Risicobeheersing uitvoering Wmo

Risicobeheersing uitvoering Wmo Conferentie Tzorg

Suzanne Korthorst

Den Bosch, 19 mei 2015

Paul Schenderling

Zeist, 21 mei 2015

1

Inleiding

Conferentie Tzorg

Thema

Zelfredzaamheid van gemeenten in een steeds groter wordend speelveld

Als gevolg van de drie decentralisaties gaan gemeenten aan de slag over de volle breedte van het sociale domein

RIJK/PROVINCIES:

Curatieve zorg

GEMEENTE:

RIJK/PROVINCIES:

Bijstandsverstrekking

Langdurige zorg

Arbeidsongeschiktheidsregelingen

Inburgering en volwasseneducatie

Intramurale jeugdzorg

Huishoudelijke hulp Kortdurend verblijf

Minimabeleid

Re-integratie

Begeleiding / dagbesteding Beschermd wonen Inloopfunctie GGZ

Werkloosheidsvoorzieningen Pensioenvoorziening

Sociale werkvoorziening Voorziening nieuw beschut

Plaatsing arbeidsbeperkten bij reguliere werkgever Samenwerking arbeidsmarktregio’s

Jeugd- en opvoedhulp

Jeugd-GGZ

Jeugdzorg Plus Bron: Rijksbegroting Ministerie van SZW 2014; Rijksbegroting Ministerie van VWS 2014.

4

Actualiteit

Met de WMO hebben gemeenten er een flinke taak bijgekregen. Dit is niet alleen uitdagend, maar ook spannend

https://www.youtube.com/watch?v=LdZ8Gl6ucJ0 Volkskrant , 30 april 2015

5

2

Overzicht risico’s uitvoering Wmo


Veel aandacht in politiek en media is uitgegaan naar de risico’s voor de cliënten en de zorgaanbieders. Wij benaderen de risico’s én oplossingen vanuit gemeentelijk perspectief. 1

Zorgtoeleiding

2

Financiële beheersbaarheid

3

Kwaliteit

4

Onverwachte effecten van beleid

5

Rechtmatigheid en uitvoerbaarheid

7


1

GOEDE EN TIJDIGE INDICATIES

PRIVACY

Risico 1: zorgtoeleiding

• Voorbeeld: gemeenten willen met multidisciplinaire teams betere indicaties te stellen.

• Voorbeeld: bij zorgtoeleiding en zorgverlening zijn vele partijen betrokken.

• Indicatiestelling: komen de mensen die echt zorg nodig hebben in zorg? • Diagnose: wordt de juiste zorgvorm toegewezen? Met name zorgen over doorverwijzing naar specialistische zorg; teveel focus op multidisciplinair breed en generiek en weinig op wat eerst.

• Samenwerking in multidisciplinaire teams vraagt om het uitwisselen van dossiers met privacygevoelige informatie, bijvoorbeeld in een wijkteam. De informatiestroom van dossiers, verwijzingen en beschikkingen bevat privacygevoelige informatie. • Leven gemeenten hun verplichting tot hergebruik van eenmaal verstrekte gegevens na?

8


2

Risico 2: financiële beheersbaarheid

• Reëel begroten: heeft de gemeente prognoses van de verwachte cliëntaantallen en budgetten?

€€ 100.000-

• Voorbeeld: Dordrecht heeft financieel tekort BUDGETTEN en treft maatregelen.

• Zicht op uitputting budget: heeft de gemeente zicht op de budgetuitputting en houdt de gemeente rekening met langlopende verplichtingen?

€ 200.000€ 300.000€ 400.000€ 500.000€ 600.0002015

STUREN OP CLIËNT: AANTALLEN

2016

2017

2018

• Focus op beheersing kosten korte termijn, investering ter voorkoming kosten langere termijn onder druk

• Als er te weinig budget is: hoe te sturen op cliëntaantallen of bedrag per cliënt, zodat er geen financieel tekort ontstaat? • Als er te veel vraag is: hoe omgaan met wachtlijsten die ontstaan bij deze vorm van sturing?

9


3

WELZIJN

Risico 3: kwaliteit

• Voorbeeld: Bezuiniging op basisinfrastructuur, nu draaiend op vrijwilligers of zorginstellingen die welzijn erbij doen

• Voorbeeld: zijn klachten van cliënten MONITORING over de kwaliteit van zorg in beeld?

• Welzijnsinstellingen krijgen jaarcontracten, pas dit jaar meer aanbestedingen. • Welzijn wordt ingevuld met zorggerelateerde aanpakken • Nuldelijnszorg als sluitpost; dit kan op langere termijn tot zwaardere zorgbehoefte leiden.

• Hoe houdt de gemeente zicht op de kwaliteit van zorg die geleverd wordt? Welke vorm van transparantie mag de gemeente verwachten van zorgaanbieders over bijvoorbeeld klachten en calamiteiten? • Hoe de gemeenteraad te informeren?

10


4

BELEIDSPARADOX:

Risico 4: onverwachte effecten van beleid

• Voorbeeld: mensen raken gewend aan individuele begeleiding.

• Voorbeeld: “Wij zitten bij u aan de PATERNALISME keukentafel, omdat we -PARADOX: u zelfredzaam willen maken.”

• Is de geboden zorg nodig? • Hoe kan zorgafhankelijkheid voorkomen worden? • Is het mogelijk regelmatig van interventie te wisselen om zodoende de cliënt én de eigen organisatie scherp te houden?

