Revolutie in beeldvormende technieken

18 oktober 2012 – nummer 21

P&O wil ‘nieuwe werken’ uitproberen

Jong VUmc-ers op ‘lean-safari’

Oogheelkunde 1962-2012

‘Zuinig op de volgende generatie’

Coachingspool 10 jaar

Werken is in veel functies tijd- en plaatsonafhankelijk geworden. Dat biedt allerlei mogelijkheden  ▶ pagina 2

Twintig Jong Vumc-ers keken hoe pathologie, cardiologie, KNO en het Niercentrum steeds ‘leaner’ worden  ▶ pagina 3

Op 3 november viert oogheelkunde haar vijftigjarig bestaan. Het vak én de afdeling hebben zich flink ontwikkeld  ▶ pagina 4

Met een topprogramma en gericht beleid wil Arjan Griffioen aanstormend onderzoekstalent binden aan VUmc  ▶ pagina 7

Met behulp van een interne coach slagen medewerkers er bijna altijd in om een negatieve spiraal te doorbreken  ▶ inDrukken

Griepvaccinatie Elke winter wordt 5 tot 20% van de Nederlandse bevolking getroffen door griep. Het virus is besmettelijk en zorgt dikwijls voor verzuim onder medewerkers. VUmc biedt medewerkers daarom de gelegenheid om zich (gratis) te laten vaccineren voor de veiligheid van patiënten, collega’s en zichzelf. Medewerkers kunnen zich laten vaccineren van maandag 29 oktober tot en met vrijdag 2 november, van 11.00 tot 15.00 uur in het personeelsrestaurant ‘Het Plein’. Medewerkers die in deze week nachtdienst hebben kunnen zich tussen 8.00 en 9.00 uur laten vaccineren bij de amd, Van der Boechorststraat 1. Niet-medewerkers kunnen zich vanaf 5 november, op afspraak, laten vaccineren bij de amd. De kosten bedragen 12,50 euro. De amd is bereikbaar via tel. 020-5989008.

Eerste Nederlandse PET-MRI scan

Revolutie in beeldvormende technieken

F o t o F r a n k v a n B eek

VUmc-ers vieren offerfeest

Met het virtueel lostrekken van een enorme strik openden Frans van Houten, bestuursvoorzitter van Philips, en Wim Stalman, decaan/lid van de raad van bestuur van VUmc, de PET-MRI scanner. Hiermee is VUmc het eerste ziekenhuis in Nederland dat over deze geavanceerde apparatuur beschikt. De officiële opening vond plaats op dinsdag 16 oktober.

Philips en VUmc werken sinds 2010 intensief samen bij het ontwikkelen van innovaties voor de gezondheidszorg. De pet-mri helpt artsen en wetenschappers een flinke stap vooruit naar nieuwe diagnose- en behandelmethoden van onder meer kanker, hart- en vaatziekten, multiple sclerose en alzheimer. VUmc zet de pet-mri ook in voor onderzoek

naar efficiënte en kosteneffectieve ontwikkeling van nieuwe medicijnen.

Combinatie De nieuwe Ingenuity tf (Time-ofFlight) pet-mri-scanner van Philips combineert twee bestaande beeldvormingstechnieken: pet en mri. Met pet is het mogelijk om met behulp van contrastmiddelen, zogeheten tracers,

bijvoorbeeld een beschadiging van de hartspier na een infarct of een tumor bij kanker in beeld te brengen. De tracer hoopt zich in de tumor op, wat te zien is als een vlekje op de scan. mri levert in aanvulling hierop beelden van organen en bloedvaten. Beide beelden worden samengevoegd tot één beeld, en dat is bijzonder, omdat Vervolg op pagina 2

Verpleegkundige Standaard laat zien waar verpleegkundige voor staat

Ontwikkelingen vragen verpleging anders in te richten Al eerder lag er een Visie op Verpleging en Verzorging (V&V) VUmc. Om die visie om te zetten naar de praktijk, startte een werkgroep met het beschrijven van het verpleegkundig proces. Maar toen het processchema klaar was, sloeg de twijfel toe: is zo’n technische benadering wel voldoende? Moeten we niet ook duidelijk maken welke beelden en ideeën achter dat schema zitten? Nu ligt er een strategisch kader, waar het processchema deel van uitmaakt. Zorgmanager divisie I Gerda Berkhout legt uit hoe dat antwoord geeft op de veranderende wereld. De ontwikkelingen in de wereld om ons heen, gaan onverminderd door, zegt

Gerda Berkhout. “Wat voorafgaand aan de Visie V&V VUmc gold, geldt nog steeds. We moeten toekomstige ontwikkelingen kunnen opvangen. Er moet steeds meer en steeds complexere zorg geleverd worden door steeds minder mensen. In de VS is nu bijvoorbeeld een ontwikkeling gaande waarbij men in ziekenhuizen hoger opgeleide mensen neerzet om zo juist kosten te besparen. Want lager opgeleide mensen lijken wel goedkoper, maar de coördinatie van en de zorg zelf worden dermate ingewikkeld, dat je met hoger opgeleide mensen juist werk en dus geld bespaart.” Voorbereid zijn op de toekomst, dat was de drijfveer om het werkveld te beschrijven. We hebben te maken met een moeilijke arbeidsmarkt, zegt Berkhout. “Mede omdat we zowel mbo- als hboopgeleide medewerkers in dezelfde functie te plaatsen. Het eenduidig uitvoeren van de functie is daardoor lastig. Landelijk woedt deze discussie

naar aanleiding van de nieuwe beroepsprofielen. Ik denk dat het ons een goede kans geeft om de verpleegkundige zorg anders te gaan organiseren.”

Kantelpunt In de verpleegkundige standaard hebben Berkhout en haar collega’s beschreven wat verpleegkundige zorg in VUmc inhoudt. Niet wie dat uitvoert en hoe dat gebeurt. Dat kan voor iedere patiëntengroep weer anders zijn. “Belangrijkste is evenwel de bewustwording en de gesprekken die naar aanleiding van de standaard in de organisatie worden gevoerd. Het levert een fundamentele en goede discussie op over de rol van de verpleegkundige in VUmc. Het kan betekenen dat taken herverdeeld gaan worden.” De organisatie en regie van de zorg zou bij verpleegkundigen kunnen komen te liggen, terwijl ondersteunende functies die zorg uitvoeren. Hoogcomplexe zorg daarentegen zal nog

steeds een hoog kennisniveau vragen. De positie van de verpleegkundige in het multidisciplinair team kan daarmee veranderen, sterker worden, zegt Berkhout verder. “We zitten in feite op een soort kantelpunt, waarbij het fundamenteel is om ons te realiseren wat het minimale niveau is waarop we de verpleegkunde in VUmc willen uitvoeren. Er komt meer aandacht voor zorgrisicomanagement en voor klinisch redeneren. In het zorgproces leggen we de nadruk op het zelfmanagement van de patiënt en de regiefunctie over zijn eigen leven.” De Verpleegkundige Standaard is niet af, er is volop discussie om het aan te scherpen. Reacties welkom op: intranet/afdelingen/thema/verpleegkunde/. Met alle opmerkingen verwerkt, gaat het naar de raad van bestuur voor goedkeuring. n EKl

‘Ied-oel-Adha dat van 26 tot 28 oktober wordt gevierd, krijgt ook in VUmc een eigen plek. Op 5 november zijn alle VUmc-ers uitgenodigd om kennis te maken met dit islamitische feest. In de foyer bij de Amstelzaal zal van 16.00 tot 18.00 uur gelegenheid zijn om kennis te maken met het offerfeest. Na een ontvangst met traditionele thee met koekjes, zal geestelijk verzorger Mohamed Ben Ayad meer over dit feest vertellen. Ook wordt er een kleurrijke mix van hapjes geserveerd. VUmc-ers die benieuwd zijn naar alle verhalen en lekkernijen of een vraag hebben aan de imam zijn welkom. In verband met de catering wel graag van te voren aanmelden via [email protected].

Gebouwenloop Op zaterdag 27 oktober vindt de achtste editie van de VUmc gebouwenloop plaats. Meer dan 1000 enthousiaste lopers hebben zich ingeschreven en daarmee is de maximale capaciteit bereikt. Het goede doel is dit jaar het project ‘Naar de finish van leukemie’ van de afdeling hematologie. Alle deelnemers betalen 2 euro, maar velen hebben een extra bijdrage overgemaakt om dit project te ondersteunen. Tijdens de gebouwenloop wordt de opbrengst symbolisch overhandigd aan Peter Huijgens, afdelingshoofd van hematologie. De vrijwilligers van radio VU verzorgen een live verslag van het evenement. Luister via radiolijn 6 (8 in de conversatiezalen). Omdat de parkeergarages onder het ziekenhuis en polikliniek onderdeel zijn van het parcours, zijn deze tussen 10.00 en 14.00 uur gesloten voor al het inkomende en uitgaande verkeer. Voor spoedsituaties kan gebruik worden gemaakt van het bordes voor het ziekenhuis. Medewerkers en bezoekers kunnen gratis parkeren langs de openbare weg, of tegen betaling in de garage onder het acta gebouw.

Plukker unplugged

Marathon

I Indonesische promovendi verrast door hoog bezoek De twee onderzoekers die promoveerden op hun studie naar de behandeling van kinderen met acute lymfatische leukemie in Yogyakarta kregen ook waardering van de Indonesische overheid. Ambassadeur Retno Marsudi bood Pudjo Widjajanto en Eddy Supriyadi na afloop van de plechtigheid de traditionele Tumpang (gele feestrijst) aan.

P&O wil nieuwe werken uitproberen Het zou een van de laatste weken zijn dat ze in haar eigen kamer, aan haar eigen vergadertafel zit. Het was de bedoeling dat ze binnenkort zou gaan werken op een flexplek. Directeur P&O Yolande van der Linden omarmt met veel enthousiasme ‘het nieuwe werken’. En hoewel de verhuizing naar de Overschiestraat voor onbepaalde tijd is opgeschort, gaat P&O dit concept toch uitproberen. n Monique Krinkels

Tracer 11e jaargang nr 21, 18 oktober 2012



Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 4.750 Tracer wordt gemaakt onder verantwoor­de­lijk­heid van de dienst communicatie. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Maartje van Boekel, Annemarie Burgers, Bernie Hermes, Gert de Jager, Edith Krab, Marcel Licher, Marre Roozen, Marieke Schutte, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Kris Hemmink, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Rick Dros, Henriëtte van der Horst, Chris Mulder, Fred Plukker Redactiesecretariaat



dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, email:  [email protected] Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk DeltaHage, Den Haag Opgave en vragen over abonnementen



dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 (020) 44 43 444, e-mail [email protected] Copyright © 2012 VUmc, Amsterdam Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. Volgende Tracer



D e volgende Tracer verschijnt op ­donderdag 1 noverber. Deadline voor kopij is 24 oktober om 12.00 uur.

2

“We zijn van plan om een ‘plan B’ voor het nieuwe werken uit te werken”, stelt Yolande van der Linden. “Dat zal niet meteen kunnen, want het vraagt ook iets van de inrichting en faciliteiten. Maar de wens van de medewerkers is zo sterk, dat het jammer zou zijn om deze positieve energie niet te benutten. Maar eerst zijn we aan het wennen aan de gedachte dat we nu niet verhuizen naar de Overschiestraat. Er is met zoveel enthousiasme en inzet gewerkt aan de veranderingen.”

