Reprografie recht. Thuiskopie

Reprografie

Reprografie recht Thuiskopie

1 of 30

file:///C|/Users/Paul/Documents/Academie/Regie%20cursus%...alogie/Auteursrechten/Syllabus%20Reprografie%20recht.htm (1 of 8)16/01/2009 12:19:13

Reprografie

Cursus Regie Podiumkunsten Tweede jaar

Uitleg SABAM Wat is het reprografierecht?

Wie geniet van een reprografievergoeding ? Het reprografierecht is de vergoeding die moet worden betaald aan auteur en uitgever voor elke kopie die, ingevolge toestemming door de wetgever*, kan gemaakt worden van een (deel van) auteurrechtelijk beschermd werk. *De toestemming van de wetgever geldt enkel indien de kopie gemaakt wordt voor bepaalde doeleinden en onder bepaalde cumulatieve voorwaarden. 1) Het doel van de reproductie : de kopie mag enkel worden gemaakt hetzij voor privé gebruik, hetzij ter illustratie bij onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek. (Auteurswet 30/06/1994) 2) De gevolgen van de reproductie mogen niet zodanig zijn dat er afbreuk wordt gedaan aan de normale exploitatie van het werk. (Repartitieplanning, cf. homepage)

Wie moet er reprografierechten betalen? Het reprografierecht maakt een uitzondering op het basisprincipe van de auteurswet. Om een werk te gebruiken in dit uitzonderingscader is geen voorafgaande toestemming van de auteur nodig. Dit is wat men noemt de 'wettelijke licentie'. In ruil voor deze wettelijke licentie verplicht de wetgever de gebruikers om een bijdrage te betalen bij een centraal beheersorganisme, namelijk Reprobel.

2 of 30


Reprografie

REPROBEL en SABAM

Reprobel is een coöperative vennootschap. Ze werd bij koninklijk besluit aangesteld om de reprografierechten in België te innen. Zij bestaat uit twee colleges, het Auteurscollege en het Uitgeverscollege, waartussen de inningen gelijkelijk worden verdeeld. Reprobel opereert in een internationale context, als lid van de International Federation of Reproduction Rights Organisations (IFRRO). Naast andere Belgische auteursrechten- en uitgeversorganisaties heeft ook SABAM zitting in beide colleges van Reprobel. Zij claimt er de reprografierechten die aan haar leden toekomen.

Repartities SABAM

Uw door SABAM ontvangen reprografierechten worden eenmaal per jaar uitgekeerd (cf. Repartitieplanning, via de homepage, et Verdelingsreglement). Met vragen over de uitbetaling van uw rechten kunt u altijd terecht bij onze Ledenservice, hetzij bij Krista Goosens Tel : 02/286.83.39 e-mail : [email protected], hetzij bij Jean-Marie Paduart Tel : 02/286.83.12 e-mail : [email protected].

Welke werken komen in aanmerking voor een reprografievergoeding? Algemeen

Auteurs hebben recht op een vergoeding ter compensatie van de fotokopieën die door derden worden gemaakt van hun literaire, educatieve of wetenschappelijke teksten en andere soorten teksten; van hun journalistieke teksten; van hun partituren; van hun foto's en andere visuele werken en werken van beeldende kunst die op grafische of soortgelijke drager zijn gepubliceerd. Uitgevers hebben recht op een vergoeding ter compensatie van de fotokopieën die door derden worden gemaakt van hun boeken, partituren of andere soorten publicaties die op grafische of soortgelijke drager zijn uitgegeven. Fotokopie : de publicatie waarin het werk is verschenen mag niet groter zijn dan A3-formaat, om door een derde te kunnen worden gefotokopieerd. Publicatie : de aan te geven werken moeten ofwel door een uitgeverij gepubliceerd zijn, ofwel door de auteur zelf aan het publiek ter beschikking gesteld zijn, ofwel in eigen beheer uitgegeven zijn. Grafische drager : de aan te geven werken moeten op papier of soortgelijke drager (bv.: transparant) gepubliceerd zijn. Het reprografiereglement geldt niet voor filmproducties (noch scenario's), radio- of televisie-uitzendingen, muziekcd's, werken op cd-rom of via internet beschikbare werken, computerprogramma's en elektronische databanken. Om reprografierechten te kunnen genieten hoeft u ons alleen, via de daartoe bestemde formulieren (cf. Aangifteformulieren), de aangifte van uw werken toe te sturen, vanaf 1 januari van het jaar volgend op de publicatie ervan. De uiterste inzendingsdatum is 30 september (cf. Reglement).

AUTEURS : Categorieën werken 3 of 30


Reprografie

Teksten van verschillende vorm, die de verwoording zijn van verbeelding of artistieke creatie. Bijvoorbeeld : romans, gedichten, toneelstukken, essays, liedteksten, tekstballonnen (in strips), teksten in kinderboeken, enz.

Teksten van verschillende vorm, die geschreven zijn met het oog op het onderwijs in het bijzonder en de vorming in het algemeen, of teksten die het resultaat zijn van experimenten, waarnemingen en/of een systematisch, precies en diepgaand onderzoek. Bijvoorbeeld: handboeken en schoolboeken, syllabussen, handleidingen, cursussen, vakantieschriften, studies en artikelen in een wetenschappelijk tijdschrift, proefschriften, woordenboeken en gespecialiseerde encyclopedieën, enz.

Teksten die niet in de andere categorieën thuishoren. Bijvoorbeeld: op de praktijk gerichte teksten (knutselen, ontspanning, sport, koken), hotel/restaurant/reisgidsen, agenda's, catalogi van tentoonstellingen of musea, kunstboeken, enz.

Teksten van verschillende vorm, die de actualiteit of algemene informatie verslaan en waarvan de bestemming in de eerste plaats de publicatie in de pers is. Bijvoorbeeld : reportages, interviews, artikelen, recensies, enz.

Volledige notering van een muziekcompositie, met of zonder tekst, vastgesteld op een grafische of soortgelijke drager.

Bijvoorbeeld: schilderijen, beeldhouwwerken, schetsen, tekeningen, karikaturen, grafische vormgeving en infografie, architectuur, kaarten, plannen en technische tekeningen, enz. die op grafische drager zijn gepubliceerde.

EDITEURS : Categorieën werken

Het moet gaan om een samengevoegde (ongeacht de gebruikte techniek), en meestal niet aan een regelmatige verschijning gebonden publicatie (tijdschriften en dagbladen komen dus niet in aanmerking). 4 of 30


Reprografie

1. 2. 3. 4. 5.

Educatieve boeken (schoolboeken, handboeken, enz.). Wetenschappelijke boeken (zuivere wetenschappen, politieke wetenschappen, talen, enz.). Algemene boeken (romans, dichtbundels, toneelstukken, enz.). Strips. Naslagwerken (encyclopedieën, woordenboeken, enz.).

Publicaties die niet in de categorieën BOEKEN en PARTITUREN thuishoren en die geen dagbladen noch tijdschrift zijn, bijvoorbeeld: kalenders, agenda's, keukenfiches, en -recepten, briefkaarten toeristische en commerciële folders, enz.

Volledige noteringen van vocale en/of instrumentale compositie.

Voorbeelden van niet-beschermde werken:

Bankuitreksels, interne en administratieve nota's, facturen, briefwisseling, notulen van vergaderingen, formulieren, publicaties die door de overheid zijn opgelegd, documenten en omzendbrieven van verenigingen aan hun leden, betaalmiddelen, statistieken, jaarverslagen, activiteitenverslagen, enz. En ook officiële akten van de overheid, zoals alle besluiten en handelingen van de nationale, Europese (bv Europese Unie, Raad van Europa) en internationale (bv OESO, WHO) overheden, en met name wetten, decreten, koninklijke en ministiële besluiten, ministriële omzendbrieven, parlementaire documenten, richtlijnen, verordeningen, mededelingen, aanbevelingen, groenboeken van de Europese Commissie, (voor)ontwerpen van dergelijke besluiten en handelingen, vonnissen en arresten, notariële akten, enz.

Aangifteformulieren Uw aangiften voor de reprografierechten moeten worden ingediend op de daartoe bestemde formulieren. Alleen uw nieuwe publicaties en/of heruitgegeven werken mogen worden aangegeven. Wanneer uw werken eenmaal aangegeven zijn, is het niet nodig ze het jaar nadien nogmaals aan te geven.

AUTEURS

De aangifteformulieren mogen ons ofwel elektronisch, ofwel via de post worden teruggestuurd, vanaf 1 januari tot 30 september. Kiest u ervoor om ze per e-mail op te sturen, dan moet u een of meer REPRONET-formulieren invullen en terugsturen naar: [email protected]. Kiest u ervoor om ze via de post op te sturen, dan moet u een of meer REPROPOST-formulieren invullen en terugsturen naar: Soumaya El Khazrouni, SABAM, Afdeling Collectieve Repartities-OCD, Aarlenstraat, 75-77, 1040 Brussel. Het is bovendien een absolute must het formulier te downloaden en in te vullen dat overeenstemt met het jaar van 5 of 30


Reprografie

publicatie van uw werken (bv. in 2006 gepubliceerde literaire werken => formulier LIT-2006).

UITGEVERS

Om u bij het invullen van uw formulieren te helpen, is er een handboek beschikbaar. Vergeet dat niet te downloaden door op de onderstaande link te klikken.

De aangifteformulieren (zie onderstaande links) mogen ons op twee manieren worden teruggestuurd, hetzij elektronisch naar [email protected], hetzij via de post naar : Soumaya El Khazrouni, SABAM, Afdeling Collectieve Repartities-OCD, Aarlenstraat, 75-77, 1040 Brussel.

THUISKOPIËREN Uitleg SABAM Wat is thuiskopiëren ?

Thuiskopiëren Thuiskopiëren is het opnemen van beeld en geluid voor strikt eigen gebruik. Terwijl kopiëren voor eigen gebruik vroeger niet mocht zonder toestemming van de auteur, is dat tegenwoordig wel toegestaan en wijdverspreid. De apparaten en dragers waarmee zowel muziekwerken als audiovisuele werken kunnen worden gereproduceerd, zijn vandaag de dag legio en courant in gebruik (video-, cd- en dvd-recorders, cd-r's, cd-rw's, dvdr's, enz.). Het wettelijke kader is echter strikt. De legaliteit van het thuiskopiëren is een uitzondering op het reproductierecht. Zonder toestemming van de rechthebbenden blijft het verboden de kopie van een werk te verkopen, uit te lenen of te verhuren of een werk door een derde te laten kopiëren - in die gevallen is er immers geen sprake meer van kopiëren voor eigen gebruik. (Cf. rubriek 3. Wetteksten en repartitiereglementen) Thuiskopiëren kan leiden tot een inkomstenverlies voor de auteurs*, producenten en uitvoerende kunstenaars van muziek- en audiovisuele werken. Ter compensatie hebben zij dan ook recht op een vergoeding. * "Auteur" wordt hier verstaan in de ruime zin van het woord en omvat zowel auteurs van teksten als componisten, 6 of 30


Reprografie

bewerkers, regisseurs, scenarioschrijvers, enz.

Wie is vergoedingsplichtig ?

