Beeldvormende technieken

Beeldvormende technieken

IQual-studiepakket Herziene Richtlijn Tandheelkundige Radiologie en Mond- en Portretfotografie Handleiding gespreksleider

Colofon Dit studiepakket is samengesteld door de afdeling Kwaliteit & Onderzoek van de NMT met medewerking van drs. O.J. De Zoete, dhr. D. Van Oort, em. prof. dr. P.F. Van der Stelt, dr. W.E.R. Berkhout en mw. drs. M.H.H. Bolk

NMT©, april 2014 NMT Postbus 2000 3430 CA Nieuwegein Niets uit dit studiepakket mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van kopiëring van tekst en/of beeld of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de NMT.

IQual-programma Beeldvormende technieken  april 2014

1 van 51

Inhoudsopgave Inleiding......................................................................................................................................... 3 Module 1: Herziene Richtlijn Tandheelkundige Radiologie ...................................................... 5 1.1 Vooraf ................................................................................................................................... 5 1.2 Antwoordsleutels: Voorbereiding op de eerste bijeenkomst ................................................. 5 1.3 Antwoordsleutels: Introductie tijdens bijeenkomst................................................................. 5 1.4 Antwoordsleutels: Casus rechtvaardiging: mevrouw A ......................................................... 6 1.5 Antwoordsleutels: Casus rechtvaardiging: heer Z. ................................................................ 7 1.6 Antwoordsleutels: Röntgenopnamen beoordelen op kwaliteit .............................................. 8 1.7 Antwoordsleutels: Röntgenopnamen als ondersteuning bij diagnostiek: beoordelen........... 9 1.8 Antwoordsleutels: Bevoegdheid, deskundigheidseisen en opdracht geven ........................ 10 1.9 Antwoordsleutels: Tot slot: de praktijk................................................................................. 13 Module 2: Mondfotografie.......................................................................................................... 15 2.1 Vooraf ................................................................................................................................. 15 2.2 Antwoordsleutels: Voorbereiding op de tweede bijeenkomst .............................................. 15 2.3 Antwoordsleutels: Introductie tijdens bijeenkomst............................................................... 16 2.4 Antwoordsleutels: Fotokwaliteit beoordelen ........................................................................ 17 2.5 Antwoordsleutels: Techniek: scherptediepte ....................................................................... 17 2.6 Antwoordsleutels: Techniek: correcte perspectivische weergave ....................................... 27 2.7 Antwoordsleutels: Techniek: welk scherpstelpunt bij portretfotografie? .............................. 31 2.8 Techniek: autofocus ............................................................................................................ 33 2.7 Antwoordsleutels: Tot slot: de praktijk................................................................................. 38 Module 3: Evaluatie .................................................................................................................... 41 3.1 Inleiding .............................................................................................................................. 41 3.2 Voorbereiding op de bijeenkomst........................................................................................ 41 Bronvermelding gebruikte literatuur ........................................................................................ 43 Evaluatie...................................................................................................................................... 45 Bijlagen ....................................................................................................................................... 47 Bijlage 8. Dia’s Powerpointpresentatie Casus en foto’s beeldvormende technieken .......... 49 Bijlage 9. Criteria voor dentale foto’s ....................................................................................... 50


2 van 51

Inleiding Voor u ligt de ‘Handleiding gespreksleider’ bij het studiepakket Beeldvormende technieken. De handleiding biedt ondersteuning bij de uitvoering van de bijeenkomsten en geeft antwoordsuggesties voor de vragen uit het studiepakket. U heeft voor uzelf ook het studiepakket nodig, de voorbereidingsopdrachten en de bijlagen zijn niet opgenomen in deze handleiding. Als gespreksleider hebt u een belangrijk rol tijdens de avond. U bereidt zich aan de hand van de handleiding en het studiepakket goed voor op de bijeenkomst en zorgt er voor dat de benodigde materialen aanwezig zijn. Op de bijgeleverde cd-rom en website van de NMT (http://www.tandartsennet.nl/richtlijnen/iqual.html) vindt u een PowerPointpresentatie met aanvullende informatie en foto’s die bij de opdrachten en casus horen. Het is aan te bevelen de foto’s, aanvullende informatie en presentaties op een groot scherm te presenteren. Indien er geen beamer beschikbaar is, kunt u de foto’s en presentaties ook op een pc of laptop weergeven. Eventueel kunt u vooraf de hand-outs, aanvullende informatievellen en foto’s (op fotokwaliteit) printen. U begint de bijeenkomst met het doornemen van de individuele opdrachten die u en uw collega’s ter voorbereiding thuis gemaakt hebben. De antwoordsuggesties vindt u in deze handleiding. Vervolgens presenteert u de opdrachten en de casus en geeft u het startsein om in subgroepjes de groepsopdrachten uit te werken. Na enige tijd roept u iedereen weer bij elkaar voor de plenaire behandeling van (een deel van) de opdrachten. Op de cd-rom en/of website vindt u onderstaande materialen: 

Webinars ‘Tandheelkundige richtlijn radiologie’ en ‘Mond- en portretfotografie’



Powerpointpresentatie met daarin al het (foto)materiaal behorend bij de opdrachten



Handige bijlagen


3 van 51


4 van 51

Module 1: Herziene Richtlijn Tandheelkundige Radiologie 1.1 Vooraf Zorg ervoor dat er apparatuur (laptop, beamer) is waarmee u de (meegebrachte) foto’s plenair kunt vertonen. Voor de bijeenkomsten is een PowerPointpresentatie samengesteld waarin alle voor de opdrachten benodigde ‘foto’s’ zijn opgenomen. Deze staat op de meegeleverde cd-rom, op de website en is opgenomen in Bijlage 8.

1.2 Antwoordsleutels: Voorbereiding op de eerste bijeenkomst Zie hieronder.

1.3 Antwoordsleutels: Introductie tijdens bijeenkomst

 Groeps-

Als voorbereiding hebben deelnemers eventueel het webinar bekeken. En hebben ze voor

opdracht 1.1

zichzelf de bijbehorende vragen beantwoord. Bespreek de voorbereiding kort na op basis van de vragen uit het studiepakket. Check of iedereen de gevraagde materialen heeft kunnen meenemen. 1. Hoeveel röntgenopnamen worden er gemiddeld per maand in uw praktijk gemaakt? Antwoord: Hoeveel opnamen gemiddeld per maand Het gemiddelde PER JAAR voor een full-time nederlandse praktijk is 1000-1500 opnamen, dus 100-125 per maand. 2. Kunt u aangeven wat bij dat aantal de dosis is die u daarbij oploopt (per maand of per jaar)? Voldoet dit aan de wettelijke eisen? Antwoord: Dosis hierbij: Uit de Stralingsrisicoanalyse moet blijken dat de dosis minder is dan 1 mSv/jr. 3. Welke maatregelen neemt u nu al in de praktijk bij het nemen van röntgenopnamen? Antwoord: Maatregelen: Ruimte verlaten tijdens opname, of achter loodwand Behandelaar indien in ruimte aanwezig, op voldoende afstand Rechthoekig diafragma e.d. 4. Bij uw röntgenapparatuur heeft u een officiële stralingsrisicoanalyse ontvangen (mogelijk via uw dental depot). Deze analyse is onderdeel van uw KEW-dossier. Pak deze analyse erbij en lees deze door. Begrijpt u de uitkomsten in deze analyse en de betekenis ervan voor uw praktijk?


