Renovatiepact strategische renovatieplanning woningpark
16e ISOLATIEDAG 29 september 2015, Antwerpen Roel Vermeiren ‐ VEA
AGENDA • Inleiding • Proces fase 1 (eerste semester 2015) • Resultaat fase 1 • Gepland proces voor fase 2
(september 2015 – april 2016)
│2
1
INLEIDING
Het Vlaamse regeerakkoord 2014‐2019 “Vlaanderen maakt van energie‐efficiëntie een topprioriteit door o.a. gebouwen en bedrijven energie‐efficiënter te maken. We concretiseren de langetermijnvisie voor de grondige renovatie van het bestaande gebouwenpatrimonium. We evalueren het Energierenovatieprogramma 2020 uit 2007, verhogen de ambitie waar mogelijk en stellen het bij tot 2030, na overleg met de stakeholders.”
│3
INLEIDING
De Vlaamse beleidsnota Energie 2014‐2019 “De overheid kan de transformatie naar een energiezuiniger gebouwenpatrimonium faciliteren en ondersteunen, maar ook andere belanghebbenden, zoals de bouwsector, zullen hier mee hun schouders moeten onder zetten. We gaan dan ook voor het afsluiten van een Renovatiepact. Dit Renovatiepact moet duidelijke doelstellingen, engagementen en een uitgewerkte marketingstrategie bevatten.”
│4
2
INLEIDING Belangrijkste onderdelen van het Renovatiepact
Engagement sleutelactoren Een duidelijke, goed communiceerbare, LT‐doelstelling Een stimulerend maatregelenpakket dat knelpunten wegwerkt Een marketingplan dat breed wordt uitgedragen
│5
INLEIDING Waarom een Renovatiepact ? Een grondige verbetering van de energieprestatie van het bestaand gebouwenpatrimonium is noodzakelijk voor het behalen van de energie‐efficiëntie‐ en klimaatdoelstellingen Uit bijna 800.000 energieprestatiecertificaten voor woningen blijkt dat de energie‐efficiëntie van huizen van vóór 1970 ( > 57% van de woningvoorraad) erg laag ligt. Gemiddeld drie keer meer energieverbruik dan recente huizen.
│6
3
INLEIDING Waarom een Renovatiepact ? Energieverbruik Belgische woning (kWh/m²/jaar) ligt 70% hoger dan het Europese gemiddelde
│7
INLEIDING Waarom een Renovatiepact ? We willen Energiearmoede structureel aanpakken 680.000 Vlamingen (11%, ca 280.000 gezinnen) leven onder de armoederisicodrempel (60% mediaan inkomen) In België hebben 750.000 gezinnen (1 op 7) af te rekenen met energiearmoede. In het Vlaamse gewest kampt 1 op 10 of 260.000 gezinnen met energiearmoede (> 10% inkomen naar energie)
│8
4
INLEIDING Waarom een Renovatiepact ?
Activiteit bouw stimuleren – relancemaatregel Sectoren bouw, energie‐ en milieudiensten 25% BNP en 13% tewerkstelling
│9
INLEIDING Voornaamste knelpunten energetische renovaties Gebrek aan kennis over energiebesparende maatregelen Onzekerheid over eindresultaat Weinig ervaring met energierenovaties, beperkt aantal ervaren adviseurs Ontbreken van financiële middelen Split incentive / verhuurder‐huurder‐problematiek Mede‐eigendom Geen interesse in problematiek energiebesparing, klimaatverandering of duurzaamheid Gebrek aan transparantie en continuïteit in beleidsmaatregelen Grote impact op dagelijkse leven van / zorgen verbouwer │10
5
INLEIDING Uitdagingen Spaargeld deels heroriënteren naar renovatiemarkt Positieve boodschap, uitgedragen door brede groep geëngageerde actoren Samenwerking Eigen (sector)belang overstijgen en koppelen aan gemeenschappelijk doel Hefboomacties die effectief het verschil maken Knelpunten wegwerken
│11
