Samen Sterk! Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort

Samen Sterk! Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030

1

Colofon Opdracht Regio Amersfoort, maart 2011 Uitvoering Ambtelijke begeleidingsgroep en Stec Groep B.V. Peter van Geffen, Esther Geuting, Boudewijn Kuijl en Laura Engelbertink Vormgeving Concreet geeft vorm Fotografie Pot Fotografie Wil Groenhuijsen Drukwerk Printing

Inhoudsopgave 1.

2.

INLE IDIN G

5

1.1

De situatie

6

1.2

De aanpak

8

1.3

Leeswijzer

8

KADER EN UIT GAN GSPUNT EN

9

2.1

Juiste moment: Regio Amersfoort loopt voorop

10

2.2

Kaders voor samenwerking

11

2.3

Profielschets Regio Amersfoort

12

2.4

Trends en impact op Regio Amersfoort

17

3.

BELANG: SA MEN ST ER K!

23

4.

SAMENW ERK ING SAG ENDA WERK LOC AT IE S

35

4.1

Te bereiken doelen

36

4.2

Status en partners

36

4.3

Agendapunten

37

UITVO ERIN GSPRO GRA MM A

41

5.1

Uitgangspunten

42

5.2

Actieprogramma

42

5.3

Begroting

54

5.

6.

BEGR IPPENL IJST

55

7.

LIJST V AN AF KORT INGEN

60

BIJLA GEN: SEPARAAT


3


4

1. Inleiding Dit hoofdstuk schetst kort de situatie (paragraaf 1.1), de aanpak om te komen tot een Samenwerkingsagenda Werklocaties (paragraaf 1.2) en de leeswijzer (paragraaf 1.3).


5 5

1.1 De sit uat ie De gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg werken samen in regionaal verband. Waar het gaat om werklocaties zijn Nijkerk en Barneveld ook nauw betrokken. De Regio Amersfoort wil nu de samenwerking voor wat betreft werklocaties uitbouwen; gezamenlijk sterke werklocaties maken en houden, inspelen op nieuwe (markt)ontwikkelingen en trends bij werklocaties en kansen benutten die de strategische ligging – scharnierpunt tussen de Randstad en het groene MiddenNederland – biedt. Het gaat om zowel bedrijventerreinen als kantoren en gemengde economische zones. De Regio Amersfoort realiseert zich goed dat de informele werklocaties – zoals het werken in de wijk – in de toekomst steeds belangrijker worden. Dit past uitstekend in het kader van functiemenging en integrale gebiedsontwikkeling; twee relatief nieuwe stromingen in het ruimtelijk beleid.

Ka a rt 1: li g g i ng e n b eg r enz i ng R eg i o A me rsfo ort m et g eme e nte n Ba r ne ve ld en Ni j ke rk

De ontwikkelingen op Rijks- en provinciaal niveau – Taskforce (Her)ontwikkeling Bedrijventerreinen (THB), Bestuurlijke Werkgroep Uitvoering (BWU), Convenant Bedrijventerreinen tussen Rijk, IPO en VNG – zorgen voor een ‘natuurlijk moment’ om te verkennen hoe de Regio Amersfoort kan komen tot een intensievere samenwerking bij werklocaties. Hiermee geeft de regio bovendien actief uitvoering aan de adviezen uit het rapport ‘Een vitale stad in een complete regio’ – Economische Visie Amersfoort 2030 van de Commissie Van Ek. Een extra stimulans vormt de bestuurlijke afspraak van NV Utrecht, die de Regio Amersfoort uitdaagt een concreet en bestuurlijk gedragen uitvoeringsagenda werklocaties te ontwikkelen. De NV Utrecht streeft naar een ruimtelijk-economische ontwikkeling waarin wonen, werken, natuur, water en infrastructuur volledig op elkaar zijn afgestemd. De provincie Utrecht vraagt gemeenten bovendien regionale convenanten te sluiten; deze zijn voorwaarde voor een provinciale bijdrage aan herstructurering en nieuwe bedrijventerreinen.


6

Het doel is om bestuurlijk één lijn te trekken en samen een economisch sterke Regio Amersfoort te maken met goede werklocaties (zie ook kaart 1 op de vorige pagina) om daarmee het bedrijfsleven te faciliteren, versterken en uit te bouwen. De Regio Amersfoort wil – kijkend naar de regionale marktsituatie, de kwaliteiten van de regio en bestuurlijke ambities – de kansen benutten die verdergaande samenwerking op het vlak van werklocaties biedt. Zie ook het kader hieronder.

Box : a mbi ti e vo or sa m enw e rki ng i n d e R eg i o Ame rs foort met g e me ent e n Ba r ne veld e n N i j ke rk De Regio Amersfoort is het gebied waarvoor de vernieuwde bestuurlijke samenwerking is gestart, dus de gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg. Met nadruk zijn ook omliggende gemeenten als Nijkerk en Barneveld als natuurlijke partners gerekend bij diverse onderwerpen. En ook de Regio Amersfoort op een hoger schaalniveau; de regio wordt in een groter verband geplaatst. Ruimtelijke planvorming vindt immers ook plaats in de driehoek Almere – Utrecht – Amersfoort. En weer een schaalniveau hoger is de Noordvleugel van de Randstad van belang. Uit: Regio Agenda (2009). Resultaat is de voorliggende Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030.

Ka a rt 2: w e rklo ca ti e s R eg i o A me rsfo ort, i n cl usi ef g eme e nte n Ba r ne ve ld en N i j ke rk

G e m e ng d e e con om i s ch e z on e s - Meander, Stichtse Rotonde, Binnenstad en Ring Amersfoort - Birkstraat - Soest - VODW locatie - Leusden - Spoorkamp - Nijkerk


7

1.2 De aanpak Voor dit traject is een ambtelijke begeleidingsgroep opgezet, die samen met de Stec Groep het proces en de ontwikkeling van de Samenwerkingsagenda Werklocaties uitvoerde. De resultaten hieruit werden teruggekoppeld aan het Ambtelijk Overleg Regio Amersfoort en aan het Bestuurlijk Overleg Regio Amersfoort, waarin ook de gemeenten Barneveld en Nijkerk vertegenwoordigd zijn. Grofweg zijn de volgende stappen gezet: Stap 1: in een startbijeenkomst op 1 juli 2010 met de ambtelijke begeleidingsgroep zijn planning en werkafspraken gemaakt. Stap 2: met alle regiogemeenten, ambtenaren en bestuurders is gesproken over de samenwerkingsagenda. Stap 3: vervolgens is een overzicht gemaakt van de (markt)kansen en knelpunten, zowel kwantitatief als kwalitatief, en de marktsituatie, trends en betekenis hiervan voor de Regio Amersfoort. Stap 4: de bevindingen werden in 4 bestuurlijke werkconferenties teruggekoppeld en besproken: • • • •

�bestuurlijke werkconferentie I: 16 september 2010 �bestuurlijke werkconferentie II: 27 oktober 2010 en 5 november 2010 �bestuurlijke werkconferentie III: 9 december 2010 �bestuurlijke werkconferentie IV: 13 januari 2011

Voorafgaand aan alle bestuurlijke werkconferenties vond ambtelijk (voor)overleg plaats. De Kamer van Koophandel is bovendien vertegenwoordigd in de ambtelijke begeleidingsgroep. Stap 5: de analyses en resultaten uit de bestuurlijke werkconferenties zijn vertaald in voorliggende Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort 2030. De samenwerkingsagenda is vastgesteld en wordt vertaald in een regionaal convenant.

1.3 Leeswijzer In hoofdstuk twee vindt u het kader en de uitgangspunten voor deze samenwerkingsagenda. In hoofdstuk drie leest u waarom regionale samenwerking voor de Regio Amersfoort belangrijk is. In hoofdstuk vier vindt u de samenwerkingsagenda en in hoofdstuk vijf de organisatorische vormgeving van de samenwerking op het vlak van werklocaties. In de bijlagen vindt u de onderbouwing, analyses en achtergrondinformatie bij dit stuk.


8

2. Kader en uitgangspunten Dit hoofdstuk licht toe waarom juist dit het moment is voor regionale samenwerking op het vlak van werklocaties (paragraaf 2.1). Vervolgens zijn het kader en de belangrijkste uitgangspunten voor samenwerking in de regio geschetst (paragraaf 2.2).


9 9

2.1 Juist e moment: R egio Amersfoort loopt voorop Regio Amersfoort gaat op het juiste moment aan de slag met samenwerking bij werklocaties. Want in het najaar van 2009 hebben het Rijk, IPO en VNG een akkoord bereikt over de nieuwe aanpak van bedrijventerreinen en dit in het Convenant Bedrijventerreinen 2010-2020 vastgelegd. Eén van de belangrijkste afspraken in dit convenant is het realiseren van regionale planning en regie op nieuwe en (herstructurering van) bestaande bedrijventerreinen. Daarnaast zijn bindende afspraken gemaakt over: • �implementatie van de SER-ladder (AMvB); • �doorvoeren van een strakkere toekomstige vraagraming naar bedrijventerreinen (TM-scenario); • �herstructurering van 15.800 hectare verouderd bedrijventerrein, waarvan circa 6.500 hectare versneld tot en met 2013. Hiervoor is ! 400 miljoen rijksgeld beschikbaar en maken alle provincies een Provinciaal Herstructureringsplan (PHP).

Box : reg i o na le sa m enw e rki ng i s g ee n k e uz e me e r Het convenant beoogt dat regionaal samenwerkende gemeenten en provincies gezamenlijk komen tot een kwantitatief en kwalitatief aanbod dat goed is afgestemd op de regionale vraag naar bedrijventerreinen. Regionale samenwerking moet bovendien binnen twee jaar zijn gerealiseerd en is niet vrijblijvend. De mate waarin kan wel verschillen: gaat het bijvoorbeeld – naast de ‘basis’ afspraken over de aanleg van nieuwe en het opknappen van oude terreinen – ook om regionaal grondprijsbeleid, fondsvorming, regionale ontwikkelingsbedrijven (ROB’s) en samenwerking met marktpartijen? Het Rijk1 en – gedecentraliseerd – de provincies sturen daarnaast aan op duurzaam beheer en onderhoud via onder andere parkmanagement en het verzakelijken van de bedrijventerreinenmarkt. Beoogd effect is: voorkomen dat er over 10 jaar weer een nieuwe herstructureringsopgave voor de deur staat.

Box : R i j k, IP O en VN G sti m ul e re n ve rz a keli j ki ng Verzakelijking is een langetermijnstrategie, gericht op waardebehoud en waardegroei van bedrijventerreinen, door een professionele, gebiedsgerichte aanpak. Daarin is een grotere (financiële) betrokkenheid van private partijen (beleggers, ontwikkelaars, eindgebruikers, beheerders) in samenspraak met de overheden gewenst.

1

In onder meer de programma’s Mooi Nederland en Pieken in de Delta en het advies van de heer Noordanus ‘Kansen voor Kwaliteit’, op

verzoek van de ministers Cramer (VROM) en Van der Hoeven (EZ).


10

2.2 Kaders voor sam enwerking Er zijn afspraken in NV Utrecht-verband In NV Utrecht-verband is de afspraak gemaakt een concrete en bestuurlijk gedragen uitvoeringsagenda werklocaties te ontwikkelen. Doel van NV Utrecht 2 is te komen tot een integrale ruimtelijke economische samenwerking. De NV Utrecht pleit bovendien voor opvang van bedrijvigheid binnen Eemland – goed voor de regionale woon-werkbalans – waarna kan worden uitgeweken naar Gelderland of Flevoland. Regionale afspraken over werklocaties zijn een aanvulling op al lopende regionale projecten over verkeer en vervoer, ruimtelijke ordening en economische ontwikkeling.

Samenwerking in lijn met Visie Van Ek De Commissie Van Ek adviseerde in ‘Een vitale stad in een complete regio’ (2009) meer regionale samenhang en samenwerking, waarbij de stad Amersfoort en de omringende gemeenten als een geheel functioneren en elkaar versterken. Dit is nodig om de regionale economie sterk en gezond te houden en om de woon-werk balans te verbeteren, maar gaat niet vanzelf.

Box : Va n Ek: r eg i ona l e sa me nw erki ng b ela ng ri j k vo or e co nomi e “Economische groei is geen automatisme, daar moet keihard aan gewerkt worden. Sinds 2001 hapert de economie in Amersfoort. De urgentie is groot om aan de slag te gaan. Amersfoort moet als centrumstad het initiatief nemen om samen met de regio aan de slag te gaan met de economische toekomst. (…) Amersfoort is de centrumstad van de regio. Om die functie te behouden, zullen er jaarlijks 1.700 banen bij moeten komen voor de inwoners van de stad en de regio.” Bron: www.amersfoort.nl (2010).

Vervolg: samenwerking ook op de Economische Agenda In aansluiting op de Economische Visie 3 stelde de gemeente Amersfoort samen met partners uit stad en regio de Economische Agenda 2010 op. De projecten van de Economische Agenda zijn gebundeld in acht thema’s; het eerste thema is regionale samenwerking. De agenda bestaat uit concrete samenwerkingsprojecten waarin het bedrijfsleven, overheden en instellingen samenwerken aan het versterken van de Regio Amersfoort. Andere thema’s zijn onder andere: ruimte en bereikbaarheid, arbeidsmarktbeleid en citymarketing en vrijetijdseconomie.

Ook afspraken in naastliggende regio: Food Valley In De Vallei-regio is, voorafgaand aan het vaststellen van het landelijke Convenant, een Economisch Programmerings- en Ontwikkelingsdocument (EPO) opgesteld. Hierin zijn op hoofdlijnen afspraken gemaakt over de regionale, toekomstige ruimtevraag en de planning van nieuwe terreinen – kwantitatief (in hectaren) en kwalitatief. Het EPO, zoals dat er nu ligt, zal nog nader uitgewerkt en gespecificeerd worden. Daarbij wordt begin 2011 de nieuwe bestuurlijke regio Food Valley bekrachtigd, waarbinnen de gemeenten Barneveld

2

NV Utrecht is een samenwerkingsverband tussen zeven bestuurlijke partijen: de gemeenten Utrecht, Amersfoort, Hilversum, Bestuur Regio

Utrecht, regio Gooi- en Vechtstreek, regio Amersfoort en provincie Utrecht. 3

De commissie Van Ek schreef in 2009 de Economische Visie ‘Een vitale stad in een complete regio’. Tien partijen hebben het Convenant voor

een sterke Regio Amersfoort ondertekend. Daarmee geven zij aan de Economische Visie te omarmen en zich te committeren aan de Economische Agenda 2010.


11

en Nijkerk samenwerken met onder meer Wageningen en Ede en uitvoering geven aan de Food Valley Ambitie 20204. Het regioconcept van Food Valley is één van de kernthema’s uit Pieken in de Delta. Verwacht wordt dat de versterking van het cluster food- en foodgerelateerde bedrijvigheid binnen de regio Food Valley een extra ruimtevraag genereert aan kantoor- en bedrijfsruimte. Binnen de gehele regio gaat het volgens prognoses van de provincie Gelderland om ruim 50 hectare bedrijventerrein. Voor de gemeenten Barneveld en Nijkerk geldt dat zij de komende jaren daarom rekening houden met extra bedrijventerreinenbehoefte voortkomend uit dit regionale gebieds- en marketingconcept. Daarnaast kunnen deze gemeenten een belangrijke rol vervullen om ruimtevraag die niet binnen de Regio Amersfoort gefaciliteerd kan worden, op te vangen. Overigens, voor de Regio Amersfoort is niet alleen afstemming met de oostelijk gelegen gemeenten van belang; er zijn ook nauwe relaties met Gooi- en Vechtstreek. Zo werken de gemeenten Amersfoort, Utrecht en Hilversum al op verschillende - sociaal-economische - vlakken samen. In het kader van NV Utrecht wordt al door de Eemlandgemeenten samengewerkt voor de verstedelijkingsopgave 2015-2030.

2.3 Profielschet s R egio Amersfoort De Regio Amersfoort vormt - met de gemeenten Barneveld en Nijkerk - een scharnierpunt tussen de Randstad en het groene Midden-Nederland. Aan de ene kant zijn er de hoogstedelijke, dynamische regio’s (met minder dan een uur reistijd zijn bijvoorbeeld Amsterdam, Utrecht, Almere en Den Bosch bereikbaar). Aan de andere kant zijn er de landelijke, ruime regio’s ten oosten en noorden (met minder dan een uur reistijd zijn bijvoorbeeld Zwolle, Apeldoorn, Veenendaal, Ede-Wageningen, Twente, Arnhem en Nijmegen bereikbaar). De ‘natuurlijke’ identiteit van de Regio Amersfoort – te vangen in twee kernbegrippen - is het vertrekpunt voor deze Samenwerkingsagenda Werklocaties 20305: • �aantrekkelijke leefomgeving, met zowel stedelijke dynamiek als landelijke rust en ruimte dichtbij; • �economisch sterk profiel, met onder meer een grote diensten- en adviessector en een hoogopgeleide beroepsbevolking. De SWOT-analyse hiernaast geeft deze en andere sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen voor de regio kort weer.

