Reisverhaal winter 2013

Reisverhaal winter 2013.

INTRO

Wie regelmatig de nieuwsberichten volgt zal het zeker zijn opgevallen dat het aantal gevallen van strafbare feiten waarbij in Nederland verblijvende Roemenen zijn betrokken lijkt toe te nemen. Oplichters, zakkenrollers, skimmers, overvallers, dieven, mensenhandelaars: zij figureren regelmatig in de kolommen van kranten en tijdschriften. Aangetrokken door onze welvaart, de geringe pakkans en het milde vervolgingsbeleid van justitie kunnen zij de verleiding niet weerstaan. Reden genoeg om voor schimmige Roemenen hun thuisland tijdelijk te verlaten om hier snel hun slag te slaan.

Dit beeld van de Roemenen in Nederland veroorzaakt bij de humanitaire organisaties als de onze die met hulpverlening in Roemenië actief zijn in toenemende mate problemen. Zij krijgen het steeds moeilijker om uit te leggen aan donateurs en sponsoren dat hun geld op een goede en verantwoorde manier wordt besteed aan projecten in Roemenië.

Het is waar dat een aantal criminele Roemenen zich naar ons land begeven. Maar het is ook waar dat dit slechts een handvol mensen betreft en dat het Roemeense volk als geheel buitengewoon eerlijk en gastvrij is, en dat – helaas- een groot deel van hen in armoedige omstandigheden leeft. Bejaarden, gezinnen met veel kinderen en gezinnen met gezondheidsproblemen hebben het zeer moeilijk. Het minimum inkomen bedraagt omstreeks 150 euro per maand en velen moeten het doen met een inkomen dat ver beneden dit minimum ligt. Bedenk daarbij dat de voedselprijzen ongeveer gelijk zijn aan die in Nederland dan is er niet veel fantasie voor nodig om te concluderen dat in deze gezinnen honger wordt geleden. Om enkele cijfers te noemen: Het onderzoek The State of the World's Children 2012 van Unicef, uitgevoerd in 35 geïndustrialiseerde landen, wijst uit dat binnen Roemenië 27,3% van alle kinderen in armoede leeft. Het hierbij om circa 1 miljoen kinderen tot 14 jaar. Het land neemt daarmee de 27e plaats in en is laatste binnen Europa. Dat meldt Franceinfo.fr.

Het zijn deze gezinnen waar wij ons voor inzetten. De criminelen in Nederland geven hun eerlijke en arme landgenoten volkomen ten onrechte een slechte naam en zij veroorzaken bij de hulporganisaties een fors imago probleem. Gelukkig zijn er nog veel landgenoten die zich betrokken voelen bij onze hulporganisatie. Laten we hopen dat dit zo blijft.

Nog een berichtje: Genoeg van de armoede vertrekken naar schatting tussen de 4 en 8 miljoen Roemenen naar het buitenland. President Traian Basescu heeft het aantal zelfs op 12 miljoen geschat. En dit voor een land met een bevolking van 22 miljoen, wat betekent dat tussen de 18 en 36% van de bevolking het land verlaten heeft.

1

Ondertussen nam de F7 groep uit Antwerpen weer contact op. Deze dames bereiden een transport voor met hulpgoederen voor het psychiatrisch ziekenhuis in Sibiu, net als twee jaar geleden. Het plan is om een vrachtwagen te sturen en deze te lossen als iemand van ons team erbij kan zijn. Volgens onze planning gaat dat zeker lukken. De verantwoordelijke manager van het ziekenhuis Dr.Canciu heeft na het bekijken van een aantal foto’s al laten weten dat de aangeboden bedden zeer welkom zijn.

Het is dinsdag voor vertrek als de vervoerder belt met de mededeling van 3 vrachtauto’s morgen al zullen arriveren. De vierde staat bij een bedrijf in de buurt en moet daar een lading lossen. Dat kan volgens dat bedrijf pas aanstaande maandag. Pardon?? Maandag pas???. We hebben alle vier de wagens donderdag nodig omdat het hele team komende weekeinde vertrekt naar Roemenië. Een telefoontje naar het bedrijf geeft duidelijkheid Er is deze week geen plaats om de 8 pallets met goederen op het terrein neer te zetten. Van dit soort incidenten vlak voor vertrek word ik onrustig. Gelukkig gaat de transporteur en het bedrijf ermee akkoord dat we de bedrijfsgoederen voorlopig enkele dagen in onze loodsen in Panheel neerzetten. Zo kunnen we de vier wagens toch op donderdag beladen, een klus die we in 5 uur klaren dankzij de inzet van een aantal vrijwilligers en een heltruck.

Vrijdagmorgen zijn ze richting Roemenië vertrokken, zo blijkt uit een telefoontje.

Zaterdag 16 november.

Dag van vertrek. Na een onrustige nacht sta ik al om 5 uur naast mijn bed, om mijn koffers te pakken, koffie te drinken en een boterham te eten. Een uur laten komt een oud collega mij ophalen en rijden we in donker en lichte mist naar Düsseldorf. Het is niet druk in de luchthaven. Het vliegtuig van Lufthansa zit niet vol en onder ideale weersomstandigheden vertrekken we exact op tijd richting München.

Tijdens een drie uur durende tussenstop raak ik aan de praat met een in Dortmund wonende Roemeense die met haar dochtertje haar ouders gaat opzoeken in Timisoara. Ze is blij dat ze uit Roemenië weg is, net als haar in Canada wonende zus. Ze heeft het communisme nog meegemaakt in Roemenië en ze ergert zich geel en groen aan de corruptie in haar land. Haar ouders hebben het moeilijk in Timisoara omdat iedereen in de buurt weet dat ze twee dochters hebben die in het buitenland wonen en daarom toch zeer rijk moeten zijn. Ze worden daarom door iedereen aangeklampt voor hulp. Zij zelf werd toen ze nog in Timisoara woonde en werkte als lerares op een basisschool ook door ouders aangeklampt en met cadeautjes onder druk gezet om bepaalde kinderen toch een hoog cijfer te geven, zodat zij dan met trots kunnen vertellen hoe slim hun kind toch wel is. Dit soort verhalen brengen mij meteen in de sfeer van mijn komende verblijf van twee weken.

2

Ondertussen heb ik honger gekregen. Er is een zelfbedieningsrestaurant, waar ik een simpel broodje en een flesje water koop. Dat daarvoor 8,25 euro wordt gerekend vind ik vrij schaamteloos, maar omdat het alternatief is met een knorrende maag het vliegtuig instappen, iets wat niet echt een aanlokkelijk idee is, leg ik met de nodige tegenzin het bedrag op het buffet. Het is alsof Lufthansa er patent op heeft. Betrouwbaar als altijd vertrekt hun vliegtuig weer precies op tijd richting Sibiu. De atmosfeer is rustig en het wordt een rimpelloze vlucht. Het is al donker als het vliegtuig landt en mijn kameraad Tiberiu (Tibi voor intimi) mij staat op te wachten om mij naar mijn tijdelijke verblijfplaats aan de Calea Bumbravii te brengen. Hij nodigt mij uit om later op de avond bij hem langs te komen. Zijn vrouw heeft een maaltijd klaargemaakt. Het eerste dat ik moet doen is eten kopen voor morgenvroeg in een vlakbij gelegen winkeltje dat 24/7 open is. Aansluitend wil ik even naar de ouders van Bianca. Haar overlijden op 5 maart heeft diepe sporen getrokken in het gezin en ik wil poolshoogte gaan nemen. De taxichauffeur die mij brengt heeft niet veel klanten gehad vandaag. Hij vertelt dat hij 12 uur aan een stuk werkt en dat hij in dit tijdsbestek, na aftrek van huur voor de auto en de benzinekosten 10-15 euro verdient. Per uur??? Neen, over de hele periode van 12 uur. Dat is ongeveer 1 euro per uur. Dit verhaaltje strook met de informatie die ik in de loop van de jaren ook van ander taxichauffeurs heb gehoord. Gesprekken met taxichauffeurs leveren vaak waardevolle informatie op over Sibiu en ik probeer altijd een gesprek aan te knopen. De meeste spreken wel een woordje Engels. Bij Bianca’s ouders aangekomen blijkt de keuken vol familie en vrienden te zitten. Andrei, de broer van Bianca is vandaag 18 geworden. Ik wist dat niet. Er heerst een wat merkwaardige sfeer in huis. Iedereen vindt het op het eerste gezicht gezellig , maar dat komt, zo is te merken, omdat het thema “Bianca” angstvallig wordt vermeden. Als, op het nichtje Madelina na, iedereen is vertrokken en ik vraag Cristina, de moeder van Bianca hoe het met haar gaat, komen de tranen. Ze voelt zich schuldig aan de dood van Bianca, omdat ze denkt dat ze niet alles voor haar heeft gedaan wat mogelijk is. Misschien is dit het moment om haar te informeren over de opvattingen van diverse specialisten waaruit is gebleken dat de dood van Bianca onvermijdelijk was. Ik voeg daaraan toe dat ik het niet tot mijn verantwoordelijk kon rekenen om haar dit indertijd toen Bianca bezig was met chemotherapie te vertellen en om haar alle hoop te ontnemen. Verstandelijk is dit allemaal goed te beredeneren; de emoties neemt dit niet weg, misschien alleen iets van haar schuldgevoel. Het is tegennatuurlijk dat ouders hun kind moeten begraven. Het hoort andersom te zijn. Het is begrijpelijk dat dit moeilijk te accepteren is. De ouders hebben geen andere keuze. Het zal nog lang duren voor ze dit hebben verwerkt. De rest van de avond breng ik door bij Tibi, zijn vrouw Doinita en hun dochter Sonja.

