Stadsvisie Alphen aan den Rijn

Inleiding van de burgemeester

Stadsvisie Alphen aan den Rijn Opdrachten voor de stad

Bouwstenen

Een interactieve geschiedenis

Postbus 13, 2400 AA Alphen aan den Rijn Telefoon 0900-4811111 gemeente @alphenaandenrijn.nl www.alphenaandenrijn.nl

Midden in de samenleving

Alphen richting 2018: zo zien wij dat! Toen de gemeenteraad besloot dat Alphen aan den Rijn een toekomstvisie zou krijgen, was al meteen duidelijk dat het geen visiedocument ‘voor de stad’ maar ‘van de stad’ zou worden. De visie zou ook ‘in de stad’ ontstaan: ambtenaren, raadsleden en college zouden, indachtig de principes van het duaal bestuur, deelnemen aan een zoektocht naar ‘wat de stad wil’. Een interactieve zoektocht langs markten, scholen en zaaltjes om erachter te komen wat Alphenaren vinden, weten en willen. Belangrijke informatie om uiteindelijk te komen tot een stadsvisie die richting geeft aan zowel de ruimtelijke als de sociale toekomst. Ruim twee jaar na dat besluit is onze stadsvisie klaar. En ik ben er als burgemeester trots op. ‘Alphen richting 2018: zo zien wij dat!’ is een eigenwijze, De klok tikt door. De stad ontwikkelt zich van dag tot dag. Soms zetten we de klok heel even stil. Om terug te kijken, te leren van de ervaringen in het heden en verleden en om een nieuw perspectief te kiezen. Dan loopt de klok weer door, richting 2018………… en verder!

geïnspireerde en - zo verwacht ik - inspirerende uitnodiging aan u (en jou!) om samen te werken aan het Alphen dat wij met elkaar willen worden. Een uitnodiging aan de gemeentelijke organisatie, aan het college, aan zo’n 1500 Alphenaren die tijdens de zoektocht hun ideeën hebben bijgedragen. En een uitnodiging aan de gemeenteraad, die de stadsvisie unaniem heeft vastgesteld, om te controleren of wij richting 2018 op koers blijven. Ik spreek op deze plaats mijn dank uit aan allen die in welke vorm dan ook aan dit project hebben bijgedragen en wens u veel lees- en kijkplezier.

Nico Schoof Burgemeester

2

3

Die visie leest u in dit boekje. Nu beslaat die visie maar een paar bladzijden, en het boekje is een stuk dikker. Onze visie is namelijk niet los te zien van hoe we, samen met de stad, aan die visie gewerkt hebben tijdens onder andere de ‘Ideeënfase’ (lees: ‘een interactieve geschiedenis’). Ook de ‘bouwstenen’ moet je doorgebladerd hebben om te Met deze toekomstvisie heeft het

begrijpen hoe we van losse idee-

bestuur een aantal stevige keu-

ën, meningen en gedachten tot

zes gemaakt. Keuzes waar toe-

een samenhangende visie zijn

komstig beleid op gebouwd kan

gekomen. In het hoofdstuk

worden. Keuzes die betrekking

‘opdrachten voor de stad’ ten

hebben

slotte, vindt u een aantal taken

op

de

positie

van

Alphen aan den Rijn in de regio,

waar

bestuur,

gemeentelijke

maar ook op hoe Alphenaren

organisatie en anderen in de stad

met elkaar in de toekomst willen

met elkaar de schouders onder

samenleven. Deze toekomstvisie

gaan zetten om ‘richting 2018’ de

wordt voor bestuur en gemeente-

stad te worden zoals wij die

lijke beleidsmakers een belang-

graag zien.

rijk kompas.

4

5

Visie 2018 Alphen uniek?

Wat maakt Alphen aan den Rijn

aangevuld met tal van bedrijven

uniek? Het groen? De gebouwen?

in en om de stad, op maximaal

De Molenviergang, het Archeon

een half uur afstand per auto of

en Avifauna? Zijn inwoners? De

openbaar vervoer (OV), dragen

bedrijven? Absoluut. Maar op de

bij aan de ‘complete stad’ Alphen

nationale schaal is Alphen aan

aan den Rijn.

den Rijn vooral uniek vanwege

Een ‘complete stad’ die optimaal

zijn ligging. Het is vooral een

profiteert van voorzieningen in

kwestie van hoe je ernaar kijkt.

zijn achtertuin en tegelijkertijd

Als je even een andere bril opzet

ook weer een ondersteunende

zie je Alphen als unieke woon-

(regio)functie voor de omliggende

stad aan de Rijn, midden in het

dorpen vervult.

Groene Hart, met een eigen vliegveld, verschillende ziekenhuizen (waaronder een academisch), een paar universiteiten, een paar

…de ‘film’ loopt door, het is inmiddels 2018……

Zet de bril op en kijk op de volgende pagina!

Hogescholen, het Rijksmuseum en Paradiso. Gezien door die andere bril: al deze voorzieningen,

6

7

Alphen vlakbij Bereikbaarheid. Daar draait het

Alphens grootste talent is organisatie

om. Immers, als je er niet kunt komen, heb je niks aan je unieke

In 2018 is Alphen aan den Rijn

ligging. Daarom zorgde de stad

nog steeds een stad. Maar de

in de jaren na 2004, samen met

wijken en dorpskernen hebben

Provincie en Rijk, voor een

een ‘dorps’ karakter weten te

goede aansluiting op de snel-

bewaren. Dat ‘dorpse’ kenmerkt

weg naar Rotterdam en vooral

zich door het feit dat men

voor een goede wegverbinding

elkaar kent en wat men elkaar

met Amsterdam/Schiphol. En

aanspreekt als er wat aan de

natuurlijk ijverde het gemeente-

hand is. Iets dat de stad echt

bestuur ook voor een beter en

heeft moeten ‘organiseren’ in

frequenter openbaar vervoer.

de vorm van een hecht samen-

Want wie in 2004 nog pendelde

werkingsverband tussen de ge-

tussen Alphen en Amsterdam of

meente, de politie, de brandweer

Rotterdam, die was wel even

en de welzijns-, de maatschap-

onderweg. Die wist precies hoe-

pelijke en de zorginstellingen.

veel stoeptegels er op het oude

Alphen ging daar al in 2004

station van Alphen lagen. Of

voor ‘afkijken’ bij onder meer

hoeveel lichtmasten je op de

de ‘Deventer Wijkaanpak’. Die

snelweg vanuit je stilstaande

samenwerking bestrijkt alles:

auto kon zien. Daar wilde

van zwerfvuil tot geweld achter

Alphen aan den Rijn vanaf.

de voordeur. En op dezelfde

Visie manier ontstonden de ‘multicentra’: multifunctionele wijk-

Alphen aan den Rijn in Perspectief

8

9

gebouwen, met ook een deels commerciële functie (zoals werkplekken voor wie even niet op de zaak wil werken, maar thuis

Alphen een leefbare stad, door vertrouwen in de mogelijkheden van mensen en investeren in gelijke kansen

Mensen in Alphen aan den Rijn verwachten van hun gemeente

Dat betekent: gemeentelijke

dat die de maatschappelijke ont-

prioriteit voor investeringen in

wikkelingen voor is, anticipeert

welzijn en kennis (pas met

en waar (toch nog) nodig, achter-

goede startkwalificaties voor de

niet alle faciliteiten en/of rust

aan den Rijn voorgebleven.

heeft). Ook die ‘multicentra’ ont-

Door het tijdig organiseren van

af corrigeert. Niet door alleen

arbeidsmarkt van school af!)

stonden door een goede samen-

de veiligheid, door het accepteren

De mensen zijn in 2018 best

maar op ieder deelterrein te

van de jongste en jongere

werking

instellingen,

dat Alphen geen ‘wereldstad’

tevreden over hun eigen leven en

doen wat ‘de stad vraagt’. Want

generaties (van 0 – 23), zodat

marktpartijen, brede scholen en

hoefde te worden, maar gewoon

hun perspectieven, en de nega-

daarmee zou het bestuur niet

hun kansen optimaal zijn. Daar

gemeente.

een stad waar je prima kunt

tieve verwachtingen van 2004

boven het niveau van symp-

begint verandering.

leven. Omdat het veel heeft, en

bleken dus wel mee te vallen.

toombestrijding uitkomen en

Hierop

wat het niet zelf heeft, is vlakbij

De gemeente koos namelijk voor

ontneemt het zichzelf de kans

(bereikbaar) werk, voldoende en

en bereikbaar. Geen wereldstad,

het bestrijden van ongelijkheid

om meer structureel en samen-

passende woningen, bereikbare

hangend aan de stad te werken.

zorg voor jong en oud. En daar-

Visie tussen

Veiligheid organiseren

volgt:

zorgen

voor

maar primair een woonstad,

aan de basis op het gebied van

Voorbij met de privacy in 2018?

waar je ook prima kan werken:

kennis, arbeid, zorg, geld en

Wie anoniem wil zijn, heeft daar

thuis of vlakbij huis. Veel ‘nieuwe

tijd. Zorgpunt veiligheid kreeg

Een gemeentebestuur kan niet

woonomgeving, met een dienst-

alle kans voor. Wie geen zin heeft

Alphenaren’ (die bijvoorbeeld in

in Alphen altijd al veel aandacht

alles (tegelijk), dus stelt het prio-

verleningsniveau dat er onder

om aan dat ‘dorpse gedoe’ mee

Rotterdam of bij Amsterdam/

en men gaat ervan uit dat de

riteiten. Eerste prioriteit: het be-

andere voor zorgt dat mensen

te doen, doet gewoon niet mee.

Schiphol werken) zijn er komen

bestrijding van onveiligheid ook

strijden van de toenemende

tijd hebben voor hun sociale

Zolang je er maar geen puinhoop

wonen omdat Alphen toch net

in de toekomst een aandachts-

ongelijkheid door het organiseren

leven. Dat is de volgorde van de

van maakt, kun je in Alphen

wat meer stedelijke woonkwa-

punt van de overheid blijft –

van toekomstperspectief.

uitgangspunten van onze huidige

behoorlijk wat kanten op.

liteit voor minder geld biedt,

maar dat de noodzaak wel min-

Overigens ben je in het stadshart

zeker voor gezinnen. En de reis-

der wordt.

sowieso wat anoniemer, want

afstand is binnen veel grote

de tijd dat echt iedereen ook

steden bijna net zo lang als de

daar elkaar kende, is voorbij.

reistijd van en naar Alphen aan

Daar is Alphen aan den Rijn toch

den Rijn.

na: een prettige en veilige

samenleving.

net iets te groot voor geworden. Maar daarmee is de stad niet ineens ‘grootsteeds’ geworden. De grotestedenproblemen is Alphen

10

11

van vroeger, was dat overal wel zo mooi? Gemeente, Provincie, Waterschap en omliggende dor-

Wonen als hoofdthema, maar ook meer werkgelegenheid binnen de stad

Daarmee rekening houdend doet

die groep om de samenleving

het bestuur ‘toch’ wat de stad

en haar normen af te wijzen en

maximaal 5.500 woningen binnen

nieuw ontworpen, in samenhang

Toch is Alphen aan den Rijn ook

vraagt, lost het problemen aan

zich er (zeer) sterk tegen af te

de huidige stad realiseren, en

met elkaar. Er was vraag naar

nog

de basis van de samenleving

zetten. Werk is er in de stad of

tussen de 8.000 en 10.000 buiten

zo’n 40.000 woningen in de

Opnieuw – een kwestie van

op, waardoor ‘oppervlakte’-pro-

anders dichtbij. En betaalbare

de contouren. De bovengrens van

Randstad (en landelijk naar zo’n

organisatie. Dankzij ontwikkeling

blemen als onveiligheid afnemen

woningen hebben we hier. En

het inwoneraantal zal daarmee

400.000), en er was behoefte

van de 30 resterende hectares

en er ruimte ontstaat voor meer

dan zijn we er toch?

na 2018 ergens tussen 85.000

aan groen met kwaliteit. Door

bedrijfsterrein, een efficiëntere

en 100.000 liggen.

een slimme en samenhangende

en meer flexibele inrichting van

In ieder geval is er in 2018 voor

aanpak genieten nu veel meer

de bestaande werkgebieden van

steeds meer mensen een woning

mensen van een kleiner, maar

de stad en het combineren van

te vinden in onze ‘ongedeelde’

sterker Groen Hart. Dankzij

wonen en werken binnen de

stad. Alphen aan den Rijn kent,

goed ontwerpen, goed nadenken,

wijken kreeg de stad er netto

Alphen aan den Rijn beant-

net als iedere andere stad, nog

samenwerking en vooral: aan-

zo’n 5.000 arbeidsplaatsen bij.

woordde onder andere de vraag

steeds goedkopere en duurdere

dacht en zorg voor kwaliteit.