4

Food Valley Ambitie 2020. Voedingsbodem voor grenzeloze innovaties.

5

Uit: Regio Agenda (2009).


12

T a bel 1: SW OT ma rktposi ti e R eg i o A me rsfo ort m et g eme e nte n Ba r ne ve ld en Ni j ke rk Sterk • �aantrekkelijk woon- en leefmilieu: stedelijke dynamiek en rust en ruimte • �hoog opgeleide, kapitaalkrachtige (beroeps)bevolking • �dicht snelwegnetwerk: A1, A12, A27 en A28 • �sterk ondernemerschap (uit zich in een fors aandeel ZZP’ers) • �sterke sector (zakelijke) dienstverlening • �sterke lokale binding van het bedrijfsleven

Zw a k •� knellende bereikbaarheid: A1, A12, A27 en A28 •� samenwerking in verleden

Ka ns

Bed rei g i ng

• �samenwerking met Food Valley • �strategische ligging - poort tussen het westen van de Randstad en Noord- en Oost-Nederland - uitnutten • �goede menging van ‘rood’ en ‘groen’ (stedelijk en landelijk gebied) • �lokale diversiteit in schaal en type economie • �verdere aansluiting met andere steden in de Noordvleugel van de Randstad

•� disbalans tussen wonen en werken in de regio •� sterke concurrentiepositie van de Noordvleugelgemeenten Almere, Utrecht en Amsterdam

Grote diversiteit in economie De Regio Amersfoort kent een grote diversiteit in type bedrijven en werkgelegenheid. Wel ligt er een sterke focus rond de sectoren zakelijke dienstverlening, handel en de gezondheid- en welzijnszorg. Zie ook de figuren op de volgende pagina. De gemeenten Barneveld en Nijkerk hebben een relatief sterk accent op handel, industrie, transport en dienstverlening.


13

Een relatief grote groep kleinschalige ondernemingen domineert het economische profiel van de Regio Amersfoort. Zo telt circa 50% van de ondernemingen slechts één werkzaam persoon6.

F i g uu r 1: w erkg el eg e nh ei dst r uct uu r R eg i o Am er sfo ort met g em e ent en Ba rn ev eld e n Ni j k erk

Reg i o A me rsf oo rt (% we rk gel ege nhei d )

Bron: Monitor Ruimtelijke Economie: werkgelegenheid in de provincie Utrecht 2008 (januari 2009).

Ge mee nten Ba rn ev el d e n N i jke r k ( % w er kgel e genhe id ) 4%

22%

Landbouw,

14%

visserij

Delfstoffenwinning, industrie nuts Bouw 8%

Handel Horeca

16%

Transport

9%

23% 4%

Financiele en zakelijke dienstverlening Overige dienstverlening

Bron: Uitkomsten werkgelegenheidsonderzoek 2009 provincie Gelderland (2010).

6

Ongeacht rechtsvorm. Bron: Monitor REO (2010).


14

Werkgelegenheid bundelt zich in de grotere kernen De werkgelegenheidsontwikkelingen per gemeente laten verschillende tendensen zien7. De meeste banen bevinden zich logischerwijs in de gemeente Amersfoort. Verder bieden de gemeenten Soest, Leusden, Nijkerk en Baarn relatief veel werkgelegenheid. In de gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten en Nijkerk neemt de werkgelegenheid vanaf 2004 met enkele procenten toe. De werkgelegenheid in de gemeenten Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg schommelt wat meer. Verder ingezoomd op lokaal niveau valt een zekere specialisatie per gemeente op; alle hebben als het ware een eigen ‘economisch DNA’. Juist die diversiteit geeft mogelijkheden om op regionale schaal bedrijven op de juiste plek te huisvesten. De tabel hieronder geeft de werkgelegenheid en sectoren per gemeente aan, alsmede een eerste aanzet tot een lokaal economisch profiel en marktkansen per gemeente.

T a bel 2: t he ma ti se ri ng bi n ne n R eg i o A me rsf oo rt m et g eme e nte n Ba r ne ve ld en Ni j ke rk Gem ee nt e Amersfoort

Gro otst e s e cto re n i n terme n van w erkg el eg e nh ei d • � zakelijke dienstverlening (26%) • � handel (18%) • � zorg (16%)

Profi e l p er g e me ent e

Ma rktka ns en

•� accent op zakelijke en financiële dienstverlening, ontwerp en adviesbureaus, ICT •� ZZP’ers en eenmansbedrijven vervullen belangrijke economische functie •� belangrijke verzorgingsfunctie in de regio

•� verdere specialisatie duurzame kennis- en diensteneconomie •� vrijetijdseconomie en toerisme versterken •� innovatieve maakindustrie •� uitbouw publieke sector

Baarn

• � zorg (27%) • � handel (15%)

•� accent op zorg – omvangrijke sector en bron van werkgelegenheid – en handel •� vooral lokaal gebonden bedrijvigheid •� toerisme en recreatie

•� versterken toeristischrecreatieve sector, bijvoorbeeld gekoppeld aan zorg •� innovatie en broedplaatsen op lokale schaal

Barneveld

• � groothandel, detailhandel en autohandel (samen: 20%)

•� accent op handel en logistiek •� groot aantal regionaal, landelijk en internationaal opererende bedrijven •� grote industrieën

•� uitbouw food-industrie en gerelateerde bedrijvigheid •� transport en logistiek, vanwege centrale en ontsloten ligging op scharnierpunt tussen Noordvleugel Randstad en Duitse achterland

7

Bron: Monitor REO (2010).


15

Bunschoten

• � handel (27%) • � nijverheid (26%) • � zakelijke dienstverlening (16%) • � bedrijventerrein Zuidwenk bepaalt met ambulante handel en visindustrie mede identiteit

•� accent op nijverheid/industrie, dienstverlening en visindustrie •� vooral interne dynamiek (zo is Haarbrug Zuid bedoeld voor opvang van ondernemers vanuit Zuidwenk) •� toerisme en recreatie

•� behoud van food-industrie en gerelateerde bedrijvigheid •� versterken toeristischrecreatieve sector •� innovatie in metaalindustrie

Eemnes

• � handel (21%) • � bouw (19%), met relatief veel ZZP’ers • � zakelijke dienstverlening (19%)

•� accent op handel, bouw en zakelijke dienstverlening •� vooral lokaal gebonden bedrijvigheid

•� kleinschalige handel en bouw, inclusief ZZP’ers versterken

Leusden

• � zakelijke dienstverlening (29%) • � groot- en detailhandel; reparatie van auto’s (samen: 22%)

•� accent op commerciële en niet-commerciële dienstverlening •� ZZP’ers vervullen belangrijke economische functie

•� toerisme en recreatie uitbouwen •� innovatie en broedplaatsen op lokale schaal •� zakelijke dienstverlening en ZZP’ers versterken

Nijkerk

• � groothandel, detailhandel en autohandel • � zakelijke en financiële dienstverlening (21%) • � industrie (16%)

•� divers profiel; productie, handel en dienstverlening zijn belangrijke sectoren •� grote industrieën

•� uitbouw food-industrie en gerelateerde bedrijvigheid •� handel en logistiek (vooral gerelateerd aan ‘food’) •� meer arbeidsplaatsen op geschoold niveau (MBO en hoger), gezien de gemiddeld goede scholingsgraad van de lokale beroepsbevolking

Soest

• � handel (18%) • � zakelijke dienstverlening (16%) • � bedrijventerreinen, op Soestdijk na (ruim 50 hectare) kleinschalig van karakter • � geen kantorenlocaties, wel solitaire kantoorvestigingen

•� accent op transport en logistiek, handel en dienstverlening, vooral lokaal gebonden •� ook nog groot: nijverheid en bouw •� toerisme en recreatie •� ZZP’ers

•� toerisme en recreatie uitbouwen •� versterken ZZP’ers •� meer zorg en welzijn, vanwege natuurlijke omgeving en centrale ligging

Woudenberg

• � gedifferentieerd, maar duidelijk eruit springen: • � handel (19%) • � zorg (16%) • � bouw (15%) • � zakelijke dienstverlening (14%)

•� accent op detailhandel en zorg, transport en lichte industrie •� vooral lokaal gebonden bedrijvigheid •� agrarische omgeving •� toerisme en recreatie

•� cultuur, recreatie en aanverwante bedrijvigheid en horeca uitbouwen •� behoud van food-industrie en daaraan gerelateerde bedrijvigheid (o.a. vrieshuizen, diepvriesproducten)

Bron: diverse, o.a. Monitor Ruimtelijke Economie, provincie Utrecht (2009), PWE Gelderland (2009) en Stogo/gemeente Nijkerk.


16

Overigens vertaalt de werkgelegenheid in toerisme en recreatie zich bijna geheel in de ruimtevraag op informele locaties.

F i g uu r 2: p rofi e l R eg i o A me rsfo ort m et g eme e nte n Ba rn e veld e n Ni j k er k

2.4 Trends en impact op Regio Amersfoort In deze paragraaf worden kort de belangrijkste trends uitgewerkt die spelen bij werklocaties, inclusief de kansen en bedreigingen die dit biedt in regionaal verband. Het gaat om lange termijn ontwikkelingen, die zowel op het niveau van Nederland als geheel als van de regio spelen in de komende circa 20 jaar.

Trend 1: gemengde economische zones ontstaan Afgelopen jaren werd een strakke indeling van werklocaties gehanteerd: bedrijventerreinen en kantorenlocaties. Zie de box hieronder.

Box : defi ni ti es bed ri j v e nte r rei n en ka nto r enl oca ti e Bedrijventerrein: werklocatie van minimaal 1 hectare bruto bestemd en geschikt voor gebruik door handel, nijverheid en industrie. Exclusief terreinen voor grondstoffenwinning, olie- en gaswinning, waterwinning, agrarische doeleinden, afvalstort. Hier kan ook enige commerciële en niet-commerciële dienstverlening (zoals kantoorgebouwen, detailhandel) aanwezig zijn, maar deze hebben een minderheidsaandeel in het terreinoppervlak. Kantorenlocatie:: werklocatie van minimaal 1 hectare bruto waarvan het merendeel van de terreinoppervlakte bestemd en geschikt is voor kantoorruimte (ruimte voor de uitvoering van kantooractiviteiten als administratie, management en bestuur, financiële en zakelijke dienstverlening en andere bureauwerkzaamheden).


17

Een aantal ontwikkelingen vraagt erom de huidige indeling nog eens kritisch te bezien. Zo kunnen veel werklocaties door een mix van verschillende functies steeds moeilijker worden ingedeeld in een bepaalde categorie. Het onderscheid tussen bedrijfsruimte en andere typen werkruimtes is bovendien steeds minder duidelijk. Denk aan de ontwikkelingen in de grafische industrie, die onder invloed van ICT en multimedia een kantoorachtige/studio-uitstraling hebben. Ook transformatie van (delen van) werklocaties leidt tot andersoortige werklocaties, waar deels andere functies een plek krijgen. Dit betekent voor de Regio Amersfoort dat: • �er pure bedrijventerreinen en kantorenlocaties blijven bestaan; • �er daarnaast zeven - zie kaart 2 pagina 7 - gemengde economische zones zijn; een werkmilieu waarbij naast bedrijfspanden ook zorgvoorzieningen, onderwijs, winkels, sportaccommodaties (dojo’s, fitness) of leisure-achtige voorzieningen (klimhallen, kartbanen) te vinden zijn; • �dit alles uitstekend past in het kader van functiemenging en integrale gebiedsontwikkeling; twee relatief nieuwe stromingen in het ruimtelijk beleid.

Trend 2: substantieel lagere ruimtevraag werklocaties De vrijwel constante uitbreidingsvraag naar werklocaties zal komende 10 jaar structureel lager liggen dan in de voorgaande decennia. Na 2020 slaat deze – in het TM-scenario waar Rijk, IPO en VNG mee rekenen – in veel regio’s zelfs om naar geen of een negatieve uitbreidingsvraag. Ook leidt – voor kantoren – het ‘nieuwe werken8’ tot minder vierkante meter per werkplek en de behoefte aan andersoortige kantoren (meer kleinschalig, flexibel te gebruiken) en kantorenlocaties (minder grootschalig, niet alleen snelweglocaties en meer multi-use-gebieden). Dit betekent voor de Regio Amersfoort dat: • �het belang van zorgvuldige regionale afstemming van uitgifte en planning van nieuwe werklocaties groter wordt; • �het op risico bouwen van kantoren in gemeenten tegengegaan moet worden; • �er – vanwege de centrale ligging en goede bereikbaarheid – vraag van buiten de regio te verwachten is naar campusachtige kantoren, ontmoetingskantoren, flexkantoren en trainingscentra.

Trend 3: component vervangingsvraag groter in totale ruimtevraag De vervangingsvraag wordt een steeds belangrijkere component in de totale vraag; oftewel de vraag als gevolg van het onttrekken van oude locaties aan hun functie (transformatie) en incourant vastgoed dat niet meer aansluit bij de vraag. Recent onderzoek 9 wijst uit dat de leegstand in kantoren steeds moeilijker wordt opgevuld. Dit betekent voor de Regio Amersfoort dat: • �aanpak van leegstand vooral op het bordje van marktpartijen ligt, maar dat de Regio Amersfoort hierin wel kan ondersteunen – door aanpak van leegstand te stimuleren en faciliteren; • �de Regio Amersfoort moet inzetten op het versterken en herstructureren van de bestaande werklocaties; • �investeren in accountmanagement en acquisitie en het vasthouden van de bedrijvigheid uitermate belangrijk is.

8

Als gevolg van technologie en HR-instrumenten worden arbeidstijd en werkomgeving flexibeler. Bovendien zijn kantoormedewerkers door

fusies en allianties en voor trainingen of bijvoorbeeld tijdelijke projecten bij de klant op steeds meer werkplekken actief. 9

EIB (2010), Twynstra en Gudde (2010).


18

Trend 4: verschijningsvorm steeds meer bepalend in locatiekeuze bedrijfsruimtegebruikers Verschijningsvorm is steeds meer bepalend in de locatiekeuze van de bedrijfsruimtegebruiker dan bijvoorbeeld de sector, of zelfs de belangrijkste bedrijfsactiviteit. Verschijningsvorm heeft betrekking op zowel de uitstraling van het pand als de omgeving. De vraag naar bedrijventerreinen kan worden onderverdeeld naar vraag met een functionele, een gemiddelde en een hoogwaardige verschijningsvorm. Deze trend heeft ook invloed op de typologie van werklocaties in de Regio Amersfoort (zie bijlage). Dit betekent voor de Regio Amersfoort dat: • �de Regio Amersfoort met een marktgerichte segmentering van werklocaties aansluit bij de vraag van bedrijven. Bovendien geeft het in de toekomst mogelijkheden voor (lokale) grondprijsdifferentiatie bij verschil in kwaliteit; • �afstemming van segmentering het best tot zijn recht komt op regionale schaal.

Trend 5: kleinschalig ondernemerschap is groeimarkt Door trends als ‘het nieuwe werken’ en de vraag naar flexibele arbeid zal de vraag naar kleinschalige huisvesting verder groeien. Ter indicatie: alleen al in de stad Amersfoort is circa de helft van de bedrijven een eenmansbedrijf of ZZP’er. Deze ruimtevraag komt voor een deel terecht op formele werklocaties, zoals bedrijventerreinen10 en gemengde economische zones. Het grootste deel komt terecht op informele locaties, zoals in de wijk, in een creatief cluster, in de centra van steden en kernen. Dit betekent voor de Regio Amersfoort dat: • �de Regio Amersfoort met het beter faciliteren van ZZP’ers – onder andere in woonwijken – een belangrijke economische doelgroep voor de regio behoudt, versterkt en laat groeien; • �de Regio Amersfoort hiermee tegelijkertijd bijdraagt aan gezonde wijkeconomieën in de gemeenten; • �de Regio Amersfoort voor de diverse vormen van kleinschalige bedrijvigheid een gunstig vestigingsklimaat 11 moet creëren; zoals nu in ZZP BV in de stad Amersfoort beoogd is ; • �de Regio Amersfoort zet in op kleinschalige kantoorpanden en -locaties en minder op grootschalige kantoorpanden; • �aanleg van snel ICT, op werklocaties en in woonwijken, kan thuis- en telewerken vergemakkelijken.