De thuiskopievergoeding werd mogelijk gemaakt dankzij de heffing van een bijdrage die verschuldigd is door elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die in de Europese Gemeenschap apparaten en/of blanco dragers fabriceert, invoert of aankoopt waarmee thuiskopiëren mogelijk wordt. (Een volledige lijst van de betrokken producten en de geldende tarieven vindt u op: http://www.auvibel.be/.)

De betaling van de thuiskopievergoedingen

In oktober 1995 werd Auvibel door de voor het auteursrecht bevoegde minister aangesteld als beheersvennootschap voor het innen en beheren van het recht op vergoeding voor thuiskopie. Auvibel bestaat uit zes colleges die de geïnde rechten verdelen onder de betrokken partijen, zijnde de auteurs, de producenten en de uitvoerende kunstenaars van muziek- en/of audiovisuele werken. SABAM heeft zitting in twee colleges van Auvibel voor de vergoeding van enerzijds de auteurs van muziekwerken en anderzijds de auteurs van audiovisuele werken. De repartitiereglementen werden in mei 2004 door de bevoegde minister goedgekeurd. De uitbetaling aan de leden kon bijgevolg begin 2005 van start gaan.

Welke werken komen in aanmerking voor een thuiskopievergoeding ?

In het kader van de financiële compensatie voor het thuiskopiëren vergoedt SABAM de auteurs van geluids- en audiovisuele werken. Alle categorieën werken van die twee types worden in aanmerking genomen, zoals blijkt uit het onderstaande schema. Op radio en televisie uitgezonden jingles, generieken en reclamespots vormen daar echter een uitzondering op omdat wordt aangenomen dat die zelden specifiek gekopieerd worden (Cf. rubriek 3. Wetteksten en repartitiereglementen)

Geluidswerken Geluidswerken zijn ofwel muziekwerken, ofwel werken van het audiovisuele type. De vergoedingen voor de bij SABAM aangesloten auteurs vloeien voort uit de inningen van Auvibel bij de fabrikanten, invoerders en aankopers van apparaten of blanco geluidsdragers die aan de thuiskopievergoeding onderworpen zijn .

*

Muziekwerken

Er is voorzien in een vergoeding voor het thuiskopiëren van muziekwerken vastgelegd op analoge of numerieke dragers (vinylplaten, audiocassettes, cd's), en van muziekwerken uitgezonden op nationale en lokale radio's. De rechthebbenden van de muzikale geluidswerken zijn de bij SABAM aangesloten componisten, bewerkers, auteurs, uitgevers, enz.

*

Werken van het audiovisuele type

De benaming geluidswerken van het audiovisuele type slaat bijvoorbeeld op toneelstukken of luisterspelen. Er is voorzien in een vergoeding voor het thuiskopiëren van dit soort werken wanneer zij op nationale en lokale radio's worden uitgezonden. De rechthebbenden van geluidswerken van het audiovisuele type zijn de bij SABAM aangesloten regisseurs, scenarioschrijvers, auteurs, enz.

Audiovisuele werken

7 of 30


Reprografie

De zogenaamde audiovisuele werken worden onderverdeeld in drie types: de werken van "beeldende kunst", de eigenlijke audiovisuele werken en de werken van het muzikale type. De vergoedingen voor de bij SABAM aangesloten auteurs hangen af van de uitzending van hun werken op de Belgische en buitenlandse televisiezenders. Daarbij wordt rekening gehouden met de zenders waarvan de kijkdichtheid in België groter of gelijk is aan 1%. De vergoedingen vloeien voort uit de inningen van Auvibel bij de fabrikanten, invoerders en aankopers van apparaten of blanco audiovisuele dragers die aan de thuiskopievergoeding onderworpen zijn.

*

Werken van "beeldende kunst"

Er is voorzien in een vergoeding voor het thuiskopiëren van werken van "beeldende kunst" (schilderijen, tekeningen, foto's, enz.) wanneer zij voorkomen in een audiovisueel werk dat op televisie wordt uitgezonden. De rechthebbenden van werken van "beeldende kunst" zijn de bij SABAM aangesloten kunstschilders, tekenaars, fotografen, enz.

*

(Eigenlijke) audiovisuele werken

Als eigenlijke audiovisuele werken worden beschouwd fictiefilms (korte en lange speelfilms, animatiefilms, enz.), documentaires en livespektakels. Er is voorzien in een vergoeding voor het thuiskopiëren van dit soort werken wanneer zij op televisie worden uitgezonden. De rechthebbenden van audiovisuele werken zijn de bij SABAM aangesloten regisseurs, scenarioschrijvers, auteurs van teksten of adaptaties, enz.

*

Werken van het muzikale type

Er is voorzien in een vergoeding voor het thuiskopiëren van muziekwerken die voorkomen in een audiovisuele montage (filmmuziek, videoclip, enz.), en voor eigenlijke muziekwerken die op televisie worden uitgezonden. De rechthebbenden van muzikale audiovisuele werken zijn de bij SABAM aangesloten auteurs van muziekcomposities die in het werk vervat zijn.

Wetteksten en repartitiereglementen

Wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten (Wet-Lallemand) De bepalingen over het thuiskopiëren staan in hoofdstuk IV Het kopiëren voor eigen gebruik van werken en prestaties, artikel 55 tot 58. Wet van 22 mei 2005 houdende de omzetting in Belgisch recht van de Europese Richtlijn 2001/29/EG * van 22 mei 2001 betreffende de harmonisatie van bepaalde aspecten van het auteursrecht en de naburige rechten in de informatiemaatschappij De Wet van 22 mei 2005 laat het Belgische auteursrecht de digitale wereld intreden. Deze wet, die op 27 mei 2005 in het Belgisch Staatsblad werd bekendgemaakt, wijzigt de Wet van 30 juni 1994 op verschillende punten. De artikelen 14 tot 17 gaan over het kopiëren voor eigen gebruik en wijzigen respectievelijk de artikelen 55 tot 58 van de Wet van 30 juni 1994. Repartitiereglementen

*

*

8 of 30


.

.

.

Geluid van papier. De nieuwsbrief van Reprobel Jaar 1

nummer 2

zomer 2002

ISSN 1377-6231

edito Het digitaliseren van teksten hoort bij de informatiemaatschappij en er is een nieuwe wetgeving op komst. Prima. Want er zijn wel enkele spelregels te eerbiedigen. Reprobel is voorstander van stabiliteit, mede in het belang van de gebruikers. Het volstaat om in die nieuwe wet het algemeen principe van het exclusief recht te bevestigen en het stelsel van uitzonderingen niet wezenlijk uit te breiden. Die uitzonderingen kunnen, voor zover de begunstigden er geen enkel economisch voordeel uit putten en voor zover er tegelijk een vergoeding tegenover staat. Nu al worden veel digitale kopieën gemaakt in de marge van het exclusief recht. Om de geleden schade voor auteurs en uitgevers volledig te vergoeden, kan het werkterrein voor inningen door Reprobel worden uitgebreid tot bv. printers en de eventuele verbruiksgoederen ervan. Het kopiëren in familiekring van andere beschermde werken op digitale drager dan geluids- en audiovisuele werken (teksten, foto's, grafische werken en afbeeldingen) dient grondig te worden onderzocht voor wat betreft de omvang en de vergoedingen. We maken graag nieuwe digitale vrienden, de dialoog is begonnen… Roger Blanpain Voorzitter

REPROBEL MAAKT RESULTATEN 2001 BEKEND Intussen werkt Reprobel aan een groter gebruikerscomfort, aan een uitgebreide studie over het kopieergedrag in België en houden auteurs en uitgevers de digitale kopieën nauwlettend in het oog. Het principe dat auteurs en uitgevers moeten worden vergoed als uit hun werken wordt gekopieerd, is intussen algemeen aanvaard. De Auteurswet van 1994 voorziet dat, onder bepaalde voorwaarden, kan worden gekopieerd op papier uit beschermde werken, als de auteurs en uitgevers daarvoor een vergoeding krijgen. Reprobel int en verdeelt die vergoeding en speelt met deze dienstverlening een belangrijke rol in de informatiemaatschappij: de gebruikers krijgen een vlotte toegang tot informatie (voor niet-commercieel gebruik) en de auteurs en uitgevers worden correct vergoed. Wat in 2001 werd geïnd, is het resultaat van aangiften voor de periode juli 2000 - juni 2001, laattijdige betalingen voor vroegere periodes, contracten, bijdragen op apparaten en, voorlopig nog beperkt, stortingen door buitenlandse zusterorganisaties.

Belgische bedrijven en instellingen betaalden in 2001 bijna 11,68 miljoen euro aan reprografierechten, als compensatie voor het nemen van kopieën op papier uit beschermde werken. Reprobel inde sinds 1998 jaarlijks gemiddeld 11,20 miljoen euro ten gunste van auteurs en uitgevers. Dat bedrag is naar schatting de helft van de door het kopiëren geleden schade. De afgelopen maanden is een definitieve verdeling voor de periode 1998-2000 op papier gezet. De verdeling van het in 2001 geïnde bedrag wordt later dit jaar verwacht.

AUTEURS EN UITGEVERS TEVREDEN euro (prijsniveau 1997). Reprobel int op dit moment een kleine helft van die geleden schade. Toch zijn de auteurs en uitgevers tevreden over het tot nu toe behaalde resultaat. (vervolg op de volgende pagina)

Sinds 1998 wordt in België jaarlijks zo'n 11,20 miljoen euro geïnd aan reprografierechten. De regering schat de jaarlijkse door auteurs en uitgevers geleden schade op ongeveer 23 miljoen I

N

H

O

U

D

1

REPROBEL MAAKT RESULTATEN 2001 BEKEND - AUTEURS EN UITGEVERS TEVREDEN

2

HOE WORDT HET GELD VERDEELD?

4

U BENT AUTEUR OF UITGEVER?

3

HET BUITENLAND - PERSPECTIEVEN 9 of 30

Geluid van papier. De nieuwsbrief van Reprobel

In een Verslag aan de Koning maakte het Ministerie van Justitie in 1997 een schatting van het aantal in België gemaakte fotokopieën. Het Ministerie kwam uit op 15,5 miljard kopieën. Het Ministerie rekende ook uit welke schade auteurs en uitgevers lijden door het nemen van fotokopieën uit beschermde werken. In Europa varieert het percentage

uit beschermde werken tussen 6,5% (Verenigd Koninkrijk) en 12% (Noorwegen). De geschatte geleden schade per kopie uit een beschermd werk varieert tussen 0,0062 euro (0,25 BEF ) en 0,0297 euro (1,20 BEF). Het Ministerie kwam op basis van deze gegevens uit op een bedrag van 930.000.000 BEF als geschatte geleden schade per jaar. Omgerekend

is dat 23.054.097,80 euro per jaar en 69.162.293,41 euro voor drie jaar. Reprobel inde voor de periode 19982000 34.226.876,99 euro, of 49,49% van de geleden schade. Met wat in 2001 en later nog kan worden geïnd voor de periode 19982000, zal dit percentage vermoedelijk oplopen tot ca. 55%.

