Redactioneel Voor U ligt de eerste info van Vrouwen voor Vrede in het jaar 2010. Goede vredeswensen voor U allen, stapjes, kleine en grote stappen op onze vredesweg toegewenst. Sleutelwoorden: verbondenheid en geweldloosheid, we willen graag die fakkel doorgeven. Ieder heeft een stukje in handen van een immens grote puzzel. Het was even wennen, we moesten op onze redactie het redden zonder de inspirerende kracht van Carolien Looman. We zijn er reuze blij mee dat Doortje Kuis de redactie is komen versterken. Geeske Zanen laat ons zien hoe je hoop levend kunt houden, hoe zij al heel jong in een leidinggevende functie haar weg weet uit te stippelen. Ik hoop, dat het voor haar leeftijdsgenoten inspirerend en grensverleggend mag zijn. De wereldvrouwen in Zeeland maken zich goed zichtbaar dankzij een schitterend tijdschrift “Wereldwuuf “, ik ga het zeker bestellen, ik ben reuze nieuwsgierig geworden. De klimaattop in Kopenhagen heeft geen hoopgevende resultaten gegeven. We moeten het weer hebben van gewone mensen die gewoon door blijven gaan. Het heeft haast. Aan onze vredesvrouwen in Ridderkerk ligt het niet, ze blijven zich enthousiast inzetten, elke keer verbazingwekkend. Het is een groot wonder hoe deze vrouwen zich blijven inzetten. Wat is jullie grote geheim, ik was daar zo benieuwd naar. Unieke samenwerking, onderlinge betrokkenheid, maakt dat, dat jullie blijven volhouden? De vrouwen van het project ‘Nahid’ kwamen even heel dicht bij mij in de buurt, in Werkhoven in het voormalig klooster Gods werkhof, nu ontmoetingscentrum ‘Samaya’. Janny Beekman blijft vol energie vertellen over het vrouwenhuis in KABUL, we zagen de film Nahid. Iedereen was onder de indruk en er werden vele vragen gesteld aan Raymond van het ICCO, en aan Ofram, de Afghaanse dichter, met een zeer originele visie. Trouwens NAHID is de naam van een 18-jarige verzetstrijdster tegen de Russische bezetting.
De Amsterdamse filmmakerstweeling Femke en Ilse van Velzen hebben weer een indrukwekkende film gemaakt ‘Weapons of War’ als vervolg op hun film ‘Fighting the Silence’. In ‘The Silence’ werd het verhaal verteld van de 150 duizend vrouwen die tijdens de oorlogen in het oosten van Congo zijn verkracht door militairen en opstandelingen. In deze nieuwe film zijn ze aan de mannen gaan vragen waarom ze dit hebben gedaan. Dit wordt een bijzonder jaar, de afgelopen tien jaren, Decade for Culture and Peace (20012010), worden aan het eind van dit jaar afgesloten. Ik hoop, dat we toch ondanks alles wat er ook mag gebeuren met Joke Smit kunnen zeggen, dit is een land, waar vrouwen willen wonen. Ida Wassenaar
Geloven in Vrede
Geeske Zanen:‘houd de hoop levend’ Ik ontmoet Geeske Zanen (op haar werkplek bij Haëlla Stichting, waar ze als directeur werkt. Maar ik praat met haar in haar hoedanigheid als lid van het bestuur van de YWCA (World YWCA). Waar staat YWCA voor? Vertel er eens Als jongere kreeg je iets over. niet bepaalde taken, YWCA staat voor Young Women’s Chris- omdat je jong was, tian Association. We zijn als internatio- maar je werd uitgenale vrijwilligersorganisatie actief in kozen omdat je bepaalde capaciteiten meer dan 120 landen, bereiken 25 mil- had. Van hieruit ontstonden hele leuke joen vrouwen en meisjes. In Nederland dingen. zijn we vrij klein, het ledenaantal is af- W: De vrouwenagenda staat voorop. In genomen, maar het aantal vrijwilligers een gemengde groep zie je toch vaak een groeit de laatste jaren weer. Er zijn nu verschuiving, waardoor de vrouwen350 vrouwen en meisjes in Nederland agenda op de achtergrond raakt. (Er zijn bezig met nationale en internationale in Nederland trouwens ook af en toe projecten. We zijn 150 jaar geleden op- mannelijke vrijwilligers en er zijn ook gericht in Engeland vanuit de vrouwen- projecten met een gemengde groep.) beweging. Vrouwen wilden onderling C: Is in Nederland vertaald als ‘ontstaan (vanuit hun christelijke achtergrond) iets uit een christelijke basis, en open voor doen voor hun omgeving. andere religies’. We hebben het ook over Y: Voor Nederland betekent “jong” dat geloof en spiritualiteit, maar je hoeft niet de YWCA een platform biedt aan jonge perse christelijk te zijn. De vorige voorvrouwen en meisjes, om zich te ontwik- zitter was bijvoorbeeld een moslima. Het kelen. ‘Young women’ is leidend: we kij- ouderwetse zieltjes winnen zit er niet in, ken altijd of er jonge meiden zijn die maar vanuit de christelijke oorsprong is betrokken kunnen worden ook op het ni- er is wel een link met christelijke organiveau van beslissen. We laten ze ervarin- saties. Wereldwijd zie je dat de C wel begen opdoen om te kunnen groeien. langrijk is omdat christenen daar vaak in Een aantal jaren geleden was er in Ne- de minderheid zijn en dus meer aan die C derland een soort hiaat in leeftijd tussen hechten. vrouwen die betrokken waren en de jongeren. We zijn eerst begonnen met elkaar Wat doen jullie zoal? te praten en vervolgens jonge vrouwen in In Nederland hebben we ons bijvooreen interim-bestuur te laten zien wat ze beeld bezig gehouden met VN resolutie wilden en konden. Dit jonge bestuur 1325. Het gaat ons vooral om de eigen heeft samen met oudere leden vorm ge- rol als vrouw in het eigen gezin en in de geven aan een omslag. eigen omgeving. 2
Geweldloos communiceren – hoe doe je dat eigenlijk? Hoe accepteer je jezelf hoe je bent, hoe houd je alle ballen in de lucht? Het is niet altijd makkelijk om met alle idealen van vandaag te leven. We zijn gericht op vrouwen hier, maar met een internationale link vanuit solidariteit.
werking met ICCO, Cordaid en IKV/Pax Christi. Doel van deze actie is bewustwording in Nederland over wat in Palestina eigenlijk gaande is. Voor wie gelden de mensenrechten?. De herplanting van olijfbomen is eigenlijk een symbool: ‘houd de hoop levend’. Maar ook een boodschap aan de politiek: Hoe kijken we vanuit Nederland eigenlijk naar Israël en naar mensenrechten? We richten ons op solidariteit met de Palestijnse bevolking en op beeldvorming in Nederland. Van oudsher wonen daar drie groepen: joden, christenen, moslims. Wij kijken altijd vanuit mensenrechten: wat daar gebeurt, dat kan niet. Zo mogen
Plant een olijfboom Een ander voorbeeld is de olijfbomenactie in Palestina. Deze is gestart door de YMCA(Young Men’s Christian Association en YWCA (Young Women’s Christian Association) daar ter plaatse en vanuit hier verder uitgewerkt, in samen3
er geen olijfbomen worden ingevoerd naar Gaza, die staan namelijk op de lijst van gevaarlijke goederen. Begrijp jij dit? Daar vragen we aandacht voor. We zijn niet tegen Joden of voor Palestijnen, maar voor mensenrechten. Het kan me niet schelen, wie ze overtreedt. De muur is door het internationaal recht afgekeurd, we zijn dus tegen de muur. Het is een moeilijk conflict, dat ook gevoelig ligt in Nederland. Daarom komen wij altijd terug op mensenrechten. Het is een ingewikkeld probleem en er is veel angst, daar moet aandacht voor zijn. Wij kunnen niet de oplossing bieden als YWCA, die moet uit de regio zelf komen. Maar het is wel belangrijk om solidair te zijn. Uitstralen dat er hoop is. Dat is wat wij doen.
aandacht te krijgen voor het thema tijdens één week. De politie van Utrecht heeft bijvoorbeeld die week aangegrepen om aandacht te geven aan huiselijk geweld. Het was best lastig, om dat ineens met alleen maar vrijwilligers te doen, nadat de subsidie was weggevallen. Maar inmiddels is huiselijk geweld een thema geworden. Verschillende groepen of instanties sluiten hierop aan met activiteiten. Zo doet iedereen iets aan een thema. Hoe ben jezelf terechtgekomen bij YWCA? Mijn oma is indertijd al actief geweest voor de YWCA en mijn moeder ook. Ik weet eigenlijk niet anders dan dat de YWCA bestaat. Mijn oudste zus en ik deden al op vrij jonge leeftijd mee. Het grappige is dat ook mijn jongste zusjes, die eerst daar niet voor gekozen hadden, nu op basis van hun ervaringen er wel bij betrokken zijn geraakt. We hebben van huis uit altijd veel meegekregen over deze thema’s, er waren altijd mensen vanuit de hele wereld bij ons thuis. De drijfveer voor mij is, dat ik ongelooflijk veel kan en mag leren binnen de organisatie en op mijn eigen manier ook veel kan geven door te zijn wie ik ben. Ik vind dat mensen de mogelijkheid moeten hebben, om zich te ontplooien. Het is fijn als dat in een ‘gezellig netwerk’ kan. Dat kon voor mij hier, op vrij jonge leeftijd, samen met iemand die zo mijn oma zou kunnen zijn. Door samen te praten is er een heel leuke uitwisseling tussen ons. Het is ook gewoon gezellig, een vertrouwde en veilige omgeving waar je op een open manier hoort over ervaringen van anderen. Het bestuurswerk is echt alleen vrijwilli-
Hoe zijn jullie gekomen bij het hoofdthema “vrouwen en leiderschap”? Dat is eigenlijk de essentie van het hele werk. Onze focus ligt op de vrouwen in de samenleving. Hoe kunnen vrouwen volwaardig participeren in de maatschappij, met aandacht voor vrede, gerechtigheid, het milieu? Heb je genoeg ervaring op kunnen doen om op een bepaald niveau te functioneren? Werken bij de YWCA kan een mooie opstap zijn, je kunt uitproberen, of het iets voor je is. Waar ligt je hart? Ik zelf heb ook het vertrouwen gekregen van de leden, om op mijn 25e de hele omslag te maken naar een nieuwe manier van werken. Door dit vertrouwen en de ondersteuning hebben we heel veel kunnen doen, ondanks dat de subsidie ingetrokken werd. Ook de week zonder geweld is opgezet om een platform te creëren, en zo meer 4
gerswerk, niemand krijgt ervoor betaald. Een keer per jaar ga ik naar Genéve om te vergaderen, de rest gaat via de mail of telefoon. Dit is mijn keuze. Voor mijn functie bij Haëlla stichting als directeur ben ik uitzonderlijk jong. Zonder de ervaring bij YWCA had ik deze positie nooit gekregen. Ik heb zelf de kansen gegrepen bij de YWCA en kreeg ook het vertrouwen. Het moet wel uit jezelf komen, je kunt niet kiezen uit een draaiboek dat klaarligt. Als je wilt kun je heel veel doen binnen zo’n organisatie, maar het ligt wel aan jezelf. Het leuke is dat er ook de ruimte is om iets een poosje te doen. Oudere vrijwilligers laten de ruimte om het anders te doen of nemen juist een coachende rol op zich. Zo hebben we bijvoorbeeld eens spontaan besloten om een Europees seminar te organiseren over vrouwenhandel. Dat was een hele klus, maar wel een mooie ervaring.
