Nieuwsbrief Samen Sterk in het Buitengebied Uitgave van Provincie Noord-Brabant
Inhoud
Samen Sterk met het Handhavingsteam
Samen Sterk met het Handhavingsteam
1
Succesvolle samenwerking loont
3
Op 17 juni 2009 ondertekenden alle handhavingspartners (provincie, gemeenten, terreinbeheerders, waterschappen, AID en politie) uit de regio Zuid-Oost Brabant de overeenkomst voor de uitvoering van het project ‘Samen Sterk in het buitengebied’. Met deze overeenkomst willen de partners op een nieuwe en efficiënte manier samenwerken om de buiten- en natuurgebieden in onze regio schoon, veilig, mooi en leefbaar te houden. De provincie Noord-Brabant heeft het initiatief genomen tot dit project om de naleving in het buitengebied van Brabant te verbeteren. Voor de uitvoering van de samenwerking stelt zij een behoorlijk bedrag aan de regio beschikbaar.
Partner aan het woordStaatsbosbeheer Regio Zuid 4 Wetgeving in de praktijk
5
Klachten en meldingen
6
Het voorjaar komt eraan
7
1e jaargang, nummer 1, maart 2010
Netwerkbijeenkomst voor handhavers buitengebied
Het Handhavingsteam Buitengebied spoort zelf overtredingen op, maar wordt vooral gevoed door klachten, meldingen en signalen van burgers, recreanten, overige belanghebbenden en natuurlijk van jullie zelf! Bel 0900 996 54 32 voor het doorgeven van meldingen. Ondertekening overeenkomst 17 juni 2009
7
Handhavingsteam Vier regiohandhavers zetten nu samen met alle bestaande toezichthouders en handhavers een stevig gebiedsnetwerk op zodat overtredingen in het buitengebied voortvarend worden aangepakt. Samen met een regiocoördinator vormen zij het ‘Handhavingsteam Buitengebied’. Dit team is ondergebracht bij de SRE Milieudienst en kan op grond van ruime bevoegdheden en ervaring zelfstandig een zaak oppakken en afhandelen. In de meeste gevallen zullen de regiohandhavers hun uitgebreide netwerk aanspreken om af te stemmen wie er met een melding of signaal aan de slag gaat en hoe de onderlinge samenwerking zo optimaal mogelijk tot stand komt. Uiteindelijk willen we bereiken dat alle professionele toezichthouders, handhavers en opsporingsambtenaren die actief zijn in het buitengebied van de regio Zuid-Oost Brabant steeds beter in staat zijn om over de grenzen van hun eigen taakvelden heen te kijken en voor elkaar in het veld een oog- en oorfunctie gaan vervullen.
Hierdoor worden overtredingen eerder opgemerkt en vervolgens ook daadwerkelijk op een effectieve wijze opgepakt.
Handhavingsteam Buitengebied (v.l.n.r. Mandy Putmans, Hans Goertz, Toon van de Griend, Koen van Kuijk en Mario Kanits)
Verwachtingen De regiohandhaver is voor alle partijen het centrale aanspreekpunt voor problemen en misstanden op het gebied van: milieu, natuur, water, bodem, ruimtelijke ordening en veiligheid. Het is niet de bedoeling dat de regiohandhaver taken of werk van andere partijen overneemt. Elke partner blijft zelf
verantwoordelijk voor de uitvoering van zijn eigen wettelijke handhavingstaken. Uiteraard zal de regiohandhaver af en toe extra handjes in de uitvoering kunnen bieden, maar de meerwaarde van de regiohandhaver ligt vooral in het efficiënt organiseren van gerichte handhavingsacties, het beschikbaar hebben van een groot netwerk, de integrale benadering van problemen en risico’s, de levering en overdracht van specialistische kennis en het stimuleren van slimme en vernieuwende werkwijzen bij de aanpak van hardnekkige en/ of complexe problemen. Voor spoedeisende zaken is er ook buiten de reguliere kantooruren (dus ook in het weekend) altijd een regiohandhaver bereikbaar en beschikbaar.