Uitproberen “Nee, het is geen pilot”, stelt Van der Linden. “Ik heb het niet zo op het woord pilot. P&O is gewoon de uitprobeerafdeling voor het nieuwe werken.” Dankzij de informatietechnologie is het werken in veel functies tijd- en plaatsonafhankelijk geworden. Dat betekent onder andere dat er geen standaardwerktijden meer nodig zijn voor mensen die niet direct met patiënten te maken hebben. Ook de plaats waar iemand werkt hoeft lang niet altijd het eigen bureau te zijn. “Dat geeft een geweldige kostenbesparing, want je hebt veel minder fysieke werkplekken nodig.” Aanleiding om over ‘het nieuwe werken’ na te denken was een combinatie van factoren. “De ondernemingsraad heeft een onderzoek uitgevoerd naar het nieuwe werken en was daar zeer over te spreken. Verder moeten we bezuinigen en is er niet voldoende ruimte om iedereen bij elkaar te zetten. Het plan om te verhuizen, waar we de zaak helemaal opnieuw konden inrichten, was natuurlijk een bonus. De verdieping in de Overschiestraat is nu ingericht als een kantoortuin met flexplekken, ruimtes voor overleg en stiltekamers. Deze locatie ligt klaar en zal mogelijk anders benut moeten gaan worden.” Anders leidinggeven Het nieuwe werken vergt een andere manier van leidinggeven. “Je moet elkaar aanspreken op resultaten, niet op aanwezigheid”, aldus Van der Linden. Maar ze betwijfelt of dat een grote verandering zal zijn. “We spreken nu al met medewerkers over resultaatafspraken. Daar zijn we in

feite al langere tijd mee bezig.” Ze weet nog niet of ze zelf meer thuis gaat werken. “Het komt er vaak niet van, maar ik kijk wel uit naar werken op andere plekken. Elke keer aan je eigen tafel zitten stimuleert de creativiteit toch minder.” Maar we moeten het allemaal eerst goed uitproberen, vindt ze. “Mensen die altijd bereikbaar willen zijn, komen soms moeilijk tot ontspanning. Dat is per persoon anders, maar daar moeten we wel rekening mee houden. En natuurlijk moet je feeling houden met je eigen afdeling en trouwens ook met de patiënten en witte jassen.”

k ren. Op hoogbejaarde leeftijd – ik was al 56 – ben ik ermee begonnen, met rennen. Mijn eerste poging: een sukkeldrafje op de lopende band. Zeven kilometer per uur. Hartslag na vijf minuten: 187. Adem: geen. Ik diagnosticeerde mijzelf als klinisch dood. Anderhalf jaar later vertelde ik een mij bekende cardioloog dat ik de marathon van New York ging lopen. De cardioloog vond dat ik me eerst moest laten onderzoeken. Dat vond ik nergens voor nodig. Want hoe ongelofelijk het ook klinkt, ik luister niet altíjd naar dokters. De cardioloog maakte buiten mijn weten om een afspraak voor mij met een van zijn collega’s in VUmc. Want hoe ongelofelijk het ook klinkt, dokters luisteren niet altíjd naar mij. Op de afdeling cardiologie moest ik, beplakt met elektroden, op een steeds steiler wordende lopende band rennen. Ik kwam tot en met niveau acht, wat – zeg ik met trots – in dat jaar alleen een triatleet had gepresteerd. (Ik vermeld er liever niet bij dat mijn overige concurrenten waarschijnlijk allemaal negentigjarige hartpatiënten waren.) Fred Plukker, voorzitter En de marathon zelf? van de raad van bestuur Op basis van mijn trainingsresultaten had ik uitgerekend dat ik hem in ruim drieënhalf uur kon doen. In werkelijkheid had ik bijna een uur meer nodig. Maar dat kwam door de extreem hoge luchtvochtigheid. Bovendien scheen de zon te fel, waren de bruggen te steil, de spoorbomen dicht, de wegen te glad en was de scheidsrechter vals. Nu, bijna zeven jaar later, doe ik opnieuw aan een marathon mee. Als toeschouwer. Op zondag 21 oktober lopen circa zeventig dappere VUmcers 21 of 42 kilometer voor het goede doel. Want de opbrengsten van deze marathon, de marathon van Amsterdam, gaan naar het Cancer Center Amsterdam van VUmc. Ik zal de lopers bij aankomst in het Olympisch Stadion toejuichen. Hopelijk zullen velen van u mij daarin volgen.

Vervolg van pagina 1

Revolutie in beeldvormende technieken daarmee de ziekte beter te lokaliseren is en de aard van de tumor of aandoening beoordeeld kan worden. Een pet-mri is minder belastend voor de patiënt, omdat er twee scans binnen één sessie plaatsvinden. “We verwachten van de pet-mri-techniek revolutionaire resultaten: therapie op maat komt binnen bereik”, aldus Guus van Dongen, projectleider van het VUmc Imaging Center Amsterdam. “Met de pet-mri-scan kunnen we direct zien of het medicijn de tumor bereikt en erin doordringt. Zo niet, dan kunnen we meteen een ander medicijn inzetten. We kunnen het effect van een behandeling dus veel beter volgen en de medicatie op de persoon afstemmen en monitoren.”

Imaging Center Het VUmc pet-mri Center Amsterdam is een opstap naar het VUmc Imaging Center Amsterdam. In 2016 komen hier alle beeldvormende technieken van VUmc samen, onder andere pet-mri, pet-ct, spect, echografie en optische imaging. Dit alles met het doel om therapie op maat verder te verfijnen.

Tracer 21 – 18 o k to b e r 201 2 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Cursus kinder-revalidatie in Laos Artsen, therapeuten en instrumentmakers bogen zich in Vientiane, de hoofdstad van Laos, over de manier waarop kinderen met cerebrale parese geholpen kunnen worden met lopen. Jules Becher, hoogleraar kinderrevalidatiegeneeskunde, organiseerde de bijeenkomst voor de International Society for Prothetics and Orthotics, ispo. De cursus bestond uit twee dagen lezingen, gevolgd door twee dagen workshops voor de artsen en therapeuten, terwijl de instrument-

makers loopspalken leerden maken. Afsluitend moesten de teams de kinderen presenteren: lopend op blote voeten, gewenste correcties benoemen, lopend met enkel-voet orthesen en kregen zij commentaar van het internationale team. Onder de 125 deelnemers waren ook teams uit Bangladesh, Cambodja en Myanmar. Het is voor die landen uniek dat artsen, therapeuten en technici samenwerken rond de behandeling van een spastisch kind.

Jong VUmc-ers op ‘lean-safari’ Groepjes van Jong VUmc-ers zijn op ‘lean-safari’ geweest bij de afdeling pathologie, poli cardiologie, zorgeenheid kno en het Niercentrum. Dit gebeurde tijdens de derde denktank op donderdag 4 oktober. Onder leiding van gastheer Marco van der Noordaa, programmamanager lean, namen twintig Jong Vumc-ers het onderwerp lean onder de loep. “Erg leuk om met deze collega’s van gedachten te wisselen. Lean moet je zien op de werkvloer en dat is goed

gelukt”, aldus Van der Noordaa. Na een korte uitleg gingen de verschillende groepjes uiteen op ‘lean-safari’. De teamleiders en lean coaches van de afdelingen vertelden hoe het continu verbeteren met lean in zijn werk gaat. Bij pathologie was extra aandacht voor het toepassen van 5S: een aanpak waarmee veel verbetering is bereikt in het beter organiseren van de werkplek. Na het kijken op de werkvloer, kwamen alle jong VUmc-ers weer bijeen om de verschillende ervaringen te bespreken. Ook was er de mogelijkheid om vragen te stellen. “Er kwamen erg enthousiaste reacties over

wat de groepjes gezien hadden. Maar ook kritische vragen over de investering die lean vergt in relatie tot de resultaten. Heel goed van deze Jong VUmc-ers om de organisatie daarop scherp te houden”, concludeerde Van der Noordaa na afloop. Jong VUmc organiseert meerdere malen per jaar denktanks. Mocht u een onderwerp hebben waar u graag eens een kritische en frisse blik op wilt, schroom dan niet en neem contact op met Jong VUmc via [email protected]. Op de webpagina intranet/afdelingen/ thema/jong-VUmc staan alle activiteiten van Jong VUmc voor de komende periode vermeld.

Opvallend

!

Yvette van Kooyk, hoogleraar moleculaire celbiologie en immunologie, ontvangt namens de Nederlandse Vereniging voor Immunologie (nvvi) een Europese prijs voor het vergroten van de kennis over haar vakgebied bij het publiek. De European Federation of Immunological Societies heeft een tweede prijs toegekend aan de nvvi voor de oprichting van de publicatie ‘Immunologisch’. De nieuwsbrief verschijnt twee keer per jaar en vertelt in begrijpelijke taal over ontwikkelingen in dit belangrijke vakgebied. Hanneke Hulst, onderzoekster bij radiologie, heeft tijdens de tweede ‘ms goes Live!’ de popprijs ontvangen. Zij wist het duidelijkst uit te leggen wat de maatschappelijke relevantie was van haar onderzoek naar ms. Haar onderzoek richt zich op de geheugenfunctie bij ms: wat ‘ziet’ de mri scan. De prijs werd uitgereikt door Maartje van Weegen. Met de popprijs wil het ms Centrum Amsterdam medewerkers stimuleren om op een begrijpelijke en ‘leuke’ manier over hun werk te vertellen. De dag werd bijgewoond door tweehonderd belangstellenden.

Medische psychologie verdient goud In het jaar van de Olympische Spelen in Londen is er ook zilver voor de afdeling medische psychologie. Hier gaat het om een zilveren jubileum: de afdeling werd opgericht op 1 oktober 1987. De vijfentwintigste verjaardag werd op 11 oktober in stijl gevierd in het Cobra Museum in Amstelveen. Foto jean pierre jans

Benoemingen

n Terri Kester

Is er sprake van zilver, of zelfs van goud? Frank Snoek, hoogleraar en afdelingshoofd, stelde zich deze vraag in de voordracht waarmee hij de aftrap gaf voor het symposium dat in de middag werd gehouden. “Als we kijken naar de kwaliteit van ons werk over een kwart eeuw medische psychologie, hebben we op basis van onze prestaties op onze kerntaken zeker goud verdiend”, concludeert hij.

Geïntegreerd Toen Snoek bij VUmc in dienst kwam, bestond de afdeling nog niet. In die tijd werkten psychologen los van elkaar bij verschillende afdelingen. Het besluit om patiëntenzorg te koppelen aan on-

derzoek en onderwijs onder de nieuwe naam medische psychologie bewees al snel zijn meerwaarde. De afgelopen jaren heeft vooral het onderzoek zich sterk geprofileerd. Sinds ook het medisch maatschappelijk werk deel uitmaakt van de afdeling, telt deze zo’n negentig medewerkers (60 fte). Al zijn er meer academische ziekenhuizen die van medische psychologie een apart vakgebied hebben gemaakt, toch noemt Snoek zijn afdeling uniek. “Bij ons zitten neuropsychologie, volwassenenpsychologie en pediatrische psychologie allemaal onder één dak. Dat maakt ons krachtig en biedt veel voordelen.” Hij omschrijft medische psychologie als een sterk

geïntegreerde, centrale afdeling die patiëntenzorg nadrukkelijk koppelt aan onderzoek en onderwijs.

Kunst Blijft de vraag waarom voor ‘Medische psychologie in the picture’, de titel van het dagvullende jubileumprogramma, het Cobra Museum als locatie is gekozen. “Naast praktische redenen vonden wij dat het museum qua uitstraling bij ons past”, zegt Snoek. “Het is een creatieve, dynamische omgeving, en we hebben van de gelegenheid gebruikgemaakt om van de kunst te genieten. Net als bij Cobra komen bij ons allerlei stromingen bij elkaar en net als Cobra willen we

onszelf steeds opnieuw uitvinden.” Na het ochtendprogramma, dat uitsluitend voor medewerkers toegankelijk was, richtte het symposium zich op de inhoudelijke kant. De speerpunten van de afdeling – diabetes, genderdysforie, neuro-oncologie en pediatrie – kwamen allemaal aan bod en gastsprekers Jan Heimans, hoogleraar neurologie, Robbert Sanderman, hoogleraar gezondheidspsychologie en Aartjan Beekman, hoogleraar psychiatrie, bekeken de jubilerende afdeling vanuit extern perspectief. Snoek kijkt tevreden terug op een geslaagd evenement. “De sfeer was feestelijk en er viel iets te leren. Op naar het gouden jubileum!”

