Regulier en speciaal onderwijs: steeds meer samen

I N F O R M AT I E K R A N T V O O R S A M E N W E R K I N G S PA R T N E R S VA N D E A L O Y S I U S S T I C H T I N G I N B R A B A N T E N L I M B U R G

Verbinden 04 & Vernieuwen

VOORJA AR 2 0 15

in de regio’s Roermond/Weert, Helmond/Nijmegen en Eindhoven/De Kempen

Goed nieuws! Op 25 maart 2015 gaf de gemeenteraad van Weert groen licht voor de bouw van het Kennis- en Expertisecentrum aan de Beatrixlaan in Weert. Daar zijn wij – net als onze partners de Mutsaersstichting, de Wijnberg en stichting Meerderweert – natuurlijk blij mee. Onder één dak kunnen wij nog beter waarmaken waarvoor wij staan: het beste aanbod in onderwijs en zorg. In deze vierde uitgave van onze krant voor netwerkpartners vertellen de samenwerkende partijen meer over hun plannen in het nieuwe KEC. Ook op andere plekken in onze sector werken we steeds intensiever samen met onze netwerkpartners. In Stevensbeek bijvoorbeeld, doen we dat met de buren. Naast De Korenaer Stevensbeek vind je de vmbo(bovenbouw)locatie van Metameer. Over en weer wisselen we kennis uit en dat komt alle leerlingen ten goede. Dat – en nog veel meer – in deze krant. Volgens mij biedt deze editie weer informatie én inspiratie!

Jac Verstegen Sectordirecteur Zuid Aloysius Stichting

Regulier en speciaal onderwijs: steeds meer samen

De Korenaer in Stevensbeek verzorgt voortgezet speciaal onderwijs voor de regio en werkt steeds intensiever samen met de naastgelegen locatie van Metameer aan de Kloosterstraat, waar regulier vmbo wordt aangeboden. Leerlingen, medewerkers en directie vertellen er alles over in deze krant! Lees meer op pagina 6!

Er is veel vraag naar ons scholingsaanbod voor pedagogisch medewerkers van kinderopvang-, peuter- en buitenschoolse opvangorganisaties. De eerste deelnemers zijn geslaagd! ::: pagina 2

Directeur van het samenwerkingsverband Helmond-Peelland Marja van Leeuwen en locatiedirecteur Janine Jansen van Triade Scholing en Advies over hun samenwerking. ::: pagina 3

Veel ontwikkelingen op het gebied van onze Kennis- en Expertisecentra in verschillende gemeenten in onze regio. ::: pagina 4

Onze Widdonckschool Heibloem is volop bezig met onderwijsvernieuwing. Zo kreeg ‘leren leren’ een structurele plek in het onderwijs. Daar héb je wat aan, vinden de leerlingen. ::: pagina 8

Samen met Fontys Hogescholen deed Aloysius ervaring op met synchroon coachen. Coördinator Techniek & ICT van Fontys Educatief Centrum Paul Dirckx vertelt er meer over. ::: pagina 10

2 | V E R BINDEN & V E R NIE U W EN 0 4

V E R BINDE N & V E R NIE U W E N 0 4 | 3

Aloysius in het kort

Rungraaf naar de Techniekfabriek Eindhoven Leerlingen van De Rungraaf in Best brachten onlangs een bezoek aan de Techniekfabriek in Eindhoven. Een walhalla voor de kinderen: bouwen aan onderdelen van een energiecentrale, zelf deejay zijn achter scratchboxen, een kettingreactie veroorzaken, zelf een robot bouwen, een waterrace en een skelter/zeepkist aankleden en ermee racen: voor alle leerlingen – en de helpende ouders – een waanzinnige techniekbeleving! Dukino Business Events maakt dit leerzame uitstapje mogelijk voor De Rungraaf. www.triade-aloyiusstichting.nl

Wat is SAM?

SAM: welke bril zet je op?

Aloysius Triade Scholing en Advies ontwikkelde SAM. Dit is een nieuw aanbod voor pedagogisch medewerkers van crèches, kinderopvangorganisaties, peuterspeelzalen en tussenschoolse en buitenschoolse opvang. Ook zij hebben natuurlijk te maken met gedragsvragen. Om daar een goed antwoord op te kunnen geven, gaan de deelnemers van SAM aan de slag.

Hoera Kindercentra – kinderopvang, gastouderopvang en buitenschoolse opvang – heeft twintig locaties in het zuiden. Clustermanager Hanneke Vullings stuurt er een aantal aan. Het cursusaanbod SAM sprak haar meteen aan. “Zoals het onderwijs bezig is met passend onderwijs, zijn wij bezig met passende kinderopvang. Medewerkers via SAM vaardiger maken in het omgaan met allerlei gedrag past daar helemaal bij.”

In vijf bijeenkomsten van 2,5 uur komen allerlei thema’s aan bod die helpen om het juiste antwoord te vinden op gedragsvragen van kinderen. De rode draad: niet denken in problemen, maar in mogelijkheden! Onder begeleiding van ervaren cursusleiders versterken deelnemers van SAM zo hun professionele handelen.

Bestendigheidsmonitor draait volop

©foto: Aloysius Triade Scholing & Advies

Alle netwerkpartners van Aloysius die onze leerlingen nu op hun school of in hun bedrijf of organisatie aan het werk hebben, ontvangen jaarlijks een vragenlijst via de AtTrack bestendigheidsmonitor. Die online monitor ontwikkelde Aloysius samen met Amplixs, om leerlingen nog twee jaar nadat zij bij ons zijn uitgeschreven, goed te kunnen volgen. Met de informatie over ‘bestemming’ en ‘bestendiging’ kunnen wij ons onderwijs steeds verder verbeteren, met het oog op een goede doorstroom naar vervolgonderwijs of arbeidsmarkt. Gaat het op de vervolgplek niet zo goed? Dan kunnen we snel ingrijpen om de (oud)leerling in kwestie wél op de goede plek te krijgen.

21e eeuwse vaardigheden centraal tijdens studiedag Aloysius Als lerende organisatie willen wij onszelf natuurlijk graag blijven ontwikkelen. Eén van de middelen daarvoor is onze jaarlijkse studiedag voor alle leidinggevenden van Aloysius. Die stond dit jaar in maart in het teken van de 21e eeuwse vaardigheden. Tal van workshops en lezingen gingen over al die vaardigheden die onze leerlingen nodig hebben om mee te kunnen doen in onze maatschappij, zoals ICT-geletterdheid, mediawijsheid, sociale competenties, culturele sensitiviteit en metacognitie (een verzamelterm voor zaken als veerkracht, initiatief, zelfstandigheid, creativiteit, kritisch denken, moreel besef).

Vijftien medewerkers van Hoera Kindercentra deden mee met de pilot die Aloysius Triade Scholing en Advies opzette, om het ontwikkelde scholingsaanbod SAM samen met de praktijk verder te verfijnen. Dat is inmiddels gebeurd: SAM is nu volledig opgenomen in het trainingsen scholingsaanbod.

en leerlingen vanuit het speciaal onderwijs komen na schooltijd ook bij ons. Die willen wij natuurlijk ook goed begeleiden.”

Verbinden & vernieuwen is het motto van onze koers tot 2016. Hoe we daar uitvoering aan geven, wat we in 2014 hebben bereikt en in 2015 doen is te lezen in ons derde jaarmagazine. Dat maken we voor al onze netwerkpartners. Niet ontvangen? Meld het dan even bij secretariaat@aloysiusstichting. nl, dan sturen we er één toe. Het magazine is ook te downloaden via www.aloysiusstichting.nl.