5 van 51

Geef hieronder aan welke aspecten u niet begrijpt. 5. Noteer hieronder wie (welke medewerker(s)) er bij u in de praktijk röntgenopnamen maakt (maken)? Schrijf erachter welke deskundigheid op het gebied van radiologie elke medewerker heeft. 6. Welke leerpunten formuleert u voor uzelf als het gaat om (de richtlijn) radiologie en dit studiepakket? Wat zou u willen leren? 7. Voor een aantal opdrachten tijdens de bijeenkomst heeft u röntgenopnamen nodig. Verzamel 10 röntgenopnamen en neem deze mee naar de bijeenkomst (in print of op usb stick). 8. Neem voor de bijeenkomst ook de inhoudsopgave van uw KEW-dossier mee. Neem deze alvast door en controleer of wat er in de inhoudsopgave staat ook in het dossier is opgenomen en of de informatie nog actueel is.

1.4 Antwoordsleutels: Casus rechtvaardiging: mevrouw A Om de stralingsdosis zo laag mogelijk te houden is het belangrijk bij elke patiënt telkens af te wegen of het maken van röntgenopnamen gerechtvaardigd is. Introduceer de casus van mevrouw A aan de hand van de PowerPointpresentatie. De presentatie staat op de cd-rom en is opgenomen in bijlage 8. Vervolgens gaan de deelnemers in groepjes van 2-3 personen aan de slag met groepsopdrachten 1.2. en 1.3. Plenair worden de opdracht nabesproken waarna de gespreksleider het modelantwoord bij de casus presenteert en de groepjes aan de slag gaan met de volgende opdracht.

 Groeps-

De casus van mevrouw A is bij u geïntroduceerd.

opdracht 1.2

Zou u één of meer opnames maken in dit geval? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waarom wel en welke? In welke volgorde? Antwoord: Zie ook PowerPointpresentatie en hieronder.

Vertoon nadere informatie over de casus. NB. Dia’s met mogelijke röntgenopnamen worden getoond, waarna wordt aangeven of dit een juiste keuze is. Tot slot wordt de dia met de samenvattende conclusie t.a.v. rechtvaardiging getoond:


6 van 51

Antwoord: Conclusie m.b.t. gerechtvaardigde opnamen: 1.

Verticale bitewings vanwege botverlies

2.

Onderfront vanwege brugpijlers

3.

Bovenfront eventueel vanwege botverlies

4.

Bij chirurgie: periapicale opnamen (pre)molaargebied boven en onder

NB: GEEN panoramische opname; geeft niet de vereiste informatie

 Groeps-

De antwoorden van de deelnemers op 1.2 en het model-antwoord worden besproken.

opdracht 1.3

Wat concludeert u ten aanzien van de rechtvaardiging? Bespreek het model-antwoord (zie hierboven). Stel gezamenlijk de conclusies n.a.v. de opdracht vast.

1.5 Antwoordsleutels: Casus rechtvaardiging: heer Z. Bepaal gezamenlijk of u voldoende tijd heeft om ook deze casus te behandelen. Ga bij onvoldoende tijd eventueel verder met 1.6.

Introduceer de casus van de heer Z. aan de hand van de PowerPointpresentatie. De presentatie staat op de cd-rom en is opgenomen in bijlage 8. Vervolgens gaan de deelnemers in groepjes van 2-3 personen aan de slag met groepsopdrachten 1.4 en 1.5. Plenair worden de opdracht nabesproken waarna de gespreksleider het modelantwoord bij de casus presenteert en de groepjes aan de slag gaan met de volgende opdracht.

 Groeps-

De casus van de heer Z. is bij u geïntroduceerd.

opdracht 1.4

Zou u één of meer opnames maken in dit geval? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waarom wel en welke? In welke volgorde? Antwoord: Zie ook PowerPointpresentatie en hieronder.


7 van 51

Vertoon nadere informatie over de casus. NB. Dia’s met mogelijke röntgenopnamen worden getoond, waarna wordt aangeven of dit een juiste keuze is. Tot slot wordt de dia met de samenvattende conclusie t.a.v. rechtvaardiging getoond: Antwoord: Conclusie m.b.t. gerechtvaardigde opnamen: 1.

Panoramische opname

2.

Selectieve aanvullende opnamen van gebieden met klacht(en)

 Groeps-

De antwoorden van de deelnemers op 1.2 en het model-antwoord worden besproken.

opdracht 1.5

Wat concludeert u ten aanzien van de rechtvaardiging? Bespreek het model-antwoord (zie hierboven). Stel gezamenlijk de conclusies n.a.v. de opdracht vast.

 Tip

Wijs uw collega’s op onderstaande tip: De rechtvaardiging voor het maken van röntgenopnamen moet in het dossier worden opgenomen. Er zijn verschillende manieren waarop u dit zou kunnen doen. Onderstaande zin betreft een standaardzin die u kunt gebruiken: “Röntgenopnamen vervaardigen van element <elementnummer(s)> in verband met vermoeden van ”. Of: “Röntgenopnamen vervaardigen van element <elementnummer(s)> ten behoeve van de diagnostiek van ”. In plaats van een elementnummer kan de aanduiding van een gebied in de kaak natuurlijk ook worden gebruikt indien relevant. Na het maken van de opname moeten de bevindingen in het dossier worden opgenomen (afwijkingen en eventueel bijzonderheden; ook als er geen afwijking is aangetroffen, terwijl het vermoeden hiervan de aanleiding voor de opname was, moet dit worden vermeld.

1.6 Antwoordsleutels: Röntgenopnamen beoordelen op kwaliteit Als voorbereiding heeft u röntgenopnamen meegenomen uit uw eigen praktijk die wellicht niet allemaal van dezelfde kwaliteit zijn. Met onderstaande opdracht gaat u de kwaliteit beoordelen.

 Groeps-

Bespreek in duo’s de door u meegebrachte opnamen. Noteer per opname de plus- en

opdracht 1.6

minpunten.


8 van 51

Introduceer deze groepsopdracht.

In bijlage 3 vindt u een lijst met criteria waaraan een goede röntgenopname moet voldoen. Pak deze lijst erbij en bekijk de foto’s en uw plus- en minpunten opnieuw. Komt u tot andere conclusies? Verwijs naar de bijlage en laat de groepjes opnieuw de foto’s bekijken en conclusies trekken.

Plenaire bespreking beoordeling kwaliteit röntgenopnamen Plenair worden de bevindingen van de duo’s nabesproken en conclusies getrokken. Geef nadere informatie over criteria van goede röntgenopnamen via de bijlage.

1.7 Antwoordsleutels: Röntgenopnamen als ondersteuning bij diagnostiek: beoordelen U maakt de röntgenopnamen onder andere als aanvulling op de klinische informatie ter ondersteuning van diagnostiek en behandelplanning. Echter het goed beoordelen van de informatie op de opname is niet altijd gemakkelijk. Niet elke ‘zwarting’ is een afwijking. Hoe beoordeel je dat?

Introduceer de opdracht aan de hand van de Powerpoint presentatie. De presentatie staat op de cd-rom en is opgenomen in bijlage 4.

 Groeps-

De gespreksleider vertoont diverse opnamen. Bespreek plenair wat u op de opnamen ziet.

opdracht 1.7 Er zijn 10 dia’s met röntgenopnamen. Bepaal zelf of u alle dia’s wilt behandelen (let op de tijd). Vertoon de eerste dia. Vraag de deelnemers: •

Geef zo nauwkeurig mogelijk aan welke afwijking u op de volgende röntgenopnamen ziet.

Geef vervolgens m.b.v. de volgende dia nadere informatie over de juiste diagnostiek per opname


9 van 51

(zie hierna en op de ‘antwoord-dia’).

Foto

Welke afwijking ziet u?

1.

2.

Processus Coronoideus

3.

Kanalen geoblitereerd

4.

Tongpiercing (met ghost image)

5.

