Rotterdam is een harde stad

Roo­­d Ledenblad van de Partij van de Arbeid • 6e jaargang • nummer 5 • november 2009

Emoties en heftige discussies over de AOW in de politieke ledenraad Gemeente­raadsverkiezingen: met passie de straat op Kim Putters: de controledwang van de publieke sector

Wethouder Jantine Kriens :

‘Rotterdam is een harde stad’ Jantine Kriens, wethouder in Rotterdam

Sterk en sociaal

de rode loper

Tekst Jan Schuurman Hess ­ Foto Tessa Posthuma de Boer

De rode loper is bedoeld voor PvdA’ers die normaal gesproken achter de schermen werken. Deze keer wordt daar een uitzondering op gemaakt voor Hans Blaauwbroek, voorzitter van de werkgroep Patiënten Centraal.

De Partij van de Arbeid kent een groot aantal netwerken en werkgroepen, onder meer de werkgroep Patiënten Centraal met ruim 150 leden. Onder leiding van Hans Blaauwbroek houden zij zich bezig met allerlei aspecten van de gezondheidszorg.

‘O

‘Visie op zorg ontbreekt’ 2 Rood november 2009

p dit moment proberen we voor de komende gemeenteraadsverkiezingen aandacht te vragen voor Automatische Externe Defibrillator (AED)-apparatuur, die in alle gemeenten op veel plaatsen beschikbaar zou moeten zijn. Met AED-apparaten kunnen mensen met een hartfalen snel worden geholpen. We willen dat dit in alle verkiezingsprogramma’s van de PvdA wordt opgenomen.’ Hans Blaauwbroek is als zelfstandig consultant werkzaam in de zorgsector. Daarvoor werkte hij jarenlang voor verschillende patiëntenorganisaties. ‘Ik ben al sinds 1993 betrokken bij de werkgroep Patiënten Centraal, de laatste vijf jaar als voorzitter. We zijn met een dagelijks bestuur van acht leden heel actief in de partij. In dit netwerk zijn patiënten vertegenwoordigd, maar ook mensen die werkzaam zijn bij zorgverzekeraars, artsen en beleidsmakers in de zorg. We organiseren zes tot zeven discussiebijeenkomsten per jaar, schrijven rapporten en aanbevelingen en houden goed contact met onze Kamerleden en bewindslieden.’ De PvdA ontbeert volgens Hans Blaauwbroek een duidelijke visie op de zorg. Over marktwerking is zijn werkgroep niet gelukkig. ‘Marktwerking verhoudt zich slecht met het eerste belang van een patiënt. Dat is beter worden, wanneer hij of zij ziek is. Bovendien is het belang van een patiënt dat basiszorg snel en direct beschikbaar is. Aan de andere kant is het natuurlijk niet zo dat de kosten voor de gezondheidszorg onbeperkt kunnen stijgen. Zorg wordt steeds duurder, en de bevolking wordt steeds ouder. Die stijgende kosten moeten betaald worden. Controle op de uitgaven is een noodzaak.’ Over deze thematiek wordt binnen de werkgroep nagedacht, maar ook over orgaan­ donatie en rechten van patiënten. ‘Een van de belangrijkste gedachten op dit moment is dat de minister de zorg op te grote afstand heeft gezet. Er wordt heel veel overgelaten aan de Nederlandse Mededingingsautoriteit, of aan de Zorgautoriteit, die nu namens de overheid de sector controleren. De minister zou die controle meer naar zich toe moeten trekken, denken we.’

inhoud 12

9







4 5 6 9

brieven Met een cartoon van Peter Pontiac

22

10 Platform

22 Prinsjesdag en Straten

12 De gemeenteraads­



14 Achtergrond





discussie Reacties op de stelling: ‘Waarop kan volgens u bezuinigd worden, en welk onderwerp is voor u taboe?’ Interview De Rotterdamse aanpak van Jantine Kriens: ‘Niet lullen maar poetsen.’ Vijf vragen aan Karin Slooters, lijsttrekker in de nieuwe gemeente Zuidplas

24

Crisisbestrijding: moet er wel bezuinigd worden?

Generaal in beeld

24 Rood in de regio

verkiezingen Hoe leden de campagne voeren

28 Opinie

Actieve donorregistratie

30 Agenda en puzzel 32 Column Wouter Bos



20 jaar Alfred Mozer Stichting



Zorgen over de AOW



De verzorgingsstaat van Kim Putters

18 Actueel 20 Profiel

Vervroegde verkiezingen in onder meer Oldambt, Venlo en Venray

van de voorzitter De pers De pers – ik heb ze tijdens mijn wittebroodsweken als voorzitter een beetje ontweken. Ik was er ook wel even klaar mee, na de verkiezingscampagne om het voorzitterschap. Een lange race met de climax aan de Amsterdamse Keizersgracht. Tijdens een zeer druk bezochte bijeenkomst zou bekendgemaakt worden wie de leden gekozen hadden tot nieuwe PvdA-voorzitter. Maar helaas, de techniek liet ons in de steek en de ­uitkomst liet op zich wachten. In een klein zweethokje zat ik met het half dozijn tegenkandidaten te wachten. Na een koffie of wat besloot ik eens een ommetje te maken. Ik wist niet wat ik zag, ­werkelijk een kluwen journalisten stond daar na al die uren nog steeds op ons te wachten. Radio, tv, schrijvende pers en internet redacteuren – in een vlaag van bescheidenheid drong de gedachte zich bij mij op dat al die mensen toch vast voor een ander nieuwsfeit uitgerukt waren. Maar nee, het was de gebeurtenis van de dag: wie wordt de voorzitter van de PvdA? Aan dat fenomeen ben ik sindsdien gewend geraakt. Geert Wilders kwam Engeland niet binnen en ik kon bij iedere rubriek terecht om mijn mening erover te ventileren. Gaat Vreeman weg? Geen uur ging voorbij sinds het

nieuws over het Adje-theater of een verslaggever ­belde me met diezelfde vraag. Geen tegenkandidaten voor Lilianne Ploumen – hoe bonter kun je het non-nieuws hebben – bleek echt een zaak van nationaal belang als ik de mediaverzoeken moest geloven. Ik doe het allemaal met liefde, maar politiek gaat voor mij over onderwerpen die vaak niet op de voorpagina staan, zoals de bestrijding van jeugdwerkloosheid, de aanpak van de klimaatcrisis of het hartverscheurende verslag van Kees Broere in de Volkskrant over de nieuwe hongersnood die dreigt in Ethiopië. Zes miljoen mensen zijn in acuut gevaar na vier jaar van extreme droogte en mislukte oogsten. Tachtig doden en nog zeker acht overlevenden worden achter zijn rug onder het puin vandaan gehaald. En Marjon van Rooyen die per four wheel drive diep de Andes in trekt, waar straatarme indianen acht keer zo veel verdienen kunnen aan de coca dan aan de cacao. Als ik deze column schrijf, heeft een hoogleraar bij Buitenhof afgekondigd dat de volgende burgemeester van Tilburg in ieder geval geen PvdA’er mag zijn. Reken maar dat deze professor zal zorgen voor een volle voice-mail morgen, met dringende verzoeken om een reactie.

Lilianne Ploumen [email protected], www.lilianneploumen.pvda.nl

november 2009 Rood 3

brieven Cartoon Peter Pontiac

Hoofddoekentaks Als de heer Geert Wilders een hoofddoekentaks wil opleggen, stel ik voor om een stropdassentaks in te voeren van ¤ 500,– per dag. Ik vind die stropdas van Geert Wilders namelijk aanstootgevend. En zo kun je door blijven gaan tot en met een onderbroekentaks. Dit is natuurlijk een grap, maar ik hoop hiermee aan te geven hoe belachelijk het standpunt van de heer Wilders is over de Islam et cetera. Je hebt hier namelijk te maken met een cultuur, en de Koran is een cultuurhistorisch erfgoed, net zoals de Bijbel. F.E. Oosterbroek, Apeldoorn

Registratie Ik ben verschrikkelijk blij dat minister Van der Laan geen antwoord heeft gegeven op de vragen van de PVV’er Fritsma, zoals Fritsma ze had willen hebben. De PVV wil allochtonen registreren. Doel hiervan zou zijn geweest: uitsluiting. Stel dat de PVV wint bij de verkiezingen en ze komen in de regering. Wat komt er doorgaans dan na uitsluiting? Juist: vervolging. En ten slotte deportatie en/of moord. Precies het stappenplan dat we gezien hebben tijdens de opkomst van het nationaal-socialisme. Gerald Thus, Utrecht,

PVV-vragen De morele discussie die de PVV oproept door het hangen van een prijskaartje aan allochtonen, is weliswaar begrijpelijk, maar lost niets op. Dáárvoor zal de vraag wat allochtonen uit nietwesterse landen kosten en wat ze opbrengen, in het licht van het algemeen belang geplaatst moeten worden. Dáár draait het immers om in 4 Rood november 2009

een democratie! Aangezien het algemeen belang nooit in klinkende munt omgezet kan worden, omdat het met de dag verandert, moet de PVVvraag naar de kosten-batenanalyse dan ook als niet ter zake doende terzijde worden geschoven. Alle goede bedoelingen van Kamerlid Sietse Fritsma ten spijt. Wouter ter Heide, Zwolle.

Taal en toekomst Taal is de basis van alles, luidde een kop in de Stadskrant Delft. Mijn hart klopte sneller en vol verwachting. Ik vroeg gespannen af wat het

artikel zou inhouden. Ik werd niet teleurgesteld. Het kinderdagverblijf Octopus biedt voor- en vroegschoolse educatie aan om op een speelse manier de aansluiting met het basisonderwijs te verbeteren en de kinderen zo een goede start te geven bij het verdere leerproces. En om het feit dat een deel van de kinderen in de kinderdagverblijven thuis weinig Nederlands spreekt. En nog hoopgevender was, dat de gemeente Delft dit goede initiatief met subsidie ondersteunt. Tegenstrijdig is het dan ook om in gemeentelijke publicaties te moeten vaststellen dat er gretig wordt meegedaan aan onnodige ‘vervuiling’ van de Nederlandse taal. De rijksoverheid heeft er evenmin moeite mee om onze taal te ver­slonzen. En laat ik onze volksvertegenwoor­ digers niet vergeten. Sommige van hen maken er een potje van. Neem de nu in de mode zijnde uitdrukking task force, dat heel eenvoudig vertaald kan worden naar extra inspanning en/of aandacht aan iets besteden. Verder noem ik u er enkele welke ook ten onrechte verengelst zijn zoals: foundation (fundatie - stichting), mediation (bemiddeling), outlet (verkooppunt), pilot (proef - test), power (kracht - macht), site (bladzijde - pagina). U zult deze en andere woorden menigmaal en onnodig tegenkomen. Luisterde er maar meer mensen naar drs. P. Ook de sportwereld kan er wat van, zo gebruikt menig sportbestuurder veelal onbedoeld, Engelstalige termen. Soms, althans dat denk ik, zonder er over nagedacht te hebben of er ook een goed Nederlands woord voor is. Bekend zijn natuurlijk benamingen als corner (hoekschop), free kick (vrije trap), keeper (doelverdediger) om de meest voor de hand liggende maar eens te noemen. Het zou al veel schelen wanneer schrijvers nadachten, wanneer zij een vreemd woord gebruiken, of er niet een goed Nederlands woord te vinden is. Nou weet ik ook wel dat alle vreemde woorden niet tegen te houden zijn en het is ook niet zo dat ik ook maar iets heb tegen vreemde talen. Maar om onze mooie taal daar onnodig mee te belasten en interessanter te laten zijn, dat stuit mij tegen de borst. Geef de Taal in de toekomst de plaats die hij verdient. Anton W. Brouwer

Heeft u Rood iets te melden? Stuur uw brief naar: Partij van de Arbeid, Redactie Rood, postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail naar: [email protected]. (De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten.)

PvdA discussie

Samenstelling Michiel Reijnen Foto’s De Beeldredaktie

Op www.pvda.nl reageerden bezoekers op de vraag: Waarop kan volgens u bezuinigd worden, en welk onderwerp is voor u taboe?

Roelie Goettsch (Westerbork) is directeur van een welzijnsinstelling

‘Kiezen voor werk’ ‘In tijden van economisch slecht weer moet je scherp inzetten op inkomens- en belastingbeleid met als uitgangspunt dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Tegelijkertijd moet je het uitgavenpatroon van de grootste groep – de middeninkomens – niet te veel onder druk zetten. Dan duurt economisch herstel alleen maar langer. Ook moet worden voorkomen dat je de sociale infrastructuur afbreekt, deze opnieuw opbouwen kost veel tijd en geld. Daarom: minimaal hetzelfde investeren in welzijn en zorg, ontwikkelingssamenwerking en sociale zekerheid. Ten slotte pleit ik voor innovatie in milieu en industrie voor nieuwe duurzame economische impulsen om de economie aan te jagen.’

Wietse Venekamp (Assen) is gepensioneerd en was consulent in de begeleiding van jongeren in het leerlingwezen

‘Geen JSF’ ‘We kunnen beginnen met Defensie te beperken tot één hoofdtaak: de landmacht, een hulpverleningsmacht. De defensietaken moeten we Europees verdelen. Dus geen JSF! De vrijkomende industrie kan worden ingezet voor de productie van windmolens. Daarnaast kan de hypotheekrenteaftrek worden beperkt, bijvoorbeeld tot het bedrag ter hoogte van de nationale hypotheekgarantie. Ook kan de zorgverzekering inkomens­ afhankelijk worden gemaakt, net als de kinderbijslag. Bij drie keer modaal heb je geen kinderbijslag meer nodig. De bestuurslagen Waterschap en Provincie kunnen worden samengevoegd. Ten slotte kan de AOW verder worden gefiscaliseerd en ben ik voor een flexibele pensioenregeling.’

Gritta Nottelman (Amsterdam) is raadsgriffier en vicevoorzitter PvdA-Amsterdam

‘Hypotheekrenteaftrek veranderen’ Een aantal mogelijke bezuinigingen (niet in volgorde van belangrijkheid): de hypotheekrenteaftrek: draai het systeem om en trek minder af naarmate het inkomen hoger is. Maak de kinderopvang inkomensafhankelijk en verminder de overdaad aan verantwoording die lagere overheden aan het rijk moeten afleggen. Nu is voor iedere subsidieverantwoording een accountantsverklaring nodig, wat enorme kosten met zich meebrengt. Stop met privatiseringen. Vertraag of schrap de aanleg van extra wegen en schaf lease-auto’s af. Aan de andere kant mag er absoluut niet worden bezuinigd op armoedebestrijding, stimulering van arbeidsparticipatie, onderwijs, de ontwikkeling van duurzame energie en ontwikkelingssamenwerking.’

U

Kijk voor meer reacties op www.pvda.nl > discussie november 2009 Rood 5

interview

Tekst Daan Dijksman Foto’s Tessa Posthuma de Boer

Ze heeft als wethouder inmiddels een aantal duidelijke successen geboekt. Maar Jantine Kriens is nog niet klaar en wil daarom graag weer meedoen met de gemeenteraadsverkiezingen. Hoe de strijd tussen de twee grote blokken in de raad, PvdA en Leefbaar Rotterdam, zich zal gaan ontwikkelen, is nog niet duidelijk: ‘Maar het beloven spannende tijden te worden.’

