Redactioneel. Ida Wassenaar

Redactioneel Voor jullie ligt weer een nieuwe Info van V.V.V.! Eigenlijk ben ik er best wel trots op, iedere keer denken we zou er wel voldoende kopie/informatie zijn? En dan worden we weer overweldigd vanwege zoveel positieve initiatieven en acties. Soms voel ik me schuldig ergens niet naar toe te kunnen zoals bij de zorgmanifestatie in Den Haag. Maar... de Grannies waren er ondanks alles wat tegenzat, bewonderenswaardig. Ook de grote opruimingsactie in Volkel, vrouwen uit IJmond, Ridderkerk en weer Janny helemaal vanuit Groningen met een kruiwagen vol kernwapens, die deskundig ontmanteld zijn. Wat een geweldige verslagen over Volkel. Zelf strandde ik met de advertentiecampagne, wel een goed gesprek met de afdeling van het gratis landelijk blad de Pers. Deze heer voelde zich gediscrimineerd dat hij bij Vrouwen voor Vrede zich als man niet kon aansluiten. Het gesprek was positief, maar de kosten(van de advertentie) rezen de pan uit. Dus daar gingen we niet op in. Ineke Meintjens is er wel in geslaagd advertenties te plaatsen bij gratis plaatselijke bladen. Gelukkig maar, wat de één niet lukt, krijgt een ander voor elkaar. Ik merk iedere keer hoe belangrijk het is, zo’n aktieve plaatselijke vrouwenvredesgroep zoals in IJmond en ook in Ridderkerk. Een uitgebreid interview met Sahar Noor afkomstig uit Afghanistan, Sahar heeft geleerd goed om zich heen te kijken en kritisch na te denken. Opvallend is haar advies aan anderen o.a. nichtjes. Zorg, dat je een zinnige bijdrage levert aan een goede organisatie, die verder gaat dan geld. Verder komt ook zij met het advies aan onze vredesvrouwen om vooral jongeren erbij te betrekken. Iets wat wij onszelf ook toewensen. Met dank aan Sahar en Lineke! Sigrid Hutter schrijft over een themadag in het Mozeshuis “the Charter of Compassion”. Karen Amstrong, als jonge non ingetreden en bleef 10 jaar in het klooster, trad toen uit en ging zich heel breed verdiepen in wereldreligies, in verschillen, maar vooral zoekend naar een overkoepelende overeenkomst. Ze kwam uit op compassie, het mededogen, iets wat bij alle religies centraal staat. Telkens opnieuw is Ridderkerk er weer. Er is opnieuw keihard gewerkt in het Snuffelhonk en het geld wordt gestuurd naar Benin, een verpleeghuis in Polen en straatkinderen in Ethiopië. Wil de Boom doet een oproep om vooral dienstweigeraars in Israël te steunen. Er bestaat een brochure over weigeraars “de moed om te weigeren” 467 dienstweigeraars, een uitgave van SISMO (Steuncomité Israëlische Vredesgroepen en mensenrechtenorganisaties) en een Ander Joods Geluid (EAJG). In deze Info een paar verhalen van dappere meiden die hebben geweigerd soldaat te worden en daarvoor de gevangenis in gingen. Goed om hen te steunen. Het geeft aan ons een signaal, dat wij door moeten gaan, varend op het kompas, dat mededogen heet. Veel goede nieuwe stappen toegewenst op de weg die vrede is. Ida Wassenaar

Geloven in Vrede

Alles ervaar ik als moslima, vrouw en allochtoon Interview met Sahar Noor Mijn eerste vraag is of Sahar zich aan ons wil voorstellen. “Ik ben Sahar Noor, 26 jaar oud en promovendus aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Daarvoor heb ik journalistiek gestudeerd. Thema’s die me bezighouden zijn vrouwenrechten, de positie van vrouwen, godsdiensten, maatschappijen: alle aspecten van de samenleving. En ik strijd voor rechtvaardigheid voor ieder mens en probeer dat te doen in mijn dagelijks leven. Voor mij is dit mijn levensdoel.” Hoe is dat levensdoel bij jou ontstaan? Dat heeft te maken met waar je geboren bent, hoe je opgroeit en je ziet dat er verschillen zijn tussen jou en andere kinderen. Als kind wist ik dat ik goed gekleed werd, dat mama goed voor me zorgde, dat ik goed werd opgevoed, dat ik mijn eten kreeg en op tijd naar bed ging. En dat ik daarvoor ook mijn tanden had gepoetst. Als vijfjarige zag ik dat dit niet zo was voor alle kinderen. Ik zat op de basisschool met kinderen die het minder goed hadden en die op sandaaltjes naar school kwamen, zonder pennen, potloden of schriftjes. We zaten samen in een klas, studeerden samen en ik zat daar met mijn mooie tas en spullen. De juf vertelde ons hetzelfde, we speelden gezellig met elkaar maar er was een soort klassenverschil. Ze hadden ongekamde haren en waren minder verzorgd, waren altijd snotterig, vaker ziek, zagen er mager uit. Ik vond dat heel sneu en snapte niet waarom dat zo was, maar ontdekte dat ze arm waren. Dat er een kloof was, terwijl wij niet echt rijk waren. Na school gingen we spelen in de speeltuin, die wij in

Afghanistan hadden. Maar deze kinderen moesten aan het werk voor een paar centen of handgemaakte spullen verkopen. Ze waren bezig hun familie te onderhouden, terwijl ik met vrienden en vriendinnen aan het fietsen was en hen tegenkwam. Bij mij is dus als kind al het besef ontstaan dat er iets niet goed zat: tussen kinderen onderling en tussen jongens en meisjes. Ik had het getroffen en wilde weten waarom er verschillen waren. Ook zag ik hoe vrouwen met baby’s bedelden en hoe mijn moeder aan arme mensen geld gaf. Dat alles raakte me zeer en ik wilde er wat aan doen. De eerste mogelijkheid daartoe leek de journalistiek: ik groeide op met de klanken van de Big Ben want mijn moeder luisterde dagelijks uren naar de BBC. Ik vroeg haar wat dit allemaal voorstelde en ontwikkelde daarna het idee om journaliste te worden en onrecht aan de orde te gaan stellen. En toen ik 15 jaar later in Nederland was, heb ik de opleiding tot journalist gevolgd. Maar ik ontdekte dat 2

het in Nederland allemaal wel goed zat en er weinig echte misstanden aan de orde te stellen waren. Tijdens een opleiding religiewetenschappen heb ik me gespecialiseerd in de Islam en wilde iets voor/met vrouwen gaan doen. Ik stelde me een aantal vragen: • hoe komt het dat sommige vrouwen het minder goed hebben dan andere vrouwen. • hoe komt het dat allerlei mensen het zwaar hebben en ik het goed heb. • hoe komt het dat vrouwen vaak een mindere positie hebben binnen de islamitische gemeenschap? Ik zag overal onrechtvaardigheid en vroeg me af: waarom? We zijn als mensen allemaal gelijk maar tradities en culturen belemmeren vrouwen sterk. Toen ik

nog geen Nederlandse was zag ik alleen mijn eigen stuk, de positie van vrouwen in Afghanistan. Daarna zag ik ook de verschillen tussen Nederlandse en Afghaanse vrouwen en tussen Afghaanse vrouwen onderling. Mijn eigen moeder is een geëmancipeerde vrouw maar hoe komt het dat andere Afghaanse vrouwen zo’n ander leven leiden? Altijd de vrouw van, de moeder van, de dochter van, verlengstuk van iemand anders. Waarom iemand niet zien met haar eigen capaciteiten en persoonlijkheid en kwaliteiten? Waarom stond de reproductie voorop? Zelf had ik veel vrijheid om me te ontwikkelen, ik mocht sporten en had mogelijkheden die voor een puber belangrijk zijn. Maar andere meiden hadden die niet. Ik zag dat onder Turkse, 3

Marokkaanse en Afghaanse vrouwen. Weer bleek ik voorrechten te hebben. Ook mijn denken werd nooit begrensd en ik kon filosoferen over wat ik zou willen. Tot op de dag van vandaag worden meisjes beperkt: fysiek en geestelijk. Beperkingen die leiden tot alleen verantwoordelijk zijn voor gezin, huishouden en dienstbaar zijn aan je man. En ik zag dat dit soms ook nog voorkomt onder Nederlandse vrouwen.

Ik wil weten hoe vrouwen mét of zónder man leven en wat de genderaspecten zijn. Ook wil ik weten hoe de islam binnen de Europese grenzen wordt beleefd. Wat boeit jou in jouw onderzoek op dit moment het meest? Het valt me op dat de vrouwen heel selectief bezig zijn: het geloof heeft zich geïndividualiseerd en geseculariseerd. Werd het geloof vroeger van de wieg tot het graf door de gemeenschap bepaald, nu kunnen vrouwen zelf achterhalen wat de Koran, de hadith*, de ulama* of geleerden zeggen. Ze zijn niet meer afhankelijk, kunnen over hun positie nadenken en het hoeft niet altijd iets collectiefs te zijn. Vrouwen die in Nederland en België zijn opgegroeid, hebben een andere beleving van de Islam, ze gebruiken diverse elementen zoals je met stukjes stof Patchwork maakt. Daarmee brengen ze een ontwikkeling in kaart, dat ze zelf bepalen wat uit het geloof voor hen van belang is en toepasbaar is. De vrouw kan er dus voor kiezen een hoofddoek op te doen en vijfmaal per dag te bidden en daarnaast te zeggen dat het niet verboden is als vrouw te werken, carrière te maken en dat de islam het verboden heeft te worden uitgehuwelijkt. En zo kan er ook een vrouw zijn die geen hoofddoek draagt, maar geen gebed overslaat om haar devotie naar Allah te tonen. Ook wordt het besef bij mij steeds duidelijker dat de Islam een geloof is zonder bemiddelaar. Ik hebt geen Jezus of heilige Geest nodig of de kerk maar ik kan in een 1:1 relatie staan. Ik wil nog een ding noemen voor ik het vergeet. Heel veel islamitische feministen zetten vraagtekens bij het vers in de

Kun je vertellen wat jouw onderzoek gebracht heeft? Ik ben nu een half jaar bezig en heb nog drieënhalf jaar de tijd. Mijn onderzoek richt zich op Nederlandse en Belgische moslima’s met de vraag hoe zij de Islam een vrouwelijke vorm, een vrouwelijk gezicht geven. Ze gaan heel bewust met de Islam om, zijn qua onderwijs en educatie op gelijk niveau met mannen. Daardoor kunnen ze zich zelfstandig verdiepen in de normatieve en heilige bronnen van de Islam zonder mannelijke beperkingen. Ze verdiepen zich in hun positie, en ontdekken dat de Islam hen veel goeds brengt. En dat patriarchale interpretaties van Koran, hadiths en soenna van de profeet, maken dat ze niet kunnen zijn wie ze zijn. Een afgeleide van de man, een soort defect model, dat altijd onder het gezag van een man moet zijn. Terwijl God eerst de man schiep en daarna dacht ik maak een verbeterde versie! De man was in feite een testmodel. Wat mij boeit en waarom ik dit onderzoek doe, is hoe vrouwen vanuit dezelfde heilige teksten hun positie claimen. Hoe emancipatie en feminisme reële mogelijkheden zijn en ze de profeet als eerste feminist benoemen in zijn tijd. 4

Koran waarin staat: “God zal naar aanleiding van je devotie, godsvrees en vroomheid jou op de dag des oordeels beoordelen.”

meest kunt verdienen maar ook waar je een zinnige bijdrage kunt leveren die verder gaat dan geld. En dat staat ook nog beter op je Curriculum Vitae! Ook wil ik jongeren stimuleren om kritisch in een multiculturele samenleving te staan en zich ook bewust te zijn van eigen (voor)oordelen. Ik wens ze toe dat ze vanuit idealen willen gaan leven en zal ze daartoe aanmoedigen.

Wat je onderzoekt, is dus ook erg verbonden met je eigen religiositeit? Zo is het niet begonnen maar zo wordt het steeds meer. Alles wat ik nu lees, onderzoek en meemaak zet me weer aan het denken. Tegen mijn begeleiders heb ik gezegd dat ikzelf mijn beste onderzoeksgroep ben omdat ik zelf heel erg de diepte in ga. Alles ervaar ik als moslima en vrouw en allochtoon en ik kan me mede daardoor goed inleven in de vrouwen die ik interview. Maar omdat ik ook geleerd heb objectief te zijn als onderzoeker, blijft mijn werk wetenschappelijk.