Dr. H. Tan is met ingang van 1 september benoemd tot hoogleraar oogheelkunde. Per diezelfde datum is hij aangesteld als afdelingshoofd van de afdeling oogheelkunde. Met ingang van 1 oktober is dr. J.J.G. Geurts benoemd tot hoogleraar binnen de afdeling anatomie en neurowetenschappen, divisie ii. De leeropdracht luidt: translationeel neurowetenschappelijk onderzoek.

Dr. N. van Royen is per 1 oktober benoemd tot hoogleraar binnen de afdeling cardiologie, divisie iv. De leeropdracht luidt: interventiecardiologie. Per 1 oktober is prof.dr. F.J. Snoek aangesteld als hoogleraarafdelingshoofd van de afdeling medische psychologie en maatschappelijk werk, divisie iii.

Chris Mulder

Glutenvrij dieet voor iedereen? In Australië eet nu 10% van de volwassenen een glutenvrij dieet (gv), ongeveer 15% van de vrouwen en 5% van de mannen. In Nederland zien we ook steeds meer mensen die ‘zeker’ weten dat ze gluten niet kunnen verdragen, een glutenprovocatie weigeren, maar dapper doorgaan met gv. Bij dieetfouten hebben ze vaak ongewoon véél symptomen. Wat moeten we als beroepsgroep mdl hiermee? Sinds 2011 noemen we dit Non-Coeliac Gluten Sensitivity (ncgs), op het internet vindt u hierover heel veel al dan niet wazige informatie. De symptomen bestaan meestal uit moeheid, hoofdpijn, lethargie, die verdwijnen op een gv. Tot voor kort dachten we dat dit altijd een somatisatie van iets psychisch was. Veel ncgs-patiënten beweren van gluten zieker te worden dan echte coeliaken. Het gv werd begin jaren dertig van de vorige eeuw

ontdekt door Willem Karel Dicke voor coeliakie. Er is nog één patiënt in leven, die al in 1935 een gv kreeg en nu 80 jaar oud is. Tot 1990 was het simpel; alléén bij coeliakie en dermatitis herpetiformis (coeliakie van de huid) werd gv gegeven. Midden jaren negentig kwam de indicatie gluten-ataxia erbij. Dit ziektebeeld kenmerkt zicht door het atrofiëren (‘verdwijnen’) van de kleine hersenen. Patiënten hebben progressieve coördinatieproblemen. Een beeld wat we waarschijnlijk te weinig overwegen in de kliniek. In het algemeen stopt de progressie van dit neurologisch beeld, maar blijven er vaak ernstige restverschijnselen op gv. Sinds

Tracer 21 – 1 8 oktober 201 2 – O rg a n isat ie – O n d er zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

2000 zien we het beeld ncgs opkomen. Opeens was het er. Het betreft mensen waarbij we met de beste wil de diagnose coeliakie niet kunnen stellen, biopten negatief, antistoffen negatief en een erfelijkheid die niet past bij coeliakie. Wat te doen? Recent Australisch onderzoek onder leiding van Peter Gibson in Melbourne liet zien dat gluten sec meer darmproblemen en vermoeidheid geven dan een glutenvrij dieet, ook bij niet-coeliaken. Detleff Schuppan in Mainz denkt dat een sub-stukje uit de gluten dit beeld kan oproepen; bij u, bij mij, bij iedereen. Gluten zou dan bij sommige mensen, die geen enkele aanleg voor coeliakie hebben, ook symptomen kunnen geven. Hoe we dit moeten oplossen, weten we nog niet. In de vs verdienen artsen als Kenny Fine

(‘a musician physician on a mission’) hier hun brood mee. U kunt naar zijn lezingen in Texas voor 100 dollar per dag. Met 500 man in de zaal en dat vier keer per jaar kun je niet klagen. In Australië mogen nu alleen patiënten die vlokatrofie hebben, met positieve antistoffen lid worden van de coeliakievereniging. Men is bang dat de ncgs-mensen anders de macht in de vereniging zouden kunnen overnemen. Op 21 oktober organiseren we in de rai tijdens het Europese Gastroenterology Congres een brainstormmiddag hierover: definities, zin en onzin van diëten. Samenvattend komt het erop neer dat nu meer mensen dan alleen maar coeliaken glutenvrij eten. Er komt van alles aan, wat we niet overzien. We hopen de idiotie van Australië te voorkomen. Chris Mulder is hoogleraar maag-, darm- en leverziekten

3

“Het aantrekkelijke van oogheelkunde is dat je in negen van de tien gevallen iets kunt bereiken. In één consult kun je een goede diagnose stellen, een behandelplan opstellen en de patiënt uitzicht bieden op een oplossing van zijn probleem. Dat is lang niet altijd een operatie, ook poliklinisch kunnen we veel voor patiënten betekenen, met alle ondersteuning die we hier hebben. Voor mij is dat heel ‘rewarding’”, stelt Ype Henry vast.

Handjevol De afdeling is de afgelopen vijftig jaar behoorlijk veranderd, vertelt Henry, die zelf in 1990 bij VUmc kwam werken. “We zijn in 1962 klein begonnen, in een paar ‘barakken’ aan de Amstelveenseweg, met een handvol stafleden. Het ziekenhuis was nog in aanbouw. Inmiddels beslaan we het volledige palet aan oogheelkundige diagnostiek en ingrepen. Op de afdeling werken nu zo’n 75 medewerkers. Naast artsen, assistenten en verpleegkundigen hebben we alle disciplines in huis. Orthoptisten behandelen problemen als scheelzien en luie ogen van kinderen. Optometristen doen de oogmetingen. En de technisch oogheelkundig assistenten bedienen onze diagnostische apparatuur.” Het vak oogheelkunde heeft zich sinds 1962 spectaculair ontwikkeld. “In de jaren negentig hebben we een grote sprong voorwaarts gemaakt bij de behandeling van staar, door de

Monitor helpt onderzoekers van idee tot publicatie Onderzoekers van de anesthesiologie werken nauw samen met het Clinical Research Bureau (crb). Onlangs kwamen medewerkers van dit bureau bij hen op bezoek. Met taart. Om te vieren dat het crb één jaar bestaat. “Om de kwaliteit van onderzoek en veiligheid van proefpersonen te beschermen, controleren we of het onderzoek voldoet aan alle regels en of de onderzoeksprotocollen worden gevolgd”, zegt Janine Stilma, werkzaam als ‘monitor’ bij het Clinical Research Bureau. “Ook geven we juridisch advies, bijvoorbeeld bij het opstellen van contracten of het aanvragen van subsidies. We verzorgen scholingen, trainingen op maat en geven uitleg op afdelingen als daar behoefte aan is. Voor onderzoekers organiseren we regelmatig druk-

Foto jean pierre jans

n Jeroen Kleijne

‘We zien de volgende halve eeuw met vertrouwen tegemoet’

uitvinding van de ‘phaco-emulsificatie’, het verpulveren van de ooglens. Door een gaatje van twee millimeter kunnen we ook nog een nieuw opvouwbaar lensje naar binnen duwen. Voor de patiënt betekent dit een snelle en veilige rehabilitatie van zijn gezichtsvermogen. Aan de achterkant van het oog hebben we de laatste jaren enorme

bezochte infolunches, bijvoorbeeld over het rapporteren van bijwerkingen. Ten slotte beschikken we over een Data Safety Monitoring Board (dsmb). Een dsmb wordt alleen ingesteld bij studies met een hoog risico voor patiënten en checkt nog eens extra of de onderzoekscijfers kloppen en de veiligheid van proefpersonen is gegarandeerd. Controle is belangrijk voor goed onderzoek, maar we proberen het wel werkbaar te houden. We gaan niet onnodig dwarsliggen.”

Stappenplan Veel VUmc-ers zijn vol passie bezig met onderzoek, maar merken ook dat onderzoek tijd kost. Stilma: “Wij helpen hen. Zo hebben we een stappenplan gemaakt. Hierin staat wat er allemaal komt kijken bij het doen van onderzoek, vanaf het allereerste onderzoeksidee tot publicatie van een artikel. Ook hebben we templates beschikbaar, bijvoorbeeld voor het rapporteren van bijwerkingen. Onderzoekers hoeven dit niet zelf te bedenken en te ontwik-

stappen vooruit gezet met het tegengaan van ‘macula-degeneratie’, de aantasting van de gele vlek. Daardoor gaan vooral ouderen slecht zien.”

het nieuwe afdelingshoofd Stevie Tan, maar ook de geheel vernieuwde afdeling. “De ok voldoet weer aan de hoogste richtlijnen voor steriliteit en schone lucht, die vereist zijn voor intraoculaire ingrepen. We hebben nieuwe onderzoekskamers en een extra behandelkamer gekregen. Die behandelkamer is bedoeld voor in-

Hoogste normen Tijdens de jubileumdag voor (oud-) medewerkers op 3 november presenteert oogheelkunde niet alleen

kelen. Dat scheelt een hoop tijd.” Als de Medisch Ethische Toetsingscommissie (metc) een onderzoek heeft goedgekeurd, maken de monitors een monitorplan. Stilma: “Hierin staat waarop en wanneer we controleren. Tijdens het onderzoek gaan we bijvoorbeeld na of alle patiënten schriftelijk toestemming hebben gegeven voor het onderzoek (informed consent) en of ze ook echt mee mogen doen. Een zwangere vrouw mag bijvoorbeeld niet door een pet-scan. Ook kijken we of alle noodzakelijke documenten aanwezig zijn. Bij het onderzoek op de anesthesiologie gaat het om patiënten met matig of ernstig hersenletsel. Die zijn niet aanspreekbaar en kunnen dus zelf geen toestemming geven. Via een aparte procedure vragen we familieleden dit te doen. Het onderzoeksteam op de anesthesiologie is heel bevlogen met het onderzoek bezig. Vandaar dat we het leuk vonden om ons eenjarig jubileum daar te vieren.” n BdG

grepen die niet in de ok plaats hoeven te vinden, zodat onze operatiecapaciteit is toegenomen. Zo kunnen we meer staar- en glaucoompatiënten behandelen. De front-office, de back-office, de wachtkamers, alles ziet er weer prachtig uit. Zo kunnen we de volgende halve eeuw met vertrouwen tegemoet zien.”

foto paul le clercq

Op 3 november viert de afdeling oogheelkunde haar vijftigjarig bestaan. Het vak en de afdeling hebben zich de afgelopen halve eeuw flink ontwikkeld. “We hebben grote sprongen gemaakt”, zegt oogarts en werkplekmanager Ype Henry.

Berthe van Gerven, manager van het Clinical Research Bureau vierde samen met anesthesiologie-onderzoekers het eenjarig jubileum van het CRB met taart. Van links naar rechts: Simone Dekker, Anne Duvekot, Christa Boer, Berthe van Gerven, Janine Stilma, Brenda van Rookhuizen, Julia van Oort en Patrick Schober

Uit de Agenda

Verpleegkundig Symposium donderdag 1 november – Amstelzaal, 10.00-17.00 uur, Verpleegkundig Symposium ‘Leiderschap in tweevoud - Samenwerking tussen patiënt en verpleegkundige

Patiënten willen veel meer dan voorheen verantwoordelijkheid dragen voor hun eigen zorgproces en ook delen in de regie daarover. Dit maakt dat de zorgrelatie tussen verpleegkundige en patiënt een andere inhoud krijgt: het wordt een partnerschap waarin beiden verantwoordelijkheid dragen voor hun eigen keuzes en handelen. Hun samenwerking is gericht op de best mogelijke uitkomst van de zorg. Dit vergt van verpleegkundigen niet alleen adequate vaardigheden in 4

samenwerken en communiceren, maar stelt ook bijzondere eisen aan het uitoefenen van hun professionele verantwoordelijkheid. De samenwerking tussen patiënt en verpleegkundige wordt in dit symposium gekarakteriseerd als tweevoudig leiderschap. Dit tweevoudig leiderschap wordt door de eerste twee sprekers vanuit beide perspectieven toegelicht: eerst vanuit het perspectief van de patiënt, dan vanuit het perspectief van de verpleegkundige. In de workshops kunnen deelnemers

zich hierin verder verdiepen. Daarbij is ook aandacht voor de invloed van de nieuwe beroepsprofielen en het gebruik van sociale media in de zorg. Tot slot zullen we met elkaar de discussie aangaan in hoeverre en hoe we de patiënt bij de verpleegkundige zorg kunnen betrekken. Er zijn verschillende sprekers uitgenodigd. Zo zal Ashley Brooks, de nationale patiëntenvertegenwoordigster van de Britse National Health Service, het patiëntenperspectief in de gezondheidszorg belichten.