HOE WORDT HET GELD VERDEELD? Dit voorjaar werden definitieve afspraken gemaakt over de verdeling van de van 1998 tot en met 2000 geïnde vergoedingen. Reprobel is een koepel van vijftien beheersvennootschappen. Reprobel is verplicht om de geïnde vergoedingen na aftrek van de kosten - in 2001 was dat 13,95% op een 50/50-basis uit te keren aan auteurs en uitgevers, via de erkende auteurs- en uitgeversbeheersvennootschappen. De vennootschappen verzameld in het Auteurscollege verdeelden het geld op basis van zeven categorieën van werken: foto's, andere visuele werken, muziekpartituren, educatiefwetenschappelijke teksten, literaire teksten, journalistieke teksten en andere teksten. Op basis van het door de minister van justitie goedgekeurde verdelingsbarema is vastgelegd dat bij de auteurs 16,78% van het totaalbedrag ter beschikking wordt gesteld van buitenlandse auteurs. En 14% van het voor België bestemde deel wordt op vraag van de minister opzij gelegd voor latere claims en beperkte rechtzettingen. De vennootschappen verzameld in het Uitgeverscollege zetten 17,76% opzij voor buitenlandse rechthebbenden en hebben van het saldo ook 14% opzij gelegd voor latere claims en beperkte rechtzettingen. De uitgevers werkten met vijf categorieën van dragers: boeken, kranten, tijdschriften, muziekpartituren en een restcategorie 'andere'.

Auteurscollege, verdeling 1998-2000 in euro

Journalistieke teksten: 23,9 % = 3.588.188 euro

Muziekpartituren: 0,9 % = 130.650 euro Andere visuele werken: 13,5 % = 2.022.483 euro Andere teksten: 7,3 % = 1.086.948 euro

Educatieve en wetenschappelijke teksten: 38,2 % = 5.724.281 euro

Foto's: 6,6 % = 994.212 euro Literaire teksten: 9,6 % = 1.444.804 euro

© Reprobel, 2002

Uitgeverscollege, verdeling 1998-2000 in euro Kranten: 13,5 % = 2.021.726 euro

Boeken: 61,8 % = 9.269.670 euro

Tijdschriften: 22,6 % = 3.386.577 euro

Muziekpartituren: 1,8 % = 270.627 euro Andere: 0,3 % = 42.966 euro © Reprobel, 2002

° Deze bedragen worden verdeeld in verhouding tot de representativiteit van elk van de betrokken beheersvennootschappen binnen elke categorie.

Geluid van papier

22

zomer 2002

10 of 30


HET BUITENLAND

In

Deze gesprekken zijn het startsein voor onderhandelingen met onze andere Europese zusterorganisaties. Deze zusterorganisaties zijn meestal lid van de International Federation of Reproduction Rights Organisations (IFRRO), net als Reprobel. IFRRO stimuleert en ondersteunt het sluiten van wederkerigheidsakkoorden tussen de diverse beheersvennootschappen.

de loop van 2002 wil Reprobel akkoorden sluiten met buitenlandse zusterorganisaties over de bedragen die de grens oversteken. Op dit moment zijn besprekingen aan de gang met Nederland en Frankrijk. Reprobel verwacht de gesprekken met de organisaties uit deze twee buurlanden te kunnen afronden in september 2002.

PERSPECTIEVEN 2002 - 2003

Wat

het eigen land betreft heeft Reprobel nog vele plannen. Dit jaar staat onder meer op de agenda: een groter gebruikerscomfort, de start van de bij Koninklijk Besluit opgelegde studie naar het kopieergedrag in België en een faire regeling voor de digitale kopieën voor onderwijs en wetenschappelijk onderzoek en voor de thuiskopie .

België moet uiterlijk 22 december 2002 een Europese Richtlijn inzake de informatiemaatschappij en de digitale kopieën (2001/29/EG van 22 mei 2001) omzetten in Belgisch recht. Het spreekt vanzelf dat Reprobel, op grond van zijn bevoegdheid voor de grafische kopie - zowel voor privégebruik als voor onderwijs en onderzoek - nauw betrokken is bij deze problematiek. Meer hierover vindt u op de website van Reprobel, www.reprobel.be. Daarnaast zijn de voorbereidingen gestart voor een grootscheeps onderzoek naar het kopieergedrag in België. Het Koninklijk Besluit van 30 oktober 1997 legt Reprobel op om elke vijf jaar zo'n studie te laten uitvoeren door een onafhankelijk onderzoeksbureau. Op die manier wordt de evolutie van het kopieergedrag in beeld gebracht

ten behoeve van de overheid, van Reprobel én van de gebruikers. Dit onderzoek moet toelaten om de geleden schade in het oog te blijven houden en om de tarievenstructuur te verfijnen en aan te passen aan de realiteit. Reprobel werkt ten slotte aan een groter gebruikerscomfort. Er kwam de voorbije maanden al meer communicatie met de gebruikers, onder meer via de vernieuwde, viertalige website www.reprobel.be met een elektronisch aangifteformulier - en de gratis elektronische nieuwsbrief Geluid van papier. Reprobel werkt ook aan het verkleinen van de foutenmarge.

Geluid van papier

3

Zo zorgde de implementatie van nieuwe beheerssoftware het afgelopen jaar voor enkele haperingen in de facturatie. De laatste problemen terzake zijn voor het einde van deze maand van de baan. Reprobel werkt trouwens aan de oprichting van een ombudsdienst voor beheersvennootschappen, vanuit de overtuiging dat zo'n dienst de gebruikers een grotere zekerheid geeft en dat het bestaan van een ombudsdienst de beheersvennootschappen kan helpen om bepaalde structurele problemen sneller te detecteren en de eigen werking te verfijnen, in het belang van de gebruiker.

3 zomer 2002

11 of 30


AUTEURSVERENIGINGEN ASSUCOPIE

U BENT AUTEUR OF UITGEVER? Als auteur of uitgever heeft u recht op een vergoeding als iemand uit uw werk kopieert voor privé, interne of didactische doeleinden. Reprobel werd door de wetgever aangeduid om de kopieerrechten te innen en te verdelen. Reprobel verdeelt de geïnde vergoedingen onder de aangesloten auteurs- en uitgeversvennootschappen. Deze beheersvennootschappen zorgen ervoor dat het geld terechtkomt bij hun leden. Honderden schrijvers, illustratoren, fotografen en uitgevers van boeken, tijdschriften, kranten en partituren kregen al een deel van de koek. Een overzicht van de verdeling van de bedragen geïnd in 1998 - 2000 vindt u op pagina 2 van deze nieuwsbrief. Bent u nog geen lid van een auteurs- of van een uitgeversvereniging? Dan raden wij u aan om contact op te nemen met een van de nevenstaande vennootschappen.

Société de gestion collective des droits de reprographie des auteurs scolaires,scientifiques et universitaires Contactpersoon: Christian Cherdon Rue Rabelais 17/103 1348 Louvain-la-Neuve Mail: [email protected]

JAM

Journalisten Auteurs Maatschappij Contactpersoon: Alain Guillaume Résidence Palace IPC Wetstraat 155 1040 Brussel Mail: [email protected]

KVBKB

Koninklijke Vereniging der Beroepskunstenaars van België Contactpersoon: Eddy Cochez Frans Courtenslaan 131 1030 Brussel Mail: [email protected] Belgische Vereniging van Auteurs, Componisten en Uitgevers Contactpersoon: Martine Loos Aarlenstraat 75-77 1040 Brussel Mail: [email protected]

Vennootschap van Multimedia-Auteurs Contactpersoon: Béatrice Buyck Koninklijke Prinsstraat 87 1050 Brussel Mail: [email protected]

SOFAM

Multimedia Maatschappij van de Auteurs van de Visuele Kunsten Contactpersoon: Eddy Cochez Frans Courtenslaan 131 1030 Brussel Mail: [email protected]

Vereniging van Educatieve en Wetenschappelijke Auteurs Contactpersonen: Roger Blanpain & Greet Bollens Klein Dalenstraat 46 3020 Winksele Mail: [email protected]

COPIEBEL

REPROPRESS

COPIEPRESSE

RUIT

REPROCOPY

Beheersvennootschap van de Nederlandstalige dagbladuitgevers Contactpersoon : Alex Fordyn Paapsemlaan 22 bus 7 1070 Brussel Mail: [email protected]

REPRO PP

Coöperatieve Vennootschap voor de Reprografierechten van de uitgevers van Periodieke Pers Contactpersoon: Johan Van Cleemput Edmond Machtenslaan 79 b23 1080 Brussel Mail: [email protected]

zomer 2002

SCAM

UITGEVERSVERENIGINGEN

Société de gestion de droits des éditeurs de journaux francophones et germanophone Contactpersoon: Margaret Boribon Boulevard Paepsem 22 b7 1070 Bruxelles Mail: [email protected]

4

Vennootschap van Drama-Auteurs Contactpersoon: Kim Vloebergs Koninklijke Prinsstraat 87 1050 Brussel Mail: [email protected]

VEWA

SABAM

Coopérative de Perception et d’Indemnisation des Editeurs Belges Contactpersoon: Bernard Gérard Boulevard Lambermont 140 b1 1030 Bruxelles Mail: [email protected]

Geluid van papier

SACD

Beheersvennootschap van de Belgische uitgevers van magazines voor de reprografierechten van magazines en periodieken Contactpersoon: Alain Lambrechts Paapsemlaan 22 bus 8 1070 Brussel Mail: [email protected]

Rechten Uitgevers, de beheersvennootschap van de Vlaamse boekenuitgevers Contactpersoon: Jan Vanderheyden Hof ter Schriecklaan 17 2600 Antwerpen Mail: [email protected]

SABAM

Belgische Vereniging van Auteurs, Componisten en uitgevers Contactpersoon: Martine Loos Aarlenstraat 75-77 1040 Brussel Mail: [email protected]

SEMU

Muziekuitgevers Contactpersoon: Marc Hofkens Van Vaerenberghstraat 92 2600 Berchem Mail: [email protected]

Geluid van papier is de nieuwsbrief van Reprobel en verschijnt viermaal per jaar. U kunt zich gratis abonneren via www.reprobel.be. Of stuur een bericht naar [email protected] Hoofdredactie: Wim De Mont Werkten mee aan dit nummer: Roger Blanpain, Wim De Mont, Françoise Hannecart, Karline Vanderlinden, Frédéric Young Concept lay-out : Baudouin de Ville, Traits Graphic Design, Brussel - [email protected] Redactie-adres: Reprobel, Marketing & Communicatie, Koninklijke Prinsstraat 87 B-1050 Brussel, [email protected] 12 of 30 Verantwoordelijke uitgever: Frédéric Young, André Baillonstraat 8, 1190 Brussel Geluid van papier. De nieuwsbrief van Reprobel existe également en français. Lid van de Unie van de Periodieke Pers

