Resultaat 2014 de Bibliotheek Lek & IJssel – IJsselstein 1. Feiten en cijfers Openstelling De Bibliotheek IJsselstein is open gedurende 44 uur per week, waarvan 9 uur (20 %) buiten kantooruren. Bezoekers kunnen gebruikmaken van het wifi-netwerk: veel vaste bezoekers komen regelmatig in de Bibliotheek werken of studeren. Er zijn 12 pc’s beschikbaar en steeds meer bezoekers nemen hun eigen laptop of tablet mee als ze in de Bibliotheek werken. De Bibliotheek biedt koffie-, thee- en waterfaciliteiten. De Bibliotheek heeft een leestafel met 87 tijdschriften en 4 dagbladen. De Bibliotheek is toegankelijk voor mindervaliden. Terugbrengen buiten de openingstijden kan via de inleverbus. Leden en bezoekers Leden 2012 0-2 jaar 3-11 jaar 12-17 jaar 18+ (incl. U-pas leden) U-pas leden Diversen* Totaal
2013
3.167 1.569
265 2.663 1.645
Prognose 2014 260 2.500 1.600
3.220
2.899
2.800
2.703
72
64 241 7.777
64 241 7.465
76 241 7.508
8.028
2014 246 2.756 1.562
*leeskringen, scholen, instellingen, personeel, gastleners (in 2012 en daarvoor geteld bij volwassenen)
Slechts één keer per jaar krijgen wij een opgave van het aantal leden dat gebruik maakt van de U-pas (het aantal leden 18+ is incl. de U-pas leden). De hier vermelde opgave van U-pas leden is van juni 2014. De daling van het aantal leden, die in het eerste kwartaal 2014 begon, is in het vierde kwartaal tot stilstand gekomen. De afname van het aantal leden in 2014 is bijna 3 % ten opzichte van 2013. In alle leeftijdscategorieën is afname, met uitzondering van 3 tot 11 jaar. Deze afname was voorzien en valt mee als we het afzetten tegen de prognose. Het effect van het nieuwe gebouw neemt af. Een zelfde beweging zien we in Vianen: 2 jaar na opening van een nieuw gebouw is het aantal leden op hetzelfde peil als 2 jaar voor de opening. Ook landelijk is een daling van het aantal leden te zien. De meest recente cijfers zijn van 2013: het ledental landelijk daalde 2,8 % ten opzichte van 2012. Provinciaal daalt vooral het aantal betalende leden, een afname van 4 %. Bezoekers IJsselstein
2012 147.344
2013 164.573
Prognose 2014 180.000
2014 151.871
Het aantal bezoekers is gedaald ten opzichte van 2013. Een mogelijke verklaring is de warme zomer; bezoekers vinden het gebouw dan té warm en blijven weg.
IJsselstein, januari 2015
1
Collectie 1)
IJsselstein 1)
Bezit 2012 36.501
Bezit 2013 36.273
Prognose 2014 40.000
Bezit eind 2014 34.961
Exclusief bezit tijdschriften
Er is een landelijk aanbod van ongeveer 7.000 e-books voor bibliotheekleden beschikbaar. Deze collectie is nu nog gratis te leen. Naar verwachting komt er binnenkort een ander model. Daarbij zijn de recente titels alleen nog tegen betaling beschikbaar. De collectie e-books zal geleidelijk groeien; de invloed op het leengedrag van fysieke boeken zal in de loop van de komende jaren zichtbaar worden. Binnen de regio Lek & IJssel is een roulerende collectie gevormd van dvd’s, games, Engelse romans en luisterboeken. Hiermee komen deze collectie-onderdelen beschikbaar voor een grotere groep belangstellenden; de klanten zien vaker nieuwe titels. Uitleningen Uitleningen 2012 306.377
Uitleningen 2013 318.057
Prognose 2014 320.000
2014 275.941
Het aantal uitleningen blijft 13 % achter bij 2013. Landelijk is een daling te zien van ongeveer 8 % per jaar. Oorzaak is enerzijds dat een beperking in aantal te lenen artikelen per jaar geldt voor het standaard abonnement sinds invoering van het plus abonnement (een in 2014 ingevoerd, duurder abonnement met veel service, zoals onbeperkt lenen). Anderzijds zijn afgelopen jaren de uitleningen in IJsselstein sterker gestegen dan landelijk.
