Rio aan de Rijn 2010
Van risico’s naar maatregelen 22 maart 2013
Wie zijn wij?
www.vdmmp.nl Beleid en onderzoek. Communicatie. Trainingen (o.a. sociale media, crisiscommunicatie, evenementenveiligheid, crisisbeheersing)
Dagdeel I: 09.00 – 12.00 uur I. Welkom en introductie II. Risicoanalyse Uitleg en oefenen
Dagdeel II: 13.00 – 16.30 uur III. Capaciteitenanalyse Uitleg en oefenen
IV. Na de analyses V. Tips, Tricks & Tot slot
Verwachtingen? Afspraken: de 2 T’s
Rondje verwachtingen
1. 2. 3. 4.
Wie ben je? Welke functie heb je? Welke verwachtingen heb je? Welke ervaringen breng je mee?
I. Welkom en introductie Wat verlangen we van onze partners?
25 x een andere regie? 25 x een andere werkwijze? 25 x een andere samenwerking? 8
Initiatiefnemer: Portefeuillehouders Overleg Crisisbeheersing Opdrachtgever: Veiligheidsberaad e.a. Aanleiding: recente ervaringen 9
Keuze handreiking: Werkwijze van de veiligheidsregio
Context handreiking - Werkwijze crisisbeheersing in drie kernvragen: Regionaal Risicoprofiel • Wat bedreigt de regio en hoe erg is dat? Regionaal Beleidsplan • Wat moeten we dan kunnen en wat hebben we daarvoor nodig? Regionaal Crisisplan/Rampbestrijdingsplan • Wie doet dan wat en wie informeert wie?
Definitie risicovol evenement: Een voorzienbare of onvoorzienbare gebeurtenis, die ● toegankelijk is voor een verzameling mensen, ● plaats heeft binnen een bepaalde tijd en ● binnen een bepaalde omgeving en die kan leiden tot ● risico’s voor het leven of de gezondheid van (veel) personen, het milieu, (grote) materiële of vitale belangen van de samenleving en maatregelen of voorzieningen vergt van het daartoe bevoegd gezag om ● die dreiging weg te nemen of ● de schadelijke gevolgen te beperken. 12
Informatie is het coördinerend mechanisme: wie informeert wie? Elke processtap is afhankelijk van informatie uit eerdere of latere processtappen.
Dat betekent dat het (vooraf) delen van informatie met elkaar van noodzakelijk belang is!
Hoe weet je of een evenement risicovol is?
Risicoscan 1. Simpele Excel-modellen I. Optelling en gemiddelde van risicovariabelen 2. Gewogen Excel-modellen I. Idem, maar belangrijke krijgen hoger gewicht 3. Mediatormodellen I. Causale relaties tussen enkele variabelen en mediërende invloed daarop van derde variabelen 4. Interactieve modellen I. Causale relaties tussen alle variabelen en mediërende invloed tussen die variabelen
Risicoscan 1. Simpele Excel-modellen I. Optelling en gemiddelde van risicovariabelen 2. Gewogen Excel-modellen I. Idem, maar belangrijke krijgen hoger gewicht 3. Mediatormodellen I. Causale relaties tussen enkele variabelen en mediërende invloed daarop van derde variabelen 4. Interactieve modellen I. Causale relaties tussen alle variabelen en mediërende invloed tussen die variabelen
Risicoscan uitleg
Vraag: “Hoe erg is die ene B?”
Gebruik maken van het GBV! Doel: wel/geen multi adviesfase inbouwen
INTEGRAAL operationeel advies Met elkaar komen tot een gedeeld beeld over wat de risico’s zijn van een evenement!
Even kort samengevat • Begint bij melding of aanvraag via (digitaal) aanvraagformulier van organisator • Risicoscan classificeert het evenement
• Behandelaanpak; al dan niet op basis van mono of integraal veiligheidsadvies
• (Optionele) adviesfase en registratie
Dan inventariseren en analyseren risico’s en capaciteiten.
II. Risicoanalyse Uitleg en oefeningen Welke risico’s zijn er bij evenementen?
Eerste deel van de risicoanalyse
Met elkaar komen tot een gedeeld beeld over wat de risico’s zijn van een evenement!
Eerste deel van de risicoanalyse
Met elkaar komen tot een gedeeld beeld over wat de risico’s zijn van een evenement!
Risico’s: iedereen kijkt er anders naar en gaat er anders mee om!