INLEIDING Planning fase 1 Startmoment: 16 december 2014 Ondertekening engagementsverklaring door Renovatiepactcoalitie van 32 partners Stakeholder engagement: Een actieve en constructieve medewerking aan thematische werkgroepen januari 2014 – juni 2015 Het ter beschikking stellen van beschikbare inhoudelijke capaciteit en competenties in een sturingsorgaan Actieve medewerking aan de implementatiefase van het actieplan voor het Renovatiepact vanaf midden 2015 │12
6
INLEIDING Planning 9 9 9 9 9 9 9 9
Agoria ATTB BBL BMP Bouwunie BVA BVK Cedubo
9 CIB 9 CIR
9 9 9 9 9 9 9 9 9
Eandis Essenscia Febeg Gezinsbond Informazout Infrax KVBG NAV Netwerk tegen armoede 9 ODE 9 Cogen Vlaanderen
9 9 9 9 9 9 9 9
OVED PHP VCB Ventibel Verenigde Eigenaars Verozo VGI Vlaams Huurdersplatform
9 VVSG 9 WTCB 9 Huurpunt
7/10/2015 │13
INLEIDING Planning Werkgroepen: januari‐juni 2015 “BEN‐definitie” bestaande bouw & LT‐doelstelling Goede actievoorbeelden Geïntegreerd beleidskader Financiering Verplichtingen Communicatie 3‐5 samenkomsten per werkgroep (25‐45 deelnemers) Implementatiefase
7/10/2015 │14
7
INLEIDING Procesgebonden risico’s Groot aantal deelnemers ‐ interesse is positief, maar Grote groepen zijn moeilijk werkbaar Enkel inbreng vanuit belang eigen organisatie Te brede uitwerking Te weinig focus op hefboomacties
│15
Proces fase 1 Aanpak werkgroepen Startdocumenten VEA werden rondgestuurd per werkgroep Context Bestaand beleid Eerste suggesties Deelnemers gevraagd input voor te bereiden Toelichting voorbereiding in werkgroepen Diverse werkvormen in werkgroepen Workshops, presentaties, discussies,…
│16
8
Proces fase 1 Conclusies eerste stuurgroep 30 maart Constructieve sfeer. Tijdsdruk. Positief én negatief. BEN‐definitie : maatregelenpakket + prestatiebenadering. Ontzorging en doelgroepenbenadering (huurmarkt, ouderen, appartementen, …) cruciaal, zeker ook in communicatie. Financieringsproblematiek is moeilijk vraagstuk. Kan niet door overheid alleen worden opgelost. Geïntegreerd beleidskader en verplichtingen noodzakelijk. Grote verwachtingen rond invoering renovatie‐audit/woningpas (visies over inhoudelijke invulling lopen nog uiteen).
│17
Conclusies – stand van zaken
│18
9
Proces fase 1 Afsluitende stuurgroep 29 juni Intensief gewerkt in 6 werkgroepen – verschillende
feedbackrondes over documenten Kennisopbouw gerealiseerd Inzicht in uitdagingen versterkt Houdingen stakeholders verduidelijkt Belangrijke en complexe opdracht. Proces vraagt tijd
│19
Proces fase 1 Eindverslag fase 1 ¾ Context (basisgegevens, doorlopen proces,
samenvatting resultaten werkgroepen) ¾ Hoe verder na 29 juni ? ¾ Bouwstenen (noodzakelijke onderdelen Renovatiepact – strategische hoofdlijnen) ¾ Werven (verder uit te werken krijtlijnen voor prioritaire hefboomacties in fase 2) http://www.energiesparen.be/renovatiepact │20
10
Resultaat fase 1 Bouwstenen Renovatiepact Cruciale bouwstenen zijn gedeelde verantwoordelijkheid (co‐creatie) en langetermijndoelstelling 2050. Partners moeten uitwerking én uitvoering ondersteunen. Langetermijndoelstelling moet langetermijndenken introduceren en uitwerking tools en instrumenten van beleidskader mogelijk maken.
│21
Resultaat fase 1 Bouwstenen Renovatiepact
Langetermijndoelstelling moet toelaten keuzes te maken en vooruitgang te boeken. “Wie vandaag geen visie heeft, heeft morgen geen toekomst” (Werner von Siemens – oprichter Siemens AG). Een substantiële versnelling in de renovatie‐ investeringen realiseren, vereist een duidelijker en voorspelbaar beleidskader.