2. Activiteiten en samenwerkingspartners: volwassenen Culturele activiteiten Gedichtenweek In het kader van de landelijke Gedichtenweek organiseerde de Bibliotheek een workshop 'Liefdesgedichten' maken en een concert 'Love Songs' . De activiteit was gericht op jongeren van 16 tot 30 jaar. Deelnemers aan deze dag: ongeveer 15 jongeren en 50 belangstellende bezoekers. Vanwege de Gedichtenweek stond het Schrijfcafé in het teken van 'schrijven van gedichten'. Opkomst: 8 mensen. Exposities Van februari tot mei was de foto-expositie Máxima en Alex te zien in het Museum IJsselstein. De Bibliotheek is satellietlocatie van het Museum IJsselstein en ook daar waren foto’s van de expositie te zien. Het Kunstcafé (professionele kunstenaars) exposeert maandelijks in de Bibliotheek. In samenwerking met toneelvereniging Kwibus vond een tentoonstelling plaats rond Dr. Korzcak, pedagoog en kinderboekenschrijver (1878-1942). Fotoclub Ef Elf exposeerde gedurende 2 maanden foto’s met het thema Feest. Leerlingen van Sylvia Borgers verzorgden de expositie Keramiek op zolder. Schilderijen van Ans Wilbers, geïnspireerd op de Commedia del’Arte.
IJsselstein, januari 2015
2
Korenfestival Tijdens het Korenfestival in mei traden 9 koren op in de Bibliotheek. Ruilboekenmarkt Ter gelegenheid van de Maand van het Spannende Boek (juni) vond iedere zaterdag van deze maand een ruilboekenmarkt van spannende boeken plaats. Leeskringen en leesclubs Diverse leeskringen maken gebruik van de Bibliotheek als ontmoetingsplek: de Leesgroepen geschiedenis en filosofie (allebei van Stichting Senia) en 2 particuliere leeskringen. Daarnaast maken in IJsselstein 6 leeskringen gebruik van de speciale service met leeskringkratten. Elke leeskringkrat bevat 8 exemplaren van een titel en leeskringen gebruiken zo’n krat ter voorbereiding op hun bijeenkomsten. In totaal bereikt de Bibliotheek hiermee 50 zeer gemotiveerde lezers.
Vrijwilligerscentrale Twee keer per week houdt de Vrijwilligerscentrale (Pulse) spreekuur in de Bibliotheek. Verenigingenmarkt De Bibliotheek en Uit in IJsselstein namen deel aan de Verenigingenmarkt in juni. Er werd voorgelezen aan volwassenen (sportcolumns) en aan kinderen. Harmonievereniging Amicitia speelde deze dag in de Bibliotheek. Schrijfcafé Maandelijks is er een schrijfcafé in de Bibliotheek met tussen 5 en 10 enthousiaste deelnemers per keer. Vaak staat een thema centraal, zoals de Zilveren Camera, of kersten nieuwjaarskaarten.
IJsselstein, januari 2015
3
Dag van de Bibliotheek Op 1 november, bij de start van Nederland Leest, organiseerde de Bibliotheek de Dag van de Bibliotheek. Doel van deze dag was enerzijds laten zien wat de Bibliotheek doet en met wie, aan de andere kant het werven van fondsen en Vrienden van de Bibliotheek. Samenwerkingspartners als Atelier de Groene Uil, Loesa kinderworkshop, IJsselsteinse schrijvers en fotoclub Ef Elf presenteerden hun activiteiten. De verkoop van afgeschreven boeken bracht ruim 900 euro op en er kwamen 850 bezoekers. De avond van mevrouw Klein Sprokkelhorst Ook dit jaar nam de Bibliotheek weer deel aan de avond van mevrouw Klein Sprokkelhorst, met een speciaal programma voor peuters en kleuters: Kleintje Sprokkelhorst. Voor volwassenen waren er sprookjes op rijm, blaaskwintet Amicitia en dameskoor Sing 4 Fun. Het aantal bezoekers op deze avond was 1.800.