Is niet vast te stellen op een enkele opname (2Dprojectie- of schaduwbeeld)

6.

Mucosale antrumcyste in rechter sinus. En ook in linker sinus!

 Tip

7.

Torus mandibularis (verschuivingsregel toepassen > structuur is linguaal gelegen)

8.

Odontoom

9.

Kan je niet zeggen (projectieopname = 2D)

10.

Afbeelding van bril (glas)

Wijs uw collega’s op onderstaande tip: 

Voor meer informatie over en oefening met het interpreteren van röntgenopnamen: zie ACTA-DE (www.acta-de.nl) voor specifieke cursussen.

1.8 Antwoordsleutels: Bevoegdheid, deskundigheidseisen en opdracht geven Als voorbereiding heeft u genoteerd wie er bij u in de praktijk röntgenopnamen maken en welke deskundigheid zij hebben. Pak dit erbij. Het vervaardigen van röntgenopnamen is een voorbehouden handeling volgens de wet BIG. Onder strikte voorwaarden mogen andere zorgverleners dan tandarts(specialisten) röntgenopnamen maken.



10 van 51

 Groeps-

Bekijk de pagina’s 8 en 9 van de brochure ‘Kernpunten’.

opdracht 1.8

Bekijk de antwoorden van uw voorbereidingsopdracht. Geef hieronder aan of de strikte voorwaarden in uw praktijk geregeld zijn. Tandarts(en): 

Voldoet door scholing aantoonbaar aan de Eindtermen Stralingshygiëne voor Tandartsen en orthodontisten.



Houden hun kennis over tandheelkundige radiologie middels scholing op peil.

Anderen: 

Er is een opdracht van een zelfstandig bevoegd opdrachtgever.



De opdrachtnemer is bekwaam.



De opdrachtgever is indien nodig beschikbaar



De patiënt is op de hoogte van de kwalificaties van degene die hem helpt.



Als de opdrachtgever extra aanwijzingen heeft gegeven dan moet de opdrachtnemer deze ook opvolgen.



Voor het in opdracht maken van röntgenopnamen zijn schriftelijke instructies opgesteld door de tandartsstralingsdeskundige, waarin de werkwijze en verantwoordelijkheden worden beschreven. De uitvoerenden hebben instructie gekregen van de tandartsstralingsdeskundige en zijn zich van hun verantwoordelijkheden bewust; de opdrachtgever heeft zich vergewist van hun kennis en vaardigheid.

Aanvullend voor tandartsassistenten als u het instellen van de röntgenapparatuur en het maken van de opname door een assistent wilt laten uitvoeren: 

De tandarts heeft zich ervan vergewist dat de assistent bekwaam is voor het uitvoeren van deze handelingen



De assistent acht zichzelf ook bekwaam (zij mag een opdracht weigeren)



De mogelijkheid tot toezicht en tussenkomst is verzekerd (een tandarts is fysiek in de praktijk aanwezig)



De tandartsassistent heeft een additionele externe opleiding radiologie afgelegd. MBOopgeleide tandartsassistenten voldoen in principe ook zonder extra opleiding aan dit opleidingsvereiste. Overigens geldt er, door het op dit moment beperkte opleidingsaanbod, een overgangstermijn tot 2018. Tot die tijd mag de tandarts de bekwaamheid van de tandartsassistent door een interne opleiding radiologie aantoonbaar op het gewenste niveau te brengen.

 Groeps-

Discussieer met elkaar over de volgende vragen:

opdracht 1.9

Wat betekenen deze voorwaarden voor uw praktijk? Hoe kunt/gaat u dat praktisch vormgeven en uitvoeren? Plenair worden de bevindingen nabesproken en conclusies getrokken. Geef nadere informatie over Bevoegdheid, deskundigheidseisen en opdracht geven via de bijlage 2.


11 van 51

 Tip


In de richtlijn vindt u in bijlage 4 ‘Voorbeeldprotocollen voor het vervaardigen van intra- en extra orale opnamen. Deze voor ingevulde formulieren kunt u gebruiken en aanpassen voor uw praktijk (op de cd-rom vindt u hiervan een word-bestand).



 Tip

Neem de ingevulde protocollen op in uw KEW-dossier.


Voor het op peil houden van uw deskundigheid zijn PAOT-cursussen beschikbaar.



Zie bijvoorbeeld een van de volgende websites voor specifieke cursussen: 

ACTA-DE: www.acta-de.nl .



PAOT Nijmegen: www.paotumcn.nl



EDIN: www.edin.nl



Dental Best Practice: www.dentalbestpractice.nl



Dr. G.J. van Hoytema Stichting: www.hoytemastichting.nl



En anderen.


 Groeps-

In uw KEW-dossier bewaart u alle documenten met betrekking tot de röntgenapparatuur en het

opdracht 1.10

gebruik daarvan voor de diagnostiek. Als voorbereiding heeft u de inhoudsopgave van uw KEW-dossier meegenomen. Pak deze erbij. Check m.b.v. deze inhoudsopgave wat er in uw praktijk nog geregeld moet worden en opgenomen moet worden in uw KEW-dossier. Plenair worden de bevindingen nabesproken en conclusies getrokken. Geef nadere informatie over het KEW-dossier via de bijlage 2.

 Tip

Wijs uw collega’s op onderstaande tip: Onderhoud röntgentoestel 

De stralingsdeskundige dient ervoor te zorgen dat de goede werking van het röntgentoestel (intra-oraal/panorama-opnamen/röntgenschedelprofielfoto’s) om de drie jaar wordt gecon-


12 van 51

troleerd met het oog op het veilig gebruik ioniserende straling. 

Er zal periodiek (zie ook bijlage 5) een prestatie of statustest moeten worden uitgevoerd. Deze testen bestaan uit het meten van verschillende parameters per toestelsoort.



U kunt er voor kiezen gezamenlijk met uw collega tandarts-stralingsdeskundigen een ‘dosismeter’ aan te schaffen en een aantal controles zelf uit te voeren. Een dergelijke dosismeter kost ongeveer € 2.500,-.



Hiervoor geschikte dosismeters zijn bijvoorbeeld: -

Unfors: RaySafe ThinX (zie: www.raysafe.com/en/Products/Equipment/RaySafe%20ThinX)

-

RTI: Black Piranha (zie: www.rti.se/products/dental)

1.9 Antwoordsleutels: Tot slot: de praktijk U heeft nu met elkaar een aantal belangrijke aspecten van de Richtlijn Tandheelkundige Radiologie met elkaar doorgenomen. Een aantal zaken heeft u al op orde, maar misschien ook een aantal nog niet. Het is nu aan u om het geleerde in de praktijk toe te passen en te borgen. U kunt daarvoor onder andere de volgende opdrachten uitvoeren en later op een vervolgbijeenkomst bespreken. Introduceer deze praktijkopdrachten. Bespreek met elkaar: 

Wat u ermee gaat doen.



of/wanneer u deze in een nader te plannen evaluatiebijeenkomst gaat bespreken.

 Individuele

Gebruik onderstaande tabel om de kwaliteit van uw opnamen gedurende een maand te

opdracht 1.3

registreren. Noteer welke opnamen respectievelijk goed, bruikbaar of mislukt zijn en vergelijk dit met het beoogde percentage voor elke categorie.

Meetperiode: Totaal aantal opnamen in meetperiode:

Categorie

Aantal opna-

Percentage

Zijn de percen-

men in de

per categorie

tages volgens

meetperiode

van het to-

de beoogde

per categorie

taal aantal

norm?

opnamen: Opname is volledig correct met betrekking tot de positionering en beeldkwaliteit; alle di-

%

ja/nee

agnostische informatie is beschikbaar.


