Resultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering Gemeente Culemborg: 'Aansprekend Terweijde' Opdrachtgever Ministerie van Veiligheid en Justitie

Van Rapport

Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 [email protected] www.kplusv.nl

Resultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering Gemeente Culemborg: 'Aansprekend Terweijde' Opdrachtgever Ministerie van Veiligheid en

Referentie

Justitie

Arnhem, 28 oktober 2011 Ons kenmerk 1011477-030/hpo/aht

28 oktober 2011 Ons kenmerk 1011477-030/hpo/aht

Inhoud 1

Inleiding

1

1.1

Achtergrond resultaatinventarisatie

1

1.2

Opzet resultaatinventarisatie

1

1.3 2

Projectbeschrijving Voor de start van het project

1 4

2.1

Betrokkenheid

4

2.2

Draagvlak en beleid

4

2.3 3

Samenwerking met externe partijen Start en opzet van het project

5 7

3.1

Start en aanleiding

7

3.2

Doelgroep en doelstellingen

7

3.3

Samenwerking

3.4

Beschreven risicofactoren

10

3.5

Organisatie en communicatie

11

3.6

Verantwoording

11

4

Uitkomsten van het project

12

4.1

Realisatie producten/activiteiten

12

4.2

Realisatie versus budget

12

4.3 5

Monitoring, bijsturing en zelfevaluatie Doelbereik en reikwijdte

13 14

5.1

Doelbereik van het project

14

5.2 6

Reikwijdte van het project Leerpunten

15 16

6.1

Gebleken risicofactoren

16

6.2

Samenwerking

16

6.3 7

Lessons learned Borging van het project

17 19

Bijlagen 1

Relevante definities

9


1

Inleiding 1.1 Achtergrond resultaatinventarisatie In het kader van de uitvoering van het Actieplan Polarisatie en Radicalisering 2007-2011 vinden verschillende activiteiten plaats. Een deel hiervan wordt mede gefinancierd door het ministerie van Veiligheid en Justitie (VenJ). Dit gebeurt door toekenning van een decentralisatieuitkering aan gemeenten en door toekenning van een tijdelijke subsidie aan maatschappelijke organisaties. In opdracht van het ministerie van VenJ worden de resultaten van alle projecten en aanpakken waarvoor een decentralisatie-uitkering of een subsidie is toegekend geïnventariseerd. Met deze resultaatinventarisatie streeft het ministerie van VenJ een aantal doelen na: het bereik van projecten en aanpakken inzichtelijk maken; het resultaat van projecten en aanpakken te inventariseren; in kaart brengen van de beleids- en programmatheorie; te leren voor volgende projecten en aanpakken.

1.2 Opzet resultaatinventarisatie De resultaatinventarisatie van de lokale projecten is uitgevoerd door bestudering van het projectplan, de beschikbare achtergronddocumentatie en eventueel beschikbare eigen evaluatiedocumenten. Projecten uit het programma Aansprekend Terweijde van de gemeente Culemborg maken onderdeel uit van de resultaatinventarisatie. De projectleider heeft een webenquête ingevuld. De ingevulde webenquête vormde voor de onderzoekers, samen met vragen naar aanleiding van de overige documentatie, de gespreksrichtlijn voor de gespreksronde in Culemborg. De onderzoekers hebben met de projectleider gesproken en met drie stakeholders. Doel van de gespreksronde was een nadere invulling en verdieping van de uit schriftelijke bronnen verkregen informatie, zoals de subsidieaanvraag, het projectvoorstel, de weging en de toekenning. Het resultaat van het onderzoek naar de projecten van het programma is dit rapport. De elementen uit de inventarisatie zijn weergegeven in de volgende paragrafen.

1.3 Projectbeschrijving De gemeente Culemborg heeft voor de periode 2010-2012 een programma opgesteld: 'Aansprekend Terweijde'. Dit programma bevat verschillende projecten en activiteiten die er op gericht zijn de leefbaarheid in de wijk te verbeteren. Concrete aanleiding voor het programma vormden de spanningen tussen Molukse en Marokkaanse groepen rond de jaarwisselingen, en specifiek de incidenten rond de jaarwisseling van 2009-2010. Voor de uitvoering van het programma is op vier onderdelen een financiële bijdrage aangevraagd in het kader van het landelijke Actieplan Polarisatie en Radicalisering. Deze rapportage richt zich op deze vier deelprojecten.

Culemborg

Pagina 1


De volgende vier projecten worden uitgevoerd met een rijksbijdrage in het kader van het Actieplan: Project Inzet gezinsmanagement Inzetten van gezinsmanagers gericht op het tegengaan van polarisatie in de wijk. Het gezinsmanagement richt zich op vroeghulp voor jonge kinderen binnen de gezinssituatie waarin zij opgroeien. Door bij te dragen aan een meer stabiele situatie wordt de weerbaarheid tegen polarisatie vergroot. Daarnaast wordt accent gelegd op ontwikkeling van de identiteit vergroot. Dit kan er toe bijdragen dat minder risico bestaat van afglijden naar polarisatie of radicalisering. Twee ketenregisseurs van de gemeente begeleiden het uitvoerende bureau Radar, bureau voor sociale vraagstukken. Het bureau levert de gezinsmanagers. Hun werk richt zich onder meer op opvoedingsvraagstukken, administratieve zaken, eventuele schuldhulpverlening en dergelijke. Een gezin wordt een half jaar intensief begeleid door een gezinsmanager. Project Training bewonersoverleg Tegengaan van polarisatie door goed overleg en goede vertegenwoordiging van de wijkbewoners in overleggen over de wijken en met de gemeente. De training is er op gericht de onderlinge samenwerking in het bewonersoverleg te verbeteren door: bewerkstellingen van een heldere dialoog tussen vertegenwoordigers en met bewoners in de wijk; opbouwen van een krachtige, gezamenlijke communicatiestijl naar de gemeente; vormen van een samenwerkende coalitie, waarbinnen de diverse rollen, disciplines en personen ieder afzonderlijk in bijdrage worden gewaardeerd en ingezet. Projectleider is de wijkmanager. De training wordt verzorgd door bureau IK&JIJ Coaching en procesbegeleiding uit Culemborg. Project Diamant Diamant is een project dat draait om identiteitsontwikkeling en weerbaarheid bij jongeren van 14 tot 18 jaar, met een moslimachtergrond. Lokale trainers worden opgeleid en geven de cursus Diamant aan deze jongeren. Twee lokale professionals in Culemborg worden opgeleid tot trainer Diamant. De methodiek houdt in dat jongeren in vier blokken komen van bewustwording van de eigen identiteit en oordeelsvorming tot conflicthantering en volwaardig meedoen aan de Nederlandse samenleving. Het project wordt uitgevoerd door de stichting voor Interculturele Participatie en Integratie uit Amsterdam, de stichting ELK Welzijn in Culemborg en de scholengemeenschap Lek en Linge. De lokale trainers zijn verbonden aan ELK. De projectleider van het programma is tevens projectleider van dit project. Community art project Het met elkaar in contact brengen van diverse bevolkingsgroepen in de wijk Terweijde via activiteiten als koken, praten, verschillende workshops, gericht op toename van respect voor elkaar en voor de kernwaarden in de rechtstaat. De medewerker Cultuur van de gemeente is projectleider. Het project is een co-productie van Theater de Fransche School en ZID Theater uit Amsterdam.

