Parkeerupdate 2014 Gemeente Alphen aan den Rijn
PEX Gemeente Alphen aan den Rijn Rapportage 2013
Opzet 1. Managementsamenvatting
pagina 3
2. Inleiding
pagina 4
3. Wet Markt en Overheid
pagina 6
4. Realisatie 2012
pagina 8
5. Investeringen 2014 e.v.
pagina 14
2
1. Managementsamenvatting Resultaat Het resultaat over 2013 is een tekort van € 473.781. Dit tekort is vooral te wijten aan het feit dat de inkomsten veel lager zijn dan de begrootte inkomsten. De Parkeerexploitatie (PEX) is in 2013 geanalyseerd. Uit de analyse is gebleken dat de geprognotiseerde inkomsten niet meer realistisch zijn. In de meerjarenbegroting groeiden de begrootte inkomsten door de komst van een nieuwe parkeergarage in het Stadshart Lage Zijde en goede economische vooruitzichten. De werkelijkheid is inmiddels anders. De PEX is hierop aangepast en in de Kadernota 2014 meegenomen. Op de aanpassingen is een second opinion uitgevoerd. De raad is hierover in 2013 geïnformeerd; in de raadscommissie Grondgebiedzaken van juni 2013, middels een brief in juni 2013 (2013/34063) en een informatiemarkt in september 2013. Toekomst De verwachte inkomsten voor de PEX zullen de komende jaren afnemen. Daarom is het noodzakelijk de inkomsten en uitgaven in balans te brengen. In het najaar van 2014 zullen voorstellen aan de raad worden gedaan om dit te bereiken. Verder wordt in 2014 mobiel parkeren ingevoerd, de verlichting in parkeergarage Castellum vervangen (led) en wordt digitaal parkeren (vergunningen) verder uitgewerkt.
3
2. Inleiding In de PEX komen de baten van betaald parkeren samen met de lasten. Om een beeld te krijgen van de PEX en deze meerjarig te kunnen beheersen, sturen en overzien, is over meerdere jaren inzicht nodig over de te verwachten baten en lasten. De gebruikelijke financiële begroting van de gemeente voldoet hier ten dele in, deze heeft een looptijd van slechts 4 jaar. Om deze reden wordt een meerjarige update van de PEX gegeven, waarbij een doorkijk wordt gegeven die zicht heeft op een veelvoud van de doorlooptijd van de gemeentebegroting. Waarom betaald parkeren? Betaald parkeren is een vorm van parkeerregulering. Hiermee wordt beoogd schaarse parkeerruimte te verdelen en beschikbaar te houden voor parkeren met het gewenste doel (bijv. winkelbezoek). Parkeervergunningen zijn feitelijk een soort abonnement. Deze vergunningen zijn beschikbaar voor grootgebruikers zodat zij niet steeds in een automaat moeten betalen. Betaald parkeren is belasting. De grondslag is gelegen in de Gemeentewet. Veelal betreft het hier parkeren op straat, oftewel “vooraf betaald parkeren”. Daarnaast worden parkeervoorzieningen geboden op parkeerterreinen en in parkeergarages. Deze voorzieningen worden gerealiseerd en moeten afgeschreven worden. Dit wordt in de PEX gedaan. Deze locaties zijn in particulier eigendom bij de gemeente. Hier worden parkeerplaatsen verhuurd en is er een systeem van “achteraf betaald parkeren”. Over de inkomsten moet BTW worden afgedragen. In Alphen aan den Rijn kennen we beide systemen. Op straat in het centrumgebied en op enkele terreinen bestaat het systeem van vooraf betaald parkeren. Ook in parkeergarage Ridderhof en op enkele parkeerplaatsen langs de Prinses Irenelaan is vooraf betaald parkeren. Achteraf betaald parkeren bestaat in parkeergarage Castellum, parkeergarage Thorbeckeplein (in 2013 gesloten), parkeerdak Aarhof, parkeerterrein Aarplein-oost, parkeerdak Hoogvliet en parkeerterrein Bospark. Naast het betaald parkeren kent Alphen aan den Rijn ook een parkeerschijfzone (blauwe zone) in Kerk & Zanen met parkeervergunningen. Ook zijn er twee vrachtwagenparkeerterreinen en twee expeditieplaatsen in het centrum waar parkeerplaatsen met beugels worden verhuurd.
