatie: [email protected], 06 53 52 80 71

12

ZOMER 2013

Slimme bouwfasering complex verkeersplein Verkeer uit het zuiden richting het centrum van Den Bosch komt via een ingewikkeld verkeersknooppunt – het zogenoemde Heetmanplein - de stad in. Nu door het gereedkomen van de nieuwe randweg minder verkeer gebruik maakt van dit knooppunt, wil de gemeente het plein herinrichten en vereenvoudigen. Movares heeft op basis van een Definitief Ontwerp het bestek voorbereid. Belangrijke voorwaarde van de gemeente was dat het verkeer tijdens de reconstructie zoveel mogelijk gebruik kan blijven maken van het knooppunt zodat de binnenstad bereikbaar blijft. Om dat mogelijk te maken heeft Movares de werkzaamheden slim gefaseerd, waarbij rekening is gehouden met het verleggen van kabels en leidingen, mogelijke niet gesprongen explosieven (NGE’s), eventuele bodemverontreiniging en oude vestingresten in de ondergrond. Gerard Verbeek van de gemeente is tevreden over de samenwerking: ‘De mensen van Movares zijn erg betrokken en staan open voor kritiek. Als wij iets veranderd wilden, gingen ze niet in de verdediging, maar pakten het direct op. Verder was het prettig dat we steeds met vragen bij hen terecht konden.’ Informatie: [email protected], 06 10 84 79 83 movares.nl/regio onder het kopje Projecten

Heetmanplein, Den Bosch

Onderzoek grensoverschrijdende relaties

Grip krijgen op prestaties Amsterdamse railinfrastructuur

ICE, station Arnhem

Meer inzicht krijgen in de ontwikkelingen op de corridors van en naar Duitsland en in de relaties tussen de stedelijke agglomeraties. Dat is wat de provincies Gelderland en Overijssel wilden. Zij vroegen Movares onderzoek te doen naar ruimtelijke aspecten van het grensoverschrijdende netwerk van wegen, spoorverbindingen en waterwegen. ‘Daarbij ging het ons niet alleen om de vervoersbewegingen, maar ook om ruimtelijke patronen en de verdeling van de verkeersbewegingen naar functies’, zegt projectleider Coen Mekers van de provincie Gelderland. ‘Het beeld is vaak dat het bij achterlandverbindingen vooral gaat om goederenvervoer, terwijl wij het idee hadden dat ook andere functies belangrijk zijn.’

Meer relaties Het onderzoek van Movares, waarbij de onderzoekers in korte tijd een zo compleet mogelijk beeld hebben geschetst van de verschillende vervoersstromen en vervoersmotieven, bevestigde dit idee. Mekers: ‘Zo laat de studie zien dat er vrij veel zakelijke en toeristische relaties bestaan tussen het Ruhrgebied en bijvoorbeeld de regio ArnhemNijmegen. Voor ons aanleiding om onder andere met deelstaat Nordrhein-Westfalen plannen te ontwikkelen voor betere ICE-verbindingen en een nieuwe interregionale treinverbinding tussen Arnhem en Düsseldorf.’ Informatie: [email protected], 06 53 12 19 50

Erik Bijlsma Movares ontwikkelde een meetmethodiek om de status van de railinfrastructuur van het Amsterdamse metroen tramnetwerk te kunnen vaststellen. We spraken hierover met Erik Bijlsma van de Dienst Metro, de ‘asset manager’ van de railinfrastructuur.

Wat zijn jullie plannen op het gebied van onderhoud en beheer? ‘We zullen onderhoud en beheer van de railinfrastructuur uitbesteden op basis van functionele eisen. Om zicht te houden op de status van de railinfrastructuur hebben we Movares een meetmethode laten ontwikkelen. Ieder object wordt gemonitord en per object wordt vastgesteld welke degradatie heeft plaatsgevonden. Movares heeft bepaald welke meeteenheden het handigst zijn, hoe de metingen moeten worden uitgevoerd, hoe de meetgegevens moeten worden aangeleverd en hoe ze kunnen worden vertaald naar managementinformatie.’

Waarom hebben jullie gekozen voor Movares? ‘We zochten een ingenieursbureau dat naast inhoudelijke kennis ook verstand heeft van processen en economische aspecten. Verder zochten we een bureau met een kritische, proactieve houding, een strategische partner die meedenkt en samen met ons vraagstukken oplost. Movares past goed bij dit profiel.’ Informatie: [email protected], 06 51 09 38 11

ZOMER 2013

13

SAMEN STERK

Vught wil PHS binnen geme De vierendeling van Vught door spoor en rijksweg lijkt met het Programma Hoogfrequent Spoor (PHS) onoverkomelijke vormen aan te nemen. De gemeente Vught zet dan ook alles op alles om de plannen in betere banen te leiden. ‘Movares heeft ons in een belangrijke fase uitstekend ondersteund.’ Voor de gemeente Vught is PHS een ware nachtmerrie. Blijven de plannen ongewijzigd, dan is Vught vanaf 2020 meer dan ooit ‘gevierendeeld’ door twee rijkswegen (N65 en A2) en twee spoorlijnen (Eindhoven en Tilburg). In het worst-case scenario rijden er dan elk etmaal zo’n 518 treinen door het 25.000 inwoners tellende historische en groene dorp. De angst van de gemeente is dat negatieve effecten als geluid, trillingen, fijnstof, barrièrewerking, verminderde veiligheid en slechtere interne verkeerscirculatie voor een ‘cumulatie van problemen’ zorgen.

