Resultaat 2013 de Bibliotheek Lek & IJssel – Vianen Inhoud: 1. Feiten en cijfers A. Openstelling B. Collectie C. Leden en bezoekers
2. Activiteiten en samenwerkingspartners Voorleesavond Boekenweek Bezoek van de koning Biebwinkel Workshops Sponsoring en fondsenwerving Leeskringen en leesclubs Contact met de politiek
3. Activiteiten en samenwerkingspartners: jeugd Boekstart Peuters en kleuters Kinderboekenweek
4. Educatie Bibliotheek op School Everdingen
5. Tenslotte Concrete plannen voor 2014
februari 2014
1
1. Feiten en cijfers A. Openstelling De openingsuren van de Bibliotheek zijn in 2013 gelijk gebleven: 32 uur per week, waarvan 8 uur (25% van de openingsuren) buiten kantoortijden. De openingstijden van de Bibliotheek staan op de website. Bezoekers kunnen gebruik maken van het wifi-netwerk: veel vaste bezoekers komen regelmatig in de Bibliotheek werken of studeren. Er zijn 9 pc’s beschikbaar en langzamerhand nemen steeds meer mensen hun eigen laptop of tablet mee als ze in de Bibliotheek werken. De Bibliotheek heeft een leestafel met 66 tijdschriften en 4 dagbladen. In de Bibliotheek zijn koffie-, thee- en waterfaciliteiten. De Bibliotheek is toegankelijk voor mindervaliden. Terugbrengen buiten de openingstijden kan via de inleverbrievenbus. In het voorjaar heeft de Bibliotheek onderzoek gedaan onder de bezoekers en ze gevraagd naar hun ervaringen met de Bibliotheek en de opstelling van de collectie. In totaal zijn 30 klanten uitgebreid bevraagd. Uit dit onderzoek blijkt het volgende: ongeveer de helft van de bezoekers blijft gemiddeld langer dan een half uur in de Bibliotheek; de meeste respondenten zijn al lang tot zeer lang lid; de nieuwe opstelling verrast de meeste bezoekers: de displays verleiden de klanten tot meer meenemen; de respondenten zijn erg tevreden over de medewerkers; vriendelijk en behulpzaam wordt veel genoemd. Naar aanleiding van dit onderzoek is een aantal zaken bijgesteld in de dienstverlening aan de bezoekers. Enkele citaten uit het onderzoek: De bibliotheek is meer van nu, met de kunstuitleen erbij. Het is flitsender geworden, geen ouderwetse bieb, kleuriger. Het voelt hier heel prettig, zoals een bibliotheek zou moeten zijn. Boeken door elkaar op tafel vind ik leuker, kan ik lekker snuffelen. Het ziet er gezellig uit, maar het is minder overzichtelijk. In Everdingen verhuisde het Bibliotheekpunt in juli van het Rabobankgebouw naar de Regenboogschool en werd daarmee een officiële Bibliotheek op School. Dit Bibliotheekpunt is 1 uur per week geopend. In Hagestein is een Bibliotheekpunt in de school met een collectie voor kinderen gedurende 1¼ uur per week geopend. In Zijderveld is een Bibliotheekpunt in de school met een collectie voor kinderen gedurende ¾ uur per week geopend. In de publieksservice in de gemeente Vianen werken naast professionals 8 vrijwillige medewerkers (17 uur per week), en er is één expertvrijwilliger actief.