Culemborg

Pagina 2


De projecten hebben een verschillende doorlooptijd: Inzet gezinsmanagement: gestart in 2010 doorloop tot eind 2011. Training bewonersoverleg: gestart en afgerond in 2010. Project Diamant: vanaf september 2011. Community art: april 2011 – eind 2011. De aanpak in Culemborg is niet doelgroepgericht maar generiek en wijkgericht. Het programma richt zich op de wijk Terweijde: de bevordering van de leefbaarheid van de wijk en het samenleven van groepen mensen met verschillende achtergronden met elkaar. De bestaande wijkaanpak richt zich ook op andere wijken. In het programma Aansprekend Terweijde zijn de volgende doelstellingen opgenomen: Hoofddoel 1: 'De lont uit het kruitvat' halen zodat de dreiging tot openbare orde problemen weg is. Hoofddoel 2: Het normaliseren van het probleemgebied 'Terweijde'. Normaliseren betekent dat de voedingsbodem voor polariseren wordt weggenomen. In de onderstaande tabel zijn de activiteiten, de categorie waartoe ze horen volgens de projectleider en de doelgroep weergegeven van dit project. Categorie activiteiten

Deelprojecten

Type doelgroep

Omvang beoogde doelgroep

Educatie/workshops voor de doelgroep

Community Art Project

Marokkaanse en Molukse jongeren en hun ouders. Overigens gebeurt dit vanuit een generiek kader

Geen raming gedaan

Acties t.b.v. de doelgroep

Inzetten van gezinsmanagement

Multiprobleemgezinnen in de wijk van Marokkaanse en Molukse afkomst

Potentieel 40 gezinnen

Project Diamant

Jongeren en de gezinnen waar ze uit komen

20 jongeren

Training van het bewonersoverleg

Jongeren en volwassenen in de wijk 10 – 15 prsonen die in onderlinge overleggen en overleggen met de gemeente vraagstukken in de wijk kunnen signaleren, verwoorden en met elkaar delen


Daarvan kunnen er 20 tot 30 deelnemen

De subsidieaanvraag van de gemeente bedroeg: € 721.500 In totaal heeft het ministerie van VenJ aan de gemeente Culemborg een bedrag van € 410.000 toegekend voor de aangevraagde projecten uit het programma 'Aansprekend Terweijde'. Dit bedrag bestaat uit 50 % van de aanvragen voor de activiteiten die goed aansluiten bij de doelstellingen van het Actieplan Polarisatie en Radicalisering 2007-2011. Het gaat om de volgende activiteiten: gezinsmanagers voor 30 risicogezinnen; signaleringstraining voor 15 bewoners uit de wijk; het Community art project. Tevens behoort tot het totaalbedrag een bijdrage van tegemoetkoming in de kosten die de gemeente maakt in het kader van het project Diamant van de stichting SIPI.

Culemborg

Pagina 3


2

Voor de start van het project De volgende paragrafen gaan over de situatie voorafgaand aan de start van het project. We kijken hierbij in het bijzonder naar de bekendheid van de organisatie met het vraagstuk van polarisatie en radicalisering, het bestaande beleid en de samenwerking met externe partijen.

2.1 Betrokkenheid Bij betrokkenheid gaat het om de mate waarin de organisatie voor de start van het project al betrokken was bij het vraagstuk van polarisatie en radicalisering. De gemeente is bekend geraakt met de decentralisatie-uitkering of subsidieregeling via de contacten met het ministerie, mede naar aanleiding van de problematiek in de wijk Terweijde tijdens de jaarwisseling 2009-2010. Ook los van het Actieplan bestond in de gemeente het besef van noodzaak en urgentie van de aanpak van de vraagstukken in de wijk Terweijde (en een tweetal andere wijken). Het vraagstuk werd in de gemeente niet zozeer benaderd als een vraagstuk van polarisatie en radicalisering van doelgroepen maar als leefbaarheidsvraagstuk van de wijk, waarin twee specifieke doelgroepen (Marokkaanse en Molukse jongeren) voor overlast en incidenten zorgen. De wijkgerichte benadering in het gemeentelijk beleid speelt daar al een aantal jaren op in. De periodieke leefbaarheidsmonitor geeft een beeld van die leefbaarheid en toont een somber beeld van Terweijde: laag opleidingsniveau, relatief hoge werkloosheid, veel mensen met een sociale uitkering en een hoog percentage schooluitval. In dat verband had de gemeente al eerder het initiatief genomen tot aanstelling van ketenregisseurs.

2.2 Draagvlak en beleid In deze resultaatinventarisatie is gevraagd naar het draagvlak binnen de organisatie voor het gestructureerd tegengaan van polarisatie en radicalisering. Het gaat om de aandacht op management en/of bestuurlijk niveau in de organisatie. Dit kan onder meer tot uiting komen in beleid en concrete doelstellingen. Het programma voor Terweijde is ontwikkeld los van het Actieplan Polarisatie en Radicalisering. Bekendheid van spanningen in de gemeenschap en de incidenten tijdens jaarwisselingen, met name die van 2009-2010 hebben bijgedragen aan een nadrukkelijke aandacht van het politiek bestuur voor de vraagstukken in de wijk. Er was in de gemeente geen beleid gericht op verbetering van de situatie van specifieke doelgroepen of tegengaan van radicalisering. De gemeente kende zoals gezegd geen specifiek doelgroepenbeleid, maar wijkgericht beleid. Verschillende onderdelen van het gemeentelijk beleid (zoals jeugdbeleid, ouderenbeleid, veiligheidsbeleid, beleid gericht op de leefomgeving) kwamen samen in een algemeen op wijken gericht beleid.

Culemborg

Pagina 4


Een belangrijke onderlegger voor het beleid is de periodieke Leefbaarheidsmonitor. Op grond daarvan weten bestuur en ambtelijke organisatie hoe de buurten er voor staan. Het wijkgerichte beleid is er op gericht om de leefbaarheid in de wijken in het algemeen te verhogen. Daarbij werd niet enkel en alleen ingezoomd op de vraagstukken van de groepen Molukkers of Marokkanen (de twee groepen die met name bij de rellen in de nieuwjaarsnacht waren betrokken). In de uitvoering werden onder meer Interventieteams ingezet om individuen of groepen (gezinnen) die met name bijdroegen aan de spanning, aan te spreken en aan te pakken.