Terwijl ook Alphen aan den Rijn

naar compacte stadswoningen in

wijken, maar door de inzet van

Opbrengsten van woningbouw-

toch veel productiewerk naar de

uiteenlopende prijsklassen, huur

gemeente en tal van andere part-

locaties in de ‘mindere’ delen

lagelonenlanden zag verhuizen.

en koop. Veel van die woningen

ners is het gelukt om te voor-

van het Groene Hart werden

Het voortgezet onderwijs in de

zijn geschikt en/of aanpasbaar

komen dat ‘goedkoop’ samenvalt

namelijk mede ingezet voor

stad heeft daar overigens goed

we aan de basis achterstanden

voor jong en oud. Levensloop-

met ‘probleemwijk’. Daarbij speelt

verbetering van de kwaliteit van

op ingespeeld, door – dankzij

wegwerkten, verminderde het

bestendige woningen dus in een

ook de omgeving een belangrijke

het groen.

een goede samenwerking met

aantal ‘kansarmen’, en daarmee

groene omgeving, passend bij

rol. Immers, de kwaliteit van de

arbeidsmarktpartijen – beter aan

ook de verleidelijke keuze voor

de landelijke sfeer van haar

woonomgeving is van grote

te sluiten bij de veranderende

omgeving in Aarlanderveen en

invloed op de aantrekkelijkheid

behoeften van die arbeidsmarkt.

Zwammerdam, maar juist cen-

van een bepaald woonmilieu of

trumstedelijk in de Alphense

een bepaald woningtype – en ook

kern. Alphen kiest voor een

het feit dat er in beide keus is.

strategische ontwikkelingen. En als we het over die ontwikkelingen hebben, is de kunst vooral: hoe zetten we de kansen en pluspunten van onze stad zo in dat we het onszelf zo makkelijk mogelijk maken. Zo konden we de veelkleurigheid, de multiculturele samenleving in stand houden. Want doordat

pen hebben stad en land op-

Visie Het accent op wonen, maar ook het groen organiseren

steeds

een

werkstad.

substantiële groei, echter zonder

12

daarbij de door velen gekoester-

Groen is Alphen ook nog steeds.

de (deels dorpse) sfeer van de

Misschien zelfs groener dan

stad te verliezen. Dat betekent:

vroeger. Want het Groene Hart

13

Kortom… De gemeente is er, ook als het niet mee zit

Zorg, onmisbaar voor een geoliede stadseconomie

stad zo’n 5.500, en buiten de Alphen aan den Rijn is richting

huidige contouren zo’n 8.000 à

2018 vooral een woonstad,

10.000 woningen bijkomen,

De gemeente is in haar zoge-

uniek door zijn ligging aan de

• waarvan de bereikbaarheid

noemde ‘regisseursrol’ toch weer

Rijn, midden in het Groene Hart,

per auto en OV gewoon goed is,

wat minder op afstand van de

op een half uur van de vier

• waar het ‘dorpse’ karakter van

bevolking komen te staan. Door-

grote steden in de Randstad

de woonwijken wordt gekoesterd

dat ze die regisseursrol veel

met al hun voorzieningen.

in termen van leefbaarheid, mede

Visie krachtiger op is gaan pakken,

met behulp van de ‘dorpsplein-

actiever en dichterbij organi-

• een complete stad, door wat

gedachte’ en de multicentra,

seert, luistert, en ervoor zorgt

Alphen zelf te bieden heeft – en

• waar – dankzij de inzet van

dat de Alphense samenleving

de rest is vlakbij,

(een vast percentage van) de

klaarstaat

die

• een veelkleurige stad, waar

opbrengsten uit woningbouw

ondanks hun inspanningen de

plaats is voor meerdere nor-

en nieuwe bedrijvigheid – de

boot dreigen te missen, weer op

men- en waardenstelsels, op

groenkwaliteit binnen en buiten

weg te helpen. Maar – en dat is

een basis van onvoorwaardelijk

de stad, de leefomgeving en de

evenzeer de rol van een actieve

kiezen voor elkaar,

diversiteit

‘regisseur’ – als mensen er willens

• waar aan de basis geïnves-

ijzersterk is,

weer uit de grote steden terug-

en wetens ‘een zooitje van

teerd wordt, dus in de jongsten

• waar het bestuur uitblinkt in

verhuizen naar hun geboorte

maken’ worden ze actief aan-

en de jongeren,

organisatietalent en het zijn

‘dorp’ waar het met een gezin

gepakt. Zo is het ook gegaan

• waar

dat

regie-rol krachtiger, actiever

toch prettiger wonen is. Al is

met de integratie van de nieuwe

steeds minder mensen uit de

en dichter op de samen-

het maar omdat de zorgvoor-

Alphenaren die van oorsprong

boot vallen,

leving vervult.

zieningen prima (georganiseerd)

uit een ander land en of uit een

• waar preventie van misstanden

zijn en de brede scholen en veel

andere cultuur afkomstig waren.

(ook achter de voordeur) voor-

andere zaken die je nodig hebt

De gemeente ‘regisseerde’ werk,

rang heeft boven repressie, al

vlakbij in de ‘multicentra’ te vin-

(extra) scholing en goede wonin-

wordt er, waar nodig, krachtig en

den zijn. En wat ook erg prettig is,

gen. Zo verwierven deze mensen

duidelijk opgetreden,

je weet dat je woning duurzaam

zich een prima plaats in de

• waar sinds 2004 gewerkt is

en levensloopbestendig gebouwd

Alphense samenleving. Zo simpel

aan zo’n 5.000 nieuwe arbeids-

is. Je hoeft er dus niet uit als je

was dat, doordat Alphen er –

plaatsen,

ziek of oud wordt of als je

geleerd hebbende van de Grote

gehandicapt raakt.

Steden – tijdig bij was.

In 2004 schatte men in dat Alphen zou vergrijzen. Inderdaad ligt de gemiddelde leeftijd in 2018 hoger dan in 2004 – zoals in heel Nederland. Maar de stad blijft ook verjongen. Ook door de starters die – als ze eenmaal een gezin stichten –

14

• waar richting 2018 binnen de

om

mensen

gezorgd

wordt

aan

woonmilieus

15

Opdrachten aan de stad Een visie die richting geeft aan de ontwikkeling van Alphen aan den Rijn richting 2018. Daar kun je niet pas in 2017 mee beginnen. Om te bereiken wat deze visie beoogt, zal de stad (de gemeente, inwoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers) nu al aan de slag moeten. Met dat doel stelde de gemeenteraad een aantal concrete opdrachten vast. Acht opdrachten. Om morgen al mee te beginnen.

Veiligheid

1

Mobiliteit

4

Ontwikkel het organisatietalent van de gemeente (zie ook opdracht 1). Stuur op een stad met participerende inwoners. Dat betekent ook: zelf goed in staat

Ontwikkel de ‘Poorten van de

zijn om te organiseren. En om

stad’, en in het bijzonder de

verantwoording af te leggen,

wandelboulevard van Station

want wie participeert, wil zien

naar Stadshart.

dat er wat mee gebeurt. Dat betekent: de gemeentelijke orga-

Ga verder met het huidige veiligheidsbeleid. Start met afspraken voor een ‘OKE ik werk mee-cultuur’,

6

Managementdoelen/ democratisch functioneren

Mobiliteit

en vergroot de slagvaardigheid bij de samenwerking waar inter-

3

nisatie hierop versterken. Krijgt

Wonen en woonomgeving/werkgelegenheid

5

Alphen ‘wijkregisseurs’? Bepaal wat voor organisatie, met wat Verwerf bijzonde-

voor medewerkers, met wat voor

re gebouwen en

bestuurders en raad we willen

cultureel erfgoed,

zijn in 2018, en bezie of- en hoe

venties in de samenleving nodig

Voer het GVVP uit, bevorder/

en zorg dat ze een passende, met

programmasturing een deel van

zijn (met bewonersverenigingen,

bepleit de bereikbaarheid

voorrang een gecombineerde

de oplossing is (met organisatie,

welzijns- en hulpverleningsinstan-

van de stad per OV en auto

woon-/werkbestemming krijgen.

college, raad, commissie, externe

ties, politie, winkeliers, scholen).

(vooral de N207-noord en

Benoem een ‘stadsmakelaar’ om

panels).

de aansluiting N11/A12) bij

effectief vrijkomend erfgoed te

betrokken instanties.

verwerven en het de functie te

Maatschappelijke participatie

2

Breng het ‘dorp’

kunnen geven die het verdient

terug in de stad.

(met: projectontwikkelaars, archi-

Ontwikkel multi-

tecten, makelaars, historische ver-

centra, en organiseer de wijken

eniging).

(bestaand en nieuw) volgens het ‘dorpspleinprincipe’. Onderzoek (rapportage in 2008) hoe we de Multicentra kunnen samenstellen (met: bedrijfsleven, instellingen, klanten, buurthuizen, scholen).

16

17

Wonen en woonomgeving

8

Maak een ontwikkelingsvisie voor

het groen binnen de stad, ook voor de nieuwe wijken buiten de stad! Bepaal de groenlocaties,

Wonen en woonomgeving

7

Democratisch functioneren

10

beschrijf hun functies in relatie

‘maak’ werk en opleidingen. Het

tot de woongebieden die ze

eerste ‘leerpark’ komt er (met:

‘bedienen’, organiseer en behoud

kinderen,

ouders,

Zet Alphen aan den Rijn ook

betrokkenheid (met: bewoners,

scholen, welzijnsinstellingen,

bij anderen op de kaart! Alphen

woningcorporatie, milieu-organi-

werkgevers, CWI, RMC).

aan den Rijn is geen eiland. Zijn

saties).

jongeren,

ligging is immers zijn grootste

Maak een ontwikkelingsplan voor

kracht, ook omdat Alphen die lig-

de buitengebieden, zowel voor

ging voor zijn inwoners

het te bebouwen als voor het te behouden/versterken deel. Ontwikkel stad en land tegelijk! Vuistregel: een vast percentage van de bouwopbrengsten wordt

Maatschappelijke participatie/Werkgelegenheid

9

jongeren

aan

het

wil ‘verzilveren’ en omdat de stad en zijn inwoners functioneren in een regio, in het Groene Hart, in de Randstad. Daarom is het

geïnvesteerd in de groenkwali-

Einddoel:

teit van het naastgelegen gebied

werk! Dat betekent: prioriteit

beslissers en bedenkers

(met: provincie, rijk, waterschap,

voor Alphenaren van 0 – 23

buiten de stad goed over

bewoners en bedrijfsleven in het

jaar. Zet in op preventie van

zowel de materiële als de

buitengebied, milieuorganisa-

misstanden, op opvoeding

immateriële belangen van de

ties, projectontwikkelaars).

(opvoedingsondersteuning)

stad te informeren op basis van

ten behoeve van de jong-

de ambities van deze stadsvisie.

van belang om belangrijke

sten, voorkom ‘afvallers’ op school,

zorg

voor

‘arbeidsethostraject

een (in

combinatie met contracten met ouders), zorg voor een goede afstemming tussen scholen en werkgevers,

18

19

1

Wonen en woonomgeving

(een grote woning met een kleine ernaast) of Familien-Hauser (een huis bestaande uit meerdere zelfstandige wooneenheden waar bijvoorbeeld

2

Maatschappelijke participatie

Alphen aan den Rijn heeft een breed aanbod aan voorzieningen. Op het gebied van cultuur, onderwijs, sport, zorg en welzijn. Alphen heeft in zijn bruisende stadshart een gevarieerd aanbod aan winkels (publiekstrekkers, maar ook kleinere speciaalzaken), horeca en culturele voorzieningen en evenementen. Het cultuurbeleid richt zich binnen de culturele instellingen op een breed aanbod voor alle doelgroepen, maar met speciale aandacht voor jeugd en allochtonen. Ook buiten de instellingen worden, door de culturele instellingen en door anderen, veel culturele evenementen georganiseerd. De stad telt veel terrasjes, de openingstijden zijn ruim. Voor jongeren is er voldoende uitgaansgelegenheid in de stad, zij het niet noodzakelijkerwijs in het centrum. De stad heeft minstens één podium voor jongerencultuur. De programmering zorgt ervoor dat alle jongerenstromingen aan bod komen. Een bruisend centrum betekent meer leven in de brouwerij en soms ook overlast. Daarmee gaan we tolerant om, maar de grenzen zijn duidelijk.

Bouwstenen

Bouwstenen van de stadsvisie

De stadsvisie is een ‘kompas’ voor nieuw beleid; bij alle beleid dat ontwikkeld wordt, houden we goed in de gaten of het wel bijdraagt aan de stad die we willen worden. In Alphen aan den Rijn werken we met programma’s. Het geheel van de stadsvisie is opgebouwd uit deze programma’s, deze bouwstenen. Voor de volledigheid volgt hieronder een overzicht van die bouwstenen.

1. Programma Wonen en Woonomgeving 2. Programma Maatschappelijke Participatie 3. Programma Economie en Werkgelegenheid 4. Programma Veiligheid 5. Programma Gezondheid 6. Programma Duurzaamheid 7. Programma Mobiliteit 8. Programma Democratisch Functioneren

20

De situatie in 2018 Alphen aan den Rijn is een stad, die bij voorkeur de positieve ‘dorpse’ kwaliteiten heeft behouden. Dat wil zeggen dat mensen elkaar in de buurt blijven kennen, trots zijn op hun buurt en zich er voor willen inzetten. Daarmee wordt de basis gelegd voor het veiligheidsgevoel van bewoners. Veiligheid wordt als uitgangspunt meegenomen bij de ontwikkeling van buurten, zowel in de bouw van de woningen als bij de inrichting van de openbare ruimte. Tegelijkertijd is op stadsniveau de anonimiteit gewaarborgd. Mensen kunnen zich als stedeling gedragen in de rest van de stad, met name in het centrum, en zij vinden daar ook de stedelijke voorzieningen.