Mooie kans “Meedoen aan de pilot was voor ons een mooie kans”, vertelt Hanneke Vullings. “Onze ervaringen zijn heel positief. Onze pedagogisch medewerkers hebben nu meer handvatten gekregen om goed om te gaan met gedragsvragen van kinderen.” Zelf deed Hanneke ook mee, om zo te ervaren wat de medewerkers opstaken.

Kijken naar jezelf Belangrijke rode draad in SAM is: hoe kijk je naar kinderen? “ Welke bril zet je op? Tijdens deze cursus leerden onze medewerkers vooral ook naar zichzelf kijken. Leerzaam.” In samenspraak met Hoera Kindercentra zorgde Triade ervoor dat de cursus ook een hoog praktijkgehalte kreeg. “SAM is een prima basis van waaruit je een maatwerktraject kunt maken”, merkte Hanneke. “In ons geval had Triade te maken met een divers gezelschap, van mbo’ers tot universitair opgeleide pedagogen.

Partnerschap ouders: pilot om goede voorbeelden in kaart te brengen

“ Wij hebben natuurlijk ook te maken met kinderen die heel divers gedrag laten zien”, legt Hanneke uit. “Neem onze buitenschoolse opvanglocaties: leerlingen die met extra ondersteuning op de ‘gewone’ basisschool blijven

Onze medewerkers vonden het vooral heel fijn om hun verhalen van de werkvloer te kunnen inbrengen en te bespreken. Mede daarom gaan wij nu binnen Hoera ook door met intervisie. Van elkaar leren bevalt goed.”

Jaarmagazine!

Eén van de pijlers van handelingsgericht werken is ouderbetrokkenheid. Hoe creëren wij partnerschap met ouders? Die vraag staat centraal tijdens een pilotproject dat Aloysius nu uitvoert, samen met Stichting Actief Ouderschap. We verzamelen op een aantal scholen ‘goede voorbeelden’, waar alle Aloysiusscholen weer hun voordeel kunnen doen. Maatwerk staat daarbij voorop: elke school is anders en heeft te maken een andere ouderpopulatie. Insteek is om vanuit de relatie bewust aan de slag te gaan met partnerschap met ouders.

Sociale vaardigheden: daar werken

> Meer weten over SAM? Neem contact op met Monique Winkel, telefoon (06) 53203261 of mail naar [email protected] www.triade-aloyiusstichting.nl

©foto: De Widdonckschool

In onze samenleving moet je ook verbaal je mannetje kunnen staan. Om leerlingen daarin vaardig te maken, organiseerde De Korenaer Strausslaan in Eindhoven en De Hilt in Helmond afgelopen maart voor de tweede keer een debatwedstrijd voor vierdejaarsleerlingen. Ook dit jaar was het debat weer een groot succes.

Eerste pedagogisch medewerkers Hoera Kindercentra geslaagd

©foto: De Hilt

Debatteren kun je leren

Aloysius in het kort

Leerlingen De Hilt naar Mongolië Een heel avontuur: je maatschappelijke stage doen in Mongolië! Acht leerlingen van De Hilt in Helmond doen dat dit jaar. De leerlingen van De Hilt gaan – uiteraard met begeleiding – fietsen herstellen voor leerlingen van een weeshuis/school in Mongolië. Al eerder deden groepjes leerlingen hun maatschappelijke stage op deze bijzondere plek. Zo werd vorig jaar het gebouw opgeknapt. Nu zijn de fietsen aan de beurt. De leerlingen gaan niet met lege handen naar Mongolië. De Hilt organiseerde een kledinginzamelactie en de opbrengst daarvan is bestemd voor het weeshuis en de school. > Op www.de-hilt.nl doen de leerlingen verslag van hun reis.

kleine wondertjes gebeuren, vooral wanneer leerlingen

respectvol met anderen omgaan. De passie van Fritz Hörter

creatief therapeut drama, De Hilt Helmond

De passie van Aloysius

De Widdonckschool in Heibloem werkt met de methode BLINK voor wereldoriëntatie. Boeiende beelden via het digibord, interessante proefjes en prachtige illustraties en verhalen: zo maken kinderen kennis met biologie, aardrijkskunde en geschiedenis. Onlangs namen de leerlingen via een schoolbreed project ‘Een kijkje in de toekomst’. Alle klassen maakten een ontwerp van een voertuig. Een jury, bestaande uit leerlingen, meester Hans en Marc Clephas van autobedrijf Autoheurkens beoordeelden alle ontwerpen. Leuke meevaller voor de leerlingen: Marc kwam met het nieuwste model van de elektrische Twizy naar school! De winnaars ontvingen een mooie beker.

Samen met school voor voortgezet onderwijs Philips van Horne (onderdeel van Stichting Limburgs Voortgezet Onderwijs) gaat de Widdonckschool voor voortgezet speciaal onderwijs in Weert een nieuw arrangement bieden aan leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte die hun havodiploma willen halen. (Pedagogische) expertise uit het speciaal onderwijs wordt verbonden met de (didactische) expertise van het regulier voortgezet onderwijs. Beide teams leren van elkaar. Ouders worden nauw betrokken bij het project en denken bijvoorbeeld mee over hoe huiswerkbegeleiding goed vorm kan krijgen en wat doorstroommogelijkheden zouden kunnen zijn. Ook leerlingen worden betrokken, onder meer bij de inrichting van hun klaslokaal.

Samenwerkingsverband Helmond-Peelland en Triade:

Samen werken aan de cultuuromslag die passend onderwijs is Marja van Leeuwen, directeur van het samenwerkingsverband Helmond-Peelland voortgezet onderwijs, verwoordt haar missie bondig: “Alle leerlingen in het voortgezet onderwijs in onze regio die iets extra’s nodig hebben, zijn onze zorg.” Janine Jansen, locatiedirecteur van Aloysius Triade Scholing & Advies Helmond, denkt graag mee hoe dat het beste kan.

Marja van Leeuwen en Janine Jansen

we hard aan. Soms zie je

De Widdonckschool BLINK(t) uit!

Speciaal en regulier bieden samen havo aan in Weert

Het gaat goed met de samenwerking in Helmond-Peelland. Dat komt vooral omdat er al voor de komst van de Wet passend onderwijs flink werd samengewerkt. Die sterke basis is prettig, want er wacht een flinke vereveningsopdracht: het speciaal onderwijs moet kleiner worden. Het samenwerkingsverband wil meer kinderen thuisnabij in het regulier onderwijs en het aantal thuiszitters verminderen. Samen kijken de partners van het samenwerkingsverband naar oplossingen, die vooral gezocht worden in integraal werken en in een krachtige verbinding tussen regulier en speciaal onderwijs.

Zo is er de syntheseklas, waar leerlingen in een beschermde omgeving in een kleine klas en een klein docententeam binnen een reguliere school kunnen wennen aan het ‘echte’ reguliere onderwijs. Ook de integratieklas is zo’n voorbeeld, voor cluster 3-leerlingen. Zij volgen hun praktijkonderwijs of vmbo in een speciale setting, maar wel in een reguliere school. “Mooi”, vindt Janine Jansen, “ieder kind wil toch graag gewoon zijn.” Helpen zelf experts te worden De experts van Aloysius Triade Scholing & Advies helpen de onderwijsprofessionals in scholen in het

samenwerkingsverband om zelf meer experts te worden. Zo bieden zij ambulante begeleiding aan de synthese- en integratieklas. “Doordat zij ook in de scholen aanwezig zijn, krijg je heel natuurlijke kennisuitwisseling”, merkt Marja van Leeuwen. Elkaar kennen en ontmoeten is belangrijk. Juist als je elkaar op de gang of bij de koffieautomaat tegenkomt, kun je elkaar even advies vragen, denkt zij. Afgelopen periode is ook een belangrijke stap gezet doordat zorgcoördinatoren en ambulant begeleiders van Triade samen plannen maakten voor ondersteuning. “Elke school krijgt vanuit het samenwerkingsverband uren voor ambulante begeleiding”, licht Marja van Leeuwen toe. “Een deel is voor arrangementen, een deel voor basisondersteuning. Door scholen vooraf te vragen om hun inzet te plannen, is een bewustwordingsslag gemaakt.”

