Samen doen Zorgvisie Zorg- en dienstverlening van A tot Z
Wat en hoe?
W Samen met de cliënt bepalen we wát we gaan doen en hóe we het gaan doen.
3
Mensen met een verstandelijke beperking kunnen op diverse terreinen behoefte hebben aan zorg en ondersteuning. Omdat die zorg en ondersteuning niet altijd kan worden gegeven door de eigen sociale omgeving, doen zij een beroep op een organisatie. Het kan hierbij gaan om (jong)volwassenen, ouderen, kinderen of zelfs een heel gezin.
Wat deze visietekst wil uitdrukken, is waar wij als organisatie voor staan en wat dat vraagt van het gedrag van medewerkers. Een visie tekst is natuurlijk geen receptenboek in de zin van ‘zo moet je het doen’. Er is voldoende ruimte voor mensen om er een eigen invulling aan te geven en er met elkaar over in gesprek te blijven.
Om de uiteenlopende vragen van cliënten zo goed mogelijk te kunnen beantwoorden, heb je als organisatie duidelijke uitgangspunten nodig. Zeker gezien de grote hoeveelheid medewerkers die betrokken is bij de zorgen dienstverlening.
De voornaamste vraag die medewerkers aan zichzelf en elkaar kunnen stellen is: wat en hoe? Wát ga je doen en hóe ga je het doen? Om er vervolgens actief mee aan de slag te gaan. De relatie en dialoog met de cliënt staan hierbij centraal. Daar hoort de hele zorg- en dienstverlening op gericht te zijn.
Een zorgvisie is een instrument om iets gezamenlijks te bewerkstelligen, een gedeeld aantal basisideeën over hoe de zorg vorm zou moeten krijgen. De zorgvisie, zoals die op papier staat, is de neerslag van deze ideeën en fungeert als bron waaruit geput kan worden in de dagelijkse praktijk.
Relatie tussen cliënt en medewerker
R
Wij willen een cliënt leren kennen om een antwoord te kunnen geven op zijn/haar vraag.
5
• Aandachtige, verantwoordelijke en professionele zorg • Streven naar geborgenheid en veiligheid • Medewerker gaat relatie aan met cliënt vanuit respect • Blijven voeren van dialoog met cliënt en diens ouders, verwanten of vertegenwoordigers
Goede zorg vinden wij belangrijk. Goede zorg is professionele zorg die op een aandachtige en verantwoordelijke manier wordt gegeven en bijdraagt aan de kwaliteit van bestaan van cliënten. Onder kwaliteit van bestaan verstaan wij niet alleen goed wonen, goed werken, lichamelijke en geestelijke gezondheid of welzijn. Net zo wezenlijk zijn warmte en geborgenheid, relaties met anderen en meedoen in je sociale omgeving. Eveneens willen wij aandacht besteden aan algemeen menselijke behoeften zoals het ervaren van contact, afwisseling, genegenheid, activiteit, ontspanning, veiligheid en rust. Wat wij nastreven, is dat cliënten een zo gewoon mogelijk leven kunnen leiden. Soms moet het gewone op een bijzondere manier worden aangeboden. Als we een professionele relatie willen aangaan met de cliënt, moeten we ons best doen hem/haar te leren kennen en niet uitgaan van een vaststaand beeld (‘dat is iemand met
gedragsproblemen’). Het komt erop aan hem/haar respectvol en open tegemoet te treden en onvoorwaardelijke steun te bieden. In het dagelijks omgaan en werken met cliënten is het van groot belang je voortdurend af te vragen: wat vraagt deze persoon nu eigenlijk, hoe kan ik daar antwoord op geven en wie kan mij daar eventueel bij helpen? Om te komen tot een adequaat antwoord op de vraag van een cliënt is een goede dialoog noodzakelijk, ook met ouders en verwanten. Daarom onderhouden we actief contact met ouders/verwanten en betrekken hen bij de zorg. Die zorg kan plaatsvinden bij een cliënt thuis of in een van de vele woonvoorzieningen. Ook geven wij graag ondersteuning aan kinderen die bij hun ouders wonen. Wanneer het kan, is de beste plek voor een kind het eigen gezin.
Cliënt als individu
C
Wij zijn actief in het creëren van omstandigheden waarin mensen kunnen aangeven wat ze willen.