13 van 51

Opname vertoont fouten met betrekking tot de positionering en beeldkwaliteit; maar de

%

gewenste diagnostische informatie is be-

ja/nee

schikbaar. Opname is diagnostisch onbruikbaar

%

ja/nee

NB. Streefwaarden: 70% geheel correct; 20% niet goed, wel bruikbaar; 10% moet worden overgemaakt.

Wat zijn uw conclusies naar aanleiding van de inventarisatie? ____________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________

 Individuele

Noteer in onderstaande tabel of de röntgenopnamen invloed hebben gehad

opdracht 1.4

op het behandelplan. Meetperiode: Totaal aantal opnamen in meetperiode:

Categorie

Aantal opnamen

Percentage van het to-

in de meetperiode

taal aantal opnamen

1. vermoede afwijking bevestigd 2. vermoede afwijking blijkt niet aanwezig 3. onverwachte afwijking aangetroffen

% % %

Wat zijn uw conclusies naar aanleiding van de inventarisatie? ____________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________


14 van 51

Module 2: Mondfotografie 2.1 Vooraf Zorg ervoor dat er apparatuur (laptop, beamer) is waarmee u de (meegebrachte) foto’s plenair kunt vertonen. Voor de bijeenkomsten is een PowerPointpresentatie samengesteld waarin alle voor de opdrachten benodigde ‘foto’s’ zijn opgenomen. Deze staat op de meegeleverde cd-rom, op de website en is opgenomen in Bijlage 8.

2.2 Antwoordsleutels: Voorbereiding op de tweede bijeenkomst In de tweede bijeenkomst gaat de IQual-groep praktisch aan de slag met mond- en portretfotografie. Hiervoor hebben ze een en ander voorbereid. Controleer of iedereen zich heeft kunnen voorbereiden: 

Webinar bekeken?



Kennistoets gemaakt?



Bijlage 7 bekeken?

en de gevraagde materialen heeft kunnen meenemen: 

Uw eigen fotoapparatuur die u gebruikt (c.q. zou kunnen gebruiken) in de praktijk. NB. Dat kan een compact camera, (digitale) spiegelreflexcamera of iets anders zijn.



De handleiding/gebruiksaanwijzing van uw apparatuur. NB. Als u deze niet (meer) heeft dan is deze waarschijnlijk te downloaden via internet.



Door u / in uw praktijk gemaakte mond- en portretfoto’s op (foto-)papier en/of als digitale bestanden (circa 6). Deze foto’s mogen zowel van goede als van minder goede kwaliteit zijn. NB. Als u geen foto’s heeft, maakt u er dan een aantal en neem deze mee.



Opgeladen batterijen/accu’s?



Gebruiksaanwijzing doorgenomen?


15 van 51

2.3 Antwoordsleutels: Introductie tijdens bijeenkomst

 Groeps-

Als voorbereiding hebben deelnemers een aantal vragen beantwoord. Bespreek met elkaar de

opdracht 2.1

antwoorden op deze vragen van de voorbereidingsopdracht. Bespreek de voorbereiding kort na op basis van de vragen uit het studiepakket. Wie past er mond- en/of portretfotografie in de praktijk? Met welk doel? Wat zijn de bevindingen daarmee? Welke leerpunten zijn er?

Discussieer met de groep over het nut van het gebruik van mondfotografie in de praktijk. Wat is de meerwaarde? Noteer de bevindingen. Geef aanvullende informatie over de meerwaarde van mond- en portretfotografie in de tandheelkundige praktijk (zie ook bijbehorende dia in de PowerPointpresentatie): Waarom fotografie in de algemene praktijk? Suggesties:  Communicatie en voorlichting: Patiëntenvoorlichting wordt door de inzet van digitale techniek veel effectiever. Communicatie met bijvoorbeeld het tandtechnisch laboratorium wordt gemakkelijker. Intercollegiaal overleg met bijvoorbeeld de kaakchirurg, orthodontist of implantoloog (e-mail) wordt gemakkelijker. 

Behandelplanning en –evaluatie: bijvoorbeeld ‘voor- en na-foto’s’ om medische redenen en om achteraf resultaten te kunnen beoordelen, ‘imaging’: d.m.v. software kunnen foto’s worden bewerkt om het gewenste resultaat al vooraf bij benadering te laten zien.



Documentatie (juridische overwegingen): als eventueel toekomstig ‘bewijsmateriaal’ en/of voor forensische doeleinden, of documentatie van eigen materiaal.



Marketing: om bijvoorbeeld mogelijke behandelresultaten te laten zien t.b.v. werving cliënten, eigen website, facebook, voorbeelden van eigen werk in de wachtkamer.



Presentaties en publicaties: bijvoorbeeld om beelden te kunnen presenteren.


16 van 51

2.4 Antwoordsleutels: Fotokwaliteit beoordelen U bent gevraagd mond- en portretfoto’s uit de praktijk mee te nemen. Met behulp van deze foto’s gaat u starten met het beoordelen van de kwaliteit. Onderstaande opdracht kan plenair worden uitgevoerd met behulp van afdrukken of digitaal meegebrachte foto’s, die geprojecteerd worden m.b.v. een laptop en een beamer/LCD tv. Bespreking in groepjes van 2 à 3 personen kan ook. Dit laatste is gemakkelijker als het afgedrukte foto’s betreft. Introduceer de opdracht.

 Groeps-

De meegebrachte foto’s worden één voor één plenair of in kleine groepjes aan elkaar

opdracht 2.2

gepresenteerd. Bepaal per foto wat u ervan vindt. Wat is het doel van de foto geweest? Is het resultaat goed/slecht? Bruikbaar/niet bruikbaar? Noteer ook waarom u dat vindt (mede i.r.t. het doel). Foto

Doel foto?

Goed/

Bruikbaar/ niet

slecht?

bruikbaar?

Waarom?

Bespreek de vragen per foto als u plenair presenteert. Bespreek de bevindingen plenair als de opdracht in groepjes wordt uitgevoerd. Laat de deelnemers eventueel enkele van hun foto’s presenteren (gedrukt of via de beamer). Trek gezamenlijk conclusies n.a.v. de opdracht. In bijlage 9 vindt u een lijst met criteria waaraan dentale opnamen dienen te voldoen. Pak deze lijst erbij om de foto’s te (laten) beoordelen. Reik eventueel een print uit van deze bijlage.

2.5 Antwoordsleutels: Techniek: scherptediepte Scherptediepte is een belangrijk optisch fenomeen in de fotografie. Voor de tandheelkundige fotografie is een goed begrip van scherptediepte essentieel.


17 van 51

Voor en achter het object, waar op scherp gesteld is (het scherpstelpunt), wordt ook nog een bereik scherp afgebeeld. Dit bereik is de scherptediepte. Hierna ziet u een aantal voorbeeldfoto’s met zowel veel als weinig scherptediepte. Van de volgende opdrachten zijn alle foto’s ook opgenomen in de PowerPointpresentatie. Gebruik deze om de foto’s goed te laten zien aan de deelnemers. Bij het drukken van het studiepakket is wellicht de kwaliteit van de foto enigszins verloren gegaan. Vertoon de foto’s en bepaal samen of u de verschillen ziet.

Foto 1: met veel scherptediepte


18 van 51

Foto2: met weinig scherptediepte

Foto 3: met weinig scherptediepte

Onderstaande opdracht wordt uitgevoerd in groepjes van 2 a 3 personen met behulp van voorbeeld foto’s in het studiepakket. Bij elke foto zijn de (voor deze opdracht relevante) technische parameters weergegeven.