4
Wat doet de gemeente met het geld? De parkeergelden worden gebruikt om de kosten te dekken die de gemeente maakt om het parkeerbeleid uit te voeren. Dat zijn kosten voor het bieden van parkeervoorzieningen en het regelen van de verdeling daarvan. Daarnaast bestaan de kosten uit administratie en het uitvoeren van controle op het naleven van de regels. Ook kosten van de gratis fietsenstallingen aan De Vest en het Fossapad worden voor een groot deel uit de ontvangen parkeergelden gedekt. De locaties met achteraf betaald parkeren worden beheerd door ParkeerService. Een coöperatie waar Gemeente Alphen aan den Rijn lid van is. Zij beheren ook de parkeerapparatuur voor vooraf betaald parkeren. De bewaakte fietsenstallingen aan het Fossapad en De Vest worden beheerd door Biesieklette.
5
3. Wet Markt en Overheid Op 1 juli 2012 is de Wet Markt en Overheid in werking getreden. Deze wet gaat over economische activiteiten die door de gemeente worden ontplooid. De wet schrijft voor dat de gemeente, mocht zij op een markt goederen en/of diensten aanbieden, hierbij niet concurrentievervalsend mag optreden. In de wet zit een overgangstermijn van 2 jaar voor op 1 juli 2012 reeds bestaande economische activiteiten. Het college heeft onderzocht of er nog maatregelen moeten worden genomen om per 1 juli 2014 te voldoen aan de wet. Ten aanzien van de hoogte van de tarieven voor parkeergarages is dit het geval. Met de introductie van de Wet Markt en Overheid is kruissubsidiëring niet meer toegestaan. De opbrengsten van straatparkeren mogen de negatieve opbrengsten van de parkeergarages niet meer compenseren aangezien straatparkeren in de fiscale sfeer wordt afgerekend en het parkeren in garages privaatrechtelijk. Het is op dit moment zo dat de integrale kosten die gemoeid zijn met deze economische activiteit niet zijn doorberekend in de tarieven maar onderling worden gecompenseerd. Om te voldoen aan de wet zijn er twee opties: -
Verhogen tarieven parkeergarages totdat het kostendekkend is;
-
De raad voorstellen deze economische activiteit aan te wijzen als activiteit, plaatsvindend in het algemeen belang op grond van art. 25h, zesde lid, van de Mededingingswet.
In Alphen aan den Rijn is er voor gekozen om schaarse parkeerruimte te reguleren. Tegen een redelijk tarief wordt gestuurd op het parkeren. Op straat is het parkeren iets duurder dan in de garages. Hiermee wordt beoogd winkelend publiek in de garages te laten parkeren zodat parkeerplaatsen op straat beschikbaar blijven voor bewoners en hun bezoekers. De parkeerplaatsen op straat zijn overloopgebied voor als de garages en terreinen vol zijn. Daarnaast worden voor de garages en terreinen abonnementen verkocht voor langparkeerders om te voorkomen dat deze op straat staan. Naast regulering is het voorkomen van zoekverkeer ook een heel belangrijke reden. Winkelbezoekers die in woonstraten op zoek zijn naar een vrije parkeerplaats hebben minder aandacht voor het overige verkeer. Dit zorgt voor een afname van de verkeersveiligheid. Daarnaast veroorzaakt een grote stroom auto’s in woonstraten milieuoverlast. Door er dus op te sturen dat vooral gebruik wordt gemaakt van parkeergarages en –terreinen wordt milieuoverlast beperkt en wordt bijgedragen aan het waarborgen van de verkeersveiligheid.