│22
11
Resultaat fase 1 Bouwstenen Renovatiepact • • • • • • • •
Gedeelde verantwoordelijkheid Langetermijndoelstelling en monitoring Aandacht voor bijzondere doelgroepen en ontzorging Inspiratie uit goede actievoorbeelden Geïntegreerd beleidskader Financiering voorzien om het betaalbaar te houden Verplichtingen Communicatie, sensibilisering en informatie
│23
Resultaat fase 1 Werven Renovatiepact
Resultaat werkgroepen. Welke acties zijn prioritair voor verdere uitwerking ? Nieuwe, beperktere, werkgroepen zo spoedig mogelijk diepgang en vooruitgang boeken. Aansturing door beperkte stuurgroep. Concretisering werven cruciaal voor welslagen Renovatiepact.
│24
12
Resultaat fase 1 Werven Renovatiepact ¾ Langetermijndoelstelling verder concreet uitwerken en
¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾
opvolgingsindicator voor evolutie vernieuwingsgraad vastleggen. Concept van woningpas verder concreet uitwerken. Uitwerken Renovatieadvies Kennisplatform goede actievoorbeelden Business cases voor renovatieplanners uitwerken. Financiële ondersteuningsmaatregelen Demonstratieprojectenprogramma uitwerken Energiearmoedeprogramma Geïntegreerder beleidskader Communicatie │25
Resultaat fase 1 Conceptnota Vlaamse Regering
Goedgekeurd op 17 juli 2015. Minister Turtelboom (Energie), Homans (Wonen) en Schauvliege (Omgeving). Proces verderzetten op basis van bouwstenen. Renovatiepact verder concretiseren. Begin 2016 rapporteren.
│26
13
Gepland proces voor fase 2 (september 2016 – april 2016) Doelstelling fase 2 : Op korte termijn tot de concrete uitwerking komen van de hefboomacties, de zogenaamde werven, waarvan de krijtlijnen in fase 1 werden uitgetekend. De concretisering van deze werven is cruciaal voor het welslagen van het Renovatiepact.
│27
Gepland proces voor fase 2 (september 2016 – april 2016) September 2015 : samenstelling beperkte stuurgroep en werkgroepen voor werven, inclusief trekker‐coördinator en ondersteunend ambtenaar. Beperkte werkgroepen samengesteld in overleg tussen trekker‐coördinator en VEA Oktober 2015 : werkgroepen komen samen en maken concrete planning op voor hun werkzaamheden November 2015 : samenkomst overkoepelende (beperkte) stuurgroep: opvolging uitvoeringsplannen werkgroepen + bijsturing │28
14
Gepland proces voor fase 2 (september 2015 – april 2016) 16 december 2015 : studiedag over Renovatiepact (voorstelling goede actievoorbeelden, met presentatie over stand van zaken proces fase 2. Januari 2016 : samenkomst overkoepelende (beperkte) stuurgroep. Februari 2016 : voltallige stuurgroep.
