Regionaal Landschap Groene Corridor vzw

Regionaal Landschap Groene Corridor vzw

Geen dREMpels voor Agrarisch natuurbeheer

Wat is RLGC?

Geïntegreerde G ï t d projecten

Doelstellingen cursus

Waarom dit initiatief? Wat willen we bereiken? • Uitgangssituatie in NW-Brabant: • hoe ziet de landbouw eruit in onze regio, • welke natuurwaarden hebben we in onze regio en hoe is het ermee gesteld, • hoe verhouden landbouw en natuur zich tot elkaar • Basiskennis meegeven rond agrarisch natuurbeheer • Concrete mogelijkheden aangeven (beleidskader, bestaande voorbeelden) • om natuurgerichte g maatregelen g te integreren g in de eigen g bedrijfsvoering j g • om als landbouwer aan natuurbeheer op terreinen van derden • Uitwisseling L & N bevorderen, concrete inzet agromilieumaatregelen in onze regio doen toenemen

module I deel 1: Ecologische basisbegrippen

module d l I: I Inleiding I l idi Inleiding / voorstelling / doelstellingen cursus (10min) Deel 1: Ecologische basisbegrippen (40min) Deel 2: De huidige landbouwpraktijk in NW-Brabant (40min) Pauze (10min) Deel 3: Natuur in NW-Brabant (40min) Deel 4: Een blik op de gereedschapskist… gereedschapskist (40min)


Ecologische E l i h basisbegrippen

module I deel 1: Ecologische basisbegrippen inhoud

Inhoudsopgave: •

1. Wat is ecologie?

•

2 W 2. Watt is i biodiversiteit? bi di it it?

•

3 Wat is natuurbeheer? 3.

module I deel 1: Ecologische basisbegrippen 1. Wat is Ecologie g ?

1. Wat is ecologie? Οικος = huis → leer van de betrekkingen tussen dieren en planten en hun omgeving of tussen dieren en planten onderling

module I deel 1: Ecologische basisbegrippen 1. Wat is Ecologie

ecologie g als ‘containerbegrip’ g p = ‘milieuvriendelijk’ j

“De Hybrid X belichaamt een visie op de ecologische auto van morgen” (Toyota)

module I deel 1: Ecologische basisbegrippen 1. Wat is Ecologie Zonneenergie

sleutelbegrip = ecosysteem 4 t bladeren 12 t gesynthetiseerd materiaal verdeeld over:

5 t hout

1 t kruiden 4 t strooisel

h humus 0,3 t bacteriën en schimmels

2 t wortels 1 t bodemfauna koolstofcyclus

watercyclus

module I deel 1: Ecologische basisbegrippen 1. Wat is Ecologie ?

niet-levende elementen van een ecosysteem 1 KLIMAAT 1. •

neerslag

•

wind

•

temperatuur

module I deel 1: Ecologische basisbegrippen 1. Wat is Ecologie



2. BODEM


3. WATER


levende elementen van een ecosysteem 1.

(GROENE) PLANTEN f t fotosynthese th

koolstofdioxide + water + 2 2.835.000 835 000 J  glucose + zuurstofgas energiearme i verbindingen

lichtenergie

energierijke i ijk verbindingen



1 Wat is Ecologie ? 1.

Stikstof in de lucht

stikstofkringloop stikstofbindende bacteriën in de bodem en in dood hout

denitrificerende bacteriën

Stikstof in de bodem humus

rotting

wortelknolletjes/ bacteriën op vlinderbloemigen

ammoniak – ammoniumverbinding – nitrieten – nitraten door stikstofbindende bacteriën

uitwerpselen en dode dieren

dode planten

uitgescheiden

Stikstof in dieren (eiwitten)

opgenomen

opgegeten

Stikstof in planten (eiwitten)


levende elementen van een ecosysteem 2.

DIEREN


•

voedselketens


•

voedselweb


•

voedselkringloop



•

voedselpiramide


•

natuurlijk evenwicht

module I deel 1: Ecologische basisbegrippen 2. Wat is Biodiversiteit ?

2. Wat is biodiversiteit?


•

biodiversiteit op verschillende niveaus

• diversiteit binnen dezelfde soort (genetische diversiteit)


• SOORTEN- diversiteit


•

ECOSYSTEEM-diversiteit


•

ECOSYSTEEM-diversiteit


•

RUIMTE: ecologische niche → specialiseren om te overleven

module I deel 1: Ecologische basisbegrippen 2. Wat is biodiversiteit ?

•

RUIMTE: landschappelijke samenhang/verbindingen

a

b KLE als corridors, refugium en leefgebied!