Bestuurlijke stuurgroep
• • • • • •
Prioriteiten werkprogramma De bestuurlijke stuurgroep heeft voor het Handhavingsteam een werkprogramma vastgesteld met als prioriteiten: • Afval (dumpen, verbranden, asbest) • Illegaal motorcrossen in bos- en natuurgebieden • Diverse vormen van stroperij en vernieling van natuurlijke habitats • Illegale lozingen (mest, oppervlaktewater) • Natuurontwikkeling, landinrichting • Illegale visserij
• •
Mevrouw A. Thijs-Rademakers, burgemeester van de gemeente Eersel (voorzitter) De heer J. van Maasakkers, burgemeester van de gemeente Gemert-Bakel Mevrouw C. van Nieuwenhuizen, gedeputeerde van de provincie Noord-Brabant Mevrouw T. Gasser, plaatsvervangend Hoofdinspecteur AID Zuid Mevrouw E. Jeurissen, politiechef korps Brabant Zuid-Oost De heer A. van der Zee, districtshoofd Staatsbosbeheer (mede namens Natuurmonumenten en Brabants Landschap) De heer B. Besselink, bestuurder van Waterschap De Dommel (mede namens Waterschap Aa en Maas) De heer M. Kanits, regiocoördinator Handhavingsteam buitengebied (secretaris)
Het Handhavingsteam staat klaar! Het Handhavingsteam staat klaar en biedt graag hulp en ondersteuning aan bij de aanpak van misstanden in het buitengebied. Dat kunnen we niet alleen, maar samen staan we sterk! Het volledige ‘Werkprogramma 2009-2010’ kan worden gedownload vanaf de website www.brabant.nl/samensterk (via link rechtsonder naar Plan van Aanpak).
De aandacht van de regiohandhavers zal zich dus vooral richten op deze thema’s. Vanzelfsprekend kan ook voor andere onderwerpen een beroep worden gedaan op het Handhavingsteam. Echter de aanpak zal dan meer ad hoc van aard zijn. Per geval wordt dan bekeken hoeveel tijd en welke methodes worden ingezet.
Aandachtsgebieden handhavingsteam buitengebied Regio Brabant Zuid-Oost
Legenda Gebied Hans Goertz Gebied Koen van Kuijk Gebied Toon van de Griend
Laarbeek
Toon van de Griend 06 - 11 91 34 07 a.vandegriend@ milieudienst.sre.nl
Gebied Mandy Putmans
Gemert-Bakel Hans Goertz 06 - 11 95 85 93 h.goertz@ milieudienst.sre.nl
Son en Breugel
Best Oirschot
Nuenen
Helmond
Eindhoven Deurne
Geldrop-Mierlo Veldhoven Eersel Reusel-De Mierden
Waalre
Bladel
Asten
Someren Heeze-Leende
Bergeijk
Valkenswaard Helmond Eindhoven
Cranendonck
Koen van Kuijk 06 - 53 36 79 50 k.vankuijk@ milieudienst.sre.nl
Mandy Putmans 06 - 23 79 78 94 m.putmans@ milieudienst.sre.nl 0
5
10
15 Km
2
Succesvolle samenwerking loont Koen van Kuijk doet verslag van een gecombineerde handhavingsactie
Begin dit jaar ontving het Handhavingsteam Buitengebied een signaal van de Regiopolitie afdeling Eindhoven-Strijp. Op een woonlocatie in het buitengebied van Eindhoven zouden op grote schaal wilde, inheemse en mogelijk beschermde vogels worden gevangen. Ook zou een aantal van deze beschermde vogels daar aanwezig zijn. Omdat bij de regiopolitie de specifieke kennis over deze materie ontbrak, werd de hulp van het Handhavingsteam ingeroepen.
Eerste stap was om een afspraak te maken met de taakaccenthouder milieu van de afdeling Strijp om deze zaak inhoudelijk voor te bereiden. Vervolgens heb ik de locatie een aantal keren bekeken en de strategie bepaald. Op 9 februari waren we samen met de Regiopolitie en de AID rond half elf op locatie. Bij inspectie bleek dat op het terrein veel verschillende diersoorten werden gehouden; duiven, kippen, ganzen, konijnen, cavia’s, ratten, fretten, eenden, etc. Het hele terrein was speciaal ingericht voor het houden van dieren.
Tussen de dierenverblijven troffen we diverse vangkooien aan die vangklaar waren opgesteld. Eén van deze kooien was zelfs bestemd voor het vangen van roofvogels. Daarnaast vonden we een type ekstervangkooi met daarin een levende lokekster. Tijdens onze controle werd hiermee nog een merel gevangen! In totaal hebben we een dertigtal vogels in beslag genomen waaronder kauwen, kraaien, eksters en Vlaamse gaaien. Daarnaast nog een aantal vinken en kwartels. Tijdens de controle viel ons op hoe slecht de verschillende dieren waren gehuisvest. Her en der lagen dode dieren. Nagenoeg alle verblijven waren besmeurd met dikke lagen van uitwerpselen van de dieren. Daarom hebben we ook meteen de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming (LID) ingeschakeld. Zij trokken dezelfde conclusies en lieten direct een dierenarts komen om de zaak te beoordelen. Op basis van zijn beoordeling zijn vervolgens nog eens 8 fretten en 1 konijn in beslag genomen. Een traject van bestuursdwang is ingezet om het een en ander weer in het gareel te krijgen. Daarnaast hebben we nog iemand van het team BITE van de gemeente Eindhoven laten komen om te beoordelen of de diverse dierenverblijven (m.n. zeecontainers) wel aan de norm (Bouwverordening, bestemmingsplan) voldeden. Ook door de gemeente Eindhoven is inmiddels een traject van bestuursdwang in gang gezet.