19 van 51

Introduceer de opdracht. Als u ervoor kiest de foto’s plenair te vertonen, laat dan de opdracht per ‘foto-set’ uitvoeren. De foto-sets bij deze opdracht zijn eveneens opgenomen in de PowerPointpresentatie. Omwille van de tijd kunt u ervoor kiezen bijvoorbeeld maximaal 2 minuten per foto-set te besteden.

 Groeps-

De hierna getoonde foto’s worden één voor één in kleine groepjes met elkaar besproken.

opdracht 2.3

a.

Bekijk de foto’s en zoek de relatie tussen de mate van scherptediepte die u ziet en de

instelling van het diafragma en ook de afstand tot het object, waarop is scherp gesteld. Waar is het scherpstelpunt? b.

Welke invloed heeft de achtergrond op de waarneming van het (hoofd-)motief in de

foto’s? Breng deze waarneming in relatie tot de gekozen diafragma waarde.

Foto’s 4 en 5: Diafragma f2,8 en f8

Antwoord: a: Bij beide foto’s is scherp gesteld op de dame die fotografeert.


20 van 51

Meer scherpte diepte. b: Bij de eerste foto (foto 4, diafragma 2,8) is er meer indruk van diepte. De nadruk wordt op de fotograaf gelegd. Bij de foto rechts (foto 5, diafragma 8) is het gevoel van diepte minder. Hierdoor is niet geheel duidelijk wat de fotograaf nu eigenlijk wil laten zien (doel foto mist).

 Tip


In bijlage 7 vindt u de bijlage: ‘Mond- en portretfotografie: begrippen en naslag’. Deze kunt u als naslag of geheugensteuntje gebruiken bij de uitvoering van de verschillende opdrachten.

Foto 6: Diafragma f2.8


21 van 51

Foto 7: Diafragma f29

Antwoord: a: Bij beide foto’s is scherp gesteld op de hoektanden. Er is hier geen sprake van ‘achtergrond’ die eventueel zou kunnen afleiden. b: De eerste foto (foto 6, diafragma 2.8) is onbruikbaar. Alleen de tweede foto (foto 7, diafragma 29) is bruikbaar omdat daarop bij alle gebitselementen details zichtbaar zijn.


22 van 51

Foto’s 8 en 9: diafragma f2,8 en f8

Antwoord: a: Bij beide foto’s is scherp gesteld op de bloem. b: Bij de eerste foto (foto 8, diafragma 2.8) valt de achtergrond in onscherpte weg. Hierdoor leidt het niet af van het hoofdthema van de foto. Bij de tweede foto (foto 9, diafragma 8) leidt de achtergrond af van het hoofdthema van de foto, waardoor wederom het doel van de foto niet duidelijk is.


23 van 51

Foto’s 10 en 11: diafragma f2,8 en f8

Antwoord: a: Bij beide foto’s is scherp gesteld op de bloemetjes. b: Bij de eerste foto (foto 10, diafragma 2.8) valt de achtergrond in onscherpte weg. Hierdoor leidt het niet af van het hoofdthema van de foto. Bij de tweede foto (foto 11, diafragma 8) leidt de achtergrond af van het hoofdthema van de foto, waardoor wederom het doel van de foto niet duidelijk is. De achtergrond moet niet afleiden.


24 van 51

Vertoon als gespreksleider nadere informatie over de foto’s en opdracht in de vorm van een PowerPointpresentatie. Onderstaande foto’s worden vertoond en besproken. Te geven toelichting bij de foto’s: Belangrijk is de relatie scherptediepte – diafragma. Afhankelijk van het motief kan veel scherptediepte van groot voordeel zijn of ernstig van het motief afleiden. Bij detail opnames en portretten is een geringe scherptediepte gewenst: de wazige, onscherpe achtergrond leidt niet af van het hoofdmotief. Bij modefotografie en vaak ook in de landschapsfotografie is veel scherptediepte gewenst: we krijgen dan maximale informatie uit het beeld.

Foto 12: Diafragma f4 Scherpstelpunt op de centrale incisieven Nikon D3100 90 mm (135 mm kleinbeeld equivalent) 1/160s f4 Sigma EM-140 macroflitser


25 van 51

[ Foto 13: Diafragma f22 Scherpstelpunt op de centrale incisieven Nikon D3100 90 mm (135 mm kleinbeeld equivalent) 1/160s f22 Sigma EM-140 macroflitser

Foto 14: Diafragma f4

 Groeps-

De bevindingen van opdracht 2.3 worden plenair besproken.

opdracht 2.4

Wat concludeert u ten aanzien van scherptediepte en mondfotografie? Antwoord: De mond moet van voor tot achter scherp zijn en er is geen achtergrond die afleidt. Kies een zo


26 van 51

groot mogelijk getal en een zo klein mogelijke opening.

Wat concludeert u ten aanzien van scherptediepte en portretfotografie?

NB: Alleen als er geschikte portretfoto’s zijn. Antwoord: Bij portretfoto’s is het andersom. Kies hier een klein getal en grote opening.

2.6 Antwoordsleutels: Techniek: correcte perspectivische weergave In deze opdracht zult u zien dat de afstand tot het te fotograferen object/persoon extreem belangrijk is voor onze beleving van het beeld, d.w.z. of een beeld (perspectivisch) natuurlijk op ons overkomt. Onderstaande opdracht wordt uitgevoerd in groepjes van 2 a 3 personen met behulp van de meegebrachte apparatuur. Introduceer de opdracht.

 Groeps-

1. Maak door aanpassen van de afstand tot de te portretteren persoon beeldvullende portretfoto’s

opdracht 2.5

van uw collega(‘s) met een aantal willekeurige camera’s, zoals Iphone, compactcamera, spiegelreflex (SLR) met zoomlens en macrolens. 2. Check de gemaakte foto’s op correcte perspectivische weergave (dit is een weergave zoals het menselijk oog (eigenlijk de hersenen) dit als natuurlijk waarneemt. Wat merkt u op? Antwoord: Er zal worden opgemerkt dat er van de portretfoto’s enkele er niet ‘natuurlijk’ uit zien. Zoals de linker foto hierna: bijvoorbeeld een buitenproportioneel grote neus. Enkele zullen op de rechterfoto lijken: wel een juist perspectief.

3. Vergelijk de gemaakte foto’s met de voorbeeldfoto’s hieronder. Wat is het verschil met uw foto’s?


27 van 51

Foto’s 15 en 16: Links is afgebeeld een beeldvullende portretopname gemaakt met een Panasonic Lumix camera met zoomlens in de groothoekstand. Rechts is afgebeeld een beeldvullende portretopname gemaakt met dezelfde Panasonic Lumix camera met de zoomlens in de telestand (“ingezoomd”).

Antwoord: De linker foto is niet goed, want er is groothoek gebruikt. Daardoor is sprake van buiten proportionele weergave van de neus. Vergelijk de gemaakte foto’s met de foto’s hierboven. Welke zijn goed, welke niet?

Bespreek onderstaande conclusie met elkaar Conclusie: Wordt een portret met een standaardobjectief⃰ beeldvullend opgenomen, dan geeft dat gewoonlijk perspectivische vertekening, waardoor bijvoorbeeld in een portretfoto de neus veel te groot wordt. Dat komt doordat de opnameafstand te klein is. Voor een goed perspectief (dat wil zeggen een perspectief dat goed overeenkomt met de "ervaring"), moet de opnameafstand vergelijkbaar zijn met de afstand waarop men een persoon meestal ziet, dus bijvoorbeeld ca. 1,5 m. De neus en de oren worden dan ongeveer op dezelfde schaal gezien. Hoe kleiner de opnameafstand, des te groter het schaalverschil tussen neus en oren, hetgeen tot een onnatuurlijk perspectief leidt. Als het perspectief naar wens is, kan men vervolgens de brandpuntafstand zo kiezen dat de opname beeldvullend wordt. Daarvoor is een brandpuntafstand nodig van ca. 100 mm (kleinbeeldequivalent).