Tracer 21 – 18 o k to b e r 201 2 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Marian Adriaanse, hoofdredacteur van het Tijdschrift voor Verpleegkundigen, gaat in op het verpleegkundig beroepsprofiel en de rol van leiderschap daarin. Tineke Abma, hoogleraar cliëntenparticipatie in de ouderenzorg, zal ten slotte aandacht besteden aan hoe ver we kunnen gaan als we de patiënt als partner beschouwen. Naast sprekers zijn er diverse workshops over leiderschap, de patiënt als partner en de gevolgen van social media als Facebook en Twitter. Het verpleegkundig symposium

wordt georganiseerd door VUmc en het Tijdschrift voor Verpleegkundigen. Online aanmelden voor dit symposium is mogelijk tot 25 oktober. Voor verpleegkundigen (in opleiding) van VUmc en ggz inGeest is de toegang gratis, anderen betalen 125 euro. Het symposium is geaccrediteerd door het Kwaliteitsregister Verpleegkundigen en Verzorgenden (v&v). Deelnemers ontvangen na afloop van het symposium een certificaat.

Vacatures VUmc Alle vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O’, klik op: ‘interne vacatures en werving’ en daarna op, ‘interne vacatures’. Ons adres is: Werving & selectie, polikliniek 7Z 163.

Vacatures 1 oktober tot 8 oktober. Uiterlijke reactie datum zie intranet. Artsen/specialisten AIOS KNO D2.2012.00057MV Heeft u belangstelling voor de opleiding tot specialist binnen het werkgebied keel-neus-oren/ hoofd-halschirurgie? Afdeling: KNO, Divisie II AIOS revalidatiegeneeskunde D2.2012.00061MV Wilt u door middel van onderzoek en informatieverzameling een bijdrage leveren aan de probleemstelling en probleemverheldering van de revalidant? Afdeling: revalidatiegeneeskunde, Divisie II Verpleegkundigen/Verzorgenden Vervolgopleiding tot oncologie verpleegkundige april 2013 D1.2012.00050MB

Wil jij een bijdrage leveren aan de kwaliteit van leven van je patiënt? Doe de opleiding tot oncologie verpleegkundige! Afdeling: Medische oncologie, Divisie I

Verpleegkundige/Verzorgenden

Wetenschappelijk onderzoek/onderwijs

Verpleegkundige neurologie D2.2012.00063MB Wil jij jezelf blijven ontwikkelen en in de toekomst de opleiding tot gespecialiseerd neurologie verpleegkundige volgen? Afdeling: Neurologie, Divisie II

Onderzoeker in opleiding ‘veiligheid van verloskundige zorg rond de bevalling’ D6.2012.00078YO Bij onderzoeksgroep ‘Safety 4 Patients’ promoveren omtrent veiligheid van verloskundige zorg rond de bevalling. Afdeling: Obstetrie & gynaecologie en sociale geneeskunde, Divisie VI

Verpleegkundige traumatologie D4.2012.00158MB Werk als verpleegkundige op een afwisselende afdeling met een hoogcomplex zorgaanbod! Afdeling: traumatologie en plastische chirurgie, Divisie IV

Administratief/secretarieel

Staf/Management – Overig Stafadviseur D7.2012.00056CN Lever als stafadviseur een bijdrage aan de ontwikkelingen in de zorg! Afdeling: divisiebureau 1, Divisie I Vacatures 8 oktober tot 15 oktober. Uiterlijke reactie datum zie intranet. Paramedisch

Research verpleegkundige D1.2012.00057MB Zit je expertise in voor klinisch onderzoek! Afdeling: medische oncologie, Divisie

Datamanager D1.2012.00056MB Met jouw ervaring til je de kwaliteit van het datamanagement van de afdeling naar een hoger niveau! Afdeling: medische oncologie, Divisie I Medewerker medische administratie (MMA) D1.2012.00058MV Vind je het een uitdaging om net dat beetje meer te bereiken in klantgerichtheid en kwaliteit van zorg? Afdeling: maag-,darm-en leverziekten, Divisie I

Staf/Management – Overig Stafadviseur D7.2012.00056CN Lever als stafadviseur een bijdrage aan de ontwikkelingen in de zorg! Afdeling: divisiebureau 1, Divisie I

Medisch psycholoog D3.2012.00047MV Het gaat hierbij om 10,80 uur t.b.v. volwassen zorg en 18 uur t.b.v. kinder- en jeugdzorg. Afdeling: medische psychologie en medisch maatschappelijk werk, Divisie III

Laboranten Echocardiografisch laborant D4.2012.00159CN Echocardiografie in een academische omgeving: continu in ontwikkeling! Afdeling:cardiologie, Divisie IV

Personeel en organisatie Informatie over personele zaken vindt u ook op intranet onder de rubriek ‘P&O direct’

Dagelijks bestuur OR; Inge Schadee-Eestermans (voorzitter), Willy Arjaans (vice-voorzitter), Andy Higgs, Emile Heilbron, René van Andel (ambtelijk secretaris) Inlichtingen: Bureau medezeggenschap, Hoogbouw H 322, Tel 43478, e-mail [email protected], http://intranet/OR/ Onderwerpen, die in de Ondernemingsraad Aan de ORde zijn: Verhuizing dienst P&O De ondernemingsraad heeft in zijn vergadering van 25 september een positief advies uitgebracht m.b.t. het voorgenomen besluit om de stafdienst P&O VUmc te verhuizen naar de Overschiestraat 57 te Amsterdam. De ondernemingsraad is hierbij van uitgegaan dat er met de medewerkers in voldoende mate gecommuniceerd is over de gevolgen en implicaties van deze verhuizing. Het nieuwe werken De stafdienst P&O is voornemens een pilot te starten t.a.v. de invoering van het ‘nieuwe werken’, o.a. om de effecten op de besparing op ruimte te evaluaren. Aangezien het hier om een belangrijke ontwikkeling gaat, die VUmc breed implicaties zal hebben, wil de OR hierover een samenhangend advies uitbrengen en ziet graag de adviesaanvraag t.a.v. deze pilot tegemoet. Onderzoeksopdracht Raad van Toezicht De ondernemingsraad heeft in zijn vergadering van dinsdag 2 oktober jl. gesproken met twee leden van de raad van toezicht, mevrouw Rijsdijk en de heer Leijnse over de onderzoeksopdracht naar de rol van de raad van toezicht en de raad van bestuur in het

conflict dat geleid heeft tot het aftreden van leden van de vorige raad van bestuur. Tijdens dit gesprek is de opdracht door de genoemde leden van de raad van toezicht nader toegelicht en zijn afspraken gemaakt over de status van het onderzoeksrapport, de vervolgstappen en conclusies en de positionering van de OR. Op basis van deze afspraken is de ondernemingsraad ter vergadering akkoord gegaan met de onderzoeksopdracht. Organisatiewijziging Revalidatiegeneeskunde De ondernemingsraad is van mening dat de werkwijze om tot een organisatiewijziging van de afdeling Revalidatiegeneeskunde te komen een uitvloeisel is van eerdere ontwikkelingen die ingezet zijn en welke stap voor stap uitgevoerd wordt. De ondernemingsraad beschouwt reorganisatie,die gaande weg ontwikkeld wordt. Bij elke reorganisatiewijziging wil de OR dan ook dat het plan ter advisering aan haar wordt voorgelegd. De ondernemingsraad wil bij de organisatiewijziging van de afdeling één kantekening aan toevoegen, namelijk het belang van het behouden van de herkenbaarheid van de paramedische disciplines, die snel ondersneeuwen in thematisch werken of een organisatie rondom patiëntgroepen/ aandoeningen. Het toevoegen van een paramedisch manager i.p.v. hoofd houdt niet automatisch in dat het belang van de paramedische disciplines ook optimaal behartigd worden. De raad wenst u succes en wacht verdere voorstellen af.

Rapport van bevindingen en aanbeveling gereed, 2 oktober 2012 Met ongeveer 25 betrokkenen bij de samenwerkingsproblematiek is de afgelopen weken gesproken. Op basis van deze gesprekken hebben wij een rapport van bevindingen en aanbevelingen opgesteld. Op 10 september j.l. hebben wij dat op deze plek aangekondigd. Vandaag is dat rapport in de plenaire OR vergadering vastgesteld. Vervolgens is het nog dezelfde middag overhandigd aan de interim Raad van Bestuur. Uiteraard willen wij dit rapport graag met u delen. Berichtgeving rond deze kwestie op het intranet, zo leert de ervaring, heeft echter de neiging erg snel zijn weg naar de landelijke dagbladen te vinden. Daarom denken wij nu nog na over hoe wij dit rapport naar u, als betrokken medewerker van VUmc, kunnen communiceren Tijdelijke directie IOP De ondernemingsraad heeft van de raad van bestuur een aanvraag over de duale aansturing van het IOP ontvangen. De ondernemingsraad onthoudt zich, gezien haar rapport van bevindingen, van advies. Hij heeft wel aan de raad van bestuur laten weten dat beide voorgestelde interne kandidaten aan hun opdracht kunnen beginnen. Aan de raad van bestuur is voorgelegd om hierover in de toekomst tijdens een overleg van gedachten te wisselen.

bent. Mocht je  jezelf als OR lid verkiesbaar willen stellen en daar meer informatie over wilt ontvangen neemt u dan gerust contact op met: Het Bureau Medezeggenschap Rene van Andel en/of Martha Voet Ambtelijk secretaris OR Hoogbouw H3-22 +31 20 44  43478 [email protected] http://intranet/OR/ Belangrijke data, 4 februari 2013 Deadline voor medewerkers, die zich via vak -en beroeporganisaties kandidaat stellen. 25 februari 2013 Deadline voor medewerkers, die zich via de vrije lijsten kandidaat stellen. 19 maart 2013 De OR verkiezingen 2 april 2013 Installatie van de nieuwe OR Scan deze code met uw smartphone of tablet om onze website te bezoeken op http://intranet/or

OR Verkiezingen op 19 maart 2013. Eens in de vier jaar zijn er OR verkiezingen. Iedereen die minstens een half jaar in dienst is van het VUmc kan zijn/haar stem uitbrengen op een kandidaat. Je kunt jezelf verkiesbaar stellen als OR lid als je voor 1 maart 2013 een jaar in dienst