februari 2014
2
B. Collectie 1)
Bezit 2011
Bibliotheek Vianen 1
Bezit 2012
19.641
Gepland 2013
20.244
19.400
Bezit 2013 19.621
exclusief tijdschriften 1)
Uitleningen 2011
Bibliotheek Vianen
Everdingen Hagestein Zijderveld
Uitleningen 2012
152.776
147.325
Uitleningen 2012 292 2.348 3.122
Prognose 2013
Uitleningen 2013
148.500
133.237
Uitleningen 2013 404 1.952 4.473
Percentage toename/afname
2)
- 10%
Percentage toename / afname + 38% - 17% + 44%
De uitleningen in Vianen vertonen een dalende lijn. Dit komt overeen met de landelijke ontwikkelingen van afname van het aantal uitleningen. De totale collectie kent een uitleenfrequentie van 6,6 (het gemiddeld aantal keren dat een boek per jaar wordt geleend). Provinciaal gezien is de uitleenfrequentie rond de 5; in Vianen is dit dus bovengemiddeld. Gezien het gebruik zou de collectie moeten groeien met 1.000 media. Voor groei is het collectiebudget in 2014 niet toereikend. In de provincie Utrecht is het aantal uitleningen in 2013 over het geheel genomen licht gedaald met 2%, het hoofdbestanddeel boeken daalt eveneens met 2% op jaarbasis. De toename van het aantal uitleningen in Everdingen kan worden toegeschreven aan de verhuizing naar de school en daarmee een betere bereikbaarheid. Het Bibliotheekpunt in Zijderveld wordt – ondanks het geringe aantal openingsuren – bijzonder goed gebruikt. C. Leden en bezoeken Leden 2011 Boekstart 0-2 jaar Jeugd 3-11 jaar Jeugd 12-17 jaar Volwassenen (betalende leden)
Leden 2012
Prognose 2013
1.460 860
1.374 848
1.500 850
Leden 2013 99 1.216 822
1.708
1.633
1.700
1.424#
- 6%
4.028
3.855
4.050
118 3.679
- 5%
Diversen *** Totaal
Percentage toename/afname
2)
- 4% * - 3%
*Jeugd 0 – 11 jaar (Boekstart en 3-11 jaar bij elkaar geteld) ** volwassenen en diversen bij elkaar geteld ** * leeskringen, scholen, instellingen, personeel, gastleners (in 2012 en daarvoor geteld bij volwassenen) # incl. 365 leden van 65 jaar en ouder
Bezoeken 2011 66.645 2)
Bezoeken 2012 63.958
Prognose 2013 65.000
Bezoeken 2013 59.704
Percentage toename/afname 2) - 7%
Het percentage is berekend ten opzichte van 2012 en afgerond op hele percentages.
februari 2014
3
Vanaf 18 jaar betalen de leden contributie. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen een klein abonnement (€ 28,00; aantal te lenen materialen is gemaximeerd) en een standaardabonnement (€ 48,50; onbeperkt lenen). Leden en bezoeken zijn gedaald in 2013. Uiteraard verricht de Bibliotheek inspanningen om deze trend tegen te gaan. Ook in een aantal van onze andere bibliotheken zien we deze tendens en dit is een landelijk gegeven: minder mensen maken gebruik van de uitleenfunctie van de Bibliotheek. De daling bij de jeugd en jongeren is minder groot dan bij de volwassenen, de betalende leden. In de gemeente Vianen is 18% van de inwoners lid van de Bibliotheek. In de provincie Utrecht is er in 2013 een netto ledenverlies 2,6% geweest. Gemiddeld is het aantal jeugdleden stabiel, maar onderling zijn er opvallende verschillen. Alle bibliotheken verliezen betalende leden, gemiddeld 6,2%.
2. Activiteiten en samenwerkingspartners Belangrijke samenwerkingspartners in Vianen zijn de Stichting Welzijn en Boekhandel Bruna. Voorleesavond
In de Hof van Batenstein organiseerden de Stichting Welzijn Vianen en de Bibliotheek in nauwe samenwerking met de Bruna een voorleesavond met Yvonne Keuls, voor 120 belangstellenden. De burgemeester was aanwezig en verzorgde de aftrap van het voorlezen.
Yvonne Keuls leest voor
Boekenweek Tijdens de Boekenweek presenteerde de Viaanse auteur John Toxopeus zijn debuut Desnoods met harde hand in de Bibliotheek. In samenwerking met Boekhandel Bruna was er een signeersessie. Bezoek van de koning In samenwerking met de gemeente Vianen werd de film Toast op de koning gemaakt, als cadeau voor het koningspaar. Tijdens het bezoek aan Vianen van het koningspaar was de Bibliotheek open voor publiek, zodat het bezoek via een live-verbinding met de Voorstraat gevolgd kon worden. Biebwinkel Met Boekhandel Bruna ontwikkelde de Bibliotheek de Biebwinkel: een verkooppunt van de boekhandel in de Bibliotheek met als doel om de klanten meer keuzemogelijkheid te bieden (lenen of kopen). Het gebruiksgemak voor de bezoekers wordt daarmee vergroot.
februari 2014
4
Deze samenwerking heeft als positief neveneffect dat bibliotheek en boekhandel gebruik kunnen maken van elkaars deskundigheid. Wethouder Verweij opende tijdens de Week van de Bibliotheek de Biebwinkel. Tot nu toe voldoen de resultaten nog niet aan de ambitieuze doelstelling van een verkoop van twee boeken per dag. De Bibliotheek zal extra inspanningen doen om de verkoop te verhogen.