Dankzij Intratuin was de Bibliotheek voorzien van fraaie kerstbomen
Cultuurkenniscafé’s Ook in 2014 worden met een doelsubsidie vijf cultuurkenniscafés georganiseerd door de Bibliotheek/Uit in IJsselstein. Samenwerking: waar mogelijk worden lokale partners uitgenodigd om hun kennis en deskundigheid te delen en de interactie aan te gaan. Doelgroep: het culturele veld van IJsselstein. Doel: het stimuleren van eigen initiatief en self-support door kennisoverdracht, workshops en good-practises, het prikkelen van cultureel ondernemerschap. Verwachte resultaat: 25 deelnemers per keer. Januari: doelgroep bereiken, boeien en verleiden tot actie (24 deelnemers). Maart: wat is het succesrecept voor jouw organisatie (26 deelnemers). Mei: fondsenwerven bij vermogensfondsen, hoe doe je dat? (22 deelnemers). September: de toekomstige vrijwilliger (16 deelnemers) November: Durftevragen, verwezenlijken van je dromen en plannen (30 deelnemers).
Participatie, Zorg en Welzijn Autismeweek De Bibliotheek organiseerde een autismespreekuur in het kader van de Week van het autisme, in samenwerking met de Spelende Wolf. De Spelende Wolf is een organisatie die spelenderwijs werkt aan de sociaal emotionele ontwikkeling voor kinderen van 6 tot 18 jaar. Dit kunnen kinderen zijn met een stoornis in het autistisch spectrum, of kinderen die dreigen te stagneren in hun ontwikkeling.
IJsselstein, januari 2015
4
Expositie ZoMo ZoMo (dagbesteding voor mensen met een beperking) exposeerde op de bovenverdieping. Voor de vrolijke expositie was veel belangstelling. Groepen van ZoMo kwamen op bezoek en RTV 9 heeft hierover een uitzending gemaakt. Rondleidingen taalcursisten Drie groepen taalcursisten van Pulse brachten een bezoek aan de Bibliotheek. Belangrijk voor deze vrouwen is te benadrukken dat lezen met en voor hun kinderen een positieve invloed heeft op taalontwikkeling. Ook werd bij de rondleiding aandacht besteed aan de oudercafé’s (MOOIJ). De groepsgrootte is ongeveer 12 cursisten. Roadshow jeugdteam / sociaal team De Gemeente IJsselstein maakte gebruik van de ruimte van de Bibliotheek voor haar roadshows Jeugd/ Sociaal team. Twee professionals gaven informatie en beantwoordden vragen over de veranderingen in de zorg. Dag van de Dialoog Tijdens de Dag van de Dialoog praatten 10 jongeren onder leiding van bibliotheekstagiaire Jasmijn Ala over het thema ‘Vrijheid, en jij?’ Dit in samenwerking met IJsselstein in Dialoog en het JIP.
Politiek De 'oude' gemeenteraad bracht een informatief bezoek aan de Bibliotheek. Aan de hand van stellingen werd de rol van de Bibliotheek in de IJsselsteinse samenleving belicht. GroenLinks vergaderde in de Bibliotheek; wij kregen de gelegenheid om hier iets te vertellen over de Bibliotheek Lek & IJssel. Politieke debatten In de Bibliotheek vonden, voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezingen, 2 debatten plaats: Vrouwen en IJsselstein (50 aanwezigen) en het Lagerhuisdebat voor jongeren. Hierbij waren 75 mensen aanwezig.