Een gedeeld beeld 2 VRAGENLIJSTEN: WAARSCHIJNLIJKHEID & IMPACT VAN 19 INCIDENTTYPEN INCIDENTSCENARIO’S (RISICODIAGRAM) ‘GEWELD’
‘ONGELUKKEN’
ORDEHANDHAVING
(CAPACITEITENDIAGRAM)
1 VRAGENLIJST: WAARSCHIJNLIJKHEID & IMPACT VAN 49 TE BEHALEN PRESTATIES
‘GEDRANG’
OPSPORING BRAND- EN ONGEVALSBESTRIJDING EMISSIEBESTRIJDING ACUTE GEZONDHEIDSZORG PUBLIEKE GEZONDHEIDSZORG
RISICOPROFIEL ALS BASIS VOOR HET INTEGRAAL VEILIGHEIDSADVIES
COMMUNICATIE PUBLIEKE ZORG OMGEVINGSZORG
© METHODE IS ONTLEEND AAN NATIONALE RISICOBEOORDELINGSYSTEMATIEK, HANDREIKING REGIONAAL RISICOPROFIEL EN REFERENTIEKADER REGIONAAL CRISISPLAN - 2009
Beoordelen ‘waarschijnlijkheid’ • Volgens incidenttypen
Incidenttypen zoals: • • • • • • • • •
Gedrang Geweld Aanslag Volksgezondheid Brand Instorten Verkeer Telecommunicatie/ICT Kwaliteit organisator
Incidenttypen zoals: • • • • • • • • •
Gedrang Geweld Aanslag Volksgezondheid Brand Instorten Verkeer Telecommunicatie/ICT Kwaliteit organisator
En wat met mogelijke oorzaken? • Alcohol en drugs • Slapende chauffeur • …
Eerst waarschijnlijkheid… en dan pas de impact….
Immers: zonder risico geen impact
Begrip Waarschijnlijkheid Beoordelen ‘waarschijnlijkheid’ ● Niet van toepassing ● Zeer onwaarschijnlijk ● Onwaarschijnlijk ● Mogelijk ● Waarschijnlijk ● Zeer waarschijnlijk
Oefening: Risico’s Oktoberfest -
Gesloten terrein in park binnenstad Amersfoort 30.000 bezoekers 1 oktober 2013 1 organisator Onderdeel van groot feest in stad Opdracht: Bepaal de waarschijnlijkheid van de risico’s
Impactcriteria
Beoordelen ‘impactcriteria’ fysieke veiligheid • Doden • Gewonden / Zieken • Lichamelijk lijden
Begrip Impactcriteria fysieke veiligheid Beoordelen ● Doden ● Gewonden / Zieken ● Lichamelijk lijden
0
A
B
C
D
E
Doden
NVT
1
2-4
4 - 40
40 - 400
> 400
Gewonden/zieken
NVT
1
2-4
4 - 40
40 - 400
> 400
Lichamelijk lijden
NVT
< 400
> 400
< 4.000
< 40.000
> 40.000
Oefening: Invullen impactcriteria bij Oktoberfest Incidenttypen
GEWELD GEDRANG
AANSLAG
BEDREIGING VOLKSGEZONDHEID
OVERSTROMING
NATUURBRAND
EXTREEM WEER
OVERIGE INCIDENTTYPEN NATUURLIJKE OMGEVING
BRANDEN IN (TIJDELIJKE) BOUWWERKEN
INSTORTING (TIJDELIJKE) BOUWWERKEN
EMISSIE VAN CBRNE-STOFFEN
VERSTORING ENERGIEVOORZIENING
VERSTORING DRINKWATER-/VOEDSELVOORZIENING
VERSTORING AFVAL-/AFVALWATERVERWERKING
VERSTORING TELECOMMUNICATIE/ICT
VERSTORING FUNCTIES PUBLIEKE RUIMTE
VERKEER EN VERVOER
Waarschijnlijkheid Soc. Psych. impact
15
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
15
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
ONGEVALLEN DOOR KWALITEIT EVENEMENTENORGANISATIE/-ORGANISATOR 0
ONGEWENSTE SAMENLOOP PLANBARE EVENEMENTEN
Impactcriteria overige veiligheid
Waarschijnlijkheid
0
0
0
0
Waarschijnlijkheid
Soc. Psych. impact
Aantasting bestuur
Economische veiligheid
Ecologische veiligheid
0
0
0
0
0
Overige criteria:
Sociaal psychologische impact Aantasting lokaal/regionaal bestuur Economische veiligheid Ecologische veiligheid
Begrip ‘Sociaal Psychologische Impact’ Gedragsmatige reactie bevolking aan de hand van de vier primaire emoties: - Blij - Bedroefd - Boos - Bang
Ons advies: blijf dicht bij je gevoel: Stel een incidenttype doet zich voor wat is dan de primaire emotie en hoe erg is deze? Score Beoordeling
0
A
B
C
D
E
Geen
Beperkt
Beperkt/normaal
Normaal
Normaal/aanzienlijk
Aanzienlijk
Aantasting lokaal bestuur Tip Wet van Pleuris 1.0
P = VxRxM² P= pleuris-sterkte V= verwijtbaarheid R= relevantie M= mediageniekheid Kan helpen om in te schatten hoe “pleuris” gevoelig het evenement is!
