Samen Sterker, Samen Verder: Goede allianties, effectievere jeugdzorg Symposium 31 maart 2015
Agenda • • • •
Welkom door dagvoorzitter Mariëtte van Brandenburg Nieuwe Academische Werkplaats Jeugd – Geert Kaper Reflectie Provincie Noord-Brabant – Gedeputeerde Brigite van Haaften Resultaten alliantieonderzoek 2011 t/m 2014 - Het verhaal van Samen Sterker - Vijf deelprojecten en hun resultaten - Samen verder
• Flashtalks: acht sprekers, acht ultrakorte verhalen, één podium • Afsluitend woord dagvoorzitter • TranZferium: netwerkborrel en mogelijkheid door te praten over Samen Sterker en flashtalks
Twitter mee! # SamenSterker
Magazine
Academische Werkplaats Jeugd Spreker: Geert Kaper, voorzitter Stuurgroep
Provincie Noord-Brabant Spreker: Brigite van Haaften, gedeputeerde
Het verhaal van Samen Sterker Spreker: Mariëtte van Brandenburg, voorzitter Brabantse Werkgroep Effectiviteit
afbeelding © HAN
Integratief Werkzame Factorenmodel voor de Jeugdsector
Pijnenburg (2010); Pijnenburg & Van Hattum (2013)
Alliantie • Alliantie: een professionele samenwerkingsrelatie die gekenmerkt wordt door: – Een positieve emotionele band (de ‘klik’ – emotionele alliantie) – Overeenstemming over het samenwerkingsdoel, en de aanpak om dat doel te bereiken (taakalliantie)
• Drie vormen van alliantie: – Hulpverlener en cliënt – Hulpverlener en cliënt m.b.t. sociale netwerk van cliënten – Hulpverlener en leidinggevende
Vijf deelprojecten en hun resultaten 1) Alliantie hulpverlener – cliënt - ‘Even afstemmen, wat kan beter?’ - ‘Jij mag er zijn!’
2) Alliantie hulpverlener – client m.b.t. sociaal netwerk - ‘Pak het samen op!’
3) Alliantie hulpverlener – leidinggevende - ‘Help(t) een baas?!’
Overkoepelend - ‘Innovatie door verbinding’ - ‘Leren van en met elkaar’
Even afstemmen, wat kan beter? Spreker: Linda Heutink, Stichting Maashorst
Vraag
Hoe optimaliseer ik als hulpverlener de alliantie met ouders?
Projectdoelen Draagt voortdurende en systematische feedback hieraan bij? Belangrijkste doelen: • Implementatie systematische feedback • Onderzoek naar ervaringen van ouders en hulpverleners • Onderzoek naar de samenhang tussen alliantiescores en uitkomsten
Onderzoeksopzet
3e contact
Alliantie (WAV-12)
Laatste contact
Alliantie (WAV-12) Resultaten van de hulp (bijv. OBVL-k)
17 hulpverleners and 174 ouders van kinderen in (semi-)residentiële zorg
Leerbijeenkomsten hulpverleners
Ouderlijke stress (OBVL-k)
Feedback (IWIS, gebaseerd op CDOI)
1e contact
Resultaten Gebaseerd op feedbackvragenlijsten (IWIS):
• De kwaliteit van de vroege alliantie voorspelt uitkomsten van de hulp: een betere alliantie leidt tot betere resultaten
Ervaringen van deelnemers
Heebing (2015)
Vraag en antwoord Door de alliantie tijdens het hulpverleningstraject Hoe in optimaliseer ik als hulpverlener systematisch kaart te brengen en met ouders te alliantie ouders? bespreken doorde middel vanmet feedbackinstrumenten
Een negatieve alliantie bij de start, vraagt om actie Een feedbackcultuur is belangrijk, en heeft aanmoediging nodig!
Jij mag er zijn! Spreker: Eefje Strijbosch, Juzt
Van Belkom (2012)
Vraag De alliantie tussen hulpverleners (pedagogisch medewerkers) en kinderen én het pedagogisch klimaat in de groep zijn belangrijk voor een goed resultaat in de 24-uurs jeugdhulp. Hoe versterk je deze?
Onderzoeksopzet 2011
Aanleiding Onderzoeksopzet Meting 1 Teaminterventie
Meting 2 Teaminterventie
Meting 3 …Enzovoort...
2012-2014
Nu en Toekomst
Verloop en resultaten 2011
2012-2014
Verloop
Nu en Toekomst
Resultaten
“Soms is de sfeer wel goed”
“Ik heb meer grip op hoe het gaat in de groep!”
“Ik snap de regels wel maar leer van sommige niks”
Correlaties - Open klimaat met alliantie (>.40**) - Open klimaat met tevredenheid (>.30*) en behandelmotivatie (>.50**) - Alliantie met tevredenheid (>.30*) en behandelmotivatie (>.30*) **p<0,01 *p<0,05 Reliable Change Index (RCI) - 8 teams ‘plus’ - 3 teams ‘nul’ - 4 teams ‘min’
Nu en toekomst 2011
2012-2014
Nu en Toekomst
Verbreding Verdieping Tools
Vraag en antwoord De alliantie tussen hulpverleners (pedagogisch Door allianties en pedagogisch klimaat systematisch te medewerkers) en kinderen én het pedagogisch monitoren en bespreken en specifieke klimaat in de groep zijn belangrijk voor een goed teaminterventies in te zetten. De onderzoekscijfers resultaat in de 24-uurs jeugdhulp. Hoe versterk je tonen aan dat dit werkt. deze? Kleine stapjes zet je elke dag en kunnen van grote betekenis zijn. Vragenlijsten helpen teams om de juiste richting te bepalen.