Trend 6: kansen verzakelijking bedrijventerreinen nemen toe Beleggers in bedrijfsruimte en projectontwikkelaars tonen interesse in ontwikkeling van (nieuwe) werklocaties. De Roadmap Verzakelijking (van Rijk, IPO en VNG, 2010) concludeert dat een andere manier van bedrijventerreinenplanning en –beheer kan ontstaan: gericht op waardebehoud, voorkomen van overaanbod en meer gebiedsontwikkeling. Dit betekent voor de Regio Amersfoort dat: • �de Regio Amersfoort overaanbod wil voorkomen; een goede regionale vraag-aanbodbalans bij werklocaties nodig is; • �er kansen zijn voor de uitbouw van parkmanagement tot gebiedsbeheer; • �nieuwe vormen van PPS bij locatie- en gebiedsontwikkeling kansrijk zijn.

10

Ook kansrijk op herontwikkelingslocaties, voor levendigheid en vanwege relatief hoge commerciële waarde.

11

De regiogemeenten, zoals de gemeente Nijkerk al aangaf te willen doen, kunnen aansluiten bij ZZP BV.


19

Trend 7: logistieke vraag houdt aan Door groeiende handels- en doorvoervolumes in de Nederlandse havens en de uitbouw en modernisering in de sector als geheel, is het marktperspectief voor logistiek zonder meer positief. Dit betekent voor de Regio Amersfoort dat: 12

• �logistiek, maar juist ook aanverwante activiteiten – VAL , diensten – naar ruimte blijven vragen, ook in deze regio, en dat de behoefte aan grootschalige kavels die dit met zich meebrengt mogelijk steeds vaker gefaciliteerd zou kunnen worden in de gemeenten Barneveld en Nijkerk; • �concepten als Food Valley, die sterk georiënteerd zijn op VAL en VAL-gerelateerde activiteiten, moeten blijven rekenen op een extra vraag naar grootschalige kavels voor onder andere regionale distributiecentra; • �de verwevenheid tussen de gemeenten Barneveld en Nijkerk en (de andere kernen in) de Regio Amersfoort naar verwachting sterker wordt; • �de wensen van dit type bedrijven wel vrij specifiek zijn - multimodaliteit, arbeidspotentieel en beschikbaarheid van grote kavels – en de Regio Amersfoort de keuze moet maken of en waar deze ruimtevraag op te vangen.

Trend 8: vraag naar multifunctionele, OV-ontsloten kantorenlocaties neemt toe Kantoorgebruikers en vastgoedinvesteerders zijn steeds meer gericht op multifunctionele en multimodaal ontsloten locaties. Een multifunctionele invulling betekent een mix van werken, wonen en bijvoorbeeld cultuur, horeca en retail. Dit betekent dat de traditionele snelweg en stadsrandlocaties aan populariteit inboeten ten opzichte van stationslocaties en centrumlocaties. Dit betekent voor de Regio Amersfoort dat: • �de Regio Amersfoort rekening moet houden met vraaguitval op snelweg- en stadsrandlocaties in de regio; • �een goede visie op bestaande kantoren en leegstand de Regio Amersfoort kan helpen; welke locaties en leegstaande panden zijn kansrijk en ‘vullen opnieuw op’? Welke niet? Waar is herprofilering en transformatie mogelijk en slim? Wat is daarvoor nodig? Welke rol kan RO-wet- en regelgeving daarin spelen? • �de Regio Amersfoort selectief moet zijn met solitaire kantoren op bedrijventerreinen; hier zien we in 13 praktijk de meeste leegstand ontstaan .

Trend 9: duurzaamheid écht toepassen bij gebouwen gebiedsontwikkeling De aandacht voor duurzaamheid groeit. Niet alleen bij de consument, maar ook bij ondernemers. Bedrijven snappen als geen ander dat ondernemingen zich uiteindelijk uit de markt prijzen als ze niet investeren in duurzaamheid. De gedachte dat duurzaamheid als rem op de economische ontwikkeling zit, is dus achtergehaald. Bedrijven willen uit ideële of kostenoverwegingen hun energieverbruik en milieubelasting verminderen, uit oogpunt van imago en/of voor een gezonde en productieve werkomgeving. Concreet gaat het om ondernemen met aandacht voor de balans tussen de drie P’s: People, Planet, Profit. De Regio Amersfoort wil de belasting op milieu, landschap en woonomgeving verminderen (geluidshinder, luchtvervuiling et cetera).

12

Value Added Logistics. Zie voor meer toelichting de begrippenlijst in de bijlage.

13

Over het algemeen zijn solitaire kantoren op bedrijventerreinen minder courant omdat veel kantoorgebruikers als het even kan liever op

een echte kantorenlocatie zitten. Omdat die bijvoorbeeld beter bereikbaar zijn met het openbaar vervoer. Solitaire kantoren zijn zelfstandige (soms kleine) kantoorgebouwen of verzamelgebouwen. Dus geen kantoorruimte die onderdeel uitmaakt van het bedrijfsgebouw (al dan niet (onder) verhuurd).


20

Dit betekent voor de Regio Amersfoort dat: • �de Regio Amersfoort gaat verkennen waar zij de markt nog meer kan faciliteren om te komen tot een concurrerende, innovatieve en duurzame regionale economie. Denk aan het verstrekken van omgevingsvergunningen; • �uitgangspunt is bedrijven op een positieve manier aan te zetten tot verduurzaming binnen de bedrijfsvoering. Dit betekent bedrijven inspireren en uitdagen tot participeren en leren, bijvoorbeeld door het starten van pilots; 14 • �de aanpak regionaal is. Maatwerk per gemeente is gewenst .

Trend 10: toenemende vraag naar ‘care & cure’ Als gevolg van de vergrijzing neemt de vraag naar zorg ook in de Regio Amersfoort toe. De extramuralisering versterkt die zorgvraag met preventieve zorg, revalidatie en herstelklinieken. Als gevolg van de welvaartsgroei neemt ook de vraag naar aanvullende ‘care & cure’-voorzieningen toe. Dit betekent voor de Regio Amersfoort dat: • �deze zorgvraag kansen biedt voor zorggerelateerde banengroei in de regio; • �er kansen zijn voor woonzorgconcepten en health toerisme in het buitengebied (gekoppeld aan vrijkomende agrarische bebouwing (VAB)), op te pakken samen met onder meer zorgorganisaties en – instellingen.

14

Het is zaak lokale initiatieven op te nemen in een regionale aanpak, zo kijkt de gemeente Soest momenteel of oprichting van een

duurzaamheidsplatform mogelijk is.


21


22

3. Belang: samen sterk! Dit hoofdstuk zet uiteen welke meerwaarde regionale samenwerking op het vlak van werklocaties de Regio Amersfoort biedt. De belangrijkste voordelen en kansen zijn op een rij gezet.


23 23

De Regio Amersfoort werkt – op een aantal onderwerpen ook met de gemeenten Barneveld en Nijkerk - al samen op diverse thema’s. Op het vlak van werklocaties zijn de regiogemeenten bereid intensief samen te werken. Dit past bovendien uitstekend binnen de bestaande afspraken om als één regio te werken. Thema’s waarbij de Regio Amersfoort op dit moment al intensief samenwerkt zijn: • �informatie- en kennisdeling; • �projecten met regionaal-economisch belang (met name toerisme en recreatie, arbeidsmarktbeleid en mobiliteit); • �regionale promotie en profilering (vooral in het kader van toerisme en recreatie en woonbeleid). Box : w a t l ev e rt ee n i nte nsi ev er e sa me nw erki ng op het vla k va n w erk loca ti es d e R eg i o Ame rsfo ort sp eci fi ek op? • • • • • • •

�de Regio Amersfoort benut haar complementariteit; �de Regio Amersfoort als geheel biedt een goede woon-werkbalans; �bedrijven zijn niet alleen lokaal actief. Dit vraagt om regionaal werklocatiebeleid; �de Regio Amersfoort kan gezamenlijk doorpakken in de herstructurering; �de Regio Amersfoort kan voldoende, goed gesegmenteerde werklocaties aanbieden; �de regiogemeenten nemen samen positie in bij de discussie over werklocaties; �imago is een belangrijke factor bij locatiebeslissingen. Samen staan de regiogemeenten zeker sterker.

Hieronder zijn deze voordelen van regionale samenwerking bij werklocaties kort uitgewerkt.

1. De Regio Amersfoort benut haar complementariteit De grootste kracht van de Regio Amersfoort is de mix van stedelijkheid en landelijkheid. Bedrijven zoeken, als zij willen verhuizen, binnen de regio naar ruimte. Werklocaties kunnen dus op regionaal schaalniveau gespreid worden om die ruimtevraag – gelet op lokale thematisering – op te vangen. Voor kantoren en voorzieningen geldt dit overigens minder. Kantoorgebruikers zijn vaak sterk afhankelijk van de beschikbaarheid van voldoende gekwalificeerd personeel, bereikbaarheid per OV en de nabijheid van andere stedelijke functies. Zo hebben Amersfoort en Leusden de grootste concentratie kantoren 15. Voorzieningen zijn gebonden aan directe klantrelaties. Amersfoort vervult hierin als regionaal koop- en uitgaanscentrum een centrumfunctie. De gemeenten Barneveld en Nijkerk vullen het profiel van de Regio Amersfoort goed aan, door een sterker accent op handel, industrie, transport en dienstverlening (ook zakelijk en financieel) en op werklocaties die zijn ingericht op grootschaliger gebruikers: handel, logistiek en industrie en foodgerelateerde bedrijfsfuncties. Juist daarom kunnen deze gemeenten een belangrijk rol vervullen om deze specifieke ruimtevraag vanuit de Regio Amersfoort op te vangen.

2. Samen maakt de Regio Amersfoort een goede woon-werkbalans De Regio Amersfoort wil een goed evenwicht tussen wonen en werken. Dit is belangrijk om een aantrekkelijke en economisch vitale woon-werkregio te zijn – en past ook bij het regioprofiel van een aantrekkelijke woonregio. Voldoende banen binnen de regio zijn daarom belangrijk. Twee factoren versterken het belang van voldoende banen: het Rijk stimuleert dat meer mensen gaan werken, en mensen willen dicht bij huis werken, zodat zorgtaken beter gecombineerd kunnen worden met werk. Meer banen in de regio betekent bovendien dat het regio overschrijdend woon-werkverkeer vermindert (wat goed is vanuit mobiliteits- en milieu-oogpunt).

15

Amersfoort is met de groeistadtaak ook fors gegroeid als kantorenstad. Amersfoort heeft in 1980 een nationale groeitaakstelling gekregen.

Van daaruit zijn, naast de opgaven in de bestaande stad, eerst de wijken Schothorst-Noord, Zielhorst, Hoogland (deels), Kattenbroek, Nieuwland en bedrijventerrein De Hoef en De Brand gerealiseerd. Nu wordt vanuit die taakstelling gewerkt aan Vathorst en De Wieken.


24

Sinds enige jaren staat de woon-werkbalans onder druk; zo concludeerden de Commissie Van Ek en de REO. De daling van het aantal banen per inwoner is nog beperkt, maar inmiddels wel een trend. Uit de REO-monitor blijkt dat er in de Regio Amersfoort16 per 100 inwoners van 15-64 jaar 76 werkenden zijn en 69 banen. De Regio Amersfoort kiest daarom voor een inhaalslag om de huidige disbalans recht te trekken. Er zijn bovendien extra banen nodig in verband met de bevolkingsgroei tot 2030. Op basis van een eerste indicatie zou de regio vooralsnog rekening moeten houden met een opgave van 20.000 tot 30.000 extra banen tot 2020 (2.000 tot 3.000 per jaar) 17. Dit heeft zowel betrekking op formele werklocaties (kantoorlocaties, bedrijventerreinen en gemengde economische zones) als op informele werklocaties zoals werken in de wijk.

Box : w a t i s e en g ez ond e w oon- w e rkba la ns? Een gezonde woon-werkbalans betekent (getalsmatig) een baan naast elke werkende inwoner. Dit is het geval als de arbeidsparticipatie – aantal werkenden per 100 inwoners van 15-64 jaar – en de banenindex

18

- aantal

banen per 100 inwoners van 15-64 jaar – gelijk zijn. Voor een gezonde balans moet de banenindex op het 19

niveau van de arbeidsparticipatie komen; dus ongeveer 0,75 .

Figu ur 3: ba nen ind ex pe r ge me ente 0,8

Regio Amersfoort:

0,6 0,4 0,2 0

A mer sfoor t

Baar n

Buns chot en

Leusd en

Nijker k

Soest

Woudenb er g

Bron: REO (2010). Recente cijfers voor Barneveld en Eemnes vooralsnog niet bekend. De Regio Amersfoort (inclusief Nijkerk) telt 142.000 banen. Als de regionale banenindex van 0,69 naar 0,75 moet, betekent dit: 142.000x0,75/0,69=154.000 banen (afgerond). Kortom: 154.000–142.000=12.000 extra banen. Daar is in het rapport Van Ek al aan gerekend. Daaruit bleek dat de gemeente Amersfoort met 1.000 banen per jaar haar eigen bevolkingsgroei bij kan houden. Ofwel: voor 2010-2020 betekent dit 10 jaar x 1.000 = 10.000 extra banen. Hoe de banenopgave te gebruiken? • �als eenvoudige duiding van de economische ambitie; • �als getal waarbij de Regio Amersfoort zichzelf als geheel blijft monitoren op de banenontwikkeling en de regio Amersfoort periodiek met elkaar bekijkt of er samen, opgeteld voldoende inzet gepleegd wordt.

16

Inclusief de gemeente Nijkerk, maar exclusief Barneveld.

17

Uit: ‘Naar een regionale banenopgave, concept’. Gemeente Amersfoort, afdeling Economie&Wonen. Voor een langere doorkijk tot 2030 is

een nieuwe bevolkingsprognose nodig. 18

Uiteraard is dit een getalsmatige verhouding en is het in de praktijk zo dat een deel van de mensen in de eigen regio werkt en een deel

daarbuiten, ook als de getalsmatige verhouding wel gelijk is. De index geeft wel een goede indicatie.


25

3. Bedrijven zijn niet alleen lokaal actief. Dit roept om regionaal werklocatiebeleid De regio is het juiste schaalniveau om afspraken te maken over werklocaties. Vanwege de sterke economische samenhang – zie ook eerder, in hoofdstuk 2 – maar ook omdat bedrijven vooral regionaal (straal van circa 15 tot 25 kilometer) actief zijn waar het gaat om (her)vestiging, afzet- en verzorgingsgebied en arbeid. Onderzoek van de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland

20

bevestigt dit beeld. Zeker in het midden-

en kleinbedrijf (MKB) is de beschikbaarheid van het juiste gekwalificeerde personeel een steeds belangrijkere vestigingsfactor. Dit vraagt om beleid en afstemming van werklocaties op bovengemeentelijk schaalniveau. Daarbij zien we een verschuiving van grootschalige logistiek, productie en distributie naar vestigingslocaties op belangrijke Nederlandse transportassen, zoals de A12-A30-A1-zone. De verwevenheid tussen de gemeenten Barneveld en Nijkerk en de andere gemeenten in de Regio Amersfoort wordt hiermee naar verwachting sterker. Bovendien neemt de vraag naar logistiek, VAL en hieraan gerelateerde diensten – mede door de sterke focus op food in de nieuwe Food Valley – naar verwachting verder toe.

Box : v oo rbe eld sa me nw erki ng i n reg i o T w e nte rond om B usi ne sspa rk XL In Twente is bij de ontwikkeling van het regionale bedrijventerrein Businesspark XL te Almelo afgesproken dat gemeenten bedrijven die een kavel zoeken >2 hectare doorverwijzen naar XL. Bieden zij alsnog grond aan in de eigen gemeenten, dan betalen ze een substantieel deel van de grondwaarde op XL. Verder is in regionaal verband afgesproken marktconforme grondprijzen te hanteren voor de uitgifte van nieuwe grond op bedrijventerreinen.

4. Samen kan de Regio Amersfoort doorpakken in de herstructurering Een geslaagde herstructurering van bedrijventerreinen begint bij een gezonde bedrijventerreinenmarkt. Dit betekent dat vraag en aanbod in evenwicht zijn, dat er geen sprake is van regionale concurrentie en dat er afspraken zijn gemaakt over segmentering. Om hieraan te voldoen, moeten op regionaal schaalniveau minimaal afspraken gemaakt worden over planning en programmering. Zowel de Taskforce (Her)ontwikkeling Bedrijventerreinen (THB)21 als het Planbureau voor de Leefomgeving ondersteunen dit en adviseren een regionale aanpak 22. De herstructureringsopgave is - in het kader van de Provinciale herstructureringsplannen (PHP’s) - in beeld gebracht. Voor Gelderland geldt dat er binnen de regio De Vallei ook regionale herstructureringsafspraken zijn gemaakt en dat deze de komende maanden verder worden geactualiseerd 23. Nu is het zaak door te pakken en de uitvoering verder te brengen. Samenwerking op regionaal niveau is bovendien van belang om straks in aanmerking te komen voor subsidies van de provinciale en Rijksoverheid. Aandachtspunt hierbij is dat de regionale samenwerking provinciegrensoverstijgend is en dat de aanpak van de herstructurering, zoals dit in het Utrechtse provinciale beleid verankerd is, anders is dan het Gelderse herstructureringsbeleid. Criteria voor de selectie van prioritaire herstructureringslocaties vertonen echter grote gelijkenis in beide provincies.