Het boeit me hoe het emanciperen zo in jouw bloed zit dat je er als vijfjarige al mee bezig was en nu moslima’s van alle leeftijden er mee wil beïnvloeden. Ja, ik kan gewoon niet anders en ga door. Misschien wil ik wel als genderspecialist vanuit de Verenigde Naties in Afghanistan gaan werken of bij een Ministerie van Vrouwenzaken in Afghanistan. Dit wil ik gaan doen als ik 40 ben en kinderen heb en alles wat ik dan in mijn leven heb geleerd daar in de praktijk gaan brengen.

Naast je drukke bestaan als onderzoeker ben je ook maatschappelijk actief? Binnen de Afghaanse gemeenschap leid ik vaak debatten, op internationale vrouwendagen ben ik druk en ik zou veel meer willen doen. Maar ik heb een volledige baan en dat brengt beperkingen met zich mee. Ik heb veel contacten in de nederlandse maatschappij waardoor ik op allerlei plekken actief ben. Als journaliste ben ik ook nog bezig en werk mee aan websites. Ik reageer als er iets gebeurt in de multiculturele samenleving. En ik wil vooral jongere vrouwen, zoals mijn nichtjes, aansporen mogelijkheden die er zijn te gebruiken en niet alleen bezig te zijn met alles wat ze met hun computer kunnen doen. Meld je aan bij een vrijwilligersorganisatie, een vereniging of Amnesty International, doe iets in en aan de maatschappij. En als je een baantje zoekt kijk dan niet alleen waar je het

Kun je deze genderontwikkelingen in je drukke leven allemaal bijhouden? Ja, onder andere door een abonnement op Opzij, het volgen van de Vrouwenraad van de VN en wat er op overheidsniveau en bij de Verenigde Naties momenteel gebeurt. Ook werkte ik een jaar bij het expertisebureau Elan (destijds Enzovoort) en houd ik hun ontwikkeling in Gelderland bij. Daar ontmoette ik vrouwen die al veel jaren van emancipatie achter de rug hadden en die me moed inspraken. Als ik dan verzuchtte dat de emancipatie van moslima’s zo lang duurt, memoreerde mijn directrice bijvoorbeeld hoeveel jaren de katholieke vrouwen erover hebben gedaan. 5

Gender komt ook steeds meer aan de orde in de vredesbeweging en mannen als bondgenoten. Zou je ons adviezen willen geven? Gender is complex en omvat ook mannen. Je hebt mannen nodig om een gelijkwaardige wereld te creëren, je kunt niet om mannen heen. Ze zijn niet je vijanden, hoewel er altijd mannen zijn die zich bedreigd voelen als vrouwen zich ontwikkelen en hoge posities bemachtigen, maar velen willen je steunen. Natuurlijk is er wel de invloed vanuit bepaalde culturen en religies maar daarin zijn veranderingen mogelijk. Zeker in ontwikkelingslanden (en onder groepen met sterke binding met een ontwikkelingsland) is de rol van mannen belangrijk om daar ruimte voor te maken. Ook moeten we goed zien wat we met emancipatie beogen: als je van vrouwen mannen gaat maken, schiet je ook je doel voorbij. En daar schiet niemand iets mee op. Of als je wel veel tijd en subsidies aan projecten voor vrouwen besteedt, maar vervolgens niets met en voormannen doet.

Wat geef je ons als vrouwenvredesbeweging mee? Vooral doorgaan met jullie werk. Ik vind jullie moedig dat jullie steeds blijven doorgaan met jullie werk voor rechtvaardigheid en vrede en probeer de jongeren er meer bij te betrekken. Hoe zouden we dat kunnen doen? Ik denk dat je moet zoeken naar raakvlakken met de jonge vrouwen en ik denk dat vrouwensolidariteit het best gerealiseerd kan worden door politieke solidariteit, vooral links. Dan bereik je vrouwen van alle leeftijden en krijg je ook steun van een grote groep die je anders niet hebt. Dit antwoord van Sahar zet me nogal aan het denken want een recent programma over Dolle Mina gaf aan dat de groep die “gewonnen” had, degene was die op vrouwenrechten inzette. En niet de groep die het via de linkse politiek wilde aanpakken. Als ik dit aan Sahar vertel, zegt ze dat we een activistische politieke achtergrond moeten creëren. Sahar gaat het programma zien over Dolle Mina en ik ben nog niet uitgedacht over haar voorstel. Ik vond het heerlijk om met Sahar in gesprek te zijn en kijk met belangstelling uit naar de voortgang van haar onderzoek. Lineke Schakenbos * Hadith:overleveringen, dat wat verteld wordt * De ulama:geleerden * Soena: aanbevelingen 6

‘Partners voor 1325; hoe verder?’ et Platform Vrouwen & Duurzame Vrede organiseerde samen met de Nederlandse Vrouwen Raad afgelopen 30 maart een expertmeeting met de vraag: ‘Welke ondersteuning hebben vrouwen in conflictgebieden van ons – partnerorganisaties in Nederland – nodig, op het gebied van Vrouwen,Vrede en Veiligheid?’. De deelnemers, gedeeltelijk zelf afkomstig uit een conflictgebied en vrouwen met ervaring in het werken aan conflictbeheersing en/of vredesopbouw in een conflictgebied, kwamen tot de conclusie dat het werken in de vorm van partnerschappen tussen vrouwen- en vredesorganisaties daar en hier, een belangrijke bijdrage kan leveren aan de uitvoering van resolutie 1325 ter plekke. Het was een inspirerende bijeenkomst met een aantal hoopvolle aanbevelingen voor het duurzaam oplossen van gewelddadige conflicten. Het motto van de expertmeeting was: ‘Als je gekomen bent om mij te helpen dan verspil je je tijd. Maar als je gekomen bent omdat jouw bevrijding verbonden is met de mijne, laten we dan samenwerken’, een uitspraak van Lilla Watson, een Aboriginal vrouw uit Australië. Hiermee opende Ted Strop von Meijenfeldt, voorzitter van het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede (VDV), de bijeenkomst. vrede. De nadruk lag daarbij op succesNegentien deskundigen, afkomstig uit verhalen, omdat positieve verhalen inspiconflictgebieden als Soedan, Burundi, de rerend zijn en oproepen tot navolging. Filippijnen, Ethiopië, de Molukken, Kasj- Eigenlijk zou er over elk conflictgebied mir en Afghanistan, vrouwen van het een aparte bijeenkomst te beleggen zijn, Platform VDV en vertegenwoordigers maar nu gebeurde dit ‘in een notedop’. van het Ministerie van Buitenlandse De vraag die aan het einde van een preZaken en van ICCO, wisselden die dag sentatie steeds werd gesteld was: ‘Wat ervaringen en visies uit over het werken hebben de vrouwen dáár nodig van ons, in de vorm van partnerschappen. hiér’. Hoezeer de omstandigheden in de

H

diverse conflictgebieden ook verschillen, er blijkt veel gemeenschappelijks in de vraag naar ondersteuning, zoals: netwerken, contacten met vrouwen en organisa-

Verschillende deskundigen gaven een korte presentatie van wat er in ‘hun’ conflictgebied gedaan wordt, om vrouwen daar te ondersteunen in hun werk voor 7

bij het Nederlandse ontwikkelingsbeleid en het werken aan duurzame vrede . Een ander leerpunt is dat het lobbywerk in Nederland niet alleen op de nationale overheid gericht dient te zijn, maar ook op de gemeentelijke overheden. Het Platform VDV gaat nu aan de slag met het resultaat van deze meeting, zoals het verder uitwerken van het plan om in het najaar hierover een conferentie te organiseren. Dit jaar is een bijzonder jaar. In oktober is het tien jaar geleden dat de VN-Veiligheidsraad resolutie 1325 unaniem aannam en is ook de tussentijdse evaluatie van het Nederlands Nationaal Actieplan voor 1325 (2008-2011).

Presentatie Vrouwen voor Vrede op de Molukken

ties in het buitenland, samenwerken om te lobbyen. Uit de presentatie van Vrouwen voor Vrede op de Molukken kwam bijvoorbeeld naar voren dat wat deze organisatie heeft bereikt aan het stimuleren van de samenwerking op de Molukken tussen groepen van verschillende religies en van verschillende achtergronden, een eye-opener is voor vrouwen uit andere conflictgebieden. Een ander belangrijk punt dat naar voren kwam is de kracht van de diaspora. Uit de presentaties bleek dat vrouwen uit de diaspora wel degelijk invloed uitoefenen in het land van herkomst, zoals blijkt uit het werk van de Burundian Women for Peace and Development (BWPD) en het Multicultural Women Peacemakers Network the Netherlands (MWPN). Het is daarom van belang dat de diaspora intensiever wordt betrokken

Multiculturele lunch’

*) De deelnemende organisaties aan het Platform VDV zijn: Business & Professional Women the Netherlands (BPW-nl), Gender Concerns International (GCI), IFOR Women Peacemakers Program (WPP), Multicul8

tural Women Peacemakers Network the Netherlands (MWPN), Nederlands Expertisecentrum Alternatieven voor Geweld (NEAG), Stichting Sundjata, Stichting Vrouwenorganisatie Nederland – Darfur (VOND), Vrouwen voor Vrede, Women’s International League for Peace and Freedom Nederland (WILPF NL). De Nederlandse Vrouwen Raad (NVR) is partnerorganisatie van het Platform VDV. Zie ook: www.vrouwenenduurzamevrede.nl

Symbolische afsluiting met ‘zaaigoed’

Afghaanse linzensoep 5 stuks bouillonblokjes 1 theelepel geelwortelpoeder 3 teentjes uitgeperste knoflook 200 g tomatenpuree 150 ml olie 4-5 liter water

Tijdens de algemene ledenvergadering van Vrouwen voor Vrede werd een overheerlijke Afghaanse linzensoep geserveerd. Deze soep was gemaakt door Shahjan en op veler verzoek is hier dan het recept. Het recept voor Aghaanse linzensoep (30 personen) Ingrediënten voor de soep: 1 kg rode linzen 1 kg spruitjes (schoonmaken) 3 bos verse koriander (blaadjes fijngesneden) 1 bos verse venkelbladjes (blaadjes fijngesneden) 1 bos verse munt (blaadjes fijngesneden) 500 g aardappels (schillen en stukjes snijden) 500 g uien (gesneden)

De uien bakken in de olie tot ze een beetje bruin zijn. Voeg de tomatenpuree en het water (4 - 5 liter) toe. Doe daarna de linzen en aardappels erbij en kook deze gaar (ongeveer een half uur). Maakt de spruitjes schoon en apart koken (10 minuten) en op het laatst door de soep doen. Alle verse kruiden fijnsnijden en samen met de geelwortelpoeder en de bouillon 5 minuten meekoken.

9

Vrouwen en de Vredes Jirga in Kabul tion’. Het doel van deze bijeenkomst was om 336 vrouwen van over de hele wereld bijeen te brengen om voorstellen voor activiteiten te delen, zodat alle vrouwen tijdens de Jirga dezelfde boodschap en ideologie naar buiten zouden brengen. Tijdens deze conventie zijn drie vrouwelijke ministers van het kabinet aanwezig geweest om de vrouwen te verwelkomen en hun steun te geven aan een sterke stellingname voor de 50% van de Afghaanse bevolking, namelijk de vrouwen.