En dat helpt bij de cultuuromslag die gemaakt moet worden. Want dat is het. “Mensen hebben het steeds over een stelselwijziging als het over passend onderwijs gaat”, zegt Marja van Leeuwen. “Maar het draait om een cultuurverandering.” Die is absoluut gaande, merkt ook Janine Jansen. Vooraf inzet plannen “Onze ambulante begeleiders en zorgcoördinatoren stellen nu de vraag: wat en hoe gaan we samen bieden wat deze leerling, die groep of die docent nodig heeft? Die vraag gaat altijd over ‘gedrag’. En er staat in de plannen welke resultaten bereikt moeten worden.” Door juist vooral vooraf na te denken over welke inzet van expertise nodig is, ontstaat meer bewustwording van de noodzaak om vooral preventief te werken, merken Marja van Leeuwen en Janine Jansen allebei.

“In ons netwerk zorgcoördinatoren is ruimte voor collegiale consultatie en delen de zorgcoördinatoren hun ervaringen op de verschillende scholen”, vertelt Marja van Leeuwen. “Je merkt ook dat ze elkaar verder willen helpen. Was het eerst nog ‘mijn school’, nu gaat het over verantwoordelijk zijn voor alle leerlingen in ons samenwerkingsverband.” De experts van Triade op hun beurt, zijn zich bewuster geworden van hun rol en positie, merkt Janine Jansen. “Ik vind het goed dat zij vanuit Triade worden ingezet. Zo worden zij geen onderdeel van de scholen, maar kunnen de rol van kritische vriend blijven vervullen.”

4 | V E R BINDE N & V ER NIE U W EN 0 4

V E R BINDE N & V E R NIE U W E N 0 4 | 5

Integraal samenwerken

Integraal samenwerken

De bouw van Kennis- en Expertisecentrum (KEC) Roermond vordert gestaag! En dat vinden Eileen (11), Jelle (10), Wytse (12) en Youri (8) van De Spoorzoeker prachtig om te zien. Zij maakten zelf een bouwverslag in tekst en foto’s, na hun bezoekje aan de bouwplaats.

Huub Hagen (directeur voor Het Palet voor speciaal basisonderwijs van Stichting Meerderweert), Peter van Gils (directeur van De Widdonckschool in Weert), Monique Hopman, (locatieleider De Wijnberg) en Jos Mangnus (Orthopedagoog-Generalist/Gz-psycholoog bij de Mutsaersstichting).

Kennis- en Expertisecentrum (KEC) Roermond zoekt nadrukkelijk verbinding met de (nabije) omgeving. Zo is ook regionaal opleidingencentrum Gilde Opleidingen samenwerkingspartner. Leerlingen installatietechniek deden zelfs ‘levensechte’ opdrachten voor het nieuwe gebouw. Zij maakten de units voor de toiletten. Zo ook Igor (18): “Leuk om te doen, maar nog best pittig omdat we van tekening moesten lezen.” De tips van de begeleider vanuit Unica waren dus wel welkom. “Dat we straks ook kunnen zien hoe die units worden opgehangen vind ik wel mooi.” Docent Huub Geerlings: “Dit vinden de jongens natuurlijk mooi. Als zij straks in het KEC rondlopen kunnen zij zeggen: dat heb ik gemaakt. Unica verzorgt bij ons ook een masterclass over de warmtepompinstallatie. Die verhalen uit de praktijk: dat maakt dat techniek gaat leven.” Maurice Peters van bouwbedrijf Unica: “ Wij vinden het belangrijk om ook onze maatschappelijke rol te nemen en deze jongens zo een leuke praktijkopdracht te laten doen. Zo werken er ook twee mensen die op zoek waren naar een baan, bij ons op de bouw.”

Kijken bij de bouw van het KEC in Roermond Foto’s en filmpjes en heuse reportages: leerlingen van de scholen die in het nieuwe KEC komen vanaf komend schooljaar maakten mooie bouwverslagen tijdens bezoeken aan de bouwplaats. Vandaag gaat Eileen een interview doen met uitvoerder Eric Derksen (zie verderop op deze pagina) en maken Wytse, Jelle en Youri vooral filmpjes en foto’s. Met een bouwhelm op leidt Eric Derksen de leerlingen over de bouwplaats. De enorme hijskraan maakt indruk, net als de sporthal. In de betonnen ruimte is het nog moeilijk voorstellen dat je hier straks kunt basketballen … Op de begane grond en eerste verdieping worden de lokalen bekeken. Da’s toch wel een gek idee, dat dit straks de klassen

“ We zijn met Youri, Wytze en juf Sanne naar de bouw van KEC-Roermond geweest. Er was een journalist en een fotograaf van de krant van de Aloysius Stichting. Eerst deden wij een helm op en daarna gingen wij het gebouw binnen. We keken eerst bij verdieping 0. En daarna verdieping 1. En dan verdieping -1. Daarna deden we een interview. Jelle en Youri hebben de vragen bedacht en ik heb het geschreven. Het was heel leuk.”

worden. En zo zien de leerlingen álles wat er al te zien is, van poetskast tot douches en van muziek- en therapieruimtes tot kantoren. “Het lijkt wel een beetje op Minecraft”, vindt Wytse. “Met dat computerspel bouw je ook met al die blokken.” Eric wijst op de meet- en regeltechniek en legt uit welke buizen voor de verwarming zijn. “Kijk, hier komt het podium voor optredens”, wijst hij verderop. “ We maken binnenkort een voorbeeldruimte in het gebouw, zodat jullie juffen en meesters straks ook al kunnen zien hoe het hier wordt.” “Nou”, zegt Youri: “Ik ben wel echt trots op jullie, dat jullie dit zo hebben gemaakt!”

KEC de Donderberg! ©foto: Gerlach Delissen Photography

Eileen’s bouwverslag!

Op 20 april is de nieuwe naam van Kennisen Expertisecentrum Roermond onthuld: KEC de Donderberg. De ondertitel geeft precies weer waar het in KEC de Donderberg om draait: maatwerk in (speciaal) onderwijs & zorg. In augustus gaan de deuren van het nieuwe gebouw open. Wordt vervolgd …

Kennis- en Expertisecentrum (KEC) Weert gaat er komen!

Elk talent telt voor partners KEC Weert Eind maart stemde de gemeenteraad van Weert in met de bouw van het Kennis- en Expertisecentrum (KEC) aan de Beatrixlaan. Prachtig nieuws, maar de partners in het KEC zijn al langer bezig met samenwerken, vertellen Monique Hopman van de Wijnberg, Jos Mangnus van de Mutsaersstichting, Huub Hagen van Stichting Meerderweert en Peter van Gils van de Aloysius Stichting. Elkaar kennen, is elkaar vinden. Dat is de ervaring van alle partners die vanaf 2017 gaan ‘samenwonen’ aan de Beatrixlaan in Weert. Hier helpen zij hun leerlingen samen hun talenten verder te ontdekken en te laten groeien. Want dat is toch wat alle KECdeelnemers bindt: een gedeelde, positieve visie op de ontwikkeling van kinderen. Of, zoals partners het eerder aangaven: elk talent telt is het gemeenschappelijke motto.