19

De woon-werk balans in de gemeente Woudenberg is relatief het meest uit balans; de banenindex ligt hier op nog geen 0,5.

20

Migratieonderzoek uit 2008, naar de motieven van Amersfoortse bedrijven bij vestiging en vertrek.

21

In september 2008 heeft de Taskforce (Her)ontwikkeling Bedrijventerreinen het eindrapport ‘Kansen voor kwaliteit’ aangeboden aan de

ministers Cramer (VROM) en Van der Hoeven (EZ). 22

Planbureau voor de Leefomgeving (2009), De toekomst van bedrijventerreinen: van uitbreiding naar herstructurering.

23

Het EPO wordt nu geactualiseerd.


26

F i g uu r 4: o ve rz i cht h er str u ctu r eri ng sopg a ve bed ri j ve nte r rei ne n

Bron: PHP Utrecht en Gelderland (2010). Oppervlak weergegeven in hectare bruto.

Box : Hatte m - Hee r de -Ol de br oe k we r ken s a men aan he rst ruct ur er ing Bedrijventerrein Hattemerbroek is een gezamenlijke ontwikkeling van enkele kleine landelijke gemeenten, verenigd in de Ontwikkelingsmaatschappij Hattemerbroek. Er worden koppelingen aangebracht tussen het nieuwe bedrijventerrein en meerdere oude terreinen (in navolging van het advies van de Commissie Noordanus). Zo hebben de gemeenten afgesproken dat ieder bedrijf dat op het nieuwe regionale bedrijventerrein gevestigd wil zijn, de locatie die wordt achtergelaten aanbiedt aan de gemeente. Die kan bepalen of ze de locatie verwerft. Veel locaties kunnen worden omgezet naar wonen waardoor forse waardestijging ontstaat. Zo ontstaat een fonds om nieuwe terreinen landschappelijk in te passen en herstructurering van bedrijventerreinen te financieren. Dit is een goed voorbeeld van enkele gemeenten die elkaar op praktische gronden ‘gevonden’ hebben.


27

5. De Regio Amersfoort kan juist en gesegmenteerd aanbod werklocaties bieden De Regio Amersfoort wil de juiste hoeveelheid én goed gesegmenteerde formele en informele 24 werklocaties om de toekomstige ruimtevraag van bedrijven op te vangen. Dit kan alleen door de programmering van nieuwe formele werklocaties onderling af te stemmen. Waar het gaat om informele werklocaties ligt het minder voor de hand om regionaal te segmenteren, omdat de vraag sterk gemeentegebonden en lokaal is. De gemeenten Barneveld en Nijkerk spelen in de afstemming van formele werklocaties voor de Amersfoortse regio én Food Valley een belangrijke rol, met name waar het gaat om bedrijventerreinen. Wanneer we kijken naar het saldo van de kwantitatieve en kwalitatieve vraag- en aanbodconfrontatie valt het volgende op: Er is ten eerste een fors overaanbod aan kantorenlocaties tot en met 2020. • �Op korte termijn – 2010 tot en met 2020 – telt Regio Amersfoort er een kantorenvraag van circa 100.000 tot 115.000 m! bvo, bij een bijna twee keer zo hoge planvoorraad (circa 240.100 m! bvo)! • �Indien alle plannen zoals nu voorzien ontwikkeld worden, ontstaat vooral een overaanbod aan centrum/OVknooppuntlocaties (zoals rondom CS Amersfoort) en snelweglocaties (zie verder bijlage E t/m H). Daarnaast is er op korte termijn – 2010 tot en met 2015 – een overschot in Regio Amersfoort en gemeenten Barneveld en Nijkerk aan bedrijventerreinen, die op middellange termijn – 2015 tot en met 2020 – omslaat in een tekort. De lokale marktsituatie kan hier overigens van afwijken. • �In de periode 2010 tot en met 2015 is er in de Regio Amersfoort en gemeenten Barneveld en Nijkerk meer aanbod dan vraag. Alle uitgeefbare hectaren opgeteld, inclusief alle plannen die voor 2015 op de rol staan, leveren een overaanbod op. • �Dit vereist een keuze tussen welke zachte plannen op korte termijn wel tot ontwikkeling moeten komen en welke niet. Bovendien is er, zo laat tabel 3 zien, genoeg bewegingsvrijheid en ruimte voor die flexibiliteit. • �In de vijf jaar daarna – 2015 tot en met 2020 – is er meer vraag dan aanbod. Er zijn dan nauwelijks nieuwe bedrijventerreinen gepland25. Ook na 2020 is er iets meer aanbod dan vraag. Echter: • Het zachte planaanbod na 2020 beperkt zich tot drie terreinen. Het doorgaan van plannen voor de Nijkerkerstraat is bovendien onzeker. • Bovendien schuiven – zo blijkt vaak in de praktijk – de plannen die er wel zijn veelal door als gevolg van langere bestemmingsplanprocedures. • Daar komt nog bij dat de druk op de formele werklocaties verder toeneemt. Door ten eerste de sterke groei van kleinschalige ondernemers, ten tweede door de vestiging van stedelijke functies op bedrijventerreinen en ten derde mogelijke transformatie en uitplaatsingen als gevolg van herstructurering. • Zo kan de revitalisering van de Parallelweg door de gemeente Woudenberg niet los gezien worden van de uitbreiding van Parallelweg West en de transformatie van de Nijverheidsweg (3 hectare netto), waar bedrijven uitgeplaatst zullen worden. De Regio Amersfoort staat daarom achter de uitbreiding van Parallelweg West (14 hectare netto).

24

Bij informele werklocaties gaat het om locaties om te werken buiten de formele bedrijventerreinen, kantoorlocaties en gemengde

economische zones. In de praktijk gaat het overwegend om solitaire bedrijfsvestigingen, werken aan huis en werkruimtes in de plinten van gebouwen, en andere kleinschalige werkruimten in het woonmilieu. 25

Voor de gemeente Woudenberg is een mogelijke uitbreiding voorzien – volgens afspraken in NV Utrecht verband en opgenomen in de

kadernota Ruimte van de provincie Utrecht – van 2.000 nieuwe woningen. Hieraan gekoppeld zijn nog 5 hectare netto uitbreiding bovenop de 14 hectare netto uitbreiding op de Parallelweg (ook de N224 krijgt hiermee een andere route).


28

• �Er is een natuurlijke migratiedynamiek van bedrijven tussen de gemeenten in de Regio Amersfoort en de omliggende gemeenten Barneveld en Nijkerk. Dit betekent enerzijds dat de Regio Amersfoort ook de komende jaren instroom van bedrijven mag verwachten. Anderzijds is er ook uitstroom, ook naar de gemeenten Barneveld en Nijkerk. Uit migratieonderzoek van de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland blijkt: • Het aantal bedrijven dat per jaar de regio Gooi- en Eemland in en uit migreert ligt rond de 26 2.000 . De verhouding tussen emigratie en immigratie is vrijwel gelijk, waardoor het saldo veelal rond de 0-lijn ligt. • Vooral adviesdiensten, detailhandel en nog een aantal dienstverlenende sectoren verhuist naar Gooi- en Eemland. Vooral groothandel, adviesdiensten en industrie gaat de regio Gooi- en Eemland uit – richting Flevoland, centraal Gelderland, de Veluwe en Twente en overig Nederland. • In de figuur hieronder is het aantal vestigingen per sector weergegeven dat zich richting Flevoland en overig Nederland beweegt. De cijfers zijn voor Flevoland negatief, omdat het een negatief migratiesaldo betreft.

F i g uu r 5: mi g ra ti esa ld o reg i o G ooi- e n Ee mla nd 2 0 0 1- 2 0 0 3 Gooi en Eemland met Flevoland

Gooi- en Eemland met overig Nederland

Verwacht mag worden dat het nu en komende jaren gaat om een vergelijkbaar migratiesaldo (wat overigens niet betekent dat ook de absolute aantallen verhuizers gelijk zijn). Om welk ruimtebeslag het exact gaat is nu nog niet bekend. Cijfers van grondverkoop in de gemeente Nijkerk bevestigen dit beeld. •

•

26

In 2005 vestigden zich drie bedrijven uit de gemeenten Amersfoort en Soest op Watergoor (goed voor bijna 9.000 m!). Dit is exclusief grondaankoop van twee projectontwikkelaars uit de regio Amersfoort. In 2008 vestigden nog eens twee bedrijven uit de gemeenten Amersfoort en Soest (goed voor bijna 10.500 m!) zich in de gemeente Nijkerk.

Bron: Analyse bedrijfsverplaatsingen regio Gooi- en Eemland 2000-2003, Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland. Mutatiebalansen.


29

• �Te verwachten is dat – naast deze migratie – op termijn een additionele ruimtevraag in de omliggende gemeenten Barneveld en Nijkerk komt vanwege de kwalitatieve mismatch tussen vraag en aanbod. De vraag naar functioneel werkterrein wordt in de regio slechts zeer beperkt bediend. Hiervoor is nog circa 3,3 hectare uitgeefbaar op Isselt, Zuidwenk en Eembrugge en circa 24,5 hectare op De Wieken Noord. Dit segment maakt doorgaans circa 20 tot 25% van de regionale vraag uit; dus circa 8 tot 10 hectare tot 2015 en nog eens 8 tot 10 in 2015 tot 2020 in Regio Amersfoort. Het grootste harde en zachte planaanbod bestaat uit modern gemengd terrein en eerste klas bedrijvenparken (zie ook bijlagen B en C). • �De eventuele vraag in dit segment die niet in de Regio Amersfoort gefaciliteerd kan worden, kan – in samenspraak met de gemeenten Barneveld en Nijkerk – mogelijk opgevangen worden op nieuwe werklocaties in aangrenzende gemeenten. Doorverwijzen naar de regio Gooi- en Vechtstreek of Flevoland is niet aan de orde, onder andere vanwege de nodige investeringen in infrastructuur (doortrekking A30). Bovendien zoeken bedrijven die al in de regio zijn gevestigd en willen groeien, vooral nieuwe ruimte in of nabij hun personeel en afzetmarkt. • �Logistiek en aanverwante activiteiten (zoals VAL) blijven naar verwachting om ruimte vragen. Ook in de Regio Amersfoort. Bovendien is, met de versterking van het food-cluster in Food Valley mogelijk nog een additionele bovenregionale vraag te verwachten die zich oriënteert op de Regio Amersfoort. De verwachting is dat dit vooral gaat om VAL en VAL-gerelateerde activiteiten: zoals RDC’s27. Immers grootschalige productie verplaatst zich maar zeer beperkt. • �Uitgangspunt is dat nieuwe vestigers met een ruimtevraag > 2 hectare (vaak logistiek) primair in de Regio Amersfoort opgevangen worden28 en daarnaast – in nauw overleg met de gemeenten Barneveld en Nijkerk – op nieuwe werklocaties in aangrenzende gemeenten. Nieuwe logistieke vestigers die zich oriënteren op de gemeente Amersfoort – zoals De Wieken Noord – worden direct doorverwezen naar de gemeenten Barneveld en Nijkerk.

27

Regionale distributie centra.

28

Op nog te realiseren locaties.


30

T a b el 3: b ed ri j ve nt e r rei ne nv ra a g ve rs us a a nb od e n p la n ne n 2 0 10- 2 0 1 5, 20 1 5- 2 02 0 e n 2 0 202 03 0 geme e nte

2 01 0- 2 01 5 vra a g (in h e cta r e netto)

2 01 5- 2 02 0

2 02 0- 2 03 0

Regio Amersfoort

circa 40

aanbod en plann en (in h e cta r e netto) 97

vra a g (in he cta r e netto) circa 40

aanbod en plann en (in h e cta r e netto) 28,4

vra a g (in h e cta r e netto) circa 8-12

aanbod en plann en (in h e cta r e netto) 25

Regio Amersfoort

90 tot 95

202,2

90 tot 95

44,4

20 tot 25

49

Amersfoort

12,5 tot 15

57,5

12,5 tot 15

2,5 tot 5

25

Baarn

0 tot 2,5

3,5

0 tot 2,5

0 tot 2,5

Barneveld

25 tot 27,5

74,2

25 tot 27,5

16

*5 tot 7,5

Bunschoten

10 tot 12,5

14,2

10 tot 12,5

14

0 tot 2,5

Eemnes

0 tot 2,5

2

0 tot 2,5

Leusden

2,5 tot 5

7,5

2,5 tot 5

Nijkerk

27,5 tot 30

31

27,5 tot 30

*5 tot 7,5

Soest

5 tot 7,5

10,8

5 tot 7,5

0 tot 2,5

Woudenberg

0 tot 2,5

1,5

0 tot 2,5

incl. gemeenten Barneveld en Nijkerk

24

0 tot 2,5 0,4

**14

0 tot 2,5

0 tot 2,5

Bron: Stec Groep (2010), op basis van diverse bronnen. Afronding vraag op 2,5 hectare netto. * Voor de gemeenten Barneveld en Nijkerk geldt de periode 2020-2025. Overigens, met het maken van de Regionale Programmering Bedrijventerrein in de regio Food Valley kunnen genoemde cijfers nog een nuancering krijgen. Hierover is meer bekend begin 2011. ** De revitalisering van de Parallelweg kan niet los gezien worden van de uitbreiding van Parallelweg West (14 hectare netto) en de transformatie van de Nijverheidsweg (3 hectare netto), waar bedrijven uitgeplaatst zullen worden. De Regio Amersfoort staat daarom achter de uitbreiding van Parallelweg. Door het mengen van lichtere activiteiten in het stedelijk weefsel blijft op de specifieke werklocaties in de Regio Amersfoort meer (ontwikkelings)ruimte beschikbaar voor die activiteiten die niet elders gevestigd kunnen worden. Deze bedrijfsactiviteiten vanaf milieuhindercategorie (3 t/m 6) kunnen zich verder ontwikkelen op de bedrijventerreinen. Functiemenging buiten werklocaties stimuleert bovendien zorgvuldig ruimtegebruik.


31

Box : ni eu w e v ra a g ra mi ng i s e en upda t e op NV Ut re cht e n a d vi es Va n Ek In de rapportages van NV Utrecht en de Commissie Van Ek is een soortgelijke vraagraming gemaakt. De conclusies komen - na vertaling van bruto naar netto en na opsplitsing van de vraag in perioden van vijf jaar – tot en met 2020 in enige mate overeen, zoals blijkt uit onderstaande tabel. De NV Utrecht gaat uit van 77 hectare netto- en 110 brutovraag in de periode 2015-2030. Beide zijn gebaseerd op het TM-scenario van de Bedrijfslocatiemonitor (BLM) van het CPB. T a b el 4: tota l e v ra a g p e r p e ri ode ( i n n etto h ecta re ) Vra a g ra mi ng Stec Groep

2 00 8- 2 01 0 nvt

2 01 0- 2 01 5 40

2 01 5- 2 02 0 40

2 02 0- 2 03 0 8 tot 12

NV Utrecht

nvt

nvt

26

51

• �Het grote verschil tussen de vraagramingen is na 2020. Volgens de BLM – uitgangspunt van de vraagraming van de Stec Groep – is in de jaren na 2020 door ontgroening en vergrijzing in vrijwel heel Nederland sprake van een negatieve groei. In delen van de Regio Amersfoort zet de groei mogelijk nog iets door, als gevolg van de relatief jonge bevolking. • �De NV Utrecht en Van Ek baseren de vraag voor de periode 2020-2030 op een evenredige verdeling per jaar over de periode 2008-2030. Gevolg is dat een deel van de vraag van vóór 2015 voor rekening komt voor de periode 2020-2030. • �Verder rekent de NV Utrecht met een transformatieopgave van 35 hectare bruto (15 hectare op Isselt, 5 hectare op Eembrugge en 15 hectare in Soest). Stec Groep rekent met een nieuwe transformatieopgave uit het Provinciaal Herstructureringsplan van de provincie Utrecht - 42 hectare bruto voor de periode 2010 tot en met 2030 – plus een transformatie van de kop van Isselt à 16 hectare. • �De NV Utrecht en Van Ek houden bovendien geen rekening met een bovenregionale, additionele vraag.

6. De regiogemeenten nemen samen positie in bij discussie over werklocaties Afgelopen jaren is in Nederland een brede maatschappelijke discussie gevoerd over werklocaties: de ruimtelijke kwaliteit van bedrijventerreinen en nut en noodzaak van nieuwe uitleg en grote leegstand in de kantoren; de weerstand tegen ontwikkeling ‘in de wei’ groeit, zo blijkt uit ‘Snelwegpanorama’s’ van het ministerie van I&M (voorheen VROM) en het Ruimtelijk Planbureau. De opgave is dus om de inpassing van economische functies verder te verbeteren en dat begint bij het goed afstemmen van vraag en aanbod in zowel kwantitatieve als kwalitatieve zin. Bovendien staat een aantal van de regiogemeenten aan de lat voor de herstructureringsopgave vastgelegd in het Provinciaal herstructureringsplan.

