Dossier Banken & Financiële diensten Een duurzaam model voor de financiële sector
31
Banken: de crisis is nog niet verteerd
34
Brussel als concurrent voor Londen en Frankfurt?
36
Onmisbaar onderwijs
38
Krediet: een goed gesprek doet wonderen
40
KMO’s krijgen nog altijd leningen…
42
Banken: de Chinezen komen!
44
FINANCIËLE SECTOR
DOSSIER
Op zoek naar een leefbare en duurzame sector
Elke crisis is een uitdaging. Deze boutade kan de financiële sector maar beter ter harte nemen als ze aan hun toekomst willen werken. Filip Dierckx, voorzitter van Febelfin, gaat met ons dieper in op de lessen die we uit de financiële crisis van 2008 hebben getrokken en hoe de banken de toe-
B
eweren dat de crisis van 2008 en alle naschokken de Belgische sector niet gespaard hebben, kan men bezwaarlijk een overstatement noemen. “Maar al deze gebeurtenissen hadden ondanks alles wel positieve gevolgen: ze waren een aanleiding om onszelf volledig in vraag te stellen,” zegt de voorzitter van Febelfin, Filip Dierckx. “We zijn er ons van bewust dat de Belgische staat en bevolking ons zijn bijgesprongen. We hebben dat geanalyseerd om ons aan deze nieuwe economische realiteit aan te passen en onze basisopdracht te blijven vervullen. En dus om de economie te kunnen blijven ondersteunen.”
Het einde van het gemakkelijk krediet De allerbelangrijkste les van de crisis is ongetwijfeld dat dit het einde van een tijdperk inluidde. “De tien voorbije jaren hebben we de bankbalansen heel sterk zien stijgen. Daarvoor waren er drie redenen. Eerst en vooral was er het lagerentebeleid van
© Didier Jouret/Reporters
komst van hun sector zien.
Filip Dierckx, voorzitter van Febelfin, de Belgische federatie van de financiële sector. de Europese bank dat leidde tot een stijging van de privé- en overheidsschulden, en in mindere mate ook de bedrijfsschulden. Zo is het volume aan hypotheekleningen tussen 2002 en 2011 jaarlijks met 9,9% gestegen.
En toch blijven we in België een primair spaaroverschot hebben: de uiterst hoge spaarquote ligt boven het aantal toegekende kredieten. Daarom zijn de banken op de internationale markten op zoek gegaan naar
31
dossier
Dossier Banken & Financiële diensten
Een moratorium op gestructureerde producten? Sinds de crisis discussieert de sector met het FSMA (de nieuwe regulator) over het gebruik van gestructureerde producten in hun investeringsaanbod. “Dit debat wordt in een open sfeer gevoerd. Uiteindelijk werd er besloten dat deze producten te complex zijn als hun rendement van meer dan drie verschillende factoren afhangt,” verklaart Filip Dierckx. “Met de FSMA hebben we afgesproken om voor onbepaalde tijd een moratorium te handhaven op de verkoop van deze producten aan klanten met een vermogen van minder dan 500.000 euro.” Een mooi voorbeeld van zelfregulatie.
N°04 - APRIL 2012 - DYNA MI EK
32
nieuwe investeringsmogelijkheden voor dit overschot en zijn ze aan een internationale expansie begonnen om hun positie op de Europese markt veilig te stellen. Deze periode ligt sinds de crisis achter ons. Net zoals de welvaart op krediet waarvan we dachten dat het deel uitmaakte van het systeem.”
Lessen uit de crisis Volgens de voorzitter van Febelfin hebben de Belgische banken hun fouten heel snel erkend en hebben ze lessen uit de crisis getrokken. “Om te beginnen was de Belgische banksector de eerste om te deleveragen, om de verhouding uitgeleend geld
Om dat te bereiken hebben de banken zowel de risico’s beperkt als hun eigen kapitaal opgetrokken. In een eerste fase hadden sommige banken daarvoor de hulp van de overheid nodig, later vonden ze ook zelf financiering. Tegelijkertijd hebben de banken hun balansen ook afgebouwd door niet-essentiële activiteiten af te stoten, zoals de dollaractiviteiten. “De echte liquiditeitsproblemen van de Belgische banken hadden niets te maken met hun eurobalans, maar alles met hun dollaractiviteiten. Ze hebben dus vooral hun activiteiten in deze munt afgebouwd om zo het liquiditeitsrisico te verminderen. Ze hebben zich op hun core business
“De Belgische banken zijn het Belgische bedrijfsleven blijven financieren. De Belgische markt is heel concurrentieel waardoor bedrijven en gezinnen flink goedkoper krediet kunnen krijgen dan in onze buurlanden. Dat is een flinke troef om de crisis achter ons te laten.” Filip Dierckx, voorzitter van Febelfin
en eigen kapitaal te verlagen,” legt hij uit. “Tussen 2007 en 2010 steeg de risk assets ratio van de banken, de verhouding tussen de reglementaire fondsen en het risicogewogen kredietvolume van 11,2% naar 19,3%. De Belgische banken hebben het risico waaraan ze blootstaan dus flink verminderd.”
toegelegd: het financieren van het bedrijfsleven en de Belgische economie, en onze bedrijven volgen in hun buitenlandse expansie.”