De gewenste woonmilieus zijn voor een belangrijk deel groenstedelijk; eengezinswoningen met voor- en achtertuin in een omgeving met veel openbaar groen. Daarbij moet wel oog zijn voor woonmilieudifferentiatie, waaronder bijvoorbeeld centrum-stedelijke milieus en bijzondere woonvormen als woon/werkeenheden, kangoeroewoningen

verschillende gezinnen binnen een familie samen wonen). In de ‘dorps’kernen Zwammerdam en Aarlanderveen is het karakter van het ‘landelijke wonen’ bewaard gebleven. Bewoners hebben meer zeggenschap gekregen over de inrichting van het openbaar gebied, maar dragen tegelijkertijd ook meer verantwoordelijkheid om het in stand te houden. De gemeente bewaakt daarbij de kaders (duurzaamheid van de inrichting, kostenbewaking).

Op plekken die daarvoor geschikt zijn (in de nabijheid van voorzieningen) wordt een nieuw type woningen gebouwd of verbouwd dat flexibel is en duurzaam aanpasbaar. Ditzelfde geldt voor gebouwen waar wijkvoorzieningen in worden opgenomen (‘multicentra’, hierover elders meer). Voorzieningen worden geclusterd en gebouwen worden flexibel gebruikt. De verschillende voorzieningen (onderwijs, kinderopvang, sport, etc.) worden daarbij op het bijbehorende schaalniveau aangeboden.

De condities De ruimte in en om de stad moet worden bevochten. Alphen aan den Rijn kiest voor verdichten van de bestaande stad, echter met behoud van zijn groene ‘sfeer’. Daarnaast wil Alphen uitbreiden, zodat de stad dorps kan blijven waar het dat wil (in Aarlanderveen, Zwammerdam, in een aantal woonwijken). Maar kwaliteit krijg je niet cadeau. Kwaliteit vraagt doorlopend zorg en energie. Er zal altijd aandacht moeten bestaan voor vernieuwing van de stad. De stad is nooit af. Bij de verdere ruimtelijke ontwikkeling van de stad na 2004 is een goede balans tussen bouwen naar behoefte en de leefbaarheid van de stad het uitgangspunt. Bovendien moet de financiële ruimte zijn gewaarborgd om die duurzaam in stand te houden. Is deze ruimte niet aanwezig dan zullen de ambities moeten worden bijgesteld.

De situatie in 2018 De processen zoals die in de gehele samenleving plaatsvinden, spelen ook in onze stad. Niet minder erg, maar zeker niet extreem. Toch doen ze een beroep op het organiserend vermogen van het gemeentebestuur en de gemeentelijke organisatie. We moeten ons organisatietalent verder ontwikkelen. Sturen op een stad waar participatie een succesfactor is, betekent: ervoor kunnen zorgen dat zo min mogelijk mensen de boot missen. De gemeente zal ook omstandigheden moeten scheppen die het mogelijk en aantrekkelijk maken voor mensen om ‘mee te doen’. In de wijk, in de buurt, in de raad(!). En de ge-meente zal, (nog) meer dan vroeger, moeten uitblinken in integer handelen.

De kloof op het gebied van arbeid, kennis, tijd en geld is nog niet verdwenen. Op het gebied van zorg heeft Alphen tijdig op de ontwikkelingen geanticipeerd. Er is fors geïnvesteerd in onderwijs, afstemming met de arbeidsmarkt en jeugdzorg, maar vooral in de vorm van ‘organisatie’. De gemeente heeft bijvoorbeeld hier met kracht haar ‘regierol’ opgepakt.

Alphen aan den Rijn kent, zoals ook in 2004, een ruim aanbod aan voorzieningen voor amateursporters. De gemeente heeft dit aanbod afgestemd op nieuwe trends in sporten en particuliere initiatieven worden gestimuleerd.

21

Ieder die dat wil, wordt in staat gesteld zelfstandig aan het openbare leven deel te nemen. De gemeente zorgt voor laagdrempeligheid van basisvoorzieningen, onder meer voor ouderen en gehandicapten.

Als Alphen aan den Rijn al geen ‘complete’ stad kan zijn, dan kunnen de kernen Aarlanderveen en Zwammerdam dat zeker niet worden. Zij

dat past bij hun schaal. De voorzieningen elders in Alphen aan den Rijn zijn goed bereikbaar met openbaar vervoer door middel van buurt- en

zijn ook in 2018 groene kernen met een beperkt voorzieningenniveau

wijkbus.

De condities Het stadshart moet worden voltooid, er dient meer culturele en economische kleinschalige bedrijvigheid in het centrum te komen. Er moet meer aandacht zijn voor culturele of sportieve evenementen in de openbare ruimte. Nieuwe invulling van de functie van wijkcentra en buurthuizen en flexibliteit in invulling en exploitatie van sportvoorzieningen zijn van belang om de trends (en de financiën…) bij te houden. Voorzieningen voor oudere en gehandicapte Alphenaren worden alleen nog vergoed als het echt nodig is. De gemeente bekostigt niet meer alle voorzieningen als vanzelfsprekend, eigen verantwoordelijkheid en zelffinanciering van voorzieningen zal een steeds grotere rol spelen. Scholing en arbeidsmarkt worden op elkaar afgestemd. Ontwikkelde het onderwijs zich steeds meer in de richting van ‘algemene vorming’, het bedrijfsleven vraagt juist om ‘vaklieden’. Om die reden hebben bedrijfsleven en onderwijs samen ‘leerparken’ opgezet. En de gemeente pakt haar regierol krachtig op waar het onderwijs, jeugdzorg en maatschappelijk werk betreft, om (aanleidingen voor) schooluitval en de gevolgen van het niet afmaken van (zelfs!) basisonderwijs te voorkomen.

Daarbij moeten ook de opvoeders worden betrokken; de scholen sluiten contracten af met ouders, waarin de samenwerking tussen ouders/opvoeders en school wordt verhelderd.

Bouwstenen

Het overheidsbeleid gericht op minderheden – oudkomers en nieuwkomers – leidde tot integratie, waardoor apart minderhedenbeleid nu niet meer nodig is. Scholing met extra zorg voor ‘achterblijvers’ en ‘uitvallers’ (niemand zonder een bruikbaar diploma de deur uit), goed wonen en de beschikbaarheid en/of bereikbaarheid van werk vormen de kern van ook hun maatschappelijke participatie.

Naast het stadshart en de ‘dorpen’ Aarlanderveen en Zwammerdam, kent Alphen aan den Rijn nog een drietal kernen, Ridderveld 1 en 2, en Kerk en Zanen, elk met hun eigen ‘dorpsplein’ met een aantal voorzieningen. Op dit niveau zijn er buurtwinkels, brede scholen en ‘multicentra’. Van een dergelijk ‘multicentrum’ maken ook de ‘wijkconcierge’, een wijkagent, kinderopvang, zaaltjes voor particuliere initiatieven en verenigingsleven gebruik. In het multicentrum is commercieel geëxploiteerde kantoorruimte aanwezig voor ‘dichtbijhuis-werkers’.

22

Algemene ontwikkelingen Ook in 2018 wordt in Nederland de ontwikkeling van de samenleving nog gekenmerkt door een samenspel van vijf maatschappelijke processen:

- Inividualisering - meer keuzevrijheid voor het individu, minder afhankelijkheid, minder betrokkenheid bij politiek/democratie c.q. geïnstitutionaliseerd vrijwilligerswerk. Al vindt men ‘gemeenschapszin’ (vooral die van anderen…) erg belangrijk. Men koestert ‘vrije tijd’, men zet die in volgorde van belangrijkheid in voor ‘vrijheid’ en zelfontplooiing, voor familie en kennissen, voor ontspanning. - Informalisering – het losser worden van de maatschappelijke verbanden, de opkomst van netwerkorganisaties, de vermindering van het gezag van autoriteiten, met als resultaat: ‘shoppende’ leden van gemeenschappen, op zoek naar kennis, belangenbehartigers – waarbij niet afkomst of geboorte maar persoonlijke belangen, kenmerken en interesses een rol spelen. En juist omdat we leven in een sterk geïndividualiseerde samenleving, zijn vrijwillige samenwerking en maatschappelijk zelfbestuur ontwikkelingen die aan-

dacht behoeven. Paradoxaal genoeg is het de overheid die daar een taak in te vervullen heeft. - Informatisering – al jaren verandert de menselijke communicatie en interactie door de opkomst van ICT en automatisering. De leden van de ‘civil society’ worden nog meer zelfbewust, kritisch en assertief. De overheid zal zich steeds beter moeten verantwoorden - overigens zonder dat er behoefte is aan formalisering en juridisering - het gaat gewoon om ‘goed gedrag’. - Internationalisering – kernbegrippen: migratiebewegingen, mondiale economie, Europese integratie, internationale cultuur. - Intensivering – Er is een hoge waardering van ‘beleving’ en ‘gevoel’, er blijft behoefte aan variatie en verandering. Het opleidings-niveau en de arbeidsdeelname van vrouwen nemen toe, maar er is sprake van ‘gemankeerde emancipatie’. Taken en verantwoor-delijkheden nemen toe, echter zonder dat de faciliteiten daarmee gelijke tred houden. Bron: ‘In het zicht van de toekomst’, Sociaal en CultureelRapport 2004 (SCP, oktober 2004)

Kortom: al ligt een steeds zwaarder accent op de organiserende taken van de gemeente en de eigen verantwoordelijkheid van de inwoners, het in stand houden en versterken van een stad met een breed en bereikbaar aanbod aan voorzieningen blijft gewoon helpen.

23

3

Economie/ werkgelegenheid

Het gebruik van deze terreinen wordt flexibeler en multifunctioneler. De gemeente dient zich ervoor in te zetten dat de daarbij betrokken

Deze terreinen zijn flexibel, ‘veranderbaar’ ingedeeld, groen en veilig. De beschikbare ruimte wordt intensief gebruikt. ‘Productiewerk’ zal meer en meer verdwijnen uit Nederland. Dit heeft consequenties voor zowel de typeringen van werkgelegenheid als voor de kansen van laagopgeleiden en ‘starters’ (zowel hoog- als laagopgeleiden). Hoogopgeleide ‘doorstromers’ zijn overigens ‘mobieler’ en zullen eerder bereid zijn in een andere stad te gaan werken. Hoogopgeleide ‘starters’ verhuizen vaak (tijdelijk?) naar de grote steden. Nieuwe stedenbouw en architectuur maakt de woon/werkcombinatie in wijken beter mogelijk.

partijen gaan werken aan verbeteringen van het openbaar vervoer. Ook de Noord-Zuid verbinding met de auto moet worden verbeterd. De doorstroming binnen de stad moet beter. Daartoe moet onder meer de rondweg door de Gnephoek worden gerealiseerd. Wijkwinkelcentra moeten worden gestimuleerd en waar mogelijk getransformeerd tot brede voorzieningencentra met een ‘multicentrum’. Het economisch profiel van Alphen aan den Rijn blijft divers. We hadden en hebben een reputatie op het gebied van transport en logistiek. Groei zit er vooral in service en dienstverlening, terwijl werkgelegenheid in de productiesector afneemt.

4

Bouwstenen

De situatie in 2018 Hoe organiseren we de economie in 2018? Er is werk in de stad. Er is werk buiten de stad. Bezien binnen de ruit Rotterdam – Amsterdam – Gouda – Leiden kunnen mensen binnen 30 minuten bij hun werk zijn. Dat geldt zowel voor mensen die elders werken als voor degenen die elders wonen. Het werk buiten de stad is met goed openbaar vervoer te bereiken. Er zijn snelle verbindingen met de omliggende steden en met Schiphol. Ook met de auto. Alphen voorziet in het dagelijkse leven van zijn bewoners. Er zijn ‘multicentra’ waarin we van alles vinden: winkels, brede scholen, kinderopvang, commerciële huishoudservice voor werkenden, huisartsenpost, buurthuis, afhaalrestaurants, en noem maar op. Alles is bereikbaar. Alles is toegankelijk voor mensen met een handicap. Er zijn voldoende parkeervoorzieningen. Zorg en welzijn/recreatie vormen belangrijke economische pijlers en vestigingsfactoren. Met het opleven van de economie zal de lange-termijntrend doorzetten: er zullen weliswaar meer mensen werken, maar die mensen zullen wel korter werken dan nu.

24

Alphen heeft aantrekkelijke en stedenbouwkundig goed ingerichte bedrijventerreinen. De meeste zijn afgestemd op de actuele behoeften.

De condities Alphen heeft een beperkt werkgelegenheidsprobleem maar een behoorlijk mobiliteitsprobleem op te lossen. De komende jaren komen er zo’n 4 à 5.000 arbeidsplaatsen bij. Dit dankzij de realisatie van de al geplande 30 hectare nieuw bedrijfsterrein, herstructurering van een aantal bestaande bedrijfsterreinen en het creëren van woon/werkcombinaties in de woonwijken.