zelf in je eigen omgeving doen? Of gebruik maken van elkaars netwerk. Het is mooi om te zien, hoe mensen op hun manier goed bezig zijn. Wat is bij jullie handig gebleken voor het verjongen van de organisatie? Dit zijn een aantal punten: 1 Je begint met een keuze te maken voor je bestaansrecht van je organisatie. 2 Staan we open voor het doorgeven van het stokje? Er is een tijd van komen en van gaan. 3 Straal vertrouwen uit dat de ander het op een andere manier ook goed kan doen 4 Sta elkaar toe om fouten te maken, daar leer je van 5 Zorg voor een geleidelijke verjonging van het bestuur: als iemand van 62 weggaat, zet er dan liever iemand van 50 dan van 29 neer. Anders wordt de stap erg groot 6 Verwacht niet levenslange binding van mensen, maar zorg voor dynamiek door mensen binnen te halen vanwege hun capaciteit op een gebied, vanwege een thema, voor een beperkte periode 7 Wees duurzaam, dus denk ook aan de toekomst van de organisatie, als het nog goed gaat. 8 Geef kennis door, we zijn nu bijvoorbeeld aan het denken over een ‘spoedcursus vrouwenrechten’ voor onze jonge vrouwen, die daar niet zoveel van af weten.
Zie je mogelijkheden om iets met Vrouwen voor Vrede samen te doen? Ik zie altijd mogelijkheden. Participatie in de dingen die we doen, elkaar beter op de hoogte houden van activiteiten. Kennis verspreiden. Ik kan me ook voorstellen dat we op een bepaald gebied een soort klik hebben, waardoor we bij elkaar kunnen aanhaken. Ik vindt het leuk dat iedere groep bezig is met de eigen dingen met daarnaast de meerwaarde van iets samen doen, en dan niet met de intentie van lid worden, zoals dat vroeger wel eens was. Wat houdt jullie bezig? Wat kunnen we samen doen? Milieu zou kunnen, ook met het oog op vrouwen en mensenrechten. Hoe zitten mensenrechten verweven in het milieu, wat kun je
Er zou nog veel meer gezegd kunnen worden. Maar ook op de website vind je veel informatie. http://www.ywca.nl en www.worldywca.org Sigrid Hutter 5
Teleurstellende Klimaattop in Kopenhagen e wereld hoopte op een eerlijk en effectief klimaatakkoord in Kopenhagen, maar kreeg een beschamend slap politiek statement, waarmee de wereld sinds de klimaattop in Bali van twee jaar geleden op hoofdpunten nauwelijks is opgeschoten. Kostbare tijd is daardoor verloren gegaan, waarin het klimaatprobleem alleen maar groter is geworden.
D
Kopenhagen Flood “Kopenhagen is verworden tot een schijnvertoning,” zegt woordvoerder Willem Verhaak van Milieudefensie vanuit Kopenhagen. “Dit is een schoffering van de miljoenen mensen in ontwikkelingslanden die nu al lijden onder klimaatverandering. Als de rijke landen, die verantwoordelijk zijn voor deze mislukking, niet snel stoppen met hun politieke spelletjes, zal Tuvalu nog deze eeuw letterlijk verdrinken. Het hoopvolle momentum in Kopenhagen is verprutst. Dat is onvergeeflijk. Toekomstige generaties zullen hierop met woede en schaamte terugkijken.”
Houdgreep Het mislukken van de klimaattop is met name te wijten aan de manier waarop de rijke landen de onderhandelingen in een houdgreep hielden. Ze kwamen niet met serieuze voorstellen voor reducties en klimaatfinanciering, maar vroegen de arme landen, die niet de oorzaak van het probleem zijn, wel om allerlei toezeggingen te doen. Verhaak: “De VS, die met een volstrekt ontoereikend reductiedoel kwamen, treft de grootste blaam. De EU had in Kopenhagen haar doelen moeten optrekken naar minimaal dertig procent om de onderhandeling in beweging te krijgen."
Niet alleen de arme landen zijn de dupe, ook Nederland ontkomt niet aan de gevolgen van het broeikaseffect. Het huidige gebrek aan ambitie leidt tot opwarming van de aarde van drie tot vier graden. Willem Verhaak: “ Onherroepelijk gevolg hiervan is het afsmelten van de Groenlandse ijskap, wat op termijn een zeespiegelstijging van vijf tot zes meter tot gevolg heeft. Zelfs de beste Nederlandse waterbouwkundigen kunnen daar geen dijken tegenop bouwen.”
6
Dat de rijke landen landen hun verantwoordelijkheden op deze manier hebben ontdoken, heeft veel kwaad bloed gezet bij de G77 en China. Van de ontoereikende financiele toezeggingen voor een klimaatfonds moet bovendien ook nog blijken of die niet vooral een sigaar uit eigen doos zijn. Willem Verhaak: “De rijke industrielanden beseffen onvoldoende dat zij de vervuilers zijn die moeten opdraaien voor de enorme kosten die ontwikkelingslanden oplopen door klimaatverandering. Daardoor is dit helaas het tandeloze akoord geworden waarvoor we al bang waren.”
dat hoeft ook niet: er zijn zoveel landen, bedrijven, gemeenten, mensen die er wel klaar voor zijn.”
Klimaatwet Minister Cramer heeft uit Kopenhagen niet kunnen halen wat ze wilde, maar ook in Nederland kan zij nog een hoop werk verzetten om koplopers te ondersteunen. Te beginnen met de invoering van een Klimaatwet, en de stimulering van duurzame energie. Verhaak: "Laat Cramer haar voornemens om het Nederlands klimaatbeleid aan te scherpen snel in praktijk brengen."
“Wereldleiders moeten snel bij zinnen komen en simpelweg doen wat de wetenschap zegt dat nodig is,” zegt Verhaak. “Deze top is een mislukking, maar bij de pakken neer gaan zitten is geen optie, en
Demonstratie in Kopenhagen, een vrolijke, indrukwekkende happening Namens WILPFinternational nam ik als geaccrediteerde NGO deel aan de conferentie. De WILPFdelegatie bestond vooral uit vrouwen uit de Scandinavische landen, plus een enkeling uit de UK, uit Australië en ik mocht erbij zijn namens WILPFNederland.
7
De Noorse Edel Beukes, die zich onvermoeibaar inzet voor WILPF en Milieu, had een ‘side-event’ georganiseerd samen met een paar andere organisaties over DON’T NUKE THE FUTURE:Kernenergie is niet de oplossing. Doordat ik pas vrijdag kon vertrekken, en vervolgens twee uur in de rij moest staan om binnen te komen, kwam ik juist op tijd om het slot van de (heftige!) discussie te zien.
Maandag en dinsdag weer naar het Bellacenter, dat lastig te bereiken was doordat de politie probeerde vat op de chaos te krijgen. Wat er vooral aan de hand was buiten het officiële diplomatieke onderhandelen: het klimaat is al heftig aan het veranderen, koraalriffen verdwijnen, en 500 miljoen mensen zijn ervan afhankelijk voor hun voedselvoorziening, de gletsjers van de Himalaya verdwijnen en 1,3 miljard mensen zijn ervan afhankelijk voor hun water en dus ook voedsel. 70% van de rampen wereldwijd, zijn nu ontstaan door het (veranderende) klimaat. Daar zijn heel veel ‘civil society’-groepen mee bezig. Er gebeurt al heel veel, vaak nog wel te ongecoördineerd en daardoor niet zo efficiënt, maar toch“Als de regeringen het niet doen, doen we het zelf wel”
De grote demonstratie, die in het nieuws kwam door de rellen, was in wezen (toen de relschoppers eruit waren gehaald) een vrolijke, indrukwekkende happening: geschat werd dat er 100-duizend mensen meeliepen van het centrum naar de locatie van de conferentie. De sfeer was die van de grote demonstraties tegen de kruisraketten.
Women as agents of change Vrouwen die het zwaarst getroffen worden door klimaatverandering in ontwikkelingslanden representeren ook een cruciaal onderdeel van de oplossing. Zij zijn ‘agents of change’ bij voldoende financiële en technische ondersteuning vanuit het westen. Ook in Europa moeten vrouwen hun verantwoordelijkheid nemen als ‘agents of change’ door een rol te spelen in het aanwakkeren van het bewustzijn en de toewijding aan veranderingen in levensstijl die nodig zijn voor een low-carbon economie.
De volgende dagen heb ik me als ‘waarnemer’ door de chaos bewogen, en drie dagen diverse ‘side-events’ bezocht, zondag in het KlimaForum, waar vooral jonge mensen rondliepen, en vooral op de grond zaten, om de koude buiten te ontlopen. Onduidelijk programma ook hier (Chaos was het overal!) maar ik heb Vandana Shiva horen spreken! 8
En ook: ‘Women are agents of change!’. En moeten veel meer aangesproken worden.
we het moeten hebben: dat de EU haar bijdrage vergroot MITS anderen dat ook doen, we zouden juist meer moeten doen naarmate de anderen achterblijven. Het oude denken in machtsblokken is nog te sterk. Dat zorgen voor minder CO2 vooral ieders eigen belang is, wordt ook nog niet ingezien door de onderhandelaars, het zijn net jongetjes die samen een klus moeten doen, maar liefst het harde werk aan de anderen overlaten.
Klimaatverandering en vrede Wat was daar voor ons te leren? Het verband tussen klimaatverandering en vrede werd niet of nauwelijks gelegd, ik zag er geen vredesbeweging actief, het verband met vrouwen wel, vrouwen moeten/ mogen/kunnen de problemen oplossen (hopen we). De noodzaak van verandering ziet iedereen, behalve degenen van wie
Loes Pihlajamaa
De Wereldwuuf is mooi geworden p een dag belandt een mail in mijn mailbox met de boodschap “Ja , de Wereldwuuf is mooi geworden!”. Afzender mij onbekend. Bijna had ik hem mopperend verwijderd samen met de overige ongewenste post, maar iets weerhield me. Vooral het beeld dat spontaan ontstond: Een Wereldwuuf? Ik dacht aan een soort beest, een hond of zo, in ieder geval met een hoog aaibaarheidsgehalte. Want hij (waarom niet zij, eigenlijk?) was tenslotte toch mooi geworden?