Geluid van papier. De nieuwsbrief van Reprobel Jaargang 1

reprobel

•

nummer 1 • winter 2002 • ISSN 1377-6231

Geluid van

EDITO Voor u ligt het eerste nummer van Geluid van papier; een van de middelen waarmee Reprobel vaker en beter communiceren wil met wie fotokopieën neemt van beschermde werken én met de auteurs en uitgevers van die werken. De wet voorziet dat u, onder bepaalde voorwaarden, vrij mag kopiëren, als de auteurs en uitgevers daarvoor een vergoeding krijgen. Reprobel int en verdeelt die vergoeding aan auteurs en uitgevers en speelt met deze dienstverlening een belangrijke rol in de informatiemaatschappij. Om die rol goed te kunnen vervullen, heeft Reprobel belang bij een zo groot mogelijke openheid. De publicatie van deze nieuwsbrief maakt daar deel van uit. We treden ook op andere terreinen in dialoog. Op onze vernieuwde website vindt u informatie over hoe Reprobel de vergoedingen int en verdeelt. We werken aan een gedragscode voor beheersvennootschappen, om de gebruikers en de rechthebbenden een zo groot mogelijk comfort te geven. En Reprobel maakt loyaal deel uit van de Adviescommissie voor Reprografie, net als de industrie, de onderwijswereld, de middenstandsorganisaties enz. Openheid en de wil tot dialoog zijn kernpunten van onze werking… Veel leesgenot!

papier

WIJ HOUDEN U OP DE HOOGTE

R

eprobel houdt van een goede communicatie. We zien het als onze plicht vergoedingsplichtigen en rechthebbenden correct te informeren over de werking van Reprobel. Dit is het eerste nummer

Adviescommissie waakt over ieders belang

D

e Koninklijk Besluiten uit 1997 die Reprobel de opdracht geven de vergoeding voor reprografie te innen en te verdelen, voorziet in de oprichting van een Adviescommissie voor Reprografie. De wet wil Reprobel én de organisaties die de gebruikers vertegenwoordigen gezamenlijke adviezen laten formuleren over de apparaten waarop een heffing verschuldigd is, over de bedragen voor het nemen van fotokopieën, over de wijze waarop die vergoedingen worden geïnd enz. I

Alain Lambrechts Ondervoorzitter

van Geluid van papier. Deze elektronische nieuwsbrief verschijnt voortaan om de drie maanden. Auteurs en uitgevers van beschermde werken, maar ook al wie kopieën neemt uit beschermde werken, vindt hier interessante informatie. U kunt zich gratis abonneren op Geluid van papier. Stuur hiervoor een mail naar [email protected]. Reageren op de inhoud van Geluid van papier kan via datzelfde adres. Daarnaast steekt onze website www.reprobel.be in een nieuw kleedje. We zorgen er ook voor dat deze website permanent wordt bijgewerkt, om u beter van dienst te zijn. Papier maakt geluid, wij willen dat u het hoort… •

1

Reprobel zelf was en is een grote voorstander van deze commissie. Reprobel is een dienst ten gunste van rechthebbenden én gebruikers. Een goede verstandhouding is dus veel waard. De eerste vergaderingen, najaar 2001, leidden tot een instemming met een indexering van de tarieven. Reprobel wil in deze commissie ook de gedragscode voor de beheersvennootschappen en de evolutie van de technologie van de toestellen laten bespreken •

N

H

O

U

D

WIJ HOUDEN U OP DE HOOGTE - ADVIESCOMMISSIE WAAKT OVER IEDERS BELANG BUITENLANDSE AUTEURS EN UITGEVERS LEZEN MEE FINANCIELE TIJDINGEN

4

3

2

WAT MET DIGITALE KOPIEEN?

REPROBEL WERKT AAN EEN GEDRAGSCODE 13 of 30

NIEMAND IS PERFECT - U BENT AUTEUR OF UITGEVER?


WAT MET DIGITALE KOPIEËN? Mag ik een foto van een zanger die ik op het internet vind afdrukken? Mag ik delen uit een boek gebruiken voor mijn website? Mag ik als leerkracht een literair werk downloaden om het af te drukken en onder de leerlingen te verdelen? In het kielzog van de explosie van de nieuwe technologieën, wordt dit soort van vragen steeds vaker gesteld. Wat is de huidige stand van zaken en wat staat u en ons de komende tijd te wachten?

V

oor alle duidelijkheid: het maken en verspreiden van digitale documenten is nog steeds illegaal, als daarvoor de toestemming van de rechthebbende ontbreekt. Sinds een paar jaar bestaat er wel een regeling voor de thuiskopie van geluids- en audiovisuele werken. In 1998 werd de digitale reproductie ter illustratie in het onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek mogelijk gemaakt zonder de toestemming van de auteur of uitgever, onder bepaalde voorwaarden: 1. het moet gaan om de gedeeltelijke of integrale reproductie van artikelen of van werken van beeldende kunst of van gegevensbanken, of van korte fragmenten uit werken vastgelegd op digitale dragers;

2. de reproductie is ter illustratie in het onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek; 3. de reproductie is verantwoord door de nagestreefde niet-winstgevende doelstelling en 4. er wordt geen afbreuk gedaan aan de normale exploitatie (zoals de verkoop) van het werk. De wet voorziet hiervoor een vergoeding voor auteurs en uitgevers zoals voor de grafische kopie. De uitvoeringsbesluiten ontbreken vooralsnog als het gaat om digitale kopieën. Zonder die besluiten blijft dit alles onder het exclusief recht vallen. En de mededeling aan het publiek valt in alle gevallen onder het exclusief recht. Reprobel blijft wel bevoegd voor de inning van de reprografievergoeding m.b.t. de grafische kopie, zowel voor privégebruik als voor didactisch gebruik en wetenschappelijk onderzoek. De rechthebbenden voor de digitale kopieën van werken zijn niet enkel de auteurs en uitgevers, maar ook de uitvoerende kunstenaars, de producenten van fonogrammen en de producenten van eerste vastleggingen van films. Daarenboven hebben ook de auteurs van auteursrechtelijk beschermde databanken – voor de structuur van de databank - recht op een vergoeding voor de reproductie en de mededeling ter

illustratie in het onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek. Elke andere digitale kopie is dus verboden zonder toestemming van de rechthebbende. Dat geldt ook voor de thuiskopie (behalve die van de geluids-en audiovisuele werken). Zo kan je in familiekring een cd kopiëren, maar niet de foto van een zanger die je op het internet vindt. Het Europees Parlement en de Raad hebben een richtlijn goedgekeurd over o.m. de digitale kopieën. Deze richtlijn 2001/29/EG van 22 mei 2001 “betreffende de harmonisatie van bepaalde aspecten van het auteursrecht en de naburige rechten in de informatiemaatschappij”. (zie www.reprobel.be) is nog niet omgezet in Belgisch recht. In deze omzetting kan men niet heen om de vergoeding voor auteurs en uitgevers als het gaat om het nemen van digitale kopieen. Momenteel blijft het exclusief recht de regel. Het spreekt vanzelf dat Reprobel, op grond van haar bevoegdheid voor de grafische kopie - zowel voor privégebruik als voor onderwijs en onderzoek nauw betrokken is bij de huidige problematiek en de toekomstige ontwikkeling van de digitale kopie •

BUITENLANDSE AUTEURS EN UITGEVERS LEZEN MEE Niet al het geld dat Reprobel int komt terecht bij Belgische auteurs en uitgevers.

uitgevers ook geld krijgen uit landen waar uit hun werk wordt gekopieerd.

G

In de loop van 2002 zal Reprobel een aantal overeenkomsten sluiten met buitenlands zusterorganisaties om de principeakkoorden over de uitwisseling van tegoeden in de praktijk om te zetten •

eheel volgens internationale afspraken over het auteursrecht, komt een deel van de in België geïnde vergoedingen voor reprografie terecht bij buitenlandse rechthebbenden. Omgekeerd gaan onze auteurs en

14 of 30 Geluid van papier

2

winter 2002


REPROBEL WERKT AAN EEN GEDRAGSCODE Rechthebbenden en gebruikers hebben de meest diverse opmerkingen of vragen over de beheersvennootschappen voor auteursrechten en naburige rechten.

bemiddeling en eerbied voor het privéleven, het beroepsgeheim en de wetgeving over de verwerking van persoonsgegevens. Deze principes moeten leiden tot een reeks van aanbevelingen die specifiek van toepassing zijn voor beheersvennootschappen. Die aanbevelingen komen neer op een verdediging van de belangen van de leden, met inachtneming van de beroepsethiek. Tegelijk wordt gedacht aan de oprichting van een ombudsdienst, die een bijkomende garantie biedt in geval van problemen tussen een beheersvennootschap en een gebruiker of rechthebbende •

O

p basis daarvan groeit het besef dat de werking van deze vennootschappen verbeterd kan worden. Een aantal beheersvennootschappen denkt na over een gedragscode en over de modaliteiten voor een ombudsdienst. De uitgangspunten van deze werkzaamheden zijn samen te vatten met de woorden openheid, efficiëntie, onpartijdigheid,

FINANCIELE TIJDINGEN In 1998-2000 heeft Reprobel in totaal 33.134.364,06 Euro geïnd.Dit bedrag is de optelsom van de vergoedingen voor apparaten en de vergoeding voor de kopieën. Reprobel is wettelijk verplicht om de geïnde vergoedingen na aftrek van de kosten op een 50/50-basis uit te keren aan auteurs en uitgevers.

H

oe werkt dat ? Een bedrag van Euro 29.983.131,86 -of 90,48% van de geïnde bedragen-,

ven. Op vraag van het Ministerie van Justitie zijn voor de eerste verdelingsjaren de bedragen die in afwachting van een verdeling zijn geplaatst, hoog gehouden. Deze bedragen zouden in de komende jaren moeten verlaagd worden. Het deel bestemd voor de Belgische leden en het deel bestemd voor het buitenland kunnen variëren van jaar tot jaar, in toepassing van de verdelingsbarema’s zoals goedgekeurd door de Minister van Justitie op 28 maart 2001 •

is intussen ter beschikking gesteld van de colleges van auteurs en uitgevers. Details vindt u binnenkort op www.reprobel.be. De colleges van auteurs en uitgevers verdelen op hun beurt deze bedragen onder de aangesloten beheersvennootschappen van rechthebbenden. Dat gebeurt o.m. op basis van studies uitgevoerd door onafhankelijke studiebureaus, die daarvoor de medewerking vragen van instellingen en bedrij-

29.983.131,86 Euro

AUTEURSCOLLEGE

UITGEVERSCOLLEGE

BELGISCHE AUTEURS 83,22%

BUITENLANDSE AUTEURS 16,78%

BELGISCHE UITGEVERS 82,84%

BUITENLANDSE UITGEVERS 17,16%

IN AFWACHTING 14%

IN AFWACHTING 14%

IN AFWACHTING 14%

IN AFWACHTING 14%

15 of 30 Geluid van papier

3

winter 2002



SACD

Niemand is perfect

Société de gestion collective des droits de reprographie des auteurs scolaires, scientifiques et universitaires

Vennootschap van Drama-Auteurs

I

contactpersoon: Christian Cherdon Rue Rabelais 17/103 1348 Louvain-la-Neuve Mail: [email protected]

n 1998 kon niemand precies inschatten hoeveel instellingen en bedrijven aan de wettelijke verplichtingen inzake de vergoeding voor reprografie zouden voldoen. Daarnaast groeide het aantal contracten dat werd gesloten met individuele bedrijven en met federaties. Reprobel zag zich daarom genoodzaakt om in de loop van 2001 de software aan te passen. Elk bedrijf dat dit laat doen, weet welke angels zo’n operatie kan hebben. Door die aanpassing van de software, die Reprobel én de vergoedingsplichtigen een groter betaalcomfort zal geven, heeft Reprobel een achterstand opgelopen met het versturen van een aantal facturen. Dat is niet prettig, niet voor ons, niet voor wie op een factuur wacht. Begin dit jaar kregen de laatste "missing links" een plaats in ons databestand en konden we alle achterstand beginnen in te lopen. Wij verontschuldigen ons bij wie dit voor ongemak zorgde! •

U bent auteur of uitgever?