Box : F o nds T ra n sfo rma ti e re c hte n i n d e reg i o G ooi en Ve c htst re ek De gemeenten in de Gooi en Vechtstreek richtten samen een fonds op – het Fonds Transformatierechten – waarin transformatie van bedrijventerreinen tot andere functies gecompenseerd wordt met nieuwe hectares elders dan wel via een storting in het fonds. Het fonds is een innovatieve oplossing voor samenwerking in regio’s waar amper nieuwe bedrijventerreinen zijn. Inmiddels hebben alle gemeenteraden in de regio ‘ja’ gezegd tegen het fonds en is het fonds uitgewerkt in een simulatiegame. Waardevol is onder meer de financiële integratie tussen bedrijventerreinen, vestigingsklimaat en woonomgeving.


32

7. Imago is een belangrijke factor bij locatiebeslissingen. Samen staat de regio zeker sterker Imago is een belangrijke factor bij locatiebeslissingen. Investeren in de naamsbekendheid en het imago (= economische promotie en communicatie) van de Regio Amersfoort is erg nuttig. Ook andere gemeenten en regio’s werken steeds meer en beter samen in diverse samenwerkingverbanden en zijn zo beter in staat hun ambities te realiseren. Het gaat bij de economische promotie en communicatie om het aanbrengen van een scherper profiel in het imago van de regio, met lokale thematisering – zie ook hoofdstuk 2. De Regio Amersfoort voorkomt zo bovendien dat meerdere gemeenten achter dezelfde partij aangaan of zichzelf laten uitspelen. Uiteraard is ook het belang van de huidige (lokale) bedrijvigheid groot. Deze bedrijven bieden het leeuwendeel van de werkgelegenheid, hebben een sterke binding met de regio en kunnen zeer zeker ook beeldbepalend en stuwend zijn. Het merendeel van deze bedrijven zal ook graag in de Regio Amersfoort gevestigd blijven. Vanuit dit oogpunt is beleid dat gericht is op het ‘behouden wat de regio heeft’ zonder meer logisch.


33


34

4. Samenwerkingsagenda werklocaties Dit hoofdstuk schetst de inhoudelijke contouren van de Samenwerkingsagenda. Eerst is het doel van de samenwerking samengevat (paragraaf 4.1). Vervolgens zijn de status en partners benoemd (paragraaf 4.2). Tot slot vindt u hier de agendaonderwerpen en acties (paragraaf 4.3).


35 35

4.1 Te bereiken do elen Het doel van de samenwerking in de Regio Amersfoort is: • �een gezonde balans tussen wonen en werken realiseren. Om dit te bereiken is een inhaalslag van 20.000 tot 30.000 extra banen tot 2020 (2.000 tot 3.000 per jaar) nodig om de huidige disbalans recht te trekken. • �sterke werklocaties maken en behouden. De Regio Amersfoort gaat nadrukkelijk uit van werklocaties – breder dus dan alleen bedrijventerreinen en kantorenlocaties – omdat gemengde economische zones en informele werklocaties zoals werken in de wijk in de toekomst steeds belangrijker worden. • �inspelen op nieuwe (markt)ontwikkelingen en trends bij werklocaties en kansen benutten die de strategische ligging – scharnierpunt tussen de Randstad en het groene Midden-Nederland – biedt. • �een goede, regionale programmering van werklocaties maken en werken aan een oplossing voor het tekort op middellange en lange termijn. Bijsturing is, gezien de raming van vraag en aanbod – zie hoofdstuk 3 – nodig. • �voldoen aan Rijks- en provinciale regelgeving en afspraken: het Convenant Bedrijventerreinen – zie hoofdstuk 2 – stelt een bepaalde mate van regionale samenwerking verplicht. Bovendien vraagt de provincie Utrecht de regio’s convenanten te sluiten, die bepalend zijn bij het toestaan van nieuwe bedrijventerreinen en hulp bij de herstructurering (en inzet van de te vormen herstructureringsmaatschappij).

4.2 Status en part ners De Samenwerkingsagenda biedt het kader voor concrete werken projectafspraken tussen de gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg. Met nadruk zijn ook de omliggende gemeenten Barneveld en Nijkerk als natuurlijke partners gerekend bij diverse onderwerpen; zij zijn waar het gaat om afspraken over werklocaties nauw betrokken. De gemeenten Barneveld en Nijkerk maken primair afspraken in de regio Food Valley en daarnaast in de Regio Amersfoort. De Samenwerkingsagenda geeft aan op welke onderwerpen de gemeenten in de Regio Amersfoort primair samenwerken, wat de aanvullende afspraken zijn en wat de samenhang is tussen die onderwerpen. Indien het gaat om een afwijkende samenwerkingsvorm, wordt dit nadrukkelijk vermeld. De nadruk ligt op concrete afspraken en een reëel uitzicht op uitvoering voor de periode tot en met 2020. De Samenwerkingsagenda heeft een dynamisch karakter. Elk jaar is er een ijkmoment in het Bestuurlijk Overleg Economische Zaken waarop: • �de voortgang van elk van de onderwerpen wordt gemeten; • �onderwerpen – indien nodig – worden bijgesteld of aangescherpt; • �onderwerpen kunnen worden toegevoegd. Voor de periode 2011-2012 stelt de Regio Amersfoort een werkprogramma op, inclusief prioritering en begroting van de bijbehorende acties. Zowel de provincie Utrecht als het (georganiseerde) bedrijfsleven waren betrokken bij de totstandkoming van de Samenwerkingsagenda. Op verschillende momenten zijn de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland – deelnemer ambtelijke werkgroep – de REO en bestuursleden van bedrijvenkringen Regio Amersfoort bij het proces betrokken en geconsulteerd. Dit is belangrijk, omdat voor het welslagen van veel onderwerpen op de Samenwerkingsagenda samenwerking en overleg met het bedrijfsleven cruciaal is.


36

4.3 Agendap unt en Hieronder staat een overzicht van de onderwerpen waarop de Regio Amersfoort gaat samenwerken en acties die de regio opstart en verder uitwerkt. Waar mogelijk zijn per actie al concrete resultaten benoemd. Regionale samenwerking op de eerste twee onderwerpen is verplicht, als gevolg van Rijks- en provinciale regelgeving en afspraken in het Convenant Bedrijventerreinen (Rijk, IPO en VNG, 2009) waarin onder andere gevraagd werd om (meer) regionale planning en regie bij bedrijventerreinen. Dit is de brede basis waarop de Regio Amersfoort samenwerkt. Wat betreft de overige onderwerpen is de Regio Amersfoort ambitieus en wil een extra inspanning leveren aan een gezonde en sterke regionale economie. Het is goed mogelijk dat in de loop van deze Samenwerkingsagenda Werklocaties verschillende snelheden ontstaan, als gemeenten met hoge ambities samenwerken. De gemeenten Amersfoort, Baarn, Barneveld, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Nijkerk, Soest en Woudenberg maken de volgende afspraken: 1. De Regio Amersfoort gaat uit van werklocaties – breder dus dan alleen bedrijventerreinen en kantorenlocaties – omdat gemengde economische zones en informele werklocaties zoals werken in de wijk in de toekomst steeds belangrijker worden. De Regio Amersfoort maakt een werklocatieprogramma. Uitgangspunt voor dit werklocatieprogramma is de vraagraming zoals die in november 2010 door Stec Groep in samenwerking met de regiogemeenten is gemaakt. Die is gebaseerd op het TM-scenario van de Bedrijfslocatiemonitor (BLM) en vertaald naar de Regio Amersfoort, waarbij zowel een additionele vervangingsvraag als te verwachten bovenregionale instroom is meegenomen. De Regio Amersfoort maakt hiertoe een afspraak - zie tabel 5 hierna - over het temporiseren van het zachte planaanbod dat na 1 januari 2011 teveel is ten opzichte van de geraamde vraag. Hierbij gelden drie uitgangspunten: • �Lokale bedrijvigheid wordt zoveel mogelijk lokaal opgevangen, om daarmee de huidige en gewenste lokale economische dynamiek zo goed mogelijk te kunnen faciliteren. Maar niet te allen tijde. Als er lokaal geen ruimte is, dan wordt er eerst in de Regio Amersfoort gekeken waar wel ruimte is, voordat sprake kan zijn van de aanleg van nieuw terrein 29. Indien een bedrijf niet passend wordt geacht in de aard en schaal van de lokale economie en als zodanig niet geaccommodeerd kan worden, zal de gemeente met het bedrijf en nabijgelegen gemeenten in gesprek gaan om het bedrijf op een geschikte locatie in de regio te huisvesten. • �Er moet ruimte zijn en blijven voor de opvang van bovenregionale instroom van bedrijven. • �Er is niet alleen gekeken naar kwantiteit (hectaren), maar ook naar kwaliteit. Hiertoe is onderscheid gemaakt in eerste klas bedrijvenparken, modern gemengde terreinen en werkterreinen. Het in november 2010 geïnventariseerde aanbod van zachte plannen (bijlage C) is leidend30. Werklocaties die planologisch hard zijn (bestemmingsplan gereed en goedgekeurd) zijn niet gefaseerd. De gemeenten Barneveld en Nijkerk maken primair afspraken in de regio Food Valley en daarnaast in de Regio Amersfoort.

29

De revitalisering van de Parallelweg door de gemeente Woudenberg kan niet los gezien worden van de uitbreiding van Parallelweg West en

de transformatie van de Nijverheidsweg (3 hectare netto), waar bedrijven uitgeplaatst zullen worden. De Regio Amersfoort staat daarom achter de uitbreiding van Parallelweg West (14 hectare netto). 30

In de gemeente Woudenberg moet de vraag van Scherpenzeelse bedrijven worden meegenomen.


37

T a bel 5: fa s eri ng z a cht e p la n ne n R eg i o A me rsf oo rt Gem ee nt e

Bed ri j ve nt er r ei n

Baarn

Uitbreiding Noordschil

Barneveld

Harselaar-Zuid

Bunschoten

Haarbrug-Zuid

Eemnes

Zuidpolder

Nijkerk

De Flier

Leusden

Fliert in Achterveld

Bunschoten

De Kronkels-Zuid

Amersfoort

Nijkerkerstraat

Amersfoort

Vathorst West

Woudenberg

Parallelweg West

F a seri ng 2 01 0- 2 01 5

2 01 5- 2 02 0

2 02 0- 2 03 0

31

= afspraak in Regio Amersfoort = afspraak wordt gemaakt in regio Food Valley

2. De Regio Amersfoort pakt de ontwikkeling van nieuwe werklocaties op samen met de aanpak van oude. De Utrechtse gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg nemen de herstructureringsopgave van bedrijventerreinen, zoals vastgesteld in het Provinciaal Herstructureringsplan (circa 490 hectare), zo spoedig mogelijk ter hand. Hiertoe is een regionale prioritering gemaakt. Voor de middellange termijn (tot 2020) gaat het om 263 hectare bruto terrein, exclusief De Kronkels dat al in uitvoering is. Basis voor deze prioritering is onder andere de sociaal-economische betekenis van het te herstructureren bedrijventerrein alsmede de politiek-bestuurlijke ambitie om op korte termijn tot een Masterplan of herstructureringsplan te komen, inclusief een door de gemeenteraad goedgekeurd financieringsplan. T a b el 6: p ri o ri t e ri ng h er st r u ct u r eri ng sop g a ve R eg i o Am er sf oo rt 2 0 09- 2 0 20 hog e p ri ori t ei t Kop van Isselt (Amersfoort)

la g e p ri ori t ei t Princenhof (Leusden)

Isselt (Amersfoort)

Wagenwerkplaats (Amersfoort)

De Hoef (Amersfoort)

Calveen (Amersfoort)

Noordschil (Baarn De Kronkels (Bunschoten) Parallelweg

31 32

32

(Woudenberg)

Primagaz kan zo mogelijk al eind 2012 vertrekken. De revitalisering van de Parallelweg kan niet los gezien worden van de uitbreiding van Parallelweg West (14 hectare netto) en de

transformatie van de Nijverheidsweg (3 hectare netto), waar bedrijven uitgeplaatst zullen worden. De Regio Amersfoort staat daarom achter de uitbreiding van Parallelweg West (14 hectare netto).


38

De feitelijke planning zal er in de praktijk mogelijk anders uit zien. In alle gevallen is dit afhankelijk van de politieke en financiële haalbaarheid. Bovendien zit een (groot) deel van de opgave op private kavels. De precieze opgave en aanpak dienen daarom nader te worden onderzocht. De prioritering van de regio is uitgangspunt voor de communicatie richting de provincie Utrecht, de – te vormen – provinciale herstructureringsmaatschappij Utrecht en leidraad voor de uitvoering op korte en lange termijn. Gemeenten die aan de lat staan voor de prioritaire opgave maken een concreet uitvoeringsprogramma met financiële paragraaf. 3. De Regio Amersfoort meet de actuele ruimtevraag en verhuisdynamiek onder bedrijven één keer per twee jaar. Hiertoe wordt in samenwerking met de Kamer van Koophandel een enquête ontwikkeld en uitgezet. Deze meting is - samen met de lange termijn vraagraming gebaseerd op de Bedrijfslocatiemonitor (BLM) maatgevend voor het inrichten van werklocaties op lokaal niveau. 4. De Regio Amersfoort wil een gezonde balans tussen wonen en werken; doel is een banenindex van 0,75 in 2020. Die ligt nu op 0,69. Dit betekent een inhaalslag van circa 20.000 tot 30.000 nieuwe banen (2.000 tot 3.000 per jaar)33. De banenopgave heeft zowel betrekking op formele werklocaties (kantoorlocaties, bedrijventerreinen en gemengde economische zones) als op informele werklocaties zoals werken in de wijk. 5. De Regio Amersfoort deelt kennis en ervaring die de gemeenten afzonderlijk opdoen in lokale pilots en die bijdragen aan de economische ontwikkeling en concurrentiekracht regionaal. Het gaat vooralsnog om de volgende pilots: • �ZZP BV, gemeente Amersfoort; • �Parkmanagement, gebiedsbeheer en waardebehoud op Vathorst en De Wieken, gemeente Amersfoort; • �Taakgroep transformatie (i.o.) leegstaande kantoorgebouwen, gemeente Amersfoort; • �Slim inspelen op nieuwe (markt)ontwikkelingen met RO-wet en -regelgeving (o.a. hoe kunnen gemeenten bestemmingsplannen anders inkleden en inzetten om herontwikkeling en herstructurering te stimuleren). Regiogemeenten kunnen aansluiten bij lopende pilots, zoals nu bij ZZP BV al gebeurt. 6. De Regio Amersfoort wil verzakelijking op bedrijventerreinen op gang brengen. Hiertoe wordt onderzocht welke vormen van verzakelijking mogelijk en kansrijk zijn. Vervolgstap kan zijn een regionaal actieplan of (regionale) pilots. De inzichten in de door Rijk, IPO en VNG opgestelde ‘Roadmap Verzakelijking Bedrijventerreinenmarkt’ worden hierin meegenomen. 7. De Regio Amersfoort profileert zich lokaal en regionaal als één aantrekkelijke vestigingsregio voor bedrijven, met lokale accenten. Immers, een scherpe thematisering helpt de acquisitie-inspanningen te verbeteren. De Regio Amersfoort adviseert en faciliteert locatiezoekende bedrijven zo goed mogelijk om hen voor de regio te behouden. Uiteraard maken bedrijven uiteindelijk zelf de keuze voor een bepaalde vestigingslocatie. Hiervoor wordt onder andere samengewerkt met het Utrecht Investment Agency (UIA), dat (inter)nationale bedrijven begeleidt bij het vinden van een geschikte locatie in de provincie Utrecht en Oost NV. De Raad voor Economische Ontwikkeling (REO) bereidt momenteel een advies voor over acquisitie. De Regio Amersfoort betrekt dit advies bij de uitwerking van het regioprofiel en het opstellen van een regionaal acquisitieplan.

33

Uit: ‘Naar een regionale banenopgave, concept’. Gemeente Amersfoort, afdeling Economie&Wonen. Voor een langere doorkijk tot 2030 is

een nieuwe bevolkingsprognose nodig.