2.3 Samenwerking met externe partijen In de regel wordt voorafgaand aan de projecten al samengewerkt met diverse partijen. In het onderzoek is gevraagd naar de samenwerking en het succes van de samenwerking vóór de start van het project. De samenwerking met deze partijen tijdens het project en het succes daarvan komt in hoofdstuk 3.3 ter sprake. Bij wijkaanpak werkt de gemeente samen met andere instanties, waaronder: politie; onderwijsinstellingen; belangenorganisaties, zoals de lokale bewonersoverleggen en belangen organisaties van Molukse en Marokkansen inwoners van Culemborg; sportverenigingen; welzijnswerk (bijvoorbeeld buurthuizen, jeugdcentra); maatschappelijk werk en zorg; hulpverleningsinstellingen zoals Bureau Jeugdzorg, GGZ en Thuiszorg; woningbouwcorporatie. Onderstaande tabel geeft een beeld van de wijze waarop de gemeente de samenwerking kwalificeert: Type organisatie

De gemeente/organisatie kwalificeert de samenwerking als:

Onderwijsinstellingen

Enigszins succesvol

Sportverenigingen

Enigszins succesvol

Welzijnswerk (bijvoorbeeld buurthuizen, jeugdcentra)

Enigszins succesvol

Multiculturele organisaties

Enigszins succesvol

Politie

Enigszins succesvol

Woningbouwcorporatie

Enigszins succesvol

hulpverleningsorganisaties

Enigszins succesvol

De samenwerking met verschillende instanties was tot en met 2009 enigszins succesvol. Zo werden er in de wijk jongerenvoorzieningen gesloten, met als gevolg dat deze hun activiteiten naar de straat verplaatsten. De onderwijsinstellingen hebben altijd een signalerende functie gehad. Deze werden in wisselende mate succesvol uitgevoerd. Datzelfde geldt in mindere mate voor sportverenigingen en welzijnswerk. De multiculturele organisaties en zelforganisaties zijn in Culemborg beperkt actief. Daarvoor is de samenhang binnen met name de Molukse en Marokkaanse gemeenschappen in deze gemeente, door een toevallige samenloop van omstandigheden, te beperkt.

Culemborg

Pagina 5


Politie heeft een signalerende functie. De samenwerking is groeiende. Vanuit de woningbouwcorporatie kon onvoldoende in beeld worden gebracht welke gezinnen met name voor spanning en overlast zorgden en risicovol waren in de zin dat de omstandigheden zouden kunnen leiden tot radicalisering van de jongeren uit die gezinnen. Het informatieniveau bij de gemeente over de situatie in de wijk op het niveau van individuele gezinnen schoot mede daardoor tekort. De woningbouwcorporatie is zich net als elders steeds breder aan het oriënteren door onder meer de aanstelling van woonconsulenten. Hulpverlenende instanties richten zich op hun specifieke disciplines en op de cliënt, zonder daarbij de omgeving te betrekken (buurt of gezin). Voorts hanteert een instantie als de GGZ strikte privacy-regels waardoor informatie niet gedeeld wordt met andere instanties. De benadering van de hulporganisaties is daarom veelal sectoraal. Voorts veronderstellen hulporganisaties dat de potentiële cliënten in staat zijn tot formulering van de hulpvraag. Daardoor worden 'zorgmijders' door hen gemist. Naar aanleiding van de nieuwjaarsnachtincidenten 2009-2010 lukte het goed om met alle betrokken partijen om tafel te komen. Bijvoorbeeld de Stichting Thuiszorg en Maatschappelijk Werk Rivierenland nam zelf het initiatief om spreekuren voor bewoners te organiseren. Ook de woningbouwcorporatie is actief in het signaleren van potentiële probleemhuurders en het delen van die informatie.

Culemborg

Pagina 6


3

Start en opzet van het project Dit hoofdstuk gaat in op de start en opzet van het project. Het gaat hierbij om de aanleiding van het project, de initiatiefnemers en de beoogde doelen en doelgroepen bij de start van het project. Voorts wordt ingegaan op de risicofactoren, de organisatie en de communicatie en de verantwoording.

3.1 Start en aanleiding Concrete aanleiding voor de opstelling van het programma 'Aansprekend Terweijde' vormden de incidenten in de nacht van 1 januari 2010. Het college en de ambtelijke leiding hebben het initiatief genomen tot een aanpak die verder gaat dan het bestrijden van de incidenten en die zich richt op de leefbaarheid van de wijk en de vergroting van de weerbaarheid van personen en groepen om te voorkomen dat zij gaan polariseren of radicaliseren. Het programma richt zich op de wijk en specifiek op het voorkomen van polarisatie tussen Molukse en Marokkaanse jongeren en het voorkomen van radicalisering bij die jongeren. Dit mede om te bewerkstelligen dat incidenten, zoals die in 2010 plaatsvonden, zich de komende jaren tijdens de jaarwisseling niet meer (in die mate) zullen voordoen. De betreffende jaarwisseling was niet de eerste keer dat er incidenten waren. De wijk kampt al langer met problemen, zoals een straatcultuur die de scholen binnendringt en te weinig jongeren die na de basisschool naar het voortgezet onderwijs gaan en dat afmaken. Het project sluit aan bij de volgende doelen van het Actieplan Polarisatie en Radicalisering: Preventie: het voorkómen van (verdere) processen van isolatie, polarisatie en radicalisering door het (weer opnieuw) insluiten van mensen die dreigen af te glijden of zich af te keren van de Nederlandse samenleving en democratische rechtsorde. Daarbij dient met name gedacht te worden aan insluiting door scholing, stages en werk. Pro-actie: het vroegtijdig signaleren van deze processen door bestuurders en professionals en het ontwikkelen van een adequate aanpak. Het project sluit aan bij de volgende acties van het Actieplan Polarisatie en Radicalisering: Bevorderen kennis van jongeren in het algemeen over verschillende culturen en hun overeenkomsten, de beginselen van de democratische rechtsstaat, ons buitenlands beleid, religies en hun gezamenlijke, recente geschiedenis (via onderwijs en maatschappijleer). Organiseren van trainingen en workshops voor professionals. Kennisontwikkeling en visievorming op specifieke vraagstukken die samenhangen met polarisatie en radicalisering.

3.2 Doelgroep en doelstellingen De centrale veronderstelling onder het programma is dat wanneer de leefbaarheid in de wijk Terweijde wordt vergroot, de polarisatie tussen groepen vermindert, omdat de binding met de wijk en haar bewoners groter is. De wijk moet voor haar bewoners aansprekend zijn en men moet de wijk als hùn wijk zien, een wijk waar men zich thuis voelt. Personen die polariseren, radicaliseren en zorgen voor incidenten, moeten op dat gedrag worden aangesproken.