Wie bent u? Eric Derksen. Wat doet u hier precies? Uitvoerder op ’t project die alles regelt en opdrachten geeft. Is het leuk om hier te werken? Ja. Hoe lang werkt u aan dit gebouw? 11 maanden, bijna een jaar. Hoelang zijn uw werkdagen? Gemiddelde 8 uur, 10 uur per dag. Krijgen jullie het gebouw op tijd af? Ja. Hoeveel bakstenen zitten in het gebouw? 94.585 bakstenen.

Hoeveel klassen passen in het gebouw? Dat weet ik niet, ik denk ongeveer 24. Wordt het gebouw groter? Nee, dit is het. Komt er ’n voetbalveld? Zonder boom? Er komt een hardcore veld, zonder boom. Hoe groot is ’n hijskraan? Hoeveel kan ie tillen? 26 meter onder de haak. De kraan kan wel 5500 kg tillen. Komt er ’n schommel of glijbaan op ’t plein? Misschien. > Op www.kecdedonderberg.nl staan alle reportages van leerlingen.

Al aan de slag “In onze huidige noodlocatie in Weert werken we al nauw samen met de Widdonckschool”, vertelt Jos Mangnus van de Mutsaersstichting. Met de Wijnberg vormt zijn stichting al een zogenoemd Full Servicecentrum voor onderwijs en (jeugd)zorg. Alleen speciale basisschool Het Palet zit nu nog niet in dezelfde school als de andere drie partners, maar de samenwerking is er zeker. Sterker nog: diverse werkgroepen waarin onderwijsgevenden of intern begeleiders/zorgcoördinatoren samenwerken, zijn al aan de slag. “ We gaan bijvoorbeeld al ervaring opdoen met gezamenlijke intakes”, vertelt Jos Mangnus. Samen kijken vanuit onderwijs- en zorgogen naar wat een kind nodig heeft. Monique Hopman zag recent nog een mooi voorbeeld: professionals van de Widdonckschool, de Wijnberg en de Mutsaersstichting gingen meteen automatisch samen aan de slag toen een leerling het moeilijk had. “Een kwartier later was het opgelost: zo moet het.” Waarmee zij maar wil onderstrepen: de kracht is dat partners samen verantwoordelijk willen zijn voor álle leerlingen.

Eén taal spreken De vier partners willen samen integraal gaan werken in het nieuwe KEC. Vanaf de intake dus kijken naar het beste arrangement. Dat kan voor het ene kind aanvankelijk meer ‘zorg’ zijn en later meer ‘onderwijs’ en ook zijn mooie mixen mogelijk tussen speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs, denken de partners. “Samen hebben wij veel kennis en kunde in huis, daarvoor kunnen we straks het optimale arrangement bieden voor een kind”, verwoordt Huub Hagen.

voor hun medewerkers formuleren: Welkom in Anderland. Voor alle partners geldt dat veel medewerkers warmlopen voor dat toekomstplaatje, merken de gesprekspartners.

Werkgroepen geven nu en de komende tijd verder invulling aan hoe er samengewerkt gaat worden. “Je kunt niet zonder formeel kader”, denkt Jos Mangnus, “ook al om ervoor te zorgen dat je allemaal hetzelfde bedoelt met bepaalde afspraken.”

Kennis naar buiten De ambitie is nadrukkelijk ook om vanuit het KEC, met ondersteuning van Aloysius Triade Scholing & Advies, het regulier onderwijs in de omgeving te ondersteunen bij het bieden van passend onderwijs. “Juist dat past natuurlijk ook goed bij de gemeentelijke Lokale Educatieve Agenda”, onderstreept Jos Mangnus. Expertise kan het regulier onderwijs verder versterken, waardoor meer kinderen daar kunnen blijven of er - na een verblijf in het KEC – sneller naar terug kunnen. “ Wij zijn er niet om groot te worden”, verwoordt Peter van Gils. “ Voor ieder kind het juiste aanbod op de juiste plek, dat moet het uitgangspunt zijn. En in principe is die juiste plek het regulier onderwijs.”

Natuurlijk, vindt Peter van Gils, moet alles ‘achter de schermen’ goed geregeld zijn. Dat is overigens nog best een hele klus, met verschillende CAO’s voor zorg en onderwijs en regelgeving en verantwoordingseisen vanuit de overheid die zaken nu niet bepaald makkelijker maken. Toch zegt hij: “ We moeten het niet zoeken in formele contracten, maar juist in samen willen zoeken naar het juiste antwoord voor een kind. In die zin vind ik het mooi om vanuit totale ontschotting te werken.” Dezelfde taal gaan spreken, dat kost tijd. Daarom is Peter van Gils blij dat de vier partners ook de tijd hebben om zich goed voor te bereiden op het nieuwe KEC. Dat gaat naar verwachting in schooljaar 2017-2018 open. Plan is om vooral nu al te gaan samenwerken, daarvoor hoeft niet gewacht te worden op een gebouw. “ Voor mij is de essentie dat je elkaar altijd vindt in het samen zoeken naar wat nodig is voor een kind.” Juist door elkaar al flink op te zoeken, ontstaan gemeenschappelijke beelden en visie, ook bij medewerkers. “Dat is de olievlek waarnaar je op zoek bent”, denkt Huub Hagen. Monique Hopman: “Het enthousiasme is heel groot, dat merk je ook in de werkgroepen. Maar te snel gaan moet ook niet. We moeten ook de tijd nemen om elkaar echt te begrijpen in de visie en beelden. Dat is continu de balans: vanuit enthousiasme doorontwikkelen én vooral ook blijven delen met elkaar.” Integraal gaan werken vraagt wel dat je over je eigen organisatiegrenzen heen kunt kijken, dat je flexibel bent en elkaar moet willen opzoeken. Of, zoals de Wijnberg en Mutsaersstichting dat

“Alle expertise die je maar nodig hebt, bij elkaar onder één dak”

Lukt dat daar toch niet, dan heeft het nieuwe KEC vooral ook ouders veel te bieden, denkt Huub Hagen. “Alle expertise die je maar nodig hebt, bij elkaar onder één dak.” www.kecweert.nl

6 | V E R BINDEN & V E R NIE U W EN 0 4

V E R BINDE N & V E R NIE U W E N 0 4 | 7

Passend onderwijs in de praktijk

Passend onderwijs in de praktijk

Intensieve samenwerking De Korenaer Stevensbeek en Metameer

Regulier en speciaal voortgezet onderwijs steeds meer vervlochten Het begon met een gesprek over het plaatsen van een heg tussen beide scholen. Het resultaat? Geen heg. Wél prima samenwerking tussen de reguliere vmbolocatie van Metameer en De Korenaer Stevensbeek, school voor voortgezet speciaal onderwijs. Beide scholen zoeken elkaar meer en meer op. Freek en Jamie, klasgenoten en allebei 14 jaar oud, zitten op De Korenaer Stevensbeek. Zij zijn ook regelmatig te vinden op de buurschool, Metameer. Daar volgen zij praktische sectororiëntatie. “ We hebben techniek gehad”, vertelt Jamie, “en zorg en welzijn.” Zo doorlopen de jongens met hun klas de verschillende beroepsrichtingen. Het leukste tot nu toe? “ Techniek”, vindt Freek. Lachend: “Met Zorg & Welzijn moesten we haarspelden in doen, dat vond ik niks.” Joey (15) zit in zijn laatste jaar en kent Metameer vooral in theorie. Hij is er nog nooit geweest, maar hij geeft regelmatig voorlichting aan nieuwe leerlingen en ouders en vertelt dan wel over de school. “Samen met Daphne geven we hier rondleidingen op school”, licht hij toe. “Dan vertellen we ook over de samenwerking met Metameer. En wat vertelt hij dan zoal? “Dat we

voorstellingen hebben samen en dat we er ook lessen kunnen volgen bijvoorbeeld.”