39

8. De Regio Amersfoort stimuleert de aanleg van glasvezel door marktpartijen op alle werklocaties. De gemeenten Amersfoort, Soest en Leusden worden al van glasvezel voorzien. De gemeente Baarn heeft de ambitie om glasvezel in de Noordschil ook voor woningen te realiseren en niet te bespreken tot alleen bedrijven. Doel is overal in de Regio Amersfoort een goede ICT-ontsluiting te krijgen. De Regio Amersfoort zet ook de ervaring met aanleg van glasvezel in nieuwe woonlocaties in om overal in de Regio Amersfoort (meer) werken in de wijk te faciliteren. 9. Het belang van duurzame werklocaties is groot. Daarom stimuleert de Regio Amersfoort Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), energiebesparing en gebruik van duurzame energie bij bedrijven in de eigen gemeente. Nadere verkenning van de mogelijkheden op het vlak van duurzaamheid is nodig. In overleg met alle portefeuillehouders Grondzaken onderzoeken de regiogemeenten of duurzaamheid een rol kan spelen in gemeentelijk uitgifte- en grondprijsbeleid. 10. De Regio Amersfoort onderzoekt de mogelijkheden van een ruimtelijk kwaliteitsfonds voor werklocaties, gekoppeld aan een residuele grondwaardemethodiek. Vervolgens maakt de Regio Amersfoort – indien mogelijk en gewenst – nadere afspraken over een regionale handreiking grondprijsbepaling en over reserveringen voor kwaliteit op werklocaties in een regionaal fonds.


40

5. Uitvoeringsprogramma Dit hoofdstuk schetst de uitgangspunten voor het uitvoeringprogramma (paragraaf 5.1), de tien acties en projecten bij de Samenwerkingsagenda (paragraaf 5.2) en de begroting (paragraaf 5.3).


41 41

5.1 Uitgang spunten De in deze Samenwerkingsagenda gepresenteerde acties en projecten hebben elk een eigen planning en organisatie. Soms is het Bureau Regio Amersfoort eerste aanspreekpunt, in andere gevallen één van de regionale partijen. Afstemming over de precieze invulling en uitvoering van elke actie en ieder project gebeurt in het Ambtelijk Overleg Economische Zaken en het Bestuurlijk Overleg Economische Zaken; in het voorjaar en najaar wordt de stand van zaken op de Samenwerkingsagenda geactualiseerd en de voortgang van de lopende projecten gemeten. Eventuele nieuwe acties en projecten kunnen dan worden toegevoegd of urgente projecten versneld. Het beheer van de Samenwerkingsagenda, in het bijzonder het bewaken van de voortgang en ontwikkeling van projecten en acties, gebeurt door de regiogemeenten en Bureau Regio Amersfoort gezamenlijk.

5.2 Actieprogramma Tien acties en projecten zullen uiterlijk in 2012 zijn opgestart dan wel gerealiseerd. Voor projecten en acties worden projecten prestatiecontracten afgesloten tussen de trekkers vanuit de regio en andere partijen, zoals de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland. De trekker is verantwoordelijk voor terugkoppeling met de achterban. De volg end e a cti es sta a n v oo r d e ee rst e tw ee j a a r op de r ol: Actie

2 01 0

2 01 1

2 01 2

2 01 3

2 01 4

2 01 5 e .v.

1: opstellen regionaal werklocatieprogramma (loopt) 2: opstellen regionale investeringsagenda herstructurering

(loopt) 3: ontwikkelen en uitvoeren Ruimtebehoefte-scan 4: monitoren banenindex (loopt) 5: opzetten regionaal kennisplatform 6: onderzoek welke vormen van verzakelijking mogelijk en kansrijk zijn 7: opstellen profiel voor de Regio Amersfoort 8: verkennen ontsluiten nieuwe woonlocaties op glasvezel 9: verkennen verduurzamingsslag werklocaties Regio Amersfoort 10: onderzoek mogelijkheden regionaal kwaliteitsfonds


42

Hieronder volgt een korte uitwerking per project en actie. Acti e 1: opst ell e n reg i o na a l w e rklo ca ti ep rog ra mma ( loopt) Toelic hting Inhoud actie

Doel(en)

Deelactie(s)

• � Opstellen programma waarin aan de hand van de verwachte vraag naar werklocaties een tijdspad wordt uitgestippeld voor het opstarten en uitvoeren van nieuwe (zachte) plannen (loopt). • � Vaststellen welke plannen wanneer ontwikkeld worden, incl. eventuele onderhandelingsbandbreedte (loopt). • � Rekening houden met opvang van lokale bedrijvigheid binnen de gemeentegrens. • � Zowel kwantitatief (hectare) als kwalitatief (segmentering). • � Opvang toekomstige ruimtevraag van nieuwe bedrijven, uit te plaatsen bedrijven en uitbreidingen binnen de Regio Amersfoort, inclusief Barneveld en Nijkerk. • � Mismatch – overschot korte termijn, dreigend tekort op middellange en lange termijn – oplossen en locaties ontwikkelen voor specifieke doelgroepen. • � Versterking van de productiestructuur en de werkgelegenheid, en onnodige economische concurrentie tussen gemeenten tegengaan. • � Vroegtijdig afspraken maken over zonering, segmentering en regionale clustering. • � Medewerking van de provincie Utrecht aan (goedkeuring van) plannen voor nieuwe en te herstructureren bedrijventerreinen (dit geldt vanaf 1 januari 2011). • � Inventarisatie wensen en uitgangspunten voor prioritering van alle zachte plannen (loopt). • � Fasering (loopt).

Termijn Indicatie

• � Afstemming met provinciale beleidslijn (loopt). • � Gemeenten Amersfoort en Leusden maken nadere afspraken over nieuwe kantorenlocaties. • � Actie loopt. Afronden in 2011. Mogelijk bijstelling na verschijnen van nieuwe Bedrijfslocatiemonitor (BLM) in 2011. • � Geen.

kosten Indicatie

• � Vooralsnog opvang binnen bestaande capaciteit EZ en RO van de regiogemeenten.

tijdsinzet Deelnemende partijen Rolverdeling

Trekker

• � Gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg en Bureau Regio Amersfoort. • � Provincies Utrecht en Gelderland zijn nauw betrokken bij de totstandkoming van het programma. • � Alle regiogemeenten leveren input voor het opstellen van het programma. Dit wordt gefaciliteerd in het Ambtelijk Overleg Economische Zaken. • � De gemeenten Barneveld en Nijkerk maken primair afspraken in de regio Food Valley en daarnaast in de Regio Amersfoort. • � Het Ambtelijk Overleg Economische Zaken geeft advies aan het Bestuurlijk Overleg Economische Zaken, dat het programma vaststelt. • � Bureau Regio Amersfoort bewaakt met het Bestuurlijk Overleg Economische Zaken de afspraken en bepaalt of bijsturen – op basis van actuele uitgiftecijfers dan wel veranderde marktomstandigheden – nodig dan wel wenselijk is. • � Individuele private partijen met ontwikkelgrond zijn indirect betrokken via de gemeenten (is maatwerk). • � Bureau Regio Amersfoort, in overleg met het Ambtelijk en Bestuurlijk Overleg Economische Zaken.


43

Acti e 2: opst ell e n reg i o na l e i n v este ri ng sa g e nda he r str uct u re ri ng ( loopt) Toelic hting Inhoud actie

Doel(en)

• • • •

• • • Deelactie(s)

Opstellen investeringsagenda op basis van de regionale prioritering van de herstructurering en plan van aanpak om de herstructurering versneld op te pakken. Uitvoering en financiering gebeuren lokaal. De PHP-inventarisatie uit 2010 en prioritering (loopt) vormen uitgangspunt. Op peil houden vestigingslocaties. Ergere veroudering voorkomen. Heldere strategie richting bedrijfsleven, provincie en (te vormen) herstructureringsmaatschappij: multipliereffect op gang brengen, waarbij de regiogemeenten trachten de investeringen van de herstructureringsmaatschappij op de juiste (gewenste) plek te laten landen. Start met opknappen verouderde werklocaties. Investeringen bundelen: vanuit de provincie, de herstructureringsmaatschappij en gemeenten. Concrete uitvoeringsprogramma’s maken.

• •

Inventariseren plannen, ambities (herstructureringsstrategie) en financieringsruimte (loopt). Prioriteringscriteria – die vallen binnen de provinciale beleidskaders – toepassen om ‘rangorde’ te bepalen: waar te beginnen? Welke werklocaties verdienen hoge of lage prioriteit en waarom? (loopt).

• •

Termijn

• •

Afstemming prioritering met provinciale beleidslijn (loopt). Bepalen sociaal-economische waarde: wat is de betekenis van elke verouderde werklocatie voor de regio, in termen van werkgelegenheid en omvang van bedrijven (loopt). Bepalen en vaststellen koers voor de komende jaren: welke (financiële) arrangementen inzetten, hoe de herstructurering versneld oppakken? Opstellen en vaststelling van agenda (deels al opgenomen in deze Samenwerkingsagenda Werklocaties). Actie loopt. Afronden in 2011.

Indicatie

•

Geen. Dit is exclusief uitvoeringskosten.

•

Vooralsnog opvang binnen bestaande capaciteit EZ en RO van de regiogemeenten.

•

Gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg en Bureau Regio Amersfoort. De provincie Utrecht en de (te vormen) herstructureringsmaatschappij zijn nauw betrokken bij de totstandkoming van de agenda. Ondernemers, grondeigenaren en vastgoedmarktpartijen worden op lokaal schaalniveau betrokken bij de herstructurering in arrangementen op maat. De gemeenten aan de lat staan voor de grootste opgaven – Amersfoort, Bunschoten, Woudenberg – wisselen onderling kennis en ervaring uit. Alle Utrechtse gemeenten leveren input voor het opstellen van de investeringsagenda. Dit wordt gefaciliteerd in het Ambtelijk Overleg Economische Zaken. Het Ambtelijk Overleg Economische Zaken heeft een adviserende rol met betrekking tot de investeringsagenda aan het Bestuurlijk Overleg Economische Zaken, dat de agenda vaststelt. Bureau Regio Amersfoort bewaakt met het Bestuurlijk Overleg Economische Zaken de afspraken en bepaalt of bijsturen – op basis van gerealiseerde herstructurering – nodig dan wel wenselijk is. Het regiobureau fungeert bovendien als kennis- en expertisebank ‘herstructurering’. De regiogemeenten maken – indien deze er nog niet zijn – lokale herstructureringsplannen. De regiogemeenten pakken de herstructurering lokaal op, met eventueel een CV/BV per opgave. Er lopen al verschillende initiatieven. In subverband tussen gemeenten kunnen afspraken gemaakt worden over advies en procesondersteuning. Dit is afhankelijk van de specifieke behoefte per gemeente. Individuele private partijen met ontwikkelgrond zijn indirect betrokken via de gemeenten (is maatwerk). Bureau Regio Amersfoort, in overleg met het Ambtelijk en Bestuurlijk Overleg Economische Zaken. Het accent bij de uitvoering ligt vooral op de regiogemeenten. Het betrekken van ondernemers, parkmanagementverenigingen, Kamer van Koophandel, MKB en VNO-NCW is cruciaal.

•

kosten Indicatie tijdsinzet Deelnemende partijen • • • Rolverdeling

• • •

• • • • Trekker

• •


44

Acti e 3: o ntw i kkel e n en ui t voe r en R ui mt eb eho eft e- sca n Toelic hting Inhoud actie

Doel(en)

Deelactie(s) Termijn

• � Tweejaarlijks wordt de actuele ruimtevraag en verhuisdynamiek gemeten onder bedrijven, middels een enquête. • � Voorbeeld is de Ruimtemonitor (uitgevoerd in 2008) van de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland. • � Actueel bottum-up inzicht in de actuele ruimtebehoefte, kwantitatief maar vooral kwalitatief. • � Directe link met het bedrijfsleven; zo kan ook op lokaal schaalniveau een nog beter vraaggericht en ondernemersgericht locatiebeleid gevoerd worden (lokaal maatwerk). • � Tevens een instrument om, indien nodig, het bedrijventerreinprogramma (zie actie 1) bij te sturen. • � Opstellen enquête. • � Uitzetten enquête en verwerking tot rapportage per gemeente en voor regio als totaal. • � Opstellen en uitzetten enquête 2011. Herhaling meting elke 2 à 3 jaar.

Indicatie kosten

• � Circa ! 50.000 - ! 60.000 exclusief btw, exclusief reproductie en verzending van enquêtes en excl eventuele kosten voor opvragen gegevens (LISA, Handelsregister). • � Mogelijkheden voor co-financiering worden onderzocht, bijvoorbeeld bij de provincie Utrecht, Kamer van koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland en anderen.

Indicatie

• � Geen, indien extern uitgevoerd.

tijdsinzet Deelnemende partijen

Rolverdeling

Trekker

• � Gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg en Bureau Regio Amersfoort. • � De gemeenten Barneveld en Nijkerk voeren de Ruimtebehoefte-scan primair uit in de regio Food Valley, maar willen rekening houden met een extra ruimtebehoefte vanuit de Regio Amersfoort. • � Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland. • � Bureau Regio Amersfoort neemt met Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland het voortouw in de ontwikkeling van de enquête en voert de meting uit (of laat het uitvoeren). • � De zeven Utrechtse gemeenten leveren input en geven accenten aan voor het opstellen van de enquête. Extra vragen toevoegen is mogelijk. Dit wordt gefaciliteerd in het Ambtelijk Overleg Economische Zaken. • � Afstemming met gemeenten Barneveld en Nijkerk. • � Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland verwerkt meetresultaten met individuele gemeenten tot rapportage op maat en met Bureau Regio Amersfoort regionale rapportage. • � Bureau Regio Amersfoort, in overleg met het Ambtelijk en Bestuurlijk Overleg Economische Zaken en Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland.


45

Acti e 4: mo ni to re n ba ne ni ndex ( loopt) Toelic hting Inhoud actie

Doel(en)

Deelactie(s)

Termijn Indicatie kosten Indicatie tijdsinzet Deelnemende partijen Rolverdeling

Trekker

• � Eenvoudige duiding van de economische ambitie; ‘vinger aan de pols’. • � Instrument waarbij de Regio Amersfoort zichzelf als geheel blijft monitoren op de banenontwikkeling en de Regio Amersfoort periodiek kijkt of de gemeenten samen ‘opgeteld’ voldoende inzet plegen. • � Monitoren regionale banenopgave: 20.000 tot 30.000 extra banen tot 2020 (2.000 tot 3.000 per jaar). • � Gezonde regionale balans tussen wonen en werken. • � In 2020 naar een banenindex van 0,75 stijgen. Richting 2030 alleen nog extra groei om de bevolkingsgroei bij te houden (en dus op 0,75 te blijven). • � REO-monitor: de Monitor Economische Ontwikkeling van de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, in opdracht van de Raad voor Economische Ontwikkeling (REO) loopt en meet elk jaar de banenindex. • � Update banenopgave: om een meer precieze banenopgave te bepalen, is een regionale bevolkingsprognose (tot 2030) vereist. Momenteel werkt de provincie Utrecht aan een actualisatie van de bevolkingsprognose in de provincie. • � Uitbreiden REO-monitor: met gegevens over banenindex, voor alle regiogemeenten. Voor Barneveld ook gegevens opnemen. Veelal zit Nijkerk wel in de REO-monitor. • � Benchmark: vergelijkingscijfers in de REO-monitor opnemen van andere regio’s; ter vergelijking. • � Actie loopt. Resultaten bekend in kwartaal 1 elk jaar, ter bespreking in het Bestuurlijk Overleg Economische Zaken. • � Geen. • � Geen. Indien update banenopgave opnieuw door gemeente Amersfoort wordt gedaan en uitbreiding REO-monitor en benchmark door de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland. • � Gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg en Bureau Regio Amersfoort. • � In nauwe samenwerking met gemeenten Barneveld en Nijkerk. • � Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland monitort de regionale banenindex. • � Alle regiogemeenten leveren input en geven accenten aan voor het opstellen van de enquête. Extra informatie toevoegen is mogelijk. Dit wordt gefaciliteerd in het Ambtelijk Overleg Economische Zaken. Tevens wordt de Kamer van Koophandel Centraal Gelderland betrokken. • � Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland verwerkt meetresultaten met individuele gemeenten tot regionale rapportage en – indien gewenst – op maat per gemeente. • � Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland en Bureau Regio Amersfoort.