Culemborg

Pagina 7


Het project 'Aansprekend Terweijde' heeft als doel: De 'lont uit het kruitvat' halen zodat de dreiging tot openbare orde problemen weg is. Het normaliseren van het probleemgebied 'Terweijde'. Normaliseren betekent dat de voedingsbodem voor polariseren wordt weggenomen. Het programma is ontwikkeld op een aantal sporen. In het kader van de aanvraag voor de bijdrage in het kader van het Actieplan P&R zijn per spoor de subdoelen: Zuur: Het versterken van het gezag van de overheid in de wijk en het aanpakken van gezinnen die een grote negatieve invloed hebben op de sociale infrastructuur van de wijk. Zorg: Het zorgspoor heeft als doel op individueel niveau problemen te signaleren en op te lossen. Het gaat daarbij om achterstanden, (opvoedings- en communicatie-) vaardigheden, financiële problemen, eenzaamheid, traumatisering en langdurige werkloosheid. Zoet: Het zoete spoor heeft als doel de sociale samenhang van de wijk te verbeteren en kinderen en jongeren een zinvolle vrijetijdsbesteding te bieden. Gelijktijdig wordt hen hierdoor bagage aangeboden om sterker in het leven te staan. Bewoners: Het betrekken van bewoners bij hun wijk en de planvorming voor de wijk, ten einde de kwaliteit van de plannen te verbeteren, het draagvlak te verhogen en de sociale samenhang in de wijk te verbeteren. Het programma 'Aansprekend Terweijde' kent nog meer sporen en meer activiteiten per spoor dan zijn opgenomen in de aanvraag voor de decentralisatie-uitkering: renovatie van woningen, wijkveiligheidsteams, stagebegeleiding voor jongeren en dergelijke. De activiteiten waarvoor cofinanciering is aangevraagd, vallen in verschillende sporen: Gezinsmanagers: Zuur en zorgspoor. Gezinnen aanpakken en problemen signaleren en oplossen. Training bewonersoverleg: bewonersspoor. Betrekken van bewoners bij hun wijk. Het overleg heeft een signalerende functie op het gebied van polarisatie. Diamant - SIPI: Zoete spoor. Weerbaarheids- en identiteitsontwikkeling leiden er toe dat jongeren niet afglijden naar isolement en radicalisering. Door jongeren perspectieven te bieden wordt hun frustratie omtrent hun situatie minder en haken zij niet af. Community art project: Zoete spoor. Bewoners en bewonersgroepen komen in dit project op een andere manier met elkaar in contact dan zij doorgaans met elkaar omgaan in de wijk. Bijvoorbeeld bij de in de betreffende groepen belangrijke activiteit van koken en eten. In de onderstaande tabel zijn de doelstellingen weergegeven zoals deze in het oorspronkelijke programma en in de aanvraag zijn opgenomen. Geen van de gestelde doelen is tot nu toe gewijzigd. Alle gelden nog en zijn leidend voor de inrichting en uitvoering van de projecten en activiteiten.

Culemborg

Pagina 8


Doelstelling

Geldigheid doelstelling

Doelgroepen

Hoofddoel 1: 'De lont uit het kruitvat' halen zodat

Doelstelling geldt nog

Jongeren van Marokkaanse en Molukse afkomst


Jongeren en probleemgezinnen met name van Marokkaanse en Molukse afkomst


20 probleemgezinnen


10 – 15 bewoners


20 jongeren


Geen specifieke raming

de dreiging tot openbare orde problemen weg is Hoofddoel 2: Het normaliseren van het probleemgebied 'Terweijde'. Normaliseren betekent dat de voedingsbodem voor polariseren wordt weggenomen Problemen in gezinnen signaleren, aanpakken en oplossen Betrekken bewoners bij wijk; bewoners laten signaleren Weerbaarheids- en identiteitsontwikkeling en versterking sociale samenhang Versterking sociale samenhang

De onderstaande tabel geeft de deelprojecten of activiteiten weer en het beoogde bereik daarvan. Categorie activiteiten

Deelprojecten en/of activiteiten

Omvang beoogde doelgroep (raming)



Geen specifieke raming gedaan



20

Project Diamant

20


10-15


3.3 Samenwerking De projecten worden uitgevoerd door verschillende instanties. Gezinsmanagers worden geleverd door Radar. Het bureau Radar heeft ruime ervaring op dit vlak en kan gezinsmanagers leveren. De ketenregisseurs van de gemeente overleggen met het bureau over de voortgang. Het aandragen van gezinnen gebeurt vanuit maatschappelijk werk, politie, de welzijnsinstelling, en de gemeentelijke onderdelen op het vlak van sociale zaken en handhaving leerplichtwet. De training voor bewonersoverleg wordt verzorgd door bureau IK&JIJ. Diamant wordt uitgevoerd door de lokale welzijnsorganisatie ELK. De deelnemende school is ORS Lek en Linge. De Stichting voor Interculturele Participatie en Integratie (SIPI) is een deskundige, ervaren en innovatieve partner voor onderzoek, advies, training en opleiding op het gebied van inburgering, re-integratie, opvoeding en jeugd. SIPI is verantwoordelijk voor Diamantconcept in vijf gemeenten. De lokale trainers zijn in dienst van de stichting ELK. Met het Koningin Wilhelminacollege wordt gesproken over deelname aan het project.

Culemborg

Pagina 9


Het Community Art Project wordt uitgevoerd door het ZID theater uit Amsterdam in samenwerking met het theater de Franse School. ZID Theater is een culturele instelling in Amsterdam West dat voorstellingen en festivals produceert, waarin Community Art, multimedia theater en samenleving bij elkaar komen. Community art is een manier om professionele kunstenaars en andere mensen samen te laten komen, ervaringen en ideeën te laten delen en uitwisselen en hiermee gezamenlijk positief te laten bijdragen aan hun directe omgeving. Naast de organisaties die in opdracht werken, zijn de volgende instellingen betrokken: Type organisatie Onderwijsinstelling: basisonderwijs, ORS Lek en Linge en Koningin Wilhelminacollege Welzijnswerk (ELK welzijnswerk, buurthuizen en jeugdcentra) Anders namelijk: zorginstellingen, theater, jeugdpreventienetwerk

3.4 Beschreven risicofactoren Risicofactoren zijn de factoren die een grote impact kunnen hebben op het welslagen van het project. In het programma Aansprekend Terweijde staan kritische succesfactoren genoemd. Deze kunnen als risicofactoren worden benoemd. Er worden oplossingen bij gegeven die de gemeente heeft gezocht om met deze factoren om te gaan: Interventies moeten afgestemd onderdeel uitmaken van de sporenaanpak; dit heeft de gemeente zo ingericht. De aanpak moet concrete inhoud krijgen en kan ten kosten gaan van andere geplande inspanningen van de gemeente; de gemeente heeft prioriteiten gesteld. Er is een financiële bijdrage van de rijksoverheid nodig, omdat de gemeentelijke middelen en capaciteit onvoldoende soelaas bieden; de bijdrage is aangevraagd. Er is een bijdrage nodig vanuit de veiligheidsdriehoek; daartoe worden convenanten gesloten. Actieve betrokkenheid van wijkbewoners is essentieel ander mislukt het programma; daarom wordt intensief gecommuniceerd. Problemen kunnen zich door het 'waterbedeffect' verplaatsen naar andere wijken; inspanningen worden er op gericht dit te voorkomen. Er is vooraf geen uitgebreide risicoanalyse gemaakt. De urgentie om activiteiten te ondernemen was groot, er moest iets gebeuren na de Nieuwjaarsincidenten. De bereidheid tot deelname bij de doelgroep was vooraf onbekend, maar er moest worden uitgegaan van deelname van de doelgroepen, gelet op de ernst van de problematiek. Door combinatie van 'zuur' en 'zoet' is getracht de risico's van niet-deelnemen door de doelgroepen te verminderen. Voorts is door het bewonersoverleg goed te informeren en te betrekken, door te communiceren met de wijkbewoners (o.m. via bewonersbrieven), door professionele mensen in te schakelen (bij de gezinsmanagers is zeer goed gekeken naar de capaciteiten, werkwijze, et cetera.) getracht te waarborgen dat bewoners uit de wijk aan de projecten zouden deelnemen. Bij verschillende individuele en groepen bewoners leefde het besef dat er iets moest gebeuren in de wijk om de leefbaarheid te verbeteren en de botsingen te voorkomen.