• Houdt de gemeente rekening met averechtse effecten? • Hoe reageert de samenleving op de sociale interventies? Welke beleidsaanpassingen zijn nodig?

Bron: Verwey-Jonker Instituut.

11


5

Risico 5: rechtmatigheid en uitvoerbaarheid

• Heeft uw gemeente het proces van zorgtoeleiding – in het bijzonder: de processen van verwijzingen en beschikkingen – getoetst op eisen?

RECHTMATIGHEID

UITVOERBAARHEID

• Heeft de gemeente de processen afgestemd met zorgaanbieders?

• Voorbeeld: als gemeenten verschillende eisen stellen, heeft de aanbieder te maken met grote administratieve lasten.

• Is het contract eenvoudig genoeg om uit te voeren, rekening houdend met het feit dat veel zorginstellingen te maken hebben met vele financiers?


12

3

Intermezzo: herkent u deze risico’s? Welke risico’s zijn het belangrijkst?

Overzicht hoe om te gaan met risico’s

Er zijn diverse knoppen om aan te draaien:

1

Strenger aan de poort

2

Gemeentelijke sturing op kwaliteit / resultaat

3

(Zorg)innovatie

4

Intergemeentelijke samenwerking

5

….

14

Overzicht knoppen om aan te draaien

1

Knop 1: strenger aan de poort

• Gemeenten kunnen strenger indiceren om STRENGERE de uitgaven te INDICATIES beperken.

• Dilemma: strengere indicatiestelling kan ertoe leiden dat mensen die zorg nodig hebben geen zorg ontvangen.

• Dilemma: creëert dit een toegankelijkheidsprobleem? HOGERE EIGEN

BIJDRAGEN

• Gemeenten kunnen hogere eigen bijdragen invoeren om de uitgaven te beperken.

• Ander dilemma: welk systeem van eigen bijdragen kiest de gemeente? Welke mate van inkomensafhankelijkheid?

• NB: Meer winst te behalen door versobering werk & inkomen? Werk de beste zorg!

15


2

Knop 2: gemeentelijke sturing op resultaat

• Voorbeeld: gemeenten kunnen aanbieders KWALITEITSvragen om te voldoen EISEN aan kwaliteitseisen en daar transparant over te zijn.

• Dilemma: is het contract eenvoudig genoeg om uit te voeren, rekening houdend met het feit dat veel zorginstellingen te maken hebben met vele financiers?

• Voorbeeld: gemeenten kunnen overgaan op RESULTAATresultaatfinanciering en FINANCIERING kwaliteitsprikkels inbouwen voor zorgaanbieders.

• Dilemma: sturen met behulp van regels en prikkels kan de professionele ethiek uithollen. Zie bijvoorbeeld het recente boek van Joris Luyendijk, die er op wijst dat amorele systemen in steeds meer sectoren de overhand nemen.


16


3

NIEUW

Knop 3: zorginnovatie

Wmo-indicaties alleenstaanden t.o.v. totaal aantal alleenstaanden

12% 10%

• Gevolgtrekking: gezien de impact van huishoudens-samenstelling op het gebruik van Wmo-voorzieningen is het organiseren van woongroepen effectiever dan het aanbieden van medische hulpmiddelen.

8% 6%

ARRANGEMENT

Wmo-indicaties echtparen t.o.v. totaal aantal echtparen

4% 2% 0% 2009

• Sommige gemeenten geven een wijkteam een ongeoormerkt POPULATIEbudget, wat kan leiden BEKOSTIGING tot nieuwe, doelmatiger zorgvormen.

2010

2011

2012

• Dilemma: in grote samenwerkingsverbanden komt innovatie moeilijk van de grond. Gemeenten die in kleiner verband samenwerken, doen het beter.


17

Aanvullend voorbeeld

3

Voorbeeld uit een van de G4-steden: op basis van statistieken op wijkniveau worden sociale wijkteams en GGZ-teams aan elkaar gekoppeld •

Statistische analyse van gemeente en GGZ-instelling laat hoge prevalentie van psychische problematiek zien in Bij de perspectieven combinatie met vooral om INZICHT. schuldenproblematiek en overlast in de wijk. • … DATA

REGIONALE

INSTRUMENTEN

BELEIDSCYCLUS:

STURING •

tot en met

•

gaat het

Sociale wijkteams signaleren problemen met huishoudens en schakelen meteen FACT-team en/of POH-er van GGZinstelling en/of de sociale dienst in.

Afspraken op regioniveau tussen gemeente, GGZinstellingen en verzekeraars, met concrete sturingsparameters op basis van data op wijkniveau.

18


4

Knop 4: bevorderen intergemeentelijke samenwerking

• Gemeenten kunnen samen met andere GEZAMENLIJKE gemeenten een CONTRACTEN contract opstellen .

RISICOVEREVENING

• Gemeenten kunnen onderling afspraken maken over risicoverevening.

• Het gezamenlijk opstellen van contracten zorgt voor meer kennisdeling en maakt contracten gemakkelijker uitvoerbaar voor zorgaanbieders. • Dilemma: grotere inkoopcoalities zijn minder democratisch en laten minder ruimte voor maatwerk.

• Dilemma: het bedenken van een goed risicovereveningssysteem is complex en conflictgevoelig.


19

4

Hoe gaat u om met de risico’s? Groepsgesprek over knoppen om aan te draaien

www.berenschot.nl www.twitter.com/berenschot_nl [email protected] Suzanne Korthorst 06-51748659 [email protected]

Paul Schenderling 06-23195860 [email protected]

Risicobeheersing uitvoering Wmo

Recommend Documents