7
• Kijken vanuit persoonlijk verhaal • Medewerkers zijn te gast bij cliënt • Streven naar ontwikkeling en groei • Betutteling voorkomen
Om te weten wie de cliënt is en wat zijn/haar behoeftes zijn, is goede beeldvorming essentieel. Goede beeldvorming komt niet voort uit het plaatsen van mensen in hokjes (‘iemand met autisme heeft behoefte aan…’) maar uit het aandachtig luisteren en kijken naar de persoon die je voor je hebt. We willen betrokken zijn bij het verhaal van mensen met een verstandelijke beperking. Dat betekent dat we ons afvragen wie de ander is. En ook wie wij zelf zijn. We leren iemand kennen door wat hij heeft mee gemaakt. Samen met de cliënt en zijn/haar verwanten brengen wij het levensverhaal van de cliënt in beeld en vullen het steeds aan. Hoe een cliënt ook woont – zelfstandig, in een meer of minder beschutte woonvorm of binnen het eigen gezin – wij zijn er ons als zorg- en dienstverleners van bewust dat wij als het ware te gast zijn in zijn/haar huis. Dat houdt in dat we geen beslissingen nemen zonder de cliënt of diens vertegenwoordiger
erbij te betrekken. Ook dienen we de privacy van de cliënt te respecteren. Ontwikkeling en groei zijn belangrijke begrippen in onze zorg- en dienstverlening. We geloven in het geven en krijgen van kansen en willen enthousiast ingaan op de mogelijk heden die wij samen met de cliënt zien. Wanneer er geen sprake meer is van ontplooiing en groei, maar eerder van achteruitgang en verlies van vaardigheden, zullen wij daar net zozeer aandacht aan besteden. Directe zorgen dienstverleners krijgen ondersteuning van andere deskundigen om dit zo goed mogelijk te kunnen doen. Wat wij willen, is geborgenheid bieden, veiligheid scheppen, maar ook betutteling voorkomen. Daarom praten wij vooral mét cliënten in plaats van óver cliënten.
Autonomie cliënt
A
Wij willen niet vóór cliënten beslissen maar mét hen. Wij bieden ruimte aan de persoonlijke geloofs-/levensovertuiging van cliënten.
9 • Vraag cliënt staat centraal • Invloed op eigen leven en leefomgeving • Ruimte voor persoonlijke levensovertuiging
De vraag die de cliënt aan ons stelt, staat centraal. Vaak kunnen we die vraag beantwoorden, een enkele keer ook niet. Soms zijn onze mogelijkheden te beperkt of onze middelen niet toereikend. Wij vinden het belangrijk hierover met elkaar in gesprek te blijven. Het Individueel Plan is een waardevol middel om samen met de cliënt en/of diens vertegenwoordiger de vraag uit te werken, doelen te stellen en acties te ondernemen. We praten niet alleen. We handelen ook en nemen initiatieven. En wat we beloven, doen we. Net als ieder ander hebben mensen met een verstandelijke beperking er recht op de regie over hun eigen leven te voeren. Omdat zij dat niet op alle punten even goed kunnen, hebben zij hier soms in meer of mindere mate hulp bij nodig. Het is dan niet de taak van de begeleider om de regie over te nemen, maar de cliënt bij te staan in het nemen van zijn/haar eigen beslissingen binnen de marges van de mogelijkheden. Natuurlijk moeten we er wel op letten de cliënt niet te overvragen en zeker ook niet te ondervragen.
Omdat niet alle cliënten zich verbaal kunnen uitdrukken, zullen we steeds zoeken naar andere manieren om hen hun wensen kenbaar te laten maken. Waar het om gaat, is dat een cliënt zijn eigen keuzes kan maken en invloed heeft op zijn eigen leven en de omgeving waarin hij zich bevindt. Voor sommigen betekent dit zelf bepalen waar je woont en werkt. Voor anderen betekent dit zelf bepalen welke muziek je wilt horen. Meepraten en meebeslissen is een van de basisrechten van cliënten. Een ander grondprincipe is dat zij recht hebben op privacy en dat zij (of hun wettelijk vertegenwoordigers) informatie die henzelf aangaat, mogen inzien. ASVZ is een algemene stichting voor zorg- en dienstverlening. Dat houdt in dat wij openstaan voor alle levensbeschouwingen. Wanneer de cliënt en/of diens vertegenwoordiger dat vragen, zullen wij ondersteuning bieden in wat voor het geloofsleven van de cliënt van belang is. In een aantal woonvoorzieningen wordt expliciet uitdrukking gegeven aan de protestants-christelijke identiteit. Een identiteits commissie bewaakt en stimuleert de invulling hiervan.
Betrokken bij de samenleving
B
Wij zoeken actief mee naar mogelijkheden voor cliënten om deel te nemen aan de maatschappij en het sociale leven in de eigen omgeving.