Culemborg

Pagina 10


Een specifiek risico vooraf was de inschatting dat de groep jongeren van 19 jaar en ouder niet goed via het onderwijs kan worden bereikt. Hiervoor is geen oplossing aangedragen. Wat betreft de factor deskundigheid wordt de Culemborgse schaal door de gemeente groot genoeg geacht om voldoende deskundigheid in huis te hebben. Deskundigheid en beschikbare capaciteit daarom vooraf niet als mogelijke risicofactor ingeschat. Bovendien werd ingeschat dat de urgentie van aanpak dermate groot is, dat middelen beschikbaar zouden komen binnen de gemeente om de projecten uit te voeren.

3.5 Organisatie en communicatie Vrijwel direct aansluitend op de incidenten op 1 januari 2010 is in de gemeente een projectorganisatie (c.q. programmaorganisatie) opgezet die rechtstreeks onder de adjunct directeur van de gemeente ressorteert. De betrokken bestuurders zijn: de burgemeester (openbare orde en veiligheid) en de wethouder wijkgericht werken. De wethouder voor Jeugd en Onderwijs is eveneens bestuurlijk betrokken. Voor het programma Aansprekend Terweijde is een projectorganisatie opgericht. Met een programmaleider voor het gehele programma. Het programma bestaat uit vier onderdelen c.q. vier sporen: Bewonersspoor, Zorgspoor, het Zoete spoor en het Woonspoor. De projectrekkers van de verschillende projecten stemmen af met de programmamanager. Deze overlegt periodiek met de adjunct-directeur en de wijkmanager over de voortgang van het programma en de verschillende projecten. De projecten maken onderdeel van het programma Aansprekend Terweijde. Voor dit programma is een communicatieplan opgesteld. Een communicatieadviseur neemt deel in het projectteam dat de uitvoering van het programma aanstuurt. Beleidsmatig is het programma ingebed in het integrale veiligheidsbeleid van Culemborg. De burgemeester en de wethouder voor wijkzaken zijn verantwoordelijk. Onderdelen van het programma zijn gekoppeld aan verschillende onderdelen van de begroting, bijvoorbeeld wijkgericht werken, integrale veiligheid en zorg. In de projectstructuur nemen geen externen deel. De gemeente Nijmegen is oorspronkelijk regelmatig betrokken vanwege de bij die gemeente aanwezige expertise op het vlak van polarisatie en radicalisering.

3.6 Verantwoording Verantwoording vindt plaats in periodieke rapportages over de voortgang van de uitvoering van het programma Aansprekend Terweijde. Daarnaast maken rapportages over de activiteiten onderdeel uit van de periodieke managementrapportages en bestuursrapportages. De programmamanager voert periodiek werkoverleg met de adjunct-directeur van de gemeente. Direct na de nieuwjaarsnachtrellen van 2009-2010 stond het onderwerp hoog op de agenda van de gemeenteraad. De raad moest voortdurend geïnformeerd over de activiteiten die in de wijk en voor de wijk werden ondernomen. Na een jaar volstaan thans de periodieke rapportages en de informatie in de reguliere bestuursrapportages.

Culemborg

Pagina 11


4

Uitkomsten van het project Dit hoofdstuk belicht datgene wat het project heeft opgeleverd aan producten of activiteiten. Voorts wordt ingegaan op het budget en het proces van monitoring en zelfevaluatie.

4.1 Realisatie producten/activiteiten Categorie activiteiten


Gerealiseerd?



Ja, het wordt gerealiseerd




Project Diamant



Ja, het is gerealiseerd


Toelichting indien niet gerealiseerd

Behalve de training van het bewonersoverleg (is afgerond) zijn alle projecten medio 2011 nog in uitvoering. Per gezinsmanager (er zijn er twee) worden vijf gezinnen gedurende een half jaar begeleid. Een grotere caseload is niet mogelijk. Het project Diamant gaat in het najaar van 2011 van start.

4.2 Realisatie versus budget Voor het project is een budget opgesteld. In dit budget is een verdeling opgenomen tussen een bijdrage door VenJ en de bijdrage door de gemeente (in uren en in een bijdrage aan de 'out of pocket'-costs). Tot op heden zijn de budgetten die beschikbaar zijn gekomen door de rijksbijdrage in het kader van het Actieplan en de bedragen die de raad ter beschikking heeft gesteld, voldoende om de kosten van de projecten te dekken. De gemeente heeft een aanvraag voor een decentralisatie-uitkering ingediend van € 721.500. De toegekende uitkering bedraagt € 410.000. In de aanvraag was al een cofinanciering voorzien van € 10.000 (naast in totaal € 660.00 voor andere projecten). Het verschil tussen het gevraagde bedrag en het toegekende bedrag is aangevuld door de gemeente, met dien verstande dat de kosten zijn beperkt door vermindering van het aantal deelnemers.

Culemborg

Pagina 12


4.3 Monitoring, bijsturing en zelfevaluatie Een onderdeel van projectmanagement is monitoring en vervolgens bijsturing. De projecten worden niet gemonitord behoudens overleggen met de opdrachtnemende organisaties over de voortgang van de uitvoering. De ketenregisseurs overleggen met de gezinsmanagers van Radar. De betrokken ambtelijke projectleiders uit de projectorganisatie overleggen met de opdrachtnemende instanties (Theater de Franse School, ZID Amsterdam en SIPI) over de voortgang. Wel vindt er algemene monitoring plaats. De periodieke leefbaarheidsmonitor geeft inzicht in de wijze waarop bewoners de leefbaarheid van hun wijk waarderen. In de monitor staan onder meer rapportcijfers voor de wijk, gegeven door wijkbewoners. Zo is het algemene rapportcijfer van de wijk de laatste jaren gestegen van 5.6 naar 6.4. In de monitoring is hierbij geen relatie gelegd met de activiteiten die op de wijk zijn gericht in het kader van het programma Aansprekend Terweijde. Categorie activiteiten


Is er sprake geweest van bijsturing?