A

ls auteur of uitgever heeft u recht op een vergoeding als iemand uit uw werk kopieert (zie ook ww.reprobel.be). Bent u nog geen lid van een auteurs- of van een uitgeversvereniging? Dan raden we u aan om contact op te nemen met een van de nevenstaande beheersvennootschappen. •

Geluid van papier

4

winter 2002

contactpersoon: Dominique Meeus Koninklijke Prinsstraat 87 1050 Brussel Mail: [email protected] SCAM Vennootschap van Multimedia-Auteurs

JAM Journalisten Auteurs Maatschappij

contactpersoon: Alain Guillaume Residence Palace IPC Wetstraat 155 1040 Brussel Mail : [email protected]

contactpersoon: Dominique Meeus Koninklijke Prinsstraat 87 1050 Brussel Mail: [email protected] SOFAM Multimedia Maatschappij van de Auteurs van de Visuele Kunsten

KVBKB Koninklijke Vereniging der Beroepskunstenaars van België

Contactpersoon: Eddy Cochez p/a Frans Courtenslaan 131 1030 Brussel Mail : [email protected]

contactpersoon : Eddy Cochez Frans Courtenslaan 131 1030 Brussel Mail : [email protected] VEWA Vereniging van Educatieve en Wetenschappelijke Auteurs

SABAM Belgische Vereniging van Auteurs, Componisten en Uitgevers

contactpersoon: Martine Loos Aarlenstraat 75-77 1040 Brussel Mail: [email protected]

Contactpersonen: Roger Blanpain & Greet Bollens Klein Dalenstraat 46 3020 Winksele Mail: [email protected]

UITGEVERSVERENIGINGEN COPIEBEL

REPROPRESS

Coopérative de Perception et d’Indemnisation des Editeurs Belges

Beheersvennootschap van de Belgische uitgevers van magazines voor de reprografierechten van magazines en periodieken

contactpersoon: Bernard Gérard Boulevard Lambermont 140 b1 1030 Bruxelles Mail : [email protected]

contactpersoon: Alain Lambrechts Paapsemlaan 22 bus 8 1070 Brussel Mail: [email protected]

COPIEPRESSE Société de gestion de droits des éditeurs de journaux francophones et germanophone

contactpersoon : Margaret Boribon Avenue Paepsem 22 b7 1070 Bruxelles Mail: [email protected]

RUIT Rechten Uitgevers, de beheersvennootschap van de Vlaamse Uitgevers

contactpersoon : Jan Vanderheyden Hof ter Schriecklaan 17 2600 Antwerpen Mail: [email protected]

REPROCOPY Beheersvennootschap van de Nederlandstalige dagbladuitgevers

contactpersoon : Alex Fordyn Paapsemlaan 22 bus 7 1070 Brussel Mail: [email protected]

SABAM Belgische Vereniging van Auteurs, Componisten en Uitgevers

contactpersoon: Martine Loos Aarlenstraat 75-77 1040 Brussel Mail: [email protected]

REPRO PP Coöperatieve Vennootschap voor de Reprografierechten van de uitgevers van de Periodieke Pers

contactpersoon: Johan Van Cleemput Edmond Machtenslaan 79 bus 23 1080 Brussel Mail: [email protected]

reprobel

SEMU Muziekuitgevers

contactpersoon : Marc Hofkens Italiëlei 139 2000 Antwerpen Mail: [email protected]

Geluid van papier is de nieuwsbrief van Reprobel en verschijnt viermaal per jaar. U kunt zich gratis abonneren via www.reprobel.be. Of stuur een bericht naar [email protected]. Hoofdredactie: Wim De Mont - Werkten mee aan dit nummer: : Françoise Hannecart, Alain Lambrechts, Wim De Mont, Karline Vanderlinden, Frédéric Young Concept lay-out: Baudouin de Ville, TRAITS Graphic Design, Brussel - [email protected] Redactie-adres: Reprobel, Marketing & Communicatie, Koninklijke Prinsstraat 87, B-1050 Brussel, 16 of 30 [email protected]. Verantwoordelijke uitgever: Frédéric Young, Besmelaan 14, 1190 Brussel Geluid van papier. De nieuwsbrief van Reprobel existe également en français. Lid van de Unie van de Periodieke Pers

.

.

.


nummer 3

najaar 2002

ISSN 1377-6231

edito KOPIËREN OP SCHOOL: WAT MAG (NIET)? Het onderwijs is een belangrijk kanaal voor het verspreiden van ideeën en kennis in verband met wetenschap, cultuur, sociaal gedrag enz. Het is bekend dat media als kranten, tijdschriften en boeken in dat leerproces een cruciale rol spelen. Dat deze dragers van informatie worden gebruikt in het onderwijs, is mede omdat de jonge lezers diegenen zijn die straks onze maatschappij besturen. Het lezen en interpreteren van teksten speelt bij die latere werkzaamheden een grote rol. Het leren werken met teksten uit kranten, tijdschriften en boeken op jeugdige leeftijd is een van de beste vormen van leesbevordering. Niet toevallig voorziet de wet een gereduceerd tarief voor de reproductie uit beschermde werken in het onderwijs en in dat andere belangrijke kanaal van kennisoverdracht, de bibliotheek. Het besef dat auteurs en uitgevers worden vergoed voor het gebruik van hun werk - via de aankoop van het origineel of via reproductie -, is een belangrijk aspect dat de jongeren moet worden bijgebracht, vooral nu zoveel gratis lijkt te zijn. Duizenden van die jongeren zullen straks werkzaam zijn binnen de informatiemaatschappij. Een correct gebruik van teksten en een correcte vergoeding voor de reproductie uit beschermde werken is de beste garantie voor een degelijke uitbouw van die informatiemaatschappij. Alain Lambrechts, Ondervoorzitter

De taken die vanuit diverse hoeken

In principe is een toelating vereist. Bij wijze van uitzondering zegt artikel 22 4bis van de Auteurswet dat de auteur zich niet kan verzetten tegen "de gedeeltelijke of integrale reproductie van artikelen of van werken van beeldende kunst, of van korte fragmenten uit werken die op een grafische of soortgelijke drager zijn vastgelegd, wanneer de reproductie wordt verricht ter illustratie bij onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek, zulks verantwoord is door de nagestreefde niet-winstgevende doelstelling en geen afbreuk doet aan de normale exploitatie van het werk." Artikel 59 van de Auteurswet vermeldt dat auteurs en uitgevers recht hebben op een vergoeding voor de reproductie van hun werken.

Bij wijze van inleiding trekken we al meteen de aandacht op twee stelregels. De eerste is: kopiëren is een uitzonderingsmaatregel. De tweede is: bronvermelding is een noodzaak. Eerst hebben we het over het kopiëren uit beschermd werk als uitzonderingsmaatregel. Beschermde werken, die meestal - maar niet altijd - te koop worden aangeboden, hebben een economische functie. Auteurs, uitgevers, drukkers, boekhandelaren en vele anderen leven van de arbeid die ze verrichten voor de realisatie van dat werk. Het gewone gebruik van dat werk is, na aankoop, vrij. Auteurs gaan ervan uit dat hun ideeën worden verspreid! De reproductie gaat een stap verder. Voor commerciële doeleinden mag dat al helemaal niet zonder toelating! De wettelijke licentie voor het kopiëren voor educatieve doeleinden - die inhoudt dat kopiëren mag onder bepaalde voorwaarden én als daar een vergoeding voor in ruil staat, is dus een uitzonderingsmaatregel.

Samengevat spreken we over kopiëren uit beschermde werken als het gaat om 1) de gedeeltelijke of integrale reproductie van artikelen of van korte fragmenten uit boeken, kranten, tijdschriften enz.; 2) waarbij geen afbreuk mag worden gedaan aan de normale exploitatie van het werk en 3) waarbij zonder het betalen van een vergoeding, het kopiëren uit beschermd werk niet is toegestaan. Met andere woorden: het moet gaan om kopieën van artikelen (uit kranten, tijdschriften, brochures,...) of om korte fragmenten uit bv. educatieve of andere boeken. En het kopiëren mag de normale verkoop van een werk niet in de weg staan. Een werkboekje grotendeels of volledig kopiëren in plaats van te kopen, kan niet. Het gaat immers niet meer om een kort fragment én het verhindert de normale verkoop.

naar het onderwijs worden doorgeschoven, zijn talloos. Leerkrachten moeten zich daarnaast steeds vaker voor alles en nog wat verantwoorden. Ook voor de keuze van het didactisch materiaal. Daar horen sinds enige tijd ook fotokopieën bij. Tot voor een paar jaar was kopiëren uit beschermd werk verboden. Sinds 1998 mag het, onder bepaalde voorwaarden, waarvan het betalen van een vergoeding er één is. We willen in Geluid van papier nader ingaan op het kopiëren in het onderwijs. Wat mag (niet) en vooral: wat is een beschermd werk? Daar bestaan vele misverstanden over. Daar willen we iets aan doen.

I

N

H

En in elk geval moet wie kopieert uit beschermde werken, daarvoor een vergoeding betalen. O

U

2

D

1

KOPIËREN OP SCHOOL: WAT MAG (NIET)?

WAT ZIJN BESCHERMDE WERKEN?

3

HOE BETAALT U VOOR KOPIEËN UIT BESCHERMDE WERKEN?

4

U SCHRIJFT OF PUBLICEERT?

17 of 30


WAT ZIJN BESCHERMDE WERKEN? Een werk is auteursrechtelijk beschermd als het een originele creatie is die getuigt van een zekere intellectuele inspanning én die de persoonlijkheid van de auteur weerspiegelt. De bescherming van een werk geldt tot 70 jaar na de dood van de auteur ervan. Een vaak voorkomend probleem is dat niet altijd een correcte en volledige bronvermelding aanwezig is. Op die manier kan iemand die een bestaande kopie wil kopiëren, niet altijd oordelen over de status van dat werk. Is het een beschermd werk? Wie is de auteur? We raden aan om op fotokopieën uit beschermde én niet-beschermde werken altijd te vermelden wie de auteur is en uit welk boek, tijdschrift,... is gekopieerd. Ook het jaartal en andere praktische gegevens zijn soms nuttig. Leerlingen of studenten moeten leren aan correcte bronvermelding te doen en het kan leerkrachten of directies behoeden voor het kopiëren van beschermde werken zonder dat men dat beseft.

· Andere teksten: op praktijkgerichte teksten (knutselen, ontspanning, sport, koken), hotel/restaurant/reisgids, agenda, almanak, kunstboek, catalogus van tentoonstelling of museum · Bladmuziek · Foto's · Andere visuele werken en werken van beeldende kunst: schilderij, beeldhouwwerk, schets, tekening, karikatuur, grafische vormgeving en infographics, architectuur, kaart, plan en technische tekening,… Deze beschermde werken kunnen komen uit bv. boeken, kranten, tijdschriften. Maar het gaat ook om muziekpartituren en dragers als bierviltjes, vignetten, CD/platenhoezen, toeristische en commerciële folders, stads- en landkaarten, concert-, festival- en tentoonstellingsprogramma's en - affiches, kalenders, agenda's, keukenfiches en recepten, tuin-, planten-, en bloemenfiches, prenten allerhande, stickers, spreuken en gezegden op (klein) afficheformaat enz.