Op 30 Mei en enkele dagen daarna heeft de Vredes Jirga in Kabul plaats gevonden. Deze bijeenkomst bracht stamhoofden, locale en nationale leiders bij elkaar. Het onderwerp was: hoe kunnen we samen met de Taliban de toekomst van Afghanistan vorm geven. Het Afghan Women Network is druk bezig geweest om vrouwen te benaderen en te activeren om actief en in grote getale deel te gaan nemen aan deze Jirga. Ook zijn er bijeenkomsten geweest met vrouwen uit het hele land, samen met vrouwen uit het buitenland. Daarnaast organiseerde het AWN een Afghan Women Information Forum waar 270 vrouwen vanuit alle delen van Afghanistan aanwezig waren om over de Vredes Jirga en de Kabul Conference in Londen te discussieren. Het doel van deze bijeenkomst was om vrouwen bewust te maken hoe deze belangrijke gebeurtenissen doorwerken in het leven van vrouwen in Afghanistan. En om hen te inspireren om door te gaan met het luisteren naar ideeën en suggesties van buitenlandse vrouwen over deelname van vrouwen aan politieke processen. Als resultaat van deze lobby wil AWN graag zien dat tussen de 175 (10% van de Jirga) en 336 (20%) vrouwen bereid zijn om mee te gaan doen met de Jirga. Daarnaast heeft het AWN twee dagen voor de Jirga een grote bijeenkomst georganiseerd onder de noemer ‘Women Conven-

Bovendien zijn er de nodige berichten in de media verschenen. Veel radio spotjes zijn er in Kabul en in de provincies uitgezonden de laatste dagen voor de Jirga. Het doel van deze spotjes was bewustwording van deelname door de locale bevolking in de buitengebieden van een gelijkwaardige inbreng bij vredesonderhandelingen en besluitvorming door vrouwen. Daarnaast zijn er in Kabul folders verspreid en posters opgehangen, over de reactie van vrouwen op de Kabul Declaratin in Londen. Deze posters en flyers zijn ook verspreid onder de mannelijke deelnemers aan de Jirga. Op deze manier werken de vrouwen in Afghanistan hard aan de uitvoering van de resolutie 1325 van de Verenigde Naties. In de volgende Nieuwsbrief zullen we verslag doen van de resultaten van de Vredes Jirga. Afifa Azim en Janny Beekman

10

Bloemen voor vrede

De Nederlandse Vrouwen Raad (NVR) ondersteunt van harte de campagne Flowers for Peace die NVR-lidorganisatie Gender Concerns eind april heeft gelanceerd. De campagne is bedoeld om vrouwen in conflictgebieden te steunen in hun recht op betrokkenheid bij vredesonderhandelingen en wederopbouw. Eerste invulling van de campagne is steun voor Afghaanse vrouwen en hun betrokkenheid bij de komende vredesbesprekingen in Afghanistan (Peace Jirga). Rozen staan symbool voor deze steun – bloemen voor vrede. Op de campagnewebsite kunt u uw steun betuigen. Iedere stem van steun is een (virtuele) roos voor de Afghaanse vrouwen. Als voorzitter van de Nederlandse Vrouwen Raad was ik een van degenen die een bos rozen in ontvangst mocht nemen bij de start van de campagne, die 26 april jongstleden plaats vond tegen de achtergrond van het Vredespaleis in Den Haag. Bloemen zijn een prachtig symbool voor wereldvrede. En, vrouwen, zeker die in Afghanistan, hebben vrede nodig. Ik roep u op de campagne Flowers for Peace te steunen en uw naam toe te voegen aan de snel groeiende lijst van ondersteuners op de website www.flowersforpeace.eu. Dieny Scheffer Voorzitter Nederlandse Vrouwen Raad

11

Alle kernwapens de wereld uit! Opruimactie op Vliegbasis Volkel p vliegbasis Volkel liggen atoombommen, naar verluidt gaat het om in totaal 20 kernwapens met een totale explosieve kracht van maximaal 280 keer de bom op Hiroshima. Atoombommen zijn de meest destructieve massavernietigingswapens ooit ontwikkeld. De effecten van een kernexplosie zijn noch in tijd, noch in ruimte te controleren en treffen zonder onderscheid militairen en burgers. Op 3 April, Paaszaterdag werd een ludieke demonstratie gehouden in Volkel. Hierbij twee impressies van vrouwen die erbij waren.

O

Met een groepje stonden we voor het station in 's Hertogenbosch te wachten op de bus die in Amsterdam gestart was en in Utrecht ook mensen had opgepikt. We moesten nog een heel eind rijden. Passagiers waren een mix van oud en jong. We kregen informatie en er werd uitgelegd wat je moest doen als je gearresteerd zou worden. Het weer werd steeds slechter , de stemming echter was opgewekt.

mensen). Vanwege de kou begonnen de meesten vrolijk te dansen. Veel aandacht trok een groep in lichte kleurige pakken met aan hun kleren allerlei schoonmaak spullen: borsteltjes, stoffer en blik, bezempjes, emmertjes in vrolijke kleuren. Ondanks nattigheid en kou kwam de stemming erin.

Toen we aankwamen in Volkel plensde het behoorlijk en doken we eerst allemaal de informatietent in waar we min of meer droog stonden. Aan een waslijn foto's van Hiroshima, op een zandbergje lagen naakte poppen die de slachtoffers uitbeeldden. Verderop een koffietent, hier waren ze ook bezig grote pannen soep te koken. Al gauw verscheen de “Fanfare van de eerste Liefdesnacht”, die gedeeltelijk op het podium en gedeeltelijk ervoor hun vrolijke muziek maakten met een enthousiasme dat aanstekelijk werkte. Iedereen kwam dichterbij (ruim 100

Op het podium kwamen diverse mensen aan het woord. Mikkie Venema van Ontwapen vertelde onder andere dat daar 50 jaar geleden de eerste kernwapens in Nederland zijn neergelegd. De regering volgt de strategie van de NAVO en wil een kernwapenarsenaal in Europa behouden. 12

Dit beleid werd in oktober 2009 bevestigd in een beleidsdocument van de NAVO. Wij zijn het daar absoluut niet mee eens. Meindert Stelling (Juristen voor de Vrede) legde uit hoe het internationaal gerechtshof al in 1996 heeft gezegd dat het inzetten van kernwapens een misdaad tegen de menselijkheid is. Tijdens de koude oorlog kwamen we massaal protesteren tegen kernwapens. Nu worden we bang gemaakt voor terroristen, maar het gevaar van kernwapens is veel groter.

een aantal mensen was een stuk verderop over het hoge hek geklommen en op de basis beland. Meteen ontstond daar een enorme activiteit. Allerlei soldaten kwamen er aan die de mensen meenamen en direct liepen er soldaten van de landmacht met herdershonden langs het hek.

Er liep een groep rond in witte pakken met erop "Burger Inspectie". Ieder had een andere leus op zijn rug: 'We will overcome”, ”Never good War, never bad Peace”, “Blessed are the Peacemakers”.

Ondertussen was Janny Beekman, een bekende vredesvrouw aangekomen met een kruiwagen vol raketten, grote en kleine die ze aan de mensen 'verkocht' . Hoeveel kost een raket? vroeg men.

Toen opeens een groot gejoel en de aandacht voor de spreker verdween, want

13

'Deze: 100 mensen levens, die: 1000 mensenlevens, die 10.000 mensenlevens.' Die laatste waren heel groot. Wie wilde kon een raket nemen en ervoor zorgen dat die vernietigd werd. Dat gebeurde even later. Het kon omdat het inmiddels gelukkig droog was.Van de raketten bouwde men een stapel die aangestoken werd. Een vreugdevuur!

Tot slot togen we samen met winkelwagentjes allemaal naar de hoofdpoort en diverse mensen beklommen opnieuw het hek. Vrij velen lukte het aan de andere

Even later arriveerde een groep vrouwen uit IJmond. Zij droegen bamboestokken met slingers kraanvogels eraan in allerlei kleuren. Een vrolijk gezicht. Op hun rug de tekst: 'Ik zei nog zo: 'Geen bommetje' Een ander groepje was meer sinister, zij beeldden in witte pakken en witte maskers slachtoffers uit van een atoomoorlog. Heel indrukwekkend. Weer een gejoel. Enkele mensen waren nu bij de hoofdpoort over het hek geklommen en daarna gearresteerd. Meteen stonden er twee militaire auto’s bij dat hek. Daarna ging het programma weer verder. Ondertussen kon je heerlijke soep krijgen en een boterham smeren als je daar zin in had. Er waren ook veel klapstoelen. Voor de oudere aanwezigen best wel fijn.

kant te komen. Soldaten stonden klaar om deze mensen mee te nemen. Ook enkele vrouwen waagden de sprong. Zij kregen van ons een groot applaus. Totaal 34 mensen probeerden op deze geweldloze wijze een duidelijk signaal af te geven dat wij die atoombommen willen laten verdwijnen en werden aangehouden. Langzamerhand liepen we terug naar het podium, waar nog wat muziek klonk en mensen met elkaar praatten of nog steeds hun bord omhoog hielden.

Eigenlijk was er telkens weer iets om naar te kijken. De groep met alle schoonmaak spullen aan hun lijf, had ook schepjes en ging nu een gat graven bij het zijhek om zo de mogelijkheid te creëren onder het hek door te kruipen. De soldaten hielden het goed in de gaten, maar deden niets. Enkele musici zongen pittige teksten en rapper Manu liet duidelijk horen dat die wapentroep moet verdwijnen.

Die soldaten bleven maar staan kijken naar ons en wij af en toe naar hen. Ik liep alleen nog een stuk langs het hek, zei ze gedag en vroeg of zij allemaal Nederlanders waren. Dat werd bevestigd. Als groet heb ik mijn vredesvlaggetje maar in het hek gestoken. “Het is niet genoeg te praten over vrede, je moet er ook in geloven. En het is niet genoeg om erin te geloven, 14

je moet ervoor werken,”las ik op een bord dat een oudere vredesactivist de hele dag met zich mee droeg.

Vrouwen voor Vrede, Ridderkerk Jet Visser-Romijn

Dat er nog telkens mensen zijn die dit doen en er op hun eigen wijze vorm aan geven. Dat er geen geweld is gebruikt geeft mij moed.

http://vredessite.nl/kernwapens/2010. Als je hier op klikt, kun je foto's en filmpjes bekijken.

15

”Ik zei nog zo… geen bommetje!”

Met 6 vrouwen gingen we naar Volkel om mee te doen aan de opruimactie, door te demonstreren tegen de daar aanwezige 20 kernwapens. De actie was georganiseerd door “ONTWAPEN” en “AKTIES TEGEN KERNWAPENS” en bij bases in andere landen werden tegelijkertijd ook acties gevoerd. Wij droegen bamboestokken met daaraan slierten gevouwen kraanvogels, een kleurrijk gezicht. Op onze ruggen de leuze:”Ik zei nog zo… geen bommetje!” Op www.youtube.com/bombspotting is een kleine impressie te zien waar o.a. Leny werd geïnterviewd. Janny had in een kruiwagen “kartonnen” kernbommen verzameld die, onder grote belangstelling, werden opgeruimd door

ze te verbranden. In de weken voorafgaand aan de opruimactie hadden we kleine mini advertenties in kranten geplaatst met o.a. de volgende tekst: “Kom 3 april helpen in Volkel, troep opruimen! www.vrouwenvoorvrede.nl”, die we op de laatste jaarverga-

16

toen pardoes op de basis stonden. Er waren veel jonge mensen en zo’n 34 mensen gingen later ook daadwerkelijk het hek over voor een burgerinspectie. Daar werden ze opgewacht door soldaten met honden en later ook door de marechaussee en na de onvermijdelijke bon mochten ze weer gaan. Laten we hopen dat alle acties en oproepen tot het opruimen van de grote hoeveelheid kernwapens in de wereld, dit jaar ook werkelijk vooruitgang boeken. Ineke Meintjens-Ooteman Vrouwen voor Vrede IJmond dering van Vrouwen voor Vrede hadden bedacht. Er waren zo’n 100 mensen, het regende af en toe een beetje, maar dat deerde ons niet. Er werd een aantrekkelijk programma gepresenteerd door Diana Ozon met verschillende sprekers, afgewisseld met muziek. De sfeer was vredig. Er liepen clowntjes rond die op een gegeven ogenblik een kuil groeven naast het hek…onder het hek door gingen en….

17

Millenniumdodge

Gezien in Haarlem: Wat doen de pictogrammen van de milleniumdoelen op het voormalige gebouw van de VVV in Haarlem, pal naast het station?

Enig speurwerk levert dit op: Het project Millenniumdodge is het grootste trefbal toernooi van Nederland. Het wil de bewustwording van de millenniumdoelen onder de Haarlemse jeugd vergroten door middel van een interscholair toernooi, een ideeënwedstrijd, een lesprogramma en een slotevenement. En daarnaast ook nog jongeren aan het sporten krijgen. Er hebben een aantal voorrondes tussen de middelbare scholen van Haarlem plaatsgevonden. Deze toernooien dienden tevens als platform voor de informatievoorziening van de millenniumdoelen. Tijdens de toernooien werd lesmateriaal aangeboden waardoor de jongeren geïnformeerd werden over de millenniumdoelen en bepaalde organisaties die zich daarmee bezig houden. Elk finaleteam koos gezamenlijk een

millenniumdoel om voor te strijden en daarbij meteen een organisatie die bij dat millenniumdoel past. Wanneer dit team wint zal er een flink geldbedrag naar dat doel gaan. De finale heeft inmiddels plaatsgevonden tijdens een groots evenement op 29 april en het Stedelijk Gymnasium heeft gewonnen. Wat zou hun millennium-idee zijn? Even binnenlopen bij het kantoor: de daar werkende jongelui weten te vertellen, dat het idee is, om een lichtjesfeest plaats te laten vinden met duurzame, afbreekbare ballonnen. En verder vertellen ze mij, dat zij daar zitten om jongeren met goede ideeën te ondersteunen bij de uitvoering (i.p.v. iets te bedenken en dan jongeren erbij te zoeken). Over het bereiken van jongeren gesproken.... Sigrid Hutter

18

‘’Haat: obstakel voor een duurzame vrede’’ Op 2 december 2010 organiseert Cogis het congres ‘’Haat: obstakel voor een duurzame vrede’’ Haat ligt overal op de loer: in de multiculturele samenleving tussen groepen die elkaar het licht in de ogen niet gunnen. Internationaal komt het herhaaldelijk tot geweldsuitbarstingen tussen verschillende bevolkingsgroepen met zeer ernstige gevolgen. Gruwelijke genociden zijn daarbij geen uitzondering. Haat lijkt daarbij een cruciale factor, die mogelijk verband houdt met etniciteit, religie en de strijd tegen de dominante (westerse) cultuur. Tot de sprekers behoren onder andere: Dominique Moisi, Tariq Ramadan, Micha de Winter, Rob de Wijk, Jan Pronk, Salman Akhtar en Vamik D. Volkan. Het onderwerp ‘’Haat’’ raakt aan het werk van tal van politieke en maatschappelijke organisaties. Cogis wil heel graag mensen uit deze kringen interesseren. Dat wil zeggen: vertegenwoordigers van ontwikkelingsorganisaties, onderwijsinstellingen, kerken, moskeeën, mensenrechtenorganisaties, vakbonden, (oud) politici, journalisten. Noteer alvast in uw agenda.