Eventuele toelichting



Ja

Er is overleg over bereik van de bewoners en daarop wordt bijgestuurd



Ja

Het aantal gezinnen dat tegelijk kan worden begeleid is naar benden bijgesteld

Project Diamant

Nee


Nee


De in de aanvraag genoemde aantallen personen voor het Community Art Project, bleek te optimistisch te zijn en in de praktijk moeilijk te organiseren. Op basis van ervaringen van ZID Amsterdam is het bereik bijgesteld. Er is geen evaluatie of zelfevaluatie van het programma of de projecten voorzien of gepland. Het resultaat kan terugkeren in de resultaten van de Leefbaarheidsmonitor. De daadwerkelijke gang van zaken van de projecten en de impact van de projecten worden niet geëvalueerd. Behalve aan het gemeentebestuur, wordt door de gezinsmanagers en de ketenregisseurs gerapporteerd aan Bureau Jeugdzorg en de Raad voor de Kinderbescherming.

Culemborg

Pagina 13


5

Doelbereik en reikwijdte In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het mogelijke doelbereik van de projecten uit het Programma 'Aansprekend Terweijde'.

5.1 Doelbereik van het project Bij doelbereik gaat het om de realisatie van de doelstellingen. Reikwijdte betreft de mate waarin in het project de beoogde doelgroepen zijn bereikt. De onderstaande tabel geeft het doelbereik weer zoals dat door de gemeente/organisatie zelf wordt ervaren. Doelstelling

Realisatie doelstelling

Hoofddoel 1: 'De lont uit het kruitvat' halen zodat de dreiging tot openbare

Deels

orde problemen weg is Hoofddoel 2: Het normaliseren van het probleemgebied 'Terweijde'.

Deels

Normaliseren betekent dat de voedingsbodem voor polariseren wordt weggenomen Problemen in gezinnen signaleren, aanpakken en oplossen

Deels

Betrekken bewoners bij wijk; bewoners laten signaleren

Deels

Weerbaarheids- en identiteitsontwikkeling en versterking sociale

Deels

samenhang Versterking sociale samenhang

Deels

De rust leek te zijn weergekeerd in de wijk Terweijde. Daarmee zouden stappen zijn gezet op weg om de twee hoofddoelen te realiseren. In september 2011 hebben zich in de wijk weer enkele incidenten voorgedaan. Betrokkenen kunnen deze terugval niet verklaren. De gezinsmanagers zijn tot het moment van dit onderzoek werkzaam in 16 gezinnen. Resultaten worden geboekt in de zin dat de schulden van de mensen worden gesaneerd en dat men er in slaagt jongeren en kinderen weer op scholen geplaatst te krijgen. Daarmee zijn stappen gezet in het kader van subdoel 2: het zorgspoor. Deelname aan het gezinsmanagementproject is semivrijwillig. Via onder meer maatregelen gericht op de sociale uitkering van gezinnen worden deze min of meer gedwongen tot deel name. Deze 'dwang en drang' leidt er toe dat mensen de zorg niet kunnen mijden. Deze dwang en drang zijn voor andere hulpverleners niet of beperkt mogelijk. Ook blijkt dat door de systeemgerichte benadering van de gezinsmanagers de afstemming in de hulpverlening op case-niveau steeds beter gaat. De doelstellingen zijn volgens de projectleider nog maar deels gerealiseerd omdat de projecten nog in uitvoering zijn (behoudens training van bewonersoverleg). Hij geeft aan dat vooruitgang te merken is. Zoals aangegeven blijkt uit de leefbaarheidsmonitor dat bijvoorbeeld dat de wijk beter scoort op diverse themas. Zo is het algemene rapportcijfer van de wijk de laatste jaren gestegen van 5.6 naar 6.4. Niet is onderzocht of dit een gevolg is van de projecten. gelet op de time-lag tussen projecten en meting, moeten we er van uit gaan dat deze relatie niet te leggen is.

Culemborg

Pagina 14


Wat betreft de training van bewonersoverleg; deze zijn goed verlopen. Het blijkt dat het voor mensen moeilijk blijft om breder belangen (wijkbelang) te dienen dan de eigen belangen of de belangen van de eigen (deel-) groep. Het effect van de training op de inzet van mensen kan in de loop van de tijd wegebben. Dit kan volgens geïnterviewden mede worden bevorderd doordat er bij bewoners angst kan heersen voor vandalisme gericht tegen actieve medewerking met de gemeente.

5.2 Reikwijdte van het project De onderstaande tabel geeft de reikwijdte van het project weer. Is met het project - en de geleverde producten en activiteiten - de beoogde doelgroep bereikt? Wat was, na afronding van het project, de omvang van deze doelgroep? Komt het gerealiseerde bereik van de doelgroepen overeen met de raming vooraf? Doelgroep

Is de beoogde doelgroep bereikt?

Omvang doelgroep?

Komt het gerealiseerde bereik overeen met de raming vooraf?

Comunity art

Gedeeltelijk

Geen spcifieke raming vooraf

N.v.t.

Gedeeltelijk

16 gezinnen; aantal kan voor eind 2011 nog toenemen

Nee, raming vooraf was 20 tot 30. Daty was te optimistisch

Gedeeltelijk

Project moet nog starten aantal kan nog toenemen voor eind 2011

Nee, nog niet

Gedeeltelijk

10

Nee, vooraf was uitgegaan van 15

Alle wijkbewoners en specifiek mensen die een Marokkaanse en/of Molukse achtergrond hebben Gezinsmanagers: Probleemgezinnen met name met van Molukse en/of Marokaanse afkomst Project Diamant Jongeren van marokkaanse en/of Molukse afkomst Training bewonersoverleg: Afspiegeling van de wijk: Moluks, Marokkaans, autochtoon

Omdat gezinsmanagement arbeidsintensief is, zal het aantal vooraf geraamde gezinnen mogelijk gerealiseerd kunnen worden indien het project een vervolg krijgt en de gezinsmanagers langer aangesteld kunnen worden. De gemeente heeft inmiddels zelf het project met een jaar verlengd, zodat het aantal te begeleiden gezinnen in principe verdubbelt. Wat betreft aanmelding voor deelname aan bewonersoverleg, blijkt dat er bij bewoners terughoudendheid is uit angst voor vandalisme rond het huis ('een steen door de ruit gegooid krijgen').

Culemborg

Pagina 15


6

Leerpunten Dit hoofdstuk belicht de geconstateerde risicofactoren, de samenwerking en elementen in het project die eventueel kunnen dienen als goede voorbeelden.