O
Toen daagde iets van herkenning: de mail bleek afkomstig uit Zeeland en was gewoon verdwaald. Een tijd geleden had ik een mailwisseling met de Zeeuwse Wereldvrouwen en zij zaten hier achter. Dat was snel opgehelderd. Maar nu was mijn nieuwsgierigheid gewekt en wilde ik de Wereldwuuf toch echt zien! Na een paar dagen plofte zij door de brievenbus en bleek een magazine . Een echt glossy magazine, éénmalig uitgegeven ter gelegenheid van het 10-jarig
bestaan van de Zeeuwse Wereldvrouwen. Met prachtige foto’s, minstens zo prachtige opmaak en afwisselende, boeiende verhalen van verschillende vrouwen. Eén thema komt vaak terug in de kleurrijke verhalen en foto’s: samen eten, samen koken. Maar dat staat symbool voor elkaar ontmoeten in een heel diverse groep, elkaar steunen, elkaar leren kennen. Waar soms vriendschappen uit ont9
staan. Tussen de “Als je gekomen bent om mij te helpen dan den dat ze graag Nedermooie foto’s lees ik verspil je je tijd. Maar als je gekomen bent lands wilden leren en over rust en diversi- omdat jouw bevrijding met de mijne ver- niet hele dagen in het teit, werkervaring op- bonden is, laten we dan samenwerken. asielzoekerscentrum of doen, soms vriendin- (Lilla Watson, een Aboriginal vrouw in alleen in huis wilden zitAustralië.) nen worden en vooral ten, ging het bij mij metveel plezier. Over‘wereldmeiden’ en ‘we- een borrelen. Binnen het sociaal cultureel reldgrootmoeders’. Over ‘thuis in Zierik- werk kreeg ik de mogelijkheid om iets op zee’, maar ook over ‘met één been hier en te zetten, met hulp van een paar vrijwilmet één been daar’. ligsters. Samen koken en eten daar begon het in Meestal zit achter een zo mooi blad over- 1999 mee. Alle activiteiten die we met elheidssubsidie van één of ander project, kaar organiseren zijn middel tot ontmoemaar in dit geval is dat niet zo. De over- ting en samenwerking. Samen leren, heidssubsidie was namelijk juist stopge- samenwerken, is het geheim van ons rezet. Gelukkig hebben de Wereldvrouwen cept en diversiteit is onze kracht! Dankzij elders ondersteuning gevonden voor de dat recept is ons werk uitgegroeid tot de komende drie jaar en als je het mij vraagt, organisatie Zeeuwse Wereldvrouwen, hebben ze deze heel goed ingezet. met als prachtig resultaat onze glossy Wereldwuuf. Net had ik het boek “De storm”gelezen. Zoals in het voorwoord staat: het was Wat een ander beeld van Zeeland ont- voor ons een uitdaging om ‘het gevoel’ stond er nu! En ook de vraag: Wat maakt, van tien jaar Wereldvrouwen in beeld te dat dit prachtige initiatief juist op Schou- brengen op een eigentijdse manier. De wen-Duiveland kon ontstaan? Dat vraag cover spreekt voor zich!” ik aan Jessica Stein (initiatiefneemster en Sigrid Hutter secretaris). “Dit werk komt voort uit mijn betrok- Inderdaad, de Wereldwuuf is mooi gekenheid met vrouwen. Sinds 1983 tot op worden. En je kunt haar bestellen. heden ben ik bezig met vrouwenrechten. Maak € 6,- (voor magazine incl.verzendIk schreef erover als freelance journaliste kosten) over op bankrekening 4793983 en was actief in allerlei groepen en heel t.n.v. Stichting Zeeuwse Wereldvrouwen vaak als trekster.Terugkijkend op de eer- o.v.v. Wereldwuuf. Vermeld uw naam en ste intensieve jaren borrelt een warm ge- adresgegevens. U ontvangt Wereldwuuf voel bij me op. Ik heb toen ontdekt, hoe zo spoedig mogelijk thuis. ontzettend inspirerend en waardevol het En een wuuf is gewoon een Zeeuws wijf. is om met deskundige, nieuwsgierige, Maar ook waardevol-uitgesproken-unileuke vrouwen samen te werken. En wat verseel-feministisch). leerden we veel van elkaar! http://www.zeeuwsewereldvrouwen.nl/ Dus toen ik eind jaren ’90, vluchtelingenvrouwen ontmoette en zij mij vertel10
Recept Wereldvrouwen Hoofdbestanddeel Een dozijn vrouwen (meer mag ook) uit alle windstreken van de wereld, inclusief Nederland Basisingrediënten: Een flinke portie gastvrijheid Een eetlepel belangstelling Een kilo verdraagzaamheid Een glas vol inlevingsvermogen Maak het geheel op smaak met: Een pond humor Een onsje zelfspot Een handje teamspirit En een snufje gevoel voor avontuur Bereidingswijze Leg alle ingrediënten bij elkaar op uw mooiste schotel, garneer het geheel met een fraaie versiering van plezier, vriendschap en liefde. Een smakelijke maaltijd gewenst!
Uithuwelijking van jonge meisjes in ontwikkelingslanden n veel ontwikkelingslanden worden meisjes nog steeds op jonge leeftijd uitgehuwelijkt. Miljoenen meisjes die nu tussen de 10 en 17 jaar zijn, zullen voor hun 18e getrouwd zijn. Het gevolg van uithuwelijking is dat meisjes hun school of opleiding niet afmaken of op jonge leeftijd zwanger raken, terwijl zij zelf nog een kind zijn. Dit moet stoppen! Plan Nederland heeft nu een petitie online staan tegen het uithuwelijken van jonge meisjes. Meer dan 20.000 mensen hebben al getekend. Plan Nederland zal de petitie aanbieden aan de secretaris-generaal van de Verenigde Naties Ban Ki-Moon.
I
In ontwikkelingslanden komt het veel voor dat jonge meisjes worden uitgehuwelijkt. 100 miljoen meisjes in ontwikkelingslanden die nu tussen de 10 en 17 jaar zijn, zullen voor hun 18e getrouwd zijn. Het gevolg van uithuwelijking is dat meisjes hun school of opleiding niet af-
Because I am a Girl Campagne Plan Nederland komt op voor meisjes wereldwijd. Plan zorgt ervoor dat ze naar school kunnen en leert hen op te komen voor hun rechten. Zo krijgen meer meisjes de kans op een betere toekomst in 2010.
11
maken en op jonge leeftijd zwanger raken. Op den duur zal dit een gebrek aan economische, politieke of sociale zelfstandigheid voor de meisjes betekenen.
desh, 47% in Mali, 46% in Mozambique, 46% in Guinnee, 40% in Nepal, 38 % in India en 38% in Burkina Faso.
Hoe is het eigenlijk mogelijk dat jonge meisjes zo vroeg trouwen? Er zijn meerdere factoren waarom dit nog steeds gebeurt. In veel ontwikkelingslanden zijn burger- en geboorteregistratiesystemen vaak slecht, waardoor geboortebewijzen afwezig zijn. Vaak worden meisjes niet aangegeven bij de burgerlijke stand waardoor zij “illegaal” door het leven gaan en geen wettelijke rechten hebben. Bovendien is de exacte leeftijd van het meisje dan ook onduidelijk, waardoor er ook geen bezwaar kan worden gemaakt tegen het feit dat zij te jong zou zijn om te trouwen. Zo kan de religieuze wetgeving van de gemeenschappen het uithuwelijken van jonge meisjes toestaan of is een adequaat wetgevingssysteem afwezig, waardoor terechtstellingen van zaken als kinduithuwelijking niet plaatsvinden. Uithuwelijking van een meisje op jonge leeftijd is een schending van haar kinderrechten, zoals het recht op participatie of vrije meningsuiting.
Early marriage. Waarom? Early marriage is een begrip dat wordt gebruikt bij meisjes die al op jonge leeftijd worden uitgehuwelijkt, veelal in de leeftijd tussen 12 en 24 jaar. In ontwikkelingslanden komt early marriage vooral voor in grote, arme gezinnen. In deze gezinnen hebben zowel de ouders als de dochter geen onderwijs genoten. Uithuwelijking is binnen hun cultuur een traditie en wordt nog altijd geaccepteerd. Ouders huwelijken hun kinderen uit omdat zij hopen hun dochter zo financiële en sociale zekerheid te geven. Bovendien betekent het ‘weggeven’ van een dochter financiële ontlasting van het eigen gezin. Voor de familie van de man is de jonge bruid vaak een aanwinst, omdat zij huishoudelijk werk kan verrichten en vroegtijdig de familie kan uitbreiden. Bovendien sluit een jonge, maagdelijke bruid HIV-infectie voor de echtenoot uit. Uithuwelijking van jonge meisjes komt vooral in Azië en Afrika voor. In ZuidAzië is 48% van de meisjes al voor hun 18e getrouwd, in Afrika 42% en in Latijns Amerika en de Caribbean 29%. Specifieker zijn de volgende cijfers die het aantal meisjes aangeven die getrouwd zijn in de leeftijd van 15 tot 18 jaar: 60% in Niger, 48% in Chad, 48% in Bangla-
Gevolgen voor het meisje Het uithuwelijken van meisjes op jonge leeftijd heeft negatieve effecten op hun ontwikkeling. Uithuwelijking gebeurt namelijk vaak tegen de zin van de meisjes in. Zij hebben geen kans om verliefd te worden en worden al op jonge leeftijd als getrouwde vrouw beschouwd, terwijl ze
12
nog van hun jeugd zouden moeten kunnen genieten. Op jonge leeftijd wordt er al van hen verwacht hard te werken, het huishouden te runnen en hun man te behagen. Ook zullen deze meisjes geen onderwijs meer kunnen volgen omdat ze getrouwd zijn, waardoor zij worden belemmerd zich verder te ontwikkelen. Ook komt huiselijk geweld voor en hebben zij niet de vaardigheden of mogelijkheden hieraan te ontkomen.
voor zowel meisjes als jongens. Uit onderzoek is gebleken dat vrouwen die minstens zeven jaar lang naar school zijn geweest, gemiddeld vier jaar later trouwen en twee kinderen minder krijgen dan meisjes die hier geen kans voor hebben gehad. Het publieke debat moet op gang gebracht worden om de taboes rondom early marriage in ontwikkelingslanden bespreekbaar te maken. De media en kunst kunnen hier een grote rol in spelen. Iedereen die in de zorg- of justitiële sector werkt moet voorlichting krijgen over dit probleem. Opvoedingscursussen kunnen hier ook een bijdrage aan leveren. Daarnaast is het belangrijk dat al getrouwde meisjes voldoende ondersteuning krijgen en aanspraak kunnen maken op hun rechten.