Onevenredig verdeeld ‘De toename van het aantal treinen gaat ten koste van de leefbaarheid’, aldus Astrid van ’t Hof, gemeentelijk projectmanager voor Rijksinfrastructuur. ‘Er is straks geen plek meer in Vught die stil en goed bereikbaar is. We begrijpen het maatschappelijke belang van PHS en de rijkswegen. Maar de pijn wordt nu onevenredig verdeeld. Daar moet meer balans in komen.’ Een maatregel als geluidsschermen langs het gehele traject zou bovendien de ruimtelijke kwaliteit van Vught structureel aantasten. ‘Dat doet afbreuk aan de vastgoedwaarde en woonkwaliteit binnen Vught.’

Alternatieven De gemeente, IenM en ProRail gingen begin 2012 met elkaar in gesprek. Van ’t Hof: ‘De Ontwerp Notitie Reikwijdte en Detailniveau MER PHS voor het traject Meteren-Boxtel was in de maak. Hierin stonden enkele alternatieven met functionele maatregelen beschreven, zoals de vrije spoorkruising. Gezien de bereikbaarheidseffecten waren wij daar fel op tegen. Gelukkig bood het participatieproces van IenM en ProRail de ruimte om alternatieven te ontwikkelen die de leefbaarheid van Vught wél ten goede kwamen. Ook wilden we de plannen voor PHS en de N65 integreren. Daarvoor moesten we met verschillende partijen om de tafel. We hebben Movares gevraagd ons hierbij te ondersteunen. Het bureau combineert inhoudelijke expertise over zowel spoor als weg met een integraal advies.’

In opdracht van de gemeente organiseerde Movares een aantal inhoudelijke sessies met deskundigen van gemeente, Rijkswaterstaat en Movares. Doel was om input te leveren in de workshops van ProRail, die onderdeel waren van het participatieproces. In deze workshops is onder meer gezocht naar oplossingen voor de complexe kruising van het spoor met de N65. Uiteindelijk resultaat was opname van een verdiepte ligging van het spoor Amsterdam-Eindhoven in Vught in de Ontwerp Notitie van september 2012. Vervolgens zorgde Movares ook voor inhoudelijke ondersteuning tijdens een aantal Value Engineering-sessies van ProRail. Het doel daarvan was om met diverse betrokken partijen tot alternatieven van de verdiepte ligging te komen. Naar verwachting start in juni 2013 de MER-studie, waarin tevens afstemming plaatsvindt met de verkenning N65.

Uitstekende ondersteuning Van ’t Hof: ‘Movares heeft uitstekende ondersteuning verleend. Niet alleen door de deskundigen van Rijkswaterstaat aan tafel te krijgen en zelf met praktische oplossingen te komen. Maar ook door de interne verkeerscirculatie subliem in kaart te brengen. Wat betekent de vierendeling voor Vught? Wat zijn de gevolgen van de cumulatie van de problemen? Wat gebeurt er met de bereikbaarheid als je een overweg weghaalt of toevoegt en hoe verhoudt zich dit tot de N65? De tot dusver dichte deur is door ons gezamenlijke proces opengegaan voor alternatieve plannen, begrip en steun van het ministerie van IenM en ProRail.’

Dezelfde taal Ton Bierbooms, projectmanager Spoorse Programma’s van ProRail heeft de inbreng van Movares als positief ervaren. ‘Movares heeft gezorgd voor deskundigheid aan de zijde van de gemeente Vught. Doordat mensen van Movares en ProRail dezelfde ‘taal’ spreken, kon snel doorgepakt worden in de voorgestelde oplossingsrichtingen. De grote winst voor PHS is dat dit uiteindelijk heeft geleid tot een groter vertrouwen van gemeente en bewoners in een voor hen aanvaardbare oplossing.’ Informatie: [email protected], 06 53 95 05 68

14

ZOMER 2013

eente in betere banen leiden Maatschappelijk belang PHS Met de realisatie van PHS zullen in 2020 op de drukste trajecten in het land hoogfrequent reizigerstreinen rijden: elke tien minuten een trein. Hierdoor kunnen reizigers spoorboekloos reizen. Ook wordt het groeiende goederenvervoer per spoor aangepast. Goederentreinen

gaan vooral over de Betuweroute rijden en de goederencorridors Oost-Nederland en Zuid-Nederland (MeterenVught- Boxtel). Met dit reizen zonder spoorboekje en de extra ruimte voor goederenvervoer per spoor, worden steden en bedrijvenknooppunten beter bereikbaar.