Geen kind op straat!! Vind jij, vindt u, ook dat Nederland geen gezinnen op straat mag zetten? Teken dan de petitie op www.geenkindopstraat.nl En kijk naar: http://www.geenkindopstraat.nl/pages/gkos/youtube In Nederland slapen er kinderen op straat. In parken, op stations of in bushokjes. De Nederlandse regering zet kinderen van asielzoekers en migranten die uitgeprocedeerd zijn in de kou. Die praktijk moet stoppen, en wel nu! Geen mens hoort op straat te staan, en zeker geen kinderen. Dat vindt ook het Europees Comité voor Sociale Rechten. Het Comité zegt dat Nederland moet stoppen met het op straat zetten van kinderen omdat het hun menselijke waardigheid aantast. In het Kinderrechtenverdrag staat dat de overheid ouders juist moet helpen als zij hun kinderen geen onderdak kunnen bieden. Helpen betekent niet op straat zetten. Helpen betekent onderdak verlenen. Help mee en teken de petitie. Want ieder kind heeft recht op een dak boven zijn hoofd. Carla van Os | kinderrechten & migratie | Defence for Children - ECPAT Nederland 19

Tienermeisjes vertellen eigen verhaal tijdens WK voetbal ok tienermeisjes moeten hun verhaal kwijt kunnen tijdens het wereldkampioenschap voetbal, zegt Global Girl Media, een Amerikaanse ngo. Twintig Zuid-Afrikaanse meisjes kregen daarom een speciale mediaopleiding. Ze leerden onder meer bloggen en video's maken.

O

Kick It Up! heet het Zuid-Afrikaanse project. Het is opgezet door Global Girl Media, een organisatie die begin 2009 is opgericht in de Verenigde Staten met de bedoeling jonge vrouwen een stem te geven door hen digitale media te leren gebruiken.

verschillende mediakanalen, zoals de grote Amerikaanse sportzender ESPN, een van de partners van Global Girl, de videosharingsite YouTube en diverse blogs.

Verkrachting Regisseur en producent Amie Williams begon met het project nadat een Keniaans tienermeisje dat ze begeleidde in december 2007 het slachtoffer was geworden van een groepsverkrachting, het gevolg van gewelddadige stammentwisten na omstreden presidentsverkiezingen in Kenia. Williams was drie jaar de mentor en vriendin van het meisje geweest en kreeg de vraag om naar Kenia terug te keren en het meisje te helpen. Verrassend genoeg was het enige wat het meisje vroeg, de kans om haar verhaal te kunnen vertellen voor de camera. "Daar kwam dit idee uit voort, vanuit de vraag 'wat als we overal ter wereld vrou-

Via Kick It Up! kregen twintig kansarme tienermeisjes uit Zuid-Afrika een opleiding van Zuid-Afrikaanse journalisten, sportcommentaren en belangrijke figuren uit de vrouwensport over alle aspecten van de berichtgeving, ook bloggen en video's monteren. De bedoeling is dat de meisjes over het wereldkampioenschap voetbal in hun land berichten en ook verhalen over hun eigen leven vertellen. Het geeft hen een nieuwe manier om zichzelf te uiten en om met hun gemeenschap te communiceren, zegt Global Girl Media. Het materiaal zal verspreid worden via

20

wen een camera zouden geven?' Ze zouden niet alleen over verkrachting kunnen praten, maar ook over sport, moederschap, of gewoon over hoe het is een tiener te zijn."

Global Girl geeft jonge vrouwen de kans te bepalen hoe de beelden eruitzien. "Ik probeer hen duidelijk te maken dat het er niet om gaat presentatrice te willen zijn", zegt Matsunyane. "Ze moeten het scenario schrijven en beslissen wat er in hun film te zien is. Daar ligt de echte macht. En die boodschap kun je alleen maar overbrengen als je iemand een camera geeft." "Ze beginnen iets dat ongelooflijk krachtig kan zijn. En niet alleen in ZuidAfrika", zegt Julie Foudy, tweevoudig Olympisch kampioen en voormalig kapitein van het vrouwenvoetbalteam van de Verenigde Staten. "Het is de bedoeling om het materiaal over de hele wereld te verspreiden, en dat is een krachtige boodschap voor andere meisjes overal ter wereld – dat ook jij een stem kunt hebben." Foudy, tijdens het WK de enige vrouwelijke voetbalanalist voor de Amerikaanse sportzender ESPN, is woordvoerder van het Global Girl-project. Brian Dalek

Echte macht Kick It Up! wil een model ontwikkelen dat ook op andere landen toepasbaar is. Het draait op een gemeenschap van mediabureaus voor meisjes die met elkaar verbonden worden via multimediaplatformen op het internet. Financiering wordt gezocht in subsidies en schenkingen via de website. De Nike Foundation gaf onlangs 10.000 dollar (7.500 euro). Kgomotso Matsunyane, een van de weinige filmmakers in Zuid-Afrika, wordt mentor in Soweto. Ze zegt dat meisjes echt kunnen groeien door met een camera te werken. Programma's als dit kunnen meisjes vooruithelpen in de door mannen gedomineerde wereld van multimediaproductie. De meeste meisjes die Matsunyane ontmoet heeft, werken voor de camera, maar

Van een lezeres kregen we de volgende brief. Beste vrouwen, Misschien hebben jullie ook de uitzending"Tussen droom en werkelijkheid " van Gidéon Levy bij Tegenlicht gezien. Vooral één meisje uit de groep dienstweigeraars viel op door haar heldere uitspraken. Waarom Israël met zijn leger op de verkeerde weg is. Zo zal er nooit vrede komen. Er blijken steeds meer dienstweigeraars te komen. Meer dan twee keer zoveel meisjes als jongens. Zelf denk ik dat het goed zou zijn die groepen te steunen. Is daar ooit al over nagedacht ? Groeten Will de Boom, Oud- VvVster Alkmaar De redactie ging op onderzoek uit en ontdekte dat inderdaad veel meer meisjes de diensplicht in Israel weigeren. Hierbij het verhaal van vier van hen. 21

De moed om te weigeren

Israëlische meisjes die dienstweigeren en groepje Joods-Israëlische jongeren wilden weigeren hun dienstplicht te vervullen. In het voorjaar van 2008 bespraken zij met een aantal andere jongeren hoe ze dit het beste konden aanpakken. Zij besloten gezamenlijk een open brief (de Shministimbrief) te schrijven, met als gevolg dat ze nu één voor één worden opgepakt en een gevangenisstraf moeten uitzitten. Een boeiende ontmoeting: jonge meiden, die heel goed weten wat ze willen!

E

Tamar (19 jaar)

liseerde me daar dat het leger de kolonisten beschermt. Later heb ik enkele keren meegedaan met demonstraties op de Westbank. Opnieuw was ik geschokt te ontdekken dat Israëlische soldaten zomaar schieten op ongewapende mensen. Ik vond het heel moeilijk om deze ervaringen een plek te geven. Niemand om me heen wilde naar me luisteren, niemand begreep me. Ik weiger om medeplichtig te zijn aan de bezetting van de Westbank. Ik vertel mijn verhaal verder, om zo anderen aan het denken te zetten. Veel mensen in Israël hebben geen idee van wat er in de bezette gebieden gebeurt, en ik zie het als mijn taak om aan bewustwording te werken. Van de twee maanden dat ik in de gevangenis was, heb ik drie weken alleen in een cel gezeten en mocht met niemand contact hebben. Er stond alleen een bed in mijn cel en verder had ik niets. Dit was vreselijk moeilijk. Ik heb deze weken heel veel nagedacht. In die zin was het beter om alleen te zijn en niet mee te hoeven doen met het programma, want dat is heel militaristisch waardoor je gaat handelen als een robot en geen tijd meer hebt om te denken.

“Ik woon in Tel Aviv en heb net enkele maanden in de gevangenis doorgebracht. Toen ik acht maanden geleden besloot om niet het leger in te gaan, was ik best heel bang. Ik zag het helemaal niet zitten om naar de gevangenis gestuurd te worden. Mijn motivatie om dienst te weigeren? Dat was een heel diep gevoel, een diepe overtuiging dat het heel fout zou zijn om het leger in te gaan. Terwijl ik geen enkele Palestijn kende, en nooit op de Westbank kwam. De verandering vond plaats toen ik op een keer meeging met een tour van Breaking The Silence naar Hebron. Ik was diep geschokt door wat ik daar aantrof. Deze Palestijnse stad is een spookstad geworden door de aanwezigheid en het gedrag van Joodse kolonisten. Ik rea22

Voor mij is niet de gevangenisstraf het ergste, maar is het het moeilijkste dat mensen om me heen niet willen luisteren naar mijn motivatie. Mensen weigeren om na te denken over de rol van het leger. Mijn vrienden zitten nu allemaal in het leger, en er is veel verwijdering tussen ons ontstaan.”

beter of slechter dan anderen. Tegelijkertijd wil ik niet meeverantwoordelijk zijn voor de bezetting van de Palestijnse gebieden. Ik kom twee keer per week op de Westbank, en wil hier niet in de rol van soldaat komen. Afgelopen jaar zijn we met een groepje jongeren bij elkaar gekomen om informatie uit te wisselen en te overleggen op welke manier we het beste dienst konden weigeren, en toen hebben we met elkaar een brief opgesteld. Op dit moment worden we één voor één naar de gevangenis gestuurd. Zelf heb ik 56 dagen in de gevangenis doorgebracht. De behandeling die ik als Israëli in de gevangenis krijg, is echter altijd nog stukken beter dan de situatie waar de Palestijnen in zitten. Het is gemakkelijker om op religieuze, lichamelijke of psychische redenen dienstplicht te weigeren. Op ons wordt echter heel fel gereageerd, omdat wij niet mee willen werken aan de bezetting en daarom als verraders worden gezien. Ik weet niet of ik in alle situatie tegen geweld ben. Dat overzie ik niet. Ik weet alleen dat we ons hier in Israël niet voldoende inzetten om zonder geweld tot een oplossing te komen. En ergens heb ik wel hoop. Dertig jaar geleden was het een taboe om over een twee-statenoplossing te spreken, terwijl nu steeds meer mensen daarover willen nadenken.”