3. Activiteiten en samenwerkingspartners: jeugd De Bibliotheek is partner in de lokale keten rondom jeugdbeleid. We zijn partner van het centrum voor Jeugd en Gezin, consultatiebureau (Vitras), Pulse (VVE) en andere organisaties. We trekken zoveel mogelijk gezamenlijk op in de aanpak van taalontwikkeling en leesbevordering, opvoedingsondersteuning, cultuurpromotie en –participatie. Er wordt deelgenomen in overleggen zoals de gemeentelijke regiegroep jeugdbeleid en het overleg van de opvoedgroep Noord. BoekStart Een leesbevorderingsprogramma voor ouders en baby’s. Samenwerking met: CJG, Vitras en gemeente. Doel: taalontwikkeling van kinderen van 0-2 jaar en stimuleren van leesbevordering bij hun ouders. Totaal aantal leden 0-2 jaar per 31 dec 2014: 246.
IJsselstein, januari 2015
5
Nationale voorleesdagen 22 januari -1 februari Samenwerking met: kinderopvang en peuterspeelzalen/VVE, onderbouw basisscholen. Doelgroep: kinderen uit de voor- en vroegschoolse leeftijd en hun ouders. Doel: kennismaking met de bibliotheek en met (voor)lezen. Wethouder Marijke van Beukering las voor aan 22 peuters van kinderopvang Het Stadje. Gedurende de week kwamen er 4 peutergroepen op bezoek met in totaal 64 kinderen. Voorlezen Voorlezen op woensdagmiddag: wekelijks. Samenwerking met: een groep getrainde vrijwilligers. Doel: kinderen in aanraking laten komen met voorlezen en (voorlees)plezier laten ervaren. Doelgroep: kinderen van 4-6 jaar en hun ouders. In totaal namen ongeveer 200 kinderen deel aan de voorleesactiviteiten. De peuters van kinderopvang 't Stadje en de ouderen van dagbesteding De Meikers (Ewoud) bezochten in de aanloop naar koningsdag de Bibliotheek en werden gezamenlijk voorgelezen. Ook werd er door de 2 generaties samen gezongen onder gitaarbegeleiding (25 deelnemers). Koningsmiddag Naar aanleiding van de koninklijke fototentoonstelling in samenwerking met Museum IJsselstein werd er op 2 woensdagmiddagen voorgelezen en werden verhalen verteld. Er was een hofdame, er werd poppenkast gespeeld en er was een optreden van het kinderorkest van Amicitia (beide middagen circa 40 toeschouwers).
IJsselstein, januari 2015
6
Voorleestv Vanaf september kunnen ouders een (rust)moment van de dag invullen met korte films waarin mooie en spannende verhalen worden voorgelezen door ervaren voorlezers. Deze verhalen zijn gekozen door jeugdexperts van de Bibliotheek en zijn geschikt voor kinderen van 2 t/m 8 jaar. De opnamen zijn gemaakt door RTV9. Bij de feestelijke lancering waren 30 kinderen en hun ouders van Kinderopvang ’t Stadje en van BSO IJsselstein aanwezig. De filmpjes zijn te vinden en te bekijken via de website van de Bibliotheek.
Dansletters Wekelijks vinden workshops Dansletters plaats voor verschillende groepen kinderen tussen 2 en 6 jaar. Dansletters is een unieke methode om peuters en kleuters voor te bereiden op het leren schrijven. Gemiddeld waren per keer 5 ouders met hun kind aanwezig. Lezing Mark Mieras In samenwerking met Basisschool De Overkant organiseerde de Bibliotheek een lezing van Mark Mieras, over het belang van kunsteducatie voor het kinderbrein. Er waren 45 belangstellenden. Boekpresentatie In januari vond de feestelijke presentatie plaats van een boekje met verhalen van leerlingen van de Torenuil. Tienerschrijfster Merel Hol bood aan wethouder Marijke van Beukering het eerste exemplaar aan. Week van de Opvoeding Samen met het CJG heeft de Bibliotheek een programma samengesteld voor de week van de opvoeding. Twee activiteiten vonden plaats in de Bibliotheek: de workshop minipubers (voor 30 ouders van basisschoolleerlingen) en een theatrale activiteit i.s.m. Kwibus op woensdagmiddag (30 kinderen).