46

Acti e 5: opz ette n r eg i ona a l ke nni sp la tfor m Toelic hting Inhoud actie

Doel(en)

Deelactie(s)

Termijn

Indicatie kosten Indicatie tijdsinzet

Deelnemende partijen

Rolverdeling

Trekker

• � Kennis- en expertisebank op schaal van de regio; om kennis van de regiogemeenten en uit specifieke (herstructurerings)projecten te bundelen en verspreiden. • � Goede voorbeelden van zo’n kennisplatform zijn de regio Haaglanden en de regio Plabeka. • � Ervaring en kennis opgedaan in lokale pilots wordt regionaal ontsloten, onder de vlag van Regio Amersfoort. • � Gemeenten hoeven niet meer opnieuw ‘het wiel uit te vinden’. Gemeenten profiteren van elkaars kunde en capaciteit. • � Samen optrekken om (nieuwe) initiatieven te bedenken en in te voeren. Bijvoorbeeld om: ondernemers aan te spreken, hen te betrekken bij de herstructurering en – zoveel mogelijk – marktgerichte maatregelen in te zetten. • � Opzetten van kennisplatform. Ruimte vrijmaken op website www.regio-amersfoort.nl. • � Elk jaar tweemaal evaluatie van lopende pilots: 1. ZZP BV, gemeente Amersfoort; 2. parkmanagement, gebiedsbeheer en waardebehoud op Vathorst en De Wieken, gemeente Amersfoort; 3. Taakgroep transformatie (i.o.) leegstaande kantoorgebouwen, gemeente Amersfoort; 4. slim inspelen op nieuwe (markt)ontwikkelingen met RO-wet- en regelgeving (o.a. hoe bestemmingsplannen anders inkleden en inzetten om herontwikkeling en herstructurering te stimuleren). • � Bij einde pilot flyer met belangrijkste resultaten, uitventen naar alle regiopartijen, geeft ook positieve reuring binnen de provincies Utrecht en Gelderland en kan regio verder op de kaart zetten. • � Opzet masterclasses en kennistafels het hele jaar door over regiobrede onderwerpen: herstructurering, herontwikkeling, grondprijsbeleid, samenwerking met marktpartijen, over ruimtelijke kwaliteit, et cetera. Accent op kennisuitwisseling. • � Opzet werklocatiedatabase (‘locatiezoeker’) voor bedrijven (‘tool’ voor lokaal en regionaal accountmanagement). Zoals Steenworp in Haaglanden (met aanbod en leegstaande panden). • � Uitvoering 2010 en verder doorlopend verbeteren en aanvullen met nieuwe informatie en acties. • � Elk jaar twee kennisbijeenkomsten in kwartaal 1 en 4 van elk jaar, zowel ambtelijk als bestuurlijk. • � Circa ! 5.000 voor twee Masterclasses, exclusief btw (indien deels extern). • � Kennisplatform vullen: 5 dagen, inclusief inzet ICT-afdeling Bureau Regio Amersfoort c.q. gemeente Amersfoort. • � Tussenevaluaties: doorlopend, circa 1 dag per pilot per kwartaal voor elke gemeente met een pilot. • � Eenvoudige flyer of brochure maken (digitaal) en na afloop van elke pilot verspreiden: circa 5 dagen per pilot. • � Gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg en Bureau Regio Amersfoort. • � Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, REO, provincie Utrecht en Gelderland zijn nauw betrokken en kunnen bijvoorbeeld input leveren of ingezet worden bij specifieke kennisbijeenkomsten. • � Bureau Regio Amersfoort neemt voortouw in ontwikkeling kennisplatform. • � Alle gemeenten leveren input en geven accenten aan; ‘kenniswensen’. • � De regio sluit aan bij het project ‘Kennis van mijn regio’ van de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland. • � Bureau Regio Amersfoort.


47

Acti e 6: o nde rz o ek w elk e vo rme n va n v e rz a keli j ki n g mog e li j k e n ka ns ri j k z i j n Toelic hting Inhoud actie

Doel(en)

Deelactie(s)

Termijn

34

• � Onderzoeken welke nieuwe stappen richting verzakelijking mogelijk zijn: 1. gebiedsgerichte aanpak bij het ontwikkelen van nieuwe werklocaties; 2. betrekken van beleggers en ontwikkelaars; 3. meer mogelijkheden voor huur; 4. bedrijfsleven dat realisatie, beheer en vernieuwing van werklocaties doet; 5. meer particuliere investeringen in oude werklocaties; 6. meer PPS-constructies tussen vastgoedmarktpartijen, ondernemers en overheden. • � Uitvoering gebeurt lokaal. Maatwerk per gemeente is hierin gewenst. Wel kunnen regionale pilots opgezet worden. • � Verzakelijking is een langetermijnstrategie, gericht op behoud en groei van de waarde van werklocaties door een professionele en gebiedsgerichte aanpak, via een grotere (financiële) betrokkenheid van private partijen (beleggers, ontwikkelaars, eindgebruikers, regionale ontwikkelingsbedrijven) in samenspraak met overheden. • � Nieuwe verouderingsopgaven zoveel mogelijk beperken of voorkomen. • � Beheers- en vermogensrisico’s bij de ontwikkeling van werklocaties verminderen. • � Minder kavelsgewijze uitgifte, maar werklocaties als gebied in de markt zetten. • � Terreinmanagement sterker borgen. Een marktpartij inschakelen die ook langdurig beheer met gemeente gaat oppakken. • � Verkennen mogelijkheden van verzakelijking bij nieuwe werklocaties en in een zo vroeg mogelijk stadium betrekken van privaat ontwikkelings- en beleggingskapitaal. • � Vaststellen of nieuwe beheer- of uitgifteconcepten – samen met ontwikkelaar/belegger – mogelijk zijn. • � Plan van aanpak van veroudering op private kavels. • � Indien mogelijk en gewenst roadmap verzakelijking voor de regio, die de weg uitstippelt voor lange termijn verandering in de markt. Die kan er bijvoorbeeld als volgt uitzien: 1. marktscan; 2. beoordeling van gebiedsmodellen in binnen- en buitenland (zoals landlord-principe bij Park1534); 3. werkbezoek aan voorbeeldprojecten in Nederland en Duitsland; 4. analyse rollen van sleutelspelers (publiek en privaat); 5. leertafels: workshops met marktpartijen (wat werkt wel, wat zeker niet? wat zijn ‘beren op de weg’?); 6. identificeren van voor- en nadelen, risico’s en leereffecten voor Regio Amersfoort. • � Pilots starten om ondernemers en vastgoedeigenaren terreinen vastgoedgewijs te prikkelen om meer uit hun vastgoed te halen en concrete vergevorderde afspraken en contracten maken over waardestijging, gebouwen en terreinmanagement. • � Pilots starten om traditioneel parkmanagement op nieuwe werklocaties in de Regio Amersfoort door te ontwikkelen naar een vereniging voor of van eigenaars, bijvoorbeeld via appartementsrecht of het footprintmodel (waarbij eigenaren eigenaar zijn van de grond onder hun gebouw, de resterende grond is van het geheel van eigenaren). In deze constructie zijn ondernemers niet alleen betrokken bij het bezit van hun gebouw ,maar ook bij het hele terrein(deel). • � Uitvoeren verkenning 2011.

Gebiedsontwikkelaar Giesbers Groep heeft de regie tot de laatste vierkante meter vastgoed gerealiseerd. Vanuit deze regierol dragen zij

zorg voor de kwaliteit van de architectuur van de gebouwen, de kwaliteit van de inrichting, het beheer en onderhoud van het openbare gebied en het parkmanagement. Dat leidt tot maximale waardecreatie voor gebruikers, vastgoedeigenaren, omwonenden en overige belanghebbenden. Een centrale managementorganisatie biedt niet alleen een aantal concrete diensten aan, maar zal als ‘een huisbaas’ (landlord) langdurig toezicht houden.


48

Indicatie kosten

Indicatie tijdsinzet Deelnemende partijen

Rolverdeling

Trekker

• � Roadmap verzakelijking voor de Regio Amersfoort inclusief consultatie met marktpartijen: ! 20.000 - 25.000 exclusief btw. • � Dit is exclusief uitvoering en implementatie van de roadmap. Uitgangspunt is dit binnen de bestaande capaciteit EZ van de regiogemeenten op te vangen. • � Pilots: tijdsinzet afhankelijk van type pilot; uitgangspunt is dit op te vangen binnen de bestaande capaciteit bij EZ en RO in de regiogemeenten. • � Gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg en Bureau Regio Amersfoort. • � Belangrijke partners voor deze onderwerpen zijn de provincies Utrecht en Gelderland en het bedrijfsleven, vastgoedmarktpartijen (beleggers, (gebieds)ontwikkelaars, intermediairs). • � Verkenning onder verantwoordelijkheid van het Bureau Regio Amersfoort. • � Het Ambtelijk Overleg Economische Zaken heeft een adviserende rol met betrekking tot het vervolg en de implementatie van een eventueel actieplan of pilots starten aan het Bestuurlijk Overleg Economische Zaken, dat bepaalt of vervolg en nadere afspraken gewenst zijn. • � Bureau Regio Amersfoort, in overleg met provincies Utrecht (en de te vormen herstructureringsmaatschappij) en Gelderland, de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland.


49

Acti e 7: opst ell e n p rofi e l R eg i o A me rsfo ort Toelic hting Inhoud actie Doel(en)

Deelactie(s)

Termijn Indicatie kosten

Indicatie tijdsinzet Deelnemende partijen

Rolverdeling

Trekker

• � Opstellen economisch profiel voor de regio, gevolgd door concrete promotie en acquisitieacties. • � Versterking van de productiestructuur en de werkgelegenheid; één economisch sterke regio maken. • � Onderscheidende kwaliteiten en kernprofielen van alle werkgebieden in de regio in kaart brengen. En het (verder) in beeld brengen van de profielen van de individuele gemeenten met hun sterke en minder sterk ontwikkelde sectoren en activiteiten. • � Komen tot een gezamenlijk profiel van de regionale identiteit en economie. Ofwel het DNA van de Regio Amersfoort en dit als basis voor regiomarketing en gerichte proactieve acquisitie. • � Naar de toekomst toe: het vergroten van de arbeidsindex in sectoren en activiteiten met een aantrekkelijk toekomstprofiel. • � Overzicht van kansrijke acquisitiedoelgroepen voor de Regio Amersfoort. • � Verdiepende marktanalyse van de profielen per gemeente, inzicht in de concurrentiekracht van de regio en de werklocaties daarbinnen. Er is uiteraard ook sterke samenhang met de Economische Agenda van Amersfoort. • � Concreet (pilot) acquisitieproject starten. • � Uitvoeringsgericht marketing en acquisitieplan voor de Regio Amersfoort, inclusief cruciale succesvoorwaarden. • � Verdieping vindt plaats op gemengde economische zones, gerelateerd aan thematisering. • � Uitvoeren verkenning 2011. • � Onderzoek en uitwerking marketing en acquisitieplan: ! 20.000 - 25.000 exclusief btw. • � Gezamenlijke organisatie stand op vastgoedbeurs/event: ! 10.000 exclusief btw (uitgaande van organiseren van één bijeenkomst per twee jaar). Organisatie: ambtelijk 8-10 dagen voor organisatie, bestuurlijk 1 dag (aanwezig/spreker zijn). • � Acquisitiepilot: tijdsinzet afhankelijk van type pilot. Uitgangspunt is dit - en uitvoering marketing en acquisitieplan - op te vangen binnen de bestaande capaciteit bij EZ en regulier accountmanagement in de regiogemeenten. • � Gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg en Bureau Regio Amersfoort. • � In nauwe samenwerking met gemeenten Barneveld en Nijkerk en afstemming met (te vormen) regio Food Valley. • � Belangrijke partners voor deze onderwerpen zijn de provincies Utrecht en Gelderland, het Utrecht Investment Agency (UIA), het bedrijfsleven, Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, Oost NV, bedrijvenkringen en de REO. • � Verkenning onder verantwoordelijkheid van het Bureau Regio Amersfoort, hierbij ondersteund door de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland. • � Het Ambtelijk Overleg Economische Zaken heeft een adviserende rol met betrekking tot het vervolg en de implementatie van eventuele vervolgacties aan het Bestuurlijk Overleg Economische Zaken, dat bepaalt of vervolg en nadere afspraken gewenst zijn. • � Aansluiting wordt gezocht bij het advies van de REO over acquisitie van bedrijven. • � Bureau Regio Amersfoort in nauwe samenwerking met UIA en de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland.


50

Acti e 8: v e rke n ne n o nts lui t en ni euw e w oon lo ca ti es op g la s vez el Toelic hting Inhoud actie Doel(en)

Deelactie(s)

Termijn Indicatie kosten Indicatie tijdsinzet Deelnemende partijen

Rolverdeling

Trekker

• � Onderzoeken of het ontsluiten van nieuwe woonlocaties op glasvezel kansen biedt voor (meer) werken in de wijk. • � Werken in de wijk beter mogelijk maken. • � Vestigingsklimaat voor kleine ondernemers en ZZP’erversterken en locatiemogelijkheden vergroten. • � Nieuwe woonwijken ontsluiten op snel internet, heldere digitale televisie en telefonie. • � Meer innovatieve wijkeconomie stimuleren. • � Verkennen mogelijkheden ontsluiten nieuwe woonlocaties op glasvezelzet. Hierbij wordt de ervaring opgedaan in de gemeenten Amersfoort, Leusden en Nijkerk maximaal ingezet. • � Indien mogelijk en gewenst actieprogramma glasvezel opzetten. • � Uitvoeren verkenning 2011. • � Geen. Nog geen uitvoeringskosten begroot.

• � Opvangen binnen bestaande capaciteit. • � Groot deel van deze actie wordt ingevuld binnen actie 5; opzetten regionaal kennisplatform. • � Gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg en Bureau Regio Amersfoort. • � In nauwe samenwerking met gemeenten Barneveld en Nijkerk. • � Belangrijke partners voor deze onderwerpen zijn het bedrijfsleven, internetproviders, netwerkbedrijven en kabelbedrijven. • � Verkenning onder verantwoordelijkheid van het Bureau Regio Amersfoort, hierbij ondersteund door de gemeente Amersfoort (in het kader van de lopende uitvoering van het programma ZZP BV) en Fiber to the Home. • � Het Ambtelijk Overleg Economische Zaken heeft een adviserende rol met betrekking tot het vervolg en de implementatie van eventuele vervolgacties aan het Bestuurlijk Overleg Economische Zaken, dat bepaalt of vervolg en nadere afspraken gewenst zijn. • � Bureau Regio Amersfoort en gemeente Amersfoort, onder de vlag van ZZP BV.


51

Acti e 9: v e rke n ne n ve rd uu rz a mi ng ssla g w e rklo ca ti e s R eg i o Am e rsfoo rt Toelic hting Inhoud actie

Doel(en)

Deelactie(s)

Termijn Indicatie kosten Indicatie

• � Verkennen verduurzamingsslag werklocaties Regio Amersfoort. • � Tevens onderzoek of duurzaamheid een rol kan spelen in gemeentelijk grondprijsbeleid. • � Zoveel mogelijk aansluiten bij lopende initiatieven: zoals Actieplan Duurzaamheid van provincie Utrecht en programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling (LvDO). • � Duurzaamheid is de toekomst. De Regio Amersfoort wil een concurrerende, innovatieve en duurzame regionale economie. • � Uitgangspunt is: bedrijven positief, stimulerend aanzetten tot duurzaamheid. Verduurzaming binnen de bedrijfsvoering hoger op de ladder krijgen; bedrijven inspireren en uitdagen tot participeren en leren. • � Belasting op milieu, landschap en de woonomgeving verminderen (geluidshinder, luchtvervuiling et cetera). Stimulering gebeurt lokaal. Maatwerk per gemeente is hierin gewenst. • � Tegengaan van maatschappelijke weerstand tegen werklocaties. Immers, de maatschappelijke druk op zorgvuldige planning en het tegengaan van verrommeling neemt toe. • � Zorgvuldig omgaan met ruimte voor werkfuncties en borgen van langdurig behoud en kwaliteit bij de ontwikkeling van nieuwe werklocaties. • � Verkennen mogelijkheden verduurzaming bij werklocaties en stimuleren van duurzame bedrijfsvoering. • � Onderzoek of duurzaamheid een rol kan spelen in gemeentelijk grondprijsbeleid. • � Indien gewenst en mogelijk volgt daaruit een actieplan of stimuleringsprogramma duurzame werklocaties. Inclusief plan om duurzaamheid te verankeren bij de ontwikkeling van werklocaties. • � Uitvoeren verkenningen 2011. • � ! 20.000-25.000 exclusief btw voor verkenning. Nog geen uitvoeringskosten begroot.

• � Opvangen binnen bestaande capaciteit.

tijdsinzet Deelnemende partijen

Rolverdeling

Trekker

• � Gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg en Bureau Regio Amersfoort. • � In nauwe samenwerking met gemeenten Barneveld en Nijkerk. • � Belangrijke partners zijn de provincies Utrecht en Gelderland en het bedrijfsleven. • � Verkenning onder verantwoordelijkheid van het Bureau Regio Amersfoort. • � Het Ambtelijk Overleg Economische Zaken heeft een adviserende rol met betrekking tot het vervolg en de implementatie van eventuele vervolgacties aan het Bestuurlijk Overleg Economische Zaken, dat bepaalt of vervolg en nadere afspraken gewenst zijn. • � Bureau Regio Amersfoort, in overleg met de provincies Utrecht en Gelderland, de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland.