6
Er is een goede balans in tarief en tijdvak noodzakelijk om het juiste reguleringseffect te bereiken. Waar de gemeente een belang heeft in goede regulering, heeft de markt vooral een commercieel belang. Het is voor Gemeente Alphen aan den Rijn daarom van algemeen belang dat deze regulering op de juiste wijze kan plaatsvinden. Een gebouwde voorziening is vele malen duurder dan een parkeerplaats op straatniveau. Als de tarieven in de garages en terreinen kostendekkend worden gemaakt, worden deze zo hoog dat er vrijwel geen gebruik meer van wordt gemaakt. Dit is een onwenselijk effect, omdat hiermee de beoogde parkeerregulering niet wordt gehaald. Derhalve wordt besloten het vaststellen van de hoogte van de tarieven voor parkeergarages en –terreinen aan te wijzen als een activiteit, plaatsvindend in het algemeen belang op grond van artikel 25h, zesde lid, van de Mededingingswet.
7
4. Realisatie Inkomsten 2013 2013 Betaald parkeren Gedurende boekjaar 2013 waren de gerealiseerde inkomsten van betaald parkeren als volgt: 2012 Castellum kortparkeren Parkeergarage Thorbeckeplein
€ 849.247
2013 afwijking in % € 590.899
-30,4%
€ 59.810
€ 25.274
-57,7%
Parkeerdak Aarhof
€ 293.421
€ 301.237
2,7%
Aarplein-Oost
€ 159.696
€ 169.642
6,2%
€ 71.011
€ 60.866
-14,3%
€ 938.792
€ 831.617
-11,4%
Parkeerdak Hoogvliet Omzet straatparkeren Parkeergarage Castellum….
Parkeergarage Thorbeckeplein is per juni 2013 gesloten. Om die reden zijn er veel minder inkomsten gegenereerd. Door de sluiting van deze garage zijn de resultaten op het Parkeerdak Aarhof en Aarplein-oost positiever. Bovendien is het aantal parkeerplaatsen op parkeerterrein Aarplein-oost uitgebreid. Ook het verplaatsen van de zaterdagmarkt naar Aarplein-west draagt hieraan bij. Hierdoor kan op Aarplein-west niet meer geparkeerd worden, waardoor deze locaties intensiever gebruikt worden. Er is een forse afname van de inkomsten ten opzichte van 2012 zichtbaar. Hier zullen meerdere redenen aan ten grondslag liggen. Over het algemeen kan gesteld worden dat de economische situatie er voor heeft gezorgd dat er minder winkelbezoek is. Dit is ook zichtbaar in omzetcijfers van winkeliers. Maar ook de passantentellingen in het Stadshart laten dat zien. Het aantal gestalde fietsen in de gratis bewaakte stallingen in het Stadshart is eveneens afgenomen. Ook toenemende internetverkopen zullen hieraan hebben bijgedragen. Verder is de betalingsbereidheid van parkeerders te laag (63%) (wordt verderop toegelicht).
8
Parkeervergunningen De parkeervergunningen worden uitgegeven door ParkeerService. In juni zijn de bestaande vergunningen verlengd. In onderstaande tabel staan het aantal actieve vergunningen per maand, per vergunningsoort. In totaal is aan inkomsten voor parkeervergunningen € 258.432 binnengekomen. Deze inkomsten zijn ongeveer € 48.500 lager dan geraamd. De tarieven voor de parkeervergunningen in het centrum zijn per 1 april 2012 verhoogd. Een bewonersvergunning kost € 36. Dit tarief is niet gewijzigd. Een vergunning voor iedere derde en meer voertuig(en) kost € 200. Het tarief voor een bedrijfsvergunning is verhoogd van € 120 naar € 240. De verhoging had mede tot doel om meer inkomsten te genereren om toekomstige ontwikkelingen binnen de exploitatie te kunnen financieren. Dit doel is niet gehaald. Bij de komende herijking van het parkeerbeleid zal dit nader beoordeeld worden.