Verzekeren van onze welvaart De Belgische banken zijn het Belgische bedrijfsleven blijven financieren. “Tussen 2010 en 2011 is het
bedrijfskrediet gestegen van 112,6 miljard euro tot 116,1 miljard. Dat is een stijging met 3,5 miljard” verduidelijkt Filip Dierckx. “Bovendien gebeurde dat in vergelijking met het Europese gemiddelde aan een lage interestvoet. Voor de voor kmo’s belangrijke kredieten van minder dan 250.000 € lag de gemiddelde Belgische interest in november 2011 op 2,96%. Het Europese gemiddelde was 4,76%. De Belgische markt is heel concurrentieel waardoor bedrijven en gezinnen flink goedkoper krediet kunnen krijgen dan in onze buurlanden. Dat is een flinke troef om de crisis achter ons te laten.” De banksector is dus meer dan ooit van plan om onze welvaart te helpen verzekeren.
Dialoog “Trouwens, toen mijn voorganger Stefaan Decraene in 2009 de leiding van Febelfin nam, heeft hij de dialoog met de consumenten en het bedrijfsleven opgestart. Hij heeft ook een brain storming over de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de banken op poten gezet. Ondertussen
dossier Banken & Financiële diensten
“Een opsplitsing tussen spaarbanken en zakenbanken heeft zin in de grotere landen, maar in ons land is dat anders. Het economisch weefsel bestaat voornamelijk uit KMO’s en de banken verzekeren daardoor drie kwart van de financiering. Een universele bank verzamelt spaartegoeden en staat kredieten toe en dat is volgens ons een belangrijk element in onze economie. Natuurlijk hebben zakenbanken, spaarbanken en andere nichespelers ook een rol te spelen.” Filip Dierckx,voorzitter van Febelfin
Deze platformen hadden als bedoeling om de stakeholders te consulteren en te achterhalen op welke punten verandering nodig was. Het resultaat is een reeks verbintenissen van de banksector. “We willen meer transparantie en informatie bieden aan de bedrijven, een kredietverzekeringssysteem ontwikkelen, de export beter financieren en een inspanning doen om investeringen in energiebesparingen te ondersteunen. Tot zover onze engagementen tegenover het bedrijfsleven. Voor de consumenten hebben we het voornemen betere informatie te bieden en we gaan daarom de personeelsleden die contact hebben met klanten beter opleiden. We hebben ook nagedacht over een gedragscode voor de sector, namelijk voor de gestructureerde producten (zie kaderstuk). Deze platvormen waren voor ons een heel positieve ervaring en we zijn vastbesloten om op deze ingeslagen weg verder te gaan.”
Het juiste evenwicht Onder impuls van de nieuwe internationale reglementen zet de sector haar inspanningen om weer gezond te worden verder. “We willen voldoen aan de nieuwe kredietwaardigheidsnormen van de Bazel III-akkoorden. Deze voorzien in een solvabiliteit van 9%. Dat is echt een grote inspanning want we moeten ons eigen vermogen maar liefst verdubbelen en dat weegt zwaar op de resultaten. Zelf vinden we dat deze nieuwe reglementen, en dan vooral op het vlak van liquiditeiten, soms te ver gaan. Op dit ogenblik is er geen enkele Europese bank die slaagt in de nieuwe stresstest. Het is flink vereenvoudigd, maar deze stelt eigenlijk dat de banken in staat moeten zijn om gedurende 30 dagen cash-uitbetalingen op te vangen. Vergeet toch niet dat een van de belangrijkste taken van de sector de zogenaamde looptijdomzetting is. Geld dat op korte termijn geplaatst wordt dient dan voor langetermijnkredieten voor bedrijven en particulieren. Ik denk dat we verder met de Belgische en Europese overheden moeten praten om een juist evenwicht te vinden.”
model volgen. “We zijn overtuigd van de noodzaak van een universele bank,” benadrukt Filip Dierckx. “Dat slaat vooral op de omvang. Een opsplitsing tussen spaarbanken en zakenbanken heeft zin in de grotere landen waar er grote ondernemingen zijn die een directe toegang tot de financiële markten hebben, maar in ons land is dat anders. Het economisch weefsel bestaat voornamelijk uit KMO’s en de banken verzekeren daardoor drie kwart van de financiering. Een universele bank verzamelt spaartegoeden en staat kredieten toe en dat is volgens ons een belangrijk element in onze economie. Natuurlijk hebben zakenbanken, spaarbanken en andere nichespelers ook een rol te spelen.”