Al met al een mooi resultaat en een goed voorbeeld van een eendrachtige samenwerking tussen de verschillende handhavingspartners met zowel strafrechtelijk als ook bestuursrechtelijk handhaven! Zonder het initiatief van het Handhavingsteam Buitengebied zou deze zaak waarschijnlijk aan de aandacht ontsnapt zijn. Voor meer informatie: Koen van Kuijk, regiohandhaver Handhavingsteam Buitengebied Deelnemende diensten: • Handhavingsteam Buitengebied • Regiopolitie Brabant Zuid-Oost, afdeling EindhovenStrijp • Algemene Inspectiedienst (AID) • Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming (LID) • Bestuurlijk Interventie Team, gemeente Eindhoven (BITE)
3
Partner aan het woord Staatsbosbeheer Regio Zuid Eerste tekenen van goede samenwerking Via via is mij gevraagd om in deze nieuwsbrief eens wat te vertellen over mijn ervaringen met de samenwerking in het handhavingsproject Samen Sterk in het Buitengebied.
Eerste kennismaking Mijn eerste kennismaking met de regiohandhavers van Samen Sterd was bij een handhavingsactie in augustus 2009. Deze actie werd gehouden op het wildcrossen in de Gemert-Bakelse bossen. Daar hebben wij, collega BOA’s van Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, gemeente Gemert-Bakel, Politie en Marechaussee, de regiohandhaver van Samen Sterk, Hans Goertz, ontmoet. De kennismaking was heel plezierig. Hans Goertz herinner ik me als een vasthoudende, toegankelijke, deskundige en open persoonlijkheid. Het Handhavingsteam Buitengebied was op dat moment net begonnen met hun nieuwe taak, namelijk het coördineren van de samenwerking tussen de BOA’s die actief zijn met natuuren milieuhandhaving in het buitengebied. Het project ‘Samen Sterk in het Buitengebied startte vanaf een nulsituatie; weinig of geen middelen, een nog wat onduidelijk kader en een nog onsamenhangend netwerk van BOA’s verspreid over vele disciplines en instanties. Nu, ik geef het je te doen om orde te scheppen in de “chaos”! Na mijn vakantie hoorde ik van mijn collega’s op het Staatsbosbeheerkantoor in Sint-Anthonis, dat de regiohandhavers van Samen Sterk mij hadden bezocht en hun visitekaartjes hadden achtergelaten op mijn bureau. Jammer dat ik ze gemist heb, dacht ik. Met Hans gebeld en hem gevraagd of hij mij op de hoogte wilde houden wanneer hij iets verdachts in mijn Staatbosbeheerterrein constateert. Dit was niet tegen dovenmansoren gezegd. Niet lang daarna krijg ik foto’s en kaartjes van een plek waar iets mis was door oneigenlijk jachtgebruik. En ik moet zeggen dat dit probleem door onze samenwerking zeer vakkundig is opgelost. De jagers weten nu dat er ook hier op hun werkwijze gelet wordt.
Samenwerken loont! Niet lang daarna hebben mijn collega Piet Zegers en ik, overleg gehad met Hans en Toon van het Handhavingsteam over de samenwerking. Het netwerk van de regiohandhavers was inmiddels al aanzienlijk uitgebreid, wat ons deugd doet. Wij kunnen hier nu goed gebruik van maken en andersom kunnen de regiohandhavers ook ons netwerk benutten. Onderling hebben we afspraken gemaakt over wat we van elkaar kunnen verwachten. Voor de omgeving Son en Breugel heeft dat meteen daarna geleid tot een eerste afstemmingsoverleg met BOA’s uit diverse disciplines, die actief zijn in het buitengebied van de gemeente Son en Breugel.
Poel met gekortwiekte of geleewiekte lokeenden, lokvoer en half kort geknipte struiken.
Dit afstemmingsoverleg geeft nogmaals aan dat Samen Sterk noodzakelijk is, want veel BOA’s en toezichthouders staan vaak alleen in hun handhavingswerk in het buitengebied. De aanwezige BOA’s waren stuk voor stuk blij elkaar eens te ontmoeten en van elkaar te horen.