Zondag 17 november.

3

Voordat Teo en ik vanmorgen beginnen met het schrijven van 300 uitnodigingen voor de gezinnen die pakketten van ons krijgen, verzekeren we ons ervan de vrachtauto’s in de buurt zijn, in ieder geval binnen de landsgrenzen van Roemenië. Dat blijkt het geval te zijn, zo horen we van een van de chauffeurs die we bellen. Ze zijn net de grens over en ze verwachten over 4 tot 5 uur in Sibiu te zijn. Dus kunnen we aan de slag met de brieven. Net na de middag is deze klus geklaard en kunnen de enveloppen op de post.

Dr.Teo Padurean met zijn vrouw Camelia. We gaan ook nog even kijken bij de opslagloods voor dit jaar. Teo heeft deze geregeld en bij een korte bezichtiging blijkt dit een goede keuze te zijn. De loods is groot genoeg. Er is licht, een grote afsluitbare parkeerplaats aan de voorkant en een brede toegangsweg ernaar toe. Genoeg plaats voor de vrachtauto’s en de auto’s van de gezinnen. Om de veiligheid te garanderen heeft Teo voor ons een beveiligingsfirma ingeschakeld die ’s nachts de zaak gedurende een week in de gaten houdt. De kosten bedragen 90 euro, maar dit bedrag weegt zeker niet op tegen de ergernis van een inbraak. Tot nu toe geen problemen. Voor morgenvroeg heeft Teo een heftruck geregeld. Ik neem aan dat deze er gewoon zal zijn conform afspraak. Zo niet dan hebben we pas echt een probleem met het lossen van de vrachtauto’s. Aansluitend bezoeken gaan we enkele gezinnen bezoeken waarvan een kind in ons adoptieprogramma is opgenomen. De familie Firu woont in Str.Resita een wijk met sociale woningen waarvoor geen huur hoeft te worden betaald. De 9 jarige Cristian heeft down syndroom. Vader werkt in de bouw en verdient daarmee 150 euro per maand. De moeder zorgt thuis voor Cristian die in de speelkamer vol knuffels zijn eigen droomwereld heeft gecreëerd. Financieel gaat het niet goed. Voor gas, water en energie betalen zij in de zomer 75 euro en in de winter meer dan het gezinsinkomen. Er is dan geen geld om eten te kopen. Voor we weer vertrekken stop ik de moeder wat geld in handen, wat bij haar zichtbaar emoties teweegbrengt. Een ander gezin waar we even naar toegaan is Florea. Paraschiva, een van de dochters en een mooi kind van 12 jaar maakt deel uit van ons hulpprogramma; ze heeft nog 7 broers en zusjes. Vijf zijn er thuis, de andere drie moesten werken. Moeder werkt bij Takata en de vader bij het beveiligingsbedrijf Assault security. Enkele weken geleden heeft hij van een inbreker met een hard voorwerp een klap op zijn hoofd gekregen en sindsdien zit hij ziek en met hoofdletsel thuis. Volgende week wordt hij door een neurochirurg aan zijn nek geopereerd. Ondertussen moet hij dure medicijnen slikken, die een fors deel van het gezinsinkomen opslokken, waardoor hij de huur van het huisje niet meer kan betalen. Als hij ook de komende maand de huur ook niet betaalt zal het gezin de woning moeten verlaten en staan ze op straat.

4

Fam.Florea

Er staat een kapotte computer stof te vreten, een oudje, met twee diskettestations. Niet meer van deze tijd. Uit de prehistorie. Voor de kinderen vraagt de vader eentje die wel werkt. We moeten zien. Misschien iets voor volgend jaar. Een van de kinderen heeft duidelijk een probleem met zijn linkeroog. Volgende week zondag als ik met oogarts Dorina Popa een aantal gezinnen ga bezoeken zal ik haar vragen om oog even naar deze jongen te kijken. Misschien kan hij worden geholpen door haar.

Het werk dat wij doen in Roemenië levert altijd verrassingen op. En niet altijd in positieve zin. Dus ook dit jaar niet. Tijdens een diner met Tibi en zijn vrouw en dochter maakt hij melding van de beslissing van de regering om de postkantoren in de hele kleine dorpen te sluiten. Er wordt in die gehuchten als Rod en Rusi geen post meer bezorgd. Dat zou wel eens consequenties voor ons kunnen hebben. Ik heb op dit moment geen idee hoeveel gezinnen die hulp van ons krijgen in dit soort dorpjes wonen. In ieder geval zullen zij de uitnodigingen die wij vandaag hebben verzonden niet krijgen en zij zullen dus komende vrijdag of zaterdag als we de pakketten uitdelen ook niet komen opdagen. Ik hoop dat het aantal beperkt is anders zullen we nog een flinke inspanning moeten leveren om deze gezinnen op een andere manier te bereiken, zodat ze in ieder geval een week later nog hun pakketten kunnen afhalen. Soms kennen we een telefoonnummer van deze gezinnen of anders, suggereert Tibi, is het misschien mogelijk om met inschakeling van de politie of een priester contact te krijgen. We moeten zien. Echt geruststellend is dit allemaal niet. De weersomstandigheden zijn hier dit jaar volkomen anders dan vorige winter. Het is voor deze tijd van het jaar ronduit aangenaam te noemen. Geen wind, geen regen en overdag een temperatuur van omstreeks 10 graden, in de nacht enkele graden vorst. Als het morgen als we de vrachtwagens gaan lossen ook zo is zou dat ideaal zijn. Door de stad lopend, vallen een paar zaken op. Er is veel asfalt vernieuwd. Daarbij heeft de gemeente echter een grote fout gemaakt. De putdeksels steken zeker 5 cm boven het asfalt uit. Mijn eerste impressie dat er nog een asfalt toplaag moet worden aangebracht blijkt bij een nadere inspectie onjuist te zijn. Als ik naar de goten kijk en de aansluitingen aan de trottoirs zijn deze wegen echt klaar en moeten de auto’s voortaan langs de putdeksels manoeuvreren om te voorkomen dat de banden binnen de korte keren aan flarden worden gereden. Hier is weer iemand rijk van geworden. Buiten het onmiddellijke stadscentrum liggen de wegens er zoals voorgaande jaren troosteloos bij. Vol gaten.

5

Mijn vertrek gisteren naar Roemenië is vooruitgelopen op het vertrek van nog vier leden van ons vrijwilligersteam vandaag. Zij vertrekken vanavond vanuit Eindhoven naar Cluj-Napoca, waar zij met een busje worden opgehaald en naar Sibiu gebracht. Ik verwacht dat dit team de komende nacht omstreeks 02.00 uur arriveert en ik heb hun van tevoren al verteld dat ze er maar niet op moeten rekenen dat ik hun met een kratje bier sta op te wachten. Als het goed is zien we mekaar morgenvroeg bij de opslagloods in Str.Tractorului. De hond van de buren heeft een nieuwe truc geleerd. Hij heeft mij tijdens ons verblijf in april enkele nachten wakker gehouden met zijn aanhoudende geblaf. Hij blijkt dit ook in november te kunnen.