‘In Rotterdam moet je scherp zijn’ I

n haar herinnering werd ze zo’n veertig jaar geleden op haar vijftiende lid van de PvdA. De ouders van Jantine Kriens (Ton Kriens en Tinie Tak) leerden elkaar kennen in de Arbeiders Jeugd Centrale (AJC). Haar vader was voorzitter van de afdeling Zaandam en door aan zijn zijde te verkeren tijdens zijn partijbezigheden raakte ze onder de indruk van de zegeningen van de sociaaldemocratie. Maar aan die idylle kwam een jaar of vijf later een eind. Na het gymnasium te hebben verruild voor een studie Nederlands bekeerde ze zich namelijk, onder invloed van de radicale tijdgeest en geïnspireerd door verhalen van oudere communistische Amsterdammers over hun bijdrage aan het verzet, tot de CPN. Kriens: ’Die doodzonde in sociaaldemocratische kring was ook een milde vorm van een generatieconflict. Ik kreeg De Waarheid (het inmiddels opgeheven communistisch dagblad voor Nederland) in een blanco envelop en kan me nog herinneren dat er iemand bij mijn ouders poolshoogte is komen nemen over mijn lidmaatschap, omdat mijn broertje in dienst moest. Ik heb denk ik een jaar meegedaan. Het bleek toch niet mijn cultuur en nadat op een congres het feminisme boven de klassenstrijd werd gesteld, ben ik partijloos geworden. Lang heb ik mijn idealen in mijn werk gestopt, en als ambtenaar werd ik liever op de kwaliteit van mijn werk beoordeeld dan of ik wel bij de goede partij behoorde.’ 6 Rood november 2009

Fortuyn-revolutie Eind 2001, ze woonde inmiddels alweer twintig jaar in Rotterdam, werd ze opnieuw lid van de PvdA, en belandde als nummer vijf op de kandidatenlijst van de gemeenteraadsverkiezingen van 2002. Kriens: ’De Fortuyn-revolutie heb ik van dichtbij meegemaakt, dat was een zware, maar ook wel indrukwekkende tijd. Persoonlijk contact heb ik als nummer vijf op onze lijst nauwelijks met hem gehad. Hoeveel raadsvergaderingen zal ik hem trouwens hebben gezien voor hij vermoord werd? Ik ben toen wel bij de dienst in de kerk geweest en dat heeft een diepe indruk nagelaten. Geprofileerd anti-Fortuyn was ik niet. Ik herinner me dat ik een keer een ingezonden stuk heb geschreven omdat ik vond dat hij verslaafden demoniseerde, maar ik was wel geïntrigeerd door wat hij geschreven had. In boeken als De verweesde samenleving en De islamisering van onze cultuur stonden enerzijds dingen die me erg kwaad maakten, maar waar ik anderzijds toch ook weer niet omheen kon.’

Rode draad Kriens raadscarrière – waarin ze de laatste twee jaar fungeerde als vice-fractievoorzitter – resulteerde na de verkiezingen van 2006 in een wethouder- (volksgezondheid, welzijn en maatschappelijke opvang) en loco-burgemeesterschap. Haar politieke carrière ligt in het verlengde van haar loopbaan in het onderwijs. ‘Ik houd van politiek, ook al klinkt dat niet cool of trendy.

Ik heb bewust niet voor onderwijs gekozen, omdat ik vond dat ik daar, sinds ik er in 1977 in was begonnen, al te veel van af wist. Mijn eerste baan in Amsterdam betrof het lesgeven aan kinderen met een allochtone achtergrond. Dat was zo ongeveer aan het begin van de gezinshereniging. Dat beeld van die trotse vader die zijn kind aan de schooldeur afleverde en huizenhoge verwachtingen koesterde omtrent de toekomst van zijn kind – verwachtingen waaraan je toen helemaal niet kon voldoen, want je moest alles zelf verzinnen, onderwijsmateriaal zelf maken – dát beeld is altijd op mijn netvlies blijven staan. Ik heb op dat terrein van de onderwijsachterstanden alles gedaan, beleidsmedewerker, project- of procesmanager, of hoe dat allemaal ook heet, en sinds 1998 werkte ik op het ministerie van Onderwijs ten tijde van het staatssecretariaat van Karin Adelmund. De rode draad tot op de dag van vandaag is dat je iets wilt doen voor mensen die op een onrechtvaardige manier buiten de boot vallen, of het nou gaat om armoede, over dak- of thuislozen, om mensen die op straat zijn gaan zwerven, over ouderen die in een isolement zijn beland of over huiselijk geweld.’

Successen Ze heeft als wethouder inmiddels een aantal successen geboekt. Het veel minder door zwervers bepaalde straatbeeld, heel anders dan een jaar of drie geleden, is er één van. ‘Vroeger

‘Drees zou trots zijn geweest op deze AOW-aanpassing’

hadden we hier dat beeld van in de Pauluskerk samenhokkende zwervers, nog eerder had je Perron Nul (terrein naast CS in Rotterdam), waar iedereen het over had. In drie jaar hebben we een kleine drieduizend mensen van de straat gehaald. De target is 2900, we zitten nu op ruim 2800. Het was niet zozeer een groeiende groep, als wel een harde kern van mensen die vaak aan alcohol of drugs verslaafd waren. Jarenlang bleven thuislozen die én verslaafd en psychiatrisch ziek waren, op straat omdat ze er bij de psychiatrische hulpverlening uitgegooid waren omdat ze verslaafd waren, en bij de verslavingszorg omdat ze dat psychiatrische probleem hadden. Nu kunnen we daar zelf op sturen, omdat we zijn gaan beschikken over twintig miljoen aan AWBZ-middelen. Dat beleid bestaat ook in de andere drie grote steden, maar ik kan – niet zonder trots – zeggen dat wij er door onze persoonsgerichte aanpak het beste in zijn. Onze uitvoering is anders, strakker. Wij, en ook ikzelf, hebben die aanpak bij de uitvoering tot op de millimeter gestuurd.’ Nee, de illusie dat zo’n succes ook doorwerkt in een goede verkiezingsuitslag heeft ze niet. ‘Je ziet nu wel dat in onderzoek naar wat mensen

het meest dwars zit, de aanwezigheid van zwervers op straat snel minder is geworden. De verkiezingen win je niet met een verhaal over wat je bereikt hebt, maar over wat je in de toekomst gaat doen.’

Lijsttrekkerschap Die vrijwel compleet gehaalde doelstelling van 2900 minder daklozen op straat daargelaten, Kriens is nog niet klaar. Ze zou na volgend jaar maart dan ook graag doorgaan als wethouder. Van een gooi naar het lijsttrekkerschap heeft ze bewust afgezien, hoezeer oud-burgemeester Bram Peper, die ‘een zwak’ voor haar heeft, haar daartoe ook had aangespoord: ‘Als ze een flinke vrouw is, moet ze zich kandidaat stellen.’ Die ‘flinke vrouw’ was ze kennelijk niet, constateert ze ietwat lacherig. ‘Een lijsttrekker moet een echte volksvertegenwoordiger zijn en dat dan ook in de raad uitdragen, terwijl mijn kwaliteiten meer liggen in het besturen dan bijvoorbeeld in het campagnevoeren.’

Leefbaar Rotterdam Ze mag zichzelf dan wel geen campagnevoerster vinden, ze heeft geen bezwaar tegen debat-

teren op het scherpst van de snede. Om daarna bij voorkeur weer even goede vrienden te zijn. Dat laatste lijkt een tamelijk zeldzame attitude in de Rotterdamse politiek. Kriens: ‘Ronald Sörensen van Leefbaar Rotterdam heeft wel nare dingen over mij gezegd, maar dat weerhoudt me er niet van het met hem toch gewoon over zijn vrouw en kinderen te hebben. Ik vind het vervelend als de tegenstellingen soms doorwerken in de persoonlijke omgang. Nee, het ligt ook niet alleen aan Leefbaar Rotterdam, Rotterdam is gewoon een harde stad en dan is het logisch dat die hardheid van volstrekt tegenovergestelde opinies ook doorwerkt in de volksvertegenwoordiging. Als ik Job Cohen wel eens spreek, krijg ik toch de indruk dat het in Amsterdam anders is. Dat uitgesprokene heeft trouwens ook voordelen. Als raadslid behandelde ik de hoofdoekjeskwestie en dan wist ik ook, als ik die arena betreed moet ik heel goed weten wat ik ervan vind. Je werd ook uitgedaagd om scherp te zijn.’ Ze vindt enerzijds dat de (uitblijvende) deelname van de beweging van Wilders aan de gemeenteraadsverkiezingen (in een stad die 48 procent migranten telt) had kunnen bijnovember 2009 Rood 7

jantine privé Ontroerd door: Mensen die zich in vol­ komen weerloosheid inzetten voor anderen Trots op: Mijn dochters die inmiddels sterke jonge vrouwen zijn Een hekel aan: Cynisme Drijfveer: Dat de wereld rechtvaardiger kan Favoriete boek: Zelfportret als legkaart van Hella Haasse Krant: NRC Handelsblad Favoriete moment: Vroeg in de ochtend voor de dag begint PvdA-er: Wibaut Mooiste plek van Nederland: De skyline­ van Rotterdam en de leegte van Schiermonnikoog Beste tv-programma: Vrije geluiden Slechtste tv-programma: Zal er vast zijn, maar daar kijk ik niet naar Sport: Belangrijk, maar heb er zelf weinig mee Favoriete muziek: Bach

‘De verkiezingen win je niet met een verhaal over wat je bereikt hebt, maar over wat je in de toekomst gaat doen’ dragen aan scherpte over de echte issues, anderzijds is ze, na de ervaringen uit 2002, ook niet gediend van het opnieuw oplaaien van de polarisatie. Het is nog niet duidelijk hoe de strijd tussen de twee grote blokken in de raad, PvdA en Leefbaar Rotterdam, zich zal gaan ontwikkelen: ‘Maar het beloven spannende tijden te worden.’

Opgestroopte mouwen Het kabinet heeft besloten de AOW ingrijpend te veranderen. In hoeverre gaan landelijke thema’s de gemeenteraadsverkiezingen gijzelen? ‘Allereerst is democratie er natuurlijk niet voor bange mensen. Verder moeten we als partij vooral oppassen ons niet in de put te laten praten. Ik gelóóf ook helemaal niet dat we als partij in een deplorabele staat verkeren. De partij heeft trouwens voldoende spankracht. We hebben toch vier jaar geleden hier in Rotterdam ook bewezen dat we ons konden heruitvinden, met electoraal succes herpakken, na zo verschrikkelijk onderuit te zijn gehaald? We stonden er toch gewoon weer met achttien zetels? We zijn in het lokale bestuur niet alleen alomtegenwoordig, maar betonen ons ook springlevend. Natuurlijk zijn we met zijn allen lokaal en landelijk zoekende. Er moeten manieren te vinden zijn om onze boodschap voor het voet8 Rood november 2009

licht te krijgen. Het is toch niet voor niets dat veel mensen zich wel enorm door Obama en dat beeld van die opgestroopte mouwen aangesproken voelen.’

Waarborgstaat ‘Het gekke is dat mensen over ons vaak veel bozer zijn dan over andere partijen. Men heeft meer gevoel, emotie, naar ons. Men neemt ons wel van alles kwalijk, tot aan dingen toe waar we niks mee te maken hebben gehad, maar men staat niet onverschillig tegenover de PvdA, wat aangeeft dat de partij ook potentie heeft. Ik zei het vanochtend nog tegen staatssecretaris Jet Bussemaker, met wie ik op grond van mijn portefeuille veel contact heb: “Laten we wat die AOW betreft nou eens een keer niet in de verdediging blijven zitten en laat Wouter Bos nou eens voor mijn part De Doelen afhuren voor zijn verhaal, want ik ben ervan overtuigd dat Drees trots zou zijn geweest op deze AOW-aanpassing.” Drees was voor een waarborgstaat, wat iets fundamenteel anders is dan een verzorgingsstaat. Ik weet zeker dat hij die aanpassing aan de gewijzigde omstandigheden de normaalste zaak hebben gevonden. Maar wat ons zo vaak overkomt is dat ons verhaal dermate genuanceerd is, dat het alleen nog maar over de techniek gaat. Daar word je dan

op onderuit gehaald, terwijl je de grote lijn voor het voetlicht wilt brengen. Een van de ergerlijke dingen is wat mij betreft ook dat het lijkt alsof het om die bezuiniging van vier miljard gaat, terwijl we er destijds over zijn begonnen in het inhoudelijke kader van de modernisering van de waarborgstaat.’

Rotterdamse aanpak ‘Een van de grootste problemen die we in Nederland hebben, is dat we beter zijn in het maken van plannen dan in het uitvoeren ervan. De Rotterdamse aanpak, ook wel gekarakteriseerd als niet lullen maar poetsen, is er wat mij betreft een van uitvoeren, uitvoeren, uitvoeren in plaats van al dat eindeloze gepraat over het beleid dat daar zo vaak aan voorafgaat. Daarnaast is er natuurlijk ook behoefte aan dat grotere, richtinggevende verhaal. Zo is het in deze stad enorm belangrijk dat je je verhaal richting jongeren houdt. Meer dan in de andere grote steden zijn ouders hier vaak laag opgeleid en hebben een lager inkomen, wat betekent dat kinderen vaak minder sociaal kapitaal van hun ouders meekrijgen. Het is voor Rotterdamse jongeren moeilijk zich te realiseren dat er hier een toekomst voor hen ligt. Het is van groot belang om die jongeren hier vast te houden.’

emancipatiemachine ‘Rotterdam is in feite één grote emancipatiemachine. Uit Rotterdam afkomstige mensen tref je in iedere gemeente van Nederland aan, dat is echt anders dan met Amsterdammers, Utrechters of Hagenaars. Mensen verbeteren zich en trekken dan naar elders. Daardoor moet je als plaatselijke overheid in zekere zin steeds opnieuw beginnen. Dat is enerzijds tragisch, anderzijds typeert het ook de kracht van de stad.’ Net als haar vader geboren in Rotterdam Crooswijk en haar moeder, geboren in Amsterdam-Noord, kent ze het verhaal van huis uit. Toen haar ouders zich maatschappelijk konden verbeteren werd er naar Noord-Holland verhuisd. En via die vader (die alleen ambachtsschool had, maar zich uiteindelijk had opgewerkt tot directeur van het Haarlems Dagblad en die ze wel eens heeft genoemd als haar grootste inspirator) zijn we weer terug in Zaandam, waar Jantine Kriens partijcarrière op haar vijftiende begon.

5 vragen aan… Tekst Jurjen Fedde Wiersma Foto Tessa Posthuma de Boer

Karin Slooters (22) is lijsttrekker in de nieuwe gemeente Zuidplas, waar vanwege de herindeling op 18 november vervroegde gemeenteraadsverkiezingen worden gehouden. Karin is verloskundige en raadslid in Nieuwerkerk aan den IJssel.

1

Typisch Karin Slooters? ‘Energiek. Aanwezig. Ambitieus. Vlotte babbel. Leergierig. Spontaan. Ik weet mijn weg te vinden, van bejaardensoos tot jongerenhonk. Als verlos­ kundige kom ik bij alle sociale milieus thuis. Als ik bij mensen kom, die geen geld blijken te hebben voor behang, weet ik heel goed waarom ik een PvdA’er ben. Ik zie dagelijks dat armoede bestaat. Heel confronterend.’