52

Acti e 10: o nde rz o ek m og eli j k hed en reg i o na a l kw a li tei tsfo nds Toelic hting Inhoud actie

Doel(en)

Deelactie(s)

Termijn Indicatie kosten Indicatie

• � Onderzoeken welke nieuwe stappen in regionale samenwerking bij werklocaties mogelijk zijn. • � Dit traject sluit nauw aan bij het gevolgde traject om te komen tot de Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort en kan gezien worden als een verbijzondering en uitbreiding van de regionale afspraken rondom werklocaties en herstructurering. • � Kwaliteit, inrichting en economisch functioneren van bedrijventerreinen verbeteren. • � Nieuwe verouderingsopgaven zoveel mogelijk beperken of voorkomen. • � Aanleg van nieuwe terreinen nadrukkelijk koppelen aan de aanpak van oude bedrijventerreinen. • � Een financiële koppeling tot stand brengen, zoals de Commissie Noordanus voorstelt. • � Onderzoek naar de mogelijkheden van een ruimtelijk kwaliteitsfonds voor werklocaties, eventueel gekoppeld aan een residuele grondwaardemethodiek. • � Hiertoe wordt eerst verkend wat de hoogte is van de grondprijzen en of eventuele ruimte ontstaat door te rekenen met residuele waarden. • � Vervolgens worden nadere afspraken verkend over een eventuele regionale handreiking grondprijsbepaling en reservering voor kwaliteit op werklocaties in een regionaal fonds. Vooralsnog wordt alleen gekeken naar inzet binnen de gemeentegrens; dus geen regionale verevening. • � Uitvoeren verkenning 2012. • � Nog niet bekend.

• � Nog niet bekend.

tijdsinzet Deelnemende partijen Rolverdeling

Trekker

• � Gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg en Bureau Regio Amersfoort. • � Verkenning onder verantwoordelijkheid van het Bureau Regio Amersfoort. • � Het Ambtelijk Overleg Economische Zaken heeft een adviserende rol met betrekking tot het vervolg en de implementatie van een eventueel actieplan of pilots starten aan het Bestuurlijk Overleg Economische Zaken, dat bepaalt of vervolg en nadere afspraken gewenst zijn. • � Bureau Regio Amersfoort.


53

5.3 Begroting Het volgende overzicht geeft inzicht in inkomsten en uitgaven voor het opstellen en uitvoeren van de Samenwerkingsagenda Werklocaties in de periode 2010-2012. Voor 2011 is bovendien een provinciaal werkbudget beschikbaar van ! 50.000. De bijdragen van de gemeenten Barneveld en Nijkerk zijn nog niet meegenomen. Dit wordt nader bepaald. Inko mst en (e ur o, excl btw) Budget Regio Amersfoort Samenwerkingsagenda Werklocaties

Totaal 2010

2011

2012

! 50.000

! 90.00035

! 25.00036

Subsidie provincie Utrecht (nog niet toegekend) Totaal inkomsten 2010-2012

! 50.000 ! 50.000

! 140.000

! 25.000

Ui tg a ve n ( eu ro, ex cl btw )

! 215.000 Totaal

2010 Opstellen Samenwerkingsagenda

2011

2012

! 42.000

Werklocaties ( l o o p t ) 1: opstellen regionaal werklocatieprogramma ( l o o p t )

! 13.200

2: opstellen regionale investeringsagenda herstructurering ( l o o p t ) 3: ontwikkelen en uitvoeren

! 50.000-60.000

Ruimtebehoefte-scan 4: monitoren banenindex 5: opzetten regionaal kennisplatform

-

6: onderzoek welke vormen van verzakelijking mogelijk en kansrijk zijn 7: opstellen profiel voor de Regio Amersfoort 8: verkennen ontsluiten nieuwe woonlocaties op glasvezel

! 5.000

37

-

-

-

! 20.000-25.000 ! 20.000-25.000 -

9: verkennen verduurzamingsslag

! 20.000-25.000

werklocaties Regio Amersfoort 10: onderzoek mogelijkheden regionaal

N.t.b

kwaliteitsfonds Totaal uitgaven 2010-2012

-

! 150.200-170.200

Eventuele uitgaven boven begroting worden met de gebruikelijke verdeelsleutel

! 20.000-25.000 38

! 170.200-195.200

doorberekend naar de

regiogemeenten.

35

Waarvan " 65.000 voor coördinatie uitvoering Samenwerkingsagenda Werklocaties en " 25.000 werkbudget.

36

Nog niet vastgesteld. Wordt eind 2011 bepaald.

37

Voor twee Masterclasses.


54

6. Begrippenlijst

38

Binnen de Regio Amersfoort wordt de volgende verdeelsleutel gebruikt: gemeente Amersfoort 50,7%, gemeente Baarn 9,3%, gemeente

Bunschoten 6,1%, gemeente Eemnes 3,1%, gemeente Leusden 10,0%, gemeente Soest 17,1% en gemeente Woudenberg 3,7% (op basis van aantal woningen per gemeente).


55 55

A r b e i d s p a r t i c i p a t i e : aantal werkenden per 100 inwoners van 15-64 jaar. B a n e n i n d e x : aantal banen per 100 inwoners van 15-64 jaar. B e d r i j f s l o c a t i e m o n i t o r ( B L M ) : monitor van het Centraal Planbureau (CPB) die de toekomstige vraag naar ruimte van werkfuncties per landsdeel en per regio prognosticeert. De vraag naar ruimte wordt door het CPB verkend aan de hand van vier toekomstscenario's voor de economische en demografische ontwikkeling op lange termijn. De scenario’s zijn: Strong Europe, Transatlantic Market, Regional Communities en Global Economy (CPB 2003 en CPB 2004). B e d r i j v e n I n v e s t e r i n g s z o n e ( B I Z ) : een BIZ maakt het mogelijk voor ondernemers om gezamenlijk te investeren in de kwaliteit van hun bedrijfsomgeving, waarbij alle ondernemers meebetalen. Een BIZ is een afgebakend gebied, waarbinnen ondernemers gezamenlijk investeren in de kwaliteit van hun bedrijfsomgeving. BIZ wordt in het buitenland (VS, VK, Duitsland) al succesvol toegepast onder de naam Business Improvement Districts (BID). Met de experimentenwet BIZ zijn in Nederland gedurende een aantal jaren experimenten mogelijk. B e s t u u r l i j k e W e r k g r o e p U i t v o e r i n g ( B W U ) : bestuurlijke werkgroep onder leiding van de heer Jorritsma (CdK in Friesland). De bestuurlijke werkgroep beantwoordt de vraag hoe en met welk instrumentarium de implementatie van de aanbevelingen van de THB (Taskforce (Her)ontwikkeling Bedrijventerreinen) in gang kunnen worden gezet: twee hoofdonderwerpen regionale bestuurlijke arrangementen en financiële structuur voor herstructurering. B r u t o o p p e r v l a k : totale oppervlak van een werklocatie, in hectare binnen de bruto contour. Oftewel het netto uitgeefbare terrein vermeerderd met de ruimte voor infrastructuur, stroken tussen infrastructuur en bebouwing, groenvoorzieningen en ruimte voor waterberging. B r u t o v l o e r o p p e r v l a k ( b v o ) : de buitenomtrek van een vastgoedobject inclusief trapgat, liftschacht en leidingschacht op elk vloerniveau en bijvoorbeeld exclusief balkons en dakterrassen. C e n t r a a l P l a n b u r e a u ( C P B ) : het Centraal Planbureau maakt onafhankelijke economische analyses die relevant zijn voor de beleidsvorming in Nederland. C o n c r e t e p l a n v o r m i n g : voornemen voor een nieuwe werklocatie, waarvoor al concrete werkzaamheden in gang zijn gezet om te komen tot een bestemmingsplan. D a t a b a s e L o c a t i e b e s l i s s i n g e n N e d e r l a n d ( D L N ) : sinds 2000 houdt Stec Groep de Database Bovenregionale Locatiebeslissingen Nederland bij. De database geeft een overzicht van alle strategische locatiebeslissingen van bedrijven in Nederland met ten minste 50 arbeidsplaatsen. Het gaat om buitenlandse ondernemingen die voor de eerste keer voet op Nederlandse bodem zetten, Nederlandse en buitenlandse bedrijven die over grote afstand binnen Nederland verhuizen of vestigingen samenvoegen en ‘groeiers’ die elders in Nederland een nieuwe vestiging opzetten. D i r e c t i e v o o r B u i t e n l a n d s e I n v e s t e r i n g e n i n N e d e r l a n d ( D B I N ) : DBIN is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken. De directie houdt zich bezig met het bevorderen van buitenlandse investeringen in Nederland.


56

E c o n o m i s c h P r o g r a m m e r i n g s - e n O n t w i k k e l i n g s d o c u m e n t ( E P O ) : in 2009 heeft elk van de zes Gelderse regio’s een Economisch Programmerings- en Ontwikkelingsdocument opgesteld. In dit document geven de regio’s aan hoe ze zijn omgegaan met een eventueel overaanbod, toepassing van de SER-ladder en de aanpak van verouderde terreinen. De EPO’s zijn de basis voor de ontwikkeling van nieuwe bestemmingsplannen van gemeenten. F l o o r s p a c e i n d e x ( f . s . i . ) : verhouding tussen de kavelgrootte en het totaal bruto vloeroppervlak. Een f.s.i. van 1,0 betekent bijvoorbeeld dat op een perceel van 1.000 m! ook 1.000 m! vloeroppervlak aanwezig is. Is het vloeroppervlak tweemaal het kaveloppervlak dan is de f.s.i. 2,0. Is het vloeroppervlak de helft ervan dan is de f.s.i. 0,5 et cetera. De f.s.i. kan zowel per kavel als voor een heel bedrijventerrein worden gemeten G r o n d p r i j s : prijs die de aanbieder van de grond (gemeente of ontwikkelaar) rekent voor een m! kavel of m! bruto vloeroppervlak bedrijfsruimte per m! kavel of per m! bvo G r o o t s c h a l i g e d e t a i l h a n d e l s v e s t i g i n g ( G D V ) : detailhandel die vanwege de omvang niet in een van de traditionele winkelcentra gevestigd is. Vaak gaat het daarbij om winkels die een groot verzorgingsbereik hebben (bovenlokaal/regionaal) en een grote verkeer- en parkeerbehoefte genereren. H u u r p r i j s : prijs (in m! vvo) die de aanbieder van een bedrijfspand, soms een belegger, rekent voor een m! verhuurbaar vloeroppervlak. K a v e l g r o o t t e : absolute omvang van kavel (in aantal m! kavel of hectare). L e e g s t a n d : alle gebouwen (bedrijfsruimte, kantoorruimte, winkelruimte) zonder gebruiker (dus: feitelijk leeg) (in % van de totale voorraad). Indien meer dan 1 jaar leeg; structureel. L o g i s t i e k : alle activiteiten in de logistieke keten, ofwel het traject van leverancier naar de uiteindelijke consument. Logistiek bestaat uit een goederenstroom en een informatiestroom, vindt plaats op verschillende niveaus - bijvoorbeeld tussen bedrijven zelf- of in een bedrijf zelf en beslaat zowel het inkopen als het afleveren van goederen. N e t t o - b r u t o v e r h o u d i n g : verhouding tussen netto en bruto oppervlakte van werklocaties. N e t t o o p p e r v l a k : totale oppervlak van alle uitgeefbare of in erfpacht uitgeefbare kavels (in hectare). N e t t o u i t g e e f b a a r t e r r e i n : oppervlak dat verkocht kan worden aan bedrijven, ofwel uitgeefbaar is (in hectare). P e r i f e r e d e t a i l h a n d e l s v e s t i g i n g ( P D V ) : detailhandel in volumineuze of brand- en explosiegevaarlijke stoffen evenals tuincentra en bouwmarkten, die vanwege de aard van het productassortiment een groot oppervlak nodig hebben voor de uitstalling en die goed bereikbaar moeten zijn. P H P : Provinciaal Herstructureringsplan. P l a n b u r e a u v o o r d e L e e f o m g e v i n g ( P B L ) : het Planbureau voor de Leefomgeving – in mei 2008 ontstaan door een samenvoeging van het Ruimtelijk Planbureau (RPB) en het Milieu- en Natuurplanbureau (MNP) – is het nationale instituut voor strategische beleidsanalyses op het gebied van milieu, natuur en ruimte.


57

P l a n v o r m i n g i n s t u d i e : voornemen voor een nieuwe werklocatie die wel wordt benoemd, maar waarvoor nog geen concrete werkzaamheden zijn gestart om te komen tot een bestemmingsplan. P o t e n t i ë l e b e r o e p s b e v o l k i n g : alle mensen van 15-64 jaar, ook de mensen die niet werken, niet kunnen werken of niet willen werken. R u i m t e v r a a g : de toekomstige behoefte aan ruimte voor werkfuncties, uitgedrukt in hectaren. S E - s c e n a r i o : Strong Europe, toekomstscenario uit de BLM (Bedrijfslocatiemonitor) van het CPB (Centraal Planbureau). T a s k f o r c e ( H e r ) o n t w i k k e l i n g B e d r i j v e n t e r r e i n e n ( T H B ) : commissie onder leiding van de heer Noordanus, die eind 2009 een advies uitbracht over de herontwikkelingsopgave voor bedrijventerreinen: Kansen voor Kwaliteit. Een ontwikkelingsstrategie voor bedrijventerreinen. T e r r e i n q u o t i ë n t : gemiddelde ruimtegebruik per persoon in vierkante meters netto kaveloppervlak. T M - s c e n a r i o : Transatlantic Market, toekomstscenario uit de BLM (Bedrijfslocatiemonitor) van het CPB (Centraal Planbureau). U i t g e e f b a a r o p p e r v l a k : aanbod van grond dat nog niet verkocht of in erfpacht uitgeven is aan een gebruiker (in hectare). Ofwel in gemeentelijk eigendom ofwel in handen van een havenbedrijf, havenschap, ontwikkelingsmaatschappij, projectontwikkelaar, of andere particuliere eigenaar. U i t g e g e v e n o p p e r v l a k : oppervlakte dat uitgegeven is aan de (toekomstige) gebruiker van de werklocatie (in netto). Een kavel wordt als uitgegeven beschouwd als een koop- of erfpachtovereenkomst bij de notaris is gepasseerd. V a l u e A d d e d L o g i s t i c s ( V A L ) : verladers en logistieke bedrijven die gebruik maken van de aan- en afvoer van grote goederenstromen per schip, per spoor en ook wel via de weg. Value Added Logistics richt zich als onderdeel van de logistieke keten op activiteiten die toegevoegde waarde opleveren zoals assemblage, om- en verpakking, montage, reparatie, marktspecifieke producttoevoegingen, bedrukking van producten. V e r h o u d i n g k a n t o o r r u i m t e - b e d r i j f s r u i m t e : procentueel aandeel kantoorvloer danwel bedrijfsruimte in de totale vloeroppervlakte. De bovengrens voor bedrijfsruimtegebruikers is 50% kantoorvloer. V e r h u u r b a a r v l o e r o p p e r v l a k ( v v o ) : de nuttig te gebruiken oppervlakte voor kantoorpersoneel met aftrek van o.a. niet bruikbare glasopeningen. W e r k g e l e g e n h e i d : aantal fulltime en parttime bezette banen en vacatures uitgedrukt in fte's. W e t g e m e e n t e s c h a p p e l i j k e r e g e l i n g e n ( W g r ) : hulpstructuur voor de uitvoering van overheidstaken, naast het overheidsbestuur in Nederland. Z a c h t p l a n a a n b o d : alle werklocaties die in concrete planvorming zijn of in studie.


58

Z e l f s t a n d i g e z o n d e r p e r s o n e e l ( Z Z P ’ e r ) : meestal één persoon die diensten of producten verkoopt en daarvoor de klanten een factuur stuurt. De ZZP’er staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel.


59

7. Lijst van afkortingen


59 60

BID: Business Improvement District BIZ: Bedrijven Investeringszone BLM: Bedrijfslocatiemonitor BVO: bruto vloeroppervlak BWU: Bestuurlijke Werkgroep Uitvoering CDP: Collection and Delivery Points CPB: Centraal Planbureau DLN: Database Locatiebeslissingen Nederland DBIN: Directie voor Buitenlandse Investeringen in Nederland EPO: Economisch Programmerings- en Ontwikkelingsdocument FSI: floor space index GDV: grootschalige detailhandelsvestiging LvDO: Leren voor Duurzame Ontwikkeling MNP: Milieu- en Natuurplanbureau PBL: Planbureau voor de Leefomgeving PDV: perifere detailhandelsvestiging PHP: Provinciaal Herstructureringsplan ROB: regionaal ontwikkelingsbedrijf RPB: Ruimtelijk Planbureau SE-scenario: Strong Europe-scenario THB: Taskforce (Her)ontwikkeling Bedrijventerreinen TM-scenario: Transatlantic Market-scenario UIA: Utrecht Investment Agency VAL: Value Added Logistics VVO: verhuurbaar vloeroppervlak Wgr: Wet gemeenteschappelijke regeling ZZP’er: zelfstandige zonder personeel


61


62


63


64


65

Samen Sterk! Samenwerkingsagenda Werklocaties Regio Amersfoort

Recommend Documents