Die ervaringen kan ze prima delen tijdens de voorlichting die zij geeft, samen met Joey, aan leerlingen en ouders.

Veronique (15) was de allereerste leerling van De Korenaer Stevensbeek die lessen volgde bij Metameer. Terugkijkend daarop – inmiddels alweer even geleden - zegt ze: “Ik vond het echt niet leuk. Ik vond het vak niet interessant, maar ik ging er vanuit mijn klas ook in mijn eentje heen. De andere leerlingen lieten mij wel merken dat ik anders was.” Inmiddels zit zij in haar laatste jaar en kijkt erg uit naar komend schooljaar, als zij in het mbo start met een opleiding Medewerker maatschappelijke zorg niveau 3-4.

Ook Sid (15) weet hoe het is om nieuw in een bestaande groep te komen. Hij maakte de overstap van Metameer naar De Korenaer en moest in het begin heel erg wennen. “In het begin stond ik overal buiten.” Maar, zegt Joey, zou dat niet altijd zo zijn, als je alleen nieuw begint in een bestaande groep? In elk geval kwam het met Sid allemaal goed. Hij is op zijn plek op De Korenaer en “ik heb ook nog steeds veel vrienden op Metameer.” Die komt hij regelmatig tegen, want Sid volgt op Metameer weer lessen natuur/scheikunde voor zijn havo-examen.

Daphne (15) hoorde van Veronique’s ervaringen en wilde óók wel naar Metameer. Dat beviel prima. “Ik werd heel goed opgenomen in de groep en ik vond de lessen mode en uiterlijke verzorging heel leuk”, vertelt ze.

Sectordirecteur vmbo Harry Flaton van Metameer, locatiecoördinator/intern begeleider Monique Voss van Aloysius, teamleider/docent vmbo Dave Arts en orthopedagoge Melanie Barten.

Leren van elkaar “ We hebben veel geleerd van de ervaringen van de eerste leerlingen die lessen gingen volgen bij Metameer”, vertelt locatiecoördinator Monique Voss. “Zo gaan leerlingen nu in groepen of met de hele klas naar Metameer.” Ook is het zo dat het voor alle jongeren door de inmiddels jarenlange samenwerking steeds ‘gewoner’ wordt dat er leerlingen over en weer in de scholen te vinden zijn. “Ik ken heel veel jongens op Metameer”, reageert Freek. “Als ik praktijklessen volg dan kom ik er zo een heleboel tegen.” Veronique: “Leerlingen kunnen gewoon veel van elkaar leren. De leerlingen van Metameer dat je iedereen kunt accepteren zoals ‘ie is en wij als leerlingen van De Korenaer dat je best veel zelf kunt.” Leren van elkaar: dat geldt zeker ook voor docenten, onderstreept Dave Arts, zelf teamleider en docent bij Metameer. “Doordat we bij elkaar in de klas kijken leren ook wij veel van elkaar. Onze docenten bijvoorbeeld, ontdekken hier hoe je meer naar iedere leerling apart kunt kijken, in plaats van leerlingen als groep te beschouwen. Ook de rust en structuur zijn leerpunten. Die zijn uiteindelijk voor iedere leerling prettig.” Het ontstaan van het ‘vlechtproject’ Terug naar het begin. Sectordirecteur vmbo Harry Flaton weet nog precies hoe de samenwerking met De Korenaer begon.

Sid

“Onze huidige school was vroeger een klooster, dat helemaal verbouwd is. Al snel na onze komst hier, spraken Erik Bellemakers (directeur van De Korenaer Stevensbeek, red.) en ik over het plaatsen van een heg tussen beide schoolterreinen. Na één ontmoeting was al snel duidelijk dat die heg er juist niet zou komen. We wilden de doorgang juist open houden en zijn door gaan praten over wat we voor elkaar zouden kunnen betekenen bij de vormgeving van passend onderwijs.”

Freek

vraag over een leerling, dan weten wij elkaar snel te vinden om elkaar te helpen. We hebben elkaars expertise goed leren kennen.” De samenwerking houdt je bovendien scherp, merkt Melanie. “Een groot deel van onze leerlingen stroomt door naar het regulier onderwijs. Dus is het voor ons belangrijk om te weten hoe het er daar aan toegaat.”

Omgekeerd had De Korenaer vragen over didactiek. Al snel werden de mogelijkheden bekeken om leerlingen lessen te laten volgen in het regulier onderwijs. Niet voor niets kreeg de samenwerking de naam ‘vlechtproject’: pedagogische en didactische kennis werd en wordt meer en meer in elkaar gevlochten.

De scholen weten elkaar op meer terreinen te vinden. Monique Voss: “ We gebruiken allebei bijvoorbeeld de PH-meter.” Dit instrument helpt bij het verbeteren van pedagogisch handelen doordat het organisatorische, didactische en pedagogische vaardigheden ‘meet’. De Korenaer werkt daar al langer mee en nu zijn ook docenten van Metameer ermee geholpen. “ We organiseren verder samen de beroepenmarkt voor onze leerlingen, leerlingen kunnen over en weer lessen volgen, we hebben vieringen samen en hebben ook al gezamenlijke informatieavonden georganiseerd voor ouders”, somt Monique op. “ Voor onze leerlingen die een volledige vmbo basisdiploma willen halen is het volgen van de praktijk bij Metameer in de toekomst noodzakelijk.”

Samenwerking heel vanzelfsprekend Inmiddels is de samenwerking veel intensiever geworden. Orthopedagoge Melanie Barten maakt bijvoorbeeld deel uit van het Zorgadviesteam van Metameer. ”Is er een

Harry Flaton: “ Voor ons is onze samenwerking inmiddels al heel gewoon. Die zal steeds intensiever worden.” Voor ouders werkt de band met het voortgezet speciaal onderwijs soms zelfs drempelverlagend: lukt het nu niet op de

Niet alleen op directieniveau waren de contacten snel gelegd, ook op docentenniveau. Dave: “In onze onderbouw kennen wij een plusklas: een kleinere groep voor leerlingen die extra ondersteuning kunnen gebruiken. Met veel expertise op 800 meter afstand, was advies makkelijk ingeroepen.”

Veronique

Jamie

Daphne

ene school, dan is er in combinatie met ‘de buren’ toch meer maatwerk mogelijk. “Ook in onze oudercontactgroep merk ik dat ouders de samenwerking met het voortgezet speciaal onderwijs heel gewoon vinden.” Wat zijn nu de succesfactoren? Natuurlijk, de nabijheid werkt positief mee. Maar het allerbelangrijkste is toch de wil om samen te werken. “Het kan nuttig en logisch zijn om samen te werken, maar die intentie moet toch ook met overtuiging uit het hart komen”, besluit Harry Flaton.

Subsidie van het samenwerkingsverband De Korenaer Stevensbeek en Metameer horen bij Samenwerkingsverband passend voortgezet (speciaal) onderwijs Nijmegen. De scholen kregen vanuit het samenwerkingsverband een subsidie om de relatie tussen regulier en speciaal onderwijs verder te versterken.