Opening Biebwinkel door wethouder Marcel Verweij
Workshops In december organiseerde de Bibliotheek samen met CreaBeez drie workshops surprises maken en een middag winterknutselen. In totaal namen hier 40 bezoekers aan deel. Sponsoring en fondsenwerving
Met 50 deelnemers (medewerkers, klanten) fietste de Bibliotheek mee in de sponsorfietstocht van Rabobank Vijfheerenlanden. Hiermee verdienden de deelnemers € 500,00 voor Vrienden van de Bibliotheek Vianen. Deelnemerskaart fietstocht Rabobank
In november was er de Week van de Bibliotheek, een week gericht op fondsenwerving door middel van activiteiten. Er ging een intensieve periode van voorbereiding aan vooraf. Allereerst werden ambassadeurs geworven, mensen die de Bibliotheek een warm hart toedragen en die zich willen inzetten om anderen te werven als Vriend of als ambassadeur. Tijdens de Week van de Bibliotheek zijn de volgende activiteiten gehouden: Workshop autobiografisch schrijven (5 deelnemers). Inspiratieworkshop voorlezen voor ouders en grootouders (2 deelnemers). Workshop levensverhalen schrijven (5 deelnemers). Lezing door Judith Koelemeijer, in samenwerking met Bruna (47 deelnemers). Boekenmarkt in de Burgerzaal, ca. 150 bezoekers. Uiteindelijk resultaat was 39 vrienden en een opbrengst van meer dan € 2.000,-. Leeskringen en leesclubs In Vianen maken 4 leeskringen gebruik van de speciale service met leeskringkratten. Elke leeskringkrat bevat 8 exemplaren van een titel en leeskringen gebruiken zo’n krat ter voorbereiding op hun leeskringbijeenkomst. In totaal bereikt de Bibliotheek hiermee 32 zeer gemotiveerde lezers.
februari 2014
5
Vooral de contacten met de leeskring Read & Meet zijn waardevol en intensief. De deelnemers zijn ambassadeur voor de Bibliotheek en zij zijn de oprichters van de eerste Boekspot in Vianen (in de Hof van Batenstein). Een Boekspot is een openbare, toegankelijke plek waar je boeken kunt vinden en delen. Het gebruik is gratis en er zijn weinig regels. Beheerders van de Viaanse Boekspot zijn leden van de leeskring Read & Meet. In het kader van Nederland Leest verzorgde de landelijke stichting Senia een presentatie voor leeskringen over “Erik of het klein insectenboek” van Godfried Bomans. Contact met de politiek In het kader van de komende gemeenteraadsverkiezingen heeft de Bibliotheek actief de politieke fracties benaderd. Met de meeste fracties heeft een uitgebreid gesprek plaatsgevonden; de gesprekken zijn over en weer als verhelderend ervaren.
3. Activiteiten en samenwerkingspartners: jeugd Boekstart De Bibliotheek werkt structureel samen met de gemeente en Rivas voor de doelgroep 0-4 jaar in het programma Boekstart. Ouders van pasgeboren baby’s krijgen op het consultatiebureau informatie over taalontwikkeling en leesbevordering. Ze ontvangen een waardebon waarmee in de bibliotheek een koffertje kan worden opgehaald met een babyboek en een CD met liedjes en rijmpjes. De Bibliotheek laat de ouders zien welke media er voorhanden zijn voor elke fase en promoot het gratis lidmaatschap voor kinderen. Als vervolg hierop is met landelijke subsidie het project Boekstart in de kinderopvang uitgevoerd. Op drie locaties van de stichting Kinderopvang Vianen is een stimulerende leesomgeving gecreëerd voor jonge kinderen van 0-4 jaar. Voorlezen en leesbevordering hebben een vaste plek in de kinderopvang gekregen. Professionals van de bibliotheek hebben 4 pedagogisch medewerkers opgeleid tot voorleescoördinator en 7 pedagogisch medewerkers hebben de praktische training interactief voorlezen gevolgd. Ouders worden betrokken, zodat thuis ook meer voorgelezen wordt en zij bekend worden gemaakt met de mogelijkheden van de bibliotheek. Op 2 juli werd een samenwerkingsovereenkomst getekend door de directeuren van Stichting Kinderopvang Vianen en de Bibliotheek. Peuters en kleuters Tijdens de Nationale Voorleesdagen is door 3 peutergroepen deelgenomen aan het programma “100 nachtjes slapen”. Maandelijks wordt voorgelezen op woensdagmiddag voor kinderen van 4-6 jaar. De opkomst is matig (3-4 kinderen per keer) waardoor in 2014 geprobeerd wordt met een wekelijkse routine meer bereik te krijgen.