Een volledig overzicht van beschermde werken bestaat niet. We kunnen wel voorbeelden geven. Iets dat hieronder niet is vermeld, is dus niet automatisch een niet-beschermd werk! Naar genre, of categorie van tekst, kunnen we het volgende onderscheid maken: · Journalistieke teksten: reportage, interview, artikel... · Literaire teksten: roman, gedicht, theaterstuk, essay, liedtekst, tekstballon (in strips),… · Educatieve en wetenschappelijke teksten: handboek en schoolboek, syllabus, handleiding, cursus, wegwijs studie en artikel in een wetenschappelijk tijdschrift, proefschrift, woordenboek of gespecialiseerde encyclopedie,...

Geluid van papier

22

najaar 2002

Niet beschermd zijn bankuittreksels, interne en administratieve nota's, facturen, wetten, decreten, koninklijke en ministeriële besluiten, ministeriële omzendbrieven, parlementaire documenten enz. Meer info op: www.reprobel.be. Voorbeelden Een leerkracht gebruikt kopieën uit beschermde werken als aanvulling op de les of als illustratiemateriaal. Leerkrachten of leerlingen gebruiken cartoons, foto's,… voor een klas- of schooltijdschrift. Directie of leerkrachten maken kopieën uit een stratenplan van Brussel of Antwerpen voor een schooluitstap, of uit een stratenplan van de eigen gemeente ten behoeve van een wandel- of natuurtocht. De directie kopieert gedichten of andere teksten voor een wekelijks, maandelijks of trimesterieel mededelingenblad voor leerkrachten en/of leerlingen. Leerkrachten nemen foto's, gedichten, journalistieke teksten of fragmenten uit romans over voor toetsen of examens. Een leerkracht maakt een cursus en gebruikt hierin stukken tekst, een tekening, een grafiek,… uit andere werken. Een leerkracht neemt een kopie van een refrein uit een partituur, om dit te laten zingen door leerlingen. De schooldirectie kopieert artikels over het onderwijs of over de eigen school uit kranten of tijdschriften. Tot slot, en in tegenstelling tot het hardnekkige gerucht daarover, blijft een kopie van een (eerder gemaakte) kopie een kopie uit een beschermd werk.

18 of 30


HOE BETAALT U VOOR KOPIEËN UIT BESCHERMDE WERKEN? Iedereen die een kopieertoestel,

een fax, een scanner, een kantoor-offsetapparaat of een duplicator (Koninklijk Besluit van 30 oktober 1997) bezit, huurt of least en daarmee kopieën uit beschermd werk maakt voor persoonlijk, intern of didactisch gebruik, moet een evenredige vergoeding betalen. Dat kan op 2 manieren: door een aangifte of door een contract. De vergoedingsplichtigen die voor een jaarlijkse aangifte kiezen, ontvangen elk jaar in mei een aangifteformulier.

Voor wie een contract met Reprobel sluit, maakt Reprobel samen met de betaalplichtige een raming van het aantal kopieën uit beschermd werk. Betwistingen achteraf zijn uitgesloten. De meeste contracten worden voor een periode van drie jaar gesloten. In het onderwijs gaan deze contracten uit van het aantal beschermde kopieën per leerling. Daarbij wordt rekening gehouden met het type onderwijs: kleuter-, basis- of secundair onderwijs. De wet voorziet een gereduceerd tarief voor het onderwijs en voor de instellingen voor openbare uitlening.

De reden voor dit gereduceerd tarief is even duidelijk als logisch. De wet houdt met dit gereduceerd tarief het midden tussen de rechten van auteurs en uitgevers - die zijn vastgelegd in Europese richtlijnen en internationale conventies - en het garanderen van een lage drempel voor het onderwijs en de openbare bibliotheken. Ter informatie: ook overheidsinstellingen betalen voor kopieën uit beschermde werken. De wetgever heeft zichzelf geen gereduceerd tarief toegekend.

Vergoedingsplichtingen die kiezen voor een algemene aangifte, maken zelf een raming van het aantal kopieën uit beschermd werk en rekenen het verschuldigde bedrag uit. De aangiften en de daaraan verbonden betalingen moeten jaarlijks medio augustus zijn ingediend. Nadien vervalt het voorkeurstarief. Belangrijk om te weten is dat Reprobel het recht heeft om, binnen een bepaalde termijn, een aangifte te betwisten.

Geluid van papier

3 3 najaar 2002

19 of 30



U SCHRIJFT OF PUBLICEERT? Als auteur of uitgever heeft u recht op

een vergoeding als men uit uw werk kopieert. Reprobel int en verdeelt de kopieerrechten. Die verdeling gebeurt zo snel mogelijk, op basis van o.m. studies van onafhankelijke onderzoeksbureaus. In afwachting van die verdeling groeit het geïnde geld aan, door middel van (risicoloze!) financiële opbrengsten. Reprobel heeft geen belang bij het wachten met het vergoeden van auteurs en uitgevers: de werkingskosten worden vooraf afgehouden en de intresten voegen we integraal bij de te verdelen bedragen. Voor 1998-2000 werd op die manier 90,48 % van het geïnde geld ter beschikking gesteld. Reprobel verdeelt de geïnde vergoedingen via de aangesloten auteurs- en uitgeversvennootschappen. Die zorgen ervoor dat het geld terechtkomt bij duizenden schrijvers, illustratoren, fotografen en uitgevers van boeken, tijdschriften, kranten en partituren. Dat geldt ook voor auteurs en uitgevers van educatieve werken: schoolboeken, artikels in onderwijstijdschriften, artikels over onderwijs of pedagogie in algemene tijdschriften… Komt u in aanmerking voor het ontvangen van een kopieervergoeding en bent u nog geen lid van een auteurs- of uitgeversvereniging? Dan raden wij u aan om contact op te nemen met een van de nevenstaande vennootschappen. En voor een gratis abonnement op de elektronische nieuwsbrief Geluid van papier, stuurt u een mail naar: [email protected]

UW REC

HTEN

Société de gestion collective des droits de reprographie des auteurs scolaires,scientifiques et universitaires Contactpersoon: Christian Cherdon Rue Rabelais 17/103 1348 Louvain-la-Neuve Mail: [email protected]

JAM

Journalisten Auteurs Maatschappij Contactpersoon: Alain Guillaume Résidence Palace IPC Wetstraat 155 1040 Brussel Mail: [email protected]

KVBKB

Koninklijke Vereniging der Beroepskunstenaars van België Contactpersoon: Eddy Cochez Frans Courtenslaan 131 1030 Brussel Mail: [email protected]

4

najaar 2002

Vennootschap van Drama-Auteurs Contactpersoon: Kim Vloebergs Koninklijke Prinsstraat 87 1050 Brussel Mail: [email protected]

SCAM

Vennootschap van Multimedia-Auteurs Contactpersoon: Béatrice Buyck Koninklijke Prinsstraat 87 1050 Brussel Mail: [email protected]

SOFAM

Multimedia Maatschappij van de Auteurs van de Visuele Kunsten Contactpersoon: Eddy Cochez Frans Courtenslaan 131 1030 Brussel Mail: [email protected]

VEWA

SABAM

Belgische Vereniging van Auteurs, Componisten en Uitgevers Contactpersoon: Martine Loos Aarlenstraat 75-77 1040 Brussel Mail: [email protected]

Vereniging van Educatieve en Wetenschappelijke Auteurs Contactpersonen: Roger Blanpain & Greet Bollens Klein Dalenstraat 46 3020 Winksele Mail: [email protected]

UITGEVERSVERENIGINGEN COPIEBEL

REPROPRESS

COPIEPRESSE

RUIT

Coopérative de Perception et d’Indemnisation des Editeurs Belges Contactpersoon: Bernard Gérard Boulevard Lambermont 140 b1 1030 Bruxelles Mail: [email protected]

Société de gestion de droits des éditeurs de journaux francophones et germanophone Contactpersoon: Margaret Boribon Boulevard Paepsem 22 b7 1070 Bruxelles Mail: [email protected]

REPROCOPY

Beheersvennootschap van de Nederlandstalige dagbladuitgevers Contactpersoon : Alex Fordyn Paapsemlaan 22 bus 7 1070 Brussel Mail: [email protected]

REPRO PP

Coöperatieve Vennootschap voor de Reprografierechten van de uitgevers van Periodieke Pers Contactpersoon: Johan Van Cleemput Edmond Machtenslaan 79 b23 1080 Brussel Mail: [email protected]

Geluid van papier

SACD

Beheersvennootschap van de Belgische uitgevers van magazines voor de reprografierechten van magazines en periodieken Contactpersoon: Alain Lambrechts Paapsemlaan 22 bus 8 1070 Brussel Mail: [email protected]

Rechten Uitgevers, de beheersvennootschap van de Vlaamse boekenuitgevers Contactpersoon: Jan Vanderheyden Hof ter Schriecklaan 17 2600 Antwerpen Mail: [email protected]

SABAM

Belgische Vereniging van Auteurs, Componisten en uitgevers Contactpersoon: Martine Loos Aarlenstraat 75-77 1040 Brussel Mail: [email protected]

SEMU

Muziekuitgevers Contactpersoon: Marc Hofkens Van Vaerenberghstraat 92 2600 Berchem Mail: [email protected]

Geluid van papier is de nieuwsbrief van Reprobel en verschijnt viermaal per jaar. U kunt zich gratis abonneren via www.reprobel.be. Of stuur een bericht naar [email protected] Hoofdredactie: Wim De Mont Werkten mee aan dit nummer: Alain Lambrechts, Wim De Mont, Nathalie Zegers, Karline Vanderlinden, Frédéric Young Concept lay-out : Baudouin de Ville, Traits Graphic Design, Brussel - [email protected] Redactie-adres: Reprobel, Marketing & Communicatie, Koninklijke Prinsstraat 87 B-1050 Brussel, [email protected] 20 of 30 Verantwoordelijke uitgever: Frédéric Young, André Baillonstraat 8, 1190 Brussel Geluid van papier. De nieuwsbrief van Reprobel existe également en français. Lid van de Unie van de Periodieke Pers

.

.

.


edito

Reprobel int en beheert al sinds 1998

ISSN 1377-6231

De Auteurswet van 30 juni 1994 maakte al melding van het leenrecht, ofwel de "vergoeding voor openbare uitlening". Toch duurde het tien jaar voor een uitvoeringsbesluit verscheen. De Belgische staat kwam juridisch zwaar in de problemen, want sinds een Europese Richtlijn van 1992 is bekend dat er een vergoeding voor het uitlenen moet komen. De uitlening van boeken is – via de openbare bibliotheken – een bevoegdheid van de Vlaamse, Franse en Duitstalige Gemeenschap. Dat maakte de redactie van het uitvoeringsbesluit er niet eenvoudiger op.