Denken over de toekomst De banksector denkt na over haar toekomst. “Ondanks de crisis blijft België met een primair spaaroverschot. Het is dan aan ons om gebruik te maken van deze situatie om welvaart en werkgelegenheid te creëren. Op dit ogenblik brainstormen we om te bekijken welke pistes ons het beste lijken.”
KMO’s staan centraal In de nabije toekomst wil de banksector een duurzaam en gediversifieerd
Geschreven door Frédéric Wauters
33 N°04 - APRIL 2012 - DYNA MI EK
is dat uitgemond in drie discussieplatformen die voorgezeten worden door onafhankelijke voorzitters. Het bedrijfsleven werd eerst vertegenwoordigd door Eric Domb, de gedelegeerd bestuurder van Pairi Daiza. Ondertussen werd hij opgevolgd door de voorzitter van BECI, Jean-Claude Daoust.”
Dossier Banken & Financiële diensten
dossier
FINANCIËLE SECTOR
Banken: de crisis is nog niet verteerd Een van de gevolgen van de financiële crisis was de complete of gedeeltelijke nationalisering van de banken. Ondertussen maken deze instellingen weer winst maar dat betekent niet dat de crisis 34
al helemaal verteerd is.
N°04 - APRIL 2012 - DYNA MI EK
Verre van. Wat staat er ons te wachten als de schuldencrisis in de eurozone nog lang blijft duren? Bart Van Craeynest, hoofdeconoom van Petercam.
W
e vroegen het aan Bart Van Craeynest, hoofdeconoom van Petercam.
oplossing die ze vonden was dus op nationale leest geschoeid.
Hoe ziet de situatie in Europa eruit?
Waaraan kunnen we ons verwachten als de situatie nog erger wordt?
Bart Van Craeynest, Petercam : We zijn in Europa nog niet bekomen van de crisis. In België gaat het de goede kant uit, maar we zijn nog niet aan het einde. Toch is de situatie van de banken in de rest van de eurozone erger dan bij ons. Op het hoogtepunt van de crisis hebben we gemerkt dat het de nationale overheden zijn die de financiële instellingen te hulp hebben geschoten. Dat deden ze door deze banken volledig of gedeeltelijk te nationaliseren of door garanties te bieden. De eerste
Bart Van Craeynest, Petercam : We stellen vast de oplossingen voor de liquiditeitsproblemen van de banken niet langer op nationaal maar op internationaal niveau vorm krijgen. In Europa is dat via de Europese Centrale Bank. Vanaf nu richten de banken zich tot de ECB voor leningen. Dat blijkt ook uit de recordbedragen die de ECB tijdens de laatste LTRO-operatie heeft uitgeleend. Ik denk dat als de situatie gespannen blijft of verslechtert de ECB een nieuwe LTRO-operatie gaat uitvoeren. Ondertussen weten we hoe
belangrijk de banken zijn voor het economische evenwicht van een land en we willen ten allen prijze voorkomen dat ze verder verzwakken.
Zijn deze leningen van de ECB houdbaar op lange termijn? Bart Van Craeynest, Petercam : Dat is uiteraard geen oplossing op lange termijn. De banken moeten zelf oplossingen vinden om te herstructureren. Kapitaalverhogingen vanuit de privésector gaan nog een tijdje moeilijk blijven. Maar op lange termijn gaat de overheidsaanwezigheid in het kapitaal van de banken eerder verminderen dan toenemen. Ik denk dus dat er op korte termijn nog geen oplossing in het verschiet ligt. Hélène Legrand
dossier
Dossier Banken & Financiële diensten
FINANCIËLE CENTRA
Brussel als concurrent voor Londen en Frankfurt? Brussel uitbouwen tot een vooraanstaand financieel centrum. Is dat niet meer dan een vrome wens of een realiseerbare doelstelling? Volgens Hugo Lasat die bij beurshuis Petercam verantwoordelijk is voor het institutioneel beheer en daarnaast ook nog als professor verbonden is aan de HU Brussel, is het inderdaad een beetje wringen tussen Londen, Frankfurt en Parijs. “Al deze steden hebben de ambitie om belangrijke Europese financiële centra te worden. Volgens mij is het een illusie om met hen de strijd aan te gaan.”