Joey

8 | V E R BINDE N & V ER NIE U W EN 0 4

V E R BINDE N & V E R NIE U W E N 0 4 | 9

Onderwijsvernieuwing

Onderwijsvernieuwing

Juan Juan, groep 8: “Ik ga volgend jaar naar de havo. Ik denk dat ik dan best veel heb aan leren leren. Achterin onze klas hangt een bord waarop alle doelen staan. Zo kun je zien waar je nog aan kunt werken en wat de oefeningen zijn. Bij mij gaat op de tijd letten als we een opdracht maken nu veel beter. Dat vond ik best lastig: goed

Tom Tom, groep 7: “Bij uitgestelde aandacht moet je even wachten als je een vraag hebt. Ikzelf heb nu beter geleerd wat ik moet doen als iets niet lukt: doorgaan met wat ik wel weet. Ik vind het fijn om te weten waar ik aan toe ben en om alles op orde te hebben. Elke dag heeft een eigen thema van zelfstandig werken, ik

gen doen en dat zelf plannen. Ik vind: door leren leren, gaat het met mij ook beter. Zelfstandig werken bijvoorbeeld, kan ik goed. Daarna kijk je je werk zelf na. Met de juf bespreek je dan hoe het is gegaan. Als we doelen gehaald hebben, hangen we ze op de veren van onze pauw, omdat we zo trots mogen zijn als een pauw!”

plannen wanneer je iets af moet hebben. Binnenkort moet ik mijn spreekbeurt houden. Dat moet je dan ook goed plannen. Ik ga vroeg beginnen. Ik doe het over de televisieserie de Simpsons.”

weet precies wanneer dat is. Elk thema heeft namelijk dezelfde kleur in alle klassen. We hebben leren leren ook bij gym. Dan zegt de meester: maak jij de teams maar. Dat is ook leren leren, wist je dat? Als iets heel goed gaat, dan krijgen we munten. Dat is een mooi systeem: heb je veel munten verdiend dan mag je die inwisselen voor iets leuks.”

©foto: De Widdonckschool

Sam Sam, groep 5: “ Vandaag hadden we een leren leren feestje! Bij leren leren leer je om te leren. Vandaag hadden we acht van de tien doelen gehaald dus was het feest. We hebben een cakeje gegeten en een film gekeken: Ice Age. Vandaag was het thema taakaanpak, bij rekenen. We moesten uit zeven werkbladen kiezen wat we gin-

Widdonckschool Heibloem haalt uit kinderen wat erin zit

Ook leren leren moet je leren

Verdiepingsslag opbrengstgericht werken: 4D-model

Opbrengstgericht werken? Niets nieuws op de Widdonckschool in Heibloem, dat speciaal onderwijs biedt aan 120 leerlingen. Met een ijzersterk pedagogisch klimaat als basis, haalt het team alles uit de leerlingen wat erin zit. Wat hebben zij nodig in hun verdere leven? Weten hoe je kunt leren hoort daar zeker bij. Dat krijgt dan elke dag ook structureel aandacht. ‘You never know how much you can do until you try’. Deze uitspraak hangt in de werkkamer van Pieter Classen, directeur van de Widdonckschool in Heibloem. Uiteraard niet voor niets: op de school worden kinderen steeds gestimuleerd om de volgende stap te zetten, in een veilige, stimulerende omgeving. Coördinatoren leerlingenzorg Nicky Creemers en Hans van den Heuvel(linksonder) en directeur Pieter Classen van de Widdonckschool Heibloem.

“ We horen vaak van kinderen terug: ‘hier begrijpen jullie mij’”, vertelt coördinator leerlingenzorg Nicky Creemers. Erkenning en herkenning dus. En: “Hier krijgen kinderen altijd weer opnieuw een kans. We werken vanuit openheid en vertrouwen. Met alle teamleden gaan we samen voor al onze leerlingen.” Een sterke pedagogische basis is het fundament voor het onderwijs op de Widdonckschool, vat directeur Classen samen. “ We willen uit kinderen halen wat erin zit. Samen met ouders zoeken wij permanent naar de juiste balans. We dagen kinderen uit, maar willen niet overvragen.” ‘Leren’ is op de Widdonckschool een breed begrip. Naast de cognitieve ontwikkeling, krijgen ook andere vaardigheden die kinderen nodig hebben in hun leven volop aandacht. Neem sociale en emotionele vaardigheden, of juist digitale. De school werkt al een aantal jaren met iPad’s

en zet educatieve software structureel in, in het onderwijs. Van ‘volgen’ naar ‘plannen’ Wat óók bij die vaardigheden hoort is ‘leren leren’. Hoe doe je dat eigenlijk? Om leerlingen meer eigenaar te maken van hun eigen ontwikkelingsen leerproces, investeert de Widdonckschool nu volop in juist dat thema. Het zogenoemde 4D-model is daarbij een handig hulpmiddel. Pieter Classen: “Als school zijn wij al langer bezig om ons onderwijs meer opbrengstgericht te maken. Daarvoor gebruiken wij onder meer leerlingvolgsysteem ESIS. Toch hadden we het gevoel dat we de ontwikkeling van leerlingen vooral aan het volgen waren, in plaats van aan het plannen. Reden om ons meer te verdiepen in juist dát aspect.” De Widdonckschool kwam uit bij onderwijsadviesbureau CED-Groep en maakte kennis met het zogenoemde 4D-model, vertellen Nicky Creemers en collega-coördinator Hans van den Heuvel. Inmiddels gaan álle scholen van Aloysius daarmee aan de slag. Dit model is een hulpmiddel om op basis van resultaten van leerlingen het onderwijs beter te plannen en onderwijsopbrengsten effectiever te beïnvloeden (lees ook het infokader op deze pagina).

De ambitie van Aloysius is duidelijk: we willen béter dan goed onderwijs bieden aan onze leerlingen. We doen van alles om dat te realiseren: opbrengstgericht werken, het ontwikkelingsperspectief, individuele onderwijsarrangementen, leerlijnen, onderwijsplanners. Het net geïntroduceerde 4D-model gaat voor meer samenhang zorgen. Onderwijsadviesbureau CED-Groep helpt ons dit model in te voeren. 4D staat voor data, duiden, doelen, doen. Twee keer per jaar doorloop je als onderwijsteam die cyclus. Data worden afgezet tegen de schoolambitie: wat wil je met die leerlingen bereiken? Die ambitie is de schoolstandaard. De leerkracht analyseert vervolgens hoe hij/zij onderwijskenmerken kan beïnvloeden om die ambitie te halen. Denk aan leertijd, didactiek, pedagogiek, klassenmanagement, leerstofplanning. Zo maakt de leerkracht dus werkelijk het verschil. Leerlingendata laten namelijk rechtstreeks het effect zien van leerkrachtgedrag.

“ We hebben in kaart gebracht waar onze leerlingen allemaal staan op het gebied van leervaardigheden”, legt Nicky uit. “ Vervolgens hebben we onze schoolambitie bepaald en zijn leerkrachten groepsplannen gaan maken. Bij verschillende vakken laten leerkrachten nu onderdelen van ‘leren leren’ aan bod komen.” Dat zijn bijvoorbeeld: omgaan met uitgestelde aandacht, samenwerken, reflectie of zelfstandig werken. Veel uitwisseling van ideeën “Leerkrachten gaven al wel aandacht aan ‘leren leren’, maar door deze werkwijze gebeurt dit nu structureel. Zij plannen twee taken voor een groep en kunnen meteen toetsen: is het ook gelukt”, legt Hans van den Heuvel uit. Hóe zij de elementen van leren leren aan bod laten komen en bij welk vak, is aan leerkrachten zelf. Juist door deze ruimte te geven aan de onderwijsprofessionals zien Hans en Nicky mooie dingen ontstaan. Zo ontwikkelden leerkrachten stuk voor stuk mooie manieren om leren leren zichtbaar te maken in de klas. “In de ene klas hangt een grote pauw: zodra leerlingen bepaalde onderdelen van leren leren hebben gedaan en beheersen, komen die daarop te hangen. Zij kunnen dan zo trots zijn als

een pauw”, illustreert Nicky. Andere leerkrachten ontwikkelden pictogrammen, een ‘trotsmap’, schema’s of platen waarop duidelijk staat wat leerlingen al kunnen en wat nog aan de beurt komt. “ Tijdens teambijeenkomsten wisselen leerkrachten ervaringen en ideeën uit. Zij gaan ook op bezoek bij collega’s”, vult Hans aan. “Die openheid naar elkaar is mooi om te zien.” Prima resultaten En? Wat zijn de resultaten? “Het enthousiasme van leerkrachten is groot. Zij zien meteen effecten en zien kinderen vooruit gaan”, constateert Nicky. “In juni meten we opnieuw hoe leerlingen er nu voorstaan en ik ben ervan overtuigd dat dit een mooi resultaat oplevert.”