2komenWaar­binnen moet meer aandacht voor de politiek?

‘Beroepshalve zeg ik: aan moeder- en babysterfte. Verder vind ik dat het nieuwe stelsel van zorgverzekeringen eens grondig geëvalueerd moet worden. En zorgtoeslag of niet, ik zie onder studenten dat zij moeite hebben om de premie op te hoesten.’

3leven?Hoe beïnvloedt de politiek je privé­

‘Ik word ermee wakker en ga ermee naar bed. Mijn vader heeft me van jongs af aan proberen te prikkelen om nooit zomaar iets aan te nemen. “Waarom vind je dat dan?” vraagt hij steeds. Mij is met de paplepel ingegoten dat iemand die iets wil veranderen, zich moet laten horen. Niet klagen als je geen oplossing weet. Mijn vriend studeert politicologie en is actief VVD’er. Thuis wordt er dus stevig gediscussi­ eerd, wat een goede training is voor me. Ik ben een linkse PvdA’er en hij een rechtse VVD’er, maar het is uiteraard een schat van een vent.’

4 Waar heb je slapeloze nachten van?

‘Ik kom uit een luxegeneratie. Voor ons is de crisis het eerste rampscenario. Het wordt steeds moeilijker om nu in vaste dienst te komen. Ik heb wel begrip voor werkgevers bij wie het water tot de lippen staat, maar het is onacceptabel als iemand de laan uit wordt gestuurd na drie tijde­ lijke contracten en er vervolgens weer een ander wordt aangenomen met een tijdelijk contract.’

5 Wat zijn je ambities?

‘Politiek gezien as far as the stars will go. Wel vind ik mezelf te jong om wethouder te zijn. Bovendien wil ik mijn baan als verloskundige niet opgeven voor een fulltime baan als wethouder. Over twintig jaar heb ik een goed lopende verloskundigenpraktijk in een grote stad. Ik durf niet te zeggen of ik dan al met de landelijke politiek in aanraking ben gekomen. Eerst moet ik me maar lokaal bewij­ zen in de gemeente Zuidplas.’

november 2009 Rood 9

in PvdA Platform Deze keer:

Crisisbestrijding

Tekst Erwin Buter Foto Stockxpert

In tijden van crisis wordt niet bezuinigd, zo heeft dit kabinet afgesproken. Economen knikken instemmend. De vraag blijft of de miljardenrekening na de crisis snel moet worden afbetaald door flink te gaan bezuinigen. ‘Zelfs na de crisis valt de staatsschuld mee.’

Verdeel de pijn over decennia

‘D

it kabinet bestrijdt de crisis volgens het boekje.’ Econoom en PvdA-Tweede Kamerlid Paul Tang prijst de huidige kabinetsaanpak om de economie op gang te helpen. ‘Eerst stimuleer je de economie en pas daarna saneer je de overheidsfinanciën.’ Het huishoudboekje van het kabinet van PvdA, CDA en ChristenUnie ziet er compleet anders uit dan pakweg een jaar geleden. De val van zakenbank Lehman Brothers in september 2008 luidde wereldwijd een economische crisis in, die ook Nederland trof. De overheid kreeg te maken met een begrotingstekort van 6 procent en niet het verwachte overschot van 1 procent. Omgerekend komt dat neer op een overheidstekort van een 30 miljard euro en geen plus van 5 miljard.

200 miljard staatsschuld Het kabinet heeft, tegen eerdere afspraken in, ervoor gekozen om in 2009 en in 2010 niet hard te bezuinigen. Het kiest bewust voor meer uitgaven in de zorg en het onderwijs, maar ook voor bijvoorbeeld de deeltijd-ww. Tegelijk dalen inkomsten uit belastingen en accijnzen. Wouter Bos moest als minister van Financiën bovendien miljarden euro´s in banken pompen. De staatsschuld dreigt hierdoor op korte termijn met 200 miljard euro toe te nemen. Pas als de economie weer aantrekt, wil het kabinet de overheidstekorten terugdringen. Financieel specialist van de fractie Tang verdedigt deze werkwijze: ‘De overheid heeft zo de val van de economie gebroken, terwijl bedrijven en consumenten de hand op de knip hielden.’

Media Op 21 oktober op NOS Headlines:

Bezuinig maar op Beatrix Driekwart van de jongeren vindt dat we in deze tijden van crisis als eerste moeten bezuinigen op het koningshuis. Het mes mag ook in het ambtenarenapparaat, het leger en ontwikkelingshulp. Maar van de gezondheidszorg en het onderwijs moet je afblijven, vinden jongeren. Dat blijkt uit onderzoek van NOS Headlines en Top-X, het jongerenpanel van EénVandaag. Het vertrouwen van jongeren in het kabinet is gedaald: slechts eenderde van de deelnemers is enthousiast over de crisisaanpak van het kabinet, terwijl tijdens een enquête een half jaar geleden de helft van de deelnemers nog wel vertrouwen had.

10 Rood november 2009

Ook hoogleraar en partijlid Sweder van Wijnbergen zegt dat het kabinet alert reageert door niet direct te gaan bezuinigen. ‘Als je in een slip zit, ga je niet remmen, want dan stuur je de verkeerde kant op.’ Hij juicht het toe dat de overheid de eigen begrotingsafspraken, waarbij een minister bij tegenvallers niet bij zijn collega’s in de ministerraad hoeft aan te kloppen, heeft geschonden. ‘Stel je voor dat elk ministerie zijn eigen tegenvallers moet opvangen, dan had het ministerie van Sociale Zaken de ww-uitkeringen met de helft moeten inkorten.’

Crisisbezuinigingen De rekening komt later, want al die extra miljarden aan staatsschuld drukken op toekomstige begrotingen en moeten weer worden afgelost.

Op 12 september op TNS Nipo:

Handen af van verworvenheden verzorgingsstaat Handen af van verworvenheden van de verzorgingsstaat zoals de zorg, onderwijs en sociale zekerheid, als het aan Nederlanders ligt. Ze willen bezuinigen op zaken die niet direct hun persoonlijke leven raken (koningshuis), met anderen te maken hebben (integratie van allochtonen en moslims), of ver van hun bed zijn (ontwikkelingshulp, hulp bij wederopbouw). Dit blijkt uit onderzoek van TNS NIPO, in opdracht van RTL Nieuws. Bijna de helft (44%) van de

Nederlanders wil wel op het koningshuis bezuinigen. Ontwikkelingshulp (36%), hulp bij wederopbouw (34%), integratie van allochtonen en moslims (30%) en kunst en cultuur (28%) completeren de top vijf. Nederlanders willen niet bezuinigen op verworvenheden van de verzorgingsstaat: in de eerste plaats de gezondheidszorg (door 71% genoemd), in de tweede plaats onderwijs (55%) en ten derde sociale zekerheid en armoedebestrijding (36%).

platform Staatsschuld valt mee Dat de staatsschuld in korte tijd toeneemt van 40 procent tot 60 procent van het nationaal inkomen vindt de hoogleraar macro-economie aan de Universiteit van Amsterdam geen probleem. ‘Een deel zit in ABN en ING en krijgen we dus ooit grotendeels weer terug. Zelfs na de crisis valt de staatsschuld mee. Ik kom uit de tijd dat de schuld 80 procent van ons bruto nationaal product bedroeg.’ Verbon noemt bezuinigingen van jaarlijks 35 miljard zelfs ‘ridicuul’. ‘Ik weet niet waarop dat is gebaseerd. Naar mijn idee zijn “crisisbezuinigingen” van maximaal drie miljard per jaar voldoende om de kosten van de crisis te bestrijden.’ De hoogleraar uit Tilburg meent dat je de kosten voor de crisis niet in een paar jaar hoeft weg te werken. ‘Daar mag je best een paar decennia over doen. Dan kom je op een veel kleiner financieel probleem uit. Het kost de belastingbetaler dan jaarlijks honderd tot tweehonderd euro. De kosten van de crisis vallen dus mee. Het was veel erger geweest als we nu de economie hadden laten vastlopen.’

Potpourri aan maatregelen

Voor fractiespecialist Tang is het zaak de last voor onze kinderen niet te hoog op te laten lopen. Daarom denkt het kabinet na over bezuinigingen, gesproken wordt over 35 miljard euro. Tang laat die getallen in het midden, maar zegt wel: ‘We hebben dit voorjaar al een aantal voorstellen afgesproken. Zo gaat de AOW-leeftijd omhoog en komen er minder fiscale subsidies voor villa’s boven een miljoen euro. Dat levert op termijn flinke besparingen op.’ Maar daarmee zijn we er nog niet, voegt Tang er direct aan toe. Verschillende groepen ambtenaren bedenken momenteel nieuwe ideeën om de overheidsfinanciën structureel aan te passen – lees: te laten krimpen. Het Kamerlid draagt alvast zelf oplossingen aan: ‘Nederland is gek op beleggen in huizen en de overheid subsidieert dat allemaal. Onze hypotheekschuld is per hoofd net iets minder dan die in IJsland en net iets meer dan die in de Verenigde Staten. Daar zijn we kwetsbaar. Maar kijk ook naar de pensioenfondsen. In de afgelopen tien jaar zijn de pensioenfondsen al twee keer in de problemen gekomen. Moet de overheid op dezelfde schaal

pensioensparen blijven ondersteunen als er steeds problemen ontstaan?’

Pijn verdelen Van Wijnbergen en ook hoogleraar Harrie Verbon uit Tilburg zetten om verschillende redenen hun vraagtekens bij de 35 miljard euro die de overheid zou willen bezuinigen. Hoogleraar Openbare financiën aan de Universiteit van Tilburg Verbon vergelijkt het met de periode na de de Tweede Wereldoorlog: ‘Toen had Nederland ook een enorme schuld. We zijn daarna allemaal rijker geworden.’ Van Wijnbergen voegt daaraan toe: ‘Deze crisis is niet door onszelf veroorzaakt. Dan moet je de pijn verdelen over de huidige en toekomstige generaties. Ik snap ook echt niet dat het kabinet nu 35 miljard euro structureel per jaar wil bezuinigen. Als de economie weer aantrekt, en dat gebeurt vroeg of laat, neemt het begrotingstekort voor de overheid vanzelf voor een deel af en zijn dergelijke bezuinigingen niet meer nodig. Dan neemt ook de toename van de staatsschuld af.’

Verbon zet nu al zijn vraagtekens bij de oplossingen waarmee ambtenaren in het voorjaar zullen komen. ‘Begin dit jaar kwam de commissie Gerritsen met een lijst aanbevelingen voor extra investeringen. Dat was een potpourri aan maatregelen. Vaak komen de effecten hiervan te laat of zijn soms niet eens te meten. Ik vrees dat het ook zo zal gaan met de lijst aan bezuinigingen.’ Van Wijnbergen ziet meer heil in extra investeringen van de overheid om de negatieve gevolgen van de crisis op te vangen: ‘Meer investeringen in ontwikkeling en onderzoek en meer geld om werkloze 55-plussers aan het werk te krijgen. Dat levert op termijn veel meer op. Iedereen praat nu wel over de aanpak van jeugdwerkloosheid, maar de jongeren van tegenwoordig komen echt wel weer snel aan het werk. Het is niet meer als in de jaren tachtig. Toen was het minimumloon voor jongeren veel hoger en kwamen jongeren te gemakkelijk in de WAO. Dat is nu veranderd, waardoor ze zelf snel weer een baan vinden.’

Woningproductie Dat het kabinet heeft besloten de AOW-leeftijd te verhogen juicht Van Wijnbergen toe. Verder waarschuwt hij voor al te rigide bezuinigingen: ‘Het is niet zo dat de overheid structureel veel minder inkomsten zal krijgen na deze crisis.’ Hij heeft nog wel een tip voor dit kabinet: ‘De corporaties zijn zo hard aangepakt, dat de jaarlijkse woningproductie met vijftienduizend tot twintigduizend is gedaald. Draai die maatregelen terug. Het hoeft weinig te kosten, maar levert direct twee miljard euro aan extra investeringen op.’ november 2009 Rood 11

Tekst Jurjen Fedde Wiersma Foto’s De Beeldredaktie

Een hoop herrie maken ‘De kiezer moet zich kunnen identificeren’ Gerard Koopman is sinds 2002 raadslid voor de PvdA in Aa en Hunze (Drenthe) en campagnecoördinator van de afdeling aldaar. ‘Het moet in de dorpen gaan gonzen van “Zoek contact met een PvdA’er als je in de problemen zit”. Mensen willen dat je bereikbaar bent. Niet dat je altijd direct kunt helpen, maar alleen al die persoonlijke aandacht doet iemand goed. Beloof nooit iets wat je niet waar kunt maken. Handel altijd integer. Fiets door je gemeente, maak een praatje, en je hoeft geen moment te twijfelen of ze op het stembiljet jouw hokje wel rood zullen kleuren. Dat gebeurt dan gewoon. Bij gemeenteraadsverkiezingen zijn de kandidaten vaak doorslaggevend, en niet per definitie de inhoud. Verkiezingen win je niet door met kandidaten te komen met wie de kiezer zich niet kan identificeren. Herkenning zit vooral in de onvoorwaardelijke inzet voor de samenleving. Ik ben raadslid in een plattelandsgemeente. De kiezers willen in hun dorp voorzieningen die ze belangrijk vinden, zoals scholen, dorpshuizen, sport- en speelplaatsen. Ook de zorg voor ouderen en kwetsbaren heeft voor de PvdA natuurlijk prioriteit. Het is een eer kandidaat te mogen zijn voor de Partij van de Arbeid, een partij waar het in mijn optiek om mensen gaat. De verkiezingen gaan we winnen door met charme en passie de laatste weken te canvassen en mensen de overtuiging mee te geven om op de PvdA te stemmen.’

12 Rood november 2009

Ton van Eck is campagneleider, secre­ taris en kandidaat-raadslid in Almere. Na zijn pensionering ging hij weer aan de slag als medewerker renovatieteam van een woningstichting. Voor zijn pensioen was hij salesmanager. ‘De zaterdag voor 3 maart willen we een eindmanifestatie in het centrum van Almere houden. Met sprekers en een leuk bandje. Gewoon een hoop herrie maken. Ook van de presentatie van de kandidatenlijst, begin december, hoop ik een happening te kunnen maken. Bij deze verkiezingen richten we ons op de opkomst-

PvdA-leden & verkiezingen Met de gemeenteraadsverkiezingen in het verschiet – op 3 maart 2010 is het zover – vroeg Rood aan drie actieve leden hoe de PvdA de verkiezingen gaat winnen. Hoe voeren ze campagne?

bevordering. Traditiegetrouw willen we ons van alle kanten laten zien, en dus gaan we veel de straat op. We gaan vooral de wijken in waar de PvdA niet zo sterk staat. Ook hoop ik twee avonden te organiseren voor mensen die juist geen lid zijn, maar dat zal niet eenvoudig worden. De PvdA in Almere gaat uit van eigen kracht. Helder, eerlijk en voortvarend. We zullen de problemen die ons te wachten staan, kordaat en concreet aanpakken met een duidelijke sociale en duurzame visie. Hulde aan onze wethouders Johanna Haanstra en Adri Duivesteijn voor hun gedrevenheid. Almere is een gezonde, mooie stad en staat goed in de steigers. Duivesteijn heeft ervoor gezorgd dat mensen met weinig geld een eigen woning kunnen gaan bouwen. Hij heeft een enorme impuls gegeven aan dit zogeheten particulier opdrachtgeverschap. Haanstra heeft zich hard gemaakt voor keuzemogelijkheden in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Een groot voordeel voor ons is dat de gemeente een website voor alle partijen heeft opgezet. Daar doen we aan mee. Voor de site pikken we twee of drie highlights uit het verkiezings­ programma. Dat werkt beter denken wij, dan het hele verkiezingsprogramma op de site te zetten, want – met alle respect voor de fanatiekelingen – geen hond die het programma natuurlijk helemaal leest.’