Vertrouwen in Samen Sterk Elkaar vinden, informeren en samenwerken in de handhaving; dat is waar het om draait. De regiohandhavers zijn er klaar voor, dat is wel duidelijk. Hun smeedwerk zal wel ondersteund moeten worden door collega BOA’s en vooral ook door beleidsmensen, die de BOA’s middelen geven en aansturen om goed hun werk te kunnen doen. Met een gezamenlijke goede focus en de al geboekte resultaten, heb ik er alle vertrouwen in dat het handhavingproject Samen Sterk in het Buitengebied zal slagen. De eerste tekenen zijn daar! Jullie BOA-collega, Chris van den Hoven Boswachter voorlichting, PR en recreatie
4
Wetgeving in de praktijk Het Besluit bodemkwaliteit
De case Deze foto toont het aanbrengen van een partij grond (ongeveer 70 m³) op een landbouwperceel in het buitengebied van een gemeente in Zuid-Oost Brabant. De eigenaar van het betreffende perceel had na een ontgraving van een bouwperceel grond over. Hij dacht deze grond makkelijk kwijt te kunnen op het landbouwperceel, maar In de opgebrachte grond waren resten van bouw- en sloopafval aanwezig.
Het toepassen van een dergelijke partij grond dient minimaal 5 werkdagen van te voren bij het meldpunt bodemkwaliteit (https://meldpuntbodemkwaliteit.senternovem.nl) te worden gemeld. Ook de vervoerder moet van het transport een melding doen en het nummer van het bodemanalyserapport moet op de begeleidingsbrief vermeld staan. Tevens mag een landbouwperceel niet zomaar worden opgehoogd, maar moet de eigenaar kunnen aantonen dat het de structuur van de landbouwgrond ten goede komt.
De regels In 2008 is het Bouwstoffenbesluit vervangen door het Besluit bodemkwaliteit. Het Besluit bodemkwaliteit is landelijk beleid en geeft met name de gemeenten meer verantwoordelijkheid om de bodem te beheren. Het besluit biedt de gemeente de keuze om aan te sluiten bij het landelijk generieke beleid of om zelf gebiedsspecifiek beleid te ontwikkelen. De gemeente waarin het bovengenoemde perceel is gelegen, heeft geen gebruik gemaakt van het vaststellen van gebiedsspecifiek beleid en volgt dus het generieke beleid.
Op deze manier wil men de aanwezige gronden in Nederland minimaal dezelfde kwaliteit laten behouden en waar mogelijk proberen deze te verbeteren. Het is dus geen kwestie van even wat overtollige grond op een akker storten maar juist bewust en verantwoord omgaan met de beschikbare grond die we in een klein land hebben.
Omdat het een hoeveelheid opgebrachte grond betreft die groter is dan 50 m³, moet er een milieuhygiënische verklaring voor de grond zijn afgegeven wanneer deze op een andere locatie wordt toegepast. Ook moet de grond voldoen aan de vastgestelde kwaliteitsklassen en mag deze grond geen verhoogde gehalten bevatten ten opzichte van de aanwezige bodem die hiermee wordt opgehoogd.
Het Besluit bodemkwaliteit biedt voor toezichthouders en handhavers in het buitengebied voldoende handvatten om ook daadwerkelijk iets met dit probleem te doen. Voor meer informatie kun je terecht bij Hans Goertz, Handhavingsteam Buitengebied.
5
Klachten en meldingen Werkwijze en procedures Iedereen is welkom om een klacht of melding te doen van misstanden in het buitengebied. Of het nu gaat om recreanten of professionals die werkzaam zijn in het buitengebied. Via het centrale nummer 0900-9965432 worden alle meldingen geregistreerd en doorgespeeld.
Intake en procedure De intake van de klachten en meldingen wordt tijdens kantooruren verzorgd door medewerkers van de Milieu Klachten Centrale (MKC) van de provincie Noord-Brabant. Buiten kantooruren wordt de telefoon doorgeschakeld naar de meldkamer van de brandweer ‘s-Hertogenbosch. De regiohandhavers van het Handhavingsteam Buitengebied ontvangen vervolgens alle klachten/meldingen in het buitengebied van Zuid-Oost Brabant van de MKC. Dringende zaken worden direct telefonisch doorgegeven. Voor acute meldingen buiten kantooruren en in het weekend wordt via de consignatiedienst van de SRE Milieudienst de dienstdoende regiohandhaver ingeschakeld.