Verwijtbaarheid • Is er een persoon of instantie die de schuld kan krijgen? • Hebben deze ook een formele verantwoordelijkheid? • Welke rol hebben de verantwoordelijken? • Houdt men nog steeds dingen achter? • Was de gebeurtenis voorzienbaar? • Is zoiets al eens eerder gebeurd?
Relevantie • Betreft de gebeurtenis iets wat mensen belangrijk vinden? • Is gebeurtenis symbolisch voor andere zaken of ontwikkelingen? • Hoe groot is geografische en psychologische afstand? • In hoeverre is er maatschappelijke onrust waar gebeurtenis op aansluit? • Leidt gebeurtenis tot ontstaan van een vijandbeeld? • Tast gebeurtenis vertrouwen van burger aan?
Mediageniekheid • Hebben verantwoordelijken een hoge positie? • Zijn er eerder fouten gemaakt? • Symbolische plaatjes met impact over de gevolgen (slachtoffers of schade)? • Is er veel pers aanwezig? • Is er überhaupt informatie te krijgen (foto’s of interviews)? • Worden de media door andere hypes gedomineerd? • Is het probleem begrijpelijk uit te leggen?
Wet van Pleuris 2.0 zou moeten zijn:
P=V R (S)M³ x
x
P= pleuris-sterkte V= verwijtbaarheid R= relevantie (S)M= social mediageniekheid
Oefening: impact Oktoberfest
Criterium ‘sociaal psychologische impact’
Criterium ‘aantasting lokaal en regionaal bestuur’
Totaal = Risicodiagram: helpt inzichtelijk maken wat er zich in het ergste geval kan voordoen
Totaal = Risicodiagram: helpt inzichtelijk maken wat er zich in het ergste geval kan voordoen
Hoe vaak doen jullie een risicoanalyse?
Een keer zonder maatregelen! En een keer met maatregelen (wat is t effect?)
Deel III: Capaciteitenanalyse Uitleg en oefenen
Capaciteiten?
In enge zin: mensen en middelen In ruime zin: het vermogen om bepaalde prestaties te behalen, binnen een bepaalde tijd, binnen een bepaalde omgeving en het continueren daarvan over een bepaalde periode..
Impact capaciteiten beoordelen 0 – NvT A – Capaciteit uit basiszorg B – Beperkte opschaling C – Aanzienlijke opschaling D – Grote opschaling E – Zeer grote opschaling
Oefening: waarschijnlijkheid en impact capaciteiten
Totaal = capaciteitendiagram: helpt inzichtelijk maken welke inzet er wordt verwacht
Deel IV: Na de analyses
Risicoprofiel is opgesteld uit: - Risicodiagram - Capaciteitendiagram - Uitleg: argumentatie (“notulen”) - (Optie: feiten en ervaringen)
- En dan….
Stel het INTEGRAAL operationeel advies op Dit is stap 4 Het advies bestaat uit….
RISICOPROFIEL met argumentatie ruimte voor de handtekening
Tip! Zorg voor die handtekening onder het integraal veiligheidsadvies, want dan “ligt er wel een memo!”
Tip: leg de adviesrol vast binnen het Regionaal Beleidsplan
WVR, art. 10 b: “adviseren van het bevoegd gezag over risico’s van branden, rampen en crises in de bij of krachtens de wet aangewezen gevallen alsmede in de gevallen die in het beleidsplan zijn bepaald.”
Stap 5: Operationeel voorbereiden
Benut in deze voorbereiding (wederom) scenario denken!
Wat kan er gebeuren en wat is hier de mogelijke impact van?
Scenariodenken: wat kan er gebeuren en wat zijn de gevolgen?
Tip Table Top oefening
Werk eens een incidenttype met elkaar uit. Stel nu dat….
Stap 6 – uitvoeren evenement zelf
Integraal voorbereid en anders…. Vakvolwassenheid!
Stap 7: evalueren Gebruik het risicoprofiel bij de evaluatie!
V. Tips, Tricks en Tot slot
Tips & Tricks -
Leg adviesrol vast Leg afspraken/definities vast Zorg voor die handtekening Risicoanalyse continu Risicoprofiel benutten bij evaluatie Gebruik diverse informatie bronnen, zoals sociale media, intelligence.
Tot slot: www.infopuntveiligheid.nl Dossier: evenement en veiligheid
Dank voor jullie aandacht! Succes! Niek van As Mail:
[email protected] Twitter: @niekvas VDMMP B.V. De Molen 13
3994 DA Houten Postbus 302 3990 GC Houten Telefoon: 030 – 634 54 40 Fax: 030 – 634 54 49 Website: www.vdmmp.nl Email:
[email protected]
Roy Johannink
[email protected] @hemmelhoes