Hans is coördinator leerlingenzorg van de bovenbouw en heeft veel contacten met het voortgezet onderwijs. Daar kunnen leerlingen hun vaardigheden op het gebied van leren leren straks goed gebruiken. “Ik krijg positieve reacties van het voortgezet onderwijs”, vertelt hij. “Juist voor onze leerlingen is de overstap naar het voortgezet onderwijs best groot. Nu hebben zij op dit leergebied straks in elk geval al veel bagage.” Naast het feit dat leerkrachten zelf aan zet zijn, is een andere succesfactor ook dat dit leren leren niets extra’s is, denkt Nicky. “Leerkrachten doen dit in hun normale lessen. Bij rekenen doe je twee opdrachten over taakaanpak en daarop reflecteer je dan. Er komt niets bíj.”

Alle scholen van Aloysius in Zuid werken met het 4D-model en zijn gestart met ‘leren leren’. De komende periode wordt het onderwijsaanbod van meer vakken ook meer vooraf gepland, zoals voor rekenen en spelling. Op basis van het ontwikkelingsperspectief wordt de leerroute van kinderen zo stap voor stap steeds meer vooraf gepland, zodat zij gericht kunnen toewerken naar hun vervolgstap.

Wij dragen er op school allemaal aan bij dat ieder kind zich welkom voelt De onvoorwaardelijkheid van Monique van Lier hoofd administratie De Hilt

De onvoorwaardelijkheid van Aloysius

10 | V E R BINDEN & V E R NIE U W EN 0 4

V E R BINDE N & V E R NIE U W E N 0 4 | 11

Onderwijs & ICT

Eén kind, één gezin, één plan

Samenwerkingsverband Passend Primair Onderwijs Midden-Limburg

Passend synchroon coachen: supermethode voor realtime coachen

Focus op vraaggerichte ondersteuningsteams die regulier onderwijs versterken

Fontys Educatief Centrum en Aloysius Triade Scholing en Advies ontwikkelden samen een snelle en effectieve manier van coachen. Dat blijkt prima op afstand te kunnen, via een ‘oortje’. Leraren kunnen op basis van de feedback metéén hun handelen aanpassen, in hun eigen, specifieke situatie in de klas.

Eind 2013 kwam Leren in Eindhoven 2030 langs. De gemeente Eindhoven ontwikkelde als ‘Brainport Eindhoven’ een toekomstvisie op leren. Onderdeel daarvan is een roadmap met concrete projecten. Daar werd Passend synchroon coachen er één van. Dat gaf Fontys en Triade de gelegenheid om juist ook ervaren leraren kennis te laten maken met de mogelijkheden van synchroon coachen op afstand met behulp van het oortje. Handige hulp bij passend onderwijs Twintig leraren uit het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en mbo namen deel aan het pilotproject. “Zij kregen van hun coach terplekke feedback op hun handelen in de les”,

vertelt Paul Dirckx. Nu onderwijsprofessionals in het regulier onderwijs sinds de komst van passend onderwijs met steeds meer gedragsvarianten moeten (leren) omgaan, was juist deze aanpak zeer welkom. “Uit de evaluaties bleek dat de leraren én coaches deze manier van werken effectief vinden. We hebben gemerkt dat leraren die twee keer gecoacht zijn al daadwerkelijk anders handelen in de klas. Het geeft snel resultaat. Drie gecertificeerde coaches van Aloysius Triade gingen aan de slag en nog eens zes coaches in opleiding deden mee. Zo konden ook zij kennismaken met deze manier van werken.” Bij de traditionele manier van coachen kijkt een coach in de klas mee, om vervolgens in het nagesprek feedback te geven, of dat camerabeelden achteraf worden geanalyseerd. Mét oortje is feedback geven meteen mogelijk, zelfs zonder dat de coach in de klas is. Tijdens het nagesprek kan meteen ingezoomd worden op de feedbackmomenten.

Seminar 5 maart Op 5 maart organiseerden Aloysius Triade en Fontys een Masterclass Passend synchroon coachen, om zo hun ervaringen te delen met een breder onderwijs- en coachingspubliek. Het drukbezochte seminar staat ook online. > Link naar de video: www.fontys-educatief.nl/mclive

Synchroon coachen: wat is dat? Synchroon coachen is een praktische methodiek om docenten en docenten in opleiding te coachen. Bij synchroon coachen krijgt de docent direct feedback op zijn handelen middels een ‘oortje’ en kan de tips onmiddellijk toepassen in zijn onderwijspraktijk. Het project kwam voort uit de roadmap ‘Leren in Eindhoven 2030’ en speelt in op passend onderwijs. Experts van Aloysius Triade Scholing en Advies Eindhoven en Fontys Educatief Centrum coachen leraren in het regulier onderwijs voor hun professionalisering. De leerlingen in kwestie werden direct geholpen.

Paul Dirckx

©foto: Maria Hermes

“Met synchroon coachen zijn we al een aantal jaren bezig”, vertelt coördinator Techniek & ICT van Fontys Educatief Centrum Paul Dirckx. “ We zijn begonnen met leraren in opleiding en gaven hen via een oortje direct feedback op hun handelen. Die werkwijze hebben we steeds verder verfijnd.”

Effectief en snel Met de positieve ervaringen van de pilot op zak, gaan Fontys en Triade door met verdere inzet van synchroon coachen op afstand. “ We willen de techniek nog verder verfijnen. Ontwikkelingen in de techniek en veel nieuws kunnen we prima gebruiken voor synchroon coachen. De methode zelf staat als een huis. Het blijkt een effectieve, snelle manier voor professionele reflectie op je handelen.” Sommige gecoachte leraren gaven zelfs aan de coach in hun oor ‘te horen’, terwijl zij helemaal geen oortje meer in hadden. Paul Dirckx: “Dat komt volgens mij omdat zij feedback meteen hebben kunnen toepassen in hun eigen situatie in de klas.”

ICT-berichten Internationaal digitaal portfolio Om onze leerlingen ook internationaal alle kansen te bieden, heeft Aloysius samen met een aantal regionale opleidingencentra en scholen in Duitsland en België subsidie aangevraagd om een elektronisch portfolio te ontwikkelen. Als het Europese subsidieprogramma Erasmus+ de aanvraag honoreert, dan wordt het portfolio opgezet volgens een internationaal erkend validatiesysteem. Met zo’n digitaal portfolio kunnen onze leerlingen ‘later’ dan ook prima aan de slag over de grens. > Het internationale project is onderdeel van Bruggen Bouwen. Samen met Cinop onderzoekt Aloysius hoe wij de vaardigheden van jongeren zonder diploma in kaart kunnen brengen en kunnen valideren.

Online onderwijsomgeving staat klaar De online onderwijsomgeving staat klaar voor leerlingen en medewerkers van alle Aloysiusscholen. Stap voor stap gaan zij er nu steeds meer mee werken. Er kan al veel. Leerkrachten kunnen taken klaarzetten voor hun leerlingen, er zijn koppelingen met educatieve software mogelijk, met andere websites. Binnenkort komen daar ook ‘nieuwsfuncties’ bij: zo kunnen leerlingen zelf bloggen bijvoorbeeld. Leerlingen met elkaar laten samenwerken online hoort ook tot de nabije mogelijkheden.