‘Helder, eerlijk en voortvarend’

‘Hangen met Mei Li Vos’ Mayke Kikstra is student verpleeg­ kunde, voorzitter van de Jonge Socialisten Midden-Brabant en campagnecoördinator van de PvdA Tilburg. ‘De PvdA in Tilburg is ruim een jaar bezig met de voorbereidingen op de gemeenteraadsverkiezingen. Tot eind deze maand brengen we zo veel mogelijk vrijwilligers samen om met een fikse groep de straat op te kunnen. Bij elke activiteit proberen we de vrijwilligers iets extra’s te bieden, zoals een debattraining of een cursus campagnevoeren. We voeren permanent campagne, al worden voor februari natuurlijk extra acties gepland. Onze “Straat van de maand”-actie geniet enige faam in Tilburg. Een week van tevoren kondigen we met een flyer in de brievenbus ons bezoek aan. Dan weten de bewoners dat wij op de koffie komen voor een “huis, tuin en keuken”-praatje. We willen weten wat Tilburgers veranderd willen zien in hun straat of wijk. Hoe meer persoonlijke aandacht, hoe meer blijk van waardering. Bij zo’n maandelijkse actie gaan we ook langs jeugdcentra, verzorgingshuizen en scholen. Ik vind het sociale contact het belangrijkste van campagnevoeren. Laatst hebben we nog een clubgebouw van een likje verf voorzien. Wij stropen de mouwen op en zijn wars van goedkope teksten. Ik wil niets liever dan jongeren betrekken bij de campagne. Met de JS hebben we de Rode Hangjongerenclub opgericht. Dat is een groep van vijftien jongeren die iedere vrijdagavond sparren met een borreltje erbij. We hebben een gezellig hanghoekje kunnen inrichten met tweedehands banken. Laatst hebben we al met Mei Li Vos “gehangen”. Ik roep alle afdelingen op iets soortgelijks in het leven te roepen. Zoiets levert echt de gekste ideeën op voor de campagne.’

november 2009 Rood 13

20 jaar Alfred Mozer Stichting

Tekst Arjen Berkvens

Eerste Hulp bij democratisering Terwijl in Berlijn de muur wankelt, wordt in Utrecht het fundament gelegd voor de Alfred Mozer Stichting, die de democratie ondersteunt in landen waar dat nodig is. En dat zijn er sinds 1989 niet minder geworden.

D

e Berlijnse muur staat op 8 November 1989 nog overeind. In de DDR zijn demonstraties aan de orde van de dag, nadat tienduizenden DDR-burgers via Praag met de ‘treinen van de vrijheid’ naar West-Duitsland zijn gevlucht. In Berlijn demonstreerden in navolging van onder andere Dresden en Leipzig op 4 november een miljoen mensen tegen het regime. Toch was de val van de Muur nauwelijks voorstelbaar. Op 8 november komt in Utrecht ‘het beraad over de Oost-Europa Stichting’, een initiatief van de partijraad, bij elkaar. Onder anderen Max van der Stoel, Maarten van Traa, Wouter Gortzak en Ien van den Heuvel doen aan dit beraad mee. Jan Marinus Wiersma, internationaal secretaris, heeft het bij elkaar geroepen. ‘We willen contacten opbouwen met allerlei groeperingen, en een bijdrage leveren aan de opbouw en de herstructurering van de maatschappij door een sociaaldemocratisch alternatief over het voetlicht te brengen.’ Besloten wordt tot het oprichten van een stichting die in meerdere landen actief zal zijn en zich breed op democratisering en specifiek op het steunen van sociaaldemocraten zal richten. De stichting zal zo veel mogelijk internationale samenwerking zoeken met soortgelijke initiatieven, bijvoorbeeld in Duitsland. Het fundament is gelegd. Een dag later valt de muur. Op 15 februari 1990 wordt de Alfred Mozer Stichting (AMS) opgericht. Max van der Stoel wordt de eerste voorzitter en Berend Jan van den Boomen de directeur.

De naamgever Alfred Mozer (1905) was van afkomst Duits met een Hongaarse vader

en een Duitse moeder. Na een korte loopbaan in de textiel werd hij journalist en actief in de SPD. Begin 1933 sprak hij zich op een openbare verkiezingsbijeenkomst in Leer tegen Hitler uit. Hij werd door de SA gearresteerd, kwam weer vrij en vluchtte naar Nederland. Mozer werd actief in de SDAP en bracht het tot secretaris van Koos Vorrink, de toenmalige SDAP-voorzitter. Vanwege zijn verzetsactiviteiten moest hij in de oorlog onderduiken. In 1951 werd hij de eerste Internationaal Secretaris van de PvdA. Mozer, die zich verzette tegen het beeld dat alle Duitsers ‘fout’ waren geweest, was een groot voorstander van verzoening. Zijn afkeer tegen nationalisme en radicalisme maakte hem tot een voorvechter van Europese eenheid. Dat en zijn enorme internationale netwerk leidde ertoe dat hij in 1958 kabinetschef van EG-landbouwcommissaris Sicco Mansholt werd, tot 1970. In 1972 nam hij afscheid van de PvdA. Als overtuigd anticommunist stond hij kritisch tegenover de ontspanningspolitiek jegens de Communistische Oostblok regimes. Ook bestreed hij de polarisatiedrang en het radicalisme van Nieuw Links begin jaren zeventig. Mozer overleed op 12 augustus 1979.

De beginjaren De AMS richt zich in eerste instantie op de DDR, Polen, Hongarije en Tsjecho-Slowakije. Contacten tussen PvdA-afdelingen en nieuwe sociaaldemocratische partijen in Midden- en Oost-Europa werden ondersteund en directe materiële hulp werd geboden. De AMS werd geen denktank, maar een praktijkgericht trainings- en scholingsinstituut, gericht op sociaaldemocratische partijen in Oost-Europa. De nieuwe zusterpartijen

1979

12 augustus 1979 Sterfdatum Alfred Mozer (München, 1905), de eerste Internationaal Secretaris van de PvdA (1951-1958). In 1972 nam hij afscheid van de partij. 4 november 1989 In Berlijn demonstreren een

14 Rood november 2009

1989

miljoen mensen tegen het DDR-regime, in navolging van massabetogingen in Dresden en Leipzig. 8 november 1989 Bijeenkomst ‘Het beraad over de Oost-Europa stichting’. Besloten wordt tot

1990

oprichting van een stichting die in meerdere landen actief moet zijn en zich specifiek zal richten op het steunen van sociaaldemocraten. 9 november 1989 Val van de Berlijnse muur. 15 februari 1990 Oprichting Alfred Mozer

1994

achtergrond werden de beginselen van democratie, partijopbouw en campagnevoeren bijgebracht. De benodigde financiën voor de hulp die aan de OostEuropese sociaaldemocraten werd geboden, kwamen grotendeels uit de Matra-fondsen die de Nederlandse regering beschikbaar stelde voor de opbouw van democratie in Oost-Europa, voor een kleiner deel van de PvdA en uit donaties. Verder boden veel partijgenoten zich aan als vrijwilliger om te trainen of voor inzamelingsacties. Afdelingen kregen steun om banden aan te gaan met lokale afdelingen in Oost-Europa. Naast een gebrek aan kennis en vaardigheden had men geen geld; computers, faxen en telefoonverbindingen waren van slechte kwaliteit.

Training en scholing Tientallen partijgenoten hebben inmiddels vrijwillig trainingen gegeven en er werden handboeken voor politieke partijen en trainers ontwikkeld. De AMS werkt vraaggestuurd. Dat betekent dat trainingen worden gegeven, nadat een serieus projectvoorstel is ingediend. De beste projecten komen voort uit de ambities en strategieën van de zusterpartijen. Zo werd tussen 1994 en 2000 stelselmatig steun gegeven aan de Tsjechische CSSD in samenwerking met andere Europese stichtingen. De slimme strategie van deze partij en de massale ondersteuning leidden ertoe dat deze partij binnen een paar jaar de regering kon leiden. De Sloveense sociaaldemocratische jongerenorganisatie Mladi Forum bestond uit zeer ambitieuze activisten. Ze wilden binnen tien jaar de grootste jongerenorganisatie van het land worden, doordringen in de partijtop en hun partij de grootste van het land maken. Vorig jaar was het zover. De AMS en andere politieke stichtingen hielpen daarbij.

het sociaaldemocratische netwerk dat ondersteuning bood aan opkomende Europese democratieën, en gingen nu zelf hun buren ondersteunen. De AMS ging steeds oostelijker werken: projecten in Oost-Europa (Rusland, Wit-Rusland, Oekraïne en Moldavië), de Kaukasus (Armenië, Azerbeidzjan en Georgië), alle landen van het voormalige Joegoslavië en Albanië. Ook kwamen er verzoeken uit niet-Europese landen, maar om daar actief te kunnen worden, moest eerst de missie aangepast worden. Sinds augustus 2005 is de AMS niet meer de Oost-Europa Stichting van de PvdA, maar de internationale stichting voor sociaaldemocratie, zonder geografische beperkingen. Activiteiten in Turkije, Marokko en Jordanië werden ondernomen. Zwaartepunt ligt echter nog steeds bij de landen die in de toekomst toe zullen treden tot de EU.

Missie De kern van de AMS-missie is het bevorderen van democratie door middel van de opbouw van sociaaldemocratische partijen. In sommige landen is die missie echter niet mogelijk. Daar waar geen zusterpartijen zijn en waar de democratie zwak is, zoals in Rusland en Georgië, wordt de democratie in het algemeen ondersteund. Samenwerking met CDA en VVD in Armenië en Georgië is een logisch gevolg daarvan. De missie van de AMS is (helaas) nog niet ten einde. De oprichters dachten dat het na vijf jaar niet meer nodig zou zijn, maar in veel landen is de situatie nijpend en staan democratie en rechtstaat onder druk. In Wit-Rusland worden partijgenoten nog steeds opgesloten. Sociaaldemocratie kan niet bestaan zonder democratie. Arjen Berkvens is directeur van de Alfred Mozer Stichting

Exit Oost-Europa Stichting In de loop der jaren veranderde het perspectief. Het vooruitzicht van Europese Uitbreiding werd steeds belangrijker en kwam op de agenda van de AMS te staan. Na de ‘big bang’ van 2004 en de toetreding van Roemenië en Bulgarije in 2007 werden de activiteiten in deze landen beëindigd. De partijen die in de beginjaren door de AMS werden ondersteund, werden nu lid van het European Forum for Democracy and Solidarity,

Steun de AMS door te doneren op ING rekening 2790530. Bij een donatie van ¤ 10, - of meer krijgt u ons handboek Politieke vaardigheden cadeau. Kom op 12 februari naar onze jubileumbijeenkomst in Felix Meritis te Amsterdam. Meer informatie: www.alfredmozerstichting.nl of Alfred Mozer Stichting (AMS) op Facebook.

2005

Stichting (AMS). Eerste voorzitter is Max van der Stoel, eerste directeur Berend Jan van den Boom. 1994 – 2000 De AMS geeft in deze jaren stelselmatig steun aan de Tsjechische CSSD, in samenwerking met andere Europese stichtingen

Augustus 2005 De AMS is niet meer de Oost-Europa stichting van de PvdA, maar de internationale stichting voor sociaaldemocratie, zonder geografische beperkingen.­ In Turkije, Marokko en Jordanië worden

2007

2008

2008

activiteiten ondernomen. 2007 Beëindiging van activiteiten in Roemenië en Bulgarije, na hun toetreding tot de EU 12 februari 2010 Jubileumbijeenkomst in Felix Meritis, Amsterdam.

november 2009 Rood 15

0Q

PLUPCFS
USBQUF
+POH
8#4
BG
WPPS
IFU
OJFVXF
QPMJUJFLKBBS
NFU
BMXFFS
EF
WJFSEF
NBTUFSDMBTT
/B
1BVM
4DIFGGFS
5IPNBT
WPO
EFS
%VOL
FO
+BO
1SPOL
TUPOE
EJUNBBM
'SBOL
"OLFSTNJU
BMT
HBTUEPDFOU
WPPS
EF
HSPFQ
"OLFSTNJU
IPPHMFSBBS
JO
(SPOJOHFO
FO
UPU
GFCSV BSJ
EJU
KBBS
QSPNJOFOU
77%MJE
IJFME
FFO
QSJLLFMFOE
CFUPPH
PWFS
IPF
EF
FDPOPNJTDIF
DSJTJT
FFO
NBBUTDIBQ QFMJKLF
DSJTJT
IFFGU
WFSPPS[BBLU
%JU


QPMJUJFLKBBS
PSHBOJTFFSU
+POH
8#4
OPH
ESJF
NBTUFSDMBTTFT
NFU
UPQ
EPDFOUFO
VJU
EF
XFUFOTDIBQ
+POH
8#4
JT
EF
FFSTUF
QPMJUJFLXFUFO TDIBQQFMJKLF
EFOLUBOL
WPPS
FO
EPPS
KPOHFSFO
WBO
/FEFSMBOE
FO
EBBSNFF
FFO
VOJFLF
TBNFOXFSLJOH
WBO
KPOHF
BNCJUJFV[F
BDBEFNJDJ
FO
EF
8JBSEJ
#FDLNBO
4UJDIUJOH 0QHFWFO
FO
JOGP
XXXKPOHXCTOM

+POH
8#4

'SBOL
"OLFSTNJU


EFDFNCFS
5IFBUFS
0SQIFVT
$IVSDIJMMQMFJO

"QFMEPPSO
5JKE

VVS
"BONFMEFO
LBO
WJB


.FFS
JOGP
PQ
XXXQWEBOMBHFOEB

0Q
EF
BHFOEB
WBO
IFU
DPOHSFT
TUBBO
POEFS
NFFS
EF
WFS LJF[JOH
WBO
FFO
OJFVX
QBSUJKCFTUVVS
IFU
WBTUTUFMMFO
WBO
EF
1WE"FSFDPEF
EF
GPSNFMF
BBOXJK[JOH
EPPS
IFU
DPO HSFT
WBO
EF
OJFVXF
QPTJUJF
WBO
IFU
$FOUSVN
WPPS
-PLBBM
#FTUVVS
FO
ESJF
HSPUF
EFCBUCJKFFOLPNTUFO
PWFS
EF
WJTJF
WBO
EF
1WE"
PQ
EF
UPFLPNTU
WBO
/FEFSMBOE
6JUFSBBSE
[BM
FS
PPL
WFFM
BBOEBDIU
[JKO
WPPS
EF
LPNFOEF
HFNFFO UFSBBETWFSLJF[JOHFO
-JMJBOOF
1MPVNFO
.BSJqUUF
)BNFS
FO
8PVUFS
#PT
IPVEFO
FFO
TQFFDI