Planning verhuizing VE-afdelingen in de B en C torens

5

Afd

Code

Naam Afdeling

Verhuist op

naar

verhuist terug naar eigen afdeling op

3B

VHEM

VE Leukaferese/hematologie

zaterdagmiddag 6 oktober 13:30 uur

6B

vrijdagmiddag 19 oktober

Tracer 21 – 18 o kto b e r 201 2 – S er v icep ag in a

Agenda Promoties: donderdag 25 oktober – aula, 11.45 uur, B.P.M. Schweitzer, ‘Out-of-hours palliative care by general practitioners’ promotoren: prof.dr. H.E. van der Horst, prof.dr. L.H.J. Deliens copromotor: dr. A.H. Blankenstein maandag 29 oktober – aula, 11.45 uur, L. Balaj, ‘Exosomes: The biological messengers’ promotoren: prof.dr. W.P. Vandertop, prof.dr. X. Breakefield copromotoren: dr. T. Wurdinger, dr. D.P. Noske woensdag 31 oktober – aula, 15.45 uur, I. Wallenburg, ‘The Modern Doctor: Unraveling the Practices of Residency Training Reform’ promotoren: prof.dr. F. Scheele, prof.dr. P.L. Meurs copromotor: dr. A. de Bont donderdag 1 november - aula, 11.45 uur, M.P.H. Busard, ‘Advances of MR imaging in endometriosis’ promotor: prof.dr. C. van Kuijk copromotoren: dr. J.H.T.M. van Waesberghe, dr. V. Mijatovic vrijdag 2 november - aula, 11.45 uur, W. de Haan, ‘In a network state of mind’ promotoren: prof.dr. Ph. Scheltens, prof.dr. C.J. Stam copromotor: dr. W.M. van der Flier vrijdag 9 november - aula, 13.45 uur, M. Bögels, ‘Macrophages as therapeutic target in colon carcinoma’ promotoren: prof.dr. R.H.J. Beelen, prof.dr. H.J. Bonjer copromotor: dr. M. van Egmond donderdag 15 november - aula, 13.45 uur, G.J. Tack, ‘On the work-up of (Refractory) Coeliac Disease’ promotor: prof.dr. C.J.J. Mulder copromotoren: dr. M.W.J. Schreurs, dr. B.M.E. von Blomberg-van der Flier vrijdag 16 november - aula, 11.45 uur, Th.M. van den Boogaard, ‘The Negotiated Approach in the Treatment of Depressive Disorders. The impact on patient-treatment compatibility and outcome’ promotoren: prof.dr. R. van Dyck, prof. dr. Ph. Spinhoven, prof.dr. H. Vertommen woensdag 21 november - aula, 13.45 uur, M.R. Dahele, ‘The implementation of advanced technologies in high-precision radiotherapy’ promotoren: prof.dr. S. Senan, prof.dr. B.J. Slotman donderdag 22 november - aula, 13.45 uur, R.R. de Vries, ‘The Surgical Management of Invasive Bladder Cancer’ promotor: prof.dr. S. Horenblas Oraties vrijdag 26 oktober – aula, 15.45 uur, prof.dr. H. de Vries, ‘De dokter in dubio: omgaan met diagnostische onzekerheid’ donderdag 8 november - aula, 15.45 uur, prof.dr.ir. Th.H. Smit, ‘Intelligent ontwerpen’ vrijdag 9 november - aula, 15.45 uur, prof. dr.ir. J. Harlaar, ‘Wat beweegt’ Symposia/congres vrijdag 19 oktober – Amstelzaal, Symposium ‘Patients First’, VUmc CCA, met uitreiking eredoctoraat aan Peter Kapitein (President en patient advocate Inspire2Live en Ambassadeur van Alpe d’Huzes), informatie bij [email protected] of Eefje van Kessel, tst 46086 vrijdag 26 oktober - Symposium Bouwen aan het basiscurriculum meer informatie: Monique Heslenfeld en Marie en Thérèse van Ham, [email protected] donderdag 1 november - Het Verpleegkundig Symposium: Leiderschap in tweevoud meer informatie: Patricia van Meekeren en Romke Langezaal, tst. 48444, www.paog.nl donderdag 15 november - Valeriussymposium meer informatie: Irene van Baardwijk en Christel Sluis, tst. 48444, www.paog.nl maandag 19 november – Kliniek Amstel 0A2 (auditorium), Diabetes en Leefstijl: ‘De beste dokter bent u zelf!’ toegang gratis, meer informatie: www.vumc.nl/diabetescentrum

Menu Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet

Oproepen & advertenties Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via [email protected]

In memoriam

Frederieke Tolsma Op 6 oktober 2012 overleed op 42 jarige leeftijd Frederieke Tolsma. Van 1997 tot eind 2007 was zij verpleegkundige op de Longafdeling. Wij herinneren haar als een bevlogen verpleegkundige die haar werk met hart en ziel verrichte. In het jaar

donderdag 18 oktober gebakken vis, remouladesaus, wortelen, frituur aardappel, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep vrijdag 19 oktober bolognaisesaus, vegetarische bolognaisesaus, ijsbergsalade, spaghetti, geraspte kaas, gebonden gele paprikasoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden gele paprikasoep, vegetarische heldere groentesoep zaterdag 20 oktober kipfilet, groentekaas medaillon, jus, ratatouille, gekookte aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaatvermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep,vegetarische heldere tomaatvermicellisoep zondag 21 oktober gebakken vis, gevulde tomaat, remouladesaus, gemengde salade, frituur aardappel, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, vegetarische gebonden paprikasoep, vegetarische heldere vermicellisoep maandag 22 oktober rundvlees a la bourgignon, broccolitaart, rode kool met appeltjes, aardappelpuree, gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere groentesoep dinsdag 23 oktober gewokt rundvlees “Goyagura”, vegetarischee “Goyagura”, zilvervlies rijst, gebonden linzensoep, heldere mulligatawnysoep, vegetarische gebonden linzensoep, vegetarische heldere mulligatawnysoep woensdag 24 oktober taco met rundvlees, taco vegetarische, guacomole, gebonden champignonsoep , heldere madrileensesoep, vegetarische gebonden champignonsoep, vegetarische heldere madrileensesoep donderdag 25 oktober procureurlapje, vegetarische worst, jus + vegetarische jus, hutspot, gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden crème soep, vegetarische heldere aspergesoep vrijdag 26 oktober Italiaansesaus met kip, vegetarische Italiaansesaus, tomatensalade, fussili tri colore, geraspte kaas, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep zaterdag 27 oktober varkensfricandeau, omelet tomaat-kaas, jus + vegetarische jus, bloemkool met bechamelsaus, gekookte aardappelen, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep zondag 28 oktober gemarineerde kipfilet, groentestrüdel, jus + vegetarische jus, tuinbonen, frituur aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaatvermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaatvermicellisoep maandag 29 oktober goulash, vegetarische goulash, doperwten, witte rijst, gebonden champignonsoep, heldere madrileense soep, gebonden vegetarische champignonsoep, heldere vegetarische madrileense soep dinsdag 30 oktober kippenbout “bonne femme”, carrée aardappel, gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, gebonden vegetarische crème soep, heldere vegetarische aspergesoep woensdag 31 oktober bretonse gehaktbal, jus, bietjes, gekookte aardappelen, gebonden erwtensoep, heldere Chinese kippensoep, gebonden vegetarische erwtensoep, heldere vegetarische Chinese soep

Scholing tot ergocoach In december start de scholing tot ergocoach. De cursus is voor verpleegkundigen en overige medewerkers die naast hun uitvoerende taken een verantwoordelijkheid op zich willen nemen voor de preventie en vermindering van fysieke (over) belasting voor hun afdeling. Fysieke (over)belasting is vaak de oorzaak van verzuim en ziekte in de gezondheidszorg. In de scholing leer je hoe je als ergocoach deze aandacht voor fysiek belastende werkzaamheden op uw afdeling kunt ondersteunen, begeleiden en motiveren om hier verantwoord mee om te gaan. Hoe kunt u bepaalde handelingen minder belastend maken of zelfs helemaal voorkomen? Door het maken van een plan van aanpak leer je hoe je risico’s en knelpunten in kaart kan brengen. Passende maatregelen hoe klein ook kunnen een positieve bijdrage leveren aan een ‘gezonde’ werkvloer.   Duur scholing: 5 dagdelen Scholingsdata: di 4 en 18 december, 8 januari en 7 februari van 9.00 -12.00 uur. Eén dagdeel vindt plaats in de praktijk, de deelnemer gaat het plan van aanpak vormgeven. Plaats: dienst Arbo en Milieu VU/ VUmc Transitorium   Inhoudelijke informatie vindt u op deze website: http://www.vumc.nl/ opleidingen/bij-en-nascholingen/ overige-niet-functiegebonden/ ergocoach/ Meer informatie over deze bijscholing kunt u verkrijgen bij Anneke van Dijk, opleidingsadviseur bij- en nascholingen: Tel: (020) 44 44212 of 44 44253 E-mail: [email protected]. Seminars patiëntenlogistiek Op maandagmiddag tussen 16.0017.00 uur organiseert PICA tweewekelijks een seminar in De Koog, PK 7 X 216. Het belangrijkste doel van dit seminar is om op informele wijze de samenwerking tussen professionals

uit de zorgsector en wetenschappers en adviseurs op het gebied van Operational Research (OR) en Operations Management (OM) verder te versterken. Daarnaast biedt het seminar een ideaal platform voor de uitwisseling van kennis en ideeën. Een belangrijk aspect van dit seminar is ook het ontlokken van discussies over knelpunten in het logistieke zorgproces en de toepasbaarheid van technieken uit de OR en OM. Er geldt vrije inloop voor iedereen, aanmelden is dus niet nodig. Wil je een vooraankondiging van het seminar krijgen, mail dan naar [email protected] Workshop Open Access & Social Media op 24 oktober Twitter je onderzoek en het wordt gelezen! Zichtbaarheid van wetenschappelijk onderzoek door sociale media. Open access en sociale media, zoals Facebook, LinkedIn, Twitter, Mendeley en Google+ vergroten de zichtbaarheid van de wetenschappelijke discussie. In deze workshop leer je hoe social media je kunnen helpen om (open access-) publicaties meer onder de aandacht te krijgen. Meld je nu aan voor de workshop bij de UB VU op 24 oktober. Hier kunt je ook aangeven of je de workshop in het Engels of Nederlands wilt volgen. http://bit.ly/QEwEDw Debat op de Campus 30 oktober is GGD-directeur Laurent de Vries bij ons te gast in een aflevering van Debat op de Campus over de stelling: ‘Jong te dik: leg voedselreclame aan banden!’. Het nieuwste event binnen ons project Slim Eten. Erg boeiend vooral ook voor medewerkers van het VUmc. Lees meer op: http://www.vuconnected.nl/ programma/jong-te-dik-leg-voedselreclame-aan-banden. Een actueel onderwerp getuige uitkomsten van een recent Harvard onderzoek: http:// nieuws.nl.msn.com/optimistisch/ obesitas-bij-kinderen-het-is-echt-deschuld-van-reclame#scpshrtu

2005 openbaarde zich bij haar een ernstige longaandoening. Letterlijk betekende dit voor Frederieke dat zij binnen 1 dag tijd van naast het bed in bed belande. Zij schikte zich op bewonderenswaardige wijze in haar nieuwe situatie, hoewel elke vorm van afhankelijkheid voor haar zeer moeilijk was. Door de jaren heen verslechterde haar situatie geleidelijk, zodat zij steeds vaker opgenomen moest worden op de afdeling Longziekten. Dit was moeilijk voor haar, maar gaf meteen de gelegenheid om oude banden opnieuw aan te halen met haar oud collega’s. Zoals ze zelf zei; ‘Het is en blijft mijn afdeling’. De laatste maanden voor haar overlijden bracht zij door op de afdeling Longziekten, wachtend op een nieuwe long die nooit gekomen is. De grote plaats die Frederieke onder haar collega’s innam werd toen pas goed duidelijk. Iedereen op de afdeling leefde mee met het wel en wee van Frederieke. Haar overlijden is dan ook een enorme klap voor de hele afdeling Longziekten. Namens de afdeling willen wij haar familie sterkte wensen met dit grote verdriet. Een geweldig collega is heengegaan. Namens de afdeling Longziekten Anton Vonk Noordegraaf, longarts Joost van Daalen en Natasja Kok, hoofd zorgeenheid en teamleider afdeling Longziekten