Veiligheid

De situatie in 2018 Alphen is een veilige stad. Dat wil zeggen dat Alphen vooral een leefbare stad is, waar gemeente, instellingen en bewoners zich samen verantwoordelijk weten voor het voorkomen en aanpakken van problemen, ook die achter de voordeur. Het invoeren van de ‘OKE ik werk mee-cultuur’ (alle samenwerkende professionals hebben met elkaar afgesproken dat als een van hen hulp of advies inroept, de andere meteen komen. ‘Ja, maar…’ wordt niet geaccepteerd) helpt daarbij. De kwaliteit van de woonomgeving wordt op een hoog peil gehouden, en dat gaat hand in hand met de aanpak van sociale problemen. Zoals al gebruikelijk in de ISV-wijken. In Alphen hebben we geen ‘stadsregels’, maar wel duidelijke regels voor wat in ieder geval ‘niet kan’. We zijn ‘tolerant waar het kan, streng waar het moet’. Waar dat nodig is handhaaft de gemeente, politie en/of brandweer. De regierol van de gemeente op het gebied van integrale veiligheid is een vanzelfsprekendheid. De pakkans is enorm gestegen. Meer dan de helft van de daders van criminaliteit wordt opgepakt.

Anonieme gebieden worden zoveel mogelijk voorkomen door vestiging van ’24 uurs-activiteiten’. In winkelstraten en op de bedrijventerreinen waar dat kan, wordt namelijk ook gewoond. Elektronische middelen worden ingezet om de criminaliteit te beperken. De ‘mopperindex’ (wat zijn de belangrijkste aandachtspunten?) is per wijk vastgesteld. De condities Mensen zouden kunnen leren anders tegen rondhangende jongeren aan te kijken. Zij worden nu als overlast ervaren, terwijl ‘rondhangen’ er ook wel een beetje bij hoort als je jong bent. In sommige buurten is er te weinig sociale samenhang en daarmee onvoldoende sociale controle. Interventies in die buurten voorkomen dat die buurten in 2018 ‘afgeschreven’ moeten worden. Een ‘bruisend’ stadshart brengt overlast met zich mee, dat zal de Alphenaar moeten leren accepteren. De gemeente speelt haar regisseursen voorbeeldrol bij het bevorderen van tolerantie tussen verschillende bevolkingsgroepen.

25

5

7

Bouwstenen

De situatie in 2018 Zorg op maat is beschikbaar en toegankelijk voor alle burgers. Het gemeentebestuur heeft, voor die zorgvoorzieningen die niet onder de gemeentelijke beleidsregie vallen, in overleg met de zorgverzekeraars en de Rijksoverheid een op de bevolkingssamenstelling van de stad toegesneden voorzieningenpakket gerealiseerd. Er is gebouwd in overeenstemming met de woonbehoeften van de ouder wordende bevolking: zorgcomplexen en woon/zorgzones zijn in voldoende mate aanwezig. Omdat er zowel aan de zorg-infrastructuur als aan voorzieningen gericht op de vrijetijdsbesteding van de bevolking zorg besteed is, is Alphen aan den Rijn ook voor ouderen en gehandicapten een leefbare stad. Door een netwerk van Huisartsen Onder Een Dak (HOED) is preventieve en eerstelijns gezondheidszorg goed verzorgd. Door de nadruk op gezond leven en preventieve activiteiten leven Alphenaren langer en gezonder. Het gemeentebestuur zorgt voor programma’s die het bewustzijn van de bewoners van Alphen ondersteunen op gebied van de relatie tussen hun eigen gedrag, leef- en eetgewoonten en hun levensverwachting, ziekten en gezondheidsproblemen.

26

6

Gezondheid

Sport- en recreatievoorzieningen zijn in voldoende mate beschikbaar en voorzien in de behoefte. Ook dat helpt om gezonder te leven. De condities In 2004 heeft het begrip ‘zorg op maat’ nog onvoldoende invulling gekregen. De gemeente moet een belangrijke rol kunnen spelen bij het opzetten van een ‘slagvaardige bureaucratie’ voor zowel de planning, realisatie van voorzieningen en het krijgen van de zorg als voor het realiseren van kleinschalige woon/zorgcomplexen. Er dient een goede ondersteuning te komen van het netwerk van zorgverlening door buren, bekenden en organisaties (mantelzorg). Het is van belang dat er voldoende mogelijkheden en faciliteiten zijn om te relaxen en te onthaasten. De Multicentra leveren daaraan een belangrijke bijdrage, zowel door de organisatie van brede school, opvang, thuis-service, ‘dichtbij-thuiswerklocaties’, etc. als door het recreatieve aanbod van deze centra.

Duurzaamheid

De situatie in 2018 In Alphen woon je met plezier. De stad ligt midden in het Groene Hart, waar je binnen 10 minuten kan genieten van de open ruimte en het groene landschap. Ook binnen de stad heb je bijzondere, goed onderhouden, parkjes waar je van rust en groen kunt genieten. Een ieder kan kiezen waar en hoe hij wil wonen. Ook voor starters, ouderen en mensen met lage inkomens is een huis beschikbaar. De directe woonomgeving bevat voldoende mogelijkheden voor parkeren, spelen en recreëren. Er is in voldoende mate gezorgd voor recreatieve en sportfaciliteiten, voor zorgvoorzieningen (eerste lijnsvoorzieningen, geen ziekenhuis, wel HOED/HAP, zie bij programma gezondheid) en voor een prettige, goed onderhouden, schone en veilige woonomgeving. Mensen kennen en helpen elkaar als het nodig is. Zorg kan in de buurt worden geboden, al naar gelang de behoefte van de ‘vrager’. Zo kunnen mensen lang in de door hen gewenste woning/woonomgeving blijven wonen. Gespecialiseerde vormen van zorg zijn in de buurt beschikbaar.

Ook worden de nieuwe woningen flexibel en aanpasbaar gebouwd, zodat mensen langer in hun woning kunnen blijven wonen. Huizen zijn gebouwd met duurzame materialen, gerelateerd aan gebruikstijd en milieubelasting. De contacten tussen jong en oud zijn goed. Er komen steeds minder ‘uitvallers’, iedereen doet mee. De condities Vanaf 2004 dienen er voldoende gedifferentieerde en levensloopbestendige woningen gebouwd te worden. Zorg op maat moet binnen de wijken georganiseerd worden. Gemeente, bewoners en andere partners moeten blijven werken aan een veilige en schone woonomgeving. Het buitengebied wordt beter bereikbaar en toegankelijk en in de wijken zijn meer stadsparkjes (eventueel in ruil voor op te heffen ‘snippergroen’) aangelegd - en ze worden goed onderhouden. Dat kan ook, want er is geld voor. Dankzij het percentage dat gereserveerd wordt uit de opbrengsten van nieuwe woonwijken en bedrijfsterreinen.

Mobiliteit

De situatie in 2018 Alphen aan den Rijn is onderdeel van de Randstad Metropool. Dat betekent een centrale ligging, dicht bij tal van steden en stedelijke voorzieningen. Deze zijn vanuit Alphen goed bereikbaar, zowel per auto als per openbaar vervoer. Er zijn snelle en frequente (4 x per uur) railverbindingen met Leiden, Gouda, Utrecht en Schiphol/ Amsterdam. Deze bestaan uit een combinatie van sneltram en intercity’s, die een goede aansluiting hebben op het grootstedelijk vervoersnetwerk in Den Haag, Rotterdam, Amsterdam en Utrecht. Vanuit Alphen is elk station in de randstad binnen 30 à 45 minuten bereikbaar. Er komen Lightrail-haltes bij de Leidse Schouw en bij de Herenhof in Ridderveld. Er is aanvullend openbaar vervoer in de vorm van streekbussen en stadsbussen (CVV) en taxivervoer. Bij de stations zijn voldoende parkeer- en stallingmogelijkheden. Het openbaar vervoer is voor iedereen toegankelijk. We constateren dat de druk op de wegen sinds 2004 is verdubbeld en nog verder zal groeien. Deels is de groei opgevangen door het beter

benutten van de bestaande wegen (automatische afstandbewaking, enz), deels door beter openbaar vervoer. Uitbreiding van de bestaande infrastructuur is echter onvermijdelijk gebleken. De N207 in de richting Amsterdam is inmiddels een vierbaansweg. De volledige aansluiting van de N11 op de A12 van en naar Rotterdam is gerealiseerd. De rondweg bij de Gnephoek is voltooid. Voor de interne mobiliteit heeft de fiets sterk aan belang gewonnen. Het Gemeentelijke Verkeer en Vervoersplan uit 2004 besteedde uitgebreid aandacht aan de interne mobiliteit, ook per fiets. Doorgaand verkeer is sinds die tijd meer en meer uit de wijken geweerd en de doorstroming op de hoofdwegen verbeterd. Parkeerbeleid wordt in Alphen niet gebruikt als instrument om autogebruik te ontmoedigen. De condities De interne en externe bereikbaarheid om Alphen aan den Rijn moet verbeterd worden om Alphen goed te ontsluiten naar de omringende steden, werkgelegenheid en voorzieningen. Hierdoor maak je Alphen niet alleen beter bereikbaar, maar ook beter ‘verlaatbaar’.

27

8

Democratisch functioneren

Per project wordt bezien of en welke mate van participatie nodig is (‘maatconfectie’). Daarbij staat de vraag centraal wat het doel van de

Afspraken met de stad over participatie zijn nodig om de rolverdeling duidelijk te maken en de gemeente scherp te houden. Een inspraakverordening kan daarin dienstig zijn. Daarnaast kan een besluit om beleidsvoornemens ook op internet te ontsluiten goede diensten bewijzen. Inspraak zonder inzicht leidt immers tot uitspraken zonder uitzicht. We moeten de betrokkenheid van nietgespecialiseerde participanten dus optimaal faciliteren, in een zo vroeg mogelijk stadium.

Een gemeentebestuur functioneert zo goed als zijn ambtelijke organisatie. Alphens’ organisatietalent is dan ook zowel ‘van de politiek’ als ‘van de organisatie’. Hoe OKE de stad is in 2018, hoe tevreden de stad is met haar bestuur en met haar ambtelijke organisatie, hangt dan ook sterk af van hoe OKE de organisatie is. In 2004 was de organisatie goed bezig met haar ontwikkeling. Niet door middel van ingrijpende reorganisatie, maar door geleidelijke verbeteringen en kleine maar effectieve aanpassingen in de werkwijze. Misschien zetten we daar (Rotterdam) ‘stadsmariniers’ voor in. Of (Almere) wijkregisseurs. Maar misschien krijgt (Deventer, en Alphen aan den Rijn trouwens) het instituut wijkcoördinatie meer impact. Of werken we volgende collegeperiodes met wijkwethouders. Hoe dan ook: voornemens zullen we testen, toepassen, en – als ze blijken te werken – volhouden. We BLIJVEN de organisatie niet ‘kantelen’, we lanceren niet zo maar begrippen als ‘nieuwe cultuur’, ‘projectmatig werken’, ‘programmasturing’, ‘integraal werken’, ‘integriteit’ en ‘klantgericht werken’, maar we geven duurzaam inhoud EN uitvoering aan de betekenis ervan. Zodat we straks, ‘richting 2018’ met nog wat meer recht trots mogen zijn op ons organisatietalent!

Bouwstenen

Het verbeteren van de interne bereikbaarheid en de voorzieningen moet gelijke tred houden met het verbeteren van de externe bereikbaarheid. Dit geldt zowel voor Alphen als voor de regio. Overleg met betrokken partijen is met name noodzakelijk voor het realiseren van de externe bereikbaarheid. Het concept van dynamisch verkeersmanagement dient ingevoerd te worden en er moeten voldoende financiële middelen beschikbaar komen voor de uitvoering. Vooral het inpandig betaald parkeren moet worden uitgebreid en gestimuleerd en de tarieven dienen te worden aangepast. Om de interne bereikbaarheid te verbeteren dient een mobiliteitsfonds ingesteld te worden. De gemeente stuurt op: • uitvoering van het GVVP, • realisatie van de Rondweg Gnephoek , • verbreding van N207, noordelijk deel, van Alphen naar de A4, • het doortrekken van de RijnGouwelijn naar Schiphol en Woerden en • een volledige aansluiting van N11 op de A12.

28

De situatie in 2018 Het democratisch functioneren van Alphen aan den Rijn blijft niet beperkt tot het eenmaal in de vier jaar kiezen van volksvertegenwoordigers. De dynamiek in de stad is veel kleinschaliger en frequenter. Misschien toekomstmuziek, maar het lokale verkiezingsmodel is afgeleid van het landelijke model en mensen kunnen dus twee stemmen uitbrengen (één voor een persoon uit de wijk, één voor een partij). Raadsleden vullen hun kaderstellende en vertegenwoordigende rol proactief in. Zij laten zien wat ze doen en zitten op de voorhand, niet aan het eind van het traject. Dat wil zeggen dat ze ‘de deur uitgaan’, bijeenkomsten bijwonen en de mening van bewoners meenemen in hun overwegingen. De gemeenteraad maakt volop gebruik van de mogelijkheid om de meningen van de bevolking grotendeels digitaal via het gemeenteweb in te winnen. Hetzelfde geldt ook voor B&W en voor het ambtelijk apparaat.

participatie is. Participatie moet geen doel op zich zijn. Er wordt gebruik gemaakt van de ervaringen die in andere participatietrajecten zijn opgedaan. Daarbij worden nuttige en vernieuwende instrumenten toegepast. Onder meer door openbare onderzoeken, voortvloeiend uit het dualisme, geeft de raad vorm aan zijn controlerende rol. De burgemeester wordt eens in de zes jaar gekozen. Hij werkt, samen met de door hem benoemde wethouders, op basis van een contract dat hij aangaat met de bevolking (citizens’ charter).