M
© Frank Rumpenhorst/Reporters
N°04 - APRIL 2012 - DYNA MI EK
36
aar dat wil niet zeggen dat België geen troef kan uitspelen. “Brussel heeft wel een aantal punten die ze in de verf kan zetten, zoals Luxemburg er ook in geslaagd is om bepaalde competentiecentra uit te bouwen.” Brussel moet dus op zoek naar niches, alleen of samen met Luxemburg. Hugo Lasat: “Dat laat immers toe om zich als een paneuropees platform te positioneren.” Welke voordelen kan België dan uitspelen? “Als we naar de infrastructuur van het land kijken, zien we dat deze heel erg goed is en dat ook het intellectueel niveau sterk is. We hebben in België voldoende brains om iets interessants uit te werken. Dat is een echte troef. Andere landen zoals Luxemburg hebben dat niet en moeten talenten importeren.” Vanuit het infrastructuurstandpunt is België dus efficiënt. Daar staat tegenover dat België een klein landje met een kleine binnenlandse markt is. “Op dat vlak kunnen we dus geen hefboomeffect creëren,” verduidelijkt Bart Van Craeynest.
Paneuropese pensioenfondsen Toch werden er al een aantal interessante initiatieven genomen. “In 2006 hebben we voorzien in een kader voor paneuropese pensioenfondsen waardoor België een optimale infrastructuur heeft om pensioenfondsen te verwelkomen. Laten we het voorbeeld nemen van een financieel directeur van een multinationale onderneming met filialen in vier landen. De onderneming besluit om
Brussel versus Londen en Frankfurt: hoe zich te positioneren? haar personeel een extralegaal pensioen toe te kennen en moet daarvoor dan in elk land het pensioenfonds beheren. Daarvoor is telkens een raad van bestuur nodig en daarnaast is er nog het administratief en financieel beheer… Dat wordt al gauw een zware bedoening.” België heeft dus een specifiek reglementair kader
voorzien dat toelaat om een paneuropese structuur met verschillende compartimenten te beheren. “Op deze manier heeft de financieel directeur een algemeen beeld op dit fonds op het vlak van de wetgeving, het risico, het beheer van de activa, de ITinfrastructuur,… Zie je het voordeel? Dat is een schitterend initiatief.”
dossier Banken & Financiële diensten
Zoom op Business route Het project Business Route onderzoekt de capaciteiten van de financiële sector om ‘Brussel als financieel centrum’ naar voor te schuiven zoals ook Parijs en Amsterdam doen. Deze promotie gebeurt in samenwerking met de Belgische financiële sector en onder de auspiciën van Febelfin waarmee Business Route regelmatig samenwerkt..
soort pensioenfondsen op paneuropees niveau te ontwikkelen. Het is immers een activiteit met een hoge toegevoegde waarde. Maar dat is zoals het opwarmen van een afgekoeld gerecht, het verliest zijn smaak. Om dit opnieuw te lanceren, moeten we er iets nieuws aan toevoegen. Dat is een belangrijke kaart die België en Brussel als financieel centrum kunnen uitspelen.” Bart Van Craeynest maakt dezelfde vaststelling voor een ander soort producten: institutionele sicavs voor het
beheer van een portefeuille voor rekening van institutionelen. Daarvoor werd er in 2004 een interessant ad hoc kader gecreëerd. De professor en specialist van Petercam vindt inderdaad dat België een rol zou kunnen spelen op de markt voor het beheer van activa. “Sicavs naar Belgisch recht hebben vaak een betere performance dan hun buitenlandse tegenhangers. Het is dus mogelijk om ze internationaal op institutioneel niveau te leveragen.” Deze vaststelling doet Bart Van Craeynest een nieuwe paradox benadrukken. Deze is voelbaar in België en in zeker in Brussel. “Verschillende financiële instellingen hebben hun aanwezigheid in Brussel verminderd terwijl ze hier de mogelijkheid hebben om iets uit te bouwen. De competenties zijn er, maar blijven onbenut.” “Waaraan het ons ontbreekt? Een grote speler die als referentie kan dienen om Europa te veroveren. Het is slechts mijn persoonlijke mening, maar toen de banken herstructureerden, hebben we de kans gemist om een grote Belgische speler voor het beheer van activa te creëren,” zegt Hugo Lasat.En wat in verband met private banking? “Dat is een gelijkaardige vaststelling. We zitten in de top drie van de rijkste regio’s en hebben dus veel expertise op het vlak van private banking. Er is geen enkele reden om die niet te exporteren.” Wordt Brussel een nieuwe concurrent van Londen of Frankfur ? Zeker niet en dat is ook niet de bedoeling. Maar we kunnen Brussel, alleen of samen met Luxemburg, wel in sommige nichemarkten positioneren! Daarvoor hebben we alles wat nodig is in huis. Geschreven door Hélène Legrand
Frankfurt, Londen, Brussel en Parijs… hebben de ambitie om belangrijke Europese financiële centra te worden.