Maandag 18 november. Jacques is vannacht gearriveerd, om 02.30 uur zo vertelt hij later. Ik zie vanmorgen zijn jas aan de kapstok hangen, dus hij moet er zijn. Ik ben benieuwd hoe het vandaag gaat lopen. We zijn nog voor het afgesproken tijdstip bij onze opslagloods en constateren daar tot ons genoegen dat de heftruck al klaarstaat. Een half uur later zijn de vrachtauto’s gearriveerd en kan het lossen beginnen. Dit verloopt vlot en net als we aan de broodjes gaan beginnen die Teo heeft gehaald zijn de vrachtauto’s leeg en kunnen we aan het inruimen beginnen. Behalve ons eigen team van vijf, Jacques, Huub, Jan, Math en ikzelf zijn van de Roemeense kant ook mensen bereid gevonden om te helpen, zoals Tibi, zijn vrouw, Tibi’s voormalige rugbyteam, een voormalige student van Tibi met zijn vrouw, Sebastian en Andreea Ghindea, en de vader van Bianca. Omdat alles goed geregeld is en omdat het weer prima is, is de sfeer is genoeglijk. Bij het uitladen van de voedseldozen ontdekken we dat sommige zo slap zijn, dat ze zijn ingezakt en soms kapot zijn. In een geval zien we de inhoud, waarschijnlijk wasverzachter, eruit lopen. Voor volgend jaar moeten we hier toch echt een punt van maken. Voor het Roemeense gezin is het niet leuk om een kerstpakket te krijgen waarvan de inhoud onbruikbaar is geworden. Dat is jammer van alle moeite. Eén vrachtwagen is voor de helft beladen met schoolmeubilair bestemd voor Avrig. De bedoeling is om deze in Avrig te lossen. Avrig is een half uurtje rijden en zo rond koffietijd arriveren we daar aan de school. Ondertussen is in de loop van de ochtend een berooide en zwaar gehandicapte man, genaamd Mihai Economu op uitnodiging naar onze loods gekomen om een elektrische rolstoel op te halen die we voor hem hadden meegenomen. Hij is enorm ingenomen hiermee en hij nodigt ons uit om bij hem op bezoek te gaan. Deze uitnodiging heb ik geaccepteerd omdat hij in Avrig woont en ik er toch naar toe moet. Na een kort bezoek aan de school, waarbij we even getuigen zijn bij het uitladen van het schoolmeubilair gaan we naar Mihai. We moeten even zoeken, maar na een paar aanwijzingen van de buurtgenoten vinden we zijn schamel optrekje. Mihai is een bijzondere man. Hij was ooit schaakkampioen van Roemenië en in een Europese competitie werd hij derde. Toen hij een routinematige blinde darm operatie moest ondergaan is iets vreselijk mis gelopen. Een verkeerd geplaatste ruggenprik voor de verdoving veroorzaakte een verlamming in zijn benen en armen. Het tastte ook zijn spraakvermogen aan. Rolstoelafhankelijk en met een gehandicapteninkomen van 75 euro per maand probeert hij te overleven onder miserabele omstandigheden omdat de staat hem op een schandelijke manier in de steek heeft gelaten.

6

Zijn woonomstandigheden zijn beroerd. Wonen en slapen doen ze in dezelfde kamer. Er is geen gelegen om te douchen. De wc is kapot. Hij krijgt nog een laptop van ons. Zo kan hij nog

De woon/slaapkamer en toilet van fam. Economu. een keer via internet aan een schaakcompetitie meedoen. Dan moet hij wel naar een plaats gaan met een internetverbinding, want thuis heeft hij die niet. Op de terugweg naar huis vertelt Ana-Maria Badila, de lerares Engels die het contact heeft gelegd voor de schoolmeubelen in Avrig, dat in toenemende mate kinderen van school wegblijven om te gaan werken. Het gaat bij haar op school om 10 kinderen. Als je dit gegeven zou extrapoleren naar alle scholen in de stad zijn het 300 kinderen en het aantal stijgt. Wat hier gebeurt is twee keer illegaal. Schoolverzuim en kinderarbeid. De overheid doet niets. Wat zij vertelt wordt overigens niet bevestigd zo blijkt uit gesprekken die ik later voer met docenten van andere scholen. Ik ontmoet mogelijk komend weekeinde een van de onderwijsinspecteurs. Ik probeer hierover meer informatie te krijgen. Afgelopen nacht heeft de hond van de buren mij weer enkele uren met zijn geblaf uit de slaap gehouden. Als dat vannacht weer gebeurt zal dat de laatste keer zijn. Dan leer ik hem zingen.

Dinsdag 19 november. Gisteren hebben we alle spullen in de loods neer kunnen zetten. De zaak is afgesloten en tot vrijdag zal de beveiligingsdienst in de nacht de loods in de gaten houden. Vandaag maken we een begin met het arrangeren van alle goederen. In ieder geval met de 2500 dozen. We zijn met 10 mensen om deze kus te klaren en na opstartaarzelingen vindt iedereen zijn draai en loopt het als een trein. Sabastian en zijn vrouw zijn er ook weer om te helpen. Ze hebben, zo blijkt, de hele week vrijaf genomen om ons behulpzaam te zijn. Om uitleg gevraagd naar het waarom, vertellen zij, dat hun hoogleraar hen had “opgedragen” om ook een keer, zonder tegenprestatie, iets te doen voor hun arme landgenoten. De betrokken hoogleraar was Tibi. Geweldig om dit soort mensen te ontmoeten. We werken door tot tegen de avond, waarna iedereen naar huis gaat om te douchen en bezoeken af te leggen.

7

Opslagloods Zelf ga ik naar de familie Brinzan, bestaande uit vader, moeder en drie kinderen. De jongste dochter van Dolores, nog geen jaar oud, is enkele weken geleden in Duitsland geopereerd aan haar hoofd. Met financiële steun van onze Stichting, een lening en donaties van anonieme Roemenen is zij in staat geweest zo’n operatie in het buitenland te betalen. Ze voelde zich genoodzaakt om naar het München uit te wijken, omdat ze geen enkel vertrouwen meer had in de kennis en kunde van de Roemeense artsen en specialisten. Ik kan die achterdocht helaas alleen maar bevestigen. Ik heb veel verhalen gehoord en in een aantal gevallen was ik er zelf bij betrokken. Het systeem van gezondheidszorg in Roemenië is totaal gecorrumpeerd. De patiënten zijn het zat om als afval beschouwd te worden; de goede artsen zijn het systeem zat, en vertrekken massaal naar het buitenland. Wat overblijft zijn tweederangs medici, die vooral voor zichzelf met hun werk bezig zijn en die verder niet in het leven en welzijn van hun patiënten zijn geïnteresseerd. Het klinkt hard, maar ik heb in Roemenië genoeg gezien en beleefd om dit zo te kunnen zeggen. Ik moet daarbij wel aantekenen dat ik ook enkele uitzonderingen ken van artsen die zich voor hun patiënten het vuur uit de sloffen lopen. Sofia heeft craniostenose. Haar schedelplaten groeien te snel aan elkaar vast, waardoor het hoofd allerlei misvormingen krijgt. In Nederland heeft deze en soortgelijke aandoeningen recentelijk veel aandacht gehad omdat de Stichting Hoofdzaak een kalender heeft uitgebracht met grote foto’s van tvpersoonlijkheden samen met patiënten die de aandoeningen hebben. Met de opbrengst van de kalender wordt wetenschappelijk onderzoek gesteund en worden operaties mee betaald. Ik heb deze kalender gekocht voor de ouders, met het idee dat zij proberen ook in Roemenië een dergelijke kalender te maken om van de opbrengst wetenschappelijk onderzoek naar de aandoening te steunen en om financiële steun te verlenen om operaties in Roemenië mogelijk te maken. Ze zijn onmiddellijk geïnteresseerd. Dolores, de drijvende kracht in het gezin, dat is inmiddels duidelijk, wil pogingen ondernemen om in Roemenië ook een dergelijke kalender van de grond te krijgen. Als haar dat lukt zal het een schok te weeg brengen daar is ze van overtuigd. De hele avond blijft ze door de kalender bladeren en blijft ze vragen stellen. “Ik geloof dat ik je te pakken heb met deze kalender” zeg ik tegen haar. Ze knikt bevestigend. Ik ben benieuwd of dit nog een vervolg krijgt.

Woensdag 20 november.

8

We zijn nog niet klaar in onze loodsen. Nog pakweg 300 dozen moeten op hun plek worden gezet, een klus waarmee we rond de middag klaar zijn. Ondertussen zet het rugbyteam de losse spullen grofweg bijeen. Klaar en sluiten. Na met Tibi een lunch te hebben gebruikt in hotel Continental forum, ga ik naar mijn volgende afspraak. Bobe, Marian en Claudia hebben twee kinderen, dochter Alexandra en een drie jarige zoon, ook genaamd Marian die een fors probleem heeft met zijn voeten. Hij heeft orthopedische schoenen nodig. Dr.Dorina Popa, de moeder werkt bij deze oogarts als assistente, heeft ons op deze situatie geattendeerd en gevraagd of we iets kunnen doen. Hansen Footware is bereid om bij wijze van sponsoring deze schoenen te maken, maar dan moeten wij zorgen voor de juiste meetgegevens en gipsafdrukken van de voeten. We gaan deze klus vandaag klaren. Dat lijkt nog niet zo eenvoudig met een bewegelijk 4 jarig kind dat vooral bij het uitharden van het gips stil moet blijven zitten. Na inleidende gesprekken, het tonen van een instructievideo aan de ouders zodat die ook weten wat ik ga doen, en het kalmeren van de jongen ga ik aan de slag.