2013 ten opzichte van 2012 2012 € 282.009
2013 € 258.432
9
Naheffingsaanslagen Als men niet betaald en/of geen vergunning heeft in het gebied met vooraf betaald parkeren, wordt een naheffingsaanslag opgelegd. De hoogte van de naheffingsaanslag in 2013 was € 56. Er zijn 8955 naheffingsaanslagen uitgeschreven tegen een raming van 6300. Totale inkomsten uit naheffingsaanslagen bedragen € 509.306. 2013 ten opzichte van 2012 2012 € 468.229
2013 € 509.306
Aantallen 2013 ten opzichte van 2012 2012
2013
8700
8955
Betalingsgraad De hoogte van de inkomsten van het straatparkeren en het aantal uitgeschreven naheffingsaanslagen is afhankelijk van de betalingsbereidheid van de parkeerder. Hoe meer mensen betalen, hoe minder naheffingsuitslagen uitgeschreven zullen worden. Naheffingsaanslagen worden uitgeschreven tegen een kostendekkend tarief welke door de landelijke wetgever op maximaal € 56 is gesteld (2013). In feite wordt hier dus niets aan verdiend, immers als gemeente heb je ook de kosten gemaakt om de naheffingsaanslag op te leggen. Het is dus veel belangrijker dat de betalingsbereidheid hoog is. De betalingsgraad wordt sinds 2013 twee maal per jaar onderzocht. Bovendien is de onderzoeksmethode anders dan voorheen. De gemiddelde betalingsgraad in 2013 was 63%. In het onderzoek wordt ook meegenomen in welke straten de betalingsbereidheid het laagst is. Hierop wordt de inzet van de afdeling Veiligheid, Toezicht en Handhaving aangepast. Er zijn acties ondernomen om de betalingsgraad te verhogen. De verwachting is dat de betalingsgraad in 2014 hoger zal liggen. Gezien de gewijzigde onderzoeksmethode kunnen het cijfer over 2013 niet afgezet worden tegen eerdere jaren.
10
Abonnementen Voor enkele locaties kunnen abonnementen worden aangeschaft. Dit geldt voor parkeergarage Castellum, parkeerdak Aarhof, parkeerterrein Aarplein-oost en parkeergarage Ridderhof. Voor parkeergarage Castellum worden ook setjes uitrijdkaarten verkocht, bijvoorbeeld aan het Theater Castellum. De totale inkomsten bedragen € 166.245. 2013 ten opzichte van 2012 2012 € 225.322
2013 € 166.254
Fietsenstallingen Fietsen kunnen kosteloos worden gestald in de bewaakte fietsenstallingen aan De Vest en het Fossapad. Via beheerder Biesieklette wordt de bewaking gefaciliteerd in de vorm van gesubsidieerde banen. Jaarlijks komt € 100.000 in de PEX binnen om deze kosten te dekken. Bovendien zijn enkele jaren geleden de parkeertarieven verhoogd om de lasten voor gratis stallen te dekken. Er is een duidelijke afname zichtbaar in het totaal aantal gestalde fietsen. Dit is te verklaren door de economische teruggang waardoor het centrumbezoek afneemt. Deze daling komt overeen met de daling in de parkeerinkomsten voor auto’s.