Willem van Egeren Op donderdag 20 september bereikte ons het droevige bericht dat onze collega Willem van Egeren op 63-jarige leeftijd is overleden. Willem was vanaf maart 1974 werkzaam als ondersteunend technicus. Eerst in dienst bij de Vrije Universiteit en later, vanaf begin 2001, bij VU medisch centrum. Ruim 38 jaar heeft hij bij beide instellingen gewerkt. Als technicus ondersteunde hij eerst wetenschappelijke onderzoekers en later bij de overgang naar VU medisch centrum ook clinici. Hij hielp de mensen met hun technische problemen, zodat zij verder konden met hun wetenschappelijke werk. Behalve voor instrumenten was zijn inzet ook zeer gewild met allerlei zaken als reparaties aan bureaus, kasten en andere vormen van kantoor- en laboratoriummeubilair. Naast het vergrendelen van PC’s deed hij ook aan ontgrendelen, maar dan van fietsen als de ongelukkige eigenaar de fietssleutel had verloren. Doordat hij voor veel afdelingen klusjes opknapte kwam hij overal in het gebouw van de Medische Faculteit. Mede door zijn lange staat van dienst kende hij na verloop van tijd veel mensen. Willem was een markant figuur binnen de Medische Faculteit. Als je hem tegen het lijf liep was het haast niet mogelijk hem zonder een praatje te passeren. Daarnaast was hij duidelijk herkenbaar. Hij droeg het meest van de tijd een stofjas. Voor zijn jongere sneakerdragende collega’s toch wel bijzonder in deze moderne tijd. De laatste jaren waren voor Willem op het werk tumultueus. Zijn gezondheidsproblemen hinderden hem in zijn werk. Gelukkig wist hij de opgaande lijn weer op te pakken. Je merkte duidelijk aan hem dat hij weer volop plezier had in zijn werk. Groot was ook de schrik toen eind april bekend werd dat een deel van zijn lichaam hem plotseling in de steek had gelaten. Hij klauterde er tijdens het revalidatieproces weer langzaam bovenop. De mogelijkheden werden besproken om weer terug te komen naar VUmc. Het was dan ook een grote klap toen vier weken geleden bleek dat er iets veel ernstigers aan de hand was. Hij verheugde zich weer om naar het werk te mogen, het mocht helaas niet zo zijn. Wij verliezen in Willem een gewaardeerd medewerker en de Medisch Faculteit heeft een markante technicus verloren. Wij wensen zijn familie en naasten veel sterkte en kracht toe met het verwerken van dit verlies. Namens de collega’s, Wim Bloem, hoofd sectie ontwikkeling, afdeling fysica en medische technologie

Tracer 21 – 1 8 oktober 201 2 – S er v icep a g in a

6

‘Frisdranken en de meeste sappen leveren alleen suiker en kunnen zonder bezwaar vervangen worden door water. Daarmee is de epidemie van overgewicht niet opgelost maar het levert wel een behoorlijke bijdrage.’ Jaap Seidell, hoogleraar voeding en gezondheid, in een ingezonden brief – samen met medeonderzoekers – over hun onderzoek naar verschil tussen zoetstof en suiker in limonade. Volkskrant, 5 oktober ‘Niet foutloos Nederlands spreken, of met een accent, heeft gevolgen als je solliciteert bij een specialistenopleiding.’ Tineke Abma, hoogleraar bij metamedica, over haar onderzoek naar allochtone specialisten. Volkskrant, 5 oktober

F o t o m a r k v a n de n b r i n k

' We moeten zuinig zijn op de volgende generatie' Arjan Griffioen is opleidingsdirecteur van de tweejarige research master oncology. Met een topprogramma en gericht beleid wil hij aanstormend onderzoekstalent binden aan VUmc. n Ursula Wopereis

Vlinders vangen “Toen ik biologie ging studeren zag ik mezelf op Texel vlinders vangen. Biologie is een prachtige studie, je kunt er alle kanten mee op. Maar voor vlindervangers is weinig emplooi. Omdat ik immunologie direct een fantastisch vak vond, ben ik meer medischbiologisch onderzoeker geworden. Mijn onderzoek naar tumorangiogenese is nog steeds ‘what makes me tick’ en het gaat als een speer.” Visitatie “Sinds een jaar ben ik ook opleidingsdirecteur van de master oncology. De master is gelieerd aan de onderzoeksschool VUmc cca en helemaal toegespitst op oncologisch onderzoek. Dat is uniek. Het is een kleine opleiding, dit jaar hebben we 25 inschrijvingen. Iedereen kent elkaar en dat komt de organisatie

en de inhoud ten goede. Het opleidingsprogramma is top, helemaal up-to-date en heel erg aantrekkelijk. Ik zou zo de hele master zelf nog eens willen doen. Momenteel bereiden we ons voor op de heraccreditatie die 5 november plaatsvindt. Omdat ik goed op de hoogte wil zijn woon ik enkele colleges bij.”

Masterclass “Om de master verder te verbeteren zou ik graag meer internationale toponderzoekers willen uitnodigen voor colleges of masterclasses. Dan bedoel ik bijvoorbeeld de Britse stamcelexpert en Nobelprijswinnaar John Gurdon. Zo’n masterclass doet wonderen. Natuurlijk krijgt Gurdon honderden uitnodigingen, maar waarom niet? Ik heb gemerkt dat juist de top in het veld de onderwijsfunctie en het doorgeven van kennis heel belangrijk én inspirerend vindt. Ik denk dat iedereen beseft dat we zuinig moeten zijn op de generatie die na ons komt.” Talentbeleid “Ik ben ook decaan van de Onderzoekschool Oncologie Amsterdam (ooa), de graduateschool van VUmc, amc en nki. Met lede ogen zien we dat veel aanstormend talent

Arjan Griffioen (1963) studeert medische biologie aan de VU. Hij promoveert tot immunoloog in Utrecht en specialiseert zich in celactivatie. Griffioen werkt twaalf jaar in het angiogeneselab van de Universiteit Maastricht. In 2009 verhuist hij met zes medewerkers naar VUmc CCA, waar hij leiding geeft aan de onderzoeksgroep tumorangiogenese. Sinds 2011 is Arjan Griffioen opleidingsdirecteur van de master oncologie. naar het buitenland vertrekt. Amerika blijft toch het walhalla voor het doen van onderzoek. Om de toppers van de toekomst te behouden heeft VUmc cca talentbeleid ontwikkeld. Jaarlijks mogen acht veelbelovende studenten een onderzoeksvoorstel uitwerken en presenteren. De twee besten krijgen een grant van 300.000 euro, waarmee ze vier jaar lang onderzoek kunnen doen. Daarmee houd je niet alleen je toppers in huis, maar bied je talent ook de kans zelf een carrière vorm te geven waar hij of zij helemaal voor gaat.”

Vijf x V volgens Arjan Griffioen Verwanten Mijn vrouw is ook immunologe. We kunnen uren praten over immunologische vraagstellingen in de oncologie. Mijn zoon heeft voor ICT gekozen Vakantie Ik ben veel op reis en vind mijn werk eigenlijk zo leuk dat ik nauwelijks behoefte heb aan vakantie. Lekker thuis is ook leuk Vrije tijd Ik speel piano en kerkorgel. Buitenlandse gasten neem ik vaak mee naar het Bimhuis, daar kun je van muziek genieten en ook nog met elkaar praten Voer Ik kook in het weekeinde en dan bij voorkeur iets wat ik nooit eerder heb gemaakt Vervoer Om fit te blijven fiets ik. Vorig jaar heb ik meegedaan met de Alpe d’HuZes

‘Het moet natuurlijk geen verschil uitmaken: je moet de beste zorg krijgen als patiënt, autochtoon of allochtoon. Toch is het belangrijk dat er meer allochtone specialisten komen. Ziekten zijn niet alleen lichamelijk, maar hebben ook een psychische kant. Daarom kan het belangrijk zijn een arts te hebben die je taal spreekt en je cultuur begrijpt.’ Waiel Alkhateeb, KNO-arts in opleiding, Volkskrant, 5 oktober ‘Laat een patiënt áltijd zijn hypo bestrijden of voorkomen, ook als hij nuchter moet blijven.’ Jolanda Hensbergen, verpleegkundig consulent diabetes, over het misverstand dat een zwangere diabetespatiënt die een keizersnede moet ondergaan ook nuchter moet blijven als zij een hypo voelt aankomen. Nursing, oktober ‘In de meest extreme vormen kunnen mensen niet leven met hun eigen lichaam. Die krijgen een behandeling. Het is zwaar genoeg. Men moet er veel voor over hebben. Ook als ze het alleen mentaal willen oplossen.’ Peggy Cohen-Kettenis, hoogleraar medische psychologie over genderdysforie. NRC.NEXT, 9 oktober ‘Het is een leuke studie, een soort hbo voor vwo’ers. Je leert het meest in de praktijk. Uiteindelijk hoop ik me te kunnen specialiseren in de plastische chirurgie, dat technische spreekt me aan. Lekker concreet.’ Jonne van Koot, net afgestudeerd geneeskunde VUmc. Volkskrant 10 oktober

SBAR stroomlijnt communicatie Met de methode SBAR hoopt VUmc sinds deze maand de communicatie over de patiënt tussen zorgverleners op de werkvloer te verbeteren. Dat is niet alleen bevorderlijk voor de patiëntveiligheid, maar ook voor het teamwork. “Met SBAR ben je beter toegerust om helder en feitelijk te communiceren”, zegt Nicole Feller, adviseur kwaliteit en patiëntveiligheid van het instituut ondersteuning patiëntenzorg (IOP). n Jeroen Kleijne “Uit het onderzoek ‘Onbedoelde schade in Nederlandse ziekenhuizen’ is naar voren gekomen dat jaarlijks circa 2.000 patiënten overlijden door onbedoelde vermijdbare fouten. In veel van de 7

gevallen ligt de oorzaak in gebrekkige communicatie. Met de sbar kan de communicatie tussen verpleegkundigen onderling en tussen verpleegkundigen en artsen worden verbeterd. Uit diverse artikelen blijkt dat verpleegkundigen over het algemeen verhalender communiceren en ze vaak een totaalindruk van de patiënt geven, terwijl de arts met name behoefte heeft aan informatie over de vitale functies en uitslagen van onderzoeken. Met sbar kun je die communicatie beter stroomlijnen”, aldus Nicole Feller.

Effectief sbar staat voor Situation Background Asssessment Reccomendation. “Het is een handvat om de communicatie tussen zorgverleners te structuren. Als je deze methode hanteert, ben je beter toegerust om effectief te communiceren. De techniek is zeer geschikt bij

mondelinge overdrachten in acute situaties, maar kan worden ingezet om alle overdrachten te structureren. Het toepassen van sbar zal een positief effect hebben op de kwaliteit van zorg.” In oktober wordt sbar op verschillende manieren op de zorgeenheden in VUmc geïntroduceerd. Feller: “We hebben kaartjes gemaakt waarop de richtlijnen voor de communicatie kort staan beschreven. Daarnaast zijn er presentaties over sbar voor de divisieraden en op de werkplekken. Er zijn sbar-schrijfblokjes, waarop notities bij de letters sbar kunnen worden gemaakt. Een campagne met posters moet mensen duidelijk maken hoe belangrijk het is om anders te communiceren.

Teamwork Volgens Feller biedt communiceren met sbar zeker voordelen voor medewerkers van VUmc. “Uit onder-

Tracer 21 – 18 o k to b e r 201 2 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

zoek in Amerikaanse ziekenhuizen is gebleken dat niet alleen het veiligheidsklimaat verbetert, maar ook het teamwork. Verpleegkundigen leveren meer input, het is makkelijker om problemen te bespreken en de samenwerking verloopt in alle opzichten beter. Mensen geven elkaar bovendien meer positieve feedback. sbar ondersteunt volledige en efficiënt gegeven informatie zodat de arts een weloverwogen beslissing over de behandeling van een patiënt kan nemen. De aandacht voor patiëntveiligheid is natuurlijk voor alle zorgverleners van groot belang.”