37 N°04 - APRIL 2012 - DYNA MI EK
Maar ondanks de vele loftuitingen voor de regulatoren, politici en financiers die zo mooi samenwerkten bij de uitwerking van dit project is het succes nog altijd vrij beperkt. “We zien amper 16 miljard euro activa in deze pensioenfondsen. Er zijn ook maar weinig ondernemingen om deze paneuropese pensioeninfrastructuur te gebruiken. Ik begrijp dit magere succes niet want het is echt een goede formule. Misschien hebben het niet goed genoeg verkocht in het buitenland? Ik zou het niet weten, we hebben toch heel wat road shows georganiseerd om dit initiatief aan de man te brengen. Dit beperkt succes blijft een mysterie voor mij.” Is het denkbeeldig dat we de machine weer aan de praat krijgen en dit initiatief toch een plaats in de schijnwerpers verovert? “In het ideale geval moeten we in een hogere versnelling schakelen om dit
dossier
Dossier Banken & Financiële diensten
FINANCIËLE CENTRA
Onmisbaar onderwijs Om de Brusselse metropolitane zone uit te bouwen tot een financieel centrum hebben we een onderwijsinstelling met daarop afgestemde opleidingen nodig. En uiteraard moeten de banden met de sector stevig aangehaald worden. Een woordje uitleg.
V N°04 - APRIL 2012 - DYNA MI EK
38
olgens Ignace Combes, Chairman van het Centre for Financial Services van de Vlerick Management School en Vice-chairman van TransConstellation is een sterke samenwerking tussen business schools en bedrijven uit de sector noodzakelijk als we Brussels Metropolitan als een Europees financieel centrum willen positioneren. “Daarvoor zie ik vijf redenen. Ten eerste, onze economie evolueert hoe langer hoe meer naar een ‘knowledge economy’. Dat houdt in dat de opleidingen zich daarop moeten toespitsen, de kennis moet gecentraliseerd en met verschillende sectoren gedeeld worden. Business schools zijn, als kenniscentra, daarvoor ideaal geplaatst. De tweede reden is dat de financiële sector in hoge mate gespecialiseerd is. Vormingen voor en tijdens de loopbaan zijn onmisbaar. Ten derde is de deze sector op dit ogenblik aan sterke veranderingen onderhevig. De lessen die uit de crisis getrokken werden, hebben als gevolg dat het business model herzien wordt en de spelers nieuwe posities innemen. De business schools kunnen deze wijzigingen begeleiden en vereenvoudigen door executive programma’s aan te bieden, of beter nog, toegespitste opleidingsprogramma’s voor bedrijven uit te werken. Het vierde punt is – om het even bondig samen te vatten – ‘verandering betekent innovatie’. Het is niet eenvoudig om binnen een onderneming of een sector innovatie te promoten. Het reglementaire kader en het heel erg strikte risk management vormen daarvoor een sterke belemmering. Ook op dat vlak kunnen de business
Ignace Combes, Chairman van het Centre for Financial Services van de Vlerick Management School en Vice-chairman van TransConstellation.
schools helpen bij de ontluikende innovatie. De vijfde en laatste reden is dat de veranderingen het noodzakelijk maken om partnerships met technologiebedrijven en andere spelers uit de financiële sector op te zetten.
De business schools kunnen ook hier helpen bij deze partnerships.”
Verschillende invalshoeken Om een gespecialiseerd financieel centrum op te richten dat zich kan
dossier Banken & Financiële diensten
onafhankelijk en objectief onderzoek een fundamentele rol spelen bij de oprichting van een gespecialiseerd financieel kenniscentrum.”
Bestaande initiatieven De onderwijswereld heeft niet stilgezeten. “De Vlerick School staat klaar om in Brussel een campus met focus op de financiële sector uit te bouwen. De Solvay Brussels School neemt deel aan Transconstellation Academy. Dit opleidingsprogramma kwam er dankzij de steun van belangrijke spelers uit de ondersteunende financiële sector zoals Euroclear, Swift en BNYMellon.