IJsselstein, januari 2015
7
Oudercafé MOOIJ Meer Ouders Ontmoeten in IJsselstein: 10 oudercafé’s rond opvoedthema’s. Samenwerking met: Vitras (jeugdverpleegkundigen) en CJG. Doel en doelgroep: ouders van jonge kinderen ontmoeten elkaar en gaan met elkaar en een deskundige gast in gesprek. Thema’s: Ontmoeten- ervaringen delen- vragen (in jan. en sept.) Koken voor je kleintje Baby- en peuterzwemmen Speltherapie Op vakantie met je baby/peuter Feest, met DansExpress Spelen met je kind, met speel-o-theek, Gezonde voeding Fantasie en angsten In totaal 86 ouders en 87 kinderen namen deel aan deze oudercafé’s.
RTVUtrecht heeft tijdens het oudercafé in de maand juni gefilmd. Dit onderdeel is opgenomen in een film over bibliotheken in de provincie Utrecht. http://www.bibliotheeklekijssel.nl/nieuws/giphart-leent-uit-bij-rtv-utrecht-.html VoorleesExpress De VoorleesExpress stimuleert de taalontwikkeling van kinderen en verrijkt de taalomgeving thuis. Twintig weken lang komt een vrijwillige voorlezer thuis bij een gezin met kinderen van 2 tot en met 8 jaar. Het gaat hierbij om kinderen die moeite hebben met de Nederlandse taal en die opgroeien in een taalarme thuisomgeving. De vrijwilliger introduceert het voorleesritueel bij het gezin. De ouders krijgen handvatten om het voorlezen zelf over te nemen en boeken een blijvende plek te geven in het dagelijks leven.
De Bibliotheek Lek & IJssel realiseert de VoorleesExpress via fondsenwerving. Vrijwilligers zijn geworven en getraind in een workshop interactief voorlezen. Basisonderwijs, VVE en logopediepraktijken zorgen voor toeleiding van de gezinnen. In oktober zijn de eerste gezinnen gestart.
VoorleesExpress: gezin en voorlezer
IJsselstein, januari 2015
8
JongerenInformatiePunt Samenwerking tussen JIP (Pulse) en de Bibliotheek op het gebied van informatievoorziening voor jongeren en activiteiten voor jongeren. Doelgroep: jongeren van 12-23 jaar. Doel: meerwaarde bieden door elkaars deskundigheid te benutten en aan te vullen, versterken van draagvlak, verbinden via elkaars netwerk. Aansluitend bij het thema van de Boekenweek (reizen) organiseerden de Bibliotheek en JIP samen een informatiemarkt met (mini) workshops voor jongeren: leren, werken en ontdekken in het buitenland. JIP en Bibliotheek werkten samen mee aan het raadsbrede initiatief om vóór de gemeenteraadsverkiezingen in maart een jongerendebat te organiseren.