6.1 Gebleken risicofactoren Risicofactoren hebben onder meer betrekking op de bereikbaarheid van de doelgroep. Daarbij speelt een rol dat de doelgroepen in de wijk volgens verschillende lijnen zijn georganiseerd: sportverenigingen, etnische organisaties, andere formele en informele sociale verbanden. Indien het mogelijk is om volgens die verschillende lijnen de jongeren te benaderen, dan kunnen ze succesvol worden bereikt. Het feit dat de gemeenschappen geen hechte gemeenschappen in Culemborg zijn met een bepaalde organisatiegraad, is nadelig voor de projecten. Het blijkt dat er op individueel niveau tussen personen van verschillende etnische afkomst contacten zijn, maar dat dit op groepsniveau nog niet het geval is. Dit is door het prille stadium van een aantal projecten nog niet gewijzigd. Een risicofactor is stigmatisering waardoor doelgroepen afhaken. Daarom is getracht in te zetten op diverse sporen (zoet, zuur). Er is ingezet op probleemgroepen in een brede generieke benadering die gericht is op de gehele wijk en niet op enkele groepen in de wijk. Vervolgens kunnen probleemgezinnen c.q. probleemjongeren er worden uitgelicht en apart benaderd. Het blijkt dat bij bewoners de angst heerst dat deelname aan activiteiten van de gemeente en actief op staan tegen de problemen in de wijk er toe leidt 'dat men een steen door de ruit krijgt'. Dat weerhoudt personen tot actief worden als wijkbewoner die misstanden signaleert en meldt. Eveneens blijkt dat hoewel er een sterk vermoeden bestaat – op basis van enig onderzoek – dat een meerderheid van de bewoners rust en veiligheid wil, deze houding niet dominant is in de wijk. De spanningen blijven. Met de inzichten van nu wordt geconstateerd dat de benadering van de problematiek tot voor enige jaren te soft en te tolerant was tegenover overlast gevende groepen en individuen. In enkele projecten wordt die benadering niet zo maar omgedraaid en wordt omdraaiing niet zonder meer geaccepteerd door de betrokken doelgroepen. Er zijn door de deelnemers (nog) geen verbeterpunten aangedragen. Dit heeft onder meer te maken met de stadia waarin de projecten verkeren.

6.2 Samenwerking Na de nieuwjaarsnachtincidenten van 2009-2010 is goed met de verschillende instanties samengewerkt. In de projecten nemen de verschillende instellingen deel. Belangrijk voor het bereiken van de doelgroepen is of in die instellingen personen aanwezig zijn die deze brug kunnen slaan. Dat bleek bijvoorbeeld het geval doordat er twee personen uit één van de twee doelgroepen zowel via het welzijnswerk als via een sportorganisatie de leden van de doelgroep kon bereiken.

Culemborg

Pagina 16


Hieronder staan de betrokken organisaties aangegeven. Omdat de projecten nog niet zijn afgerond, kan niet worden aangegeven of er van een volledig succes sprake is. Type organisatie

De gemeente/organisatie kwalificeert de samenwerking als:

Onderwijsinstellingen

Succesvol

Welzijnswerk (bijvoorbeeld buurthuizen, jeugdcentra)

Enigszins succesvol

Justitie

Enigszins succesvol

Politie

Succesvol

Culturele instelling

Succesvol

Thuiszorg

Succesvol

Consultatiebureaus

Enigszins succesvol

Leerplichtambtenaren

Enigszins succesvol

Meldpunt kindermishandeling

Enigszins succesvol

Raad voor de kinderbescherming

Enigszins succesvol

Bureau jeugdzorg

Enigszins succesvol

Woningbouwcorporatie

Succesvol

De meeste instellingen werken goed mee aan de uitvoering van het programma. Er is een algemeen besef van urgentie. Verschillende organisaties zijn actief in het leggen van contacten met de wijk en bewoners van de wijk. Er zijn goede contacten tussen gemeente en de genoemde instellingen. De gezinsmanagers kunnen goed hun werk doen. Datzelfde geldt voor de ketenregisseurs. Risicovol is wanneer de gezinsmanagers hun werkzaamheden beëindigen, de samenwerking en de systeem- (gezins-) gerichte benadering blijft gehandhaafd. Dat is voor de gemeente reden om de aanstelling van de gezinsmanagers met een jaar te verlengen en de ketenregisseurs structureel te maken. Wel werken scholen mee. Op de meest betrokken (BO en VO) scholen is een schoolmaatschappelijk werker actief. Dit bevordert dat problemen tijdig worden gesignaleerd. In één van de projecten is de culturele instelling (het theater) initiatiefnemer. De samenwerking met de overige genoemde instanties wordt enigszins succesvol genoemd, omdat ze er toe zijn overgegaan hetgeen zij signaleren bij kinderen kort te sluiten met de gemeentelijke functionarissen. De samenwerking kan verder worden geïntensiveerd als er meer tijd voor samenwerking kan worden vrijgemaakt en alle instanties volledig open zijn naar elkaar toe over vraagstukken rond individuen of groepen.

6.3 Lessons learned Er is sprake van een 'lessons learned'/positief voorbeeld als het afgeronde project of elementen ervan geschikt zijn als positief voorbeeld voor andere organisaties die een dergelijk project willen starten. Het is nog te vroeg om lessen te trekken uit de uitvoering van de projecten. De inzet van gezinsmanagers lijkt in elk geval er toe bij te dragen dat een aantal gezinnen dat dreigt te ontsporen, weer op orde komt doordat administratieve zaken op orde zijn gebracht, schulden zijn gesaneerd en kinderen weer volledig naar school gaan. Een substantiële periode (bijvoorbeeld een half jaar) gezinnen intensief begeleiden lijkt te werken; in elk geval beter dan advisering op afstand of op cliëntgerichte hulpverlening waarbij geen actie wordt ondernomen

Culemborg

Pagina 17


richting de directe sociale (gezins) omgeving. Hulpverleningsorganisaties die zich 'sectoraal' richten op hun cliënt (bijvoorbeeld de radicaliserende jongere) ervaren het effect van de meer systeemgerichte benadering (betrekken van gezin of buurt). Dat kan er toe leiden dat die organisaties overgaan tot andere wijzen van werken. Van de training van personen voor het bewonersoverleg moeten nog blijken of de effecten blijvend zijn. Het is voor mensen moeilijk om te spreken voor een wijk in plaats van alleen het eigenbelang of het groepsbelang naar voren te brengen. Zoals eerder aangegeven lijkt er enige angst te bestaan voor vandalisme als men te veel op de voorgrond treedt en in de wijk signaleert. Het Community Art Project is concreet opgezet. Er is niet gekozen voor abstracte en bijzondere bezigheden die ver af staan van de dagelijkse beleving. Met het gezamenlijk koken en eten is nauw aangesloten bij de eetculturen die in de Molukse en Marokkaanse bevolkingsgroepen nadrukkelijk aanwezig zijn. De les is dat nauw bij de dagelijkse belevingswereld moet worden aangesloten. Wel lijkt het er op dat, gelet op het grote aantal betrokken instanties, één partij duidelijk de regie moet hebben. De gemeente lijkt daarvoor de aangewezen instantie. Het feit dat de gemeente beschikt over wijkmanagers en ketenregisseurs lijkt daarbij van belang. Bij probleemgezinnen en hulp aan cliënten lijkt dwang en drang te werken. Daarin kunnen verschillende instanties een rol vervullen. Zo kan de woningbouwcorporatie als verhuurder eisen stellen aan de verhuur, waardoor mensen verplicht worden een gezinsmanager toe te laten en zorg niet kan worden gemeden. Datzelfde kunnen uitkeringsinstanties doen. Het project Diamant lijkt goed van de grond te komen, doordat er aan wordt getrokken door personen afkomstig uit de doelgroepen zelf, die actief deelnemen in de gemeenschap. Daardoor worden de doelgroepen bereikt. Deze personen hebben aansluiting met de doelgroep, want zij zijn er zelf uit afkomstig.