Situatie bij Vught

ZOMER 2013

15

INNOVATIES

Innovatieve oplossingen Innovatie award De Rotterdam School of Management van de Erasmus Universiteit heeft Movares een eervolle vermelding gegeven in het kader van de Innovatie Award 2012. De jury waardeerde vooral de Innovatiestudio’s: medewerkers krijgen de ruimte om veelbelovende ideeën uit te werken in zogeheten Innovatiestudio’s. Ook het feit dat het management kennisuitwisseling stimuleert binnen de eigen organisatie en volop scholingsmogelijkheden biedt, kreeg waardering. Informatie: [email protected], 06 53 59 70 76

ShimLift Door verzakkingen in het spoor bij overgangen van ballast- naar ballastloos spoor ontstaat ruimte  onder de dwarsliggers. Dit fenomeen is bekend als ‘blinde vering’. De ruimte die ontstaat onder de dwarsliggers moet geregeld worden ‘onderstopt’. Dit heeft slechts tijdelijk effect. Samen met BAM Rail ontwikkelde Movares de ShimLift, een effectieve techniek om verzakkingen bij overgangen aan te pakken. ShimLift bestaat uit een verstelbare kunststof wig waarmee hoogtecorrecties tot 30 millimeter mogelijk zijn. Informatie: [email protected], 06 51 09 38 16 Animatie: vimeo.com/61340284

Van links naar rechts: Professor Henk Volberda van de Rotterdam School of Management, Jacco Buisman, directeur bij Movares en Frits Makkinga, Innovatie Manager bij Movares

16

ZOMER 2013

Adrie Koster, tracémanager Betuwe bij ProRail:

‘Bij de spoorbrug van Ravenstein was blinde vering een terugkerend probleem. Sinds de toepassing van ShimLift ligt het spoor stabiel.’

Klanten willen graag problemen sneller,

Smart monitoring

beter en meestal ook goedkoper

Veel projecten vragen om nauwkeurige metingen. Niet alleen de uitvoering van de metingen vergt tijd, ook het periodiek uitlezen. Deze metingen kunnen arbeidsintensief zijn en de kosten daarvan drukken op een project. Met de ontwikkeling van ‘smart monitoring’ door Eelco Oskam is dat niet langer nodig. Smart monitoring is een relatief goedkoop systeem om de signalen van verschillende meetsensoren – denk aan trillingsmeters, camera’s en geluidsmeters – tegelijkertijd te registreren en, indien gewenst, op afstand via een gsm-verbinding ‘real time’ te volgen. Dat zorgt voor een forse kostenbesparing en levert extra en betere informatie op, omdat verschillende metingen die gelijktijdig zijn uitgevoerd, eenvoudig kunnen worden gecombineerd.

kunnen aanpakken. Daarom ontwikkelt Movares voortdurend innovatieve oplossingen. Juist in een periode van economische recessie is de behoefte hieraan groot. Immers, er is minder geld beschikbaar, terwijl er net zoveel of zelfs meer werk is te doen.

Informatie: [email protected], 06 51 13 90 17

Lichtgewicht snelwegverbreding De snelweg A76 bij het Limburgse Urmond is op een innovatieve manier verbreed. Vanwege de aanwezigheid van een hogedrukgasleiding, ruimtegebrek en een korte bouwtijd waren conventionele oplossingen geen optie. Heijmans heeft in nauwe samenwerking met Movares en InfraDelft een lichtgewicht oplossing ontworpen. Het betreft een ophoging van zesenhalve meter dik die bestaat uit opgestapelde EPS-blokken. Het vernieuwende is dat deze ophoging een verticale zijkant heeft en geen ruimtevragend talud. Informatie: [email protected], 06 20 21 14 64

Projectleider Ralf Wiertz van Edilon Sedra:

‘In opdracht van ProRail hebben wij een deel van het postperron in Tilburg gesloopt. Om schade aan het aangrenzende spoor en de bebouwing te voorkomen, moesten we onder een bepaald trillingsniveau blijven. We hebben twee mobiele trillingsmeters geplaatst, gekoppeld aan het smart monitoringsysteem van Movares. Zodra we de maximaal toegestane waarde naderden, kregen we een melding en gingen op het perron waarschuwingslampen branden. Daardoor was het relatief eenvoudig om aan de trillingseisen te voldoen.’

Eurodispatch

Projectmanager André Plagmeijer van Heijmans:

‘Een belangrijk aandachtspunt was de horizontale stabiliteit. Zouden de EPS-blokken onder belasting niet verschuiven? Geavanceerde modelberekeningen laten zien dat de constructie onder alle omstandigheden voldoende stabiel is. Daarmee is de weg vrij om deze innovatieve, snelle en goedkope ophogingstechniek zonder talud breed toe te passen.’

De afgelopen jaren heeft Movares samen met ProRail een nieuw treinbeveiligingssysteem ontwikkeld, PLC Interlocking geheten. Dit systeem maakt gebruik van kant-en-klare onderdelen uit de procesindustrie. Daardoor is het goedkoper en eenvoudiger aan te passen dan de gangbare systemen die werken met dure, op maat gemaakte componenten. Voor PLC Interlocking heeft Movares een ‘bedieningslaag’ ontwikkeld, Eurodispatch, waarmee treindienstleiders rijwegen kunnen instellen. Eurodispatch werkt met open source software en is hardware onafhankelijk. Informatie: [email protected], 06 53 59 70 76

ZOMER 2013

17

Fiets viert hoogtij De fiets is ongekend populair; elke Nederlander heeft inmiddels gemiddeld 2,3 fietsen. Willen we de kwaliteit van de openbare buitenruimte garanderen, dan zijn nieuwe oplossingen voor fietsparkeren noodzakelijk. De architecten van Movares leveren als specialisten maatwerk op binnenstedelijke locaties. De ‘zee van fietsen’ met een negatief effect op de openbare ruimte zie je bij alle hotspots zoals het winkelcentrum, bibliotheek, stadhuis, museum of stationslocatie. Movares ziet volop mogelijkheden om fietsenstallingen te integreren in een couleur locale; als fietsvilla, fietsflat, fietstransferium of ondergronds met interieurkwaliteit en aandacht voor sociale veiligheid.