De condities De gemeenteraad dient een actieve zoektocht te ondernemen naar opvattingen en reacties van bewoners en belanghebbenden op beleidsvoornemens, zowel voorafgaand aan beleidsontwikkeling als na afloop. De dialoog is permanent en vanzelfsprekend.

De huidige ideeën op het gebied van participatie dienen consequent doorvertaald te worden in de werkwijze binnen het totale gemeentelijk apparaat. In de daarvoor benodigde (ambtelijke) capaciteit en vaardigheden moet worden voorzien.

Voor de achterban dient een zichtbare legitimatie te bestaan van de samenstelling van B&W en de verhouding tussen B&W als uitvoerend orgaan en de raad als controlerend orgaan (i.v.m. invoering gekozen burgemeester).

29

22 maart 2001 18 mei 2001

Een interactieve geschiedenis

In 2001 is er dus een besluit en

Als ten slotte in het najaar van

een naam. Toch zal het dan nog

2002 de verkiezingen achter de

Hoe een stad in 4 fasen en tientallen stappen kwam van idee tot visie

een dik jaar duren voordat het

rug zijn en een nieuw college is

11 februari 2003

project echt van start kan. Want

geformeerd, kunnen de voorberei-

13 maart 2003

de raad ziet weliswaar het belang

dingen echt van start. Op dinsdag

in van een langetermijn visie,

11 februari 2003 geeft het college

Fase 1: wat vooraf ging

tegelijkertijd doemen ook de ver-

zijn zegen op het definitieve pro-

3 april 2003 14 april 2003 15 april 2003

De geschiedenis van het pro-

De raad kiest voor een naam

Door het woord richting onder-

kiezingen aan de horizon. En de

jectplan Alphen richting 2018. Er

22 mei 2003

ject Alphen richting 2018

waarin de horizon wat concreter

streepte men dat de stadsvisie

daarbij behorende ‘strijd’ lijkt de

wordt een Stadsvisieteam gefor-

gaat terug tot minimaal het

is begrensd en besluit het project

een ontwikkeling in gang zet die

raad niet de juiste basis voor het

meerd dat zal fungeren als stuur-

voorjaar van 2001. Op 22

Alphen 2020 te dopen. Nog weer

niet pas in 2018 haar resultaten

ontwikkelen van een gemeen-

groep voor het projectteam. In

3 september 2003

maart van dat jaar stemt de

later in deze voorbereidende fase

laat zien. Het werken vanuit een

schappelijke toekomstvisie.

dat Stadsvisieteam nemen naast

november 2003

gemeenteraad in met het ont-

zal

Erdin

visie beïnvloedt al de beslissin-

Immers bij verkiezingen hebben

burgemeester Nico Schoof en

december 2003

wikkelen van een visie op de

bedenken dat Alphen aan den

gen van morgen en overmorgen.

partijen en personen er behoefte

wethouder Hub van Wersch ook

toekomst van Alphen aan den

Rijn

jaar

Richting het jaar 2018 wordt het

aan de verschillen uit te vergro-

de gemeentesecretaris en de

Rijn. Twee maanden later, op

bestaat. Een mooie symbolische

toekomstbeeld waar de raad uit-

ten. En dan is het lastig om tege-

directeur Beleid, Middelen en

18 mei, trekken gemeente-

datum om naar toe te werken,

eindelijk voor kiest, steeds meer

lijkertijd te werken aan een stads-

Facilitaire diensten deel. Ook het

2 maart 2004 5 maart 2004 17 maart 2004

raadsleden er samen met het

vindt ook het college van B&W. En

realiteit.

visie waarbij toch vooral de over-

presidium van de gemeenteraad

13 mei 2004

gemeentelijk

management

zo krijgt het project zijn definitie-

eenkomsten, het gemeenschap-

maakt in deze fase al duidelijk

een dag voor uit om van

ve naam: Alphen richting 2018.

pelijke, centraal staat.

zeer nauw betrokken te willen

september 2004

gedachten wisselen over de

Met die naam wilden raad en col-

blijven bij het ‘hoe’ van het stads-

9 december 2004

mogelijke aanpak en vorm

lege niet alleen de horizon van

visieproject.

van zo’n stadsvisietraject. De

het jaar 2018 markeren.

In de weken erna wordt ook het

werknaam van het project is

journalist in

2018

Vincent honderd

projectteam geformeerd.

januari 2004

24 februari 2005 27 april 2005

dan nog Visieontwikkeling Alphen na 2011.

30

Een interactieve geschiedenis 31

22 maart 2001 18 mei 2001

11 februari 2003 13 maart 2003

Fase 2: op weg naar De Staat van de Stad

3 april 2003 14 april 2003 15 april 2003 22 mei 2003

Knallende ballonnen

projectteam dat op dat moment

projectgroepleden de boodschap

De belangrijkste vragen die zij in

Aussen op 11 februari 2003

Stap 1 op weg naar ‘De Staat van

nog

bekendheid

herhalen: “Natuurlijk staat niet

deze bijeenkomst probeerden te

de definitieve opdracht van

Alphen’

geniet: “Een Stadsvisie? Doen wij

straks alles al voorgekauwd, een

beantwoorden:

het niet goed dan? En hoezo

stadsvisie gaat over hoofdlijnen.

• Wat zijn de plekken in de

Als

projectleider

Remus

het college op zak heeft, richt

nauwelijks

3 september 2003 november 2003

hij om te beginnen zijn pijlen

De Staat van Alphen zo zal het

2018? Wie kan er nou al zover

Maar jullie hebben er straks wel

op de eigen gemeentelijke

eerste boekje heten waarin het

vooruit kijken?”

veel profijt van. Want als alle

• Waar zitten de

organisatie. Daar, onder al

projectteam

richting

De gebruikelijke geluiden. Een

beleidsmakers vanuit dezelfde

bedreigingen?

die medewerkers die dag-in

2018 in beeld brengt hoe Alphen

stadsvisie met een horizon die

visie werken ontstaat er samen-

dag-uit

de

aan den Rijn er nu bijstaat en wat

verder ligt dan de lopende colle-

hang in het beleid, werk je niet

stad schoon, heel, veilig, leef-

er gebeurt als we niet actief stu-

geperiode is een fenomeen waar

langs elkaar heen en ziet de bur-

In vijf groepen bogen ze zich om

baar, bewoonbaar, werkbaar,

ren richting de toekomst.

sommige beleidsmakers (en poli-

ger een consistent en coherent

beurten over die vragen en bliezen

bestuurbaar enz. enz. kan

Op donderdag 13 maart 2003

tici) aan moeten wennen.

bestuurde stad. De stadsvisie

in de vorm van groene (kansen),

september 2004

worden gehouden, zit een

geven zo’n 40 collega’s gehoor

Gedurende het hele stadsvisie-

kortom, biedt een beleidskader

rode (bedreigingen) en witte bal-

9 december 2004

vracht

aan de eerste oproep van een

traject bleven stadsvisieteam en

voor de komende 15 jaar.”

lonnen (status quo) Alphen aan

Alphen aan den Rijn. En die

Maar argusogen of niet, 40 colle-

den Rijn de adem in waarmee de

24 februari 2005

kennis vormt een belangrijke

ga’s gaven wel gehoor aan de

stad tot ver na 2018 vitaal kan

27 april 2005

basis om zinvol te kunnen

oproep.

blijven.

bedenken

aan

hoe

kennis

over

Alphen

stad met kansen?

• Welke plekken moeten we behouden?

december 2003 januari 2004 2 maart 2004 5 maart 2004 17 maart 2004 13 mei 2004

werken aan de toekomst.

32

Een interactieve geschiedenis 33

22 maart 2001 18 mei 2001

Raad kleurt de opdracht verder in

liep van een oplossing voor de

kozen er op 3 april onomwonden

lenen zich daar echter beter voor

(korte) Steekterweg tot buurt-

voor de agenda voor ‘Alphen

dan andere: de regierol hiervoor

gerichte voorzieningen in ISV-

richting 2018’ mede door de

leggen wij bij het presidium.”

wijken. Ook op het gebied van

bevolking te laten vaststellen.

cultuur, recreatie en leefomgeving

Een tevreden burgemeester Nico

Hoe interactief wilt u uw

kruist men de degens. En al

Schoof sloot die avond met de

stadsvisie gebakken hebben?

doende werd steeds duidelijker

volgende woorden af: “Ik wil uit-

Rood, medium of goed door-

hoe de vlag er in de stad bij

sluitend starten met ‘Alphen rich-

bakken?

hangt.

ting 2018’ als daarvoor ook vol-

”Bestuur laat de stad de agenda

13 maart 2003

3 april 2003 14 april 2003 15 april 2003 22 mei 2003

Tijdens de miniconferentie

meebepalen. Randvoorwaarden

Vorm

op 3 april 2003 beantwoord-

worden ingezet voor toetsing,

Stap 2 op weg naar ‘De Staat van

Maar zij debatteren ook over de

den raads- en commissie-

maar afwijken – mits gemoti-

3 september 2003

Alphen’

aanpak van het project. Kun je

leden een aantal belangrijke

veerd - kan. Ideeën uit de stad

november 2003

een

vragen als volgt:

worden gehonoreerd, tenzij ze

december 2003

Stadsvisie

vanuit

het

Op 3 april 2003 vindt er een

Stadhuis maken? Of is een derge-

zogenoemde

miniconferentie

lijke visie pas zinvol en levens-

Wat voor stadsvisie wilt u

waarden, onzin inhouden, dan

plaats. Tijdens deze conferentie,

vatbaar als de stad mee heeft

straks hebben?

wel tegenstrijdig zijn met andere

die later de geschiedenis in zal

kunnen denken?

”Wij willen een stadsvisie die rea-

ideeën.

gaan onder de titel de strijd der

En hoe doe je dat dan?

listisch, concreet en uitvoerbaar

proefballonnen, verkennen ook

De uitkomst is nu, aan het einde

is – maar zonder ‘doorgerekend’

Collega’s afgetapt

raadsleden samen de sterktes en

van het visietraject, bekend.

doende draagvlak is bij de raad.

te zijn. Eens in de vijf jaar vindt

Stap 3 op weg naar ‘De Staat van

zwaktes, kansen en bedreigingen

Dertig raads- en commissieleden

En ik moet zeggen dat ik er nu

ijking plaats”.

Alphen’

van de stad. Waar dat over gaat?

afwijken

van

de

randvoor-

januari 2004 2 maart 2004 5 maart 2004 17 maart 2004 13 mei 2004 september 2004 9 december 2004

Op 14 en 15 april 2003 is een

alle vertrouwen in heb.”

Over werkgelegenheid bijvoor-

34

11 februari 2003

Welke rol kiest u als raad bij

beeld. Over de kansen die er lig-

De onderwerpen, aanvullingen

het project stadsvisie?

gen voor Alphen om opleidings-

en suggesties die tijdens de mini-

”Wij willen er als raad ook zelf op

instituten binnen te halen. Of

conferentie worden aangedragen

uittrekken. Sommige activiteiten

over het realiteitsgehalte van een

worden in het projectplan ver-

idee om Alphen als specialist op

werkt, waarna deze aangepaste

het gebied van transport te profi-

projectopzet opnieuw voor for-

leren. En zo ‘streden’ ambtelijke

mele besluitvorming aan de

en politieke betrokkenen ook

gemeenteraad (22 mei 2003) kan

over veiligheid. Een discussie die

worden voorgelegd.

24 februari 2005 27 april 2005

Een interactieve geschiedenis 35

22 maart 2001 18 mei 2001

Alphen staan dan al in de start-

beetje. Is dat de stadsvisie al?

blokken: in de zomer van 2003

Maar we zouden toch interactief?

leggen zij het ei waarop de

Hoezo participatie van bewoners

gemeenteraad in oktober kan

en ondernemers?

verder broeden.

Kortom, de gekozen vorm leidt

13 maart 2003

tot de nodige verwarring. En eer-

links en rechts in de kantlijn prik-

Mag ‘De Staat’ de stad in?

Staat er wat er staat?

lijk gezegd was dat ook wel een

kelende vragen bijgeschreven.

Om vast te stellen of De Staat van

van de commissiekamers op het

Stap 4 (en laatste) op weg naar

klein

bedoeling.

‘Schrikken’ vonden sommigen

Alphen zoals die nu op tafel ligt

Stadhuis ingericht als een soort

‘De Staat van Alphen’

Mensen even afhalen van ver-

dat. Waar de tekst spreekt over

wel geschikt is om de discussie

onderstelde zekerheden. Even

Tolerantie kent zijn grenzen, vin-

met de stad aan te gaan, vindt

tijdmachine. Leden van het project-

beetje

de

3 april 2003

14 april 2003 15 april 2003 22 mei 2003

bureau hebben zich omringd met

Na al die voorbereidingen is het

wakker schudden. Even prikke-

den we in de marge van die pagi-

een tweetal debatten plaats.