Pak het samen op! Spreker: Monique van Driel, Kompaan en De Bocht
Vraag Hoe kun je als hulpverleners met ouders samenwerken aan het realiseren van steun uit het sociale netwerk van het gezin?
Onderzoeksopzet 1. Literatuuronderzoek en praktijkonderzoek werkzame factoren
2. Werkzame factoren benutten 3. Taakalliantie en groei sociale steun meten 234 ouders/opvoeders, 99 ambulant hulpverleners
4. Uitwisselen en leren van ervaringen
Resultaten literatuuronderzoek
• Positieve samenhang tussen sociale steun en welbevinden • Nog onduidelijk hoe het verwerven en benutten van sociale steun werkt
• Geen harde conclusies over effectiviteit van hulpverlening • Wel aanwijzingen voor werkzame factoren in hulp bij verwerven sociale steun
Werkzame factoren Vanuit literatuur en ervaringen professionals en cliënten • Verkenning en analyse sociale netwerk • Wederkerigheid benadrukken • Overtuiging van professionals: waarde van sociaal netwerk en de eigen vaardigheid daarbij te helpen Benoem in eerste contact al dat je als professional slechts voorbijganger bent
Stel dat iemand jou om hulp vraagt, hoe zou je dan reageren?
Resultaten praktijkonderzoek
• Overeenstemming over doel en aanpak m.b.t. sociaal netwerk groei van sociale steun • Focus op steun in het sociale netwerk van gezinnen is vanzelfsprekender • Werkzame factoren zijn meer onderdeel van de dagelijkse werkzaamheden • Uitwisseling van ervaring en kennis helpt
Vraag en antwoord Hoe kun je als hulpverleners methet ouders De volgende factoren dragen bij aan samenwerken aanaan het het realiseren steun realiseren van steun socialevan netwerk: uit het sociale netwerk van het gezin? - Goede taakalliantie m.b.t. het sociale netwerk - Uitwisselen en leren van elkaars ervaringen: Pak het samen op! - Werkzame factoren benutten
Help(t) een baas!? Spreker: Judith van Vugt, Combinatie Jeugdzorg
Vraag Is een goede alliantie tussen hulpverlener en leidinggevende belangrijk en hoe helpend is de inhoudelijke koers van je organisatie?
Onderzoeksvragen
Alliantiekenmerken leidinggevenden
Alliantie hulpverlener leidinggevende
Werkhouding hulpverleners
Inhoudelijke organisatiekoers
Onderzoeksopzet Onderzoeksopzet Literatuuronderzoek
Interviews en focusgroepen Documentenstudie
Vragenlijsten (3 meetmomenten) -
Achtergrondgegevens
-
Kenmerken leidinggevenden
-
Alliantie
-
Werkhouding
-
Organisatiekenmerken
199 hulpverleners en 29 leidinggevenden
Helpt een baas? Alliantie hulpverlenerleidingevende
5 kenmerken van leidinggevenden Sociaalemot. vaardigheden
Ambitie en gedrevenheid Ontw. & verantw. stimuleren
Verb. werkvloer &hoger managm.
Daadkrachtig leiderschap
Goede alliantie, hogere scores werkhouding Werkplezier Werkmotivatie Betrokkenheid
In staat om waardevolle hulpverleningsresultaten te boeken Bereidheid tot stap extra voor cliënt Bereidheid tot stap extra voor organisatie
Werkhouding en organisatiekenmerken
Organisatiekenmerken 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Betrokkenheid bij de organisatie Missie, visie en kernwaarden (MVK) zijn duidelijk Op de hoogte van MVK Zich kunnen vinden in MVK MVK geven richting aan handelen MVK zie je terug in de praktijk Leuk om te praten over mijn organisatie
Werkhouding medewerkers
Verbinding werkvloer en hoger management
Werken aan alliantie • Feedbackinstument • Werkwijze • Actieplan • Workshop
• Transitie jeugdzorg ↔ alliantie hulpverlener-leidinggevende
Vraag en antwoord Ja, een baas helpt! - Samenhang kenmerken leidinggevende met alliantiekwaliteit. - Samenhang alliantie Is een goedehulpverlener-leidinggevende alliantie tussen hulpverlenermet en werkhouding van hulpverleners. leidinggevende belangrijk en hoe helpend is de - Inhoudelijke organisatiekoers werkzaamheden van inhoudelijke koers van↔ je dagelijkse organisatie? hulpverleners rol voor leidinggevenden! - Bekend zijn met en zich kunnen vinden in de MVK van de organisatie ↔ hogere scores van hulpverleners op werkhouding.