Culemborg

Pagina 18


7

Borging van het project De borging heeft betrekking op de wijze waarop de uitkomsten en leerpunten van het project een structurele plaats hebben gekregen in het beleid van de gemeente. Dit betekent, bijvoorbeeld, dat de kennis, contacten en producten die zijn ontstaan in het project, nu structureel worden toegepast door de initiatiefnemende organisatie en door andere betrokken organisaties. Het programma 'Aansprekend Terweijde' heeft een looptijd van in totaal drie jaar (2010-2012). De veronderstelling is dat daarmee een extra impuls gegeven is en dat de verdere ontwikkeling van de leefbaarheid kan plaats vinden in het algemeen wijkgerichte beleid van de gemeente. Het project Gezinsmanagers is door de gemeente met een jaar verlengd. Daardoor kunnen meer gezinnen begeleid worden door een gezinsmanager dan het aantal dat kon worden begeleid binnen het door het ministerie van VenJ mede gefinancierde project. De gemeente heeft tot nu toe algemeen beleid gevoerd op het vlak van jeugd, ouderen, veiligheid en leefbaarheid. Vanuit die kaders is het programma 'Aansprekend Terweijde' opgezet. Dat bevordert het weer opnemen van de specifieke inhoud van de projecten uit het reguliere beleid. Het college heeft het voornemen om twee andere wijken met de nodige problemen van openbare orde en veiligheid en leefbaarheid op een vergelijkbare wijze aan te pakken: de wijk Achter de Poort en de wijk Nieuwstad. De financiële middelen daarvoor zijn nog niet geborgd. Daarover zal de gemeenteraad moeten beslissen. Doordat de gemeente overgaat tot herstructurering van de wijken, ontstaan de komende jaren aanknopingspunten om aan deze wijken meer aandacht te geven aan de leefbaarheid en veiligheid en kan meer aandacht worden besteed aan factoren die er toe bijdragen dat er meer perspectieven zijn voor de bewoners van de wijken. Dit kan indirect bijdragen aan vermindering van kansen van radicalisering en polarisatie. Er is met de medewerkers Jeugdbeleid van de provincie overleg over de gevolgde aanpak van de jeugdproblematiek. De provincie en andere gemeenten hebben belangstelling voor de ervaringen in Culemborg. Vanuit de gemeente zijn presentaties verzorgd over de Culemborgse problematiek en de aanpak van het beleid. Voorts kunnen elementen worden opgepakt in het integraal jeugdbeleid van de gemeente. Het feit dat het Jeugdbeleid wordt gedecentraliseerd naar de gemeenten is een kans om het ingezette beleid voort te zetten. De gemeente krijgt meer zeggenschap en middelen om een gepast beleid te ontwikkelen. Er is reeds een Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) op regionaal niveau die de ervaringen en activiteiten van het programma kan oppakken. Op regionaal niveau is er het Veiligheidshuis dat aandacht schenkt aan de aanpak die de gemeente Culemborg met Aansprekend Terweijde voorstaat.

Culemborg

Pagina 19


Binnen de gemeentelijke organisatie is het programma en zijn de projecten ondergebracht onder de verantwoordelijkheid van de adjunct Directeur. Daarmee is aandacht op het topmanagementniveau gewaarborgd. Het politiek bestuur blijft scherp gefocust op de gang van zaken in de wijk en de andere wijken. Elk jaar blijft het voor bestuurders en de lokale gemeenschap spannend of de jaarwisseling relatief rustig zal verlopen of niet. Dat houdt het vraagstuk van radicalisering en vooral polarisatie op de politiek-bestuurlijke agenda. Naar verwachting is de bestuurlijke en ambtelijke aandacht voor de vraagstukken van omgaan met polarisatie en radicalisering in de Culemborgse wijken dus structureel verankerd.

Culemborg

Pagina 20


Bijlage 1 Relevante definities Onderstaande toelichting is gebaseerd op de definities zoals die door de AIVD en het ministerie van VenJ worden gehanteerd: Activisme is de benaming voor het fenomeen waarbij personen of groepen op buitenparlementaire wijze maar binnen de grenzen van de wet, streven naar bepaalde idealen. Borging van projecten: de verankering van het beleid ontwikkeld in het project, de kennis opgedaan in het project en de resultaten van projecten in de dagelijkse uitvoering door betrokken organisaties. Borging blijkt onder anderen uit de wijze waarop het beleidsonderwerp aandacht krijgt in nieuw beleid, verantwoordelijkheden voor het beleidsonderwerp zijn toegewezen in de organisatie en middelen zijn toegekend om het beleidsonderwerp uit te werken en uit te voeren. Decentralisatie-uitkering: een uitkering die via het Gemeentefonds ter ondersteuning en stimulering van de aanpak op lokaal niveau door het Rijk wordt verstrekt aan gemeenten. Extremisme is het fenomeen waarbij personen of groepen, bij het streven naar bepaalde idealen, bewust over de grenzen van de wet gaan en (gewelddadige) illegale acties plegen. Polarisatie is de verscherping van tegenstellingen tussen groepen in de samenleving die kan resulteren in spanningen tussen deze groepen en toename van segregatie langs etnische en religieuze lijnen. Radicalisering is het proces van toenemende bereidheid om diep ingrijpende veranderingen in de samenleving (eventueel op ondemocratische wijze) na te streven, te ondersteunen of anderen daartoe aan te zetten. Ingrijpende veranderingen zijn ontwikkelingen die een gevaar kunnen opleveren voor de democratische rechtsorde (doel), vaak met ondemocratische methoden (middel), die afbreuk doen aan het functioneren van de democratische rechtsorde (effect). Subsidie: een financiële bijdrage op grond van een tijdelijke subsidieregeling die door het Rijk wordt verstrekt aan zelfstandige rechtspersonen met als doel de ondersteuning van bovenlokale activiteiten ten behoeve van het voorkomen of tegengaan van polarisatie en radicalisering onder jongeren. Terrorisme is het uit ideologische motieven dreigen met, voorbereiden of plegen van op mensen gericht ernstig geweld, dan wel daden gericht op het aanrichten van maatschappijontwrichtende zaakschade, met als doel maatschappelijke veranderingen te bewerkstelligen, de bevolking ernstige vrees aan te jagen of politieke besluitvorming te beïnvloeden. De aan polarisatie en radicalisering verbonden fenomenen en processen kunnen zich manifesteren vanuit rechtse of linkse politieke overtuiging, vanuit islamitische geloofsovertuiging, of vanuit verbondenheid met dierenrechten.

Culemborg

Pagina 1

Resultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering Gemeente Culemborg: 'Aansprekend Terweijde' Opdrachtgever Ministerie van Veiligheid en Justitie

Recommend Documents