3 september 2003

wat objecten uit de jaren ’80 (15

project dan met de raadsbeslis-

len tot nadenken. Staat er wat er

na een ‘handgeschreven’ opmer-

Op 3 september debatteren raads-

november 2003

jaar geleden!), om aan te geven

staat in De Staat? Moet het zo? Of

king die vraagt ‘zullen we die

leden met collegeleden en diverse

december 2003

dat er wel veel – maar niet alles –

kan het anders?

grenzen eens bepalen?’ Toen

kenners uit de stad op verschil-

schrokken we nog van zo’n vraag

lende terreinen.

verandert in zo’n periode. Ze

36

11 februari 2003

januari 2004 2 maart 2004 5 maart 2004 17 maart 2004

hadden zich voor de onmogelijke

In De Staat van Alphen trekken

(het was de zomer van 2003!).

Aan de hand van stellingen

taak gesteld om bij zo’n 30

de schrijvers de realiteit zoals die

Ruim een jaar later ging het

onderzoekt men met elkaar hoe

gespecialiseerde collega’s hun

door ambtenaren en politici is

publieke debat bijna over niets

de stad er nu echt voorstaat.

kennis over de stad ‘af te tappen’.

geschetst, in een rechte lijn door

anders. Maar dat terzijde.

Het projectbureau verwerkt de

Dat lukt aardig. Samen met de

naar de toekomst. Met andere

Kortom, De Staat zoals het boek-

uitkomst van de verschillende

september 2004

informatie uit de ballonnensessie

woorden: ‘wat gebeurt er met

je al snel in de wandelgangen

groepsdiscussies en legt een her-

9 december 2004

en de miniconferentie levert deze

onze stad als we niet actief stu-

heette, ging zijn rol vervullen als

ziene versie van De Staat in okto-

tap een schat aan informatie op.

ren op een bepaalde ontwikke-

voorbereider op het debat met de

ber voor aan de gemeenteraad.

24 februari 2005

lingsrichting. Hoe ziet Alphen er

stad dat nog moest volgen.

Daar wordt uiteindelijk de defini-

27 april 2005

Op 22 mei 2003 stemt de

over pakweg 15 jaar uit als we de

tieve Staat van Alphen vastge-

gemeenteraad in met de definitie-

toekomst maar gewoon over ons

steld en ‘vrijgegeven voor discus-

ve projectopzet, die onder andere

heen laten komen?

sie met de stad’. De ideeënfase kan beginnen.

naar aanleiding van de bijdragen

sing in mei 2003 echt op stoom.

Dát was het beeld dat in De Staat

tijdens de miniconferentie nog

Maar als dan De ‘Staat van

werd neergezet. En om de geest

werd bijgesteld en aangevuld.

Alphen’ daadwerkelijk op tafel

nog wat verder te prikkelen, had-

De schrijvers van De Staat van

ligt, schrikt menigeen toch een

den de schrijvers er ook nog

13 mei 2004

Een interactieve geschiedenis 39 35 37

22 maart 2001 18 mei 2001

Fase 3: de ideeënfase

kreeg iedere deelnemer als dank

ters,

ook een zakje chocoladecenten

ouderen ten koste van woningen

mee

600

voor doorstromers. In absolute

11 februari 2003

Alphenaren (en 1 zwartepiet)

zin scoorde bouwen sowieso de

13 maart 2003

brachten hun chocoladestem uit.

meeste chocolademuntjes.

voor

thuis.

Zo’n

startende

gezinnen

en

Hoog scoorden veelbesproken

groot aantal muntjes voor het

3 april 2003 14 april 2003 15 april 2003

Alphense onderwerpen als de

onderwerp onderwijs.

22 mei 2003

Verder was er nog een opvallend

38

Alphen richting 2018 op de markt

Van november 2003 tot de

Projectteam, andere medewer-

zomer van 2004 verzamelt de

kers van de gemeente, raads- en

projectgroep meningen en

collegeleden trekken de stad in.

ideeën in de stad onder het

Op de markt, aan de telefoon, in

Chocolademunten verdelen voor

toegevoegd

de

3 september 2003

motto Alphen richting 2018,

debatten en tijdens een ‘afkijk-

de toekomstkeuzes

kraam), groen in en om de stad

november 2003

hoe ziet u dat nou? Deel-

reisje’ naar Deventer worden de

en het onderwerp veiligheid. Een

december 2003

nemers aan de verschillende

ideeën en reacties ingezameld

Drie lange (en vooral koude)

opvallende uitkomst was de

deelprojecten wordt gevraagd

van al die mensen die zich op de

dagen stond Alphen richting

vraag naar woningen voor star-

de stad eens door een andere

een of andere manier betrokken

2018 op de markt om te achter-

bril te bekijken. Een beeld-

voelen bij de stad. Dat zijn soms

halen waarin de bezoekers van de

2 maart 2004 5 maart 2004 17 maart 2004

spraak die ook terugkomt in

inwoners die mee willen denken

kraam zouden willen investeren.

13 mei 2004

de communicatie-uitingen uit

over de stad waar hun kinderen

Moet de stad op de lange termijn

deze fase. Het boekje De

zich te zijner tijd nog thuis moe-

investeren in werkgelegenheid of in

september 2004

Staat van Alphen fungeert

ten kunnen voelen. Maar ook

bereikbaarheid? In tolerantie of ‘zero

9 december 2004

daarbij als prikkelende voor-

mensen die in hun werk met de

tolerance’? In jongerencultuur of

bereiding voor de deelne-

toekomst van de stad te maken

amateursport? Omdat het bijna

24 februari 2005

mers aan de verschillende

hebben. Ondernemers, vertegen-

Sinterklaas was, mocht men zijn pri-

27 april 2005

activiteiten.

woordigers van maatschappe-

oriteiten in de vorm van chocolade-

lijke organisaties, kunstenaars,

munten

journalisten en noem maar op.

emmertjes deponeren. En natuurlijk

bereikbaarheid van het ziekenhuis (een door bezoekers zelf

in

de

emmertje

in

januari 2004

desbetreffende

Een interactieve geschiedenis 39

22 maart 2001 18 mei 2001

“Het Stadshart moet meer worden Werd er op de markt nog vooral

dan

naar

burgers

Stadsplein moet echt een ‘vet’ ont-

11 februari 2003

gevraagd, in deze activiteit werd

moetingscentrum worden, met

13 maart 2003

het gesprek vooral aan de hand

veel en diverse horeca (en een

van dilemma’s gevoerd. En dan

Hamburgergigant).”

3 april 2003 14 april 2003 15 april 2003

Vooral voor de leeftijdsgroep

22 mei 2003

wensen

van

een

winkelcentrum.

Het

blijkt het beeld ook gelijk een

40

Hallo, met Alphen richting 2018

stuk ingewikkelder te worden. Bij de keuze steen of natuur kiest

ook om lessen voor de toekomst

15 - 18 jaar is op het gebied van

Bellen met de stad

een royale meerderheid voor

mee terug te nemen. En zij

uitgaan/samenkomen weinig te

natuur. Maar gevraagd een keuze

belangrijke bouwstenen op voor

komen niet met lege handen

doen in de stad: boven de 18 zijn

3 september 2003

Op drie avonden in november

te maken in het dilemma vol-

de uiteindelijke stadsvisie.

terug. Drieëndertig discussies

jongeren mobieler en gaan ook

november 2003

2003 verzamelen raadsleden,

doende woningen of behoud

over stellingen uit De Staat van

elders uit. Het Kasteel is voor een

groene plekken in de stad zien

Een lesje toekomst

december 2003

collegeleden en medewerkers

Alphen, gevoerd door in totaal

specifieke doelgroep en daarmee

van de gemeente zich in een

we dat de score half-om-half

Ook jeugd denkt mee over de

ca. 180 leerlingen, leveren op-

niet voor alle jongeren ‘the place

zaaltje vol telefoons. Gewapend

wordt. Want, ja natuurlijk willen

(eigen) toekomst

nieuw een belangrijke oogst op.

to go’.

met vragenlijsten enquêteren zij

velen zoveel mogelijk natuur

151 inwoners die a-select uit de

behouden, maar als zich de

telefoongids zijn geplukt. Vooraf

januari 2004

De leerlingen hebben duidelijke

2 maart 2004 5 maart 2004 17 maart 2004

In de maanden december 2003

standpunten. Op een aantal

13 mei 2004

vraag aandient of hun kinderen

en januari 2004 krijgen drie

aspecten sluit hun visie naadloos

kregen die mensen De Staat van

in de toekomst nog een woning

VMBO-3-groepen, vier Havo-exa-

aan bij de uitkomsten van bij-

september 2004

Alphen thuisgestuurd als voor-

kunnen vinden, maken mensen

menklassen, drie groepen 5 van

voorbeeld Alphen 2018 op de

9 december 2004

bereiding. In de telefoongesprek-

andere afwegingen. Het zijn

basisschool de Meridiaan en een

markt. Maar natuurlijk legde de

ken wordt vooral ingegaan op

dezelfde dilemma’s waar een

groep 8 van basisschool De

jeugd ook een aantal specifieke

hoe Alphen de komende jaren

gemeentebestuur vaak mee wor-

Fontein, onder anderen de wet-

accenten:

moet omgaan met de te verwach-

stelt en de herkenning op dit

houders Hub van Wersch, Gerrit

ten maatschappelijke ontwikke-

punt was een leuk neveneffect

Willems en Klaas Tigelaar op

lingen zoals die in De Staat wor-

van dit project. Al met al leverde

bezoek. Zij komen om een ‘lesje

den beschreven.

Hallo, met Alphen 2018 opnieuw

toekomst’ te geven, maar vooral

24 februari 2005 27 april 2005

Een interactieve geschiedenis 41

22 maart 2001 18 mei 2001

met in totaal 25 deelnemers.

Een echte uitdaging voor bestuur

U belt, en wij komen langs! Alphen 2018 ook op aanvraag

De avond van de investeerders

Ruim voldoende voor een serie

en beleidsmakers dus om hierin

11 februari 2003

interessante gesprekken. Eerst

het evenwicht te vinden.

beschikbaar

Waar steekt u straks geld of

ondervroegen de ouderen de jon-

Een leuke nevenopbrengst van

13 maart 2003

geren, later voelden jongeren de

deze activiteit was het feit dat dit

In alle publicaties over het pro-

energie in?

ouderen aan de tand over hun

type gesprekken tussen (leef-

ject vermeldt de projectgroep

Op 2 maart 2004 is het woord

3 april 2003 14 april 2003 15 april 2003

De Alphense tijdmachine

verleden en dromen. Dat jong en

tijds)groepen voor de meeste

ook de mogelijkheid om leden

aan de investeerders. En daarbij

22 mei 2003

Een debat tussen generaties

oud relatieve begrippen zijn,

deelnemers een geheel nieuwe

van het projectteam uit te nodi-

gaat het om ondernemers die in

bleek wel toen een 75-jarige een

ervaring was. Zowel ‘jongeren’

gen voor discussies en/of acti-

de stad investeren, maar ook om

groep 60-jarigen bevroeg.

als ‘ouderen’ bleken elkaar in de

viteiten die organisaties zelf op

vertegenwoordigers van maat-

3 september 2003

praktijk best mee te vallen, waar-

touw zetten. Daar maakte een

schappelijke instellingen en orga-

november 2003 december 2003

Veel Alphenaren hebben zich voor deze activiteit aangemeld, maar toen het eenmaal zover

Over ‘stad’ of ‘dorp’ verschilden

bij de beelden die de leeftijds-

aantal

Alphense

organisaties

nisaties die tijd en aandacht in de

was, kwamen er betrekkelijk veel

hier de meningen nogal. In meer-

groepen vooraf van elkaar had-

gebruik van. Zo werd het project-

stad investeren. Wat zien zij nou

afmeldingen. Vooral uit de gene-

dere groepen werd Leiden als

den er in een paar gevallen niet

team uitgenodigd een presenta-

ratie tussen 20 en 40 jaar. Toch de

sfeervoorbeeld genoemd. Deel-

om logen.

tie over het project te houden bij

generatie nix? Of zijn dit de men-

nemers blijken zowel het oor-

Winkelstad

de

5 maart 2004 17 maart 2004

sen die al op tal van manieren

spronkelijke ‘dorpse’ te missen,

Vereniging van Eigenaren Appelen-

13 mei 2004

zodanig (over-)belast zijn dat ze

als het ‘echt stedelijke’ (vooral in

burg maakte graag een deel van

nu even niet de puf hebben om

het Stadshart) te verwelkomen.

haar agenda vrij voor Alphen

september 2004

over de toekomst te debatteren?

Over de huisvesting van jonge-

richting 2018. Uit de discussie bij

9 december 2004

ren maken alle generaties zich

hen kwam onder meer een voor-

Hoe het ook zij, uiteindelijk von-

zorgen. “Het zou niet goed zijn

stel voor het bouwen van zorg-

24 februari 2005

den vier groepsgesprekken plaats

als Alphen vergrijsde, maar het

woningen in Alphen aan den Rijn.

27 april 2005

volbouwen van de stad is ook

En ten slotte was een deel van

geen oplossing”.

het stadsvisieteam ook nog te

Alphen.

Ook

januari 2004

2 maart 2004

gast bij de Alphense ondernemersvereniging VOA.