Jullie hulp is belangrijk Meldingen, tips en signalen vanuit het professionele netwerk zijn voor het Handhavingsteam Buitengebied de belangrijkste bron van informatie. Jullie hulp is dus essentieel! Neem daarom altijd contact op met de regiohandhaver als je een probleem constateert in jouw werkgebied. Samen bekijken we dan of het om een urgente situatie gaat, of direct ingrijpen noodzakelijk is en hoe dit verder het meest efficiënt kan worden opgepakt. Mocht de betreffende regiohandhaver telefonisch niet bereikbaar zijn (b.v. buiten de kantooruren), dan kun je de melding altijd doorgeven via het nummer 0900-9965432. Terugkoppeling Het is belangrijk dat de afhandeling van elke melding wordt teruggekoppeld aan de melder. Ook als een melding in het buitengebied (na tussenkomst van de regiohandhaver) door jullie zelf wordt afgehandeld. Laat ook ons altijd even weten wat het resultaat van je inzet is geweest. Wij zijn namelijk altijd op zoek naar interessante (dwars)verbanden en patronen die kunnen leiden naar de aanpak en oplossing van wellicht een veel groter probleem!
0900 996 54 32
Handhavingsteam Buitengebied
6
Het voorjaar komt eraan Wat zijn de aandachtspunten voor het buitengebied? Ook voor 2010 is door de gezamenlijke handhavingspartners een nieuwe en verbeterde versie van de Milieuhandhavingkalender ontwikkeld. Deze kalender is een praktisch hulpmiddel en een stimulans bij het toezicht houden op naleving van de milieuwetgeving.
Handig hulpmiddel De kalender laat zien welke milieubepalingen er in bepaalde perioden in het jaar actueel zijn. In de afgelopen jaren is gebleken dat het gebruik van de Milieuhandhavingkalender zelfs stimulerend is geweest voor intensievere samenwerking tussen handhavingspartners. Ook de regiohandhavers van het Handhavingsteam Buitengebied maken bij het plannen van hun acties gebruik van deze praktische kalender. De kalender is te bestellen via www.milieukalender.nl. Verstoren van beschermde planten- en diersoorten Dit thema is in de komende maanden actueel. Daarom een nadere toelichting: De in de Floraen faunawet opgenomen algemene zorgplicht houdt in dat planten en dieren niet onnodig vernield/gedood of verstoord mogen worden. Dit betekent dat handelingen (of het nalaten hiervan) waarvan men weet, of redelijkerwijs kan vermoeden, dat ze nadelig zijn voor planten en/of dieren niet mogen worden uitgevoerd. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het laten loslopen van honden, het plukken van wilde orchideeën, het verwijderen van broedplaatsen voor vleermuizen of het werken met landbouwvoertuigen op weilanden waar vogels broeden. Wanneer dergelijke handelingen toch uitgevoerd moeten worden, moeten maatregelen (voor zover dit in redelijkheid kan) worden genomen om de nadelige gevolgen te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken. Er dient bijvoorbeeld zo gewerkt te worden dat dieren kunnen ontsnappen en het kan nodig zijn om soorten te verplaatsen (bijvoorbeeld planten en amfibieën). Deze algemene zorgplicht geldt voor elke soort en elk individu. Naast het verstoren van beschermde planten- en diersoorten kent het voorjaar de volgende aandachtpunten: • het zagen, kappen en rooien van bomen • het stoken/verbranden van afval • het toepassen van meststoffen op landbouwgrond • het lozen op oppervlaktewater (sloten) • het (strijdig) gebruik van gewasbeschermingsmiddelen • roofvogelvervolging
Netwerkbijeenkomst voor handhavers buitengebied Dit voorjaar organiseert het Handhavingsteam Buitengebied een netwerkbijeenkomst voor alle toezichthouders in Zuidoost-Brabant. Doel van deze bijeenkomst is kennis delen en nader kennis maken met elkaar. Binnenkort ontvangen de toezichthouders een uitnodiging voor deze bijeenkomst.
0900 996 54 32
Handhavingsteam Buitengebied
Colofon
Redactie: Handhavingsteam Buitengebied, partners Samen Sterk Eindredactie: Provincie Noord-Brabant Deze nieuwsbrief verschijnt 3 keer per jaar. Contact: Voor nadere informatie over de inhoud van de artikelen kunt u contact opnemen met het Handhavingsteam Buitengebied. Adresgegevens: SRE Milieudienst Keizer Karel V Singel 8 5615 PE EINDHOVEN 040 259 45 94 (algemeen) Provincie Noord-Brabant Brabantlaan 1 Postbus 90151 5200 MC ’s-Hertogenbosch