11
Uitgaven 2013 Kapitaallasten Voor gedane investeringen in het verleden worden jaarlijks kapitaallasten berekend in de PEX. Investeringen worden afgeschreven over een hoeveelheid jaren, afhankelijk van het type investering. In 2013 is voor € 1.203.921 afgeschreven aan kapitaallasten. Dit betreffen onder andere investeringen in het gebouw parkeergarage Castellum, parkeersystemen op locaties met achteraf betaald parkeren, uitbreidingen van het gebied voor betaald parkeren en het renoveren van parkeergarage Ridderhof. Er is nog een voordeel behaald uit voorgenomen investeringen die nog niet zijn uitgevoerd (vervangen parkeerapparatuur op straat). Doordat de parkeerapparatuur nog niet is vervangen zijn ook geen kapitaallasten afgeschreven terwijl dit wel was voorzien. 2013 ten opzichte van 2012 2012
2013
€ 1.286.352
€ 1.203.921
Personeelskosten In 2013 is een bedrag van € 629.790 uitgegeven aan personeelskosten. Dit betreffen de kosten van medewerkers van de afdelingen Toezicht en Handhaving, Inrichting Openbare Ruimte, Financiën en Burgerzaken. Ten opzichte van 2012 is dit lager doordat de formatie van parkeermanager niet meer ingevuld is. De betreffende functie is ondergebracht bij bestaande formatie welke gedekt wordt uit de algemene dienst. 2013 ten opzichte van 2012 2012 € 730.717
2013 € 629.790
12
Beheerkosten Aan beheerkosten is een totaalbedrag van € 1.581.155 uitgegeven. Dit betreffen kosten voor het beheer van de parkeergarages en –terreinen, fietsenstallingen, energiekosten, verwerken van parkeergelden en naheffingsaanslagen, onderhoud, verzekeringen e.d. 2013 ten opzichte van 2012 2012 € 1.496.941
2013 € 1.581.155
13
5. Prognose 20142014-2017
Zoals in de Kadernota 2014 is gemeld lopen de inkomsten structureel terug. De begrootte inkomsten zijn hoger dan de daadwerkelijke inkomsten en de te verwachten inkomsten in de komende jaren. Dit komt doordat de begrootte inkomsten dateren uit een periode waarin de parkeerinkomsten nog niet afnamen. Bovendien werd toen nog voorzien dat het Stadshart Lage Zijde werd ontwikkeld inclusief een nieuwe parkeergarage Thorbeckeplein. Doorlichten PEX In 2013 is de PEX doorgelicht. Onderzocht is of alle berekeningen reëel zijn. Een andere methode is ontwikkeld om prognoses te kunnen maken. Werd in het verleden geprognotiseerd op basis van de inkomsten in euro’s, nu is een methode ontwikkeld om te prognosticeren op basis van het aantal parkeertransacties. Deze methode is betrouwbaarder, omdat de effecten van een tariefswijziging worden weg gefilterd. Berekend is wat de gemiddelde waarde is van één transactie. Vervolgens kan op basis van trends een verwachting worden gemaakt van het aantal transacties in het komende jaar. Dit wordt vermenigvuldigd met de waarde van één transactie waarmee een beeld ontstaat van de te verwachten inkomsten. Deze methode kan helaas alleen nog toegepast worden op de locaties met achteraf betaald parkeren. De parkeerautomaten op straat registreren het aantal transacties niet. Na vervanging van de parkeerautomaten kan dit wel. Vervolgens is aan een extern adviesbureau een second opinion gevraagd op de PEX. Het bureau heeft de conclusies onderschreven en vastgesteld dat Gemeente Alphen aan den Rijn nu beschikt over een reële en actuele PEX. Ontwikkeling in inkomsten Geconcludeerd is dat de inkomsten sinds 2008 afnemen. Jaarlijks is een gemiddelde daling van 3% zichtbaar sinds 2008. De daling neemt wel licht toe. In de PEX wordt daarom rekening gehouden met een jaarlijkse afname van de inkomsten van gemiddeld 3% tot 2017. In 2017 blijven de inkomsten gelijk, om daarna te gaan stijgen. Dit scenario was op basis van de verwachting dat de economie zich langzaam gaat herstellen en het Stadshart Lage Zijde medio 2016 zou worden opgeleverd. Het adviesbureau heeft aangegeven dat dit het meest reële scenario is.