“De eerste stappen voelen goed.” Henri Duisters, directeur van het Samenwerkingsverband Passend Primair Onderwijs Midden-Limburg, is tevreden over de eerste maanden ‘officieel’ passend onderwijs. “Al zijn we in deze regio natuurlijk veel langer aan de slag.” Henri Duisters is directeur van het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Midden-Limburg, dat passend onderwijs verzorgt aan kinderen uit de gemeenten Leudal, Roerdalen, Roermond, Maasgouw en Echt-Susteren. In totaal zo’n 13 duizend leerlingen, verspreid over 64 reguliere basisscholen, drie scholen voor speciaal basisonderwijs en negen scholen voor speciaal onderwijs (cluster 3 en 4). Daar is ook een aantal Aloysiusscholen bij. “Aloysius Triade verzorgt bovendien ambulante ondersteuning”, vult Henri Duisters aan. De experts van Triade zijn verbonden aan de ondersteuningsteams die het samenwerkingsverband heeft ingericht en die nu volop draaien in de gehele regio. “ We hebben wel een slag gemaakt in de werkwijze. Je zou kunnen zeggen dat we ambulante begeleiding meer lean inzetten, verbonden aan de drie expertisepunten die we in ons samenwerkingsverband hebben ingericht.” Ondersteuningsteams: onderwijs en jeugdhulp Juist de ondersteuningsteams die de basisscholen ondersteunen in het samenwerkingsverband, zijn veelbelovend, denkt Duisters. “ We kiezen hier voor een brede basisondersteuning. Dat betekent dat we alle arrangementen in principe aanbieden in het regulier onderwijs, al is het speciaal basisonderwijs of het speciaal onderwijs voor een groep leerlingen noodzakelijk. Maar ook dan praten wij wel over een mogelijk terugkeerperspectief naar het regulier onderwijs. Feit is dat we een enorme vereveningsopdracht hebben. We moeten er samen voor zorgen dat het aantal verwijzingen naar speciaal basisonderwijs en het speciaal onderwijs verantwoord minder wordt.” Het antwoord wordt gezocht in verdere versterking van het regulier onderwijs. Daarom is gekozen voor ondersteuningsteams met veel expertise, die scholing, coaching en advies bieden en waaraan ook cluster 3, 4 én 2 zijn gelinkt. “Ook jeugdhulp is via het Centrum Jeugd en Gezin(CJG) verbonden aan die teams”, vult Duisters aan. Deze integrale aanpak van onderwijs en jeugdhulp volgt op een succesvolle pilot die al eerder draaide in de regio. “Bijzonder is wel dat we in de verbinding met Jeugdhulp als onderwijs ook actief betrokken zijn: achter het loket van het CJG zit nu ook een onderwijsprofessional. Dit is nu nog een pilot, maar kan wellicht iets zijn voor de hele regio van het samenwerkingsverband.” Doel is vooral preventief aan de slag en expertise naar de scholen brengen, onderstreept de directeur van het samenwerkingsverband. Wat dat betreft vindt hij het een goede zaak dat het nieuwe Kennis- en Expertisecentrum (KEC) in Roermond – waar speciaal onderwijs en jeugdhulp gaan samenwerken - van plan is juist ook expertise te delen met de scholen voor primair en voortgezet onderwijs in de regio. “Hopelijk kunnen we afstemmen over hoe dit precies handen en voeten krijgt. “ Op de agenda? De scholen in het samenwerkingsverband reageren in meerderheid goed op de ondersteuningsteams, merkt Duisters. De komende tijd blijft het samenwerkingsverband investeren in het steviger neerzetten van die teams en het

oppakken van verbetersuggesties. “Ook gaan we kijken wat we binnen het samenwerkingsverband een impuls kan geven aan deskundigheidsbevordering, door het opzetten van kennisnetwerken of leergemeenschappen. Ook kan de toekenning van toelaatbaarheidsverklaringen beter, door nog meer laagdrempelig te werken en aanvragen meer procedureel te toetsen.” Een ander punt is de samenwerking met het voortgezet (speciaal) onderwijs. “Die aansluiting kan verder verbeteren”, denkt Duisters. Wat dat betreft zit hij dicht bij het vuur, want Duisters is naast zijn directiefunctie bij het samenwerkingsverband ook coördinator op Scholengemeenschap St. Ursula, waar hij zich onder meer bezighoudt met de ondersteuningsstructuur en de aansluiting primair onderwijs en voortgezet onderwijs. Wat de verbinding tussen regulier en speciaal onderwijs kan doen, ondervindt Duisters bij St. Ursula. Samenwerking tussen Aloysiusschool De Ortolaan (voortgezet speciaal onderwijs) en St. Ursula leidde tot de syntheseklas, waar leerlingen uit het voortgezet speciaal onderwijs met succes stap voor stap schakelen richting regulier en zo vanuit regulier onderwijs de school met diploma kunnen verlaten. Het samenwerkingsverband voor passend voortgezet onderwijs waarin De Ortolaan en St. Ursula participeren, stelde extra middelen beschikbaar en wil ook in Roermond een soortgelijke aanpak initiëren. Niet alleen voor leerlingen is dit goed, de werkwijze draagt ook positief bij aan de verevening. De samenwerking is een “parel”, vindt Duisters en illustreert waar het bij passend onderwijs wat hem betreft vooral om begonnen is: de wil om samen te werken om meer te betekenen voor al die beloftevolle kinderen en jongeren. “Als die wil er is, komen we samen overal uit.” > In de volgende Zuidkrant uitgebreider aandacht voor de syntheseklas.

12 | V ER BINDEN & V E R NIE U W EN 0 4

Beter dan goed onderwijs

Lataste eerste excellente Aloysiusschool Eind januari kon het team van de Latasteschool in Horn het predicaat Excellente School 2014 in ontvangst nemen van premier Mark Rutte en onderwijsstaatssecretaris Sander Dekker. Een fantastische prestatie, want de Lataste is de enige excellente school voor speciaal onderwijs (cluster 4) in Nederland.

Wat maakt de Lataste nu excellent? Het juryrapport is vooral lovend over de opbrengstgerichte benadering vanuit het ontwikkelingsperspectief, de consistente aanpak en gebruikte methoden en methodieken. Ook de professionaliteit van het team wordt genoemd: het team is niet alleen gericht op de onderwijsontwikkeling, maar ook op de eigen ontwikkeling. Onder het motto ‘Samen maken we het verschil’ zetten de collega’s zich vanuit de kernwaarden van Aloysius in om het onderwijs op steeds een hoger niveau te krijgen.

> Meer zien of weten? Kijk dan op www.latasteschool.nl/nieuws.

Dat is nog niet alles: ouders worden benaderd als (mede)experts en de leerling wordt zoveel mogelijk eigenaar gemaakt van zijn eigen leerproces. Tot slot: de aanpak komt voort uit een visie en leidt tot resultaten.

Er vol voor staan en er vol voor gaan. De kracht van Paul Guns

leerkracht Latasteschool

De kracht van Aloysius

Colofon

Uitgave Aloysius Stichting Sector Zuid Samenstelling en inhoud Jac Verstegen, Peter Zegers Eindredactie Ed Polderman, Lieke Verstegen Concept en tekst Anne-Marie Veldkamp Fotografie Jeroen Jazet (krant), Maria Hermes (Aloysius-portretten) Ontwerp en vormgeving Budelinc Druk Drukkerij Kempers