28 van 51

(Als de resolutie van de film of de opnamesensor voldoende groot is, kan men natuurlijk ook een standaardobjectief gebruiken op een opnameafstand van ca. 1,5 m en het beeld achteraf uitvergroten.) Bron: Wikipedia ⃰Een standaardobjectief is een objectief met dezelfde beeldhoek als de beeldhoek van het menselijk oog.

Vertoon de foto’s die hierna worden afgebeeld via de PowerPointpresentatie. e

Controleer of deelnemers de verschillen zien en de juiste weergave herkennen (2 foto). Toelichting: NB. Als gespreksleider benadrukken, dat de foto’s beeldvullend zijn opgenomen. Door de grote beeldhoek moeten we een zeer korte opnameafstand aanhouden, waardoor de “vreemde” perspectivische vertekening ontstaat. Zie ook de conclusie hiervoor.

Foto 17: Opname beeldvullend gemaakt met een groothoeklens.


29 van 51

Foto 18: Opname gemaakt met een groothoeklens.


30 van 51

2.7 Antwoordsleutels: Techniek: welk scherpstelpunt bij portretfotografie? Bij het maken van zowel mond- als portretfoto’s is het van belang een bewuste beslissing te nemen, waarop wordt scherp gesteld. U krijgt een aantal foto’s te zien. Hoe werken deze foto’s subjectief op u? Op welk punt is scherp gesteld? Vertoon de foto’s die hierna worden afgebeeld via de PowerPointpresentatie. Vraag aan de deelnemers: 

Hoe werken deze foto’s subjectief op u?



Op welk punt is scherp gesteld?

Antwoord: In foto 19 is scherp gesteld op de tand. In foto 20 is scherp gesteld op het oog.

Via de gespreksleider worden onderstaande foto’s plenair vertoond. De foto’s hebben verschillende ‘scherpstelpunten’.

Foto 19: Zoek het scherpstelpunt


31 van 51

Foto 20: Zoek het scherpstelpunt

Onderstaande opdracht wordt plenair uitgevoerd. Introduceer de opdracht. Vertoon de foto’s die hierna worden afgebeeld via de PowerPointpresentatie. Vraag de deelnemers: 

Op welk punt is scherp gesteld?



Welke wordt door u als meest ‘aangenaam’ ervaren?

 Groeps-

1. Bekijk de verschillende foto’s van hetzelfde object.

Opdracht 2.6

Op welk punt is scherp gesteld? Welke wordt door u als meest ‘aangenaam’ ervaren?


32 van 51

Foto’s 21, 22 en 23: Zoek het scherpstelpunt, welke is het meest aangenaam?

Antwoord: Op de linker foto (foto 21) is scherp gesteld op neus. Op de foto in het midden (foto 22) is scherp gesteld op het oog. Op de rechter foto is scherp gesteld op het oor. De middelste foto (foto 22) voelt het meest aangenaam. Dit voelt het meest ‘natuurlijk’. 2. Wat concludeert u ten aanzien van het punt waarop u scherp stelt bij portretfotografie? Antwoord: Bij portretfotografie altijd op oog scherpstellen.

2.8 Techniek: autofocus In de voorgaande opdracht heeft u geleerd, dat een bewuste keuze van het scherpstelpunt voor een technisch goed gelukte foto essentieel is. In deze opdracht leert u fotograferen met gebruik van de ‘one shot autofocus functie’ met een gefixeerd autofocus meetveld. Onderstaande opdrachten worden individueel of in kleine groepjes uitgevoerd. Introduceer de opdracht. Laat deelnemers hun camera controleren. Verwijs deelnemers eventueel naar bijlage 6 voor ‘Voorbeelden van menu instellingen voor ‘one shot autofocus’ bij verschillende cameramerken’


33 van 51

Elke camera (elk systeem) kent zijn eigen instel- en correctiemogelijkheden voor de autofocus. In de voorbereiding heeft u in de gebruiksaanwijzing doorgenomen hoe de autofocus instellingen van uw camera aan te passen.

 Groeps-

1. Controleer in uw camera:

opdracht 2.7

- de diafragma-instelling > stel de laagst mogelijke diafragmawaarde in (d.w.z. het kleinst mogelijke getal). Hierdoor willen we bereiken, dat u de verschillen in de foto’s zo goed mogelijk kunt waarnemen. - de autofocusinstelling > kies one shot autofocus met één AF meetveld

Correct gebruik van one shot autofocus Werk altijd met een gefixeerd autofocus meetveld! Stel eerst scherp door het autofocus meetveld op het object, waar u de scherpte wilt hebben, te richten en vervolgens de ontspanknop tot het eerste drukpunt in te drukken! Bepaal dan, met ingedrukt gehouden ontspanknop, de beeldcompositie. Maak vervolgens de opname.

Hierna wordt het correct gebruik van one shot autofocus door middel van een serie afbeeldingen weergegeven.


34 van 51

Foto’s 24 t/m 32: Correct gebruik one shot autofocus


35 van 51

 Tip

Wijs uw collega’s op de volgende tip: 

In bijlage 6 vindt u een lijst met een aantal standaard menu-instellingen voor diverse systemen. De verschillende fabrikanten gebruiken veelal een eigen naamgeving voor one shot autofocus.



Gebruik deze eventueel om te vergelijken met de menu-instellingen van uw camera.

Introduceer de opdracht. Hiervoor zijn voor elk groepje 3 objecten nodig. De foto’s zijn wederom opgenomen in de PowerPointpresentatie.

 Groeps-

Stel drie objecten in een schuine rij met telkens een afstand van ca. 20-30 cm.

opdracht 2.8

Foto 33: Voorbeeld van de gewenste opstelling.

1. Maak drie foto’s (zoals de foto’s hierna) waarbij telkens het scherptepunt op een ander object ligt (1 object linksvoor, 2 midden, 3 rechtsachter; alle deelnemers wordt gevraagd de scherpstelling in dezelfde volgorde voor te nemen). De compositie/beeldopbouw van alle drie foto’s moet verder relatief gelijk zijn! Maak deze foto’s met maximaal geopend diafragma.


36 van 51

Foto’s 34 t/m 36: Afbeeldingen met het gewenste resultaat.


37 van 51

Onderstaande opdracht wordt plenair uitgevoerd. 2. Vertoon de gemaakte foto’s plenair m.b.v. de beamer en vergelijk de resultaten met het voorbeeld. Ligt de maximale scherpte inderdaad op het scherpstelpunt?

Bespreek de bevindingen.

2.7 Antwoordsleutels: Tot slot: de praktijk U heeft nu samen kennisgemaakt met een aantal belangrijke aspecten van de mond- en portretfotografie. Het is nu aan u om het geleerde in de praktijk toe te passen en te borgen. U kunt daarvoor onder andere de volgende opdrachten uitvoeren. De eerste betreft een groepsopdracht. De opdrachten erna zijn individuele opdrachten. Deze kunt u later op een vervolgbijeenkomst bespreken.

Introduceer de opdracht.

 Groeps-

Bij opdracht 2.1 heeft u samen nagedacht over de meerwaarde van mond- en portretfotografie

opdracht 2.9

in de tandheelkundige praktijk. Pak deze antwoorden er nogmaals bij. 1. Heeft u deze meerwaarde na het uitvoeren van de opdrachten bevestigd gekregen? Zijn er wellichte andere/nieuwe redenen gevonden om mond- en portretfotografie toe te gaan passen in de praktijk? Bespreek de bevindingen.