Daarnaast bestaan er nog andere initiatieven zoals de Master of ICT Entreprise Architecture van het consultancybureau Inno.com dat zich o.a. op de financiële sector richt. Brussel en België beschikken dus over een reeks troeven. Waar nu nood aan is, is een volgehouden en gecoördineerde inspanning. Een sterkere samenwerking tussen de financiële instellingen, de overheden en de onderwijsinstellingen zal de juiste voorwaarden scheppen om Brussel als een financieel expertisecentrum te kunnen positioneren.” Geschreven door Frédéric Wauters
Bedrijfsprofiel
Het Brussels Waarborgfonds staat garant voor uw succes! Bruno Wattenbergh, Jos Vanneste : u bent voorzitter en ondervoorzitter het Brussels Waarborgfonds. Wat is de rol van deze gewestelijke overheidsinstelling? Zoals zijn naam het zegt, biedt het fonds een waarborg aan de banken ingeval de onderneming in gebreke blijft. Het deelt zo in het risico van het krediet overeengekomen tussen de bankier en de ondernemer. Het instrument bestaat al 30 jaar, maar het blijft betrekkelijk ongekend bij de ondernemers en hun adviseurs. Nochtans biedt het BWF jaarlijks waarborg aan meer dan 300 ondernemingen? We hebben min of meer 55 miljoen aan waarborg in onze portefeuille. Elk jaar kennen we meer dan 30 miljoen euro aan waarborg toe, waarvan meer dan 20 miljoen die effectief door de banken worden aangesproken. Deze waarborgen maken het mogelijk dat bijna 30 miljoen euro professionele financiering wordt toegekend aan de Brusselse zelfstandigen en kmo’s. Dit maakt waarschijnlijk van het Brussels Waarborgfonds het belangrijkste publieke financieringsinstrument voor de ondernemingen in Brussel. Biedt het Waarborgfonds een waarborg aan de bank of aan de onderneming? Het BWF garandeert aan de bank dat een heel groot percentage van het krediet dat aan de onderneming werd
toegekend, wordt terugbetaald, want de ondernemer moet eerst zijn eigen waarborg geven. De spreiding van het risico is belangrijk midden in een crisisperiode, maar ook nu de banken geconfronteerd worden met striktere normen qua solvabiliteit. Welk percentage aan waarborg wordt de banken nu geboden? Wet maximumpercentage van onze tussenkomst werd in overeenkomst met de Brusselse Regering verhoogd tot het maximum van wat wettelijk gezien mogelijk is, namelijk 80%. Dit betekent dat in geval van failliet of andere opzegging van de lening, de bank eerst zal beroep doen op de waarborgen van de ondernemer en zich daarna zal wenden tot het BWF dat 80% van het uiteindelijke verlies van de bank zal dekken. Maar de ondernemer kan niet rechtstreeks beroep doen op de diensten van het Waarborgfonds? Juist wel! Normaal gezien is het de bank die de aanvraag tot waarborg indient, maar het BWF biedt ook een directe toegang waarbij de ondernemer direct een waarborgaanvraag doet en vervolgens hiermee bij een of meerdere banken gaat, wat de toegang tot financiering zal vergemakkelijken. Contact : www.garanties.be
39 N°04 - APRIL 2012 - DYNA MI EK
onderscheiden van andere, gelijkaardige centra, zal het noodzakelijk zijn om zowel de business schools als het bedrijfsleven daarbij te betrekken. Dit verschil moet ook tot uiting komen in een specifieke opleiding. “Dat kan gaan om specifieke onderwijsprogramma’s op academisch niveau maar ook om in-house training, executive education of begeleiding bij het bedenken van een nieuw business model,” verduidelijkt Ignace Combes. “Onderzoek gaat hierbij een belangrijke rol spelen. De business schools kunnen dankzij hun competenties en hun
dossier
Dossier Banken & Financiële diensten
KREDIET
Krediet: een goed gesprek doet wonderen Wat vinden de ondernemers van de bankencrisis? Wat zijn hun gevoelens ten opzichte van hun bank en wat verwachten ze van bun bankier? Is de relatie tussen bank en klant veranderd? In welke zin? BECI had een hoop vragen en ging dus langs bij een specialist ter zake: Anne-Mie Ooghe van het Platform Financiering van Ondernemingen.
N°04 - APRIL 2012 - DYNA MI EK
40
© Imago/Reporters
W
at is dit Platform Financiering van Ondernemingen hoor ik u al denken? We gaan even terug in de tijd om beter te begrijpen waarom zo’n platform het daglicht zag. Namelijk tot september 2008 toen België en de volledige wereld met een flinke financiële kater wakker werden. “Op dat ogenblik heeft Febelfin, de federatie van de Belgische financiële sector, besloten om drie platformen op te richten om de relaties met de verschillende stake holders te verbeteren,” legt Anne-Mie Ooghe uit. Een van deze platformen was toegespitst op de financiering van de ondernemingen. Behalve Febelfin zetelen ook de andere beroepsfederaties, handelskamers en ondernemers daarin. Jean-Claude Daoust is voorzitter. “Tijdens de vergaderingen van dit platform hebben we getracht na te gaan welke onderwerpen van belang waren voor de meeste betrokkenen,” legt Anne-Mie Ooghe ons uit. Al snel
Bedrijfsleiders verwachten een snel antwoord op hun vraag voor kredietverlening.
bleek dat tussen de tien hoofdpunten transparantie en informatie voor de ondernemers het allerbelangrijkste waren. “Het grootste probleem tussen het bedrijfsleven en de financiële sector bleek een communicatieprobleem te zijn.”