,PN
OBBS
IFU
DPOHSFT

M;J;DIM77H:?=>;:;D"EFL7BB;D:;P7A;D;D79JK7B?J;?J;DK?J:;H;=?E">;JB7D:;DK?J;KHEF7

E@
0Q
WSJKEBH

PLUPCFS
XFSE
FFO
&VSPQBOFUXFSL
CJKFFOLPNTU
HFIPVEFO
JO
#SFEB
%F[F
BWPOE
TUPOE
JO
IFU
UFLFO
WBO
EF
LFOOJTNBLJOH
NFU
EF
OJFVX
HFLP[FO
1WE"
&VSPEFMFHBUJF
8FUIPVEFS
.BSKB
)FFSLFOT
USBQUF
BG
EPPS
POEFS
NFFS
WJB
EF
IPHFTOFMIFJETMJKO
EF
WFSCJOEJOH
UVTTFO
&VSPQB
FO
EF
MPLBMF
QPMJUJFL
UF
MFHHFO
%BBSOB
HJOHFO
5IJKT
#FSNBO
FO
+VEJUI
.FSLJFT
POEFS
MFJEJOH
WBO
.BSJKF
-BGGFCFS
*OUFSOBUJPOBBM
TFDSFUBSJT
JO
HFTQSFL
NFU
SVJN

MFEFO
FO
CFMBOHTUFMMFOEFO
%F
&VSPEFMFHBUJF
IFFGU
EF
BNCJUJF
PN
&VSPQB
CJOOFO
IVO
QPSUFGFVJMMFT
FFO
TPDJBMFS
HSPFOFS
FO
SFDIUWBBSEJHFS
HF[JDIU
UF
HFWFO
&O
PN
EF
LPNFOEF
KBSFO
TUFWJH
JO
UF
[FUUFO
PQ
EF
LPQQFMJOH
UVTTFO
&VSPQB
FO
MPLBBM
%F
CJKFFOLPNTU
JO
#SFEB
XFSE
HFPSHBOJTFFSE
EPPS
IFU
*OUFSOBUJPOBBM
TFDSFUBSJBBU
JO
TBNFOXFSLJOH
NFU
EF
1WE"
&VSPEFMFHBUJF
FO
EF
BGEFMJOH
#SFEB
)FU
1WE"
&VSPQBOFUXFSL
JT
EF
OJFVXF
MBOEFMJKLF
&VSPQB
XFSLHSPFQ
WBO
EF
QBSUJK
)JFSJO
LVOOFO
BMMF
&VSPQB HFuOUFSFTTFFSEFO
UFSFDIU
WPPS
IFU
MBBUTUF
OJFVXT
EJTDVTTJF
FO
QBSUJKCJKFFOLPNTUFO
PWFS
&VSPQB
)FU
1WE"
&VSP
QB OFUXFSL
UFMU
JONJEEFMT
BM
NFFS
EBO

MFEFO
.FFS
JOGPS NBUJF
-JE
XPSEFO
;FMG
FFO
CJKFFOLPNTU
PSHBOJTFSFO
NFU
IFU
&VSPQBOFUXFSL
(B
OBBS
XXXFVSPQBQWEBOM

&VSPQB
XFSLHSPFQ

.FFS
JOGP
PWFS
EF
DPNNJTTJF
PG
JOUFSFTTF
JO
FFO
GVODUJF
/FFN
DPOUBDU
PQ
NFU
EF
TFDSFUBSJT
WBO
EF
TDPVUJOHDPNNJTTJF
.BSUJKO
#SBOEFOCVSH 
PG
NCSBOEFOCVSH!QWEBOM
0G
[JF
IUUQUJOZVSMDPNZKRLG

%F
1WE"
JT
HFCBBU
CJK
IFU
MFWFSFO
WBO
EF
CFTUF
WPMLT WFSUFHFOXPPSEJHFST
FO
CFTUVVSEFST
%BBSPN
IFFGU
IFU
QBSUJKCFTUVVS
FFO
MBOEFMJKLF
TDPVUJOHDPNNJTTJF
JOHFTUFME
%F[F
DPNNJTTJF
HBBU
JO
TBNFOXFSLJOH
NFU
[P±O
WFFSUJH
TDPVUT
WFSEFFME
PWFS
IFU
MBOE
BDUJFG
PQ
[PFL
OBBS
QPUFOUJqMF
LBOEJEBUFO
WPPS
IFU
XFU IPVEFSTDIBQ
FFO
CVSHFNFFTUFSTQPTU
&FSTUF
FO
5XFFEF
,BNFSMJENBBUTDIBQQFO
FO
UPF[JDIUIPVEFOEF
GVODUJFT
CJK
NBBUTDIBQQFMJKLF
PSHBOJTBUJFT


4DPVUJOH
L@K;<G8IK@A JO
EF
1WE"

/S

…
OPW

…
TBNFOTUFMMJOH
SFEBDUJF
3PPE


%F
1WE"
JT
TJOET
FOJHF
UJKE
PPL
BDUJFG
PQ
5XJUUFS
FFO
JOUFSOFUEJFOTU
XBBSCJK
HFCSVJLFST
LPSUF
CFSJDIUKFT
QVCMJDFSFO
WBO
NBYJNBBM

UFLFOT
"MT
V
POT
WPMHU
IPVEFO
XF
V
WJB
EF[F
CFSJDIUKFT
PQ
EF
IPPHUF
WBO
EF
NFFTU
SFDFOUF
QVCMJDBUJFT
PQ
QWEBOM
MFVLF
JOUFSWJFXT
PQ
BOEFSF
TJUFT
UWPQUSFEFOT
WBO
PO[F
QPMJUJDJ
FU
DFUFSB
4UVVS
POT
VX
CFSJDIUKF
FO
V
LSJKHU
TOFM
FFO
°UXFFU±
UFSVH
0OT
WPMHFO
(B
OBBS
XXXUXJUUFSDPNQWEB

)FU
QBSUJKCFTUVVS
IFFGU
CFTMPUFO
QFS

KBOVBSJ

EF
DPOUSJ CVUJF
WPPS
1WE"MFEFO
UF
WFSIPHFO
NFU

QSPDFOU
%JU
TUBBU
HFMJKL
BBO
EF
WFSXBDIUF
JOº
BUJF
8BOOFFS
V
QFS
BVUPNBUJTDIF
JODBTTP
PG
BDDFQUHJSP
CFUBBMU
IPFGU
V
OJFUT
UF
EPFO
8BOOFFS
V
WJB
FFO
BVUPNBUJTDIF
PWFSTDISJKWJOH
CFUBBMU
QBTU
V
EBO
BMTUVCMJFGU
IFU
CFESBH
BBO
%F[F
WFSIPHJOH
HFMEU
OJFU
WPPS
MFEFO
EJF
EJU
KBBS
MJE
[JKO
HFXPSEFO
PG
WPPS
MFEFO
EJF
IVO
DPO USJCVUJF
BGHFMPQFO
KBBS
IFCCFO
HFXJK[JHE
"MT
V
CF[XBBS
IFFGU
UFHFO
EF[F
WFSIPHJOH
LVOU
V
[JDI
XFOEFO
UPU
EF
MFEFOBENJ OJTUSBUJF
MFEFO
BENJOJTUSBUJF!QWEBOM
PG

 

$POUSJCVUJF

%F
4UJDIUJOH
+VMJVT
-FFGU
FO
1BSBEJTP
QSFTFOUFSFO
EF
FFONBMJHF
WPPSTUFMMJOH
$-"64
0OEFS
BOEFSFO
8PVUFS
#PT
.BBSUKF
WBO
8FFHFO
+PC
$PIFO
(FSEB
)BWFSUPOH
FO
5IPN
)PGGNBO
CSFOHFO
FFO
IPNNBHF
BBO
EF[F
CJK[POEFSF
NBO
FO
EF
MJFGEF
WPPS
°[JKO±
"GSJLB
3FHJF
+PIO
-FFSEBN ;POEBH

EFDFNCFS

VVS
$BSSn
"NTUFSEBN
1SJK[FO
WBO
Ñ
UPU
Ñ
7PPS
WFSLPPQ
WJB
XXXUIFBUFSDBSSFOM
FO
EF
CFLFOEF
WPPSWFSLPPQBESFTTFO

1PMJUJDJ
FSFO
$MBVT

-FEFO
[JKO
¬
[FLFS
UJKEFOT
EF
DBNQBHOFT
¬
PONJTCBBS
WPPS
EF
1BSUJK
WBO
EF
"SCFJE
.FU
EF
HFNFFOUFSBBETWFSLJF[JOHFO
PQ

NBBSU
LPNU
FS
XFFS
FFO
TQBOOFOEF
DBNQBHOF QFSJPEF
BBO
XBBSJO
JFEFSFFO
EPPS
NFF
UF
EPFO
LBO
CJKESB HFO
BBO
EF
WFSLJF[JOHTPWFSXJOOJOH
6
LVOU
IFMQFO
JO
EF
BGEFMJOH
EF
SFHJP
IFU
IFMF
MBOE
PG
PQ
IFU
QBSUJKCVSFBV
JO
"NTUFSEBN
.FME
V
BBO
EPPS
FFO
FNBJM
UF
TUVSFO
OBBS
EPFNFF!QWEBOM
PG
IPVE
POT
WBDBUVSFPWFS[JDIU
PQ
EF
XFCTJUF
JO
EF
HBUFO

HFNFFOUFSBBET DBNQBHOF

)&&'5
6
00,
/*&684
7"/6*5
68
"'%&-*/(
%"5
*/5&3&44"/5
,"/
;*+/
7003
)&5
)&-&
-"/%
."*-
)&5
0/4
%"/
50&
300%!17%"/-

%F
LBOEJEBUFOMJKTUFO
WPPS
EF
HFNFFOUFSBBETWFS LJF[JOHFO
XPSEFO
NPNFOUFFM
PQHFTUFME
EPPS
EF
WFSTDIJMMFOEF
LBOEJEBBUTUFMMJOHTDPNNJTTJFT
JO
IFU
MBOE
)FU
JT
BMUJKE
[XPFHFO
PN
FFO
LBOEJEBUFOMJKTU
[PEBOJH
TBNFO
UF
TUFMMFO
EBU
FS
SFLFOJOH
XPSEU
HFIPVEFO
NFU
FFO
SFQSFTFOUBUJFWF
BGTQJFHFMJOH
WBO
EF
TBNFOMFWJOH
.PIBNNFE
.PIBOEJT
WPPS[JUUFS
WBO
EF
+POHF
4PDJBMJTUFO
EPFU
FFO
PQSPFQ
PN
BDUJFG
PQ
[PFL
UF
HBBO
OBBS
KPOH
UBMFOU
.PIBOEJT
°+POHFSFO
IFCCFO
OPH
OJFU
LVOOFO
CFXJK[FO
IPF
HPFE
[F
[JKO
;F
LVOOFO
DPNQMFYF
[BLFO
FDIUFS
IFMEFS
POEFS
XPPSEFO
CSFOHFO
FO
EPFO
FFO
GSJTTF
XJOE
XBBJFO
JO
IFU
HFNFFOUFIVJT
+POHFSFO
[JKO
EF
UPFLPNTU
HFFG
IFO
FFO
LBOT±

(FFG
KPOHFSFO
FFO
LBOT

7PMH
EF
1WE"
PQ
5XJUUFS

0Q

TFQUFNCFS
WJFSEF
EF
-BOEFMJKLF
"EWJFTHSPFQ
0VEFSFOCFMFJE
-"0
PQ
EF

CFVST
IFU
GFJU
EBU
WJKG FOUXJOUJH
KBBS
HFMFEFO
IFU
UPFONBMJHF
QBSUJKCFTUVVS
PQ
WPPSTUFM
WBO
IBBS
MJE
)JMEF
7FSXFJK+POLFS
EF
-BOEFMJKLF
"EWJFTHSPFQ
0VEFSFOCFMFJE
PQSJDIUUF
*O
EF
$SPFTF[BBM
WBO
EF
+BBSCFVST
NPDIU
WPPS[JUUFS
)FSNBO
)PGNBO
OBNFOT
EF
-"0
SVJN
UXFFIPOEFSE
PVEFSF
MFEFO
WBO
EF
QBSUJK
BGLPNTUJH
VJU
IFU
HFIFMF
MBOE
XFMLPN
IFUFO
5IFBUFSNBLFS
FO
QVCMJDJTUF
)FTUFS
.BSDBOEFS
JO
LOBMSPEF
PVU¹
U
USBE
PQ
BMT
QSFTFOUBUSJDF
FO
)FEZ
E±"ODPOB
,MBBT
EF
7SJFT
FO
4WFO
4UFWFOTPO
HBWFO
UJKEFOT
EF
CJKFFOLPNTU
IVO
WJTJF
PQ
EF
QPTJUJF
WBO
PVEFSFO
JO
EF
NBBUTDIBQQJK
)FU
GFFTU
XFSE
BGHFTMPUFO
EPPS
IFU
/FX
$MBTTJD
2VBSUFU
NFU
IFU
JO
IFU
4QBBOT
HF[POHFO
°7SJFOEFO
WPPS
BMUJKE±
%F
BBOXF[JHFO
LPOEFO
[JDI
EBBSOB
WFSNBLFO
PQ
EF

CFVST
TZNCPPM
WBO
IPF
HPFE
XF
IFU
POEBOLT
BMMFT
IFCCFO
JO
/FEFSMBOE



KBBS
-BOEFMJKLF
"EWJFT
HSPFQ
0VEFSFOCFMFJE )FMQ
NFF
NFU
EF


actueel

Tekst Jan Schuurman Hess en Ottolien van Rossem Foto’s De Beeldredaktie

De vakbonden en werkgevers kregen tot oktober de tijd om met een alternatief voor de verhoging van de AOW-leeftijd te komen, maar zij kwamen er niet uit. Het kabinet stemde daarom in oktober in met het plan om de AOW-leeftijd te verhogen van 65 naar 67 jaar. De PvdA is voorstander van dit plan en PvdA-politici trokken het land in het te verdedigen. Het leidde tot felle discussies, veel emotie en een heftige politieke ledenraad tot besluit.

De politieke ledenraad:

I

n 1947 voerde Drees de Ouderdomsvoorziening in zodat ‘oud en arm niet langer hand in hand zouden gaan’. Hij was ook van mening dat hoe ouder we worden, hoe langer we kunnen werken. Ruim zestig jaar later, blijkt dat zelfs noodzakelijk te zijn. Fractievoorzitter Mariëtte Hamer: ‘Om ook in de toekomst goed onderwijs, zorg voor iedereen, robuuste sociale voorzieningen en waardevaste pensioenen te kunnen opbrengen is het noodzakelijk dat we met zijn allen wat langer doorwerken. Dat levert de menskracht en de middelen op om ook onze kinderen een eerlijke samenleving te garanderen. We staan voor een flexibele en moderne AOW met een stevige regeling voor zware beroepen, robuuste ­sociale randvoorwaarden en meer kansen voor oudere werknemers.’

vraagtekens Over de verhoging van de AOW-leeftijd werden er op 20, 21 en 22 oktober in Sittard, Zwolle en Rotterdam briefings georganiseerd. Onder anderen Lilianne Ploumen, Diederik Samsom, Hans Spekman en Jetta Klijnsma trokken het land in om het plan toe te lichten en leden de kans te geven om vragen te stellen en hun mening te uiten. In Zwolle gaf Klijnsma aan hoe belangrijk ze het vond om fullswing de discussie met de leden aan te gaan, zodat dit soort besluiten goed ten uitvoer gebracht kunnen worden. De Groningse PvdA-gede­ puteerde William Moorlag was een van de vragenstellers.