Wanneer een persoon in meer dan één uitleeninstelling ingeschreven is, is het bedrag voor die persoon slechts eenmaal verschuldigd. Per minderjarige uitlener is het bedrag forfaitair 0,50 euro. • Een aantal instellingen (onderwijsinstellingen, wetenschappelijke onderzoeksinstellingen enz.) wordt vrijgesteld van de verplichting tot betaling. • Elke uitleeninstelling bezorgt aan de beheersvennootschap diverse inlichtingen, maar de Gemeenschappen en/of de Federale Staat kunnen dit voor hun rekening nemen. In dit geval betalen zij aan de beheersvennootschap het bedrag van de "vergoeding voor openbare uitlening" verschuldigd door het geheel van de instellingen die onder hun bevoegdheid vallen. • Het besluit heeft uitwerking met ingang van 1 januari 2004. De eerste referentieperiode is het kalenderjaar 2004.

Het Koninklijk Besluit van 14 mei 2004 in een notendop: • De termijn waarna de uitlening van geluidswerken, audiovisuele werken, fonogrammen en eerste vastleggingen van films kan geschieden, wordt verkort tot twee maanden na de eerste verspreiding van het werk onder het publiek. • Het bedrag voor de vergoedingen bedraagt forfaitair 1 euro per jaar en per volwassen persoon ingeschreven in uitleeninstellingen, voor zover hij ten minste een uitlening heeft gedurende de referentieperiode.

Wat moet er nog gebeuren? • De federale minister van Economie wijst een beheersvennootschap aan. Dit kan Reprobel zijn. • De Gemeenschappen en de Federale Staat moeten op korte termijn beslissen of zij de verplichtingen van de openbare instellingen die onder hun bevoegdheid vallen, overnemen of niet. In het licht van de administratieve vereenvoudiging (en van de zeer bescheiden bedragen die aan de rechthebbenden zullen toekomen) lijkt die overname logisch. Een formele beslissing is er echter nog niet.

de kopieervergoedingen. Op 14 mei 2004 werd een Koninklijk Besluit van 25 april 2004 gepubliceerd met daarin een aantal modaliteiten van de inning en de verdeling van het leenrecht. Waar staat het leenrecht vandaag?

Auteursrecht is altijd een evenwichtsoefening geweest. Kunst en Kennis zijn zeer fragiele ecosystemen, waarin elke "soort" zijn rol speelt en bijdraagt tot het voortbestaan van de anderen en van het geheel. Zonder auteurs, zonder journalisten zijn er geen werken. De oppervlakkigheid is op lange termijn nefast. Zonder uitgevers is er geen professionele dialoog, geen productie, geen verspreiding en geen globaal economisch beheer. Zonder lezers, zonder collectieve gebruikers van werken (scholen, universiteiten, bibliotheken, administraties, verenigingen, ondernemingen) zijn er geen bestemmelingen voor deze immense inspanning op het vlak van de communicatie. De Leegte volgt, tot zelfs de verdwijning. En nu, door informatica en internet, kan er geen aanwezigheid of gebruik in de informatiemaatschappij zijn zonder fabrikanten van technologie, software of netwerken. Zonder overheidsregels ontstaan er conflicten, of zelfs chaos. Vandaar het belang van professionele overlegorganen, waarin een eerlijk, geregeld reëel overleg kan plaatsvinden, met respect voor alle spelers.

I

N

H

O

U

D

1

LEENRECHT: WAAR WACHTEN WE OP?

2

DIGITALE KOPIEËN OP DE AGENDA VAN INTERNATIONALE KOEPEL VAN BEHEERSVENNOOTSCHAPPEN

vervolg op pagina 3

Frédéric Young Ondervoorzitter

december 2004

LEENRECHT: WAAR WACHTEN WE OP?

De kracht van de dialoog

Onze ecosystemen beleven onzekere tijden, verontrustende voor de ene, veelbelovende voor de andere. Het evenwicht van weleer wordt verstoord door de technologische veranderingen, Europese of mondiale concentraties en de evolutie van individuele, collectieve en economische behoeften.

nummer 3

2-3 4

BELGIË RISKEERT FLINKE BOETE BIJ NIET-OMZETTING EUROPESE RICHTLIJN

21 of 30

ON-LINE AANGIFTE: EEN SUCCES! - REPROBEL WERFT AAN - INDEXERING TARIEVEN


DIGITALE KOPIEËN OP DE AGENDA VAN INTERNATIONALE KOEPEL VAN BEHEERSVENNOOTSCHAPPEN IFRRO KRIJGT NIEUWE SECRETARIS-GENERAAL

Eind

oktober vond in Singapore de Annual General Meeting (AGM) van IFRRO plaats. IFRRO is de internationale koepel van beheersvennootschappen die reprografierechten innen. Voor ons land is Reprobel aangesloten. Deze internationale bijeenkomst werd bijgewoond door meer dan honderd bestuursleden en medewerkers van beheersvennootschappen uit de hele wereld. De aanwezigen keurden drie documenten goed die voortaan als officiële IFRRO-standpunten gelden. Het gaat om voorstellen in verband met de ‘Retrodigitisation by Libraries and Publishers’ (het digitaliseren van bestaande publicaties), een gezamenlijk standpunt van IFRRO en de Author’s Coalition over ‘Digitisation of Printed Materials’ en, ten slotte, de uitgangspunten van IFRRO inzake ‘International Document Delivery’. De aanwezigen namen met interesse nota van een werkdocument van UNESCO over de bescherming van de diversiteit van culturele inhoud en van de artistieke expressie. De leden van IFRRO stemden voorts in met een aanpassing van de statuten. Het secretariaat van de internationale koepelorganisatie is in Brussel gevestigd en de nieuwe wet op de vzw’s maakte enkele wijzigingen noodzakelijk. Aansluitend bij de Annual General Meeting vond een Asia Pacific Symposium plaats, met 106 afgevaardigden uit diverse landen uit Azië en het gebied van de Stille Oceaan. Op de agenda stond een aantal mogelijkheden om op efficiënte wijze een beheersvennootschap in die regio op te richten en te beheren.

Nog in Singapore kwamen diverse thematische werkgroepen samen, naast ook de ‘equipment levy’commissie. In deze commissie is er overleg tussen vertegenwoordigers van beheersvennootschappen uit landen waar een heffing op apparaten gangbaar is, zoals dat het geval is in België. In Singapore kwam ook de ‘digitale kopie’ uitgebreid aan bod. Bruce Funkhouser (VS) leidde een sessie waarin o.m. de vragen van de gebruikers en de mogelijkheden van collectieve licentiesystemen aan bod kwamen. Tot slot: IFRRO heeft sinds 1 december van dit jaar een nieuwe secretaris-generaal. Eind augustus 2004 nam Veronica Williams afscheid van IFRRO. Haar opvolger is Olav Stokkmo. Hij is terug van weggeweest, want hij was ooit al secretarisgeneraal van IFRRO, van 1998 tot 2000. Stokkmo verliet IFRRO in 2000 voor een baan bij de Noorse uitgever Det Norske Samlaget, maar ging nu in op de vraag van IFRRO om Veronica Williams op te volgen. Op het IFRRO-secretariaat krijgt hij het gezelschap van Franziska Schulze als adjunct-secretaris-generaal. Franziska Schulze is afkomstig uit Hamburg en studeerde rechten in Duitsland en Groot-Brittannië.

BELGIË RISKEERT FLINKE BOETE BIJ NIET-OMZETTING EUROPESE RICHTLIJN

Wie

kopieert uit auteursrechtelijk beschermde materialen, betaalt daarvoor een vergoeding. Dat principe is in ons land algemeen aanvaard. De digitale wereld heeft echter voor nieuwe uitdagingen gezorgd. De huidige wetgeving is ontoereikend en er gebeuren vele illegale handelingen. De Kamercommissie voor het Bedrijfsleven bespreekt op dit moment het ontwerp van wet betreffende de omzetting van de Richtlijn nr. 2001/29/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende de harmonisatie van bepaalde aspecten van het auteursrecht en de naburige rechten in de informatiemaatschappij. Dat is nodig want België werd

Geluid van papier

22

december 2004

medio november van dit jaar veroordeeld omdat deze omzetting nog niet heeft plaatsgehad. België riskeert een flinke boete als de omzetting in het voorjaar van 2005 geen feit is. Met die omzetting zal eindelijk de digitale wereld worden binnengestapt. Zo zal de wettelijke licentie niet langer de reprografie "van papier naar papier" beogen, maar de reprografie "naar papier", van welke (digitale of analoge) drager dan ook. Dit is slechts één onderdeel van het wetsontwerp. vervolg op pagina 3

22 of 30


vervolg van pagina 1

Reprobel, een vennootschap die het algemene belang dient, zal een rol spelen in zijn eigen toekomst, door, zoals voorheen, de dialoog met zijn vennoten, de overheid en alle partners te intensifiëren. Twee vragen treden vandaag op de voorgrond. Twee vragen die niet worden geregeld door de Europese richtlijn betreffende de Informatiemaatschappij. Vragen die worden gesteld in elk land van de Europese Unie waar de nieuwe regelgeving moet worden omgezet in nationaal recht: 1) Waar stopt de thuishandel, waar begint het beschermde privéleven, of de "familiekring", waarbinnen het individueel gedrag geheim moet blijven en waar het gebruik van werken geen afbreuk doet aan de "normale exploitatie", zonder dat elk gezin een supermarkt mag worden?

2) Welke regels dient men toe te passen op de door middel van P2P en de internetproviders mogelijk gemaakte interconnecties tussen "familiekringen"? Deze zijn ongetwijfeld een grote stap vooruit voor de mensheid. Is ze vergelijkbaar met de opkomst van de drukkunst destijds? Kan ze gelijkgesteld worden met diefstal? Deze twee essentiële vragen, die de grenzen van ons driecultureel landschap overschrijden, kunnen enkel een antwoord vinden door middel van een eerlijke dialoog. Zo kunnen de deuren geopend worden naar evenwichtige antwoorden, die toereikend zijn voor de meesten en ten dienste staan van de menselijke creativiteit. De geschiedenis leert ons dat een geïsoleerde verdediging van individuele belangen nooit een toekomst heeft.

vervolg van pagina 2

Reprobel legde in de communicatie met Marc Verwilghen, minister van Economie, en met leden van de Kamercommissie, de nadruk op drie essentiële punten van kritiek op het ontwerp. Korte fragmenten In de auteurswet van 30 juni 1994, die op dit moment van kracht is, staat uitdrukkelijk vermeld dat enkel de korte fragmenten onder de dwanglicentie van reprografie vallen. In het wetsontwerp betreffende de omzetting van de Richtlijn over de informatiemaatschappij werd deze notie van korte fragmenten echter weggelaten. Alle rechthebbenden van Reprobel pleiten er voor om enkel de reproductie van korte fragmenten onder de dwanglicentie van reprografie te laten vallen. In het omgekeerde geval zouden de rechthebbenden immers enorme schade oplopen. Vergoeding op computers en op de in computers geïncorporeerde dragers Het wetsontwerp bepaalt dat de computers niet worden onderworpen aan een vergoeding. Nochtans is de computer het instrument bij uitstek geworden om werken die beschermd worden door het auteursrecht, te reproduceren.