Een ander ernstig gevolg van jong trouwen is zwanger- en moederschap op jonge leeftijd. Vaak krijgen de meisjes binnen een jaar een kind. Het krijgen van kinderen op een te jonge leeftijd kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid van het meisje en zorgen voor problemen tijdens de zwangerschap. Zo is het bekken van een jong meisje nog niet volgroeid en levert dit tijdens de bevalling de nodige problemen op. Dit kan zelfs leiden tot chronisch urineverlies. Ook lopen zij het risico al op jonge leeftijd besmet te worden met het HIV-virus. Vaak slaapt de man buiten de deur omdat zijn eigen vrouw nog niet goed in staat is om haar man seksueel te bevredigen.
Meisjes van nu zijn de jonge zelfstandige vrouwen van later, mits zij de kans krijgen zichzelf te ontplooien. Trouwen op minderjarige leeftijd is niet bevorderlijk voor de belangrijke overgangsperiode van kind naar volwassene. Help daarom mee om uithuwelijking van jonge meisjes te stoppen. Teken de petitie op: www.plannederland.nl/petitie/main.do
Tegengaan van uithuwelijking Om uithuwelijking aan te kunnen pakken is het van belang dat wetten worden nageleefd en men zich bewust is van de rechten van meisjes. De nationale wetgeving moet in het hele land op orde worden gebracht, en worden nageleefd. De diepgewortelde cultuur en tradities zullen moeten veranderen. Een van de belangrijkste aanbevelingen om early marriage aan te pakken is scholing en opleiding 13
Mama Cash weer in actie voor de vrouwenrechten De rechten van vrouwen en meiden worden wereldwijd op grote schaal geschonden. Daarom voert Mama Cash van 10 december tot en met 8 maart de campagne Go Wild for Women's Rights. Met de opbrengst van deze campagne steunt Mama Cash organisaties die zich met hart en ziel inzetten voor vrouwen- en meidenrechten. Verzin een wilde actie en vraag je vriendinnen, vrienden, familie en collega's om je te sponsoren. Geef een etentje. Loop een marathon. Organiseer een vrouwenfilmavond. Ruim je zolder op en verkoop je oude spullen. Nodig je vrienden uit voor een high tea. Houd een wijnproeverij. Stop met roken. Doe mee op www.88dagen.nl ander geweld tegen vrouwen vroegtijdig op te sporen. WRIP helpt de vrouwen en meiden zo nodig om hun zaak voor de rechtbank te brengen.
Moedige vrouwengroepen Mama Cash steunt jaarlijks ongeveer 100 vrouwenorganisaties die zich met hart en ziel inzetten voor vrouwen- en meidenrechten. Hieronder een paar voorbeelden
In augustus 2009 behaalde een 10-jarig meisje met behulp van WRIP een overwinning die als inspiratie en voorbeeld kan dienen voor vele andere zaken. Het Hoger Gerechtshof van Kenia bepaalde dat zij haar op handen zijnde besnijdenis kon weigeren.
Vrouwenbesnijdenis voorkomen in Kenia Het Women Rights Institute for Peace (WRIP) in Kenia beschermt meiden tegen vrouwenbesnijdenis en komt op voor de vrouwen die slachtoffer werden van het geweld dat uitbrak na de verkiezingen van eind 2007.
Meiden weer naar school in Pakistan De Pakistaanse groep Sindh Community Foundation luistert naar wat meiden in de Pakistaanse provincie Sindh nodig hebben, bedenkt samen met hen oplossingen en laat deze door de meiden zelf uitvoeren. Deze aanpak leidde tot het oprichten van lokale meidengroepen die zich inzetten voor het verbeteren van hun eigen situatie.
WRIP leidt lokale vrouwen op om geplande besnijdenissen van meiden en
Meiden uit het dorp Ghandio Goth be14
De acties van ATC zijn gericht op het aanpakken van geweld, armoede en werkeloosheid. Het centrum heeft inmiddels een netwerk van zo'n 150 vrijwilligers om zich heen verzameld. Met z'n allen zorgen zij voor trainingen en workshops, zelfhulpgroepen, lobby-campagnes en jongerenprogramma's. Zo pakken ze vrouwenhandel aan bij de basis. Investeer ook in vrouwenrechten!
haalden een groot succes toen ze hun ouders aanspraken op de gewoonte om meisjes na hun tiende jaar van school te halen. Ze pleitten voor het recht van àlle kinderen op onderwijs. Vier meiden mochten weer terug naar school en bovendien werd in het dorp een centrum geopend waar de ongeletterde moeders van de meiden alsnog kunnen leren lezen en schrijven.
Vrouwenhandel bestrijden in Servië In 2004 richtte een groep jonge activistes in Servië het Anti Trafficking Center (ATC) op. Zij strijden tegen mensenhandel en richten zich in tegenstelling tot veel andere organisaties niet alleen op de handel zelf, maar ook op de problemen die aan de basis van mensenhandel liggen.
WereldMars voor Vrede en Geweldloosheid ten einde
Na een reis van 200 duizend kilometers, door 400 steden in 90 landen arriveerde het internationale team van de Wereldmars op 2 januari in Argentinie. Zo’n 20.000 mensen waren in het Park voor ‘Study and Reflection Punta de Vacas’, wat ligt in de bergen op de grens van Chili en Argentinië.
15
WILPF Werkplaats over Afghanistan p 30 januari jl. was de Werkplaats geheel gewijd aan de situatie in Afghanistan en het internationale beleid. Janne Poort-van Eeden leidde het gesprek van 18 vrouwen uit WILPF en Vrouwen voor Vrede. Informant was Ofram Badakshani (foto), student politicologie aan de Vrije Universiteit en voorzitter van een organisatie van Afghaanse jongeren in Nederland. Het was een oriënterend gesprek, er ging veel over de tafel en ik probeer daarvan op drie punten kort verslag te doen.
O
internationaal overeengekomen kiessysteem met quota voor vrouwen. Maar de praktijk is nog steeds: de mannen gaan in alles voor, er heerst een regiem van macht, stammen en ja-knikkers en er is nauwelijks een wettelijke basis om dat te veranderen. Vrouwen bestaan eigenlijk niet, de meesten zijn nooit naar school geweest, in de gewesten zijn zij onbekend met hun mogelijkheden en rechten. Dat is geen reden om stil te blijven zitten. Er is een kern van vrouwen die verandering kan bewerkstelligen, hoe klein ook. Badakshani vindt dat er blijvend opgeroepen moet worden tot scholing en werk. Er moeten voorwaarden gesteld worden aan een voor vrouwen inclusieve (beginnende) democratie. De internationale gemeenschap moet daar duidelijk in zijn. De slachtoffercultuur en de afhankelijkheid (‘laat de VN de weg maar repareren…’) moeten verdwijnen. Ook een koloniaal verleden is geen excuus om zelf niet vooruit te willen komen.
Hoe is de werkelijkheid van Afghanistan te beschrijven en te begrijpen? Staatkundig, geografisch en qua bevolkingsgroepen is Afghanistan verre van een eenheid. We moeten denken aan een ingewikkelde wereld van gewesten, stammen en talen. De constitutionele basis die binding zou moeten geven is wel in ontwikkeling, maar nog heel erg zwak. Badakshani schetste de sinds eeuwen diep gewortelde Arabische cultuur en de strenge vorm van de heersende islam. In die geschiedenis ligt zijns inziens de oorsprong van het ontbreken van een gevoel voor maatschappelijke verbanden tussen mensen. Evenzo is er tekort aan gevoel voor sociale ethiek en de wil om vooruit te gaan, terwijl er geen groep is die geen hulp nodig heeft. Hij werkte dat in het gesprek uit voor vrouwen en jongeren. Is er toekomst, welke toekomst? Vrouwen. Er zitten 60 opgeleide vrouwen in het parlement, als gevolg van een 16
Jongeren. Aan de ene kant maken de jongeren deel uit van die cultuur en zijn zij gehecht aan de stamverbanden, aan de andere kant willen ze ook kansen krijgen op een eigen ontwikkeling. Zij zijn in hun opvattingen vaak verder dan de universiteiten waar ze studeren, maar ook voor hen ontbreekt het werk. De overheden hebben geen idee van een politiek van markteconomie, productie en werkgelegenheid. Mannen en vrouwen kunnen doelgericht geactiveerd worden.
Vervolgens kwamen we op de vraag of er vertrouwen heerst, wat immers de noodzakelijke basis van ontwikkeling uitmaakt. Vertrouwen, hoe klein ook, geeft durf om zaken aan de orde te stellen en daarnaar te luisteren. Bij de leesstof voor deze Werkplaats zat een brief van Afghaanse vrouwen aan de Afghaanse en internationale vertegenwoordigers op de conferentie in Londen . Een glashelder programma van vijftien eisen waarin alle aspecten van leven en toekomst van de vrouwen gedefinieerd zijn en waarin transparantie een sleutelwoord is. Als alle betrokken partijen dat eens konden opbrengen.
Welke aanknopingspunten zijn er wel/niet voor internationale interventie en/of assistentie? In de eerste plaats ligt er het actuele punt van samenwerking met en integratie van leden van de taliban. Onze organisaties hebben dat in de afgelopen jaren ook zo gesteld. Badakshani is daar beducht voor. Moeten zij opnieuw macht krijgen, gaat dat wat aan vrijheden verworven is niet ten onder? Dan is er het punt van de democratie. Een begrip waar we in het westen goed mee uit de voeten kunnen, maar dat in Afghanistan en andere landen nog ver van de werkelijkheid staat. Wetgeving, rechtspraak, macht en controle van de macht. Welke vormen van politiek en bestuur zouden mogelijk en passend zijn? Problemen liggen in de hiervoor al besproken ingewikkelde werkelijkheid en in de illusie dat de mensen die in Afghanistan leven een eenheid vormen. Misschien zou er ooit een federaal staats- verband gesticht kunnen worden, maar etniciteit zou daarin ernstige vormen kunnen aannemen.