│29
Werven fase 2 WERF 1: Langetermijndoelstelling verder uitwerken en opvolgingsindicator voor evolutie vernieuwingsgraad vastleggen De langetermijndoelstelling voor ons woningpark wordt ingevuld via twee verschillende sporen: maatregelenpakket inzake de gebouwschil en de technische installaties alternatieve benadering via een energieprestatie‐ indicator die ook een minimale gebouwschileis of eis netto‐energiebehoefte omvat
│30
15
Werven fase 2 WERF 1: Langetermijndoelstelling verder uitwerken en opvolgingsindicator voor evolutie vernieuwingsgraad vastleggen Maatregelenpakket voorlopig als volgt omschreven: U‐waarden gebouwschil gericht op eisen voor ingrijpende energetische renovaties vanaf 2016 (dak: 0,24 W/m²K ; muur: 0,24 W/m²K ; ramen: 1,50 W/m²K – Ug = 1,1 W/m²K + condensatieketel/micro‐wkk/warmtepomp. Prestatie‐indicator beoogt een vergelijkbare energieprestatie, nu ingeschat op grootteorde E60 of een EPC‐kengetal van 100 à 110 kWh/m² afhankelijk van woningtype, aangevuld met gebouwschileis of eis netto‐energiebehoefte. • Gemiddelde vermindering EPC‐kengetal met 65‐85%
│31
Werven fase 2 WERF 1: Langetermijndoelstelling verder concreet uitwerken en opvolgingsindicator voor evolutie vernieuwingsgraad vastleggen Simulaties en analyses Bepaling niveau gebouwschileis Op basis van reële gebouwen EPC‐databank Verduidelijken wat we verstaan onder woonkwaliteit Stabiliteit, bouwfysica, gezondheid Op basis van technisch verslag Wonen‐Vlaanderen
Eenduidige opvolgingsindicator die energetisch renovatiegraad in kaart brengt │32
16
Werven fase 2 WERF 2: Concept van woningpas verder concreet uitwerken De woningpas zal dienen om de evolutie van iedere woning naar de langetermijndoelstelling op te volgen uniek integraal elektronisch dossier van iedere woning dat raadpleegbaar is door de woningeigenaar en de door hem hiertoe gemachtigden As is energieprestatie Renovatieadvies Data over woningkwaliteit / conformiteit met Wooncode Plannen, facturen, attesten, vergunningen,… │33
Werven fase 2 WERF 3: Uitwerken Renovatieadvies stappen die moeten worden gezet om de huidige energieprestatie van de woning te brengen tot op het niveau van de langetermijndoelstelling Inschatting investeringskosten vermijdt ongewenste lock‐in effecten houdt rekening met de specifieke situatie van de woningeigenaar (leeftijd, gezinssituatie, financiële mogelijkheden, geplande renovatiewerken, ….) Drie deeltaken : het advies zelf, afwegingskader sloop en nieuwbouw, het competentieprofiel van adviseurs
│34
17
Werven fase 2 WERF 4: Kennisplatform goede actievoorbeelden Continu inventarisatie Bijzondere aandacht voor concrete impact op de renovatiemarkt en haalbaarheid van uitrol in Vlaanderen Initiatieven voor kennisverspreiding stakeholders (16/12)
│35
Werven fase 2 WERF 5: financiële ondersteuningsmaatregelen Deeltaken: Woningfiscaliteit, innovatieve financiering, premies voor diepe renovatie WERF 6: Nieuwe mogelijke business modellen en demonstratieprojecten uitwerken Meer samenwerking tussen bedrijven ifv grondige renovatie Renovatie‐, woon‐ en advieswinkels sleutel‐op‐de‐deur renovatie als nieuwe markt Demonstratieprojecten: haalbaarheid LT‐doelstelling, nieuwe modellen, ESCO voor appartementen, wijkrenovatie,.. │36
18
Werven fase 2 WERF 7: Verplichtingen Renovatie zal vaak gefaseerd verlopen, zijn verplichte minimale eisen op componentniveau en binnenklimaat aangewezen Schildelen, verwarming, beglazing, ventilatie, zonwering,.. Vooral voor erg slechte situaties waar kostenefficiënt iets aan kan worden gedaan Verplichting LT koppelen aan transactiemomenten? Onderzoeken handhavingskader
│37
Werven fase 2 WERF 8: Actieplan Energiearmoede Behoud/optimalisatie beschermingsmaatregelen tegen afsluiting + Structurele verlaging energieverbruik in woningen van kwetsbare gezinnen Scans en sociale dakisolatie verder stimuleren Bijkomende sociale energie‐efficiëntieprogramma’s Participatieve aanpak leidt eind 2015 tot actieplan
│38
19
Werven fase 2 WERF 9 : Geïntegreerder beleidskader Deeltaken: integratie op Vlaams niveau, integratie met andere beleidsniveaus (federaal, lokaal) Link met Beleidsplan Ruimte Vlaanderen en Klimaatbeleidsplan, Wonen,… WERF 10: Communicatie gezamenlijke marketingstrategie voor het Renovatiepact op korte, middellange en lange termijn Roepnaam, merkarchitectuur, positieve boodschap, segmentatie doelgroepen, gedragspsychologie,… │39
http://www.energiesparen.be/renovatiepact
[email protected]
│40
20