4. Educatie Algemeen Jaarlijks biedt de Bibliotheek aan alle basisscholen en instellingen voor de voorschoolse doelgroepen het Jaarprogramma Educatie 0-12 jaar aan, gericht op leesplezier, taalvaardigheid, (voor)leesvaardigheid en informatievaardigheid. Naar behoefte kunnen activiteiten en diensten worden afgenomen; vanaf dit schooljaar voor het eerst via de webshop educatie. De programmaonderdelen zijn afgestemd op de wensen van de basisscholen en de voorschoolse instellingen. Hun behoeften worden tijdens regelmatige accountgesprekken geïnventariseerd. In het Jaarprogramma zijn de doelen per product of dienst geformuleerd (deze zijn onder meer gebaseerd op de basisdoelen kinderopvang en de eindtermen basisonderwijs). Gesprek op school (informatie, advies en ondersteuning). Doel: advies op maat rond leesbevordering en mediawijsheid. Dertien scholen maakten gebruik van deze mogelijkheid en 12 gesprekken vonden plaats met peuterspeelzalen/kinderopvang. Schoolabonnement Doel: bijdragen aan het creëren van een goede en inspirerende leesomgeving in de groep. Op 31 december telde de Bibliotheek 18 groepsabonnementen voor scholen en 9 kinderopvang/peuterspeelzaalabonnementen. De Leesmonitor In de Leesmonitor worden gegevens verzameld over: - het leen- en leesgedrag van leerlingen; - de leesmotivatie van leerlingen; - het leesbevorderende gedrag van leerkrachten. Daarmee krijgen we inzicht in het effect van de activiteiten rondom lezen en mediawijsheid. De aanwezige toetsgegevens van de school verrijken we met de uitleengegevens van de bibliotheek. Doel: bijdragen aan opbrengst gericht werken en op basis van uitkomsten uit de leesmonitor onderwijsdoelen vaststellen. Op één school (speciaal onderwijs) is de Leesmonitor afgenomen. De resultaten worden door de school en de Bibliotheek samen verwerkt in een jaarplan.
IJsselstein, januari 2015
9
Nationale Voorleeswedstrijd Doel: kinderen via voorlezen enthousiast maken voor lezen in het algemeen en kinder- en jeugdliteratuur in het bijzonder. Twaalf scholen deden mee aan de lokale rondes in IJsselstein. De winnaars van 3 scholen gingen door naar de regioronde in het Calscollege. Daar won een leerling van de Ark; zij mocht door naar de provinciale ronde. Veel publiek bij de voorleeswedstrijd Peuterbezoeken Doel: het belang en plezier van voorlezen laten ervaren. Vijf peutergroepen met in totaal 64 kinderen brachten een bezoek aan de Bibliotheek. Groepsbezoeken Doel: kennismaken met de Bibliotheek en met de collectie, leesplezier en leesmotivatie vergroten. Eén groep 3 bracht een bezoek aan de Bibliotheek en 2 groepen 5. Groepsbezoeken groep 6 Doel: leerlingen op een speelse en educatieve manier leren hoe je slim en snel bruikbare en juiste informatie kunt vinden. Eén groep 6 bracht het eerste halfjaar een bezoek aan de Bibliotheek. Leespleziermodules Doel: door middel van kant en klare Leesbevorderingsprojecten per leerjaar leesplezier en leesmotivatie vergroten. Door de scholen zijn in totaal 5 modules gebruikt en 1 themacollectie. Schoolwise Het nieuwe schoolbibliotheeksysteem Schoolwise wordt m.i.v. schooljaar 2014-2015 door 4 scholen afgenomen. Na een informatiebijeenkomst is bij meerdere scholen belangstelling om hiermee te gaan werken en de koppeling te maken met de openbare bibliotheek, niet alleen technisch maar ook inhoudelijk. Van 4 scholen zijn de schoolbibliotheekouders getraind. Digitale nieuwsbrieven 0-4 jaar en 4-12 jaar Doel: leerkrachten en pedagogisch medewerkers inspireren met leesbevorderingacties, workshops, activiteiten, websites en nieuws uit de wereld van kinderboeken en mediawijsheid. Alle basisscholen en voorschoolse instellingen in ons werkgebied zijn geabonneerd. Er zijn 8 nieuwsbrieven 4 – 12 jaar naar 320 adressen verstuurd en 3 nieuwsbrieven 0-4 jaar naar 145 adressen. IJsselstein, januari 2015, de Bibliotheek Lek & IJssel
IJsselstein, januari 2015
10