We moesten de bijeenkomst besluiten op het moment waarop we de wezenlijke vragen voor de opinievorming in onze organisaties voor ogen kregen. Over Nederlands weggaan en/of blijven en in het laatste geval, wat dan te doen. Over onze eigen rol. Over het vrouwenhuis NAHID in Kabul, waarover Janny Beekman een korte film vertoonde. Onze laatste opmerkingen gingen over steun aan de stichting van vrouwenhuizen in tien provincies. Over nieuwe vormen van Nederlandse steun, aan bestuur en maatschappij, niet in Uruzgan maar in het noorden, concreet. Hopelijk gaat het beraad in onze organisaties verder. Lies Jansen Leesadvies: Farah Karimi, Slagveld Afghanistan. Uitg. Nieuw Amsterdam, 2006 Ahmed Rashid, Taliban. Olympus Pockets, 2006
17
Mayors for Peace in IJmond In het verslag van de landelijke dag staat een klein foutje op pagina 4, dat ik hierbij even recht wil zetten. Drie van de vier IJmondse burgemeesters (Heemskerk, Velsen, Uitgeest)staan er juist positief tegenover om Burgemeester voor Vrede te willen zijn en hebben de instemming van de Gemeenteraad. De uitzondering is Beverwijk waar de burgemeester op persoonlijke titel Mayor for Peace is geworden, hij kreeg de Gemeenteraad niet achter zich. De 3 andere gemeenten blijven bij een eventueel vertrek van de huidige burgmeester als gemeente “lid”van Mayors for Peace. Net als Castricum.
eerste werkdag - kweet Dhr. F. Weerwind zich enthousiast van zijn taak door een gastles aan 2 klassen te geven op de St. Franciscusschool in IJmuiden. De kinderen maakten naar aanleiding van zijn les een werkstuk en op 2 November opende hij in de bibliotheek de tentoonstelling “VREDE IS…”met de foto’s waarop de kinderen met hun tekening staan afgebeeld. Hij vertelde daarbij dat hij open stond voor vervolgactiviteiten en daarvoor samen met ons aan tafel wil zitten. Daar zullen we natuurlijk graag op ingaan. Ineke Meintjens-Ooteman Vrouwen voor Vrede IJmond
Een mooi voorbeeld is de Gemeente Velsen. In 2008 werd de toenmalige burgemeester Dhr. P. Cammaert Mayor for Peace. Vorig jaar benaderden wij Velsen om de burgemeester te vragen een gastles te geven op een basisschool, om zo inhoud te geven aan het Burgemeester voor Vrede-zijn. Er zou in september een nieuwe burgemeester komen en op 25 september - zijn
Weer is een actieve vrouw voor vrede overleden: Peen Willet. Zij is heel actief geweest, niet alleen landelijk, maar ook in Wolvega. Ik ken haar van Wolvega. Daar was ze wat je noemt de motor van het groepje. Ik bewaar heel goede herinneringen aan haar als inspiratiebron. Dank je wel Peen, voor wat je voor Vrouwen voor Vrede hebt gedaan. Groet. Janny Beekman 18
Eigen website en CD voor Raging Grannies en wapengekletter. Al het geld dat hieraan wordt uitgegeven, kan beter worden besteed aan ontwikkeling om een duurzame vrede tot stand te brengen. Het koor van oudere vrouwen treedt op tijdens manifestaties en op uitnodiging. Met onze liederen, iedere keer weer toegespitst op de actualiteit, zingen wij over onrecht, waar ook ter wereld, maar ook over onze hoop op een veilige en vreedzame toekomst. Bij elke geschikte en ongeschikte gelegenheid!
De Raging Grannies, een gezamenlijk initiatief van Vrouwen voor Vrede en WILPF Nl, hebben onlangs een eigen CD uitgebracht. En ook beschikken de Raging Grannies nu over een eigen website: www.raginggrannies.nl. Een website die zeker een bezoekje waard is al was het maar om de teksten te kunnen inzien van een aantal liederen die op de CD staan. Deze CD biedt een keur aan liederen die we als Raging Grannies in de afgelopen jaren hebben gezongen en van plan zijn uit te breiden. Op een ludieke manier willen we misstanden in de wereld aan de kaak stellen: geweld, wapens en oorlogen, klimaatverandering en milieu, vluchtelingen en armoede. Zo staan bijvoorbeeld op de CD ook enkele ‘kerstliederen’, althans op de melodie van een kerstlied, om de boodschap voor vrede in het Midden- Oosten te verkondigen. De Raging Grannies zijn wereldwijd actief, omdat ze genoeg hebben van oorlog
Coby Meyboom, een Raging Granni De CD is te bestellen bij Vrouwen voor Vrede. Kosten € 5,-- wanneer u zelf de CD ophaalt bij het kantoor van VvV, . Wilt u de CD opgestuurd krijgen dan komen er € 2,-- aan verzendkosten bij. Bezoekadres: VvV, Schimmelpennickkade 30, 3813 EA Amersfoort / Postbus 963, 3800 AZ Amersfoort. Tel. 033-4622755, e-mail:
[email protected],
[email protected]
19
Na Fighting the Silence nu Weapon of War verkrachting als oorlogswapen e Amsterdamse filmmakerstweeling Femke en Ilse van Velzen (29) gaven eerst in Fighting the Silence (2007) gezicht en stem aan de naar schatting 150 duizend vrouwen die tijdens de oorlogen in het oosten van Congo zijn verkracht door militairen en opstandelingen. In het vervolg Weapon of War (2009) voeren daders het woord. De omvang van het geweld, en het grote zwijgen daarover in de samenleving, liet de Van Velzens niet los. ‘Waarom hebben ze het gedaan? Weten ze wel wat ze hebben aangericht? Dat kun je alleen maar aan hen zelf vragen.’
D
Femke en Ilse van Velzen gingen op zoek naar de motieven van de verkrachters tijdens de oorlogen in het oosten van Congo. Het resultaat moet het publiek raken en tegelijkertijd als educatiemiddel ter plekke kunnen dienen - ‘we stoppen niet met het onderwerp als de film af is’.
Het lijkt al bij voorbaat een kansloze missie. Met een mapje onder de arm stapt kapitein Pierre Basima op enkele rebellen af die wellicht binnenkort tot het nationale leger van Congo behoren. Ze verblijven daartoe in een zogeheten reïntegratiekamp. Nadat hij zich beleefd heeft voorgesteld aan iemand die kenne-
Ilse en Femke van Velzen met cameraman tijdens het draaien van hun film in Congo.
20
in een rivier aan het wassen waren. In woord en gebaar legt hij uit hoe ze te werk gingen. Onder bedreiging van een geweer grepen ze het slachtoffer vast en stopten haar een prop in de mond. Voor de camera wipt hij nog even enkele keren op - hier was het om te doen. ‘Ik handelde als een wild beest.’ De filmmakers hebben zich afgevraagd of ze misdadigers wel een podium moesten geven. ‘Ze hebben vreselijke dingen gedaan. Maar het rechtsysteem functioneert niet in Congo. Soldaten en rebellen zijn zwaar getraumatiseerd teruggekeerd in de maatschappij. Er wordt nauwelijks over gesproken. Je moet dan wel beginnen met aandacht, bewustwording.’ Dat zoiets in Congo nogal ingewikkeld kan liggen, blijkt verderop in de documentaire: de beminnelijk ogende voorlichter tegen seksueel geweld Basima biecht zes verkrachtingen op, zijn vrouw vertelt dat hij
lijk ooit een leider was (‘mijn kolonel, mijn respect’) vertelt hij het doel van zijn komst: voorlichting over seksueel geweld. Dat een soldaat zich in het veldmoet gedragen tegenover de bevolking. Dat er straks één leger zal zijn dat heel Congo beschermt. Wantrouwen en weerzin schemeren in de ogen onder de cowboyhoeden van de aangesprokenen. Dit is niet het juiste moment om ze ontsporingen in het recente verleden voor te houden. En verenigd zijn ze nog lang niet. ‘We zijn nu niet rustig. Pak jullie spullen en verdwijn.’ Met een bezorgde blik verlaat Basima onverrichter zake het kamp. ‘Er is nog een lange weg te gaan.’ Ze volgden naast Basima ook enige tijd de gewezen Mai-Mai Alain (de naam is gefingeerd), die met hetmedicijn Haldol de herinneringen aan zijn gruweldaden probeert te verdrijven. Zijn groep vergreep zich onder meer aan vrouwen die 21
haar geregeld mishan- ‘We wilden het gewoon iets van begrip ontdelde. Waarom kwamen weten: waarom hebben ze staan? ‘Je wordt volze eigenlijk tot die beken- het gedaan?’ gens ons niet als vertenissen aan twee frêle krachter geboren. Maar ogende zussen, voorbijgangers uit een oorlog haalt het slechtste in iemand naar ver land? ‘Kapitein Basima had er belang boven. In elke oorlog wordt verkracht. In bij. Hij is bekeerd, hij voert campagne. Congo misschien wel op grotere schaal: Bij Alain kregen we het gevoel dat hij op- de vrouw is er al zeer ondergeschikt aan gelucht was dat hij het verhaal een keer de man. Maar er is geen eensluidend mokwijt kon. “Dat we blank zijn en jong, tief. Er zijn zestig gewapende groepen in werkte in ons voordeel. Onze aanwezig- Congo. Velen zien het als hun récht, na heid is niet intimiderend, er is een zekere wekenlang verblijf in het bos. Basima afstand. Dat voelt juist veiliger.” zegt: “als je tegenstander je kapot wil Ze legden contacten via lokale organisa- maken, zal hij jouw vrouw verkrachten”. ties, waarmee ze al tijdens het maken van Kasareka kent er magische krachten aan Fighting the Silence hadden samenge- toe. Na de verkrachting sneden ze borwerkt. Van de autoriteiten ondervonden sten en geslachtsdelen af en staken die in ze geen tegenwerking: de film zou het brand om zich vervolgens met de as te bewijs kunnen vormen dat de schande laten tatoeëren. Nkunda zag er echt een bespreekbaar wordt. Uiteindelijk hebben strategie in: als je veel vrouwen verze in twee periodes van vijf weken in kracht, provoceer je de overheid en onCongo vijftien soldaten en rebellen voor dermijn je het gezag.’ de lens gekregen; naast die van Alain en Basima hebben alleen de getuigenissen Weapon of War is de vierde documenvan commander Taylor van Laurent taire van IFproducties. Eerder maakten Nkunda’s CNDP en Mai Mai Kasareka Ilse en Femke - toen nog studenten Culde documentaire gehaald. ‘Nog meer zou turele en Maatschappelijke Vorming te veel van hetzelfde zijn geweest.’ Is er Bushkids over een radiostation voor jongeren in de townships van Kaapstad en, met Noa Lodeizen, Terug naar Angola over de uitzetting van drie jonge asielzoekers. ‘Intiem en integer’ zijn naar eigen zeggen de sleutelbegrippen in het oeuvre. ‘Wij zijn nu eenmaal snel begaan met het lot van anderen. En er zijn zoveel vergeten verhalen te vertellen. We proberen het altijd klein te houden: we blijven bij de betrokkenen zelf. Bij ons zul je nooit de blanke expert Stop Rape Now. Enkele congolese mannen “get aantreffen die het allemaal beter crossed’ in de actie tegen de verkrachtingen weet. Er is geen voice over. We komen 22
er ook niet zelf in voor. Dat zou een ontoelaatbare inbreuk zijn.’