11
• Sociaal netwerk • Meedoen aan sociaal leven in eigen omgeving • Deelname aan maatschappij
Wij willen mensen met een verstandelijke beperking de kans geven hun eigen bestaan vorm te geven. Het zelf vorm geven aan het eigen bestaan lukt vaak beter in relatie met anderen. Daarom helpen wij cliënten in het opbouwen en onderhouden van contacten en staan hen bij om anderen te kunnen ontmoeten. Ook besteden we aandacht aan sociale weerbaarheid en praktische vaardigheden. De huidige samenleving stelt hoge eisen aan de zelfredzaamheid van mensen. Om volwaardig te kunnen functioneren in die samenleving hebben cliënten op verschillende gebieden ondersteuning nodig. Ook hierin hebben wij
een verantwoordelijkheid. Wij zetten ons in om cliënten te helpen mee te doen in de maatschappij en hun weg daarin te vinden, op een manier die zij willen en die bij hen past. Dat kunnen we niet alleen. Samen met familie en andere netwerken zoeken wij actief naar mogelijkheden voor cliënten om deel te nemen aan het sociale leven in de eigen omgeving en aan activiteiten binnen de maatschappij.
Kwaliteit
K Aandacht voor medewerkers komt ook ten goede aan cliënten.
13
• Openheid en transparantie • Registratie en analyse • Aandacht voor medewerkers
Om goede kwaliteit van zorg te bereiken hanteren wij diverse werkwijzen, zoals het Individueel Plan en de bespreking hiervan. Daarnaast stellen wij op een systematische manier doelen met behulp van een kwaliteits model en toetsen en evalueren wij de zorgen dienstverlening. Zo maken wij inzichtelijk wat we doen en dat bevordert de bewustwording. Waar mensen werken, worden ook wel eens fouten gemaakt. Om te leren van die fouten en waar nodig verbeteringen aan te brengen, zijn instrumenten ontwikkeld voor registratie en analyse. Registratie is eveneens in het belang van bewustwording. Analyse van de gegevens kan verbanden blootleggen en gerichte sturing mogelijk maken. Een kwaliteitssysteem garandeert niet auto matisch de kwaliteit van bestaan van cliënten, maar staat wel ten dienste ervan. Wat wij willen is het hart van de zorg bewaken. Om dit te kunnen realiseren, is er ook aandacht voor de
medewerkers. Wanneer zij zich gezien voelen en de mogelijkheid krijgen om te leren en zich te ontwikkelen, zal dat weer ten goede komen aan de cliënten. Het meest wezenlijke element van kwaliteits zorg is het gesprek dat wij met de cliënt, diens verwanten en met elkaar aangaan. Het blijvend voeren van een dialoog over elkaars mogelijk heden en onmogelijkheden is onmisbaar voor goede zorg. Daarom gaan wij open, respectvol, kritisch en betrouwbaar met elkaar om. We doen het namelijk samen!
Algemene informatie
ASVZ is een organisatie voor zorg- en dienstverlening aan mensen met een verstandelijke beperking. Meer dan 5.000 medewerkers zetten zich samen met ruim 1.500 vrijwilligers in voor zo’n 5.000 cliënten. Dat kunnen (jong) volwassenen zijn, ouderen, kinderen of het hele gezin. De zorg, begeleiding en ondersteuning bij ASVZ is veelzijdig en persoonlijk, afgestemd op de behoefte van de cliënt. Op uiteenlopende manieren wordt antwoord gegeven op de afzonderlijke hulpvragen. ASVZ beschikt op tientallen locaties in Midden- en Zuid-Holland en Brabant over een diversiteit aan woonvormen, van meer tot minder beschut. Tevens is er een grote variëteit aan dagactiviteiten.
14
Daarnaast kent de organisatie verschillende vormen van ambulante zorg- en dienstverlening, waaronder: • • • • •
begeleiding bij het zelfstandig wonen gezinsondersteuning pedagogische gezinsbehandeling buitenschoolse opvang logeer-, vakantie- en weekendopvang
Ook leveren wij specialistische vormen van begeleiding en behandeling zoals: • • • •
specifieke medische en pedagogische zorg tandartszorg aangepaste fysiotherapie diverse therapievormen
Cliënten of hun vertegenwoordigers kunnen bij ASVZ terecht voor vragen naar zorg in natura en inkoop van zorg met behulp van een persoonsgebonden budget (PGB).
ASVZ is aangesloten bij een landelijk samenwerkingsverband van zelfstandige regionaal werkende organisaties in de zorgsector.
ASVZ Touwbaan 1 Postbus 121 3360 AC Sliedrecht t 0184 491200
[email protected] www.asvz.nl
• vanuit ieders mogelijkheden • daar waar nodig • gewoon samen