Nieuwe tendens Door het digitale reizen ‘krimpen’ de medium-size en kleine stations. De ‘zee van fietsen’ bij deze stations wordt alleen maar groter. Hierdoor wordt een nieuwe tendens zichtbaar: het fietsgebouw wordt een beeldbepalend bouwwerk dat het station in volume evenaart of zelfs voorbij streeft. Architect Paul van der Ree ontwierp een tweetal stallingen die hiervan een voorbeeld zijn: de ‘fietsflat’ in Hengelo - met 2500 plaatsen vrijwel even groot als het historische gebouw ernaast. In Helmond komt een nieuwe stalling voor maximaal 3000 fietsen in een volledig vernieuwd en verduurzaamd stationsgebied. Beide stallingen zijn pareltjes als illustratie van ‘fietsen 2.0’. Informatie: [email protected], 030 265 51 39 movares.nl/project/fietsparkeren

De ‘fietsflat’ in Hengelo

MIJLPALEN

Sporen in Den Bosch Er wordt hard gewerkt om van Den Bosch een goed functionerend knooppunt te maken dat voorbereid is op de toekomst. In het weekend van 13-14 april is de enkelsporige  fly-over in dienst genomen aan de noordzijde van de Dieze; een mijlpaal in het project Sporen in Den Bosch. In 2014 rijden er zes intercity’s per uur tussen Eindhoven en Amsterdam. Dankzij de nieuwe fly-over kruisen treinen vanuit Nijmegen en van en naar Utrecht elkaar dan ongelijkvloers. Om dit te realiseren breidt ProRail aan de noordzijde de sporen uit tot vier sporen; aan weerszijden van de bestaande Diezebrug wordt een spoorbrug gebouwd. De bestaande Diezebrug wordt vervangen door een nieuw type stille brug. Daarnaast wordt de sporenlay-out geoptimaliseerd zodat efficiënter gebruik kan worden gemaakt van de sporen. Op het station zelf worden de twee eilandperrons (spoor 3/4 en spoor 6/7) aan beide zijden verlengd. Movares heeft samen met Breijn de engineering verzorgd van de onderbouw van de fly-over en functioneert tijdens gehele project als hoofdconstructeur. Informatie: [email protected], 06 51 09 39 72

18

ZOMER 2013

VISITEKAARTJE VAN...

Frank Verkoijen

‘Flandrien is een fotoboekje over wielrennen in Vlaanderen. Het staat bol van alles wat met het wielergebeuren te maken heeft. Als kleine wielerbijbel geeft het een beeld van meer dan tien jaar intens genot rond zweet- en massageolie geurende wielerbenen, van alcohol dampende monden van schreeuwende supporters, diepgerimpelde gezichten van oude wielergoden, glibberige kasseien uit de helletocht Parijs-Roubaix en prachtige landschapsfoto’s van de ‘Ronde van Vlaanderen’.’ ‘Kortom, Flandrien is een boekje vol nostalgie waar de liefde voor deze volkssport van afdruipt. Voor mij is het de ultieme weergave van de wielersport die ik als liefhebber koester. Het doet je beseffen dat wielrennen meer is dan alleen maar kilometers malen. Wielrennen is de sport van puur mens zijn, van kracht en grenzen verleggen, van (over)winnen en verliezen, van emoties als angst, blijdschap en verdriet. Met deze associaties voel ik een enorme motivatie om elke dag weer mijn werk te doen en resultaat te boeken. Onder welke omstandigheden dan ook.’ Informatie: [email protected], 06 53 59 70 92

Met Safety Case Delivery Management naar Vergunning voor Indienststelling Sinds de wijziging van Spoorwegwet in 2010 moet er een Vergunning Voor Indienststelling (VVI) worden verleend bij vernieuwing of een belangrijke verbetering van de hoofdspoorweginfrastructuur. Wat zijn de juiste stappen om deze vergunning te krijgen? Movares weet raad.   Wanneer nieuwe of gewijzigde infrastructuur in dienst wordt gesteld, is een ‘Vergunning Voor Indienststelling’ vereist. Deze nieuwe verplichting geldt voor alle projecten die na 1 april 2012 in dienst worden gesteld. Zoals een spoorverdubbeling, de opwaardering of elektrificatie van een baanvak, of de aanleg van een nieuw treinbeïnvloedingssysteem. Er is geen overgangsrecht.   De sector is behoorlijk overvallen door deze verplichting, waardoor projectmanagers vaak geen voorzieningen getroffen hebben in de planning en het budget. Vragen die er leven zijn met name gericht op hoe een sterke safety case kan worden opgesteld, of wat de juiste stappen zijn binnen het certificeringsproces.   Het proces om op succesvolle wijze een VVI te verkrijgen heet Safety Case Delivery Management. Dit is een betrekkelijk nieuw vakgebied waarbij de activiteiten voor het verkrijgen van de VVI op gestructureerde wijze in goede banen wordt geleid. Zoals het opstellen van de benodigde safety cases en conformiteitsdossiers, het extern beoordelen ervan, het aanvragen van de vergunning voor indienststelling en het met elkaar laten samenwerken van de interne en externe stakeholders.   De afdeling Consultancy van Movares heeft ruime ervaring op het gebied van veiligheidsmanagement en Safety Case Delivery Management. Expertise is onder meer opgedaan bij projecten als HSL-Zuid, Betuweroute, Hanzelijn en Combiplan Nijverdal. Momenteel is Movares vanuit Safety Case Delivery Management betrokken bij OV Saal.   Informatie: [email protected], 06 51 13 71 04