keren naar het land waar ze gemaakt zijn. Film is in dit soort gevallen zo’n ongelooflijk krachtig medium.’ Dat ze afgezien van enkele fotocursussen nooit een opleiding voor beeldregistratie hebben gevolgd, zien ze niet als bezwaar. Regietips kregen ze van andere documentairemakers. ‘Produceren en organiseren is in deze discipline zeker zo belangrijk. Dat hebben we wel op onze studie geleerd, dat vinden we ontzettend leuk om te doen. We houden dan ook alles in eigen hand.We zoeken soms minder gebruikelijke oplossingen. Wij stapten tot nu toe niet naar omroepen voor financiering,wij benaderen ngo’s, mensenrechtenorganisaties bijvoorbeeld. Films kunnen ook in hun belang zijn. Dan vertel je natuurlijk dat ze wel eerst moeten worden gemaakt. Daar zijn ze best ontvankelijk voor.’ Bevat Fighting the Silence een sprankje hoop - een man neemt zijn door rebellen verkrachte vrouw weer aan -, ook Weapon of War toont dat er een weg terug is, zij het in westers perspectief een niet erg voor de hand liggende. Het komt tot een wat houterig verlopend gesprek tussen een om vergiffenis vragende Alain en een van de vrouwen die aan de rivier haar was deed. Haar verkrachting leidde tot isolement, haar verloofde heeft haar verlaten. Alains smeekbede leidt er toch toe dat zij vertelt dat ‘mijn hart aan het helen is’. Het blijft niet bij een schuldbekentenis. Als zij de ontmoetingsplek verlaat, heeft zij een schadevergoeding aan een touwtje: een speels varkentje.
Ze hebben bij het maken altijd een dubbel motief voor ogen: de film moet een publiek raken en tegelijkertijd als educatiemiddel ter plekke kunnen dienen - ‘we stoppen niet met het onderwerp als de film af is’. Fighting the Silence trekt inmiddels in een mobiele bioscoop door Congo, organisaties gebruiken de documentaire als voorlichtingsmateriaal, er zijn workshops. ‘We krijgen het vaak te horen: dit materiaal is te zwaar en te beladen voor de bevolking daar. Het is onzin. De mensen daar snappen heel goed wat er speelt. Het zijn hun buren die het verhaal vertellen, hun naasten. Daarom kunnen deze producties terug-
Rob Gollin
23
Algemene ledenvergadering vereniging Vrouwen voor Vrede Op zaterdag 13 maart wordt de Algemene Ledenvergadering gehouden in het gebouw De Expeditie, Schimmelpenninckkade 30 in Amersfoort, waar ook het secretariaat is gehuisvest. Alle leden krijgen enige tijd voor de vergadering de bijbehorende stukken thuisgestuurd. Vanaf 10:00 inloop met koffie 1 10:30 Opening en Welkom door de Voorzitter 2 Mededelingen 3 Goedkeuring jaarstukken • Jaarverslag 2009 • Jaarrekening 2009 4 Controle door de Kascommissie van de jaarrekening 2009 5 Goedkeuring plannen voor 2010 • Actieplan 2010 • Begroting 2010 6 Goedkeuring Rooster van Aftreden • Eventueel verkiezing nieuwe bestuursleden 7 Goedkeuring nieuwe werkgroep Vrouwen Vrede Video 12:45-13:30 Lunchpauze (eigen brood mee) Verder zullen de Raging Grannies zingen en zal de Nahid-film over het Vrouwenhuis in Kabul vertoond worden. Deze is gemaakt in samenwerking met de nieuwe werkgroep Vrouwen Vredesintiatieven in Beeld (VViB).
15:30 Sluiting van de vergadering; napraten met een frisje.
24
Bettiena’s bijzondere Bijbelse vrouwen Met gewoon talent en buitengewone inzet is alles bereikbaar. (Thomas Fowell Buxton) Prachtig werk moet gezien worden. Vriendin en collega fotograaf is al jaren bezig met een indrukwekkende serie over Eeuwige vrouwen in het Oude Testament. Ooit haar afstudeerproject op de FotoAcadamie Amsterdam, nu een levensproject geworden Samen met actrice en haar portretmodel Mylene zocht zij 16 jaar geleden naar een mooi onderwerp dat hun samen verbond. Het werd het Oude Testament. Zij doken in de verhalen en de eerste vrouw die werd verbeeld was Michal, de dochter van koning Saul. Na haar eindexamen onderzocht Bettiena het leven van meer Bijbelse vrouwen. Nu hangen zes beeldverhalen van Michal, Tamar, Zuleike, Miriam, Rahab en Rebecca in haar atelier in de Jordaan. ‘De vrouwen fascineren en ontroeren mij. Zij zijn als een spiegel: zij reiken mij de hand met hun specifiek vrouwelijke problemen en oplossingen. Die herken ik, ondanks een com-
pleet andere maatschappelijke context’ (website Bettiena). Bettiena is net zoals ik op latere leeftijd fotograaf geworden. Ze was danseres en toen dat niet meer ging, is zij door een cursus fotografie op de FotoAcademie gekomen. Zij fotografeert in opdracht en geeft les op diezelfde academie. En daarnaast groeit deze bijzondere Bijbelse vrouwenserie. Alleen met doorzettingsvermogen lukt het om eigen projecten aandacht te geven en uit te voeren. Helaas blijven deze projecten al te vaak liggen. Terwijl ze juist het dichtst bij ons staan. Bettiena gaat steevast door. Volg haar prachtige beeldverhalen op haar website! www.bettienadrukker.nl De fotografe Caro Bonink verrijkt ons tijdschrift regelmatig met een foto en een bijbehorend commentaar.
25
1000 Vredesvrouwen Nasra Souelem-Polisario Front (PF) Nasra Souelem, Polisario Front (PF) Westelijke Sahara Nationale Unie van Saharawi Vrouwen (National Union of Saharawi Women/NUSW Nasra Mahmoud Souelem werkt al 29 jaar als kleuterleidster in de vluchtelingenkampen in de Westelijke Sahara. Zij heeft al veel meegemaakt in haar leven, maar het ergste was toch wel dat zij haar man verloor, vier jaar na hun huwelijk. In de kampen in de Westelijke Sahara, waar haar familie noodgedwongen naartoe was verhuisd, heeft zij haar opleiding tot kleuterleidster gevolgd. Ondanks dat de situatie in de kampen verbeterd is, blijft het toch een uitzichtloos bestaan. Nasra’s inspanningen om de kinderen desondanks onderwijs te geven, vormen een investering voor een betere toekomst. Nasra Souelem heeft zichzelf tot taak gesteld om mensen ervan bewust te maken dat onderwijs belangrijk is. Zij werkt samen met plaatselijke groepen om een duurzame infrastructuur voor basisonderwijs aan de kinderen in de vluchtelingenkampen te ontwikkelen. Nasra Mahmoud Souelem is geboren als slavin in Agmar in de Westelijke Sahara. In 1976 braken er gevechten uit tussen het Marokkaanse leger, dat de streek bezet hield, en plaatselijke opstandelingen. Nasra en haar familie werden gedwongen hun huis te verlaten en te verhuizen naar vluchtelingenkampen elders in de Sahara. Toen in de Sahara de traditie van slavernij werd afgeschaft, was Nasra vrij om te leren lezen en schrij26
ven en om haar echtgenoot zelf te kiezen: dat waren twee mijlpalen in haar leven. Na de vroegtijdige dood van haar echtgenoot, heeft Nasra zich voorgenomen om haar leven te wijden aan het opvoeden van haar enige kind en zich in dienst te stellen van haar medemensen in de kampen, die zij nu als haar enige familie beschouwt. Nasra volgde de opleiding tot kleuterleidster en zo heeft zij een hele generatie Saharakinderen aandacht en onderwijs gegeven.
noemen zijn. Het is een heldendaad om in zo’n troosteloze situatie toch nog iets tot stand te brengen van een normaal leven. Naschrift: Zoals we allemaal weten, is de kwestie van de bezette Westelijke Sahara nog steeds niet opgelost en is er opnieuw een generatie kinderen bijgekomen die in een vluchtelingenkamp geboren is en op zal groeien. De organisatie van Saharawi Vrouwen (NUSW) heeft ongeveer 10.000 leden in de diverse vluchtelingenkampen, maar ook onder Saharawi’s die geëmigreerd zijn. Dankzij hulp van landen als Libië en Cuba, kunnen zo nu en dan mensen uit de vluchtelingenkampen een hogere opleiding volgen, maar vrouwen zijn ondervertegenwoordigd. Ondanks alles heeft de moderne techniek heeft ook de Sahara bereikt. Wie het verhaal van een Zeina (een ervaringsdeskundige in leven in een vluchtelingenkamp) wil lezen, die kan terecht op deze website: http://saharawiyazeina.blogspot.com/ 2007/12/saharawi-women-and-theirstruggle-for.html
Het conflict in de (Westelijke) Sahara wacht op een initiatief van de internationale gemeenschap om tot een politieke oplossing te komen. In afwachting daarvan zijn de bewoners van de vluchtelingenkampen afhankelijk van hulpgoederen, afkomstig van internationale organisaties. Maar mensen als Nasra, die de kracht hebben gevonden om groot leed te doorstaan, hebben ook zelf initiatieven genomen om de kampen om te vormen tot gemeenschappen die zelf iets produceren en in hun onderhoud voorzien. Nasra’s werk heeft misschien niet een verstrekkende invloed en is zelfs in eigen land niet erg bekend, maar dat neemt niet weg dat haar inspanning van de afgelopen 29 jaar om de kwaliteit van leven van haar volk te verbeteren, heldhaftig te
Domenica Pani
Het boek is te verkrijgen bij KONTRAST en gepubliceerd in het Engels door Scalo Publishing, Zurich, Zwitserland. Per fax te bestellen op nummer +41 (0)44 261 92 62. Het boek bevat 2200 pagina’s en 800 foto’s in zwart/wit. Harde omslag 19 x 12,5 cm Prijs: Euro 39.- (plus verzendkosten) www.1000peacewomen.org 27
In het boek 1000 Peace Women staan ook 3 vrouwen vermeld uit Haiti: Marie Carmèle Rose-Anne Auguste (Haiti) Nicole Magloire (Haiti) Paula Clermont Péan (Haiti) We hadden daar in dit nummer aandacht aan willen schenken, doch het is op dit moment nog niet bekend of deze vrouwen wel of niet slachtoffer zijn van de aardbeving. We spannen ons in om recente informatie over de drie vredesvrouwen te krijgen. Misschien in een volgende nieuwsbrief hierover meer.