2. Mond- en portretfotografie kan in de tandheelkundige praktijk van nut zijn om diverse redenen. Geef hieronder per doel aan welke actie(s) u ten aanzien van mond- en/of portretfotografie in uw praktijk zou kunnen ondernemen. Mogelijke antwoorden worden hieronder weergegeven. NB. Deze zijn ook opgenomen in de PowerPointpresentatie.


38 van 51

Doel:

Actie(s) mond- en/of portretfotografie

Communicatie &

Mondfotografie inzetten voor:

voorlichting



Patiëntenvoorlichting



Communicatie met het tandtechnisch laboratorium.



Intercollegiaal overleg met bijvoorbeeld de kaakchirurg, orthodontist of implantoloog (e-mail).

Behandelplanning en -



Het maken van ‘voor- en na-foto’s’ om medische redenen en om achteraf resultaten te kunnen beoordelen

evaluatie



Gebruik van ‘imaging’: d.m.v. software kunnen foto’s worden bewerkt om het gewenste resultaat al vooraf bij benadering te laten zien.

Documentatie (juridische

Mond- en portretfoto’s maken:

overwegingen)



als eventueel toekomstig ‘bewijsmateriaal’ en/of voor forensische doeleinden

 Marketing

of als documentatie van eigen materiaal.

Mond- en portretfoto’s maken: 

om bijvoorbeeld mogelijke behandelresultaten te laten zien t.b.v. werving cliënten

Presentaties en



voor eigen website, facebook



als voorbeelden van eigen werk in de wachtkamer.

Mond- en portretfoto’s maken:

publicaties



bijvoorbeeld om beelden te kunnen presenteren.

Anders, nl:



???

Introduceer de ‘praktijkopdrachten’ en bespreek met elkaar of/wanneer u bij elkaar komt voor module 3 ‘Evaluatie’. Tijdens deze module kunt u de ‘praktijkopdrachten’ bespreken.

 Individuele

Tijdens de module heeft u geoefend met het maken van correcte foto’s. Nu is het belangrijk

Opdracht 2.3

dat u dit gaat oefenen in de praktijk. Door ervaring op te doen zal het u steeds beter lukken om goede mond- en portretfoto’s te maken die u kunt inzetten voor de doeleinden zoals hierboven genoemd. U kunt er uiteraard ook voor kiezen één of meer van uw collega’s en/of werknemers hierin op te (laten) leiden. 1. Maak van een vrijwilliger in uw praktijk portret- en mondfoto’s (in ieder geval een frontopname


39 van 51

en twee foto’s van lateraal, zowel in habituele occlusie als bij licht geopende mond), zoals hieronder. Beoordeel uw foto’s (eventueel samen met een collega) en maak ze eventueel opnieuw.

Foto’s 37 t/m 42: Voorbeeld mondfoto’s

2. Bij elke nieuwe patiënt en elke patiënt met een prothetische of esthetische zorgvraag maakt u portret- en mondfoto’s (in ieder geval een frontopname en twee foto’s van lateraal, zowel in habituele occlusie als bij licht geopende mond). 3. Oefen eerst voldoende de omgang met autofocus. Als u de omgang met autofocus goed beheerst, kunt u verder gaan met het maken van occlusale opnames m.b.v. een spiegel. De spiegel wordt namelijk door de fotograaf gehanteerd. Het is daarom handig om eerst de autofocus goed te hanteren.

 Tip



Als u meer wilt weten over en/of doen met mond- en portretfotografie kunt u diverse PAOTcursussen volgen.



PAOT Radboud UMC Nijmegen



PAOT Acta Amsterdam



Daan van Oort Digitale mondfotografie



Otto de Zoete D 47533 Kleve


40 van 51

Module 3: Evaluatie 3.1 Inleiding Met deze module evalueert u de opbrengst van de modules. U kunt deze module doornemen enige tijd nadat u ze heeft afgerond, bijvoorbeeld een jaar later. Spreek met uw groep af wanneer u module 3 gaat behandelen en het onderwerp mondzorg voor ouderen met uw groep gaat evalueren.

3.2 Voorbereiding op de bijeenkomst Ter voorbereiding op de evaluatiebijeenkomst, evalueert u eerst voor uzelf hoe het u het afgelopen jaar ten aanzien van de implementatie van de Richtlijn tandheelkundige radiologie en mond- en portretfotografie is vergaan in de praktijk.

We blikken terug op enkele van de opdrachten die u destijds in de eerste module van dit pakket heeft uitgevoerd.

 Individuele

Als voorbereiding hebben deelnemers voor zichzelf de volgende vragen beantwoord:

opdracht 3.1 en 3.2 Tandheelkundige radiologie: Aan het einde van de eerste module heeft u in opdracht 1.3 voor uzelf een maand lang uw röntgenopnamen geïnventariseerd. Pak deze inventarisatie er nogmaals bij. Als u deze inventarisatie lang geleden heeft gemaakt, is het raadzaam dit voorafgaand aan de module nogmaals te doen. 1. Wat waren uw conclusies destijds? En wat zijn ze eventueel nu? 2. Heeft u naar aanleiding van deze conclusies wijzigingen doorgevoerd? Zo ja, welke, zo nee, waarom niet? 3. Heeft u naar aanleiding van de herziene richtlijn Radiologie andere wijzigingen in uw praktijk doorgevoerd? Zo ja, welke, zo nee, waarom niet? 4. Tegen welke problemen bij de implementatie van de Richtlijn Tandheelkundige radiologie bent u het afgelopen jaar aangelopen? 5. Welke tips heeft u voor uw collega’s?


41 van 51

Mond- en portretfotografie: Aan het einde van de tweede module heeft u in opdracht 2.3 voor uzelf verder geoefend met het maken van portret- en mondfoto’s. Pak de resultaten van deze opdracht er nogmaals bij. 1. Bent u inderdaad van meer of iedere patiënt mond- en portretfoto’s gaan maken? Waarom wel / niet? 2. Wat zijn uw ervaringen hiermee? 3. Heeft dit u voordelen opgeleverd? Zo ja, welke? Zo nee, waarom niet? 4. Tegen welke problemen bij het maken van portret- en mondfoto’s bent u het afgelopen jaar aangelopen? 5. Welke tips heeft u voor uw collega’s?

Onderstaande opdrachten worden in groepjes van 2 à 3 personen behandeld. Elke opdracht wordt plenair nabesproken onder leiding van de gespreksleider.

 Groeps-

1. Bespreek de resultaten van de voorbereidingsopdracht met elkaar.

opdracht 3.1 2. Wat concludeert u met elkaar ten aanzien van het toepassen van het geleerde naar aanleiding van dit studiepakket na een jaar in de praktijk? Hoe is het u vergaan in de praktijk als het gaat om implementatie van de Richtlijn Tandheelkundige radiologie in de algemene tandartspraktijk?

Bespreek de bevindingen van de verschillende collega’s. 3. Hoe is het u vergaan in de praktijk als het gaat om portret- en mondfotografie in de algemene tandartspraktijk? Bespreek de bevindingen van de verschillende collega’s. Vraag deelnemers over hoe ze nu denken over de meerwaarde van mond- en portretfotografie in de praktijk? 4. Wissel met elkaar eventuele tips uit. Zijn er tips van anderen die voor u interessant zijn?

Inventariseer en bespreek de tips van de verschillende collega’s.