18 Rood november 2009

Moorlag zette vraagtekens bij de regeling dat iemand op zijn 65ste mag stoppen met werken als hij 42 jaar heeft gewerkt. Zoals het kabinetplan nu op tafel ligt, mag dat alleen als iemand 42 jaar onafgebroken achter elkaar heeft gewerkt. Moorlag vroeg zich af wat ‘we’ doen met mensen die een onderbreking hebben in die 42 jaar, bijvoorbeeld door een faillissement. Klijnsma vond dat hij een punt te pakken had en zei hem dat ze het zou mee­ nemen.

Poortjes Het debat over de verhoging van de AOW-leeftijd stond ook op 26 oktober op de agenda van de politieke ledenraad, die met het instemmen met het plan de discussieronde binnen de partij afsloot. Bos: ‘Met de verhoging van de AOW-leeftijd sluiten we niet een debat af, maar openen we een ambitieuze agenda voor een recht op een leven lang leren, voor een goed arbeidsmarkt­ beleid voor oudere werknemers, tegen leeftijdsdiscriminatie en voor goede arbeidsomstandigheden.’ Het instemmen van de politieke ledenraad ging niet zonder slag of stoot. Voorafgaand aan het debat stonden leden van de FNV voor de deur van het Jaarbeursgebouw in Utrecht, waar de politieke ledenraad werd gehouden. De vakbondsleden hadden voor de ingang twee poortjes gemaakt: het ene met 67 jaar er boven, het andere met 65 jaar. Wie koos voor de doorgang met 65 jaar kon rekenen op een luid gejuich van de tientallen FNV-ers/ PvdA-ers.

Het debat De honderden PvdA-leden kwamen uit alle delen van het land, van Zeeuwsch-Vlaanderen tot Groningen en Friesland. In de overvolle zaal troffen zij de hele partijtop van de PvdA aan; vicepremier Wouter Bos, fractievoorzitter Mariëtte Hamer, ministers en staatssecretarissen, Tweede Kamerleden en leden van het landelijk partijbestuur. PvdA-voorzitter Lilianne Ploumen opende het debat met trots: ‘Elke politieke partij spreekt over de AOW-maatregel, maar wij doen dat als enige in het openbaar.’ Tientallen journalisten woonden de ledenraad bij; cameraploegen maakten zelfs tijdens het debat opnames. Het debat in Utrecht had een fundamenteel karakter en legde de dilemma’s bloot waar de PvdA als regeringspartij, in een economische crisis, mee wordt geconfronteerd. Het kabinetsbesluit om de leeftijdsgrens in fases met twee jaar te verhogen, wordt omringd met sociale maatregelen die de laagste inkomens en de zwaarste beroepen zouden moeten ontzien.

Een sociale AOW, wat betekent dat voor u? • Degenen die zich niet op deze verandering heb­ ben kunnen voorbereiden, worden er niet door geraakt. Dus verandert er niets voor mensen die nu 55 jaar of ouder zijn. Voor mensen tussen 50 en 55 verschuift de AOW-leeftijd slechts naar 66. • Degenen die niet meer kunnen werken, hoeven ook niet langer te werken. Als u een werkloos­ heids- of arbeidsongeschiktheidsuitkering heeft, wordt deze uitkering twee jaar langer

doorgetrokken naar 67 jaar. Met een nieuwe voorziening op AOW-niveau wordt voorkomen dat mensen na hun werkloosheidsuitkering de bijstand in moeten, voordat ze recht krijgen op de AOW. Zware beroepen kunnen niet afgeschaft worden. Maar wel kan voorkomen worden dat mensen eindeloos in die beroepen moeten blij­ ven werken. Werkgevers moeten ervoor zorgen dat werknemers maximaal dertig jaar in een

zwaar beroep werken. Als dat niet lukt mag de werknemer op kosten van de werkgever met 65 jaar stoppen met werken. • Er komt keuzevrijheid in de AOW. Heeft u lang gewerk, dan mag u al met 65 stoppen. U krijgt dan – afhankelijk van uw inkomen – een iets lagere AOW. Mensen met een laag inkomen krij­ gen meer.

de PvdA & de AOW Verdediging Vicepremier Wouter Bos en fractievoorzitter Mariëtte Hamer verdedigden het pakket maatregelen. ‘Wij hebben er voor gevochten dat wie niet kan of mag werken tot zijn 67ste, niet de dupe wordt van de nieuwe AOW. Er komt een aparte regeling voor deze groep, net zoals er maatregelen komen voor mensen met zware beroepen.’ Bos en Hamer wezen er vervolgens op dat de PvdA er in de regering voor heeft gezorgd dat de werkloosheidsuitkeringen op peil zijn gebleven, en dat overheidsinvesteringen ervoor zorgen dat werkgelegenheid voor zover mogelijk op peil blijft. Die maatregelen kosten miljarden euro’s die op enig moment moeten worden terug betaald. ‘Ik ben niet de politiek in gegaan,’ zei Wouter Bos, ‘om moeilijke beslissingen uit de weg te gaan en ik ben ook niet de politiek in gegaan om mijn rekening door te schuiven naar mijn kinderen.’

Emotionele oproep Vakbondsleden binnen de PvdA betwistten dat het AOW-besluit evenwichtig en uitvoerbaar is. FNV-bestuurder Leo Hartveld hield de PvdA-top voor dat mensen met lage inkomens minder lang leven dan hoogopgeleide, goed betaalde burgers. Bovendien stelden Leo Hartveld en Henk van der Kolk, voorzitter van FNV Bondgenoten, dat het onmogelijk is om een goede regeling te

ontwerpen voor mensen ‘met zware beroepen’, omdat niemand precies kan vertellen wat wel en geen zware beroepen zijn. ‘De vakbeweging zal dat probleem voor jullie niet oplossen,’ besloot Leo Hartveld. De Amsterdamse wethouder Lodewijk Asscher zette het dilemma daarna op scherp. ‘Als we nu niet akkoord gaan, komt er een ander kabinet, met hardere AOW-maatregelen. Hier zitten Amsterdammers niet op te wachten. Amsterdammers willen goed onderwijs, Amsterdammers willen veilige buurten, Amsterdammers willen een eerlijk en rechtvaardig Nederland.’ Vlak voor de politieke ledenraad de balans van het debat zou opmaken, nam Wouter Bos het woord en deed een emotionele oproep aan de vakbond om de eenheid op korte termijn te herstellen. ‘Nooit in de geschiedenis heeft de sociaaldemocratie het alleen kunnen doen,’ zei Wouter Bos. ‘De partij kan het niet alleen in Den Haag. Wij hebben elkaar nodig voor een rechtvaardige arbeidsmarkt, voor goede arbeidsomstandigheden.’

Waarom later AOW? Omdat onze idealen vragen om een latere AOW… Ook onze kinderen hebben recht op goed onderwijs, goede zorg en een fatsoenlijke oude dag. Om voor hen die zekerheid te behouden én om de toename van het gebruik van zorgen oudedagsvoorzieningen door de vergrijzing te kunnen betalen vragen we van iedereen een bijdrage. Wij willen ook in de toekomst voldoende verplegers aan het bed en onderwij­ zers voor de klas. We moeten langer

werken, omdat we anders straks handen tekortkomen. Omdat de wereld van nu heel anders is dan die van 1947… We worden ouder en blijven langer gezond. Het is daarom logisch dat, zoals Drees al zei, we langer werken. De manier waarop we werken is veranderd. Veel mensen gaan langer naar school en er zijn steeds meer mogelijkheden om op latere leeftijd minder zwaar werk te verrichten.

Omdat we de ergste crisis sinds de jaren dertig meemaken… We investeren miljarden om banen te behouden. Die rekening mogen we niet doorschuiven naar onze kinderen. We zullen ook zelf een deel van de rekening moeten betalen.

november 2009 Rood 19

profiel

‘Een partij die niet meer vecht, is pas echt verloren’ 20 Rood november 2009

Kim Putters in de Eerste Kamer

Prof. Dr. Kim Putters (36) is de Benjamin van de PvdA-fractie in de Senaat. Hij is onder meer woordvoerder op het gebied van de gezondheidszorg. In het dagelijks leven is Kim Putters hoogleraar aan de Erasmus-universiteit in Rotterdam en bestudeert hij de marktwerking in de zorg.

D

e Partij van de Arbeid wordt intens bekritiseerd. Bereiken die signalen ook de Eerste Kamer? ‘Natuurlijk. Al staan wij in de Eerste Kamer wat minder in de schijnwerpers; ook wij zijn betrokken bij het werk in en voor de PvdA. Ik woon namens mijn fractie wekelijks een deel van de fractievergaderingen in de Tweede Kamer bij en weet dus goed wat daar speelt. Ook inhoudelijk werken we veel samen met onze partijgenoten in de Tweede Kamer. Zo bereid ik met Eelke van der Veen (woordvoerder Gezondheidszorg) een notitie voor over de gezondheidszorg. Die notitie wordt straks in de partij en mogelijk tijdens het congres in december besproken. Zo werken al mijn collega’s; we schrijven en publiceren artikelen en doen intensief mee aan debatten in de partij. En ja, ik ben ook fractievoorzitter in de gemeenteraad van Hardinxveld Giessendam. Dus ook vanuit de basis ben ik actief. Lokaal ervaar je goed wat wetgeving in de praktijk betekent, dat is ongelofelijk leerzaam.’ De Eerste Kamer vergadert een dag per week. Hoeveel tijd bent u eigenlijk met politiek bezig? ‘Ik vind het een voorrecht elke week naar mijn fractie te kunnen gaan. We leren van elkaar en bespreken ook in alle openheid elkaars dossiers. Dat betekent elk weekend lezen, vaak ook op maandagavond nog. Dinsdag is de dag waarop de Eerste Kamer vergadert en die dag gaat vaak door tot de late uurtjes. Wanneer ik een wet moet behandelen, kost het natuurlijk veel meer tijd. Het werk voor de gemeenteraad kent een cyclus van twee weken en wordt vooral ’s avonds en in het weekend gedaan. Aan de universiteit werk ik vier dagen per week. Het is al bij al een redelijk volle agenda. Maar ik krijg veel energie van deze combinatie!’ We staan er niet goed voor in de peilingen. Wat is er volgens u aan de hand? ‘Volgens mij zijn we in de PvdA veel bezig met het uitleggen van compromissen, maar niet voldoende met het aangeven wat onze prioriteiten zijn. Mensen willen weten en zien waarvoor we staan. Daarnaast zijn we in de politiek te vaak en te veel bezig met de wereld van de systemen in plaats van met de wereld van de mensen. Neem bijvoorbeeld de wet op maatschappelijke ondersteuning. Iemand doet een beroep daarop, klopt aan bij het Wmo-loket en vraagt, omdat iemand ernstig ziek is, om een beetje hulp. Na eindeloos wachten wordt dan vastgesteld dat de hulpvraag niet past binnen de regels van de wet. Dat wordt ons verweten. Wij hebben de verzorgingsstaat ‘uitgevonden’. Wij worden daarom beschouwd als de

Tekst Jan Schuurman Hess Foto Erik van der Burgt/Verbeeld

hoeders van de kwaliteit van onderwijs, van de zorg, veiligheid. Burgers krijgen het gevoel dat die voorzieningen worden afgebouwd. Op die reactie hebben wij nog onvoldoende antwoord.’ De marktwerking in de zorg staat aanhoudend ter discus­ sie. Zorgtoeslagen, bureaucratisering, hoger eigen risico, oplopende premies en teruglopende kwaliteit van zorg, con­ stateren burgers. Wat heeft de PvdA als antwoord op dat com­ mentaar? ‘In de publieke sector is het klantdenken de afgelopen jaren centraal komen te staan. Dat heeft mede geleid tot een afrekencultuur en een enorme controledwang. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat een gewone zorginstelling in Nederland te maken heeft met meer dan dertig controlerende instanties. Denk eens in wat dat voor het werk betekent en hoeveel mensen bezig zijn met elkaar te controleren. Een schulden boetecultuur zonder weerga, terwijl het in de zorg gaat over vertrouwen. Patiënten komen niet bij een arts voor een vraag, maar voor een antwoord. Marktwerking wijs ik niet principieel af, maar ik zeg mijn voorzitter in de Senaat, Han Noten, graag na: ondernemen waar het kan, zorgen waar het moet. Ons uitgangspunt moet zijn dat het om de kwaliteit van de zorg gaat, en om de beschikbaarheid en bereikbaarheid van de zorgvoorzieningen. De zorg voor de mens is het ijkpunt, onze eerste prioriteit. Bij andere partijen ligt dat anders, en die verschillen moeten herkenbaar blijven. Verder is het van belang dat we aanvaarden dat we de macht in de publieke ruimte met de ‘professionals’ moeten delen. De politiek moet niet overal over willen gaan. Het parlement zou niet bij ieder incident een interpellatie in de Tweede Kamer moeten houden en roepen om nog meer controle. Nee, geef de verantwoordelijkheid voor de publieke ruimte nu eens terug aan de mensen die er werkzaam zijn. De zorg is ook en vooral van artsen, verplegers, ziekenhuizen, instellingen en patiënten. Zij moeten elkaar weer kunnen en mogen aanspreken. Dan kan het onderling vertrouwen hersteld worden. Met een gesprek, met contact tussen een arts en een wijkverpleegster kun je veel meer en sneller iets oplossen dan met de mechanismen van de markt.’ Tijdens het congres in december zal de toestand van de publieke sector ook ter sprake komen. Kan de sociaaldemocra­ tie daar haar vertrouwen hervinden? ‘Onze inzet in het kabinet wordt nu misschien negatief beoordeeld, maar ik ben ervan overtuigd dat de sociaaldemocratie springlevend is. Rechtvaardigheid en solidariteit zijn ook vandaag de dag kernwoorden in de samenleving. De mensen zoeken nu zekerheid bij eenvoudige en duidelijke opvattingen, zoals bij Geert Wilders. Wij moeten staan voor het behoud van een solide en solidaire samenleving, ook voor toekomstige generaties. Met Wouter Bos hebben we een minister van Financiën die het voortouw moet nemen in het verbouwen van de verzorgingsstaat. We moeten daarbij wel ons authentieke verhaal vertellen, gelijke kansen en eerlijk delen. Een partij die het daarmee moeilijk heeft, is niet erg. Maar een partij die niet meer vecht, is pas echt verloren.’   

november 2009 Rood 21

Foto’s Superkate.com, De Beeldredaktie

Over Prinsjesdag, de dag waarop Wouter Bos de miljoenennota presenteerde, is genoeg gezegd en geschreven. Daarom geen tekst, maar een beeldverslag van de dag die geldt als een jaarlijks hoogtepunt van onze democratie. Traditiegetrouw ging onze kamerfractie de zaterdag na Prinsjesdag het land in, om de plannen voor het komende jaar toe te lichten, De dag eindigde met een grote bijeenkomst In Venlo. Ook daar waren onze fotografen aanwezig.