Women’s Initiative Andere moedige en inspirerende initiatieven zijn te vinden op de site www.nobelwomensinitiative.org. In 2006 is door zes vrouwelijke nobelprijswinnaars voor de vrede, waaronder Rigoberta Menchu Tem, de Nobelprijs voor Women’s Initiative opgericht. De zes vrouwen vertegenwoordigen Noord- en Zuid Amerika, Europa, het Midden-Oosten en Afrika. En werken nauw samen met de media uit de hele wereld, organiseren persconferenties, schrijven persberichten etc. Ze vestigen bijvoorbeeld de aandacht op de regering van Iran die vrouwen intimideert en gevangen zet die opkomen voor vrouwenrechten. Zo vond er op 21 januari 2010 in Iran een International Campaign for Human Rights plaats als protest tegen de meer dan 1000 vrouwen die gevangen zijn genomen. Op de hierboven genoemde site staat het verhaal (ook op YouTube) van Samayeh Rashidi ( 24 jaar ), die op 19 december 2009 is opgepakt en in eenzame opsluiting in de gevangenis zit. Zij was op vreedzame manier actief in Women’s Rights work in NGO’s ( Non Gouvernementele Organisaties) en op universiteiten. Op de site kan protest worden aangetekend tegen het gevangen zetten van de vrouwen. Ook in Afrika Om eindelijk eens erkenning te geven aan de enorme inspanningen en veerkracht van de vrouwen in Afrika is een Italiaanse NGO, samen met een online tijdschrift over vrouwen wereldwijd, een actie begonnen om in 2011 de Nobelprijs voor de Vrede toe te kennen aan de Afrikaanse vrouwen. Zie "Nobel Peace Prize 2011 for African Women" op de website www.noppaw.org Doortje Kuis
28
Vrouwen voor Vrede Ridderkerk schenken ichel en Corrie Jordaan hebben veel en graag reizen over de hele wereld gemaakt. Sinds 2006 zijn zij in Gambia, West-Afrika blijven ‘hangen’, zoals ze dat zelf noemen. Zij zijn toen in het binnenland van Gambia in aanraking gekomen met honger en dorst van een derdewereldland. Eenmaal thuis, hadden zij het gevoel iets aan de situatie in Gambia te kunnen veranderen. Nu gaan zij er 3 x per jaar heen en zijn bezig voor veel mensen daar een verschil van leven te maken.
M
betere levensomstandigheden kunnen creëren voor zichzelf, hun kinderen en gezinsleden. Het gaat hier vooral om kinderen die niet meer (om welke reden dan ook) naar school kunnen, maar ook om kinderen die wel op school zitten, maar op school niet het materiaal hebben om het geleerde te kunnen oefenen. Te denken valt aan fietsreparaties, houtbewerking, naaien,
In de loop van de afgelopen jaren hebben zij o.a. schoolmateriaal voor de Penyem Upper Basic School geleverd, gezorgd dat de aanwezige, maar droge waterput, werd aangesloten op de waterleiding, een moestuin aangelegd, gereedschappen aangeschaft, meisjes leerden haken en breien enz. In overleg met het dorpshoofd is het plan ontstaan om een Skill Centre te bouwen. In maart 2009 is het land voor het te bouwen centre door het dorp Penyem afgestaan. De dorpelingen hebben het bouwklaar gemaakt. Het doel van dit centre is om mensen in Penyem een plek te geven, waar zij vaardigheden kunnen (aan)leren waarmee zij hun eigen geld kunnen verdienen en zo 29
breien, weven en het maken van zeep en kaarsen. Alle plannen worden voor en met de dorpsbewoners gemaakt en uitgevoerd. Het is de bedoeling dat zij over ongeveer 3 jaar zelfstandig kunnen draaien. Ook zal in het centre een bibliotheek worden opgezet. Er zijn al 2300 Engelstalige boeken aanwezig evenals de benodigde kasten. Er is een dagelijks bestuur samengesteld dat een oogje houdt op alle werkzaamheden die in Penyem verricht worden. In het dagelijks bestuur van het Skill Centre zit-
ten 2 vrouwen waarvan 1 mondige en kordate dame die ontzettend blij is met de kans die zij nu heeft om voor de vrouwen daar op te komen en samen hun doelen te bereiken. De vrouwen van Penyem zijn heel belangrijk. Zij zijn de moeders en voeden de leiders van morgen op. Zij vinden het belangrijk dat hun kinderen van onderwijs mogen genieten en zich kunnen voorbereiden op een betere toekomst. Vrouwen voor Vrede helpen met 2500 euro.
Jaarverslag 2009 Vrouwen voor Vrede Ridderkerk Ook dit jaar is er hard gewerkt in het snuffelpand en hebben we weer flink wat projecten kunnen steunen. Een kleindochter van een van onze medewerkers heeft haar stageperiode bij ons doorgebracht, en vond het erg leuk.
tebestuur, om ook hier op 21 september de vredesvlag uit te hangen,kregen we in eerste instantie een afwijzend antwoord. Toen we gezamelijk met wereldwerk een brief stuurden,is het eindelijk gelukt en wel zo goed dat deze vlag behoorlijk lang bij het gemeentehuis heeft gewapperd.
Na lang beraad hebben we weer meegedaan aan de dodenherdenking op 4 mei.
We deden weer mee met diverse acties en verzamelden handtekeningen voor het verwijderen van (kern)wapens en protes-
Na de herhaalde vragen aan het gemeen30
teerden tegen de verspilling van goederen en het misbruik van het milieu. We stonden samen met wereldwerk in september op het pleinfeest in Ridderkerk.
Het thema voor 2010 wordt : wederom ‘alle kernwapens de wereld uit, te beginnen in Nederland’. Dit is al een oud thema, maar helaas nog steeds actueel. Daar er nu in de politiek weer openingen zijn, moeten ook wij weer d.m.v. acties, de aandacht hier op vestigen. We hebben het jaar besloten, door met alle medewerkers van het Snuffelpand, ons 15 jarig bestaan te vieren. Toen we met het snuffelpand begonnen, hadden we niet gedacht, dat het zo'n succes zou zijn. Al met al hebben we een fijne groep,waar we met veel plezier mee samenwerken. Twee dames in het bijzonder verdienen een pluim,...zij tellen al tachtig lentes.
Jet is met een internationale groep Peacemakers naar de westbank in Palestina geweest, waar zij meewerkte in het begeleidingsteam. Onze info heeft weer 2 weken in de bibliotheek gehangen, Zoals ieder jaar probeerden wij een indruk van ons werk te geven. Naar de landelijke dag van Vrouwen voor Vrede te Amersfoort zijn er maar twee mensen geweest.
Ada van der Val
Vrouwen gevraagd De redactie van deze Info/ Nieuwsbrief van Vrouwen voor Vrede zoekt nieuwe redactrices. Eenmaal per twee maanden hebben we een redactievergadering in Amersfoort waar we alle ingekomen kopij bekijken en keuzes maken. Verder proberen we iedere keer een eigen interview te hebben met een vredesvrouw en maken we soms verslagen van bijeenkomsten waar we zijn geweest. Informatie bij het secretariaat: telefoon 033-4622755 op donderdag van 10.00 tot 16.00 uur of email:
[email protected]
Recent had ik contact met Aletta, het instituut voor vrouwengeschiedenis, over het archief van VVV. Het blijkt dat ze enorm veel materiaal hebben maar niet genoeg vrouwkracht om al in 2010 verder te catalogiseren. Annette Mevis van het archief vroeg me daarom of er misschien vredesvrouwen zijn die na goede instructie willen meewerken. Lineke Schakenbos Aletta, Obiplein 4, 1094 RB Amsterdam. Informatiebalie 020-6650820 secretariaat 020-6651318.
[email protected] en www.aletta.nu 31
Vrouwenstemmen uit Afghanistan oor het besneeuwde park van het Vredespaleis wandelden op 14 januari zo’n 200 vrouwen en mannen naar de bijeenkomst met als titel: Vrouwenstemmen uit Afghanistan en omringende landen. De dagen daarvoor had een groep vrouwen overlegd om te zien wat was bereikt na de zomerconferentie in Kaboel, juli 2009.
D
Die bijeenkomst had in het teken gestaan van de vertaling van resolutie 1325 van de Veiligheidsraad over de deelname van vrouwen aan vredesonderhandelingen, wederopbouw en democratisering. Wat opviel tijdens de presentaties was dat vrouwen in Afghanistan, Tadjikistan, Uzbekistan India, Pakistan en Turkmenistan dezelfde problemen hebben. Geweld tegen vrouwen, de wens naar participatie aan onderwijs, economie, politiek en maatschappij tot op het hoogste niveau. Uit elk land sprak een vrouw duidelijk uit dat er wat gebeuren moet, deze vrouwen stonden voor hun zaak en raakten me. Een belangrijke stap voor de vrouwen uit Afghanistan is de vertaling van de wensen naar de bijeenkomst over Aghanistan in januari in Londen. Daarom was de ambassadeur van Groot Britannië aanwezig: zijn land is gastheer van de conferentie en hij zou ervoor zorgen dat de wensen van de vrouwen op tafel komen bij zijn minister-president. Ook spraken andere ambassadeurs op de bijeenkomst zoals Mevr. Verveer, wereldwijd ambassadeur voor vrouwenzaken van de USA (haar ambassadeur was ook aanwezig). Verder spraken de ambassadeurs van Australië, Afghanistan en Pakistan. Ook luisterden we naar minister Koenders en de heer Davidse van de afdeling vredeszaken en wederopbouw, die betrokken is bij de we-
deropbouw in Uruzgan, waar samengewerkt wordt met Australië. Ik luisterde natuurlijk met blijdschap
Afifa Azim
naar de toespraak van Afifa Azim van Nahid en directeur van het Afghaanse vrouwennetwerk (AWN) waarin 72 organisaties samenwerken. Ik was blij dat ze net veilig uit Afghanistan was teruggekeerd. In de volgende Nieuwsbrief komt een interview met haar, waarin ze onder andere over de resultaten van de bijeenkomst in Londen zal spreken en over haar recente reis. We weten al dat er meer vrouwen in het Kabinet van President Karzai en het parlement zullen komen. Maar er blijft veel werk aan de winkel. Resolutie 1325 is een werkwoord dat in alle talen vertaald moet worden. 32
Afghaanse vrouwen bij verkiezingsbijeenkomst
Voor verdere informatie kun je nu alvast zoeken op www.genderconcerns.org en www.afghanwomensnetwork.org,die deze bijeenkomst organiseerden. Tijdens de bijeenkomst namen we een minuut stilte in acht voor de slachtoffers van aardbeving in Haïti. De vlag bij het vredespaleis hing halfstok. Tenslotte trok Chantal Gillard, lid Tweede Kamer voor de PvdA enkele conclusies en gaf zij aanbevelingen voor de top in Londen: • Vandaag hebben we de stem van vrouwen uit de regio gehoord • Er moet van het hoogste tot het laagste niveau worden samengewerkt • Investering in vrouwen is investeren in de samenleving en investeren in vrede • Investeer in vrouwen als leiders
• Er moet druk worden uitgeoefend op de politiek in de regio • Vrouwen zullen extremisme niet accepteren • Vrouwen kunnen van elkaar leren, overal ter wereld Lineke Schakenbos mede namens Janny en Els van Nahid.