februari 2014
6
Kinderboekenweek In de Kinderboekenweek was er een sportieve feestelijke opening rond het thema “Klaar voor de start” waarin is samengewerkt met speel-o-theek de Blokkendoos en sportservice Midden Nederland. Een topsporter las voor, 28 kinderen namen deel aan de middag.
4. Educatie We bieden basisonderwijs en voorschoolse instellingen een vraaggestuurd programma aan voor 0-12 jaar, gericht op leesplezier, taalvaardigheid, (voor)leesvaardigheid en informatievaardigheid. Naar behoefte kunnen één of meerdere producten of diensten worden afgenomen. 2 scholen hebben een gesprek gehad voor informatie, advies en ondersteuning; 9 scholen hebben tezamen 22 schoolabonnementen; 4 scholen hebben deelgenomen aan de Viaanse voorronde van de Nationale Voorleeswedstrijd. Een leerling van de Voorhof won de lokale voorronde, vervolgens de regiowedstrijd en mocht door naar de provinciale ronde; 2 scholen kwamen met groep 6 op bezoek (54 leerlingen); 1 school kwam op bezoek met groep 1-2 (14 leerlingen); 4 scholen werkten met leespleziermodules in de klas (125 leerlingen); 22 groepen 3, van 10 scholen, (493 leerlingen) kwamen op bezoek rondom het project Woorden in de Wijk, een cultuureducatieproject waarin samen werd gewerkt met Kunst Centraal; 15 groepen 5 en 6 van 9 scholen (386 leerlingen) kwamen op bezoek bij het cultuureducatieproject Buurt in Beeld (i.s.m. Kunst Centraal). Bibliotheek op School Everdingen Het bibliotheekpunt Everdingen is verhuisd en per 1 juli gevestigd in de Regenboogschool. Dit geeft kansen voor intensievere samenwerking met de school. In het kader van de landelijke stimuleringsregeling De Bibliotheek op School is subsidie verkregen voor het schooljaar 2013/2014. Samenwerking tussen school en bibliotheek op het gebied van leesbevordering wordt daarmee structureel opgezet. Op 4 september heeft wethouder Verweij de Bibliotheek op school officieel heropend.
5. Tenslotte De Bibliotheek bindt en verbindt organisaties en individuen. De komende jaren gaan we de fysieke bibliotheek nog meer de place to be maken door meer samenwerking met de gemeente op de thema’s van sociaal beleid en meer ruimte voor ondernemerschap en samenwerking met bedrijven. Daarbij zal de verbinding van de digitale bibliotheek met de fysieke bibliotheek de komende jaren verder vorm en inhoud krijgen. De bibliotheek zal daarmee nog meer mensen den doelgroepen van dienst kunnen zijn. Concrete plannen voor 2014: organiseren van oudercafés rond opvoedthema’s in samenwerking met het CJG; wij zijn partner bij taalontwikkeling en preventie van laaggeletterdheid. De Voorleesexpress wordt uitgevoerd met externe financiering; de collectie te lenen e-books en e-luisterboeken wordt sterk uitgebreid; de Bibliotheek levert een actieve bijdrage aan NL Doet; we realiseren een podium voor media, educatie en persoonlijke ontwikkeling (de Verdieping). Op termijn (2015) zijn de activiteiten kostendekkend.
februari 2014
7
