takes gastransport further
Risico’s van CO2 leidingen Kennistafel buisleidingen
T. Veenstra HSE coordinator
Utrecht, 7 september 2010
Groningen, 9-9-2010
1
Inhoud Duurzaamheidsbeleid van Gasunie Ontwikkelingen van CCTS Risico’s van CO2 leidingen – Lopende onderzoeken
2
Facts and figures Gasunie 2009 Transported volumed
125 BCM
Export stations
14
Total length
15.000 km.
Gas delivery stations
1.300
Compressor stations
18
LNG storage facility
1
Blending stations
11
Research facilities
2
Pressure regulation stations
84
Nitrogen injection
1
3
Strategische doelstellingen Duurzaamheid
Footprint reductie
Faciliteren van de groengasmarkt
Schone efficiënte Energietoepassingen & transport
CO2 Capture Transport en Storage
4
CO2 Transport en Opslag Doelstellingen: CO2 transport faciliteren in Nederland Gedegen onderzoek is noodzakelijk (veiligheid, techniek, economie, etc.) Samenwerking in lopende initiatieven
• • • • •
CCS pilot-project met RWE Rotterdam Climate Initiative NUON Magnum CCS Noord Nederland Masterplan met EBN
•PRCI •EPRG
5
Eigenschappen van CO2
6
Veel publiciteit……
7
Nederland is geschikt voor CO2 opslag ( ook voor CO2 van Duitsland en Belgie op termijn). Duitsland heeft ook opslag mogelijkheden Er zijn grote transport afstanden nodig
3
CO2 emissie bronnen Potentiele opslag locaties Steenkool lagen
4 The Netherlands1
2
Duitsland heeft veel steenkool lagen voor eventuele opslag
CO2 transport
Belgie
8
Mogelijkheden CO2 opslag
9
Lagen in de ondergrond, geen holle ruimtes
10
11
Wat is risico? Risico = “kans” x “gevolgen” Dus: risico verminderen is kans verlagen of gevolgen verkleinen
x
12
Risico beleid in Nederland: Zonering principes voor transport van gevaarlijke stoffen effect afstanden
Ca. 200m: beperkt aantal mensen
10-6: geen nieuwe bebouwing 10-5: slopen
13
CO2 transport is meer dan pompen van A naar B
De afvang moet aan deze condities voldoen
Situatie bij opslag bepaalt de condities
14
Welke issues spelen een rol bij het transport van CO2?
Focus
15
Health, Safety and Environment
16
Technische aspecten
17
Different study zones
18
Different study zones Pipeline Zone
Information
Pressure, temperature and flow rate measurements (t) indication
Expansion Zone
Heat Exchange Zone
(Cloud) Dispersion Zone
Temperature, velocity and phase components measurements (t) indication
CO2 concentrations measurement (t) indication
Leakage quantity (t)
• CO2 physical behavior analysis and understanding • Boundary conditions for the CO2 cloud
CO2 Cloud characteristics
Safety Zoning
19
COSHER Reason: There is no experience with high volume high pressure CO2 pipelines in EU Safety models predict large safety zones (Validated) expansion models are not available Dispersion models for heavy gas are available and will probably work for CO2 (in the gaseous phase) There is a general need for validation of CO2 models
COSHER is an initiative of Gasunie and Statoil 10 Industrial partners High volume outflow possible in USA at Denbury
Measurement to supply data for model validation and video
recordings for demo purposes will be made
Stepped approach in pipeline diameter, phase and volume
20
Draft outline test facility
Test line: ¼ mile, 12’’, 120 bar Existing main line, 20’’/24”, 120 bar, dense phase
X X
Vertical & X
Horizontal vent
X
X 2x 8’’ vertical blow down valves
21
Release conditions (planning) Horizontal (preferred) and vertical releases Gas and dense phase Free releases and releases in semi-confined spaces and crater formation Orifice diameters 8”, 12”, 20”, …. Experiments at daytime and at night time Under stable and unstable conditions
22
Ultimate goal
Models will have to present realistic data and be convincing in reliability, reproducibility and accuracy RIVM has to agree on models used to calculate safety zones Aim for a European standard approach of calculation of safety zones (International level playing field), but with respecting the national legislation in this field On- and offshore
23
Uiteindelijke doel: Risico contouren CO2 leidingen
24
Graaf incident met CO2 leiding
25
takes gastransport further
Bedankt voor uw aandacht!
Groningen, 9-9-2010
26