Zoom op het Platform Financiering van Ondernemingen Een bedrijf dat op zoek is naar externe financiering voor een nieuw product, een investering, een uitbreiding of een overname moet haar financiële partners de nodige inlichtingen bezorgen, waaronder de manier waarop en periode waarin ze het kapitaal en de interesten wil terugbetalen. Het platform wil de bedrijven die steun zoeken om hun financieringsnoden te bepalen en een kredietaanvraag willen indienen bijstaan. De onderneming kan zich ook tot het platform wenden voor meer algemene informatie over kredieten in België of over de steunmaatregelen van de overheden.
Kredietbemiddelaar Chris Dauw zegt eigenlijk net hetzelfde: “In de meeste gevallen is bij een geweigerd krediet de kern van het probleem een slechte communicatie tussen de ondernemer en de bankier.” Als antwoord daarop hebben de banken een aantal voornemens ten opzichte van de ondernemers gemaakt. Waaronder de ‘respons time’. De bedrijfsleiders willen immers snel een antwoord op hun financierings- en kredietaanvragen bij de bank. “Vanaf nu beloven de banken om binnen de 14 bankdagen een antwoord te formuleren.” Maar de verbeterde communicatie is niet beperkt tot een sneller antwoord. Als er een weigering volgt, zal dit deze ook gemotiveerd en verklaard worden. Beide partijen winnen hierbij. Geschreven door Hélène Legrand
dossier
Dossier Banken & Financiële diensten
KREDIETVERLENING
KMO’s krijgen nog altijd leningen… De financiering van de KMO’s is cruciaal voor de economische toekomst en groei van een land. Maar wantrouwen ondernemers en bankiers elkaar? Valt het te verwachten dat er in 2012 meer – of net minder – kredietaanvragen komen? We vroegen het aan Anne-Mie Ooghe van het Platform Financiering van Ondernemingen.
Hoe zit het in België met het krediet?
N°04 - APRIL 2012 - DYNA MI EK
42
Anne-Mie Ooghe : Ik ga u twee cijfers geven. In september 2008 stond er 104 miljard euro krediet uit. Op het einde van 2011 kwamen we uit op 116 miljard. Deze cijfers spreken voor zich. In 2011 hebben we een stijging van 3,1% gezien. Van deze 116 miljard werd 70% aan KMO’s toegekend. De interestvoeten bedragen nu gemiddeld 3,29%. Dat is een stuk lager dan in veel andere landen. De kredieten zijn in België goedkoper dan in veel andere eurolanden.
“In september 2008 stond er 104 miljard euro krediet uit. Op het einde van 2011 kwamen we uit op 116 miljard. Deze cijfers spreken voor zich. In 2011 hebben we een stijging van 3,1% gezien. Van deze 116 miljard werd 70% aan KMO’s toegekend.” Anne-Mie Ooghe van het Platform Financiering van Ondernemingen
Hoe is in België de vraag naar krediet geëvolueerd? Anne-Mie Ooghe : Het Kenniscentrum voor Financiering van KMO’s (KeFiK) heeft het initiatief genomen om ongeveer 600 kleine ondernemingen (met minder dan tien personen) te ondervragen en na te gaan of ze de intentie hebben om te investeren.
De meest recente gegevens tonen dat ongeveer 60% denkt dat ze in 2012 niet gaan investeren. Dat betekent dat ze ook geen kredieten gaan aanvragen. Ondertussen is het ondernemersvertrouwen weer gestegen en een indicator van de BNN toont dat de vraag naar kredieten in het eerste trimester van 2012 stabiel zou moeten blijven.
Anne-Mie Ooghe van het Platform Financiering van Ondernemingen.
Hoe zit het met het aanbod? Anne-Mie Ooghe : De banken hebben hun toekenningsvoorwaarden niet gewijzigd en zijn ook niet van plan om dat te doen in het eerste trimester van 2012. Natuurlijk zijn er nu ook de striktere vereisten van Bazel III waaraan de banken moeten voldoen en we kunnen niet uitsluiten dat dit geen gevolgen zal hebben op het volume of de kostprijs van het krediet. Maar dat is op dit ogenblik nog niet zo duidelijk. Misschien vragen de banken meer garanties om hun kapitaalnoden te verlagen. Maar ook daarvoor is het nog te vroeg om er nu al uitspraken over te doen.” Geschreven door Hélène Legrand
dossier
Dossier Banken & Financiële diensten
ICBC
© UPP/Reporters
Banken: de Chinezen komen!
N°04 - APRIL 2012 - DYNA MI EK
44
Yves Leterme en Jiang Jianqing, Chairman van de Industrial and Commercial Bank of China (ICBC), tijdens de opening van het Brusselse filiaal in januari 2010.