•

TIJD: successie = sleutel tot biodiversiteit climaxvegetatie veel variatie/soorten stabiliteit vooral langlevende soorten

pioniervegetatie weinig variatie en soorten fl ibilit it flexibiliteit vooral kortlevende soorten

module I deel 1: Ecologische basisbegrippen 2. Wat is biodiversiteit ?

aanleg natuurtuin: vestiging pioniersoorten

niets doen maaien + betreding maaien i na 5 jaar: successie bevroren door beheer


•

OVERGANGEN: grenzen beïnvloeden biodiversiteit scherpe grens (ophopingsgrens)

vage grens (spreidingsgrens) gradiënt

• overgang slik / schor • steile afslaande rivieroever • cultuurgrenzen

• afnemende begrazing • verlanding


•

Strategie: Competitie – stress - ruderaliteit

C (competitieve)

(ruderale) R

omgeving productiviteit

S (Stresstollerante) Welke soorten?

verstoring

Competitive (C)

productiviteit

Stress tolerante (S) Stress-tolerante

verstoring

Ruderale (R)


Belang van biodiversiteit voor de landbouw

•

AGRO- biodiversiteit: GENETISCHE diversiteit


Belang van biodiversiteit voor de landbouw

•

AGRO- biodiversiteit: FUNCTIONELE diversiteit


Belang van landbouw voor de biodiversiteit

•

AGRO- biodiversiteit: BEGELEIDENDE diversiteit

module I deel 1: Ecologische basisbegrippen 3. Wat is Natuurbeheer ?

3. Wat is natuurbeheer?


• uitwendig natuurbeheer negatieve invloeden van buitenaf weren  hoever mogen we gaan om de natuurwaarden niet te bedreigen?

• inwendig natuurbeheer natuurwaarden in stand houden of herstellen  hoever moeten we gaan om de natuurwaarden in stand te houden?


•

uitwendig beheer oppervlakken gelijk vorm verschillend storingsvrije kern

houdbaarheid?

veronderstelde inwerking van een verstoring


•

Natuurlijkheidsgraad: - natuurlijk landschap: flora + vegetatie spontaan (bv oerbos, slikken slikken-schorrengebied) schorrengebied) - halfnatuurlijk landschap: flora spontaan, successie ‘bevroren’ (bv heide) - cultuurlandschap: flora + vegetatie beïnvloed, beïnvloed kan desondanks redelijk hoge biodiversiteit herbergen (bv akker met kruiden in de randen)


natuurlijk landschap

halfnatuurlijk j landschap p

cultuurlandschap p


•

Uitgangspunten (1) – ruimtelijke milieuvariatie (creëren van gradiënten!) – temporele milieuvariatie (dynamiek, op maat van het ecosysteem qua sterkte en frequentie) – continuïteit in beheer (‘de aanhouder wint’)


1

toepassing natuurbasisbegrippen op wegbermbeheer jaarlijks hooien (juni) jaarlijks hooien (juni & oktober)

2

1

elk onpaar p jjaar hooien (oktober)

2

elk paar jaar hooien ( kt b ) (oktober) struweel: afzetten om de 7-10 jaar


• ruimtelijke variatie – constant beheer j lijk jaarlijks gemaaid

om 2-3 2 3 jjaar gemaaid

periodiek afgezet klepelmaaier met afzuiginstallatie

soortenrijke wegberm met zonatie in beheer


Uitgangspunten (2) • oppervlakte-effect l kt ff t en landschappelijke l d h lijk samenhang h ((~isolatie) i l ti )

Is minder goed dan


•

inwendig beheer: de beheersparadox

akkers beweiding akkers beweiding

afplaggen vervenen

tred

extensieve begrazing

afbranden

maaien

hakhout

niets doen

mozaïeklandschap


omploegen akker niets doen

bemest grasland niets doen maaien begrazen

struweel tijd

niets doen

struweel

niets doen (vrij) uniform natuurbos omvormingsi beheer gevarieerd natuurbos

maaien en/of begrazen verschraald grasland

‘wastine’

afnemende begrazingsintensiteit idem

boomheide niets doen ‘parklandschap’ parklandschap

permanente zeer extens. begrazing


•

vormen van ‘natuurbeheer’? temporele milieuvariatie (dynamiek)

+

LANDBOUW NATUURBEHEER

TUINIEREN

ruimtelijke milieuvariatie ili i ti (mate kleinschaligheid)


• ‘trends’ in het ‘natuurbeheer’? – ‘vermarkting’ ‘ kti ’ kkoppelen l aan producten d t kl kleinschalige i h li ingrepen (hakhoutbeheer, knotbeheer,…) – Meer beroep doen op ‘natuurlijke natuurlijke factoren’ factoren (abiotische en biotische) – Samenwerking met landbouwers = land-schapsbouwers • Landbouwers inschakelen in het beheer van natuurterreinen • Agromilieumaatregelen integreren in de eigen bedrijfsvoering


BEDANKT VOOR UW AANDACHT! VRAGEN?

deze presentatie werd door RLGC aangepast op basis van door het door RLHV, PROCLAM en CVN aangeleverde basismateriaal b bronnen beeldmateriaal: b ld t i l CVN

Regionaal Landschap Groene Corridor vzw

Recommend Documents