Bobe, Marian met gipsafdrukken van zijn voeten. Het lukt buiten verwachting prima, dankzij de inzet van veel snoep. De rest van de avond breng ik bij de ouders door. Zij wonen in een gehuurd appartement, vrijwel zonder inventaris. Ondanks dat beide een goede baan hebben, Marian is politieman en werkt op de alamercentrale, blijkt dit onvoldoende te zijn om de woning fatsoenlijk in te richten. De huur van hun appartement kost 180 euro per maand, het bedrag dat Claudia verdient. Haar man verdient 300 euro en hiervan moet voor de rest alles worden betaald, gas, water elektra en uiteraard eten en kleding. Roken en drinken doen ze niet en ze hebben alles ervoor over om hun kinderen een betere toekomst te geven. Het begint op te vallen. Overal waar ik kom vertellen de mensen mij over hun gezondheidsproblemen en de daarmee samenhangende ziekenhuisopnames, operaties, medicijnvoorschriften, medische missers. Het is één grote jammerklacht. Ik begin nu echt de indruk te krijgen dat de gezondheidssituatie van de Roemenen slechter is dan bij ons in Nederland, hoewel ik er toch nog steeds rekening mee houd dat mijn beeld van de werkelijkheid is vertekend, omdat wij ons vooral bezig houden met mensen die medische problemen hebben.

Donderdag 21 november. De informatie die tot ons komt over de postbezorging wordt verontrustend. Van een aantal mensen hebben we begrepen dat zij nog geen uitnodiging hebben ontvangen om hun pakketten op te halen, terwijl we morgen al beginnen met uitdelen. Als we nu niet snel maatregelen nemen is de kans groot dat we met een hoop spullen blijven zitten. Er wonen 77 gezinnen in gehuchten, waarvan we het vermoeden hebben dat daar de postkantoren gesloten zijn. Om hier achter te komen gaat Jacques met Mevr. Lutch aan de hand van de computergegevens deze gezinnen proberen telefonisch te benaderen. Mocht dat niet lukken dan gaan zij proberen om contact te krijgen via de lokale priester of de politie. Mocht ook dat niet lukken dan hopen we dat de genodigden

9

het telefoonnummer bellen dat als afzender is vermeld, in het geval de uitnodigingen te laat komen. We kunnen dan in ieder geval de datum doorgeven die we hebben gepland voor de tweede keer uitdelen van de pakketten en dat is volgende week vrijdag, de dag voor ik weer naar huis ga . We zullen morgen merken hoe het loopt. We beginnen om 11.00 uur. De vrijwilligers hebben 2 dozen met kleine cadeautjes ingepakt voor de kleuters van school 1, ongeveer 80 kinderen. Samen met Elly en Lidia gaan we deze uitdelen. Alle hulpgoederen staan keurig opgesteld in de gymzaal. Het is leuk om te zien hoe blij deze kleuters zijn. Het is net na de middag als Iulia Costa belt. Ze is in Sibiu. Ze heeft haar baan in Osnabrück opgezegd en is voor korte tijd naar huis teruggekeerd. Morgen vertrekt ze weer naar Osnabrück om ander werk te zoeken. Ik nodig haar uit om de kerst bij ons door te brengen. Ze wil dit heel graag, maar het zal afhangen van de vraag of ze werk kan vinden en of ze vrij kan krijgen. We zullen zien.

Alexandra, het blinde en verlamde zusje van Iulia is blij. Zoals altijd. Vader Gore heeft de auto waarmee hij Alexandra normaal gesproken in haar rolstoel vervoert total loss gereden. Een uitwijkmanoeuvre om een botsing met een andere auto te vermijden heeft aanzienlijke schade opgeleverd. De veroorzaker van dit ongeluk is doorgereden en is onvindbaar. Als gevolg hiervan kan Alexandra niet meer naar school en blijft Gore met de schade zitten. Ik ga nog even koffie dringen met Julia Mate. Na omzwervingen in Italië (Rome) en Duitsland (München) is ze weer thuis. Ze werkt tijdelijk in een call centrum voor een Italiaanse firma, maar dit is voor haar maar een tussenstap naar een volgende baan, waarschijnlijk weer in Duitsland. Behalve dat de beide Julia’s er goed uitzien, jong zijn en goed opgeleid, hebben ze nog iets gemeenschappelijks, dat alleen maar verklaard kan worden uit de familiebanden die in Roemenië veel sterker zijn dan in Nederland. Julia Costea wil haar leven inrichten zonder partner en zij wil voor haar gehandicapte zusje zorgen. Julia Mate wil eveneens haar leven inrichten zonder partner en zij wil voor haar moeder zorgen, die al 15 jaar weduwe is. En beiden willen het land verlaten. Dat laatste verrast mij niet, omdat iedereen met een redelijk goede opleiding die ik tot nu toe gesproken heb, het land wil verlaten om elders een betere toekomst op te bouwen dan in Roemenië mogelijk is. Als dit op grote schaal gaat plaatsvinden blijft het land achter met een bevolking die slecht opgeleid is. De pogingen van Jacques en Mevr.Lutch om de gezinnen in de kleine dorpen telefonisch te bereiken is redelijk succesvol. In een aantal gevallen blijken de uitnodigingen toch te zijn aangekomen. In andere gevallen was het telefoontje de uitkomst. We zullen het morgen ontdekken.

10

Vrijdag 22 november. Het regent vanmorgen; dat is voor de eerste keer sinds dat we hier zijn. Voordat we om 11 uur beginnen aan het uitdelen van de pakketten is het weer droog en schijnt de zon. Het wordt zelfs warm vandaag. Zeker 15 graden in de zon. Als we om half elf arriveren staan de eerste gezinnen al te wachten. We beginnen precies op tijd en het loopt als gesmeerd. Geen incidenten, geen opdringerige Roemenen. Iedereen wacht netjes op zijn beurt om de uitnodiging en zijn ID kaart te overhandigen. In de loop van de dag kom ik een aantal bekenden tegen. Daniela Prodan, die een autistische zoon heeft met een geweldig tekenlatent. We hebben geprobeerd om in Nederland een aantal tekeningen voor een gering bedrag te verkopen, iets wat helaas niet is gelukt. Zij vertelt dat haar zoon deze week zijn tekeningen exposeert in het gemeentehuis van Sibiu. Als ik tijd heb ga ik even kijken. Ana-Maria Marginean; Ondanks haar spasticiteit heeft zij inmiddels de middelbare school afgemaakt. Ze zit nu werkloos thuis. Zij maakt altijd indruk op mij. Daniela Lucacci. Deze zigeunervrouw, die met haar man en vijf kinderen in een illegaal zigeunerkamp woont. Toen ik haar in mei voor het laatst zag, was ze er slecht aan toe. Ze was duidelijk ziek. Nu ziet ze er beter uit. Afgelopen zomer vroeg ze om hulp in de vorm van een kachel om deze winter haar hutje warm te stoken. Op marktplaats hebben we er een gevonden en deze krijgt ze mee. Ik zie ook de familie Mon komen. Hun zoontje is drie jaar geledenop 12 jarige leeftijd overleden aan de ziekte van Crohn. Telkens als ik hen de afgelopen jaren opzocht liepen de emoties hoog op en stond hun leven nog volledig in het teken van hun overleden zoontje. Nu lijken de ouders wat gekalmeerd te zijn en hebben zij hun situatie geaccepteerd. Ze wonen vlak bij mijn tijdelijke verblijfplaats en misschien dat ik de komende dagen even binnenloop.

Er melden zich enkele mensen die niet in ons programma zijn opgenomen, maar die op goed geluk naar ons toekomen voor hulp.

11

Een ervan is Heremias, Toma een man van rond de 40. Hij heeft zijn trots opzij gezet en is naar onze opslag gekomen. Hij is wanhopig. Hij heeft geen werk; hij heeft ook geen kans op werk omdat hij geen opleiding heeft genoten. Hij woont met vrouw en vijf kinderen in de kelder van een gebouw van de gemeente. Er is één kamer beschikbaar. Het gezin moet rond zien te komen van de kinderbijslag die 10 euro per maand per kind bedraagt. Hij is beleefd en vraagt nederig of hij in ons hulpprogramma kan worden opgenomen. We leggen uit dat wij dit niet kunnen garanderen, maar dat hij morgen in elk geval zijn gegevens aan ons kan overhandigen. We besluiten hem een voedselpakket te geven. Omdat hij te voet is gekomen over een afstand van 3 km en omdat het voedselpakket zwaar is, besluiten we een taxi voor hem te bestellen en te betalen. Teo Padurean heeft alles uitstekend geregeld voor ons. De opslag, een heftruck, toilet faciliteiten in het naastgelegen garagebedrijf, waar we ook koffie kunnen krijgen. Uit waardering voor zijn inzet ga ik avond met hem en zijn gezin dineren.