In de toekomst en bij de jongere en toekomstige generaties zal dit zelfs meer en meer het geval worden. In verscheidene andere landen werden de computers ook onderworpen aan een vergoeding. Er is dus geen enkele reden om dit in België niet te doen. Weglaten van de term "aanzienlijk" Het wetsontwerp, zoals ingediend in de Kamer van Volksvertegenwoordigers, bepaalt dat er enkel een vergoeding verschuldigd zal zijn op apparaten die op "aanzienlijke wijze" worden gebruikt voor de reproductie van beschermde werken. Betekent dit dat de apparaten die in mindere mate worden gebruikt voor de reproductie van beschermde werken aan de vergoeding voor het reproduceren van auteursrechtelijk beschermde werken ontsnappen? Ligt de mate van het aantal gereproduceerde beschermde werken niet veeleer in handen van het gebruik dat de gebruiker ervan maakt? Betekent dit dat het enkel de "grote" gebruikers zijn die zullen betalen? Zullen deze dan mee moeten betalen voor alle kleine en middelgrote gebruikers, die aan de vergoeding ontsnappen? De auteurs moeten immers vergoed worden voor de schade die ze oplopen. Hoe zal men de technologische evolutie bijhouden?

Geluid van papier

3

3 december 2004

23 of 30


V

ON-LINE AANGIFTE: EEN SUCCES!

ele vergoedingsplichtigen sluiten een (driejaarlijks) contract met Reprobel, al dan niet via een beroepsfederatie, een koepel of een ander samenwerkingsverband. Enkele tienduizenden vergoedingsplichtigen kiezen er echter voor om een aangifteformulier in te vullen. De totaal vernieuwde on-lineversie van het jaarlijkse aangifteformulier voor de aangifteperiode 1 juli 2003 – 30 juni 2004, de zogenaamde "Campagne 7", was van in het begin van de campagne operationeel. Tot nu toe vulden al meer dan 2.300 vergoedingsplichtigen hun aangifteformulier elektronisch in. We mogen dus van een succes spreken. Het on-line aangifteformulier is interessant voor Reprobel, maar ook voor de vergoedingsplichtige. Het on-line formulier wijkt inhoudelijk niet af van het papieren formulier, maar is zeer ergonomisch opgebouwd. Rekenfouten zijn uitgesloten, wat tijd bespaart: de kans dat een medewerker van Reprobel contact moet opnemen met een vergoedingsplichtige om bepaalde berekeningen te interpreteren is nagenoeg uitgesloten. Tijdwinst voor iedereen! De vergoedingsplichtige kan ook sneller zijn factuur krijgen, zodat een betere opvolging is gegarandeerd.

REPROBEL WERFT AAN!

R

eprobel zoekt enkele nieuwe medewerkers, om de dienstverlening aan gebruikers en rechthebbenden uit te bouwen. Op www.reprobel.be vindt u een functieomschrijving van de nieuwe medewerkers.

INDEXERING TARIEVEN

De

tarieven die Reprobel hanteert, zijn wettelijk vastgelegd en worden jaarlijks geïndexeerd (zie K.B. 10 november 2004, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 25 november 2004 en het bericht gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 8 december 2004). De tarieven van medewerking (exclusief 6% BTW) voor zwartwitkopieën zien er vanaf 1 januari 2005 als volgt uit:

Geluid van papier

4

december 2004

- Onderwijsinstellingen en instellingen voor openbare uitlening: 0,0125€ - Andere vergoedingsplichtigen (bedrijven, zelfstandigen, overheid enz ...): 0,0167€ Aangezien de indexering jaarlijks is, raden we de vergoedingsplichtigen aan daar voortaan rekening mee te houden wanneer de begroting wordt opgemaakt.

Geluid van papier is de nieuwsbrief van Reprobel en verschijnt driemaal per jaar. U kunt zich gratis abonneren via www.reprobel.be. Of stuur een bericht naar [email protected] Hoofdredactie: Wim De Mont Werkten mee aan dit nummer: Francis De Braekeleer, Wim De Mont, Natacha Lenaerts, Annemie Maes, Sandrine Maréchal, Sandrine Ravets, Karline Vanderlinden, Frédéric Young, Nathalie Zegers Concept lay-out : Baudouin de Ville, Traits Graphic Design, Brussel - [email protected] 24 Prinsstraat of 30 Redactie-adres: Reprobel, Marketing & Communicatie, Koninklijke 87 B-1050 Brussel, [email protected] Verantwoordelijk uitgever: Francis De Braekeleer - Koninklijke Prinsstraat 87 - 1050 Brussel Geluid van papier. De nieuwsbrief van Reprobel existe également en français.

Richtlijnen i.v.m. reproductierecht 1. Inleiding In principe is het verboden met kopies van volledige partituren te werken en zijn alle partituren origineel. We geven een aantal “praktische” richtlijnen waaruit een academie een keuze zal moeten maken om legaal met kopies om te gaan. 2. Uitgangspunt Reprografierecht (kopie van fragmenten) Wat het reprografierecht betreft blijft de huidige “overeenkomst” met Reprobel gelden, minstens tot 31/12/2003. Het reprografierecht blijft bestaan: fragmenten uit partituren, bloemlezingen en teksten mogen gekopieerd worden. Heeft de academie deze overeenkomst niet onderschreven, dan moet zij een algemene aangifte doen bij Reprobel. Reproductierecht (kopie van een integrale partituur) Reproductierecht moet betaald worden. Volgens de Richtlijn van Europa inzake auteursrecht, zal ook geen uitzondering voor onderwijs gemaakt worden. Welke mogelijkheden heeft een academie voor Muziek, Woord en Dans om zich juridisch in orde te stellen inzake reproductierechten? 1. De academie maakt een repertoirelijst met de werken die zij gebruikt en gaat na bij wie en onder welke voorwaarden zij een overeenkomst moet afsluiten om te kopiëren. 2. Elke academie maakt een overeenkomst met de auteur / muziekuitgever / beheersvennootschap inzake gebruiks- en reproductierecht zodat het kopiegebruik volledig legaal gebeurt. (a.h.v. het stappenplan in bijlage) 3. Een modelovereenkomst wordt gebruikt in de onderhandeling met de auteur / uitgever / beheersvennootschap. (model in voorbereiding bij OVSG) 4. In het huishoudelijk reglement wordt een artikel toegevoegd: “Elk gebruik van kopies van partituren dat niet door het reproductierecht van de academie gedekt is, valt onder de verantwoordelijkheid van de eigenaar van de kopies.” Tenminste één origineel exemplaar is in de school aanwezig en is beschikbaar ten dienste van de leerkrachten. 5. In het schoolreglement wordt een artikel toegevoegd: “Elk gebruik van partituren dat niet door het reproductierecht van de academie gedekt is, valt onder de verantwoordelijkheid van de eigenaar van de kopies.” Tevens kunnen in het schoolreglement duidelijke afspraken inzake de aankoop of verhuur van studieboeken en partituren vastgelegd worden. Suggestie: Elke partituur die gekopieerd mag worden binnen het reproductierecht van de academie draagt de stempel/waarmerk van de academie. Definitie van een fragment: Maximaal een tiende deel van een in een geschrift opgenomen muziekwerk, zijnde een muziekpartij of –partituur, met of zonder woorden

25 of 30

Ter informatie: • • •

Imago, jaargang 3, nr. 1, september 2003, p. 29-32; OVSG-nieuws, nr. 3, jaargang 2001; .

26 of 30

Overzicht

Gebruikte partituur 1. Het gebruik van een studieboek

Aanschaf ⇒ Aankoop door de leerlingen ⇒ Aankoop door de academie met een verhuurprijs voor de leerlingen ( via een boekenfonds wordt na een aantal jaar de aankoopprijs gerecupereerd)

Rechten

Overeenkomst noodzakelijk

⇒ In de aankoopprijs en/of verhuurprijs zit het gebruiksrecht, geen exclusief reproductierecht.

Neen

⇒ fragmenten mogen gekopieerd worden via de reprografierechten

Ja, met Reprobel tenzij algemene aangifte

Ja, met Reprobel tenzij algemene aangifte Ja

⇒ Aankoop via tweedehands boekenbeurs in de academie 2. Het handboek wordt zelf ⇒ Wordt al dan niet te koop aangeboden samengesteld door de leerkracht en/of via de academie een vakwerkgroep •

met fragmenten van partituren

⇒ fragmenten mogen gekopieerd worden via de reprografierechten

•

met volledige partituren

⇒ Toestemming van de auteur / muziekuitgever / beheersvennootschap ⇒ Op de partituur staat vermeld: “mag gekopieerd worden”.

neen

27 of 30

3. Het gebruik van partituren

⇒ Aankoop van het origineel door de leerkracht / de leerling

⇒ In de aankoopprijs zit het gebruiksrecht.

neen

⇒ Aankoop van het origineel door de academie

⇒ In de aankoopprijs zit het gebruiksrecht.

Neen, tenzij men werkt met een bepaalde overeenkomst ja

⇒ voorstel: aankoop met een beperkte licentietoeslag die de koper het recht geeft de partituren te vermenigvuldigen voor elk gebruik onder de verantwoordelijkheid van de academie. ⇒ Kopiëren van het origineel voor elk gebruik onder de verantwoordelijkheid van de academie: - in klasverband - openbare proeven - alle publieke manifestaties georganiseerd door de academie

⇒ Reproductierecht

Ja

Ø schriftelijke overeenkomst met ⇒ de auteur ⇒ de muziekuitgever die namens de auteur zijn repertoire beheert. ⇒ een beheersvennootschap die het repertoire van verschillende uitgeverijen die zij vertegenwoordigen, beheert. ⇒ Op de partituur staat vermeld: “mag gekopieerd worden”.

neen

28 of 30

4. Verzamelbundels van werken van al dan niet dezelfde componist

⇒ Aankoop door de leerlingen ⇒ Aankoop door de academie met een verhuurprijs voor de leerlingen (via een boekenfonds wordt na een aantal jaar de aankoopprijs gerecupereerd)

⇒ Aankoop via tweedehands boekenbeurs in de academie ⇒ Kopiëren van een volledige partituur voor elk gebruik onder de verantwoordelijkheid van de academie: - in klasverband - openbare proeven - alle publieke manifestaties georganiseerd door de academie

4. Elektronisch downloaden

⇒ In de aankoopprijs en/of verhuurprijs zit het gebruiksrecht, geen exclusief reproductierecht.

⇒ fragmenten mogen gekopieerd worden via de Ja, met Reprobel tenzij reprografierechten algemene aangifte ⇒ Reproductierecht schriftelijke overeenkomst met ⇒ de auteur ⇒ de muziekuitgever die namens de auteur zijn repertoire beheert. ⇒ een beheersvennootschap die het repertoire van verschillende uitgeverijen die zij vertegenwoordigen, beheert. neen

Gratis downloaden kan o.a. op volgende websites: www.sibelius.com www.music4music.nl www.capella.nl www.notendatenbank.net www.free-sheetmusic.org www.mutopiaproject.org Betalend downloaden voor 1 of meerdere exemplaren

Ja

Ø

•

•

Neen

⇒ In de aankoopprijs zit het gebruiksrecht

neen

29 of 30

30 of 30

Reprografie recht. Thuiskopie

Recommend Documents