14
Kadernota 2014 In de Kadernota 2014 is het volgende beeld gegeven: Bron Begroting 20142014-2018 (beheerbegroting pag. 86 & 87 ) Werkelijke (geprognotiseerde) inkomsten Geraamde inkomsten N
2014
2015
2016
2017
2.777.422
2.805.196
2.833.248
2.918.246
3.977.422
4.406.063
4.406.063
4.406.063
-1.200.000 -1.600.867
-1.527.815
-1.487.817
Er is ook begroot dat er jaarlijks geld overblijft en toegevoegd wordt aan de reserve. Nu er geen geld overblijft, hoeft deze toevoeging in werkelijkheid niet plaats te vinden. Voordeel op kosten; wegvallen Reserveboeking
V
416.387
849.822
860.084
870.346
V
-783.613
-751.045
-712.731
-617.471
Omdat er géén geld in de Egalisatiereserve voorradig is, dienst het verschil te worden opgevangen door de Algemene Dienst Te dekken verschillen in kadernota 20142014-2018 Verschil op inkomsten -/- meevaller op toevoeging reserve
De lichte stijging in de geprognotiseerde inkomsten is te verklaren doordat een tariefstijging wordt voorzien per 2015 (op basis van eerdere besluitvorming). De kans is groot dat dit een tijdelijk effect is en een tariefstijging juist tot gevolg heeft dat het aantal transacties nog meer afneemt. Hoe verder De PEX is een zogenaamde kostendekkende exploitatie. Dit betekent dat de inkomsten de uitgaven moeten dekken. Het is niet de bedoeling dat de algemene dienst jaarlijks bij moet leggen. Omdat het ene jaar beter kan zijn dan het andere, is een Egalisatiereserve ingesteld. Door de tegenvallende resultaten van de afgelopen jaren en investeringen in bijvoorbeeld parkeergarage Castellum is de Egalisatiereserve leeg. In 2013 is wel besloten de vrijval uit de exploitatie Cultuurhuis toe te voegen aan de Egalisatiereserve van de PEX. Dit was bedoeld om tekorten als gevolg van de bouw van een nieuwe parkeergarage Thorbeckeplein op te vangen. Nu in het aangepaste programma voor het Stadshart geen nieuwe parkeergarage wordt gebouwd, moet deze toevoeging worden teruggestort naar de algemene dienst.
15
De raad zal in het najaar van 2014 voorstellen worden gedaan hoe om te gaan met het betaald parkeren in de komende jaren. Welke keuzes maakt de raad voor de toekomst van het betaald parkeren? Er zal met ondernemers gesproken worden over hun mogelijke aandeel. Verder zal een notitie worden opgesteld over de consequenties van het aanpassen van het parkeerreguleringsbeleid. Verder zal inzicht worden gegeven in noodzakelijke investeringen afhankelijk van de te nemen besluiten. Huidige situatie parkeerareaal Het huidige parkeerareaal is technisch afgeschreven. De meeste parkeerautomaten op straat zijn inmiddels 14 jaar oud (terwijl de levensduur eigenlijk 10 jaar is). Dit vraagt veel onderhoud en beheer wat de nodige kosten met zich meebrengt. Bovendien wordt per 1 januari 2015 de chipknip afgeschaft. Bij de huidige automaten kan dan alleen nog met contant geld betaald worden. De Europese Aanbesteding voor nieuwe parkeerautomaten die in december 2013 is gestart is teruggetrokken, omdat de inschrijvers niet voldeden aan het Programma van Eisen. Een nieuwe aanbesteding is in voorbereiding. Maar keuzes van de raad met betrekking tot de toekomst van het betaald parkeren hebben invloed op de te maken keuzes. Ook de parkeersystemen op de locaties met achteraf betaald parkeren zijn aan het einde van hun levensduur en vragen veel onderhoud. Deze systemen zijn inmiddels zo’n 12 tot 14 jaar oud. ParkeerService is namens haar 14 leden een Europese Aanbesteding gestart waaronder nieuwe parkeersystemen kunnen worden ingekocht. Afhankelijk van de door de raad te maken keuzes zullen investeringen in deze systemen noodzakelijk zijn. Per 1 september 2014 wordt mobiel parkeren ingevoerd. Vanaf dan kan met een mobiele telefoon worden betaald voor het parkeren op straat (vooraf betaald parkeren). Deze investeringen zullen wel bijdragen aan het terugdringen van de kosten. Nu is veld geld nodig om het huidige verouderde areaal in stand te houden. Verder kost het legen van de parkeerautomaten veel geld. Ook het hebben van parkeersystemen van drie verschillende leveranciers is beheerstechnisch gezien kostbaar. Nieuwe systemen bieden allerlei mogelijkheden in het gebruiksgemak zoals kentekenherkenning, kortingsacties en betalen per minuut.
16
17