Zaterdag 23 november. De tweede dag dat we pakketten uitdelen. We beginnen vandaag om 09.00 uur. Het is nog fris, maar naarmate de ochtend vordert wordt het steeds aangenamer. Ook vandaag staan al enkele gezinnen te wachten. Net als voorgaande jaren krijgen we bezoek van enkele gezinnen die niet in ons hulpprogramma zijn opgenomen, maar die om uiteenlopende redenen om hulp komen vragen. Het zijn gedenkwaardige smeekbeden. Er staat een 77 jaar oud krom getrokken vrouwtje al een poos te wachten. Haar doorgroefd gezicht verraadt een zwaar leven in de buitenlucht. Zij zit niet in hulpprogramma, maar ze heeft van bekenden gehoord over ons. Ze is de wanhoop nabij. Haar 53 jarige zoon heeft voor haar in het bos hout gehaald om komende winter haar huisje warm te kunnen stoken. Hij is daarbij door de politie betrapt. Er is sprake van diefstal van hout uit het openbare bosgebied en hij heeft daarvoor van het openbaar ministerie een boete gekregen van 656 Ron. Omgerekend 150 euro. Haar zoon is ziek en zit als gevolg daarvan zonder werk en zonder inkomen. Ook haar man is ernstig ziek; hij heeft kanker. Hij kan dit onmogelijk betalen. Ook zij zelf kan dit nooit opbrengen. Als het geld niet binnen tien dagen is betaald, zal haar zoon naar de gevangenis moeten. Dit is voor het oud vrouwtje een onverdraaglijk vooruitzicht. Haar enige wens is dat haar zoon niet naar de gevangenis gaat. Ik overleg even met Jacques en we besluiten om de boete voor haar zoon rechtstreeks te betalen, waarbij als voorwaarde geldt dat zij nooit hierover met iemand mag praten. We willen hiermee voorkomen dat volgende keer er een rij staat van mensen met soortgelijke verzoeken. Als onze tolk haar dit voorstel doet stromen de tranen over haar wangen. Van uit wanhoop

12

huilende oude vrouwtjes raak ik altijd danig van de kook. Terwijl iemand anders een voedselpakket voor haar uit de loods haalt klemt ze zich aan mij vast en zij dankt God dat iemand haar te hulp schiet. Ik moet uitkijken dat het voor mij ook niet te gortig wordt. We regelen nog een taxi voor haar om haar terug naar Cristian, een dorpje 15 km ten westen van Sibiu te brengen. De dag voor mijn vertrek uit Roemenië hoor ik van Tibi dat haar man enkele dagen na haar bezoek aan onze opslag is overleden. Ik zie ook Gina Iancu. Ik ken haar van enkele jaren geleden toen ik haar met haar kinderen aantrof in een half ondergrondse bunker in het buitengebied. Een jaar later was deze bunker vernietigd en vonden we haar na enig zoekwerk in een varkensstal aan de oever van de rivier de Cibin. Later kreeg ze woonruimte in de kelder van een gebouw van de gemeente, waarvoor ze 100 euro huur per maand moet betalen. Andreea, een van onze tolken is verbijsterd. Zij zelf woont met Sebastian in de bovenste verdieping van een appartementencomplex met een fantastisch uitzicht op de bergen. Zij betalen daarvoor 150 euro per maand. Honderd euro voor een kelderruimte.??? Schande van de eigenaar. Waarschijnlijk maakt hij misbruik van haar noodsituatie. Ook Gina moet leven van de kinderbijslag van 10 euro per kind per maand. De huur kan zij onmogelijk opbrengen. De nood is bij haar zo hoog dat, als zij deze maand de huur niet betaalt, zij uit het huis wordt gezet en ze weer ondergrond moet gaan wonen. Zij kent Teo, de sociaal werker. Ik zal Teo verzoeken met haar contact op te nemen en ik zal dan bekijken wat Teo ons zal adviseren. Ze grijpt mijn handen en zegt dat ze mij als haar vader beschouwt. Ik ben in haar ogen de enige die zich iets van haar aantrekt en ze is daar heel dankbaar voor. Met de opmerking dat ze mij als haar vader beschouwt appelleert ze duidelijk aan mijn gemoed en dat is iets waar roma zigeuners zeer vaardig in zijn. Toch geloof ik ook wel dat er een serieuze ondertoon in haar opmerking zit, want het is gewoon waar, dat buiten onze organisatie zich niemand iets aantrekt van Roemenen als zij aan de onderkant van de samenleving proberen te overleven.

Heremias is terug met de papieren. Hij heeft zijn vrouw en kinderen nu meegenomen. Uit de extra documenten die hij bij zich heeft blijkt dat de kinderen zeer goede resultaten op school behalen. De oudste zoon van 16 jaar spreekt redelijk goed Engels. We geven het gezin nog een voedselpakket me. De oudste zoon vraagt verlegen om een paar schoenen. Helaas kunnen we deze wens niet in vervulling laten gaan. We hebben geen extra schoenen meegenomen. Om 16.00 uur eindigt het programma van vandaag en kunnen we de balans opmaken. Van het totaal van 302 gezinnen zijn er 35 niet gekomen. Dit aantal komt vrijwel overeen met dat van vorig jaar. Opvallend is dat de helft van deze gezinnen uit Avrig komt. Met de postbezorging in dit dorp is duidelijk iets mis.

13

Morgen zal Teo Padurean alle 35 gezinnen opnieuw benaderen, per telefoon of, als dat niet lukt per brief. Zelf heb ik er geen tijd voor omdat ik om 09.30 wordt opgehaald om een aantal gezinnen te bezoeken. We hebben daar met opzet de zondag voor gekozen, omdat de kans dat dan iemand thuis is het grootst is. Een aantal weken geleden heeft een journaliste van de regionale krant mij geïnterviewd over een aantal Roemeense kwesties. Afgelopen week kreeg ik een mail van haar om een foto ter beschikking te stellen. Deze foto moeten uiterlijk morgen tegen de middag bij haar zijn omdat het artikel waarschijnlijk komende maandag verschijnt. De 3G internetverbinding in mijn tijdelijke verblijfplaats is zo traag dat ik de foto’s niet kan mailen. Daarom zet ik snel alles op een stick en breng ik deze per taxi naar Teo met het verzoek om de 9 keuzefoto’s één voor één te mailen. Ben benieuwd naar het artikel maandag. De politie zal niet blij zijn als in het artikel staat wat ik in het concept al heb gelezen.

Zondag 24 november. De rest van ons team vliegt naar huis vandaag. De twee dames vanaf Sibiu via Wenen naar Düsseldorf; de mannen vanaf Cluj naar Eindhoven. Zelf blijf ik nog een week. Komende vrijdag moet ik er nog bij zijn als de laatste 35 gezinnen hun pakketten komen halen. En komende dinsdag arriveert een vrachtwagen uit Antwerpen bij het psychiatrisch ziekenhuis. Vandaag heb ik een vol programma. Dr.Dorina Popa, de oogarts die wij enkele jaren geleden hebben geholpen met de inrichting van een praktijk is bereid met mij enkele gezinnen te bezoeken. De familie Predescu woont aan een plein in het centrum van de stad. Via een lange duistere gang en een gammele trap omhoog, waarbij de verlichting moet komen van mijn mobiele telefoon, komen we aan een schamel appartement van 35 m2. De ouders zijn net uit bed hun blinde 29 jarige zoon Julian zie ik op een bank liggen slapen en een dochter slaapt in een ander kamertje. Juilan is indertijd te vroeg geboren en aan zijn blindheid is volgens Dorina verder niets te doen. Het gezin, waarvan nu nog 4 gezinsleden thuis zijn heeft een inkomen van 1000 Lei per maand, omgerekend 225 euro. Het is een armoedige situatie en bij het zien hiervan vraag ik mij af hoe lang het nog duurt voor de hele bevolking in opstand komt en er een einde wordt gemaakt aan deze ellendige woonomstandigheden. Nooit dus.

14

Het gezin van Marius Vinti moeten we zoeken. De straat is snel gevonden, maar dan het huisje nog. We kloppen op verschillende deuren en na drie, vier keer proberen komt Marius in zijn pyjama aan de deur. Zijn moeder die voor hem zorgt is even weg, maar zij is snel weer terug als ze in de gaten krijgt wie aan de deur staat. Marius is geboren met een psychische achterstand, halfzijdige verlammingsverschijnselen en een been dat 10 cm korter is dan het andere. Hij is blind aan een oog. Hieraan is echter niets te doen. Ik hoef verder niet veel vragen te stellen over dit gezin. Zij hebben grote problemen en steun is hier zeker nodig. Om te voorkomen dat Marius uiteindelijk in een rolstoel belandt zal toch iets gedaan moeten worden aan de ongelijke beenlengte. Hij heeft nu al last van zijn heupen en zijn rug. Speciale schoenen is misschien een oplossing, maar die zijn ook duur en voor het gezin onbetaalbaar, De situatie die we aantreffen bij Iosif Suciu is ronduit schokkend. Maria de vouw van Iosif heeft een herseninfarct gehad en ze vertoont als gevolg hiervan bizar gedrag. Ze stoot dierlijke geluiden uit en zij blijft haar zithouding op bed afwisselen met een lighouding. Op de grond zie ik een plastic zak liggen die aangesloten is op een urinekatheter. Ze zijn beide bejaard. Iosif is 72 en Maria is 74. Zij is broodmager. Iosif zorgt thuis voor zijn vrouw en enkele uurtjes per dag krijgt hij hulp, wat hem de gelegenheid geeft om bijvoorbeeld boodschappen te doen. Het inkomen van het gezin bedraagt 2000 lei (450 euro) Binnenkort zal hij niet meer in staat zijn om voor zijn vrouw te zorgen en daarom heeft hij al informatie opgevraagd om te bekijken of zij niet beter geholpen zou zijn met opname in een verpleeghuis. De kosten hiervan bedrag 1800 lei per maand. Van het geld dat daarna overblijft kan hij zichzelf niet in leven houden. Psychologisch is het voor hem ook niet meer op te brengen. Communicatie met zijn vrouw is niet meer mogelijk, omdat zij als gevolg van haar aandoening geen cognitieve mogelijkheden meer heeft. Hij zit in een onmogelijke en uitzichtloze situatie. Hij kan alleen maar wachten op de dood van zijn vrouw. Ik heb echt te doen met deze mensen, maar buiten de hulp die we