Frank Verkoijen (vooraan, tweede van rechts) ZOMER 2013

19

Bruggen Elke brug is uniek; in materiaalgebruik, vormgeving of door de wijze waarop het kunstwerk is ingebed in de omgeving. Movares heeft veel ervaring met het ontwerpen van verschillende typen bruggen en viaducten. Net als met de engineering, uitvoeringsbegeleiding en kwaliteitsborging. Hierbij een aantal voorbeelden waar wij trots op zijn.

Kruiswaterbrug Een van de kleppen van de Kruiswaterbrug in de A7 bij Bolsward wordt vervangen. Om er zeker van te zijn dat het wegverkeer over de nieuwe stalen brug niet teveel geluid en trillingen produceert, heeft Movares voor de aannemer een dynamisch model gebouwd. Berekeningen hiermee moeten aantonen hoe aan de vergunningseisen kan worden voldaan. Informatie: [email protected], 030 265 48 06

Ramspolbrug Ontwerp een energieneutrale brug over het Ramsdiep bij Kampen. Die opdracht kregen architect Edwin Megens en de afdeling Bouwkunde van Movares. Zonnepanelen in de dekranden en op het bedieningshuis leveren de benodigde elektriciteit. De energie die vrijkomt bij het sluiten van het brugdek wordt opgeslagen en hergebruikt. Eind 2012 is de brug onderscheiden met de eerste ‘Energie-Nulprijs’. Informatie: [email protected], 030 265 51 32

Den Uylbrug De Den Uylbrug in Zaanstad is vernieuwd en uitgebreid tot twee keer twee rijbanen. De betonnen randen zijn vervangen door transparante borstweringen. Voor het fietsverkeer is naast de bestaande een nieuwe brug gemaakt, die het beeld oproept van een zwevend balkon. Movares zorgde voor de architectuur en de engineering. Informatie: [email protected], 030 265 51 32

20

ZOMER 2013

VAKMANSCHAP Ketelbrug De twee basculebruggen van de Ketelbrug in de A6 zijn begin dit jaar vervangen. Movares heeft het definitief ontwerp van de brugkleppen en de bewegingswerken gemaakt, evenals het definitief- en uitvoeringsontwerp van de aanpassingen aan de basculekelder. Ook heeft Movares betrouwbaarheids- en beschikbaarheidsanalyses uitgevoerd, zorggedragen voor onderhoudsmanagement en CE-markering en ondersteuning gegeven voor het omgevingsmanagement. Informatie: [email protected], 030 265 3652

De Oversteek Nijmegen krijgt een nieuwe stadsbrug, de Oversteek geheten. Deze bestaat uit aanbruggen over de uiterwaarden en een grote stalen boogbrug over de Waal. Max Bögl uit Duitsland is verantwoordelijk voor de staalconstructie en -conservering. André Klarenbeek van Movares toetst namens de gemeente Nijmegen de kwaliteit van de boogbrug. Informatie: [email protected], 030 265 43 55

Polbrug In december 2012 is het nieuwe tracé van de N348 tussen Zutphen en Eefde officieel geopend. Onderdeel hiervan is de Polbrug over het Twentekanaal. Movares heeft de succesvolle aanbesteding voorbereid en de realisatie begeleid. Architect Paul van der Ree ontwierp de ranke boogbrug in opdracht van de provincie Gelderland. Ook de fietsbrug over de nieuwe weg bij Eefde en het ecoduct onder de weg zijn van zijn hand. Informatie: [email protected], 030 265 51 39

Lichtgewicht verkeersbrug Bij Utrecht Lunetten is een verkeersbrug over de A27 gemaakt. Movares deed de engineering. Onder de verdiept aangelegde snelweg ligt een folie die het grondwater tegenhoudt. Een standaard constructie zou een zware middenpijler vereisen en de fundering hiervan zou de folie kunnen beschadigen. De oplossing bestaat uit stalen spanten in combinatie met een glasvezelversterkt lichtgewicht kunststof dek. Informatie: [email protected], 06 12 59 06 67

ZOMER 2013

21

DE DAG VAN...

Tom Groeneweg Tom Groeneweg werkte enkele maanden in het kader van een uitwisselingsproject als adviseur/specialist betonnen kunstwerken bij Rijkswaterstaat.