Sahar (18 jaar)

“Ik ben al vanaf mijn 12e jaar actief, vanaf het moment dat mijn vader mij meenam naar de bezette gebieden. De eerste keer was dat naar een dorpje vlakbij Jeruzalem. Ik ontdekte dat deze Palestijnse mensen eigenlijk hetzelfde zijn als ik, ze zijn helemaal niet ´anders´. Later ging ik meedoen met demonstraties in Bilin, waar de dorpelingen zich verzetten tegen de bouw van de muur. Mijn ouders waren daar niet zo blij mee, ze waren vooral bezorgd dat mij iets zou overkomen. Ik heb geworsteld met de vraag wie er nu eigenlijk verantwoordelijk is voor de bezetting. In Bilin realiseerde ik me dat het de soldaten zijn die de bezetting uitvoeren. De Israëlische samenleving is heel gemilitariseerd. Van kinds-af-aan wordt je klaargestoomd om een goede soldaat te worden. Al mijn klasgenoten zitten nu in het leger. Dat zijn gewone mensen, niet

Mia (19 jaar) “In onze samenleving, in onze wetgeving en onze cultuur is het leger een vanzelfsprekendheid. Ik geloof echter niet dat geweld de oplossing kan zijn in een conflict. Mijn twee oudere zussen hebben wel in het leger gezeten, en mijn vader is een 23

meewerken aan de onderdrukking van Palestijnse kinderen?´ Dit kon ik niet met

overtuigd zionist uit Argentinië. Hij gelooft dat Israël de enige veilige plek is voor Joden om te wonen. Zelf heb ik na mijn middelbare school meegedaan aan een internationaal uitwisselingsproject voor studenten, en daar ontmoette ik Palestijnen. Dit heeft mij veranderd. Mijn vader kon het echter niet verdragen om in één huis te wonen met een dienstweigeraar. Dat is de reden dat ik op mezelf ben gaan wonen. Ik realiseer me dat mijn keuze gevolgen heeft voor mijn toekomst. Niet alle universiteiten zullen mij nu nog toelaten, en ook een hypotheek afsluiten en een baan vinden is moeilijker geworden. Ik vind het echter veel moeilijker te merken dat er veel verwijdering is ontstaan tussen mij en mijn familie en vrienden. Het is een taboe om dienst te weigeren, en zij wijzen mijn keuze af. Ik ben een outcast geworden. Ik denk dat het belangrijk is om de juiste vragen te stellen in het leven. Maar daar is wel heel veel lef voor nodig.”

elkaar rijmen. Bovendien zag ik in Bilin dat Israëlische soldaten regelmatig op demonstrerende Palestijnen schoten, en ik heb tegen mezelf gezegd dat ik dat nooit zal doen. Het is te absurd om te vechten tegen ongewapende mensen die een gewoon leven proberen te leiden. Sommige mensen om me heen vinden dat ik de gemakkelijkste weg kies, maar ik vind dat ik een hoge prijs betaal voor mijn overtuiging. Ik vind het heel moeilijk dat mijn omgeving me afwijst. Zij willen niet met me in gesprek. Onwetendheid is echter geen excuus. Alle informatie is op internet te vinden. Ik zie veel racisme om me heen. De meeste Israëli´s zien Palestijnen niet als mensen, maar als beesten. Soms heb ik het gevoel dat het heel zinloos is wat ik doe. Vooral tijdens alles wat er in Gaza gebeurde was ik wanhopig. Tegelijk probeer ik me voor te houden dat de situatie in Zuid-Afrika ook is veranderd dankzij mensen die tegen de stroom ingingen. Mijn jongere broerje van 13 zegt dat hij wel het leger in wil. Ik vind het echter al winst dat hij nadenkt over deze vraag en niet automatisch zijn leeftijdgenoten volgt.” www.metafloor.nl

Neta (18 jaar) “Toen ik 14 jaar oud was kwam ik voor het eerst in de bezette gebieden. Zelf ben ik actief in kinderwerk in Israël, en ik stelde mijzelf de vraag: ´Hoe kan ik met Joodse kinderen werken, en tegelijkertijd 24

Volle (Vredes)Maan Ritueel Een jaar lang heb ik met 14 creatieve bijzondere vrouwen de volle maan gevierd. Elke maand maakte elke vrouw vanuit haar creativiteit, haar gave, haar beroep een prachtige avond met rituelen. Ik ben daardoor de maan veel bewuster gaan beleven. En ik kan nu mijn eigen onrust in de dagen rond de volle maan begrijpen. De dagen voor volle maan laat zij zich al heel groot zien. Op de nacht zelf is ze vaak achter de wolken geweest het afgelopen jaar. Op veel plekken op de aarde wordt de volle maan gevierd met een ritueel. Na 14 maanden vooral binnen te zijn op een locatie in het park, vond ik het nu tijd om elke volle maan avond buiten te zijn in de natuur, op het strand, in het bos of in het park midden in de stad. De eerste keer was op 28 april. Met Philia, een van mijn mooie vriendinnen, ben ik naar zee gegaan. Mijn eerste ritueel buiten was het opvangen van de energie van de maan. Het naar beneden halen van het maanlicht,

ook wel genoemd. Een spiegel op het zand, twee glazen water en het blauwe magische licht wordt dubbel opgevangen in het water. Nog beter is het om dit de hele nacht te laten staan. Wij waren een paar uur op het strand. Hoewel de maan weer achter de wolken was, viel er een zachte heldere blauwe lichtstraal over de zee en het strand heen en vloeide de maanenergie in onze glazen met water. Vollemaanenergie werkt vooral goed voor het uitbannen van ongewenste invloeden. Een eerste bijzondere vollemaanritueel. De volgende keer een ‘Volle VredesMaanRitueel? Wie denkt er mee? [email protected]

De fotografe Caro Bonink verrijkt ons tijdschrift regelmatig met een foto en een bijbehorend commentaar.

25

1000 Vredesvrouwen Margaret Dongo en portret van Margaret Dongo. Margaret Dongo is geboren in 1962. Ze groeide op in Harare, Zimbabwe. Ze vocht naast de mannen om een eind te brengen aan koloniale heerschappij. Na de oorlog was ze verontrust dat de regering geen aandacht gaf aan de vroegere strijders, met name de vrouwen en hun behoefte aan het weer deel uit maken van het maatschappelijk leven.

E

26

Ze richtte een organisatie op voor oorlogsveteranen en zorgde ervoor dat de veteranen financieel geholpen werden door de regering. In het parlement bepleitte ze het opnemen van vrouwen in sleutelposities. Ze vocht tegen corruptie en misbruik van publieke middelen en fondsen voor scholen en ziekenhuizen. Vooral vrouwen hadden hieronder te lijden. Veel meisjes gingen niet naar school. Vrouwen en kinderen stierven aan ziektes omdat het geld voor hulp- en opbouwprogramma’s niet op de goede plaats terecht kwam. Margaret haalde de regering over om de hulpfondsen op een andere manier in te zetten. Ze zette zich in voor vrouwen in posities in de publieke sector. Ze liet haar stem horen tegen het geweld dat werd gebruikt tegen alleenstaande moeders die door de politie werden lastiggevallen en in de gevangenis werden opgesloten (in Harare in 1985). In haar strijd tegen de corruptie heeft ze onderzoek gedaan naar financiële zaken bij de regering. Haar lijst is bekend als een hulpmiddel om corruptie op te sporen en bloot te leggen in het teruggeven van land in Zimbabwe.

Politiek is voor haar een manier om de mensen macht en invloed te geven en om vrede en recht te brengen, om mensen te bevrijden, in het bijzonder de vrouwen en kinderen aan de rand van de samenleving. Margaret blijft de regering tegenspreken en blijft zich inzetten voor de rechten van vrouwen. Ze heeft bereikt dat kinderen die zwanger raken toch naar school of college kunnen blijven gaan. Veel vrouwen staan achter parlementaire verkiezingen en hierin is zij voor hen een rolmodel en inspirator. Zimbabwe is een land met een geschiedenis van een sterke koloniale mannenheerschappij. De nieuwe regering heeft dezelfde mannelijke vormen van onderdrukking overgenomen. Voor Margaret reden om haar strijd voort te zetten. Vertaling Doortje Kuis

Het boek is te verkrijgen bij KONTRAST en gepubliceerd in het Engels door Scalo Publishing, Zurich, Zwitserland. Per fax te bestellen op nummer +41 (0)44 261 92 62. Het boek bevat 2200 pagina’s en 800 foto’s in zwart/wit. Harde omslag 19 x 12,5 cm Prijs: Euro 39.- (plus verzendkosten) www.1000peacewomen.org 27

Vrouwen voor Vrede Ridderkerk schenken inds 1994 is de gemeente Ridderkerk een verbinding aangegaan met gemeente Dogbo in Benin in West-Afrika, dit in het kader van een contract dat Nederland heeft met een aantal Afrikaanse landen, w.o. Benin.

S

De gemeente Ridderkerk is daar, gesteund en medegefinancierd door de Vereniging van Ned. gemeenten en mede op initiatief van de gemeente Dogbo, begonnen met het in kaart brengen van het stedelijke gebied van Dogbo en het opzetten van een lokaal kadaster. Ook zijn daar in samenspraak met de gemeente Dogbo 4 marktlokalen gebouwd om vooral voor de lokale bevolking deze samenwerking zichtbaar te maken. In Ridderkerk is voor ondersteuning van het gemeentelijke project de initiatiefgroep “Duurzaam zonder Grenzen Ridderkerk” opgericht. Er zijn steeds op initiatief van de lokale bevolking van Dogbo verschillende projecten gesteund, zoals projecten om vrouwengroeperingen te helpen om een coöperatie te starten, een op preventie gericht AIDS-project, een sportproject, ondersteuning bij het opzetten van een watertoren bij een landbouwproject, ondersteuning om kindslaven weer te helpen hun geld te verdienen en verschillende kleine particuliere projecten met een soort microkredieten. Ook zijn de contacten gelegd voor een gehandicaptenproject dat vervolgens geadopteerd is door Maatman Zorg in Weert.

Vrouwen voor Vrede schenken 2500 euro t.b.v. het realiseren van 2 slaapzalen voor weeskinderen in Dogbo, Benin. In een wijk in Dogbo wordt een groep van ong. 70 kinderen door de gemeenschap opgevangen. Deze kinderen zijn wees of door hun ouders verlaten. Een vijfde is HIV-positief. De kinderen krijgen een opleiding aangeboden. De jongere kinderen gaan naar de lagere school in het dorp, de oudere volgen voortgezet onderwijs op een school die goed te bereiken is. Ook helpen deze oudere kinderen mee het stuk land te bebouwen dat achter het huis ligt. Voor de kleinere kinderen is er opvang geregeld door de lokale helpsters die ook na schooltijd zorgdragen voor de kinderen. De kinderen gaan naar omstandigheden goed gekleed. Voor overnachtingen is er een slaapzaal aanwezig, die echter niet voldoet. Hij is veel te klein en iedereen slaapt in dezelfde ruimte. In twee wijken in de buurt is in een vergelijkbare situatie een beter onderkomen gerealiseerd met steun uit Duitsland en Frankrijk. Dit blijkt naar volle tevredenheid te functioneren. Door de mensen in de wijk is nadrukkelijk de wens geuit om betere slaapruimte te ma28

ken. In de nieuwe situatie wordt voorzien in gescheiden slaapzalen. Binnen deze wijk doet men wat men kan om de kinderen een redelijke manier van leven te veschaffen en ook door ze naar school te sturen en zodanig aan hun toekomst te werken. De grond voor de bouw van de slaapzalen is beschikbaar gesteld door de gemeente, die de aanvraag ondersteunt en toezicht houdt bij de bouw. Ook na de bouw zal er toezicht zijn op gebruik en onderhoud van de slaapzalen door een technisch ambtenaar van de gemeente Dogbo.

en minder valide mensen. De lichamelijke verzorging was tot nu toe zeer primitief. Er was grote behoefte aan een aangepast bad met lift. Door de aanwezigheid van een dergelijk bad kan men verzorgd worden met ontsmettingsmiddelen om de pijn (bv. door wonden) die de bewoners hebben door hun ziekte, te verlichten. Er is een Pools bedrijf gevonden dat een dergelijk bad met lift kan leveren, monteren en daarbij het personeel kan instrueren over het gebruik. De tweede 1500 euro gaan naar Rehoboth in Ethiopië. In de straten van Ethiopië zijn grote aantallen kinderen die dakloos zijn. Hun ouders zijn overleden, gezinnen zijn gebroken, er is huiselijk geweld, extreme armoede e.d. Veel van deze straatkinderen hebben lichamelijke problemen, honger, er is seksueel misbruik enz. Ook gerelateerde problemen als depressie en wanhoop, ge-

Vrouwen voor Vrede Ridderkerk schenken twee maal 1500 euro aan Stichting Kindertehuizen in Polen (SKIP) en liefdadigheidsorganisatie Rehoboth in Ethiopië. De eerste 1500 euro gaan naar SKIP (Stichting Kindertehuizen in Polen). In Zabowo in Polen staat een verpleeghuis. De bewoners zijn veelal verlamde 29

voelens van waardeloosheid, frustratie, negatieve gevoelens bij afwijzing en armoede zijn herkenbaar. Dit alles leidt tot destructieve gewoonten en antisociaal gedrag, uitmondend in criminaliteit. Rehoboth is een organisatie die is opgezet voor kinderen in dergelijke extreme omstandigheden en ze te ondersteunen, maar ook om ze liefde en zorg te geven. Dit project is gestart in september 2004.

Er is een kindertehuis waar de kinderen voedsel, kleding en andere elementaire hulp krijgen. Ook krijgen de kinderen onderwijs, met de bedoeling dat zij een vervolgstudie kunnen volgen op hun eigen niveau, waarna zij op eigen benen kunnen staan. Het tehuis is toe aan renovatie wat betreft de keuken, badkamer, bergruimte, toilet, studeerruimte, herinrichting woonruimte.