Innovatie door verbinding Spreker: Marieke de Greef Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Vraag Hangen de drie vormen van alliantie die centraal staan binnen Samen Sterker met elkaar samen en voorspellen deze het resultaat van ambulante gezinshulpverlening?
Onderzoeksopzet
1
2
Achtergrondkenmerken Kenmerken samenwerking Alliantie (type 1, 2, 3)
Alliantie (type 1, 2, 3) Resultaat
Resultaten: samenhang alliantievormen Alliantievormen hangen met elkaar samen Hulpverleners
Cliënten
N = 120 gezinnen
N = 73 gezinnen
Alliantie hulpverlenerleidinggevende T2: r = .32***
Alliantie hulpverlenercliënt T2: r = .44***
Alliantie hulpverlenercliënt m.b.t. netwerk
T2: r = .28*
Alliantie cliënthulpverlener T2: r = .54***
Alliantie cliënthulpverlener m.b.t. netwerk
Resultaten: effecten van alliantie op resultaat
Hulpverlener N = 104 gezinnen
Alliantie cliënthulpverlener Alliantie cliënthulpverlener m.b.t. netwerk Alliantie hulpverlenerleidinggevende
β = .63* β = .66***
β =.63*
Ontwikkeling cliënt Tevredenheid Ontwikkeling sociale steun
Conclusies en vervolgstappen • •
Drie vormen van alliantie hangen met elkaar samen Alliantievormen (in)direct van belang voor resultaat hulp
“Door de goede samenwerking met mijn leidinggevende heb ik plezier in mijn werk en kan ik mijn werk goed uitvoeren!”
• •
“Alleen de hulpverleners met wie ik goed kon samenwerken, hebben mij en mijn gezin écht verder kunnen helpen.”
Vervolgonderzoek Resultaten benutten in praktijk, beleid, onderwijs
Vraag en antwoord Hangen de drie vormen van alliantie die centraal staan binnen Samen Sterker met elkaar samen en voorspellen deze het resultaat van ambulante gezinshulpverlening? Ja, de drie vormen van alliantie hangen met elkaar samen en zijn belangrijk voor het realiseren van positieve hulpverleningsresultaten.
Magazine
Jansen, Van Vugt, De Greef & Strijbosch (eindred.) (2015)
CC
Huub Pijnenburg Samen Sterker - Samen Verder
Latius -- Citius? Fortius - Altius Fortius
150331 HP HAN
- programma Effectief werken in de jeugdsector “Naast een overzicht van kennis en hiaten geeft de verkenning adviezen voor de programmering van onderzoek binnen het ZonMw-programma Effectief werken in de jeugdsector. ZonMw betrekt het rapport bij het vormgeven van de subsidieronde van de programmalijnen 1A Kind en gezin en 2A Beroepsbeoefenaren
Jeugdsector’-domeinen’ Preventie Jeugdgezondheid Jeugd-ggz Jeugd & Opvoedhulp Barnhoorn e.a.
(vergroten, bundelen, uitdragen van kennis over cliëntfactoren, resp. werkzame factoren bij de beroepsbeoefenaren, en in de alliantie tussen beiden)
(2013) 150331 HP HAN
Actueel: promotieonderzoek rond alliantie (hulp: ambulant/systeemgericht/residentieel, lvb-ouders, c.g.therapie)
• • • • • •
Marieke de Greef Melou Janssen Marieke Meppelder - de Jong (2014) Jesse Roest Eefje Strijbosch Marianne Welmers
150331 HP HAN
Van weten naar doen wat werkt
Hoe zorgen we voor benutting van inzichten uit onderzoek? Wat vraagt dit van praktijk, beleid, onderwijs, onderzoek? Wat werkt in de vertaalslag van weten naar doen wat werkt? Ervaringen Samen Sterker:
Onderzoek volgt op praktijkvragen Spelregels onderzoeksprogramma Praktijkcollega’s vervullen centrale rol in onderzoek Doorlopende aandacht voor projecten en resultaten Structurele samenwerking praktijkorganisaties, onderzoek, beleid Praktijkprofessionals ervaren wat onderzoek (doen) oplevert Meerjarenprojecten én financiering Gedeeld eigenaarschap en ambassadeurschap 150331 HP HAN
Rembrandt – Jan Six (bron: http://en.wikipedia.org/wiki/Jan_Six)
150331 HP HAN
150331 HP HAN
HAN Sociaal/Samen Sterker mok
Mariëtte van Brandenburg Monique van Driel Linda Heutink Ank Koershuis Ellen 150331 HP HAN Marres Eefje Strijbosch Judith Verkooijen/Nicole van den Heuvel Judith van Vugt
Flitspresentaties: • 1. Edward van Aerle, Radboud Universiteit • 2. Bjorn Rommens, Juzt • 4. Karim Landoulsi, Maashorst/De La Salle • 5. Patricia Akkermans, HAN, Herman Prüst, Entréa • 6. Martine Heijenberg, GGD West-Brabant • 7. Yousef Azghari, Avans • 8. Marieke Meppelder, Tilburg University • 9. Mariëlle Blanken, PON 150331 HP HAN