‘Vanmiddag houd ik een presentatie over de levensduurstrategie van kunstwerken in DBFM-contracten van Rijkswaterstaat. Dit is de afsluiting van mijn periode hier bij Rijkswaterstaat. Nog even de presentatie doornemen en de stellingen voor de groepsdiscussie afstemmen met Jolande BaudetKors, hoofd van de afdeling Constructies Wegenbouw, waar ik nu werk.’

‘Rijkswaterstaat zegt graag de handschoen op te willen pakken en vaker uitwisselingen te initiëren.’ 22

ZOMER 2013

Jos Vorstenbosch van Rijkswaterstaat werkte anderhalf jaar geleden - in het kader van hetzelfde uitwisselingsproject - als constructeur mee aan het ontwerp van stalen bruggen bij Movares. Als technisch adviseur stalen bruggen toetst hij normaal gesproken ontwerpen; bij Movares kon hij nu zelf aan een ontwerp meewerken en ervaren welke aspecten meespelen tijdens een ontwerpproces. Jos: ‘Het was een leuke ervaring om de dynamiek binnen Movares mee te maken, waarin door de Movaren snel en betrokken een probleem werd opgepakt en opgelost.’ Tom: ‘Ik heb respect gekregen voor de zoektocht van Rijkswaterstaat om actief te pogen hun eigen processen te verbeteren en daarmee ook efficiënter te maken. Ik verbaas me erover dat ik in zo’n korte tijd zoveel heb geleerd over wat Rijkswaterstaat beweegt.’

‘Start van mijn afsluitende presentatie. Jolande opent de sessie met uitleg over het fenomeen ‘uitwisseling’. Daarna presenteer ik de bevindingen van mijn onderzoek naar de levensduurstrategie. In mijn eindrapportage adviseer ik niet langer te focussen op het achteraf aantonen van een toekomstige restlevensduur van kunstwerken, maar de aandacht uit te laten gaan naar een kwalitatief en gecontroleerd bouwproces. Dit is al de praktijk bij enkele nieuwe DBFMcontracten en blijkt tevens beter te passen bij de instandhoudingsstrategie van Rijkswaterstaat. De sessie doet veel stof opwaaien en blijkt een aanzet te geven voor meer overleg tussen mensen uit diverse afdelingen. Mijn opdrachtgever is blij dat ik binnen de opdracht ‘doortastend door de hele organisatie op zoek ben gegaan naar betrokkenen en benodigde visies en informatie.’

Aansluitend volgt een discussie door de drie betrokken disciplines: instandhouding, projecten en technisch specialisten. ‘Tijdens de sessie wordt de benodigde verbinding tussen diverse afdelingen van Rijkswaterstaat , maar ook tussen dezelfde afdelingen binnen Movares, eens te meer duidelijk; het is meer dan zinvol om vraagstukken integraal aan te pakken. Jolande maakt terecht de verbinding met de ‘Landelijke taken’ van Rijkswaterstaat die afdelingoverstijgend zijn.’ Tom: ‘Naar mijn idee is verbetering alleen te realiseren als je juist verder kijkt dan je eigen discipline en de ontwikkelingen die buiten jouw vakgebied spelen serieus neemt. Bovendien komt een probleem vaak niet alleen en ligt erachter een groter probleem. Jouw deelprobleem is al een ‘conclusie’ van het vaak onbekende grotere probleem. Het werkelijke doel kan daarmee uit het oog verloren worden. Bij mijn inhoudelijke opgave was dit naar mijn idee ook het punt. Integraliteit en een helicopterview zijn hard nodig.’

Informatie: [email protected], 06 12 24 97 98

Jolande benadrukt nog eens dat het resultaat van het onderzoek enkel bereikt had kunnen worden via de uitwisseling bij Rijkswaterstaat. Tom: ‘Ik heb geen voorgeschiedenis in de organisatie van Rijkswaterstaat, daardoor ben ik over dit onderwerp onbevooroordeeld. Daarnaast kom ik uit de praktijk; Rijkswaterstaat had behoefte aan praktijkervaring. Door deze dingen samen werd de door mij geadviseerde ommekeer in de benadering van de levensduurstrategie positief ontvangen.’

ZOMER 2013

23

COLUMN

Corina de Jongh, directeur Railforum

Beter spoorvervoer: Puntjes op de i of systeemsprongen? De leden van Railforum werken dagelijks aan het verbeteren van de kwaliteit van het spoorvervoer. Klanten geven feedback via sociale media en klantwaarderingsonderzoek. Het is overduidelijk welke aspecten de reiziger als belangrijk ervaart: reistijd, reisgemak, betrouwbaarheid en veiligheid. Ik ben enthousiast over de nieuwe bijdrage die Railforum dit jaar levert aan het verder verbeteren van de prestaties. We gaan een Nederlandse OV-prijs toekennen aan dat initiatief dat reizen per OV voor de reiziger plezieriger maakt. Dit is een initiatief van Movares. Hun directievoorzitter en bestuurslid van Railforum, Johan van den Elzen, begeleidt dit project.