SBAR-methode Bij overdracht, overleg over gewijzigd lichamelijk/ geestelijk beeld en consultaanvraag

S B A R

Situation (situatie, probleem) Geef aan wie je bent, om welke patiënt het gaat en wat het probleem is. - wie belt er? (naam, functie en werkplek, evt. namens wie) - over welke patiënt gaat het? (naam, geboortedatum en kamernummer) - wat is het probleem? (korte beschrijving) Background (achtergrond, voorgeschiedenis) Geef aan wat de diagnose, voorgeschiedenis en de medische behandeling is, zoals: - onderzoek, diagnose en datum opname/OK - relevante ziekten, allergieën en zwangerschap - afgesproken reanimatiebeleid - huidig medicatiebeleid Assessment (beoordeling van actuele/verwachte problemen) Meld recente uitslagen en geef een oordeel over het probleem. Gebruik ter onderbouwing: - meting van de vitale functies - labuitslagen - inschatting van de urgentie Recommendation (aanbeveling) Geef aan wat je wilt dat er gebeurt en wanneer. - welke actie is nodig? - binnen welke termijn is dit vereist? Read back (herhaal de afspraken hardop) Herhaal de afspraken en noteer deze in het dossier.

7

Prikbord

Gev raagd: bre iwo l

foto paul le clercq

Het prikbord op intranet biedt medewerkers de mogelijkheid om oproepen te plaatsen. Dagelijks zijn er nieuwe vraag- en aanbodadvertenties te vinden. Sommige berichten zijn wel erg bijzonder.

vanaf 1 januari van een wollen mutsje te voorzien. Voor elke verkochte ‘gemutste’ smoothie schenkt Innocent 20 eurocent aan het Nationaal Ouderenfonds. Die zamelen momenteel geld in voor de boodschappenplusbus, een project dat eenzame ouderen uit hun isolement wil halen. “We gaan voor de lunch met zes tot acht dames naar de koffiekamer in de medische faculteit met onze breiwerkjes onder de arm”, aldus Eline. “Sommigen hadden hiervoor nog nooit een steek gebreid! Al

Tweet #VUmc

Op het social medium Twitter wordt veel gezegd over VUmc. Door patiënten, bezoekers, studenten, medewerkers en vele anderen. Een greep uit de leukste (geanonimiseerde) reacties van afgelopen week: Net telefoontje van contactpersoon bij @VUmcAmsterdam om te vragen hoe het gaat. Hoop dat men weet wat dat betekent. Waardeer het enorm #betrokkenheid Patiënt, 4 oktober 2012 om 12.31 uur Eindelijk post van het #VUmc! Overige 4 emmies verdeeld over 3 rietjes! Blij dat we naast de emmie in m’n buik nu ook nog 3 ijsjes hebben. :) Patiënt, 6 oktober om 17.44 uur #goedemorgen, kunnen jullie ons helpen @radiohead aan Jennifer haar ziekbed @VUmcAmsterdam te krijgen? http:// itneverhurtstohelp.com/ #itneverhurtstohelp #lupus Vriend van patiënt, 8 oktober om 9.17 uur Nog wakker na prima thema-avond over (in)continentie. Was geen droog verhaal #BE #VUMC Deelnemer thema-avond, 12 oktober om 00.06 uur In wachtkamer #VUMC wordt nu getrakteerd op Panna Cotta met honing & aardbeien. Heerlijk, maakt wachten aangenaam :-) Patiënt, 10 oktober om 13.03 uur

binnen een week werd het standaardmodel saai en sindsdien zijn de creaties steeds mooier en creatiever geworden. We hebben een Oscar-mopperkont, bling-bling mutsjes, allerlei beestjes, heksenhoed, ingebreide kleuren, en nog veel meer.” De actie loopt nog tot 1 december. Dan moeten alle mutsjes naar Innocent zijn verstuurd. “Maar in zes weken kunnen we nog heel wat mutsjes breien. Wie nog een restje wol over heeft, kan ze bij ons kwijt.”

Twee erbij Beginnend hockeyster Marleen Hendriks, verpleegkundige bij hematologie, is tevreden. Ze heeft inmiddels twee collega’s voor haar eigen hockeyteam erbij gekregen. Elke woensdagavond kan er volop worden getraind bij de Amstelveense hockeyclub vvv en na de winterstop starten de dames in de competitie.

Speelkamer krijgt metamorfose De speelkamer op 9c heeft dankzij een aantal gulle sponsors een ware metamorfose ondergaan. De ruimte waar kinderen van 9b en c zich kunnen ontspannen ziet er weer helemaal tiptop uit. De speelkamer is ingedeeld in verschillende hoeken. Er is een aparte snoezelhoek voor baby’s, dreumesen en geretardeerde kinderen, een bouwhoek, een keuken-/poppenhoek en een hoek met tafels om spelletjes te doen en te knutselen. De medisch pedagogisch medewerksters gebruiken de speelkamer voor het speelkameruur en ook voor individuele spelcontacten. Ook ouders die er met hun kind die niet de hele tijd in de patiëntenkamer willen zijn kunnen naar de speelkamer uitwijken. Initiatiefnemer voor de nieuwe inrichting was de Stichting Jaimy van Boxtel, een organisatie die de kankercentra voorziet van speelgoed. Zij benaderden het bedrijf

Lorenzo

gea Westfalia Separator Nederland, dat de vijf kinderoncologische centra vroeg om ideeën voor hun goede doelenactie op te sturen. Westfalia koos de speelkamer van VUmc en de medewerkers fietsten/renden een bedrag van ruim tienduizend euro bij elkaar. Ook Voetbalvereniging Schoten uit Haarlem heeft zich

ingezet voor de speelkamer. Met hun actie ‘Kids For Kidsdag’ zamelden zij geld in. Het resterende bedrag werd bij elkaar gebracht door de Stichting Jaimy van Boxtel. De opening van de speelkamer werd verricht door Brady Viagedor (rechts) en Hein van Boxtel.

Foto jean pierre jans

Elke werkdag om klokslag 12.15 uren grijpen de medewerkers van klinische genetica naar hun naalden. Hun breinaalden welteverstaan, want ze zijn druk in de weer voor ‘De goedgemutste breicampagne’ van smoothie-producent Innocent. “Het idee om mee te doen kwam van collega Lis van Sornsen de Koste”, vertelt Eline van der Vooren, researchmedewerker, enthousiast. “We breien met z’n allen piepkleine mutsjes die op een smoothieflesje passen.” Het is de bedoeling om alle smoothieflesjes

In cijfers

400 Zo’n vierhonderd kilo doppen van melk- en frisdrankflessen en pakken hebben ondertussen hun weg naar België gevonden. De actie waarmee blinden een geleidehond krijgen, is nog steeds erg succesvol. “Naast die 400 kilo staat er al weer een flinke voorraad doppen op 9C die binnenkort wordt opgehaald”, aldus Marlies Niessen, medewerker medische administratie bij IC kinderen en een van de initiatiefnemers. De gele containers waar mensen hun doppen kunnen inleveren zijn te vinden op -1 bij de uniformuitgifte, op de begane grond bij het restaurant, bij 9F VU kinderstad en in de lifthal bij 9C.

8

Tracer 21 – 18 o k to b e r 201 2 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

8

medewerkersblad van

donderdag 18 oktober 2012 nummer 21

Aartjan Beekman benoemd tot voorzitter NVvP

Volkstuinen Zuiderpoort klaar voor de winter

‘Buiten zijn is belangrijk’

Aartjan Beekman, lid van de raad van bestuur, is op 3 oktober door de ledenraad van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) tot inkomend voorzitter benoemd. Per 1 januari 2013 wordt hij als verenigingsvoorzitter aangesteld. De bestuursen raadsleden van de NVvP zien Beekman als een bevlogen dokter en generalist in zijn vak en beschouwen hem als een zeer communicatief vaardig persoon, die verschillende partijen met elkaar weet te verbinden. Met zijn realistische visie op de toekomst van de psychiatrie zal de vereniging haar sterke positie in het veld de komende jaren kunnen consolideren. De komende maanden staan voor Beekman in het teken van een inwerkperiode, waarna hij per 1 januari 2013 het volledige voorzitterschap van vertrekkend voorzitter Rutger Jan van der Gaag overneemt. Beekman gaat het voorzitterschap van de NVvP combineren met zijn functies als bestuurslid van ggz inGeest en departementshoofd psychiatrie van VUmc.

F o t o Je a n P i e r r e J a n s

Verdwaald of thuis in Nieuw-West

Ankie Kerkvliet en vrijwilligers Veronique Rouwenhorst en Theo van de Voorde druk bezig met het winterklaar maken van de tuin.

Op een steenworp afstand van locatie Zuiderpoort hebben cliënten van zowel de open als de gesloten afdeling toegang tot hun eigen volkstuin. Het hele jaar door werken cliënten, vrijwilligers en medewerkers hard om ervoor te zorgen dat in ieder seizoen allerlei groenten, fruit en bloemen groeien. n Annemarie Burgers Op het terrein van amateur-tuinvereniging Eigen Tuin heeft ggz inGeest sinds april 2011 de beschikking over een kavel van zo’n 200 vierkante meter. Activiteitenbegeleider Ankie Kerkvliet was destijds een van de initiatiefnemers. Zij herinnert zich nog goed hoe het van start ging:

“Het terrein lag helemaal braak, we zijn met man en macht gaan spitten. Vervolgens hebben we er van alles opgezet. Sla, andijvie, de hele mikmak. Maar dat werd al snel opgegeten door konijnen.” Door schade en schande wijs geworden, pakken ze het nu veel professioneler aan. Kerkvliet: “We hebben nu verschillende stukken, met bloembedden, groentebedden en vruchtenboompjes. Daarnaast hebben we ook een kas staan, waarin we tomaten en paprika’s kweken. En probeerden we de konijnen eerst nog van de sla af te houden met emmers waarvan we de bodem hadden weggeknipt, nu werken we met bogen met netten. Het ziet er netjes en professioneel uit.” De groenten en het fruit worden weer gebruikt door de kookgroepen op locatie Zuiderpoort. De cliënten eten de

biologisch geteelde oogst dus zelf op.

Geen huur ggz inGeest hoeft aan de tuinvereniging geen huur te betalen. Veel gereedschap en plantjes hebben Kerkvliet en haar cliënten en vrijwilligers gekregen. Een hoveniersbedrijf heeft drainagebuizen cadeau gedaan en heeft bovendien een breed pad aangelegd door de hele tuin. Iedere werkdag is een van de vrijwilligers in de tuin aanwezig; Veronique Rouwenhorst, Theo van de Voorde en Joost Bomhof zorgen voor het dagelijkse onderhoud. De cliënten zijn enthousiast en komen graag naar de tuin. Kerkvliet vertelt: “Het loopt heel erg goed, we voelen ons ook heel erg welkom op de tuin. Er zijn cliënten die keihard werken, weer anderen komen er juist om te genieten van de rust.

Sommigen zie je met hun telefoons mooie foto’s maken van bijvoorbeeld de dahlia’s. De cliënten zijn lekker buiten, buiten zijn is belangrijk! Ze genieten er met hart en ziel van.” Statiegeldactie Vomar Tot en met 3 november houdt de Vomar in Haarlem een lege-flessenbonnenactie. Lever uw flessen in bij een van de Vomar-filialen in Haarlem en doneer het statiegeldbonnetje. De opbrengst komt ten goede aan de kook- en tuinieractiviteiten voor de cliënten van de gesloten kliniek, locatie Zuiderpoort. Alle hulp is welkom. Dus zeg het voort aan collega’s, vrienden, familie en buren. Zodat zoveel mogelijk mensen hun lege flessen inleveren bij de Vomar en het statiegeld doneren aan GGZ inGeest.