Vijftig dozen inspiratie uitgezocht en dus niet toegankelijk . Veel werk voor het instituut Aletta, met weinig betaalde medewerkers, te veel werk voor Annette, vandaar bovengenoemd verzoek om vrijwilligsters. Dit leek mij een kolfje naar mijn hand. En zo zat ik ineens, na jaren, in april 2010 weer achter een bureau in een prettig lichte kantoorruimte. Samen met Annette en veel computers, kasten en tafels en de eerste twee dozen, afkomstig van het secretariaat van Vrouwen voor Vrede. Vol verwachting om aan deze klus te beginnen en de eerste doos te openen. Wat zou ik tegenkomen? Zou ik in al die dozen ook nog iets vinden over het prille begin van onze beweging? Een beweging die begon in de tijd van de koude oorlog en stijgende angst voor kernbewapening. In 1979 hoorde ik voor het eerst over Vrouwen voor Vrede, over vrouwen die met een eigen spandoek als vrouwen voor vrede meeliepen met een fakkeloptocht in Den Haag en een paar maanden later zag ik in het weekblad Hervormd Nederland een uitnodiging aan vrouwen,

In de nieuwsbrief van Vrouwen voor Vrede, werd een vrijwilligster gevraagd om het archief van Vrouwen voor Vrede te ordenen. Ik heb me aangemeld en hierdoor kreeg ik contact met Annette Mevis van “Aletta”. Aletta is het instituut voor vrouwengeschiedenis, genoemd naar Aletta Jacobs, en nu gevestigd in een voormalige RK-kerk dichtbij het Muiderpoortstation in Amsterdam. Annette werkt hier al sinds 1983 als archivaris en heeft in 1996 en 1997 een begin gemaakt met het catalogiseren van het archief van Vrouwen voor Vrede. Ook na het overlijden van Adrienne van Melle (o.a. contactvrouw werkgroep internationale contacten van Vrouwen voor Vrede, overleden in 2007 ) kwam er van haar heel veel materiaal over vredeswerk in Nederland en daarbuiten. Veel mappen, dozen, folders en allerlei soorten brieven en verslagen over plaatselijke, regionale en landelijke acties die bij Aletta terecht zijn gekomen. Er staan nu zo’n vijftig dozen vol met inspiratie, maar niet 30

verontrust over de toenmalige wapenwedloop tussen de USA en de toenmalige USSR, om in de Bilt bij elkaar te komen. Hier kwamen tot grote verrassing van de vrouwen die dit organiseerden 300 vrouwen bij elkaar. Ik was een van hen en zo begon het voor mij.

1983 de film 'Fast for Life', over een vastenaktie tegen bewapening, uit 1984 de film 'Help, mijn moeder zit in de vredesbeweging' over de periode 1983-1984 en de film 'De Haagse Lente' over de grote Pentagram- vrouwenmanifestatie van 13 mei 1986. Alle drie op Umatic-systeem. Om in de toekomst hier nog plezier van te hebben moet dit materiaal op dvd over geschreven worden. (Of gedigitaliseerd? Maar daar weet ik helemaal niets van! ) Mijn eerste werkdag zit er dan op en ik ga voldaan naar huis, benieuwd wat ik allemaal de komende maanden (jaren?) in de volgende dozen zal tegenkomen.

In de eerste doos stuit ik op allerlei plaatselijke en regionale nieuwsbrieven, niet compleet en in de beginjaren nog gestencild en zonder foto’s of illustraties. Wat ik ook vind zijn drie zwarte, geheimzinnige dozen, etiketten er op, formaat dik boek. Dit blijken de moederbanden van drie video-films te zijn, Uit

Marieke Verheul

Vrouwen gevraagd Bestuur Het bestuur zoekt ter vervanging van Janny Beekman een nieuwe penningmeester. Belangstelling mail:[email protected] Redactie Nieuwsbrief De redactie van deze Info/ Nieuwsbrief van Vrouwen voor Vrede zoekt nieuwe redactrices. Eenmaal per twee maanden hebben we een redactievergadering in Amersfoort waar we alle ingekomen kopij bekijken en keuzes maken. Verder proberen we iedere keer een eigen interview te hebben met een vredesvrouw en maken we soms verslagen van bijeenkomsten waar we zijn geweest. Informatie bij het secretariaat: telefoon 0334622755 op donderdag van 10.00 tot 16.00 uur of email:[email protected] Ook altijd al WEL-dadig willen zijn ???? Dan is er nu de kans: de werkgroep WEL-dadig zoekt collega’s. Hoewel het nu met z’n drieën heel gezellig is, zou wat uitbreiding zeer wenselijk zijn. Wat wij doen: • Ondersteunen van het bestuur van Vrouwen voor Vrede landelijk. • Landelijke Dag en ALV inhoudelijk voorbereiden. • Bestuur gevraagd en ongevraagd advies geven. We vergaderen ongeveer zes keer per jaar. Voor meer informatie: Lineke [email protected] Sigrid [email protected] Janny [email protected]

31

Vredesview met Màrit aro Bonink, fotojournaliste, is gestart met een aantal artikelen over vrede:Vredesview. Het is haar opzet verschillende mensen te bevragen wat vrede voor hen betekent en daar later een boekje van te maken. Hierbij haar eerste gesprekje met Màrit van Asselt (22 jaar) uit Haarlem. Màrit is medewerker verkeershandhaving in regio Kennemerland en zij wil graag over een tijd in opleiding voor agent.

C

32

Wat betekent vrede? Vrede is voor mij een ruim begrip en voor iedereen persoonlijk. De een vindt vrede wanneer er geen oorlog is. De ander vindt vrede dat je kan en mag zeggen wat je denkt of dat je vrede met jezelf hebt.

Wanneer heb je voor het laatst iets vredigs gedaan? Voor jezelf of voor een ander? En wat was dat? Ik schrijf vaak lieve kaartjes aan mijn vriend. Pasgeleden nog toen hij voor een week naar de kazerne moest, heb ik stiekem een kaartje in zijn tas gedaan. Op straat neem ik het vaak op voor iemand die bijvoorbeeld lastig gevallen wordt, niet alleen in mijn werk maar ook als burger.

Wat betekent vrede voor jou? In je privéleven en in je werk? Vrede betekent voor mij dat ik mezelf kan zijn. Dat ik vrijheid heb om te doen wat ik leuk vind. Vrede betekent ook dat ik tevreden ben met mijzelf en dat ik mijzelf rust gun. Vrede in mijn werk heeft vooraal te maken met dat ik mijn werk goed doe. Ik vind het belangrijk dat ik mezelf altijd recht in de spiegel kan aankijken.

Wat is je vredestip? Als iedereen wat aardiger tegen elkaar doet, zou het volgens mij al heel wat prettiger zijn. En help mensen op straat. Laten we wat meer op elkaars gedrag letten zodat we positiever met elkaar omgaan.

Waar heb je geen vrede mee? Wat zou je willen veranderen in je leven? Eigenlijk ben ik nu best vredig, al heb ik geen vrede met dingen die ik in mijn ogen niet goed genoeg doe. Dan blijf ik het proberen tot ik het gevoel heb dat het goed is. Ik wil nu niets veranderen in mijn leven. Alleen zou ik graag eerder aan de opleiding voor agente willen beginnen. Maar ik weet ook dat ik op de plek waar ik nu zit heel veel kan leren, waardoor ik over een tijd nog beter voorbereid en ervaren de opleiding in ga.

Caro Bonink

Favoriete quote van Màrit ‘How many cares one loses when one decides not to be something but to be someone’. (Coco Chanel)

Met wie zou je vrede willen sluiten en waarom? Op dit moment ben ik gelukkig met de mensen om mij heen en voel ik niet dat ik met iemand vrede hoef te sluiten.

33

Trees Kruidenberg ‘geridderd’

LINTJESREGEN Op 29 april werd één van onze vrouwen “geridderd”. Trees Kruidenberg-Boon was door haar schoondochter Sylvia voorgedragen voor een lintje, omdat ze veel bewondering heeft voor het doorzettingsvermogen van haar schoonmoeder, die al zo lang met een positieve inslag voor de vrede werkt. Wij ontvoerden Trees omdat we z.g. een gesprek zouden hebben met de burgemeester van Velsen over een vervolgactie i.v.m. Mayors for Peace. Nietsvermoedend belandde ze onder valse voorwendsels in het gemeentehuis. Pas toen ze haar kinderen en echtgenoot zag binnen komen sloeg de schrik toe. Het zou toch niet? Ja hoor, ze werd Lid in de Orde van Oranje Nassau.

Wij Vrouwen voor Vrede woonden de ceremonie bij en hadden onze bamboestokken met kraanvogels daaraan meegenomen en droegen zo onze boodschap uit. Trees werd door de verschillende media geïnterviewd en kon uitgebreid vertellen wat het werken aan vrede voor haar betekent. Zo’n 30 jaar geleden in Velsen begonnen met acties tegen de dumping van kernafval in zee, tot heden met acties voor Mayors for Peace. Trees nogmaals gefeliciteerd, je hebt het verdiend. Ineke Meintjens-Ooteman Vrouwen voor Vrede IJmond

34

De zorg is geen markt, manifestatie in Den Haag werd ondersteund door CNV, NU91, ABVA/KABO en het Landelijk Overleg Clientenraden.

Tijdens de Landelijke Zorgmanifestatie op het Plein in Den Haag op 12 mei 2010 - de Dag van de verpleging - bood Irene Hadjidakis van de actiegroep Zorgcrisis aan de Tweede Kamer twee petities aan met resp.15.000 en 5.000 handtekeningen. De petitie van 15.000 handtekeningen vraagt om een parlementair onderzoek naar de effecten van marktwerking in de zorg. Die van 5.000 handtekeningen die NuBasta heeft verzameld wil voldoende tijd hebben voor zorgzaamheid en betrokkenheid in de zorg.

Kijk voor meer info over de petitie op: www.zorgcrisis.info

De manifestatie werd behalve door Zorgcrisis georganiseerd door NuBasta, De GGZ laat zich horen, Zorg geen markt, Tekorten-in-de-zorg, Zorg en Actie, Beroep in actie, Stichting Beroepseer en

De Grannies traden op tijdens de manifestie

35

Kinderen “de Ark” rapten over Vrede voor de burgemeester

Op donderdag 20 mei heeft burgemeester Nawijn van Heemskerk een gastles gegeven over de Vrede aan de groepen 7 en 8 van bassischool “De Ark”. Het werd een inter-actief gebeuren waar de kinderen enthousiast aan meededen. Eerst door te vertellen wat vrede voor hun betekent en later door eerlijk te zijn over de ruzietjes die ze mee hebben gemaakt en hoe ze dat hebben opgelost. Aan de hand van het verhaal van de 1000 kraanvogels en het meisje Sadako uit Hiroshima kwam ook de kernwapenproblematiek even aan de orde. De burgemeester gaf deze les op verzoek van Vrouwen voor Vrede IJmond en vanwege zijn lidmaatschap bij Mayors for Peace. Een wereldwijde organisatie van burgemeesters die streven naar een kernwapenvrije wereld. De vrouwen openden de les met een rap en de twee klassen brachten aan het slot van het verhaal ook ieder een eigen rap ten gehore aan de burgemeester. Het is een leuke manier om burgemeesters die lid zijn van Mayor for Peace ook daadwerkelijk in hun woonplaats iets aan vrede te laten doen. 36

De vrouwen openden de les met een rap

Brochure “De weg naar vrede” De nieuwe brochure van United Civilians for Peace (UCP) is getiteld “De weg naar vrede – Van bezetting naar een Palestijnse staat”. Vaak wordt gezegd dat het vormen van een zelfstandige, levensvatbare staat cruciaal is voor het oplossen van de Israëlisch-Palestijnse kwestie. Maar wat wordt eigenlijk bedoeld met een levensvatbare Palestijnse staat? In de brochure gaat UCP in op de actuele politieke en economische situatie in de bezette Palestijnse gebieden. Welke economische en politieke obstakels staan het vormen van een levensvatbare Palestijnse staat in de weg? De brochure brengt de lopende discussies in kaart en kijkt naar de rol en verantwoordelijkheid van de internationale gemeenschap. Een exemplaar ontvangen? Vraag het aan via [email protected] of (030) 8801534.