Prinsjesdag en Van boven naar beneden en van links naar rechts: Lea Bouwmeester, Martijn van Dam en Attje Kuiken; Anja Timmer, Harm Evert Waalkens en Marianne Besselink; Mariëtte Hamer, Mei Li Vos; Agnes Wolbert; Lilianne Ploumen en Staf Depla; Marjo van Dijken

22 Rood november 2009

in beeld

Straten Generaal

november 2009 Rood 23

rood in de regio

Tekst Jan Schuurman Hess Foto www.thedarkangel.co.uk

Op 18 november zijn er in een aantal gemeenten verkiezingen, onder meer in Oldambt, Venray en Venlo. Voor de Partij van de Arbeid staat er veel op het spel. Een goede uitslag kan de sfeer rond de PvdA doen omslaan. Het tegendeel zou de sociaaldemocraten aan de vooravond van de landelijke gemeenteraadsverkiezingen in een moeilijke positie kunnen brengen.

24 Rood november 2009

Vervroegde gemeenteraadsverkiezingen

Voorspellende

kracht

Oldambt: ‘Zonder de PvdA lukt het niet’

N

oordoost-Groningen is van oudsher een rood bolwerk. Gedurende meer dan een eeuw bepaalden de sociaaldemocraten en communisten er de politieke strijd. Boeren en landarbeiders stonden er tegenover elkaar. Met de industrialisering van de landbouw en het bijbehorend verlies aan arbeidsplaatsen veranderde het aanzien van de streek. De Blauwe Stad, een groot kunstmatig aangelegd meer, omringd met bouwgronden en natuurgebieden, zou een economische impuls aan de regio moeten geven. Vooralsnog heeft deze investering er niet toe geleid dat de werkloosheid is gedaald. De nieuwe gemeente Oldambt, die ontstaat uit een fusie van Scheemda – Reiderland – Winschoten, telt straks het hoogste aantal werklozen van het land; in sommige dorpen is een op de vijf mensen zonder baan.

Werkloosheid Klaas van Leeuwen is lijsttrekker voor de PvdA in Oldambt. De huidige wethouder van Scheemda erkent het probleem van de hoge werkloosheid. ‘De toename van de werkloosheid valt, ondanks de crisis, mee. Augustus vorig jaar 10,4 procent en nu 12,1 procent. Dat is echter wel bijna het dubbele van het landelijke percentage dat 6,3 procent bedraagt. Tegelijkertijd zijn er ongeveer veertienhonderd vacatures. Voor ons dus de taak om dat op elkaar af te stemmen. Dat doen we met een goede werkgeversbenadering, scholing en werkervaringsplaatsen. Eigenlijk willen we

ook de ambacht- en huishoudschool terug, uiteraard in een nieuwe vorm en op een nieuwe plek.’

Werkcentrum ‘Wij willen Oldambt uitbouwen tot een aantrekkelijke, financieel gezonde gemeente waar de mensen met plezier wonen, werken en recreëren. Een gemeente voor jong en oud met aandacht voor de leefbaarheid van iedere kern, voldoende scholing en werkgelegenheid, goed openbaar vervoer, gevarieerd woningaanbod en recreatieve voorzieningen, maar bovenal een gemeente waar iedereen meedoet. En het is ondenkbaar dat dit lukt zonder de PvdA. Wij beschikken over ervaren, daadkrachtige bestuurders die zich hebben bewezen in de oude gemeentes en niet voor hun verantwoordelijkheid weglopen. Ik vind het belangrijk, dat ik met mijn partij de komende raadsperiode daar ben waar de beslissingen genomen worden en iets kan betekenen voor de mensen die dat het meest nodig hebben. Het zou mooi zijn als dan over vier jaar minder mensen gebruik hoeven te maken van de schuldhulpverlening, of van de Wwb (Wet werk en bijstand). Als iemand te lang van een minimum moet leven, wordt het allemaal wel erg krap. Daarom hebben we ook het ‘werkcentrum De Garst’ opgericht, zodat vraag en aanbod van werkgevers en werknemers beter op elkaar afgestemd worden. Want voor veel mensen betekent het hebben van werk toch nog altijd een kwalitatief beter leven. Daar wil ik graag aan meewerken.’

Zwervende stemmen Bij de gemeenteraadsverkiezingen hoopt de PvdA in Oldambt 7 van de 25 zetels te halen. Niet de rechterzijde vormt de bedreiging voor de Pvda maar het landelijk beeld van de partij, meent Klaas van Leeuwen. ‘Bij de vorige verkiezingen haalden we in de drie oude gemeenten tussen 35 en 45 procent van de stemmen. Die stemmen zijn niet verdwenen, maar hooguit aan het zwerven gegaan. Bij de Europese verkiezingen op 4 juni zijn veel van de kiezers thuisgebleven. Dat is zorgelijk, maar gezien de landelijke ontwikkelingen en onze eigen traditionele positie, niet onoverkomelijk. Wij willen lokaal niet uitgespeeld worden door de landelijke onderwerpen en verhoudingen. Landelijk betekent meeregeren toch veel meer water bij de wijn doen. Hier doen anderen met ons mee en kunnen we onze uitgangspunten en ons beleid, binnen de gemeentelijke mogelijkheden, zelf veel meer inhoud geven. Wij hebben stad, dorpen en wijken er goed bij liggen en de voorzieningen zijn op peil. Wat dat betreft hoeven we niet op een kwalificatie van Eberhard van der Laan te wachten, want Oldambt is al een “prachtstreek”. Dat moeten we vasthouden en uitbouwen. Dat is ons werk en daar hebben we als geen andere partij ervaring mee. Dat willen en kunnen we voortzetten en dat gaan we de mensen voorhouden.’

november 2009 Rood 25

rood in de regio Venlo: ‘We spreken hangjongeren met straatcoaches aan’

D

e gemeentelijke herindelingen maken de vervroegde verkiezingen ook in Noord-Limburg noodzakelijk. De belangrijkste stad is hier Venlo, de thuisbasis van Geert Wilders, die met zijn PVV niet aan de verkiezingen meedoet. Campagne-coördinator Wouter Schenk voor de PvdA in Venlo heeft geen idee waar eventuele PVV-kiezers naar toe zullen gaan. De PvdA, die bij de vorige verkiezingen de grootste partij werd, heeft de afgelopen jaren goed gepresteerd. Schenk: ‘We geloven in ons eigen succes. Wij hebben ervoor gezorgd dat er al drie jaar lang geen lastenverhoging in de stad is geweest. En, na twintig jaar praten onder leiding van het CDA, hebben wij nu wel vaart gemaakt met de bouw van de Maasboulevard. Ook zijn we begonnen met de herontwikkeling van het Kazerneterrein, met een nieuw stadion voor VVV. We minimaliseren de overlast in wijken, spreken hangjongeren met straatcoaches aan, en geven hen met gerichte projecten een zinvol bestaan. Onze inzet is om dat de komende weken zo veel mogelijk uit te venten. Ik verwacht een uitslag die gebaseerd is op wat wij voor Venlo bereikt hebben, maar over het aantal zetels doe ik geen uitspraak. We hopen wel dat we opnieuw de grootste partij worden in Venlo.’

Munitie voor de strijd In de campagne is er sinds mei intensief contact met de campagneleiding van het landelijk partijkantoor in Amsterdam. Dat geldt ook voor de andere gemeenten waar in november al een nieuwe raad wordt gekozen. Schenk: ‘Het bete-

kent dat Amsterdam ook het belang inziet van deze verkiezingen. Het kan straks de omslag betekenen in aanloop naar de landelijke gemeenteraadsverkiezingen.’ Landelijke partijkopstukken hebben Venlo, Venray en Oldambt al bezocht. In de komende weken zullen landelijk bekende politici hun gezicht laten zien. ‘We hebben wel afgesproken dat de ministers die komen, ons niet gaan overschaduwen. Het is leuk om publiciteit te trekken, maar het moet vooral benadrukken dat het werk dat wij lokaal verrichten, in het landelijk beleid van de PvdA past. Voor ons in Venlo is een duurzame economie van groot belang. Om die reden maken we van de volgende Floriade die in Venlo georganiseerd wordt, een echte, duurzame manifestatie. We willen ook een leerstoel cradle-to-cradle realiseren en trekken daar als Venlo 2 miljoen Euro voor uit. We hopen dat wanneer minister Cramer op bezoek komt, zij ons kan helpen, bijvoorbeeld door ons onderzoeksopdrachten te gunnen. Ook minister van VROM, Eberhard van der Laan, komt de campagne ondersteunen. Wij willen hem laten zien hoe we jongeren een perspectief geven in de wijk op de Heide, en hoe we voorkomen dat deze wijk een van die veertig probleemwijken wordt. Die verbinding tussen het lokale beleid van de Partij van de Arbeid en de inzet in het kabinet geeft ons munitie om de strijd aan te gaan met de lokale partijen die ook in Venlo actief zijn.’

Venray: ‘Goed onderwijs en passende huizen’

E

en eindje verderop in Noord Limburg doen ook de 43.000 inwoners van Venray mee aan de verkiezingen op 18 november. Bert Linskens trekt hier de PvdA-lijst. ‘Bouw Mee’ luidt de titel van het verkiezingsprogramma. Vijf thema’s vormen de inzet in Venray: woningbouw, behoud van werkgelegenheid, leefbaarheid, sociaal beleid en welzijn.

Huisvestingsbeleid De PvdA wil de komende jaren de woningbouwmarkt een impuls geven. Linskens: ‘De huizen zijn nu veelal gericht op de gezinnen, maar dat voldoet niet meer. Er moet verscheidenheid in het aanbod komen. Die slag wilen we maken, in de komende periode.’ 26 Rood november 2009

In de omgeving van Venray zijn veel OostEuropeanen werkzaam als seizoenarbeiders. Zij worden vaak beroerd gehuisvest. Op de vraag wat de PvdA hier aan kan doen zegt Linskens: ‘De seizoensarbeiders werken tegen lage lonen. Hoeveel het er zijn weten we niet precies. Maar zij vullen een leemte op in de arbeidsmarkt. Dat kan niet worden ontkend. Om kwalitatief goede huisvesting geven zij niet zo veel. Hoe meer geld zij overhouden, hoe beter zij het vinden. Dat maakt het voor ons lastig om daar een duurzaam huisvestingsbeleid voor te ontwikkelen.’

Leefbaarheid Terwijl er veel seizoenswerk is, kost het de grootste moeite reguliere arbeidsplaatsen in stand te

houden. De logistiek, van oudsher sterk vertegenwoordigd in de streek, blijkt uitermate kwetsbaar in crisistijd. De PvdA hoopt daarom kwalitatief duurzame banen te realiseren, die tegelijk een bijdrage leveren aan de leefbaarheid van de kleine dorpen in de omgeving. Daarom willen de sociaaldemocraten vooral banen ontwikkelen die de leefbaarheid in de dorpen ten goede komen. Linskens: ‘We zullen ervoor moeten zorgen dat we de kwaliteit van het onderwijs op het platteland garanderen, en de plaatselijke voorzieningen op niveau houden. Het sluiten van scholen in kleine kernen heeft een enorme emotionele impact op de gemeenschap. Daar moeten we ons goed bewust van zijn.’

De PvdA begint deze feestmaand december met de mogelijkheid om iemand een PvdA-lid­maatschap cadeau te geven. Ook gedurende het jaar 2009 blijft dit mogelijk zodat u ook voor andere gelegenheden zoals een verjaardag of pensionering een lidmaatschap cadeau kunt doen.

Geef een PvdA lidmaatschap cadeau! Iedereen, lid of geen lid, kan bijgaande bon invullen of de cadeaubon bestellen via­ www.pvda.nl en een lidmaatschap ter waarde van ¤ 25,- cadeau geven. De cadeaubon wordt na betaling verzonden naar degene die de bestelling doet, de begunstigde moet ter bevestiging een gedeelte terugsturen naar de PvdA waarna het lidmaatschap geactiveerd wordt. Dit cadeaulidmaatschap eindigt automatisch na 1 jaar, tenzij de ontvanger zelf aangeeft lid te willen blijven*. Met een PvdA lidmaatschapcadeau slaat u twee vliegen in één klap: u verrast een vriend, vriendin of familielid en de PvdA wordt een lid rijker!

Antwoordkaart

* Ook kan het lidmaatschap eerder eindigen in het geval de ontvanger schriftelijk te kennen geeft dit niet meer op prijs te stellen, waarbij echter geen teruggave van geld mogelijk is.

!

JA, ik geef iemand een lidmaatschap cadeau. Ik machtig de PvdA om eenmalig ¤ 25,– van onderstaand rekeningnummer af te schrijven Naam Adres Postcode Woonplaats Telefoon E-mail Bank- of gironr. (de cadeaubon wordt na betaling naar dit adres verstuurd) Plaats

Handtekening

Datum november 2009 Rood 27

opinie Per jaar sterven er zo’n tweehonderd Nederlanders door een tekort aan organen. Een nog veel groter aantal staat op de wachtlijst voor een orgaan. De PvdA is tegen actieve donorregistratie, PvdA-lid Pieter van Rijn is voor. Met dit pleidooi probeert hij tegenstanders over te halen.

Donor zonder tegenbericht L

id zijn van de PvdA voelt soms hetzelfde als het lot van de Feyenoordsupporter: er zijn altijd torenhoge verwachtingen, wisselvallige resultaten en de positie van de leiding wordt in de regel breed uitgemeten in de pers. Maar (om in de voetbal analogie te blijven) waar je bij Feyenoord precies weet waar het voor gaat en staat, is de PvdA vaak afwachtend in haar standpunten, kiezend voor het gelijkspel. Actieve donorregistratie is hier een typisch voorbeeld van, al zijn er in dit debat vooralsnog alleen maar verliezers. Actieve donorregistratie (ADR) wil zeggen dat iedereen boven de 18 die nog niet als donor geregistreerd is, een brief krijgt van de overheid met de vraag om al of niet donor te worden. Wie niet reageert, is na een aantal herinneringen automatisch geregistreerd als donor. Wie geen donor wil worden, kan dit eenvoudig online laten registreren. Overigens blijven bij dit systeem de huidige keuzemogelijkheden van kracht (lees: welk orgaan wel en welke niet en de keuzemogelijkheid om een ander te laten beslissen). Je kunt je registratie altijd wijzigen. De PvdA is anders dan D66, GroenLinks en de SP geen actief voorstander van dit systeem. De officiële reden is dat er geen sprake zou zijn van zelfbeschikking over het lichaam. Met deze mening schaart de PvdA zich aan de zijde van het CDA, VVD en PVV. De PvdA is net als de VVD en het CDA wel erg verdeeld op dit onderwerp.