Startconferentie E-health bij EPA

‘E-health helpt ons anders naar cliënten te kijken’ Overal in onze organisatie wordt gesproken over herstel. Hoe e-health herstel kan ondersteunen, werd duidelijk op de startconferentie E-health bij ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA) op woensdag 3 oktober. n Gert de Jager Zo’n veertig medewerkers trotseerden de slagregens en verzamelden zich in een zaaltje op het Westergas-

terrein. Onderwerp van de middag: de stand van zaken van het project en hoe nu verder. Het project bestaat uit twee delen: invoeren van beeldbellen met cliënten en Samen Keuzes Maken (skm). Projectmanager Gemma Nijboer: “We hebben vanochtend de voorlopige gunning gedaan. Dat wil zeggen dat we de keuze voor een leverancier hebben gemaakt. Het is nu volle vaart vooruit om voor het einde van dit jaar de eerste cliënten aan te sluiten. Ambitieus, maar het kan. Zes f-act-teams gaan aan de slag met beeldbellen. Cliënten krijgen

de beschikking over een computer waarmee ze rechtstreeks contact kunnen leggen met ggz inGeest. Per team werken een projectleider en een ervaringsdeskundige aan de invoering.” Samen Keuzes Maken skm is een webapplicatie waarmee cliënten gesprekken met hun behandelaar kunnen voorbereiden. “Aan de hand van vragenlijsten kunnen cliënt en behandelaar samen het behandelproces vormgeven”, vertelt ervaringsdeskundige Tim Kreuger. “Zo wordt de cliënt veel beter betrokken bij zijn

eigen behandeling.” Dat het niet om de techniek gaat, maar om de cliënt, werd nog eens benadrukt door afdelingsmanager Gerda de Lange: “In de herstelgedachte gaan cliënten grotendeels hun eigen behandeling bepalen. Wij zijn als instelling dan in eerste instantie faciliterend. skm en beeldbellen helpen de cliënt meer regie te krijgen. Dat vraagt wel dat we anders naar onze cliënten gaan kijken.”

Op 11 oktober organiseerde Prezens Preventie in samenwerking met de ggd Amsterdam een symposium over gezondheid en welzijn van de eerste generatie migranten in Amsterdam Nieuw-West. Het symposium vond plaats in het kader van vijf jaar Kleurrijke Dagen (een netwerk van organisaties in Amsterdam NieuwWest onder leiding van Prezens), met het doel preventie en angst bij oudere migranten te voorkomen of te verminderen. Preventiewerker Marileen van der Most van Spijk overhandigde wethouder Jesse Bos het eerste exemplaar van het voor dit symposium samengestelde boekje: Verdwaald of thuis in Nieuw-West. Professionals en oudere migranten aan het woord over zorg en welzijn. In dit boekje vertellen zeven professionals over ontwikkelingen in hun werk met betrekking tot de eerste generatie migranten: een fysiotherapeute, een maatschappelijk werker, een coördinator van het Loket Zorg en Samenleven, een sociaal psychiatrisch verpleegkundige, twee managers van Thuiszorgorganisaties en de directeur van de stedelijke organisatie cabo voor oudere migranten. Daarnaast vertellen vier Turkse en Marokkaanse Amsterdammers hoe het is ouder te worden in Amsterdam Nieuw-West. Ook zijn er twee voorbeelden beschreven van activiteiten die zinvol zijn gebleken voor deze doelgroep. Het boekje eindigt met een aantal praktische tips. Het boekje is te bestellen bij Prezens Preventie voor € 12,50 euro, inclusief verzendkosten. e [email protected] of t (020) 788 4570. nMvdM

Verdwaald of thuis in Nieuw-West Professionals en oudere migranten aan het woord over zorg en welzijn

| Uitgave in het kader van vijf jaar Kleurrijke Dagen | Prezens | Amsterdam 2012 |

Portret

Nieuw diagnosemodel: meer grip op depressies Didi Rhebergen is psychiater en doet onderzoek. De ideale combinatie voor iemand met een kritische, maatschappij georiënteerde blik. Naast geneeskunde aan de VU studeerde ze antropologie. Psychiatrie was een logische stap.

'Die wisselwerking tussen lichaam en geest en maatschappij vind ik enorm boeiend.'

n Maaike Slierings

Ratjetoe Net als veel anderen heeft Rhebergen kritiek op de dsm, sinds 1980 het handboek voor de psychiatrie. In haar proefschrift ‘Inzicht in de heterogeniteit van depressieve stoornissen’ laat ze zien dat haar vermoeden juist is: de diagnose van de dysthyme stoornis (een langdurige depressie van minstens twee jaar) kan er beter uit. “Volgens de dsm moet een depressie met deze kenmerken op een bepaalde manier behandeld worden. De gegevens

echt andere dingen belangrijk dan de dsm voorschrijft. Ik heb gemerkt dat veel clinici al denken op deze manier. Maar we zitten in de praktijk nog vast aan de organisatiestructuur van nu: de dbc (Diagnose Behandel Combinatie) is geënt op de dsm.”

F o t o M a r k v a n de n B r i n k

Voor geneeskunde onderzocht Rhebergen therapietrouw bij leprapatiënten, voor antropologie deed zij onderzoek naar sekswerkers op Surabaya. Naast haar werk nu als ouderenpsychiater, onderzocht ze de depressiediagnoses in de dsm (Diagnostic and Statistical Manual). Rhebergen: “Die wisselwerking tussen lichaam en geest en maatschappij vind ik enorm boeiend.”

Didi Rhebergen, 39 jaar, samenwonend, twee kinderen van 4 en 1,5 (die denkt dat ze 4 is)  
 Hobby’s: theater, fotografie, zeilen 
 Favoriete vakantie: met rugzak op de Andes in, zwemmen met zeehonden in Australië of zeilen op het wad Favoriete muziek: Lhasa, in een café in Buenos Aires 
 Favoriete boek:  boeken van Pramoedya Ananta Toer


uit mijn proefschrift tonen aan dat het begrip dysthyme stoornis eigenlijk een ratjetoe is. Er zit van alles in verstopt. Onwaarschijnlijk dus dat de diagnose die de dsm voorschrijft in alle diverse gevallen klopt. Dat kan echt beter.”

Stageringsmodel Werken volgens een stageringsmodel lijkt de oplossing. Rhebergen legt

uit: “De oncologie werkt ook met een dergelijk model. Het type tumor wordt bekeken, zijn er lymfeklieren aangetast, of zelfs uitzaaiingen op afstand? Dat alles samen bepaalt het stadium van de tumor, waarmee vervolgens een gerichte diagnose en prognose kan worden gesteld. Bij diagnose van stemmingsbeelden zou dat betekenen dat je niet alleen moet letten op de ernst van

de stoornis, en de duur ervan, maar ook bijvoorbeeld of het al eerder is voorgekomen, of het familiair is, op welke leeftijd het begon, et cetera. Dergelijke informatie kan helpen bepalen in welk stadium van een depressie iemand zit. Daarnaast moeten we onderzoeken of bepaalde typen depressies, bijvoorbeeld de melancholische depressie, eigen stageringsmodellen hebben. Er zijn

Meer grip, betere medicatie “Dit proefschrift is een erkenning van wat we in de praktijk al zoveel mogelijk proberen te doen. Wat betreft de classificatie is een soort paradigmashift nodig, zodat anders naar depressies wordt gekeken. Als je dit andere denken toepast in bijvoorbeeld medicijntrials - nu nog sterk verbonden aan dsmprincipes - zou zichtbaar worden dat een bepaalde subgroep bijvoorbeeld sterker op medicatie reageert dan andere. De kans dat mensen sneller de juiste medicatie krijgen wordt dan veel groter.”

Coachingspool bestaat tien jaar Al tien jaar kunnen medewerkers en teams van GGZ inGeest voor ondersteuning een beroep doen op de coachingspool. Met behulp van een interne coach slagen zij er bijna altijd in om een negatieve spiraal te doorbreken. “Ze krijgen zicht en regie terug over hun werkzaamheden en eigen functioneren”, stelt coördinator Anita Bakuwel. n Jeroen Kleijne

“Mensen doen een beroep op de coachingspool als ze al een tijd lang minder plezier hebben in hun werk. Bijvoorbeeld door veranderingen in de organisatie of in de inhoud van hun werk. Na vier tot acht gesprekken met de coach kunnen ze meestal met hernieuwd werkplezier en aangevulde competenties weer aan de slag”, aldus de coördinator van de coachingspool. ggz inGeest heeft de coachingspool tien jaar geleden in het leven geroepen. Inmiddels werken er dertien coaches voor de pool, allemaal met een relevante opleiding. “Je geeft mensen die dat in hun mars hebben de kans om zich naast

hun baan te ontwikkelen als coach. Daarnaast bespaar je de kosten voor het inhuren van dure bureaus.” Beter vaarwater Gemiddeld doen elk jaar zo’n 25 tot 35 medewerkers een beroep op de coachingspool. Anita Bakuwel is ervan overtuigd dat zij bijna altijd baat hebben bij een coachingstraject. “Ik hoor regelmatig terug dat medewerkers de coaching als zeer positief hebben ervaren. Soms heeft het ziekte of uitval kunnen voorkomen.  Je kunt stellen dat de meeste mensen dankzij de coaching weer op een goede manier verder kunnen met hun werk, omdat

ze een negatieve spiraal hebben doorbroken. Zij zelf en het team komen weer in beter vaarwater.” Coach nodig? Wil je zelf een beroep doen op de coachingspool? Bespreek het met je leidinggevende.

“Beter gebruikmaken van de aanwezige knowhow” Naast zijn baan als afdelingsmanager werkt Gjalt Smids sinds een jaar ook voor de coachingspool. Dankzij zijn opleiding Transactionele Analyse hoefde hij geen aanvullende scholing te volgen.

Het werken als coach bevalt hem erg goed. “Ik heb al verschillende mensen gecoacht, van leidinggevenden en behandelaren tot teams. Ik ben erg voor de menselijke maat, die door alle veranderingen in de organisatie en schaalvergroting behoorlijk onder druk staat. Ik merk dat mensen door de coaching weer meer het gevoel krijgen dat ze ook binnen zo’n veranderende organisatie van betekenis kunnen zijn en invloed hebben op hun eigen werk. Het mooie van de coachingspool is dat GGZ inGeest op deze manier beter gebruik maakt van de knowhow die aanwezig is in de organisatie.”

GGZ inGeest 2.0

Doe de ManieCheck 4e jaargang, nummer 21 18 oktober 2012 inDrukken is het tweewekelijkse medewerkersblad van GGZ inGeest. Oplage: 4.750 inDrukken wordt gemaakt onder verantwoordelijkheid van de dienst communicatie. Eindredactie Annemarie Burgers Redactie Dienst communicatie Aan dit nummer werkten mee Marlin Burkunk, Gert de Jager, Jeroen Kleijne, Maaike Slierings Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Drukwerk DeltaHage, Den Haag Redactieadres GGZ inGeest, dienst communicatie t.a.v. inDrukken Postbus 74077, 1070 BB Amsterdam T (020) 444 7011 E [email protected]

inD r uk ken 1 8 oktober 201 2

In deze rubriek vind je nieuwe apps, websites en andere ITtoepassingen in de wereld van de geestelijke gezondheidszorg. Helder uitgelegd, zonder jargon. Suggesties voor deze rubriek kun je mailen naar [email protected] of via Yammer @inDrukken.

Mensen met een bipolaire of manisch-depressieve stoornis lopen het risico dat de ware aard van hun klachten pas laat wordt herkend. Gemiddeld wordt pas twaalf jaar na het ontstaan van de eerste klachten de juiste diagnose gesteld. In veel gevallen is de depressie wel herkend, maar bleef onopgemerkt dat er ook periodes zijn die wer-

den gekenmerkt door euforie of juist een prikkelbare stemming. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor de cliënt en zijn familie. ggz Friesland heeft een app ontwikkeld (de ‘ManieCheck’) waarmee op eenvoudige wijze kan worden gescreend op mogelijke symptomen van een manisch-depressieve stoornis. Deze app is gebaseerd op een veelgebruikte screeningsvragenlijst voor manisch depressiviteit, de mdq-nl (de Manic Depressive Questionnaire). Binnen vijf minuten weet de gebruiker of nader onderzoek naar een manisch-depressieve stoornis is aangewezen. De test is volledig anoniem. In de app is ook meer informatie te vinden over de manisch-depressieve stoornis, zoals klachten, oorzaken en gevolgen. De app is beschikbaar voor Apple en Android. nAB

Apple Android

2 9