15

al bieden in de vorm van een voedselpakket, kleding en pampers kunnen we niets voor hen betekenen. De situatie heeft mij flink geraakt. We gaan nog even bij Rodica Aleman langs. De hulp was eigenlijk bedoeld voor haar moeder. Deze is pas overleden en nu woont de 45 jarige vrouw alleen. Ze is onderwijzeres in een kleuterschool en zij kan zich goed redden. Het is een rommeltje in huis. Hulp is hier waarschijnlijk niet meer nodig. Ioan Oprea woont met zijn vrouw op een dermate afgelegen plek dat zelfs de postbode het adres niet kan vinden, zo lees ik in mijn gegevens. Inderdaad. De zoektocht brengt ons naar een industrieel gebied bij de spoorlijn en ondanks dat we twee keer van terreinbewakers aanwijzingen krijgen is het adres niet te vinden. Ik had het al eerder gemerkt dat falen geen optie is voor Dorina en ze blijft hardnekkig haar zoektocht volhouden en alleen na aandringen van mij geeft ze uiteindelijk de strijd op en gaan we een ander gezin bezoeken.. Vorige week was ik al op bezoek bij de family Florea. Omdat een van de kinderen oogproblemen heeft ga ik met Dorina vandaag nog een keer langs om te bekijken of er iets aan gedaan kan worden. Dit bezoek loopt heel anders dan verwacht, Na een gesprek van vijf minuten tussen Mevr.Florea en Dorina, loopt laatstgenoemde woedend de deur uit. Ik heb geen idee wat er is gebeurd. Na een half uurtje is Dorina gekalmeerd en vertelt ze wat is voorgevallen. Het probleem bij de negen jarige zoon is dat hij scheel ziet en dat hij een lui oog heeft. Met dat oog ziet hij niet meer. Dorina legt uit dat dit probleem uiterlijk tot zijn derde levensjaar hersteld had kunnen worden, maar nu dus niet meer. De ouders hebben dit bewust nagelaten in de hoop dat zij een gehandicaptenverklaring voor hem kunnen krijgen, op basis waarvan hij een uitkering krijgt. Dit is blijkbaar veel belangrijker dan een kind met twee gezonde ogen. Voor het scheelzien kan de jongen naar het ziekenhuis komen naar haar spreekuur. De moeder legt uit dat zij werkt en dat ze niet zomaar met haar kind naar het spreekuur kan komen en ze probeert ter plekke een afspraak te maken met Dorina voor behandeling. Zij is simpel aan het onderhandelen met een medische specialist die op zondag op huisbezoek gaat. Omdat ik niet direct in de gaten had waar het probleem precies zat is mij de onbeschoftheid van de moeder in het begin ontgaan en begreep ik haar woede niet. Na haar uitleg snap ik het. Typisch iets voor zigeuners. De afwijking van een kind te gelde proberen te maken. We moeten ernstig overwegen om de hulp aan dit gezin te stoppen. De dag is nog niet voorbij. Gisteren hebben we vergeten een enveloppe met geld aan een gezin te geven. Ik ga die enveloppe zelf afgeven. Het gezin woont in de stad, maar het adres blijkt moeilijk te vinden. We moeten drie keer onderweg het gezin bellen om erachter te komen waar we moeten zijn. De rit brengt ons naar een deel van de stad waar ik nog nooit ben geweest. Zaterdag hebben we geprobeerd een gezin dat de pakketten heeft opgehaald te bezoeken. Op het opgegeven adres blijkt al 20 jaar een vrouw alleen te wonen, en ze heeft geen idee wie de persoon is die we zoeken. We vinden dit buitengewoon vreemd omdat hij wel de uitnodiging moet hebben ontvangen, omdat de pakketten zijn opgehaald. Omdat we van elk gezin foto’s hebben gemaakt als ze de pakketten ophalen controleren we deze. Op de foto staat een vrouw met de pakketten van twee gezinnen. We gaan naar deze vrouw toe en vragen hoe het zit. We krijgen een heel ingewikkeld en ongeloofwaardig verhaal te horen, waarvan het te ver voert

16

om alle details te beschrijven. Er zijn volgens mij twee mogelijkheden of ze kan geweldig goed liegen of het verhaal klopt ondanks de onwaarschijnlijkheden. Dat laatste blijkt gelukkig het geval te zijn. De post in het appartementencomplex wordt in één grote brievenbus gestopt, omdat niet elk appartementje een eigen brievenbus heeft. De vouw, die enkele deuren verder woont dan het adres van de man waarnaar we op zoek zijn, heeft op verzoek van de man de uitnodiging eruit gevist en heeft ook voor hem de pakketten opgehaald. We blijven doorvragen. Het gezin heeft geen vast adres en heeft het adres in dit appartementencomplex als adres opgegeven, omdat hij de vrouw kent. Volgens haar woont hij nu in Agnita, 50 km verderop. Een telefoonnummer van hem heeft ze niet. Wel van een zwager van hem. We willen graag dat zij de zwager belt en hem verzoekt terug te bellen naar mijn vertaalster die mee is gegaan. Een half uur later gaat de telefoon. De vader van het gezin waar we naar op zoek zijn woont en werkt in Duitsland, de moeder in Spanje. De kinderen hebben ze achtergelaten bij de ouders van de moeder. En die woont in Agnita. Het hulpverzoek van de vader was alleen bedoeld voor de kinderen, niet voor hemzelf en zijn vrouw. Logisch, want zij zitten in het buitenland. Ik ga ervan uit dat de ouders door hun werk in het buitenland goed in staat zijn om hun kinderen te ondersteunen. Misschien moet we de hulpverlening aan dit gezin stopzetten. Het hulpverzoek van Gina Iancu heb ik doorverwezen naar Teo Padurean. Hij heeft Gina gebeld. Teo laat mij weten dat zij 250 euro nodig heeft om de huur te kunnen betalen. Dat was de strekking van haar hulpverzoek. Ik besluit hier niet op in te gaan. We hebben één keer een uitzondering gemaakt, en daar willen we het echt bij laten.

Maandag 25 november. Het regent. De sneeuw die is voorspelt blijft voorlopig nog even uit. Het is er in de stad nog niet koud genoeg voor. De heuveltoppen zijn wel al wit en de sneeuwgrens daalt bijna zienderogen. De eerste job vanmorgen is betaling van de boete van het vrouwtje uit Cristian, dat hadden we beloofd. Bij inspectie van financiën, gevestigd in het enorme gebouw van voormalige telefoonbedrijf Romtelecom, is een hele batterij loketten ingericht, waar rijen burgers bij staan om hun belastingen of boetes contant af te rekenen. De kassières hebben het druk. Deze praktijk van kasbetalingen staat wel heel ver af van wat wij thuis gewend zijn. Ik vraag me af of je in Nederland je belasting überhaupt nog wel contant kan betalen. Ik denk dat, als ik het zou proberen men raar zou opkijken. Teo brengt mij aansluitend naar Transmontana waar ik met de directeur kort wil spreken over de kosten van toekomstige transporten. Ik leg hem uit hoe wij werken en vertel hem wat wij belangrijk vinden bij de keuze van een transporteur. Hij van zijn kant legt uit hoe de markt voor transporteurs constant in beweging is en dat hij vanwege de wisselende kosten nauwelijks voor een langere tijd vooruit kan calculeren. Hij belooft na te denken over een speciale prijs van een volgend transport. Hij weet dat wij enkele belangrijke problemen voor hem hebben opgelost en ik heb het gevoel dat hij mijn verzoek serieus neemt. We moeten zien. Ik ga nog even naar Alexandra. De situatie is niet veranderd. Alexandra en Mena zijn kralenkettingen aan het maken. Gore is naar een werkplaats om de auto te repareren. Er mankeert van alles aan. Onder andere is de tank gescheurd. De reparatie daarvan duurt langer dan gepland, en daarom heeft Gore als tijdelijke oplossing een plastic fles onder motorkap bevestigd, die gevuld met benzine en er de brandstofslang ingestopt. Hij kan er ongeveer 7 km mee rijden. Dan moet hij de fles weer vullen uit een jerrycan van 20 liter. Inventiviteit kan de Roemenen niet ontzegd worden. Voor ieder probleem bedenken ze wel een oplossing.