42

Een interactieve geschiedenis 43

22 maart 2001 18 mei 2001

“Jongeren zijn belangrijk (maar

gaat verder dan een op ad hoc

vergeet de ouderen niet); inves-

Alphen aan den Rijn kijkt af

basis of rondom een specifiek

11 februari 2003

teer in cultuur en sfeer; zorg voor

Een dagje Deventer ter inspiratie

issue georganiseerde bewoners-

13 maart 2003

variëteit, zowel in woningbouw

als noodzakelijke en haalbare

als in voorzieningen en we moe-

5 maart 2004. Veertig Alphenaren

zich gedurende twee jaar bezig

ten het samen doen in Alphen

vertrekken met de bus naar

met een groot scala aan onder-

3 april 2003 14 april 2003 15 april 2003

aan den Rijn.”

Deventer. Een schoolreisjesge-

werpen die van invloed zijn op

22 mei 2003

voel: Wat zullen we beleven van-

de woonomgeving in de wijk. In

initiatieven en ontwikkelingen? Ofwel, waarin zouden zij willen

Hij roemt ook nog eens de creati-

daag? Naast wie zal ik gaan

de Deventer Wijkaanpak heeft

‘investeren’?

viteit van de ‘investeerders’ die

zitten? Alphense inwoners, raads-

een buurt niet langer slechts

3 september 2003

zich uitte in een aantal nieuwe

leden, ambtenaren en een wet-

medezeggenschap of inspraak,

november 2003 december 2003

In welke wijk start de stadsver-

In de pauze kregen alle deel-

slogans voor Alphen:

houder hadden maar één op-

nee, zij krijgen de verantwoorde-

nieuwing? Wat kenmerkt het

nemers vervolgens groene en

• tuinstad in de randstad

dracht: afkijken daar in Deventer.

lijkheid én een eigen wijkbudget.

wijkbeheer? Wat deden we om

rode stickers waarmee ze konden

• stad van binnen, groen van

Afkijken in een stad die voor een

Eerst brengt de wijkcontactamb-

in 2018 de jongeren in Alphen

stemmen over de stellingen die

deel vergelijkbare vraagstukken

tenaar, samen met bewoners,

te houden? Waar zijn nieuwe

waren opgesteld op basis van de

• stad van 0 tot 100

kent als Alphen aan den Rijn en

politie, jeugdzorg, GGD, RIAGG,

bedrijfsruimten gerealiseerd? Zo-

uitkomsten van de eerdere 2018-

• Alphen, het (groene) hart op de

deels ook een totaal ander ver-

woningbouwverenigingen, wel-

maar een paar vragen waarmee

activiteiten in de stad. Bij de

haal vertelt. Meteen al bij het

zijnsinstellingen, thuiszorg en

de ‘investeerders’ zich bezighiel-

borden ontstonden levendige

binnenrijden van de historische

noem maar op, samen in kaart

september 2004

den. De antwoorden liepen flink

discussies en soms zelf een ruil-

binnenstad van deze oude Hanze-

hoe de wijk er voor staat. Is er

9 december 2004

uiteen. Sprak de ene groep over

handel in stickers.

stad valt het verschil met Alphen

genoeg speelruimte voor kinde-

op. Stadsmuren, monumentale

ren, zijn de straten schoon?

24 februari 2005 27 april 2005

goede verbindingen om met het

buiten

juiste plaats

openbaar vervoer buiten de stad

Aan Nico Schoof de eer om de

gebouwen en een eeuwenoud

Missen er bepaalde voorzienin-

te kunnen werken, andere groep-

zeer uiteenlopende uitkomsten

stadhuis.

gen? Is er verkeersoverlast?

jes (maar wel minder) pleitten

terug te brengen tot een samen-

sterk voor revitalisering van

vatting van een paar minuten:

bestaande bedrijventerreinen.

44

commisie. Een wijkteam houdt

januari 2004

2 maart 2004 5 maart 2004 17 maart 2004 13 mei 2004

Voelen mensen zich veilig? Alles Alle deelnemers komen zwaar

kan aan de orde komen, zolang

onder de indruk van een presen-

het maar te maken heeft met de

tatie over de Deventer wijkaan-

kwaliteit van het wonen en leven

pak. De wijkaanpak in Deventer

in de wijk.

Een interactieve geschiedenis 45

22 maart 2001 18 mei 2001

eenieder aan de slag. Niemand

In de bus terug zijn de discussies

kan zich aan zijn verantwoorde-

niet van de lucht. Iedereen heeft

11 februari 2003

lijkheden

samen

vanaf de schoolbanken geleerd

13 maart 2003

bewaken ze de voortgang en

dat afkijken slecht is, maar dit

spreken elkaar daar ook op aan.

gezelschap heeft er een enorme

onttrekken,

3 april 2003 14 april 2003 15 april 2003

energie en een bak vol ideeën In

46

een

tweede

presentatie,

22 mei 2003

foto van het Alphense Bospark

aan overgehouden.

Waar dat kan wordt een pro-

gevolgd door een stadswande-

instuurde. Zij sprak de hoop uit

bleem direct opgelost, doordat

ling, krijgen de afkijkers inzicht

dat ook in de toekomst dit

de wijkambtenaar een betrokken

in de manier waarop Deventer

Mijn droom voor Alphen

prachtige stukje Alphen behou-

3 september 2003

dienst of instelling direct op zijn

met de ruimte omgaat. Veel

Creatief de toekomst in

den mocht blijven. De prijs die zij

november 2003

verantwoordelijkheid wijst. Dan

dilemma’s blijken vergelijkbaar

in ontvangst nam, was een inge-

december 2003

is het tijd voor de tweede stap,

met die in Alphen, maar veel is

Om het motto van de ideeënfase

lijste originele potloodtekening

het opstellen van het wijkpro-

ook specifiek Deventers. Wat nog

Alphen 2018, hoe zie jij dat nou?

van de Alphense kunstenaar

gramma. Het woord is opnieuw

maanden later in de 2018-discus-

extra kracht bij te zetten vroeg

Chris Nobels.

aan de bewoners: welke van de

sies terugkomt, zijn de groene

het projectteam inwoners daad-

problemen, wensen vinden we

vingers. Het idee daarachter is

werkelijk in beeld te brengen hoe

Verder ontvingen ook prijswin-

de wedstrijd en zette haar klas

het belangrijkst? Welke resultaten

simpel maar doeltreffend. We

hun droom voor Alphens toe-

naars Ivar Kroese en Jeff van As

ertoe aan mee te doen. Van die

moeten er worden bereikt? En

moeten in het groene buiten-

komst eruit ziet. Foto’s gedichten,

uit handen van burgemeester

klas wonnen Thyra Gunawan en

september 2004

welke bijdrage kunnen bewoners

gebied bouwen anders kunnen

tekeningen, totaal 54 deelnemers

Schoof een grote ballon en een

Michiel Stroo een prijs. Bastiaan

9 december 2004

zelf leveren aan een oplossing?

we niet aan de woningbehoefte

leverden hun bijdrage. Op woens-

cadeaubon. Deze leerlingen van

Kors (16 jaar) wil graag een stuk-

Een vraag die trouwens ook

voldoen. Maar we bouwen zo,

dag 17 maart 2004 reikte burge-

groep 5 van de Meridiaan hadden

je natuur behouden in Alphen en

24 februari 2005

wordt gesteld aan instellingen

dat steeds tussen een strook

meester Schoof de prijzen uit.

in het kader van Alphen 2018 al

maakte een prachtige digitaal

27 april 2005

die in de buurt werkzaam zijn.

bebouwing, stroken groen over-

eerder deelgenomen aan ‘een

bewerkte foto waar een weer-

Ook

blijven (de ‘vingers’).

De Hoofdprijs werd toegekend

Lesje Toekomst’. Op de Marthin

spiegeling van een gebouw in het

verbindt zich vervolgens aan dat

aan

Luther

water, de toekomst verbeeldt.

wijkprogramma. En dan gaat

(namens de IVN) een prachtige

het

college

van

B&W

Monique

Smulders

die

King

januari 2004 2 maart 2004

5 maart 2004 17 maart 2004

school

las

juf

13 mei 2004

Rebecca Ruthgers (groep 8) over

Een interactieve geschiedenis 47

22 maart 2001 18 mei 2001

opdracht voor de Chocolade-

Chocoladefase

fabriek en de stappen daarna. Als

Fase 4: van ideeën, via chocolade naar besluitvorming

Zo’n 30 (beleids-)ambtenaren zijn

11 februari 2003

interactieve sessie wordt geïn-

uitgenodigd om zich in septem-

13 maart 2003

ventariseerd welke kant het op

ber drie dagen ‘op te sluiten’ in

moet met de stadsvisie, liggen

de Chocoladefabriek. In de voor-

die kaders er:

bereiding daarop gaat het pro-

3 april 2003 14 april 2003 15 april 2003

jectteam in de zomerperiode op

22 mei 2003

Een schat aan ideeën, dat is

deze bouwstenen de uiteinde-

De Versnellingskamer

de opbrengst van een ui-

lijke stadsvisie te maken.

Raad buigt zich over uitkomsten

De raad stelt de volgende prio-

pad om nog wat aanvullende

terst intensieve ideeënfase.

Dilemma daarbij is dat de

ideeënfase

riteiten bij het verder uitwerken

inspiratie op te doen. Kwam in de

Maar wat te doen met al die

raad tijdens de versnellings-

van de stadsvisie:

ideeënfase de informatie vooral

3 september 2003

ideeën? Eerst maar eens de

kamer vraagt om meerdere

13 mei 2004 verzamelen zich 30

(1 heeft veel, 8 heeft minder prio-

van binnen de Alphense samen-

november 2003

hogedrukpan in. Om ervoor

scenario’s, terwijl de wensen

gemeenteraadsleden, één burge-

riteit):

leving, nu werd een aantal externe

december 2003

te zorgen dat de gemeente-

van de stad eigenlijk niet

meester en een aantal wethou-

1. Wonen en woonomgeving

‘denkers’ voor een videocamera

raad de ideeënschat kan

zoveel uiteenlopen. Wat te

ders in een ruimte met een hoop

2. Veiligheid

aan de tand gevoeld. Joost

beoordelen, wegen en voor-

doen? Het spannendste onder-

computers. Clou van de techniek

3. Gezondheid

Schrijnen, directeur Ruimte en

zien van richtinggevende con-

deel van het project breekt

van ‘de versnellingskamer’ is dat

4. Maatschappelijke participatie

Mobiliteit bij de provincie Zuid-

notaties. En dat doet de raad

aan. De bestuurlijke verwach-

raadsleden met behulp van een

5. Werkgelegenheid

Holland werkt in een levendig

op 13 mei in de vorm van een

tingen zijn hoog gespannen.

soort super-chatprogramma, los

6. Mobiliteit

video-interview een aantal bui-

‘versnellingskamer’. In de zo-

van fractiediscipline of andere

7. Duurzaamheid

tengewoon creatieve gedachtelij-

september 2004

genoemde ‘Chocoladefabriek’

vormen van overleg, reageren op

8. Democratisch functioneren

nen uit. Ook Lodewijk Gunther

9 december 2004

(men moest er nu eindelijk

tal van stellingen en op elkaars

‘chocola van maken’) moeten

reacties.

vervolgens zo’n 30 beleids-

48

aan het eind van deze boeiende

januari 2004 2 maart 2004 5 maart 2004 17 maart 2004

13 mei 2004

Moor, directeur van de Stichting Verder geeft de uitslag van de

Maatschappij,

en

24 februari 2005

versnellingskamer duidelijk aan

Politie, levert een inspirerende

27 april 2005

Veiligheid

specialisten de bouwstenen

De bedoeling is niet om tot for-

dat de raadsleden behoefte heb-

bijdrage. Gunther Moors talloze

‘bakken’ voor de uiteindelijke

mele besluitvorming te komen.

ben aan uitwerking in verschil-

voorbeelden van projecten in

stadsvisie. Aan het project-

Opdracht aan de raad is vooral

lende scenario’s. De ambtelijke

allerlei

team de schone taak om van

om richting te geven aan de

organisatie is weer aan zet. Op

Nederland leveren echte eye-ope-

naar de Chocoladefabriek.

ners op het gebied van leefbaar-

probleemwijken

in

Een interactieve geschiedenis 49

22 maart 2001 18 mei 2001

komst reiken zij ook de prijs uit die verbonden is aan De Gouden

hadden de deelnemers hard

Wikkel. Deze aan Roald Dahls

11 februari 2003

nodig voor deze stevige klus.

‘Sjakie en de chocoladefabriek’

13 maart 2003

op de videofilm verwoordde:

ontleende wedstrijd nodigde col-

De complete stad

“hoezo compleet? Alphen hééft

lega’s uit nog één laatste ‘gouden’

Nog een eye-opener en energie-

een universiteit (die van Leiden op

idee toe te voegen aan 2018-

3 april 2003 14 april 2003 15 april 2003

heid en veiligheid. De gedreven-

Tijdens

chocoladefabriek-

leverancier levert de tekening

20 minuten afstand), Alphen hééft

schatkamer.