Teleurgesteld In Nederland staan momenteel meer dan dertienhonderd kinderen en volwassenen op de wachtlijst voor een orgaan. Daarnaast zijn er nog veel meer mensen die in de nabije toekomst een orgaan nodig hebben, maar nog niet voor de acute wachtlijst in aanmerking komen. Vanwege het orgaantekort sterven in Nederland per jaar zo’n tweehonderd mensen. ADR is de belangrijkste aanbeveling van de onderzoekscommissie onder leiding van Jan Terlouw (2008). Overigens zegt de commissie terecht dat ADR altijd samen moet gaan met duidelijke campagnes, informatievoorziening en een betere kwaliteit daarvan in de ziekenhuizen. Als een van de initiatiefnemers van de burgerpetitie die Stichting 2 Miljoen Handtekeningen organiseert om actieve donorregistratie in de wet verankerd te krijgen, ben ik op dit punt teleurgesteld in mijn partij. Teleurgesteld omdat schrijfster Kim Moelands vanwege de gevolgen van Taaislijmziekte niet eens aanwezig kan zijn voor de presentatie van het boek dat zij schreef over haar ziekte. Teleurgesteld vanwege de zusjes van Doornik die naar Amsterdam zijn getogen om met De Telegraaf actie te voeren voor hun ­zieke zus Annemarie (19) die al twee jaar wacht op een nieuw hart en 28 Rood november 2009

­ ieuwe longen. Teleurgesteld omdat mijn partij niet kiest voor datgene n waarom zij mij vertegenwoordigt: om verstandige, rationele beslissingen te nemen gebaseerd op solidair en progressief gedachtegoed. Maar omdat ik geloof in mijn partij, ook op dit belangrijke vraagstuk, geef ik vier redenen waarom de PvdA zich dient uit te spreken voor actieve donorregistratie. Ten eerste is gebleken is dat de traditionele overheidscampagnes de afgelopen jaren tot nog toe nauwelijks effect hebben gesorteerd: ten opzichte van 2007 is er zelfs een daling van het aantal orgaantransplantaties. Zelfs een wereldwijd bekend fenomeen als de donorshow heeft slechts tot twaalfduizend extra donorregistraties geleid. Ten tweede is er het punt van zelfbeschikking. Met ADR wordt niet gesteld dat je donor moet worden, er wordt gesteld dat je een keuze dient te maken, voor of tegen. Je hebt dus altijd zelfbeschikking over je keuze. En dat is precies wat we nodig hebben om de willekeur en de onwetendheid bij mensen weg te

Illustratie Moker Ontwerp

nemen. Ten derde, de peilingen: uit betrouwbaar NIPO onderzoek (2005) is gebleken dat 75 procent van de Nederlanders voor ADR is. Uit recente peilingen van Een Vandaag en De Telegraaf spreekt meer dan 60 procent zich uit voor ADR en dat terwijl De Telegraaf normaliter aan de rechterkant van het debat staat. Dat brengt mij tot het laatste punt: de PvdA wordt verweten geen initiatief te nemen, niet te luisteren naar de burger. ADR is een handreiking waarmee de PvdA kan aantonen dat het kleur durft te bekennen, zich als leider van het debat durft op te stellen, daar waar het hoort te staan. In het streven naar winst in het progressieve debat is actieve donorregistratie daarom de perfecte aftrap. Pieter van Rijn is werkzaam als strategy consultant en is campagne adviseur van Stichting 2 Miljoen Handtekeningen. (www.2miljoenhandtekeningen.nl)

Uitgesproken

Dit boek geeft partijen en politici een reden minder om slecht te presteren! In Hoe word je een betere politicus? doen schrijvers Arjen Berkvens en Berend Jan van den Boomen van de Alfred Mozer Stichting een poging om de vaardigheden die iedere politicus moet bezitten, zo goed mogelijk te behandelen. Er is echter altijd sprake van een aantal factoren die bepalen welke vaardigheden noodzakelijk zijn en welke niet, zoals de politieke context en de tradities van een land. Zodoende is het volgens de schrijvers onmogelijk om een compleet handboek voor de politicus te schrijven. Toch zijn ze van mening dat politieke vaardigheden wel degelijk leerbaar zijn en dat deze niet per se in de praktijk geleerd hoeven te worden. De schrijvers bieden u met hun handboek de, bij wijze van spreken, universele ingrediënten voor een heerlijke politieke maaltijd. Het is aan de lezer om te bepalen welke ingrediënten toepasbaar zijn op zijn specifieke situatie. De schrijvers ontkennen echter alle ingrediënten te kennen of dat er methoden en technieken zijn die in de politiek nu nog niet toegepast worden, maar wellicht wel in de nabije toekomst. De pretentie is dat iedereen iets aan het boek moet kunnen hebben. Of je nu een campagne met een zeer laag budget voert, of een miljoenen verslindende campagne. Willemijn Ruissen

Gratis exemplaar De eerste tien inzendingen naar [email protected] krijgen een gratis exemplaar toegestuurd. U kunt uw voorkeur aangeven voor de Nederlandse of de Engelse versie. U kunt het boek bestellen via [email protected]. Eén exemplaar ¤ 10,-. Bestelling van extra ­exemplaren ¤ 7,50 per stuk. november 2009 Rood 29

varia Breinbreker

30

Horizontaal: 1+8. Periodiek onderhoud (3+7+3+2+3); 9. Kletsen erop los boven ziekenhuisbedden (10); 10. Verheffend, zo’n niet al te slimme medewerker (11 of 5+6); 13. Korte vrouwennaam (2); 14. Niet alleen wij (1+1); 15. Meisje in de poppetjes van je ogen (4); 16. Commando voor een schrijfwijze krijg je regelmatig van de bank (9); 19. Genees compleet (4); 20. Kletsende paddenstoel (4); 22. Aandoening tussen de benen van Sinterklaas (8); 26. Bevindt zich nog wel eens tussen je eigen borsten (4); 27. Dit lichaamsdeel komt achteraf dichtbij (9); 30. Kan iemand toekomen (3); 32. Deelt Suurhof een flinke klap uit? (2 of 1+1); 33. Gelderse klinkers (2); 34. Hoogstaand familielid (3); 35. Dat meisje is reeds gegroet (5 of 2+3); 37. Biertje, kroonprins? (4); 38. Man met pijp bij de Bijenkorf (5); 39. Dom familielid van het pantoffeldier (8 of 4+4) Verticaal: 1. Modern hoor, ergens tussen gister en morgen (10); 2. Adellijk apparaat (12); 3. Links feest van Kant (1+1); 4. De Indonesische ezel schreeuwt om geld (6 of 4+2); 5. Dit baantje is een contradictio in terminis (12); 6. Inzicht in dit begrip geeft enig besef (5); 7. Kan zelfs ondergronds een visie hebben (6); 11. Kan je mee spelen op tafel (3); 12. Kan aanleiding zijn voor een huilbui (6); 13. Frans is ook een Europeaan (3); 17. Kledingstuk van een joker (4); 18. Vertragende band (1+1+1); 21. Deze God was vroeger in het bezit van de onderwereld (5 of 3+2); 23. Scheikundig gevoel van verbondenheid (6); 24. Vrouwenkransje (5); 25. Kastonderdeel dat samen met wat wind voor wat leven zorgt (2+4 of 6); 28. Haags snoepje (5); 29. Meisje van negen (3); 31. Vervelend orgaan (4); 36. Krijgt dat sprookjesfiguur haar gage in Engeland? (3) Oplossingen Breinbreker 29: Horizontaal: 1. lintjesregen 5. p r 7. raadpensionari­ 9. recht door zee 12. ako 13. boekenwurm 15. ahoy 16. eiertikker 17. kilo 18. opvangruimte 20. tapijt­ 22. ingebed 23. champagnestreek Verticaal: 1. lerarentekort 2. tijd 3. seniorenkorting 4. einde­ 6. risicohypotheek 8. patientenstop 10. cpb 11. zuurremmers 14. marketeer 19. v.i.p 21. ach

Stuur uw oplossing vóór 20 januari naar: ­ PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam.­ De winnaar ontvangt een opvouwbare PvdA-paraplu. (Van­ wege de barre wintermaanden die ons te wachten staan.)

De prijswinnaar van Breinbreker 29 is: Roel Kwint uit Assen. Hij ontvangt een PvdA-fleecejack.

Prijsvraag Wie heeft dit gezegd? 1

2

‘Het zal nooit meer worden zoals vroeger.’ Weet u van wie dit citaat is? 1. Mariëtte Hamer

2. Joop den Uyl

3. Marcel van Dam 4. Felix Rottenberg Stuur uw oplossing vóór 20 januari naar: PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail uw oplossing naar [email protected]. De winnaar ontvangt een opvouwbare PvdA-paraplu. (Vanwege de barre wintermaanden die ons te wachten staan.)

3

4

Het citaat uit Rood nummer 4:

‘Congressen kopen geen straaljagers’ is afkomstig van Henk Vredeling. De winnaar van het PvdAfleecejack is Tiemon Boerema uit Eelde.

30 Rood november 2009

in memoriam Joke Ruarus 1927 - 2009

Rood Ledenblad van de Partij van de Arbeid

6e jaargang • nummer 5 • november 2009

Colofon Rood is het positief/kritische ledenblad van de‑Partij van de Arbeid waarin leden van de partij centraal staan. Leden worden van harte uitgenodigd te reageren op de inhoud van Rood en de redactie van ideeën, suggesties of‑kopij te voorzien. Rood verschijnt zes­maal per jaar en wordt gratis verspreid onder de leden van de PvdA in een oplage van 63.000‑exemplaren. Niet-leden kunnen een abonnement aanvragen via de leden­administratie (ledenadministratie@ pvda.nl of 0900-9553). Rood verschijnt ook in gesproken vorm voor mensen met een lees­ handicap. Info: FNB, tel.: (0486) 486486. Partij van de Arbeid Herengracht 54 / Postbus 1310 1000 BH Amsterdam 0900-9553 (lokaal tarief) / www.pvda.nl Redactieadres: Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam [email protected] Redactie: Ottolien van Rossem (samenstelling en eind­ redactie), Jan Schuurman Hess, Michiel Reijnen, Jurjen Fedde Wiersma­

Op 31 juli 2009 overleed Joke Ruarus. Ruarus, die in 1946 hielp bij de voorbereiding van de oprichtingsvergadering van de PvdA, is 63 jaar lid van de PvdA geweest. Ze is 85 jaar geworden. Joke Ruarus werd op 13 maart 1924 geboren. Haar vader prentte haar al vroeg in ervoor te zorgen altijd op eigen benen te kunnen staan. Daarom volgde ze de driejarige hbs en een cursus steno. In 1940 werd ze aangenomen als telefoniste en typiste bij de SDAP, maar moest na drie maanden al stoppen omdat de oorlog uitbrak. Na de oorlog ging ze wederom bij de SDAP aan de slag als stenotypiste. Bij de oprichtingsvergadering van de PvdA in 1946 mocht ze, tot haar grote teleurstelling, van de toenmalige secretaris niet aanwezig zijn. Ruarus is bij de PvdA hoofd van de typekamer en bureauchef geweest. In 1986 ging ze als bestuursassistente met pensioen. In de periode dat ze lid was van de PvdA heeft Ruarus één keer op het punt gestaan haar lidmaatschap op te zeggen. Dat was in de jaren zeventig toen de PvdA met de communisten dreigde samen te gaan. Maar in een interview met Rood in 2006 zei ze vooral leuke herinneringen te hebben aan haar tijd bij de partij. En hoewel ze de partij erg veranderd vond ten opzichte van vroeger, was ze toch tevreden over de huidige. ‘Wouter Bos doet

het wel goed. Hij is een tijdje onzichtbaar geweest voor de man in de straat, maar dat is nu gelukkig anders. We mogen niet klagen.’ Voormalig Internationaal Secretaris Jan Marinus Wiersma: ‘Joke was de steunpilaar van het partijbestuur, die wanneer niemand het meer wist, met antwoorden kwam. Zij was de stille kracht achter de organisatie van vele partijcongressen. Ik was vooral ook onder de indruk van de wijze waarop zij zich – gevraagd en ongevraagd – als het geweten van de partij liet gelden.’ Madeleine de Vries, maakte haar mee toen zij lid was van de bedrijfsledengroep, nu onder­ nemings­raad. ‘Joke was zeer begaan met de Partij van de Arbeid. Als werknemer, maar ook als adviseur van het Partijbestuur in de rol van werkgever. En zo herinner ik mij Joke vooral. Bij CAO-onderhandelingen met de werkgever en de Bedrijfs­ledengroep, behoedzaam instemmend knikkend of afkeurend schuddend. Of het nou een onderwerp van werkgevers- of werknemerszijde was.’

Eindredactie: Roselie Kommers Art direction en vormgeving: Studio Pollmann, Amsterdam Medewerkers aan dit nummer: Wouter Bos (column), Arjen Berkvens, Erwin Buter, Daan Dijksman, Michael Juffermans (Breinbreker), Lilianne Ploumen, Pieter van Rijn, Willemijn Ruissen Fotografie: De Beeldredaktie, Erik van der Burgt, Hollandse Hoogte, Superkate.com, Tessa Postuma de Boer Cartoon: Peter Pontiac, Amsterdam Illustratie: Moker Ontwerp, Amsterdam Lithografie: Grafimedia Amsterdam Drukwerk: vdbj _ Print Support, Bloemendaal Rood verschijnt onder verantwoordelijkheid van het partijbestuur. Overname van (delen van) artikelen, foto’s of ­illustraties alleen na uitdrukkelijke toestemming van‑de‑uitgever.

ISSN 1574-2733

mei 2007 Rood 31

SCS-COC-00812

column

Foto Martijn Beekman/Hollandse Hoogte

De Partij van Drees De afgelopen weken is mij vaak gevraagd of ik er eigenlijk niet verschrikkelijk van baal de AOW-leeftijd te moeten verhogen. Het antwoord is: nee. Ik sta volledig achter deze beslissing. Juist omdat ik niet slechts de Partij van de Arbeid maar ook de Partij van Drees leid. Al toen Drees en Suurhoff de AOW invoerden, bestond het besef dat als mensen langer zouden gaan leven het niet raar zou zijn als ze ook langer zouden gaan werken. Vijftig jaar na dato is dat natuurlijk ook prima mogelijk: we leven langer, we zijn gezonder en de arbeidsomstandigheden zijn enorm verbeterd. Velen van ons kúnnen dus ook langer werken. Maar moet het ook? Ja, het moet ook. Want met steeds minder jongeren en steeds meer ouderen hebben we straks iedereen nodig om onze verzorgingsstaat overeind te houden. Zodat ook onze kinderen en kleinkinderen beschikken over goede sociale voorzieningen, goed onderwijs en hoogstaande zorg. Daar is geld voor nodig en daar zijn mensen voor nodig. Beide vliegen sla je in één klap door langer door te werken. Maar niet iedereen kan langer doorwerken. Mensen die nu al dicht tegen hun AOW aan zitten, moet je er bijvoorbeeld niet mee overvallen. Die kunnen zich niet voorbereiden op een verandering van de wet. Voor

hen blijft alles dus ook hetzelfde. En mensen die hun hele leven lang al gewerkt hebben en tot hun 65e door blijven werken, verdienen het om te mogen kiezen of ze eerder met AOW gaan. Doen we dus ook. En voor mensen die in zware beroepen versleten zijn geraakt, zorgen we dat ze niet in het gat van de bijstand vallen maar langer mogen genieten van hun WW-, AOW/WIA- of IOW-uitkering. Minstens zo belangrijk is dat we, via de ARBO-wet en anderszins, alles uit de kast gaan halen om te voorkomen dat mensen zo lang in een zwaar beroep werken dat ze vroegtijdig versleten raken. Zo blijkt het toch mogelijk om op een sociale en solidaire manier de AOW-leeftijd te verhogen. Wie sociale verworvenheden wil behouden, moet ze durven veranderen. We laten rijkere ouderen meer mee betalen en we laten mensen die langer kunnen werken, dat ook doen. We laten eigenaren van dure huizen meer belasting betalen en proberen het vermogen van pensioenfondsen zo snel mogelijk weer op peil te brengen. Voorwaar iets waar juist de PvdA, de Partij van Drees, voor hoort te strijden. En dat doen we dus ook! Wouter Bos, politiek leider

De volgende Rood ­verschijnt begin februari