37

Access to Justice (Fatusch Productions 2010, 45’) laat zien dat na verscheurd te zijn door twee burgeroorlogen, Liberia momenteel voor de grote uitdaging staat om geweld tegen vrouwen terug te dringen. Deweh Gray van AFELL (The Association of Female Lawyers of Liberia) zet zich samen met anderen in voor de rechten van vrouwen. In de documentaire zien we wat het advocatencollectief op constructieve wijze doet voor vrouwen in steden en op het platteland. De centrale vragen in deze documentaire zijn welke rol daadkrachtige vrouwen vervullen vanuit de eigen sociaal-culturele omgeving en welke voorbeeldrol zij kunnen spelen voor de toepas-

sing van Resolutie 1325 van de VN-Veiligheidsraad, ten einde Vrede, Vrouwen en Veiligheid hoog op de internationale en nationale agenda te zetten. Dit verdrag werd 10 jaar geleden mede door Nederland ondertekend. Deze documentaire is de tweede in een drieluik getiteld “ Change the World” over idealisme en lokaal leiderschap in ontwikkelingslanden.

38

Fairtrade Gemeenten! In diverse gemeenten zijn initiatiefgroepen gestart om de gemeente te bewegen een FairTrade gemeente te worden. Fairtrade Gemeente is een eervolle titel die aangeeft dat een gemeente bijzonder veel aandacht besteedt aan fairtrade. Van bedrijven tot het café om de hoek, van school tot sportkantine, in supermarkt en kledingzaak. In een Fairtrade Gemeente worden veel fairtrade producten verkocht en gebruikt. Elke gemeente, dorp of stad kan fairtrade worden en daarmee een bijdrage leveren aan het realiseren van de Millennium Doelen. Lees op de website www.fairtradegemeenten.nl hoe jij van jouw gemeente een Fairtrade Gemeente kan maken! Op zaterdag 8 mei vierde Arnhem World Fair Trade Day met de presentatie van een nieuwe fairtrade winkelroute. De winkelroute was ontwikkeld door de lokale werkgroep Fairtrade Gemeente en Stichting Eerlijk Winkelen. Aan Jan Pronk de eer om deze te overhandigen aan wethouder Henk Kok. Na de overhandiging liepen zij een deel van de winkelroute. Onder begeleiding van de lokale werkgroep, wandelende Fairtrade Bananen en Stoere Vrouwen.

Jan Pronk overhandigt de titel fairtrade winkelroute Arnhem aan wethouder Kok.

Inmiddels zijn Arnhem, Houten, Meppel, Goes en Groningen beloond met titel.

Tolerantietest op internet In september 2010 brengt de Stichting Vredeseducatie de Nederlandse Tolerantietest voor jongeren in het voortgezet onderwijs en jeugd- en jongerenwerk uit op internet. Tot nu toe was deze alleen verkrijgbaar op cd-rom. Vooraf schat de deelnemer de eigen tolerantie in op een schaal van 0 - 150. Daarna volgen 15 actuele dilemma's, verpakt in meerkeuzevragen. Aan het eind krijgt de deelnemer feedback op de gemaakte keuzen. En natuurlijk ook of de inschatting vooraf juist was of niet. De Tolerantietest is geen wetenschappelijke test maar een middel om samen met jongeren in debat te gaan en de grenzen van tolerantie te onderzoeken. Nieuwsgierig geworden? Vraag de gratis cd-romversie aan via [email protected] . 39

Vereniging Vrouwen voor Vrede Women’sInternational League for Peace and Freedom Aan Zijne Excellentie Minister M.J.M Verhagen Ministerie van Buitenlandse Zaken Betreft: Kernontwapening Amersfoort, 6 april 2010 Zeer geachte heer Verhagen, Met veel genoegen hebben wij, vrouwen van de WILPF-afdeling Nederland en Vrouwen voor Vrede, gelezen dat U samen met IKV/Pax Christi een wetenschappelijk onderzoeksproject naar kernontwapening aan de Erasmus Universiteit hebt mogelijk gemaakt. Bij de start van dit project op 16 maart hebt U gezegd; Als wij het aantal kernwapens aan alle zijden kunnen verminderen, doordat we ze uit Europa verwijderen, dan moeten we daar serieus naar kijken. Wij zouden het zeer op prijs stellen als U hieraan zou gaan werken, door de kernwapens uit Nederland weg te (laten)halen. Die zijn ons al 30 jaar een doorn in het oog. Uw andere optie is dat de NAVO een kernwapentaak houdt, zonder dat er Amerikaanse atoomwapens in Europa zijn gestationeerd. Wij zijn tegen deze optie. Zeker nu de recente onderhandelingen tussen de Verenigde Staten en Rusland succesvol zijn verlopen zouden wij ervoor willen pleiten om als NAVO ook een echte stap te zetten. Kort na 16 maart, op vrijdag 26 maart, schreef U met Uw collega G.Westerwelle, minister van Buitenlandse Zaken in Duitsland, een artikel in de Volkskrant. Ook op dit artikel willen wij reageren. U stelt daarin dat kernmachten het voortouw moeten nemen bij ontwapening en nonproliferatie. Rekent U daarbij ook Israel, dat buiten alle verdragen om over kernwapens beschikt en daarmee veiligheid en vrede vrijwel onmogelijk maakt en de afschrikking met nucleaire bewapening voor andere landen in die regio aanwakkert? Wij realiseren ons heel goed hoe moeilijk dit lijkt, maar zien ook dat het een voorwaarde is voor betere verhoudingen in de regio. Het zesde punt van Uw ontwapeningsagenda in de Volkskrant stelt dat het cruciaal is dat onze partners en bondgenoten worden gerustgesteld. U stelt dat de algemene afschrikking voortdurend zal moeten worden getoetst en bijgesteld. Wat bedoelt u hiermee precies? De NAVO-doctrine gaat om afschrikking, maar ons 40

werd altijd verteld dat de nucleaire wapens niet gebruikt zouden worden. Maar intussen is de NAVO van een collectieve verdedigingsorganisatie wel veranderd in een organisatie die ook offensief opereert. Dus om wat voor bijstellingen gaat het? Uw laatste zin van Uw ingezonden brief ondersteunen we omdat U daarmee aangeeft dat het strategisch concept van de NAVO herzien wordt in de defensieve vorm zoals de organisatie ooit bedoeld is. Wij hopen dat U ook in de periode tot 9 juni wilt blijven werken aan alle mogelijkheden om tot kernwapenvrije wereld te komen. Namens de WILPF-afdeling Nederland, Lineke Schakenbos Namens de Vereniging Vrouwen voor VredeVVV, Janne Poort – van Eeden

Ook KNMG stuurt Verhagen een brief over kernwapenvrije wereld Ook de Nederlandse vereniging van medische polemologen stuurde Verhagen een brief waarin het streven naar een kernwapenvrije wereld wordt onderschreven. Daarin schrijft zij: Wij zien het als plicht te streven naar de afschaffing van kernwapens die een wereldwijde bedreiging voor de volksgezondheid vormen. 1) wij veroordelen de ontwikkeling, het testen, de productie, het dreigen met en gebruik van kernwapens; 2) wij vragen regeringen in goed vertrouwen te werken aan hun afschaffing; 3) wij roepen op tot het beginnen van onderhandelingen leidend tot een kernwapenverdrag identiek aan dat voor biologische en chemische wapens.

Van 3 tot 28 mei was in New York de Toetsingsconferentie van het Nonproliferatie verdrag tegen de verspreiding van kernwapens. De herziening van het Non-proliferatie verdrag vormt een unieke historische gelegenheid om stappen te zetten naar een kernwapenvrije wereld. Bij het uitkomen van deze Info zijn de resultaten nog niet bekend,

41

Datum: 20 mei 2010 Allereerst wil ik u bedanken voor uw brief over kernontwapening. Zoals ik reeds in mijn brief aan de Tweede Kamer van 12 april jl heb aangegeven ondersteun en verwelkom ik het voortgaande publieke debat over ontwapening en non-proliferatie. Ik stel uw bijdrage aan dit debat zeer op prijs. Het afgelopen jaar heeft de internationale discussie over non-proliferatie en ontwapening een nieuwe dynamiek gekregen. De speech van President Obama in Praag vorig jaar zette de toon. Als vertegenwoordiger van een kernmacht, nam hij zijn verantwoordelijkheid en schetste het perspectief van een wereld zonder kernwapens. Op 8 april jongstleden heeft president Obama de daad bij het woord gevoegd door een nieuw START-Verdrag te ondertekenen met president Medvedev van de Russische Federatie. De twee grootste kernwapenstaten nemen daarmee het voortouw in kernontwapening en brengen een kernwapenvrije wereld dichterbij. Ik juich de afspraken van Rusland en de VS voor verdere reductie toe. Ook de Nederlandse regering zet zich in om non-proliferatie, ontwapening en wapenbeheersing systematisch onderdeel te laten zijn van de besprekingen in de NAVO. Ik ben van mening dat juist een op veiligheid gerichte organisatie als de NAVO zich ook moet richten op nucleaire en conventionele ontwapening. Daarom heb ik de kernwapentaak laten agenderen voor de afgelopen NAVO-top in Tallinn. Ik ben voorstander van overleg in NAVO-kader over onze kernwapentaak en hoe daar in de toekomst mee om te gaan. Dat moet wel op zo’n wijze dat de NAVO-partners vol kunnen bijdragen aan de internationale discussie om non-proliferatie en ontwapening een stap verder te brengen. Ik zal mij actief in blijven zetten voor verantwoordelijke ontwapening en een kernwapenvrije wereld. De toetsingsconferentie van het nucleaire Non-proliferatieverdrag die deze maand plaatsvindt in New York, biedt hiervoor een adequaat forum.

42

Verhagen zwijgt op conferentie over Amerikaanse kernwapens in Europa! Minister Verhagen heeft tijdens zijn speech op de toetsingsconferentie van het Non-Proliferatie Verdrag (NPV) de gelegenheid voorbij laten gaan om erop te wijzen dat wat Nederland betreft de nog resterende Amerikaanse kernwapens in Europa kunnen verdwijnen. Hij negeerde daarmee een motie die vorige maand werd aangenomen door de Tweede Kamer, gesteund door zijn eigen partij, het CDA. In deze motie werd de minister gevraagd om aan Amerika te laten weten niet langer te hechten aan de bescherming door deze kernwapens en hun terugtrekking uit Europa wenselijk te achten. Verhagen pleitte in New York slechts voor onderhandelingen tussen de Verenigde Staten en Rusland over de zogeheten ‘tactische’ kernwapens in Europa. Minister Verhagen heeft oktober vorig jaar besloot tijdens zijn speech op de zich voor terugtrekking van toetsingsconferentie van deze kernwapens in te zethet Non-Proliferatie Verten. Voordat kan worden gedrag (NPV) de gelegendiscussieerd over de manier heid voorbij laten gaan waarop de Amerikaanse om erop te wijzen dat wat kernwapens in Europa kunNederland betreft de nog nen worden afgeschaft, resterende Amerikaanse moet Nederland zonder omkernwapens in Europa kunnen verdwij- haal duidelijk maken dat deze wapens nen. Hij negeerde daarmee een motie die niet langer nodig zijn. De circa 200 tactivorige maand werd aangenomen door de sche Amerikaanse kernwapens in Europa Tweede Kamer, gesteund door zijn eigen liggen in België, Duitsland, Italië, Nepartij, het CDA. In deze motie werd de derland en Turkije. Vermoedelijk liggen minister gevraagd om aan Amerika te er 10 tot 20 in Nederland. laten weten niet langer te hechten aan de bescherming door deze kernwapens en Minister Verhagen was de afgelopen hun terugtrekking uit Europa wenselijk te maanden juist goed op weg. Hij zette het achten. Verhagen pleitte in New York nucleaire beleid van de NAVO in April op slechts voor onderhandelingen tussen de de agenda van de ministeriële NAVO-top Verenigde Staten en Rusland over de zo- in Estland. geheten ‘tactische’ kernwapens in Eu- In zijn toespraak in New York verwees de ropa. minister wel naar dit initiatief, maar wat Het is teleurstellend dat Verhagen zo’n betreft de inhoud volstond hij met een uitgelezen moment laat liggen. Neder- vaag pleidooi voor een gefaseerde reducland zou eindelijk het voorbeeld van de tie van de rol en de aantallen tactische Duitse regering moeten volgen, die al in kernwapens. 43

Compassie is een werkwoord: “behandel de ander zoals je zelf behandeld wilt worden” p zaterdag 20 maart vond in het Mozeshuis in Amsterdam de Themadag Compassie plaats in het kader van de “Charter for compassion” (zie NB 6/2009). Wat is er gebeurd met de prachtige tekst van de Charta? Wereldwijd zijn mensen hierdoor geïnspireerd geraakt. Het is de bedoeling om 1 miljoen handtekeningen te verzamelen en deze aan te bieden aan de Verenigde Naties. Binnenkort gaat er een website in de lucht, waarin al die verschillende initiatieven gebundeld worden. Het organisatiecomité voor Nederland zit in het Mozeshuis.