De continue verbeterstrategie lijkt nog onvoldoende resultaat op te leveren. De reputatie van het spoorvervoer is, zeker na een aantal strenge winters, niet al te best. Daarom ben ik ook blij met het jaarthema van de Jonge Veranderaars, het netwerk van jonge professionals in de railbranche. Zij kozen als thema: Kwaliteit Prioriteit! Naast ‘deze puntjes op de i zetten’ is het tijd voor systeemsprongen. Wat verwacht de reiziger over enkele decennia van het OV? Is er eigenlijk wel een gezamenlijk toekomstbeeld voor het OV in bijvoorbeeld 2030? Alle partijen in de railsector zijn betrokken bij de Lange Termijn Spooragenda (LTSA). Daarbinnen is ruimte voor innovaties. Een deur-tot-deur benadering in de hele verplaatsingsketen, andere vormen van individuele informatie, meer reisgemak en natuurlijk ook alternatieven in het logistieke concept van de dienstregeling en in de infrastructuur. Sinds kort is er een naam voor diegenen die hieraan meewerken: spoorfilosofen. En laat een filosoof nu iemand zijn die zich bezighoudt met het streven naar kennis en wijsheid. Bovenstaande vraag beantwoord ik dus met: beide. We moeten met elkaar de puntjes op de i zetten èn tegelijkertijd werken aan, door onze klanten gevraagde, systeemsprongen. De eerste stap is alle kennis en wijsheid waarover we beschikken met elkaar delen. Railforum nodigt je hier graag voor uit. railforum.nl

24

ZOMER 2013

KORT

Agenda Van 6 t/m 8 mei vond de internationale IABSE-conferentie plaats in Rotterdam. Senior constructeur Anne Blom heeft een lezing gehouden over KARGO, een project van RWS voor de renovatie en vernieuwing van acht stalen boogbruggen over het AmsterdamRijnkanaal, Lekkanaal en het Buiten-IJ. Senior constructeur Gerrit Jan Holtland hield een lezing over de uitbreiding en aanpassing van spoorwegknooppunt Den Bosch. Informatie: bert.hesselink@movares. nl, 06 51 09 39 72

Online PICO Quickscan biedt houvast Veel organisaties vinden het lastig om hun assets goed te managen. Welke afwegingen moeten er gemaakt worden zodat systemen of objecten hun functies optimaal kunnen vervullen tegen zo laag mogelijke levensduurkosten? Movares heeft recent de zogenoemde PICO Quickscan gelanceerd die houvast geeft bij assetmanagement. Aan de hand van twintig stellingen krijgt een organisatie inzicht in waar de organisatie staat op het gebied van assetmanagement. De PICO Quickscan is met name bedoeld voor regionale overheden en is in te vullen via de website: www.movares.nl/dienst/quickscan-assetmanagement/ Het PICO-model van Movares bestaat uit de volgende aandachtsgebieden: • Prestatiemanagement • Informatiemanagement • Contractmanagement • Onderhoudsmanagement

Op dinsdag 25 juni wordt de Landelijke Omgevingsmanagementdag gehouden in Den Bosch. Na de successen van de Landelijke Omgevingsmanagementdagen in 2011 en 2012 heeft een aantal partijen waaronder Movares besloten de derde editie te organiseren en samen omgevingsmanagement naar een hoger plan te tillen. Informatie: www.omgevingsmanagementdag.nl

Samen met het Turkse bedrijf Ultra presenteerde Movares in maart op de beurs Eurasia Rail in Istanbul het nieuwe treinbeveiligingssysteem PLC Interlocking onder de naam Eurolocking. De belangstelling was groot. Inmiddels zijn de eerste aanvragen binnen voor projecten in Turkije en Azerbeidzjan. Informatie: [email protected], 06 53 59 70 76

Informatie: [email protected] en movares.nl/werkveld/assetmanagement

Movares Foundation Om de sociale en economische betrokkenheid van mensen bij hun omgeving te vergroten is de Movares Foundation opgericht. Met expertise en menskracht steunt de Foundation verschillende maatschappelijk relevante projecten. Zoals computerlessen aan vluchtelingen of de renovatie van een dovenschool in Sri Lanka. Zo kunnen we wat teruggeven aan onze omgeving; in Utrecht, Nederland en verder weg. Kijk op: movares.nl/foundation Informatie: Marian de Jong, directeur Movares Foundation, [email protected], 030 265 5277

ZOMER 2013

25

KORT

Goede startpositie bij Havenbedrijf Rotterdam Het Havenbedrijf Rotterdam N.V. heeft een raamcontract gesloten met Movares en Witteveen+Bos voor het leveren van ingenieursdiensten op het gebied van maritieme infrastructuur. Het raamcontract is afgesloten voor de duur van drie jaar met een uitloopmogelijkheid tot in totaal acht jaar. Het Havenbedrijf Rotterdam heeft een aanvraag voor de Ingenieursdiensten Maritieme Infrastructuur op de markt gebracht. Om invulling hieraan te geven is Movares een combinatie aangegaan met collega ingenieursbureau Witteveen+Bos. Doordat de diensten van beide bureaus op het gebied van water en rail naadloos aansluiten, is het prekwalificatieproces succesvol verlopen. De combinatie heeft een zeer goede startpositie verworven. Informatie: [email protected], 06 53 95 83 40