17

Een frisdrankfles als benzinetank.

Ik begrijp van Mena dat Alexandra erg moe is en veel last heeft van hoofdpijn. Volgens haar huisarts is dit normaal. Ik hou even ruggespraak met een andere huisarts die ik goed ken en zij adviseert naar een kinderneuroloog te gaan van het Luther ziekenhuis. Nadat ik via een sms de naam heb doorgekregen, neem ik afscheid. Of ik nog terug ga dit jaar weet ik nog niet. Waarschijnlijk niet. Ik wil ook nog even naar de ouders van Bianca toe. Ik heb hun vorige week wel even gezien bij het uitdelen van de pakketten, maar heb toen nauwelijks een gesprek kunnen voeren. Cristina is thuis met haar zoon Andrei. Cristina huilt. Begrijpelijk. Dit gaat nog lang duren. Ze staat open voor het idee om met andere moeders die in dezelfde omstandigheden verkeren in gesprek te gaan. Het zou haar kunnen helpen.

Dinsdag 26 november. Als het volgens planning is verlopen staat vanmorgen een vrachtauto van Essers uit Antwerpen bij het psychiatrisch ziekenhuis. Deze zit vol hulpgoederen die de dames van F7 bijeen hebben gebracht en mij is gevraagd het lossen te coördineren. Onder begeleiding van lichte sneeuwval laat ik me door een taxi naar het ziekenhuis brengen. De vrachtauto staat al te wachten en binnen een half uur zijn we aan het lossen. Zelf hou ik me uitsluitend bezig met het maken van foto’s- en filmopnames. De foto’s moeten vanavond nog in Antwerpen zijn omdat morgen of overmorgen de krant er aandacht aan gaat besteden. Behalve bedden en rolstoelen is er ook fitnessapparatuur meegekomen. Deze wordt niet opgeslagen maar direct verdeeld over de diverse paviljoens van het ziekenhuis, één voor elk paviljoen en twee voor de nevenvestiging in Boita. Er zijn geen matrassen meegekomen met de 60 elektrisch bedienbare bedden. Vlak voor ons eigen transport vertrok naar Roemenië kreeg ik een voorlopig aanbod voor matrassen, die mogelijk met ons voorjaarstransport meekunnen. Als dat lukt zou dat mooi zijn, als de matrassen blijken te passen. We moeten zien of dat gaat lukken. Het aantal rolstoelen, zeker 60, is te groot voor het ziekenhuis, althans zo krijg ik te horen. Eerder deze week kreeg ik informatie dat het algemene ziekenhuis graag een aantal rolstoelen zou krijgen. Ik ga

18

proberen hier vraag en aanbod bijeen te brengen. Er kunnen dan rolstoelen van het psychiatrische ziekenhuis naar het algemene.

Onze opslagplaats aan de Str.Tracorului, tegenover het grote kantoor van Transcar/Atlassib, was dit jaar geregeld door Teo. Hij had daarvoor de eigenaresse van Sinecom benaderd Mevr.Rozalia Sitar. We gaan samen naar haar toe met een bos bloemen om haar te bedanken voor de bereidheid en een opslagplaats aan ons ter beschikking te stellen. Rozalia is een sympathieke vrouw van middelbare leeftijd met een open vriendelijk gezicht. Als zij van Teo hoort wat wij in Sibiu doen, dankt zij ons voor onze inzet voor de arme Roemenen. Hoewel ze op dit moment nog geen harde toezeggingen kan is zij in principe bereid om de opslagplaats van dit jaar volgend jaar weer aan ons ter beschikking te stellen. Definitief uitsluitsel zal zij medio volgend jaar geven. De ijskast is leeg en ik moet nog even wat te eten kopen in het vlakbij mijn verblijfplaats gelegen winkeltje. Een oud vrouwtje staat voor de deur te bedelen. Als ik de winkel verlaat geef ik haar 5 lei. Als ik omkijk zie ik haar de winkel binnengaan. Voor dat geld (iets meer dan 1 euro) zal ze hopelijk een brood kunnen lopen. Na de middag maak ik, onder druilerige weersomstandigheden, het sneeuwt een beetje, een stadswandeling richting de Cathedraal in Str.Mihai Viteazu. Tot mijn verrassing kom ik daar Mihai Economu tegen in zijn nieuwe rolstoel. Hij heeft enkele aanpassingen doorgevoerd. Onder andere heeft hij de bedieningsknop naar het midden verplaatst, omdat hij deze alleen met gebruik van beide handen kan bedienen. Ook heeft hij een medisch attest bevestigd en een doos waar goede gevers geld in kunnen stoppen. Waarschijnlijk komt hij net als altijd met de trein uit Avrig ondanks dat het koud is en sneeuwt. Jammer dat een gesprek voeren met hem niet mogelijk is, niet alleen omdat ik de taal niet beheers, maar ook omdat zijn spraakvermogen flink is aangetast en hij onverstaanbaar mompelt.

Woensdag 27 november. Deze morgen verzorg ik twee colleges aan de faculteit voor journalistiek van de Lucian Blaga universiteit. Een college voor toekomstige journalisten, waarbij met name de invloed van de kranten op de politiek en de undercover journalistiek aan de orde komt en een tweede college voor toekomstige communicatiemedewerkers, waarvoor ik een verhaal heb voorbereid over de gewenste vorm van communicatie tussen arts en patiënt.

19

De wijze waarop de Roemeense artsen hebben gecommuniceerd met en over Bianca, die in maart is overleden op 24 jarige leeftijd, houdt mij nog steeds bezig en ik kan er maar niet achter komen waarom de artsen nooit met Bianca zelf hebben gepraat, maar uitsluitend met de ouders. Uit de feedback van de studenten maak ik op dat zij ook geen verklaring hebben en dat op dit punt niets is veranderd in Roemenië en dat een wijziging in de houden van de artsen voorlopig ook niet te verwachten is. Ze komen niet verder dan de suggestie dat het een cultureel bepaalde kwestie is; een nietszeggende uitspraak. In essentie komt het er op neer dat, op een enkele uitzondering na, het gros van de artsen alleen in de gezondheidszorg werken voor hun eigen welzijn en niet voor dat van hun patiënten. Behandeling van patiënten dient uitsluitend als middel om geld te verdienen. Het is geen doel op zichzelf. Dat inmiddels 7000 artsen het land hebben verlaten helpt ook al niet om de gezondheidszorg op het juiste niveau te brengen. En zolang zij worden afgescheept met een fooi van 200 euro per maand zal het niet veranderen en blijft ook het systeem van zwarte betaling aan artsen overeind. Het recente besluit van de regering om 150 euro per maand aan het schamele salaris toe te voegen heeft in dit verband geen enkele betekenis. We spreken ook met de studenten over hun toekomstverwachting in Roemenië. Hun antwoord bevestigt wat ik eerder van anderen heb gehoord. Zij willen het land verlaten om elders een betere toekomst op te bouwen. En van de laatste die het land verlaat wordt, overeenkomstig een Roemeens spreekwoord, verwacht dat hij het licht uitdoet. Dit zijn tendensen waar de Roemeense overheid zich toch zorgen over zou moeten maken Vanaf 1 januari a.s. gaan de grenzen naar de rest van Europa open voor iedere Roemeen die wil komen werken. Als iedereen die een beetje opleiding heeft genoten hiervan gebruik maakt, blijft het land berooid achter met een onderontwikkeld volk. Of dat een scenario is waar de regering rekening mee houdt?? Na een lunch met Tibi, nemen we een taxi naar Saliste om een bevriend echtpaar te bezoeken. De taxichauffeur, chauffeuse moet ik eigenlijk zeggen want het is een vrouw van 59 jaar, stopt onderweg even om haar elektriciteitsrekening te gaan betalen. Het is dankzij onze rit naar Saliste, die we vooruit betalen, dat zij net voor de vervaldatum in staat is haar schuld te voldoen, anders zou morgen haar stroom worden afgesloten. Ik geloof dat ik dit niet goed heb gehoord en vraag het Tibi nog een keer. Inderdaad, onze opdracht om voor 20 euro naar Saliste te brengen stelt haar in staat om de rekening te betalen. Tegen de avond ben ik terug op mijn tijdelijke verblijfplaats en breng ik de avond tv kijkend (er zijn bijna alleen waardeloze voor mij niet verstaanbare Roemeense zenders in de lucht) en boek lezend door. Morgen ga ik met Teo naar het illegale zigeunerkamp en avonds naar een gezin in Talmaciu, met een drie jarig kind dat een voetoperatie nodig heeft.