O

Wat is compassie? Hoe geef je het handen en voeten? Deze vraag beweegt de deelnemers van de themadag. De deelnemers waren mensen vanuit heel verschillende achtergronden. Na een indrukwekkende videoboodschap van Karen Armstrong* werd het begrip bekeken vanuit verschillende invalshoeken.

onwetendheid). “Compassie is het bewustzijnsmoment waarbij je hart trilt bij het zien van het leed van een ander.” Van daaruit ontstaat de actie om dit leed te verzachten. Er is een verschil tussen mededogen en medelijden. Met mededogen help je mee de ander uit de put te trekken. Met medelijden ga je erbij zitten in de put. Daarbij is het belangrijk je te laten leiden door wijsheid - anders dan de boer in een Chinees verhaal, die uit medelijden een verzwakte cobra verzorgt en mee naar zijn bed neemt, waar de cobra hem ’s nachts van zijn leven berooft. De moraal van het verhaal: blijf niet hangen in medelijden.

Jotika Hermsen vertelde vanuit het Boeddhisme over Kuan Yin, die de godin van de compassie genoemd zou kunnen worden. En over de deugd Karuna – het mededogen, dat zich richt op de lijdende mens en bestaat uit vrijgevigheid (in plaats van begeerte), liefdevolle vriendelijkheid (i.p.v. boosheid), wijsheid (i.p.v.

Fatima Zora ziet het als haar taak brug44

gen te bouwen. Dit doet ze in Slotervaart, binnen het interreligieus overleg, waar ze zich inzet voor de zwakken in de samenleving. Dit doet ze geïnspireerd door haar islamitisch (Soefi-) geloof, maar ook door Franciscus van Assisi. Voor haar zijn alle mensen gelijk van binnen. Haar principe is: als het jouw broer, zus, moeder was, hoe zou jij dan willen dat hij/zij behandeld werd? Binnen de Islam is er wel compassie, maar deze beperkt zich vaak tot de eigen gemeenschap. Er zijn veel islamitische teksten, die compassie uitdrukken (al staan die vaak niet in de Koran, maar in andere teksten, zoals in de Hadiths). Als elke moslim het principe van deze teksten in het dagelijkse leven zou toepassen, leefden we in een vreedzame wereld. Helaas gebeurt dat niet. Fatima spreekt haar geloofsgenoten hierop aan. Dat wordt haar niet altijd in dank afgenomen. Ook wordt zij vaak gevraagd als gesprekspartner en zij verwijst dan altijd naar de Charta. “Als ik iemand aan het nadenken heb gebracht, is die dag mijn doel bereikt”.

den GGD-model: geef vertrouwen / ga op weg / doe wat in je vermogen ligt.. Ga met de mensen op weg, loop niet voor ze weg. In het middaggedeelte stond een Zenmeditatie oefening op het programma en daarna werden ‘5 stappen om tot compassie te komen’ uitgewerkt: 1. net als ik is deze persoon op zoek naar geluk in zijn/haar leven. 2. net als ik probeert deze persoon lijden te vermijden 3. net als ik heeft deze persoon ervaring met eenzaamheid, verdriet en wanhoop 4. net als ik probeert deze persoon zijn / haar behoeften te vervullen 5. net als ik leert deze persoon over het leven Als je je steeds weer deze stappen bewust maakt, kun je de ander steeds meer vanuit compassie benaderen. Daarvoor – net als voor meditatie – is oefening nodig. Maar iedereen kan het. Ga in de stoel van de ander zitten. Voel wat die ander voelt. Met het advies om in de trein naar huis alvast te beginnen (hoe zou dat zijn voor de persoon tegenover je?) konden we geïnspireerd huiswaarts keren.

Dominee Hans Visser benadrukte meer de strijdbare kant. Onze samenleving maakt de fout, om orde gelijk te stellen aan recht. Compassie speelt geen rol in procedures en dossiers. Maar God is wel compassie. Compassie is de “lens waardoor wij moeten kijken naar de werkelijkheid, maar is soms ook de vuist die op tafel slaat”. Je moet er een avontuur voor over hebben en je kunt er ook mee onderuit gaan. Soms zijn zelfs strafbare handelingen nodig volgens Visser. Zijn principe is het door hem uitgevon-

Dit schrijvend vraag ik me tenslotte af, of er een verband is tussen de woorden compassie en kompas. De van Dale geeft me daar geen antwoord op, maar ik vind het wel een aardige gedachte. Ik kijk uit naar wat hier allemaal voor moois uit gaat opbloeien. Sigrid Hutter

45

Voor een indrukwekkende lijst hoe deze gulden regel in verschillende godsdiensten en filosofieën terug komt, kijk op http://nl.wikipedia.org/ wiki/Gulden_regel_(leefregel)

* Karen Armstrong (Wildmoor, Worcestershire, 14 november 1944) is een Britse auteur en expert op het terrein van de religie en aanverwante zaken. Haar specialiteit is het christendom, het jodendom en de islam. Haar boeken worden gekenmerkt door een vrijzinnige kijk op het verschijnsel godsdienst.

De tekst van de Charter vind je op www.charterforcompassion.nl en meer informatie over activiteiten op www.mozeshuis.nl.

Euro's voor Vrede wordt Upact Omdat Euro's voor Vrede steeds meer is gaan uitblinken in het vinden van innovatieve methodes om jonge mensen op een leuke manier bewust te maken van hun leefstijl, zijn ze op zoek gegaan naar een naam die dit uitstraalt. Een frisse, jeugdige naam, die mensen associëren met activering en vooruitgang. Upact is deze nieuwe naam geworden. Met deze naam spreekt Upact mensen direct aan op hun verantwoordelijkheid om bij te dragen aan vrede wereldwijd. Het begint met U of het Engelse You. Het woord pact verwijst zowel naar samenwerking als naar pax of paz, wat vrede betekent. De laatste drie letters ‘act' geven aan dat mensen in actie moeten komen. Eigenlijk zegt de naam dus: ‘Jij kunt samen met ons bijdragen aan vrede. Kom in actie!'. Voor het logo is Upact uitgegaan van het principe dat we hier dingen doen, die invloed hebben elders in de wereld. Newton's cradle, de stellage met een aantal balletjes aan draden die het principe van behoud van energie laat zien, vond Upact het perfecte educatieve, fascinerende en entertainende beeldmerk om dit uit te dragen.

links het oude logo, rechts het nieuw

46

Vrouw zoekt partij 27 mei 2010 werd door het Vrouwenpodium, een initiatief van de FNV, de NVR en het LOM een bijeenkomst gehouden in het gebouw van de Tweede Kamer. Het doel was de politieke partijen duidelijk te maken wat volgens de vrouwen van Nederland belangrijk is, werden er op vier podia statements gegeven. De podia had als onderwerp inkomen, werk, ontwikkelingskansen, zorg, duurzaamheid en solidariteit. Omdat we (Coby Meyboom en Janny vrouwengroepen hebben met groepen Beekman) bij ons voorlichtingsstand in het ‘zuiden’. moesten blijven, konden we helaas niet Maar financieel:- waar kiezen we voor: de andere podia bezoeken. Maar Vrou- a) één jaar militaire uitgaven of voor hetwen voor Vrede had wel de eer om op het zelfde bedrag podium over solidariteit een statement te b) 24 jaar voor het bereiken van de milmaken, samen met WILPF en het Platlenniumdoelen of form Vrouwen en Duurzame Vrede. c) 43 jaar voor het wereldwijd bereiken Onze stelling ging over: van goede gezondheidszorg in het - solidariteit met wie? Met mannen en kader van sexuele zorg en geboortevrouwen wereldwijd, maar vooral met beperking of vrouwen d) 2928 jaar voldoende geld voor het uit- want juist vrouwen zijn het slachtofvoeren van het vrouwenprogramma fer van armoede van de Verenigde Naties - en van geweld in het algemeen Oftewel: geen wapens, maar ontwikke- maar ook van sexueel geweld als oor- ling en solidariteit met vrouwen wereldlogsdaad wijd. - van politieke uitsluiting - gelukkig zijn daar de resolutie 1325 Na een plenair gesprek met vrouwelijke en 1820 en heeft Nederland een Nati- kandidaten voor de tweede Kamer van onaal Actie Plan zes politieke partijen (min of meer een - In 1325 worden de vrouwen niet ge- fantasieloos vervolg op de al even voorzien als slachtoffers, maar als deelne- spelbare uitspraken tijdens de afgelopen mers (agents of change). Deelnemers debatten op TV en radio), riep Taante (caaan vredesonderhandelingen en aan baretiere Jetty Mathurin) in een heerlijke de opbouw van het land, dus ook in act de vrouwen op om hun kracht te behet politieke en economische vlak waren en te gebruiken. - vrouwen in het zuiden hebben daarvoor steun nodig vanuit het ‘westen’, Laten we dat doen. zowel mentaal als financieel Janny Beekman - Mentale steun proberen we te geven via de contacten die verschillende 47

Stiltekringen in het hele land Amsterdam Iedere eerste woensdag van de maand: Wake tegen de wapenhandel Beursplein 13.00-14.00 uur. Saskia Molin, tel. 020-6764625. Iedere eerste Vrijdag van de maand: 12.45-13.45 uur bij het Lieverdje op het Spui. Vrouwen in het zwart. Wake voor vrede in Israël/Palestina. Info: Lily v.d. Bergh, tel. 020-6223661 www.vrouwen inhetzwart.nl. Drachten Stille Wake op koopavond donderdag voor de Doopsgezinde Vermaning in het centrum. Breda Vredeswandeling. Iedere eerste zaterdag van elk nieuw seizoen wordt er een stilte wandeling gehouden om de Asterdplas van ongeveer een uur. Mannen zijn ook welkom. De stiltewandeling is een initiatief van Stichting Ondersteuning Katechese. Voor informatie H. Stassen -76-5651987 en/of M. Visbeen 076-5813312 Groningen Stille Wake door Vrouwen en Mannen in het Zwart om de week op zaterdag. Tijd: 13.00-14.00 uur op de Grote Markt. Leuze: Israël stop de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever. Voor informatie: Janny Beekman, e-mail: [email protected] Leeuwarden Iedere laatste donderdag van de maand 19.30-20.00 uur vredeswake bij de Waag. Utrecht Elke eerste zaterdag van de maand staat de Vredeswakegroep regio Utrecht op de Stadhuisbrug te Utrecht, met op het spandoek ‘Vrede zonder wapens’. Tijd: 14.00-14.30 uur. Een half uurtje dus maar! We zijn maar met een klein groepje. Komt u er ook eens bij staan? Info: Geertje Kuipers, tel. 0345 - 515293 (e-mail: [email protected]), bgg Tilly Okhuizen, tel 030-2615074. Wake van Vrouwen in het Zwart Utrecht. Laatste zaterdag van de maand op de stadhuisbrug in Utrecht van 13.00-14.00 uur, mannen in het zwart zijn ook welkom. Stil protest tegen de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever en Jeruzalem en voor de ontruiming van de settlements. Voor meer info of deelname of i.v.m. wel/niet doorgaan van de wake, tel. 030-2413646 of e-mail: [email protected] Wierden Incidenteel: stiltekring van de Vredeswerkgroep Wierden. Informatie: Henny Smoes tel. 0546575758 e-mail: [email protected] IJmond-Beverwijk Stiltekring voor de Vrede. Elke eerste zaterdag van de maand van 12.00 tot 12.30 uur Breestraat, Beverwijk. Leuze: ‘In plaats van geweld - ruimte voor dialoog.’ Trees Kruidenberg tel. 0251-222270, e-mail: [email protected] Zeeland Iedere woensdag in Koudekerke. 18.30-20.00 uur, Kerk op het Dorpsplein. Regelmatig ook stiltekringen in Middelburg.Voor meer informatie: Lidy Weststrate tel. 0118-552170. Zutphen ‘Kring voor Vrede’ heeft besloten niet meer elke zaterdag op de Mark te staan maar slechts incidenteel b.v. op zaterdag 28 augustus 2010. Inlichtingen: Sietje, tel. 0575-515000. Maastricht Laatste donderdag van de maand op de markt in Maastricht van 18.15-19.15 uur, mannen in het zwart zijn ook welkom. Stil protest tegen de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever en Jeruzalem en voor de ontruiming van de settlements. Voor meer info of deelname of i.v.m. wel/niet doorgaan van de wake, tel. 0611307410 of e-mail: [email protected]

48