Movares behaalt trede 2 op Veiligheidsladder Op 21 april ontving directievoorzitter Johan van den Elzen uit handen van Lloyd’s het certificaat voor het bereiken van niveau 2 op de Veiligheidsladder van ProRail. Movares is het tweede ingenieursbureau dat dit certificaat behaalt. ‘Het bereiken van niveau 2 op de Veiligheidsladder is een geweldig compliment voor onze organisatie en ik ben erg blij met dit resultaat,’ aldus Van den Elzen. De Veiligheidsladder is een certificeerbare norm om het veiligheidsbewustzijn en bewust veilig handelen in bedrijven te meten en te verbeteren. ProRail heeft deze ladder ontwikkeld samen met spooraannemers, ingenieursbureaus, adviesbureaus en de wetenschap. Informatie: movares.nl/movares-ontvangtveiligheidscertificaat-van-prorail

Doordacht en duurzaam renoveren Een duurzaam gebouw op een goed bereikbare locatie in Utrecht, waarbij comfort en energiezuinigheid samengaan. Daar was Movares naar op zoek, aangezien in 2015 de huurovereenkomsten aflopen van de kantoren van Movares. Na een grondige oriëntatie op de mogelijkheden kwam de optie ‘gerenoveerde Daalse Kwint’ als beste uit de bus. Het vrijkomen van een deel van het kantoorpand de Daalse Kwint - waar Movares al voor een groot deel gehuisvest is - bood mogelijkheden. Om de kantoren in de Daalse Kwint

26

ZOMER 2013

te kunnen betrekken bleek wel een ingrijpende renovatie nodig. Bij deze renovatie is veel aandacht voor duurzaamheid. Zo wordt de warmte die nodig is voor het gebouw betrokken uit de stadsverwarming. Daarnaast zijn technische

aanpassingen gedaan zoals moderne klimaattechnologie, extra dakisolatie, nieuwe isolerende beglazing en energiebesparende verlichting. Ook krijgt het pand weer een aantrekkelijke verschijningsvorm. Er is onder meer gekozen voor transparanter glas en een nieuwe dakrand toegevoegd, zodat het gebouw meer relatie met het voorplein heeft. Het gebouw wordt in vier fases gerenoveerd; uiteindelijk zal Movares in november 2013 in de Daalse Kwint gehuisvest zijn.

Infrastructuur financieren met pensioengelden? De financiering van infrastructuur staat onder druk. De overheid bezuinigt en banken beperken hun rol als private investeerder. Pensioenfondsen kunnen dit gat wellicht opvullen. Onlangs sprak Movares hierover met enkele stakeholders. Movares nodigt geregeld relaties uit om op persoonlijke titel over een specifiek onderwerp te praten, zoals deze keer over privaat gefinancierde infrastructuur. Hierbij is meestal een consortiumverantwoordelijk voor zowel het ontwerp, de bouw, de financiering als het onderhoud van een project.

Terugtredende banken Volgens de commissie Ruding, die in 2008 onderzoek deed naar private financiering, zorgt deze financieringsvorm voor kostenbesparing, kwaliteitsverhoging, een betere beschikbaarheid en een kleinere kans op budget- en bouwtijdoverschrijdingen. Tot voor kort traden banken op als private financiers, maar nu ze meer eigen vermogen moeten hebben om financiële tegenvallers te kunnen opvangen, doen ze dit nauwelijks meer. Daardoor komt private financiering op losse schroeven te staan.

Pilotproject Tijdens het klantenpanel spraken de deelnemers vooral over de rol die pensioenfondsen kunnen spelen. Duidelijk werd dat er twee redenen zijn waarom pensioenfondsen tot nu toe aarzelen om te investeren in infrastructuurprojecten: het ontbreken van expertise op het gebied van infrastructurele werken en het inflatierisico. Het wegverbredingsproject N33 tussen Assen en Zuidbroek is het eerste infraproject waaraan een pensioenfonds als investeerder meedoet. De constructiewerkzaamheden van dit project worden door enkele banken gefinancierd en het onderhoud en beheer gedurende twintig jaar door pensioenfonds APG. Het inflatierisico is afgedekt door de overheid.

Nieuwe oplossingen Herman van der Horst, businessmanager aannemers bij Movares, blikt tevreden terug op het klantenpanel: ‘Natuurlijk kun je met zo’n bijeenkomst niet de economie en de markt aanzwengelen, maar door samen met stakeholders kennis en ervaringen uit te wisselen en elkaar op weg te helpen, kun je zeker iets in gang zetten. De positieve reacties tijdens dit soort bijeenkomsten geven ons de bevestiging dat het goed is om als bedrijf initiatieven te nemen en mee te werken aan nieuwe oplossingen.’ Informatie: [email protected], 06 53 49 27 09

IN GESPREK MET ZOMER 2013

27

Overkapping busplatform IJsei Amsterdam Centraal > uitgekiend constructief ontwerp > integrale benadering > innovatief materiaalgebruik > uiterst lichte en slanke overkapping > zeeën van daglicht > helft van de prijs die tot dan toe haalbaar was! > winnaar Publieksprijs Vernufteling 2013

Opdrachtgever: Dienst Infrastructuur, Verkeer en Vervoer, Amsterdam Constructief ontwerp: Movares Architectuur: Benthem Crouwel Architekten Voor filmpje zie: movares.nl/pers-en-publiciteit/filmsmovares

Een pdf van deze QS is te downloaden op: movares.nl/QS