Donderdag 28 november. De twaalfjarige zoon van Daniela Prodan is autistisch, maar iemand met een uitzonderlijk tekentalent. Zijn stadsgezichten zijn zeer gedetailleerd. In het gemeentehuis is deze week een expositie ingericht met onder meer zijn tekeningen en samen met Tibi ga ik even kijken. Er hangen van hem veel meer tekeningen dan de 10 die we eerder in Nederland bij gelegenheid van onze open dag hebben proberen te verkopen. Zij is zelf ook met haar zoon Gabriel in het gemeentehuis aanwezig, met enkele bezoekers van de tentoonstelling. Behalve het werk van Gabriel zie ik ook tekeningen van patiënten van het psychiatrisch ziekenhuis. Tijdens een lunch met Tibi in hotel Imperator Romanilor (Roemeense Keizer) komen twee zigeunerkinderen binnen en bedelen om geld. Tibi is hier heel helder over. Als ik geld zou geven zouden binnen enkele minuten weer kinderen komen bedelen. Dat lijkt me geen aantrekkelijk vooruitzicht en

20

daarom sturen we ze weg. De kinderen zijn hierop getraind en blijven volhouden, net zolang totdat we de restauranthouder roepen. Dan vertrekken ze.

Daniela Lucacci woont met haar man en 5 kinderen in een illegaal zigeunerdorp aan de rand van de rivier de Cibin. Hun huisje is gemaakt van afval en staat op instorten: je kunt door de gevels naar binnen kijken en door het dak naar buiten. Afgelopen zomer heeft ze via Teo contact opgenomen en verzocht om een kachel, zodat ze in komende winter het huisje tenminste vorstvrij kan houden, iets wat in de strenge Roemeense winters geen overbodige luxe is. We hebben een petroleumkachel gekocht. Omdat ze die niet aan de gang krijgt, moeten we vandaag naar toe; even wijzen hoe de kachel werkt.

De weg ernaar toe is gevaarlijk en we moeten omrijden. In het dorp aangekomen ziet alles er door de recente regenval nog smeriger uit dan in mei. Waterplassen en modder, eenden, varkens en honden die rondscharrelen. Er waait een straffe wind en dat maakt dat het koud aanvoelt. Bij de hut, bestaande uit twee vertrekjes, aangekomen blijkt dat de kachel niet brandt. Hij werkt wel, ze weet ook hoe hij aangemaakt moet worden, maar ze is bang voor brand en ze denkt dat de kinderen er niet van af kunnen blijven. Ze wil liever hout stoken, maar daarvoor heeft ze geen geld. Ze heeft 200 euro nodig om een wintervoorraad hout te kopen, en dat geld is er niet. Haar man heeft een dagloon van 10 lei (2,50 euro), te weinig voor de aankoop van hout. Nu wij een goed werkende petroleumkachel hebben gekocht voel ik er niets voor om hout voor haar te kopen. Ze moet zich maar op een andere manier zien te redden. Er ontbreekt nog een andere noodzakelijke voorziening: elektriciteit. Er is dus alleen verlichting met kaarsen mogelijk. Een tv is er uiteraard ook niet. Dat betekent tijdens de winter met korte dagen en lange koude nachten, vroeg naar bed gaan en hopen dat de slaap snel komt. Het is al jaren een raadsel voor mij. Waarom leven de zigeuners vrijwillig onder deze afgrijselijke omstandigheden. Als ik Daniela deze vraag stel komen de tranen. Haar antwoord komt erop neer dat ze natuurlijk een beter leven wil, maar dat ze dit niet kan bereiken. Roma’s hebben hun eigen taal en cultuur en ze willen bij elkaar wonen, afgezonderd van de Roemeense maatschappij. Anderzijds discrimineren de Roemenen de Roma’s. Deze omstandigheden vormen de randvoorwaarden voor de huidige situatie, waaruit ontsnappen bijna onmogelijk is. Ik hoor wel zeggen dat het enige dat dictator Ceaucescu in zijn tijd goed heeft gedaan is het dwingen van de Roma’s in normale appartementen te wonen en hen dwingen onderwijs te volgen. Om vier uur wordt Teo verwacht aan de faculteit sociale wetenschappen van de universiteit. Sinds hij zijn PhD heeft gehaald afgelopen zomer aan de universiteit van Cluj is hij uitgenodigd om als gast professor les te geven aan deze faculteit. Hij vraagt mij om mee te gaan en iets te vertellen over onze activiteiten als Stichting. We moeten ons wel goed aan de tijdsafspraken houden, omdat ik in de avond nog naar Talmaciu wil naar een gezin met problemen.

21

Calin, Mariana, woont met haar man, haar moeder en haar bijna vier jarige dochter Sabina in Talmaciu in een flatgebouw achter het gemeentehuis in een straat met de onuitspreekbare naam “Strada Textilistilor”. Mariana heeft hulp gevraagd voor Sabina en ik ga met een tolk kijken wat er aan de hand is. Het appartement waar Mariana woont is vrij oud en is zeer armoedig ingericht. Dit gezin heeft duidelijk hulp nodig, dat is direct te zien. Ze krijgen ook hulp van ons, want ik zie onze dozen met hulpgoederen in een hoek staan.

Sabina heeft een merkwaardige afwijking aan haar voeten: haar kleine teen is helemaal gekromd gebogen bovenop de naastliggende teen en dat aan beide voeten. Ze moet waarschijnlijk geopereerd worden. Sabina is vol energie en opgewekt, de springt voortdurend door de kamer. Voor een medische behandeling is het belangrijk om te weten of het gezin een ziektekostenverzekering heeft. Dat blijkt niet het geval te zijn. Mariana heeft tbc en kan om die reden geen werk vinden. Haar man heeft, na een gevangenisstraf uit te hebben gezeten van 1,5 jaar een tijdelijke baan voor drie maanden gevonden bij “Lanco”. Hij verdient daar 135 euro per maand. Oma draagt ook bij aan het gezinsinkomen met 160 euro per maand. Van deze inkomens moet ze alles betalen, ook een schuld bij de bank. Ze hebben eigenlijk nergens geld voor, nog niet eens om wat simpele medicijnen te kopen.

Als hij een vast baan krijgt verandert de situatie. Hij krijgt dan ook ziektekostenverzekering voor hem zelf, zijn vrouw en Sabina. Omdat een operatie aan Sabina’s voeten niet urgent is stellen wij voor even af te wachten of de vader vast werk krijgt. Als we in het voorjaar terugkomen en blijkt dat ze verzekerd is, is het voor ons een kleine moeite om contact op te nemen met een orthopedisch chirurg van het Luther kinderziekenhuis. We hebben dat al eerder met succes gedaan.

Vrijdag 29 november. Vandaag gaan we proberen om de pakketten te overhandigen aan de 35 gezinnen die vorige week niet zijn gekomen. Dit is de laatste kans, want morgen keer ik terug naar huis. Als we na ruim een uur pakketten uitdelen de balans opmaken, blijkt de Roemeense post ons een vervelende streek te hebben geleverd. Dertien gezinnen komen uiteindelijk niet. Dit is veel meer dan voorgaande jaren toen niet meer dan een of twee gezinnen wegbleven. Omstreeks 100 dozen zijn achter gebleven en omdat de loods ontruimd moet worden hebben we geen andere keuze dan het

22

voorstel van Teo accepteren. Hij biedt aan de dozen naar zijn school Independenta te brengen en ze daar op te slaan. Hij wil dan de komende weken proberen om de gezinnen alsnog op te sporen. We zullen moeten afwachten hoe dit afloopt. Ondertussen heeft Tibi met de directeur van de post contact opgenomen om uitleg te krijgen over de situatie. De informatie die hij nodig heeft om erachter te komen wat er is gebeurd kunnen we snel geven. Alle brieven zijn zondag 17 november op de post gegaan in een brievenbus waarvan ik tijdens het schrijven het adres even ben vergeten. We kunnen ook de plaatsen doorgeven waar de brieven naar toe zouden moeten zijn gegaan, en op welk adres uiteindelijk geen post is gezorgd. Voorlopige conclusie: Tibi doet de analyse met de postdirecteur en Teo regelt de oplossing.

Zaterdag 30 november.

Het zit erop en ik ben er ook aan toe om weer naar huis te gaan. Maar eerst moeten we nog de loods echt leegmaken. Om 12 uur worden de laatste spullen opgehaald. Onverwacht meldt zich nog de fam. Gabor. Ze had de uitnodiging niet ontvangen, maar uit een gesprek met een kennis begreep zij dat er pakketten voor haar waren. Dat zij komt als wij net een uurtje bij de opslag zijn is puur toeval. Omdat haar dozen al zijn verplaatst naar een andere locatie verzoekt Teo om hem op een ander moment te bellen om de spullen op te halen. De loods is nu helemaal leeg en kan worden opgeleverd aan de eigenaresse. De laatste uren breng ik lezend door in mijn tijdelijke verblijfplaats. Rond middagnacht ben ik weer thuis. Linne, Sibiu, 1 december 2013.

23