Sinds
kort
zijn
Chinese
grootbanken actief in Brussel:
Facts and figures
ICBC en Bank of China. Waarom
Sinds wanneer?
hebben ze voor Brussel gekozen, welke strategie volgen ze, hoe goed kennen ze de Belgische markt en onze bedrijven, en, hoe zien zij de eurocrisis evolueren? BECI had een interview met Quan Deng Xiao, Deputy General Manager Branch.
van
ICBC
Brussels
ICBC Brussel werd wettelijk geregistreerd op 25 oktober 2010. ICBC Brussel opende de deuren op 19 januari 2011. Waar: Louizalaan 81, 1050 Brussel Personeel: ICBC Brussel had in maart 2012 18 personeelsleden in dienst waarvan 13 expats en 5 plaatselijke werknemers. De expats moeten de werking verzekeren en gebruiken daarvoor de zelfontwikkelde bankplatformen. Het lokale team spreekt dan weer de verschillende officiële landstalen: Nederlands, Frans en Duits. Structuur: ICBC Brussel Algemene Directie is een bijhuis van ICBC Europe SA, het in Luxemburg gevestigde moederbedrijf. ICBC Europe SA is een filiaal van ICBC Ltd.
dossier Banken & Financiële diensten
In december 2010 heeft de Bank of China een bijhuis geopend in Brussel, het vijfde in Europa na Londen, Parijs, Frankfurt en Luxemburg. Wie zijn de klanten van Bank of China? Voornamelijk Chinese burgers en bedrijven die in Europa gevestigd zijn. Het is de opdracht van de bank om in het buitenland actieve Chinese bedrijven en internationale groepen die in China investeren te helpen. Bank of China heeft een duizendtal filialen in 32 landen en regio’s. Het is de grootste Chinese bank als we afgaan op de buitenlandse tegoeden, het winstaandeel uit het buitenland en het aantal filialen en werknemers in het buitenland.
Wat is jullie strategie voor België?
Quan Deng Xiao, Deputy General Manager van ICBC Brussels Branch: “In België zijn er veel hoogstaande nationale ondernemingen. Veel Chinese bedrijven hebben al eerder ervoor gekozen om naar België af te zakken. Denk maar aan HNA, Huawei, ZTE, Hisense en COSCO. Andere ondernemingen staan klaar om zich hier te vestigen, zoals de Aigo Alliance dat meer dan 70 bedrijven overkoepelt. In België zijn er veel industriële leaders met een grote economische slagkracht en sterk ontwikkelingspotentieel. De Chinese banken en in het bijzonder ICBC kunnen diensten verlenen voor en helpen bij de toekomstige ontwikkeling van de Belgische economie.”
Hoe ziet u de eurocrisis? Quan Deng Xiao, Deputy General Manager van ICBC Brussels Branch: “De crisis zal nog een tijdje aanhouden. Om een oplossing te vinden, zal de Europese Unie de bestaande structuren van de eurozone moeten optimaliseren in plaats van palliatieve zorgen op korte termijn toe te dienen. De Belgische economie is zeker niet het ergst getroffen en er zijn dus geen redenen tot pessimisme.”» Geschreven door Hélène Legrand
Quan Deng Xiao, Deputy General Manager van ICBC Brussels Branch: “ICBC is wereldwijd de grootste commerciële bank op het vlak van beurskapitalisatie, deposito’s en winst. Wij hebben flink wat concurrentiële troeven zoals een uitgebreid netwerk, een wereldwijd informaticasysteem en de grootste tresaurusreserve in yuans. ICBC wil Chinese investeerders in België en Belgische investeerders in China de best mogelijke financiële diensten verstrekken. Daarnaast richten we ons ook op alle ondernemingen die tussen beide landen handel drijven. We hebben een solide klantenbasis van 4,07 miljoen professionele klanten en 275 individuen.”
Waarom hebben jullie voor Brussel gekozen? Quan Deng Xiao, Deputy General Manager van ICBC Brussels Branch:“ICBC koos voor veel redenen voor Brussel: de geografische ligging in het hart van Europa, de vele commerciële mogelijkheden, de meertalige en internationale bevolking en kwaliteitsvolle werknemers. Het transportnetwerk, de mooie natuur en de vriendelijke mensen hebben ook geholpen om voor Brussel te kiezen. Maar vooral ook het gunstige investeringsklimaat dat ondernemingen en overheden gecreëerd hebben waren doorslaggevend.”
1819 is het telefoonnummer bij uitstek voor ondernemers en kandidaat-ondernemers in Brussel. Financiering, publieke steunmaatregelen, oprichtingsformaliteiten, juridisch advies, … de adviseurs van 1819 informeren de ondernemer, geven hem raad, en verwijzen ook door naar de bevoegde instellingen en personen die hem verder kunnen begeleiden bij zijn project.
Een initiatief van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
45 N°04 - APRIL 2012 - DYNA MI EK
Bank of China
In welke mate kent u de Belgische markt en ondernemingen?