42 van 51

Bronvermelding gebruikte literatuur Module 1 







Regeling van de Minister van Economische Zaken, de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 18 oktober 2013, nr. WJZ/12066857, tot vaststelling van de uitvoeringsregeling voor stralingsbescherming van de Minister van Economische Zaken (Uitvoeringsregeling stralingsbescherming EZ) Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 7 juni 2013, nr. 119559-104161-GMT, houdende deskundigheideisen voor radiologische verrichtingen (Regeling deskundigheideisen radiologische verrichtingen) European Commission, Directorate-General for Energy and Transport. European guidelines on radiation protection in dental radiology; The safe use of radiographs in dental practice. Radiation Protection 2004, ISBN 92-894-5958-1 European Commission, Directorate-General for Energy. Cone beam CT for dental and maxillofacial radiology; evidence based guidelines. Radiation Protection 172, 2012, ISSN 16816803

Module 2 

Oort van, D. Digitale mondfotografie; Een praktische handleiding. Houten. Bohh Stafleu van Loghum, 2009.


43 van 51


44 van 51

Evaluatie Wij verzoeken u vriendelijk dit evaluatieformulier na afronding van module 1 en 2 van het studiepakket “Beeldvormende technieken” in te vullen en aan ons te retourneren (NMT, Antwoordnummer 2500, 3430 VB Nieuwegein). Op alle vragen zijn meerdere antwoorden mogelijk. Bij voorbaat dank voor uw inspanning. Bij een aantal vragen kunt u een rapportcijfer invullen, van 1-10. U kunt dit evaluatieformulier ook online via onze IQual-pagina’s invullen (http://www.nmt.nl/iqual). Studiepakket 1. Wat vond u van het studiepakket in het algemeen? Rapportcijfer: ________________ 2. Hoe beoordeelt u de afwisseling tussen verschillende opdrachten? Rapportcijfer: ________________ 3. Vindt u de opdrachten duidelijk? Rapportcijfer: _________________ 4. Wat vond u van de inhoud/leesbaarheid van in het studiepakket opgenomen literatuur? Rapportcijfer: _________________ 5. Wat vond u van de hoeveelheid in het studiepakket opgenomen literatuur?  te veel  te weinig  goed 6. Heeft u met uw groep het hele studiepakket behandeld?  Ja  Nee Indien nee, wat heeft u niet behandeld? _____________________________________________________________________________ 7. Wat vond u de leukste opdracht uit het studiepakket? _____________________________________________________________________________ 8. Wat vond u de minst leuke opdracht uit het studiepakket? _____________________________________________________________________________ Huiswerk 9. Heeft u de voorbereidingsopdrachten gemaakt?  Ja  Nee


45 van 51

Resultaat Met het IQual-programma “Beeldvormende technieken” wordt het volgende doel beoogd: 

U als tandarts-algemeen practicus bekend maken met de herziene Richtlijn Tandheelkundige Radiologie



Starten met het vertalen voor en toepassen van de herziene Richtlijn Tandheelkundige Radiologie in uw eigen praktijk



Het kennismaken met het (correct) gebruik van mondfotografie in de eigen praktijk

Met het studiepakket willen wij hieraan een stimulerende bijdrage voor u leveren. 10. Vindt u dat het programma heeft bijgedragen aan de beschreven doelstelling? Rapportcijfer: ___________________________________________________________________ 11. Gaat u naar aanleiding van dit IQual-programma wijzigingen aanbrengen ten aanzien van het inzetten van beeldvormende technieken?  Ja  Nee Indien nee, kunt u kort aangeven waarom niet? _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ Indien ja, kunt u kort aangeven waaruit deze wijziging bestaat? _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ Aansluiting met de regionale bijeenkomsten 12. Heeft u de regionale avonden bezocht of het webinar bekeken?  Ja, ga door naar vraag 14  Nee, ga door naar vraag 13 13. Wat is uw belangrijkste reden om het webinar niet te bekijken?  Geen tijd  Niet interessant  Technische problemen (verbinding, geluid, computer)  Anders: _________________________________________________ 14. Vond u de informatie van de avond of het webinar aansluiten bij de inhoud van de syllabus?  Voldoende  Onvoldoende  Teveel overlap  Anders: _________________________________________________ Hartelijk dank voor uw reactie.


46 van 51

Bijlagen

Bijlage 1-7 zijn opgenomen in het reguliere studiepakket.

Bijlage 8: Dia’s Powerpointpresentatie Casus en foto’s beeldvormende technieken Bijlage 9: Criteria voor dentale foto’s


47 van 51


48 van 51

Bijlage 8. Dia’s Powerpointpresentatie Casus en foto’s beeldvormende technieken


49 van 51

Bijlage 9. Criteria voor dentale foto’s Waar moeten dentale foto’s aan voldoen? Portret foto’s  Juiste instellingen  Neutrale achtergrond  Geen Oorbellen / make up / brillen / hoofdbedekking  Het juiste beeldkader o Van kin tot kruin o Beide oren o Patiënt kijkt recht in de lens  Frankforther Horizotale – horizotaal op de foto  Ogen scherp  Lippen op elkaar / neutraal gezicht

Intra orale opnamen Werk voor alle opnamen met dezelfde instellingen op de camera en op de flitser. Maximale occlusie  Alle tanden vallen binnen het beeldkader  Zo min mogelijk wanghaak zichtbaar  Kiezen staan op elkaar  Mediaanlijn verticaal in het midden  Vlak van occlusie horizontaal in het midden  Foto recht van voren of iets van bovenaf  Tong tegen het verhemelte  Geen speeksel  Werken met zo groot mogelijk wanghaken  Ideale focuspunt op de distale zijde van de hoektand Schuin lateraal  Beeldkader exact gelijk aan maximale occlusie (zelfde vergrotingsfactor)  Beeldkader links en rechts gelijk  Kiezen staan op elkaar  Vlak van occlusie horizontaal in het midden  Tong tegen het verhemelte  Geen speeksel  Werk met de spitse zijde van de wanghaken diepste punt gelijk met vlak van occlusie  Met de wanghaak de wanglostrekken van buccale vlak  Scherpstellen op de hoektand in het beeldcentrum  Front elementen van de andere zijde net in beeld Lateraal  Kies een nieuw beeldkader van hoektand tot laatste molaar  Beeldkader links en rechts gelijk  Kiezen staan op elkaar  Vlak van occlusie horizontaal in het midden  Tong tegen het verhemelte  Geen speeksel  Werk met de spitse zijde van de wanghaken diepste punt gelijk met vlak van occlusie  (Werk eventueel met een lateraal spiegel en 1 wanghaak)  Met de wanghaak de wanglostrekken van buccale vlak  Scherpstellen op het buccale vlak


50 van 51

Occlusaal  Kies het beeldkader in de bovenkaak / mooie parabool  Gebruik een lipretractor en houdt deze evenwijdig aan het vlak van occlusie  Gebruik de juiste spiegel / zo groot mogelijk  Plaats spiegel tegen de raphe pterygo mandibularis en de onderkaak in de meest onderste punt van de figuur van posselt  Stel scherp op het occlusale vlak  Zorg dat het labiale vlak zichtbaar blijft  Houdt de spiegel evenwijdig aan het occlusale vlak  Tong zoveel mogelijk achter de spiegel  Werk met een verwarmde spiegel  Foto’s gemaakt in een spiegel moeten horizontaal worden gedraaid in een fotobewerkingsprogramma Overjet  Gebruik de lipretractors en trek deze zo ver mogelijk naar achteren richting de oren  Zorg dat het labiale vlak van de centrale incisief evenwijdig loopt aan de verticale lijn van het beeldkader  Stel scherp op de laterale incisief  Zorg dat de achterste wanghaak niet op de foto komt  Maak de foto van de rechterzijde van het gezicht  Vlak van occlusie horizontaal in het midden  Tong tegen het verhemelte  Geen speeksel


51 van 51

Beeldvormende technieken

Recommend Documents