22 mei 2003

heid van deze veelgevraagde

dagen zelf gaan de betrokken

waarop de complete stad vanuit

een vliegveld (Schiphol is voor

Winnaar Koen de Gans wint

adviseur spat van het scherm. En

specialisten uit de gemeentelijke

een bijzonder perspectief wordt

Alphenaren bereikbaarder dan

met zijn idee voor een echte

als derde maakt het projectteam

organisatie hard aan de slag. Met

bekeken. Tot nu toe bedoelden

voor sommige Amsterdammers),

Alphense Berg een mooi beeldje.

nog een interview met SCP-direc-

de inspiratie, met de opdracht

we met de complete stad dat

hoezo heeft Alphen geen zieken-

teur Paul Schnabel. Ook Schnabel,

van de raad en met al het materi-

Alphen zoveel mogelijk voorzie-

huis? Alphen heeft er diverse

En aan het einde van de rit liggen

die op basis van de vele onder-

aal dat na de ideeënfase door de

ningen binnen de eigen stads-

waaronder het grootste en meest

daar de bouwstenen voor een

zoeken die zijn organistatie uit-

projectgroep is gesystematiseerd

grenzen moest zien te krijgen.

toonaangevende universitair me-

stadsvisie

voert, een heel realistisch beeld

en ontsloten.

Op deze tekening visualiseert de

disch centrum van Nederland”. En

opdrachten voor de stad. Deze

tekenaar wat Joost Schrijnen al

daarmee maken Joost Schrijnen

opdrachten zijn bedoeld om

de

heeft van maatschappelijke ont-

3 september 2003 november 2003

en

acht

concrete

december 2003 januari 2004 2 maart 2004 5 maart 2004 17 maart 2004

wikkelingen op tal van gebieden,

Energie

en de tekenaar opnieuw duidelijk

ervoor te zorgen dat de stads-

doet ferme uitspraken.

De werkvormen die werden toe-

dat de werkelijkheid niet zo

visie geen dode letter wordt. Op

gepast varieerden van discussie-

absoluut is als we soms denken.

weg naar 2018 moeten we de

september 2004

De deelnemers krijgen de video-

rondjes, tot fotoassociaties en

Als je een andere bril opzet, krijg

doelstellingen uit de stadsvisie

9 december 2004

filmpjes verdeeld over de choco-

flappen- en sticker-sessies. Tussen

je een ander perspectief.

immers stapje voor stapje rea-

ladesessie-dagen te zien. Ook

de opdrachten door werd deze

raadsleden en anderen kijken in

crème de la crème uit de ambte-

de tijd rondom de ‘chocoladefase’ naar de filmpjes: de citaten van

24 februari 2005

De gouden wikkel

opdrachten nodig, waarmee de

27 april 2005

lijke organisatie aan de gang ge-

Op de laatste dag van de Choco-

stad morgen al aan de slag gaat.

houden met Chocolade-traktaties.

ladefabriek nemen Nico Schoof en Hub van Wersch, namens het

Schnabel zingen door de wandel-

stadsvisieteam de opbrengst in

gangen.

ontvangst. Tijdens die slotbijeen-

Gunther

Moor

13 mei 2004

liseren en dan heb je concrete

en

Schrijnen,

50

De energie die dat opleverde,

Een interactieve geschiedenis 51

22 maart 2001 18 mei 2001

De raad vraagt scenario’s. Maar daar geeft het materiaal niet echt

En zo werd uiteindelijk voorge-

aanleiding toe.

legd:

Deelscenario’s? Dan lopen we de kans dat de beslissers zelf uit

Dan komen de ruimtelijke keuze-

vond die varianten het meest

modulen aan bod:

aansluiten bij de resultaten van de 2018-discussie met de stad.

11 februari 2003

A.Het accent op werkgelegenheid

Het college was erg tevreden met

13 maart 2003

De conceptvisie Alphen 2018 in 2 plus 3 varianten

(wonen in een groene omge-

het voorwerk dat binnen de orga-

ving waar ook werk is)

nisatie was gedaan. Die compli-

het menu van verschillende deel-

fabrikanten graag in de zak.

22 mei 2003

Slotakkoorden

scenario’s een eigen totaal bij

Tot en met pagina 2, met thema’s

B. Het accent op wonen (wonen,

Een unanieme raad stelt de stads-

elkaar puzzelen. En hoe bewaken

als bereikbaarheid en veiligheid,

maar ook het groen organiseren)

visie vast

we dan nog de samenhang tussen

biedt de conceptvisie één verhaal.

de samenstellende delen?

En dan komt er een keuzemodule:

C.Het accent op groen (groen en

De concept stadsvisie, met de

3 september 2003

de maatschappelijke varianten

toch woningen en werk organi-

keuze van het college en de

november 2003

1 en 2.

seren)

bouwstenen waarop een en ander

december 2003

Tussen de chocoladefase en de

52

menten staken de chocolade-

3 april 2003 14 april 2003 15 april 2003

Raad kiest

definitieve besluitvorming is het

Zo kauwt het projectteam, daarin

projectteam meer dan ooit aan

bijgestaan door andere gremia

zet. Het uur van de waarheid is

binnen de gemeente (beleidsover-

1. Alphen een leefbare stad door

Tijdens een geanimeerde discussie

conceptopdrachten voor de stad

aangebroken. Zolang het moest

leg, directeurenoverleg, stadsvisie-

vertrouwen in de mogelijk-

in het college van B&W viel de

werden op 9 december 2004 in

nadenken over activiteiten om zo

team en college), een tijdje rond.

heden van mensen en inves-

keuze van het college op de

een bijzondere commissieverga-

2 maart 2004 5 maart 2004 17 maart 2004

goed mogelijk de wensen, gevoe-

Uiteindelijk komt daar de volgen-

teren in gelijke kansen.

maatschappelijke variant 1 en op

dering voorgelegd voor discussie.

13 mei 2004

lens en ideeën uit de stad binnen

de aanpak uit:

te halen, kon het projectteam zijn

We leggen de raad drie complete

2. Alphen een leefbare stad door

Het college vroeg de commissie

september 2004

enthousiasme makkelijk omzet-

variant-stadsvisies voor. In die

streng toezicht van de over-

met nadruk om hoofdlijnen aan

9 december 2004

ten in actie. Maar nu komt het aan

varianten is een groot deel iden-

heid en aandacht voor normen

te geven waarmee een definitieve

op andere zaken. Hoe adviseren

tiek (de stad heeft immers op een

en waarden.

stadsvisie binnen bereik kwam.

24 februari 2005

en faciliteren we raad en college

aantal punten een tamelijk eens-

Geen gesleutel dus meer op

27 april 2005

zo goed mogelijk bij het formu-

gezind geluid afgegeven). Slechts

detailniveau, maar echte keuzes.

leren en vaststellen van die uit-

op een aantal terreinen bieden

En dat deed de raadscommissie.

eindelijke stadsvisie.

we raad en college een keuzemo-

Eigenlijk al in de eerste minuten.

gelijkheid.

Fracties hadden elk drie magne-

gebaseerd was, plus een serie

januari 2004

ruimtelijke variant B. Het college

Een interactieve geschiedenis 53

22 maart 2001 18 mei 2001

Feestje

standen (ook achter de voordeur)

belang van een goede bereik-

gezegd. Inderdaad een stads-

Aan de slag ermee, dat was de

voorrang heeft – al treedt de

baarheid per auto en openbaar

visie, hoe intensief er ook aan

opdracht uit de raad. En natuur-

11 februari 2003

gemeente wel degelijk krachtig

vervoer voor Alphens grootste

gewerkt is, en hoezeer burgers

lijk neemt het college dat serieus.

13 maart 2003

op waar excessen ontstaan”.

kwaliteit – zijn ligging – onder-

en investeerders ook hebben

Maar eerst is er … een feestje.

schreef men ook nu. Vooral

geparticipeerd in de tot stand-

Alle mensen die op enigerlei

De keuze voor de ruimtelijke

de N207 richting Amsterdam

koming ervan, het is en blijft een

wijze bij het project Alphen rich-

3 april 2003 14 april 2003 15 april 2003

tische varianten van hun eigen

varianten was meer gevarieerd:

moest aangepakt worden, vonden

dode letter als we er niet daad-

ting 2018 betrokken zijn geweest,

22 mei 2003

partijlogo ontvangen, zodat ook

zeven fracties (CDA, VVD, Leefbaar

de commissieleden. De ‘nieuwe

werkelijk mee aan de slag gaan.

zijn uitgenodigd voor een feeste-

voor de toeschouwer zonder

Alphen/Alphense Stadspartij, PvdA,

regisseursrol’ – het Alphense

leesbril onmiddellijk duidelijk

Beter Alphen, ChristenUnie, De

organisatietalent – zien zij als

En dat is aan het slot van deze

het boek dat nu voorligt, uitge-

werd hoe de vlag erbij hing. Alle

Vrije Lijst) kozen voor variant B,

een belangrijke voorwaarde voor

geschiedenis dan ook de conclusie

reikt zullen krijgen.

fracties zetten de partijlogo’s op

met het accent op wonen, vijf

een leefbare en veilige samen-

van de gemeenteraad. Op 24

de borden met de ruimtelijke en

fracties (Alphen Nu Anders, Lijst

leving, ook in de toekomst.

februari 2005 stelt de gemeente-

de maatschappelijke variant van

Donna Vrij, SP, D66 en Lijst de

hun keuze. Over de maatschap-

Leuw) kozen voor de variant C met

Wat de commissieleden betreft

opdrachten aan de stad die daar

pelijke variant was men vrijwel

een accent op groen. De meeste

kan de visie op basis van deze

uit voortvloeien, vast. Aan de

unaniem: een zeer ruime meer-

B- en C-stemmers (variant A, met

uitgangspunten worden voltooid.

slag ermee.

derheid (alleen Beter Alphen/

het ‘accent op werken’ werd niet

De commissie geeft nog een

Alphense Stadspartij en Lijst

gekozen) gaven overigens aan dat

enkel aandachtspunt mee. Die

september 2004

Donna Vrij kozen anders) koos

hun echte keuze ergens tussen

gaan onder meer over het be-

9 december 2004

voor een veelkleurige samen-

die twee in zat. Met name het

waken van de sociale samenhang

leving, waar aan de basis wordt

aantal van 100.000 inwoners

en over het doortrekken van de

geïnvesteerd in onderwijs, de

vond men aan de hoge kant.

principes uit de Alphen Oké cam-

jongsten en de jongeren. Maat-

54

En dat is niet aan dovemansoren

lijke bijeenkomst waarop zij ook

raad unaniem de stadsvisie en de

3 september 2003 november 2003 december 2003 januari 2004 2 maart 2004 5 maart 2004 17 maart 2004 13 mei 2004

24 februari 2005 27 april 2005

pagne. Verder drukt de commissie

schappelijke variant 1 dus. De

Over de zaken waar men het al

het college op het hart ervoor te

raad onderschrijft de keuze van

tijdens de ‘Versnellingskamer’

zorgen dat het niet bij plannen

het college voor “een samen-

over eens was, bleef de raads-

alleen blijft.

leving waar preventie van mis-

commissie het ook nu eens. Het

Een interactieve geschiedenis 55

22 maart 2001 18 mei 2001

Alphen richting 2018 in feiten en cijfers • Ruim 1500 deelnemers deden mee aan de verschillende activiteiten. • In de verschillende fasen van het project vonden in totaal 14 verschillende activiteiten plaats. • Tijdens het project produceerde het projectteam 6 digitale nieuwsbrieven, 3 papieren nieuwsbrieven en 3 publicaties

11 februari 2003 13 maart 2003

• Meer dan 2500 mensen ontvingen De Staat van Alphen.

3 april 2003 14 april 2003 15 april 2003

• De gemeenteraad en commissie vergaderden 9 keer over

22 mei 2003

in het Witte Weekblad.

Alphen richting 2018. • In totaal waren zo’n 80 ambtenaren in meerdere of mindere mate bij het project betrokken.

3 september 2003 november 2003

Wie zaten er in het projectteam? • Monique Mol • Paul Camphuijsen, later opgevolgd door Heleen Dongelmans • Coby Hamelink, later opgevolgd door Jenny Streef • Alexander Osten, later opgevolgd door Joke Riem • Remus Aussen

december 2003 januari 2004 2 maart 2004 5 maart 2004 17 maart 2004 13 mei 2004

De foto van die bijeenkomst krijgt u later thuisgestuurd en die kunt u dan natuurlijk hier inplakken.

Vooral in de eerste fase stevig ondersteund door: • Hans Hendriks

september 2004 9 december 2004

• Brigit Achten • Franciscus Roorda • Koen de Gans

24 februari 2005

27 april 2005

Aangestuurd door het Stadsvisieteam: • Nico Schoof • Hub van Wersch • Jan Eshuis • Wendy Pelk

56

Een interactieve geschiedenis 57

Plakstrook

Colofon Fotografen: Walter Planije Louis van Amerongen Remus Aussen Jenny Streef Lameijer en Lameijer Ontwerp en produktie: Reclamebureau DeGroep

Plakstrook

58

59

Met dit boek hebben de makers u een beeld willen geven van het project Alphen richting 2018. Een beeld van de visie die het resultaat is van dit project. Maar ook een beeld van het proces dat tot dit resultaat leidde. Want dat is minstens zo belangrijk. Een beeld dus van twee jaar praten met de stad… een reis door een spannende tijd.

60