33
We hebben grond Nu geloof ik het ook echt. De gemeente Kabul heeft grond beschikbaar gesteld voor het Afghan Women Network en st. Nahid. We gaan er een bedrijfsverzamelgebouw op zetten, met op de eerste verdieping de kantoren, trainingsruimtes en vergaderzalen van AWN. En op de tweede verdieping komen de woonruimtes van het vrouwenhuis, fantastisch. De architecte Jeanne Kaper-Brommer zal verder gaan met het ontwerp. En dat als vrijwilligster. Ook fantastisch. Janny Beekman www.nahid.nl
Stand van zaken in het vrouwenhuis Op 31 december woonden er slechts 5 vrouwen en 19 kinderen in het huis. Dat komt omdat in december twee vrouwen terug zijn gegaan naar familie. Met hen is blijvend contact. Twee andere hebben een eigen woonruimte kunnen betrekken. Er zijn nu weer gesprekken met ‘nieuwe’ vrouwen. De situatie vanaf de oprichting van het huis, op 26 maart 2006, is als volgt: • Er zijn in totaal 23 vrouwen opgevangen en 54 kinderen. Alle kinderen gingen/gaan naar school, zodra ze de leeftijd daarvoor hebben. Daarnaast volgen de kinderen vanaf 12 jaar cursussen Engels en computerles. In de winter als de scholen gesloten zijn gebeurt dat nog intensiever. Bovendien volgen de oudere kinderen dan ook lessen in de Koran. • 18 vrouwen zijn in de loop der tijd met hun kinderen uit het huis vertrokken. Van hen zijn: 1 opnieuw getrouwd, 11
•
•
•
•
• 34
weer bij familie gaan wonen, 1 uit het huis gezet vanwege verregaand wangedrag en 5 wonen nu in een eigen woonruimte. Van hen hebben 5 langer dan 2 jaar in het huis gewoond, 3 vrouwen 1 tot 1,5 jaar en 10 korter dan 1 jaar. Met 9 vrouwen is op hun verzoek het contact verbroken. Drie van hen vonden het zelf niet meer nodig, één weigerde zelf ieder contact, maar aan de andere vijf werd contact door de familie verboden. Met 9 vrouwen, die nu buiten het huis wonen is minimaal iedere maand contact over eventuele problemen en over de kinderen. Zij doen mee aan de vieringen, de excursies en de trainingen in het huis. De cursussen Engels en computerlessen voor hun kinderen worden betaald door de stichting. Er zijn trainingen gegeven (geweld-
loos communiceren, kinderrechten en gezondheidszorg) aan de vrouwen, de oudste kinderen in het huis en aan de vrouwen die uit huis zijn, maar waarmee blijvend contact is.
Met dank aan Vrouwen voor Vrede Ridderkerk, die elke maand weer een flink bedrag op onze rekening zetten.
Bedumse bakker bakte Afghaans broodje voor Nahid Op maandag 19 oktober ging de Afghaanse broodactie van bakkerij Hoekstra in Bedum van start. De enige bakker die in de provincie Groningen twee sterren mag voeren, verkocht vanaf die dag een maïs-tarwebrood met zonnebloempitten. Een deel van de opbrengst van het brood ging naar Stichting Nahid, die een vrouwenopvanghuis in Kabul runt. Met het geld dat met de actie werd opgehaald, gaat de Groningse stichting in Afghanistan een bakkerij opzetten. Zo kan een deel van de vrouwen in een eigen inkomen voorzien. De actie van bakkerij Hoekstra voor Nahid liep tot en met 31 december 2009. Een brood kostte € 2,50, van ieder verkocht brood ging € 0,75 naar het project in Afghanistan. Bakker Klaes Hoekstra wil niet alleen dit speciale brood in zijn winkel verkopen, maar in de toekomst ook naar Kabul om de vrouwen op te leiden.
Op 27-dec-2009, heeft Bakkerij Hoekstra het volgende geschreven: Het jaar loopt bijna ten einde en de broodactie met het Nahid broodje ook. Het is geen groot succes geworden, gemiddeld 40 broden per week en enkele zakken met bolletjes, wij spreken dan over €400,welke wij moeten overmaken aan de stichting. Wij hebben besloten om dit zelf te verhogen tot € 1000,Wel is er een actie opgestart met de verkoop van sloven voor de bakkerij (zie foto). Vier gratis advertenties worden er geplaatst in de diverse vakbladen, het is de bedoeling om 2000 sloven aan de man te brengen. Als alles goed gaat komt er dus nog € 5000,- binnen. Wij doen ons best! Klaes Hoekstra
35
Hartverwarmende Gazaherdenking p de Dam was zaterdag 9 januari een hartverwarmende herdenking in ijzige kou met zo'n 150 aanwezigen. Vertegenwoordigers van organisaties en personen legden bloemen op een lang breed "lint" waarop kinderschoenen stonden met kinderkleding en naamkaartjes en foto's om Palestijnse kinderen te herdenken.
O
berechten bij het Internationaal Strafhof; straffeloosheid mag niet bestaan, aldus Goldstone. Leila El Abtah was één der deelnemers aan de Gaza Freedom March (GFM), en getuigde van het protest in Caïro tegen de blokkade van Gaza door Israël maar ook door de Egyptische regering. Ruim 1400 mensen uit ruim 40 landen wilden een vrijheidsmars houden vanuit Egypte naar Gaza, maar werden tegengehouden door de Egyptische regering, waarna protesten in Caïro volgden. De politie trad hard op. De blokkade en belegering van Gaza gaat nog “gewoon” door, waardoor er ook nog steeds mensen sterven door gebrek aan medicijnen........
Herdacht werd dat een jaar geleden 1417 Palestijnen zijn gedood door de Israëlische aanval op de bevolking in de Gazastrook. Speciaal werd aandacht gegeven aan de 335 vermoorde kinderen. Gepleit werd voor een snel einde van de blokkade van Gaza. Mohammed Rabbae (ex-Kamerlid Groen Links) en Pepijn Brandon (Internationale Socialisten) spraken felle aanklachten uit naar vooral de westerse politiek - inclusief Nederland - die Israel in ‘alles’ haar gang liet en laat gaan. Opgeroepen werd tot solidariteit om de Palestijnse rechten te realiseren. Wim Lankamp (Nederlandse Palestina Komitee) wees op de boodschap van Richard Goldstone om de verantwoordelijken te 36
De doden werden herdacht met 1 minuut stilte. Afrondend werd gewezen op de GFMslotverklaring (GFM = Gaza Freedom March) "End Israëli Apartheid" met een oproep de BDS-campagne te versterken. Boycotacties, Desinvesteringsacties en Sancties jegens Israël zijn nodig zoals destijds tegen het apartheidsregime in Zuid-Afrika! Net als bij de eerdere Gaza-wake op de Dam op 27 december werkte het weer niet mee.... koud... maar na afloop gingen we terug naar onze warme huizen. We denken aan de mensen in Gaza wier huizen nog in puin liggen... Cement voor herbouw is door de blokkade niet aanwezig. Het bewind van Mubarak is medeplichtig, net als onze regering.
Ondersteunende woorden werden ook uitgesproken door Lydia de Leeuw (zie foto hierboven), die voor het NPK had gewerkt bij Project Hope in Nabloes, en door Hassan Ayada namens het Palestijnse Platform voor Mensenrechten en Solidariteit.
Bij de namens Een Ander Joods Geluid neergelegde bloem was deze boodschap voor alle mannen, vrouwen en kinderen in Gaza die verleden jaar: onnodig moesten sterven, onnodig voor het leven gehandicapt werden, onnodig gewond werden, onnodig have en goed verloren, onnodig in angst moesten leven, en die vandaag de dag onnodig en hardvochtig opgesloten worden, alleen omdat zij in Gaza zijn geboren, alleen omdat zij in Gaza leven, alleen omdat zij in Gaza schoolgaan, alleen omdat zij in Gaza werken, alleen omdat zij in Gaza hun thee drinken, alleen omdat zij zich in Gaza te ruste leggen, alleen omdat in Gaza hun huis staat, alleen omdat in Gaza hun toekomst ligt. Toekomst? 37
Publicatie brochure Vrouwen Vrede Veiligheid over 1325 ojuist heeft het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede (Platform VDV) een vernieuwde versie uitgebracht van de brochure ‘Vrouwen Vrede Veiligheid’ met als ondertitel ‘Resolutie 1325 in uitvoering’. De brochure biedt een overzicht van de vooruitgang die er in de afgelopen jaren is geboekt met de uitvoering van deze resolutie van de VN-Veiligheidsraad, maar signaleert ook dat er nog veel dient te gebeuren om de resolutie in praktijk te brengen.
Z
Resolutie 1325 gaat over het versterken van de deelname van vrouwen bij het voorkomen van gewapende conflicten, bij vredesopbouw en over het beschermen van vrouwen en meisjes tegen seksueel geweld, in het bijzonder tegen verkrachting als oorlogswapen. ‘Vrouwen kennen als geen ander de tol die conflicten eisen en zijn vaak ook beter in staat dan mannen om ze te voorkomen’, zei Kofi Annan, destijds secretaris-generaal van de VN toen resolutie 1325 unaniem werd goedgekeurd door de VN-Veiligheidsraad.
bestek van het Nederlands Nationaal Actieplan 1325 (2008 – 2011). Een bijzonder jaar om extra aandacht te besteden aan resolutie 1325. Aan het Platform VDV nemen een tiental vrouwen- en vredesorganisaties deel. De Nederlandse Vrouwen Raad is partnerorganisatie. De brochure heeft een omvang van 32 pagina’s en is uitgebracht in het Nederlands en het Engels. De tekst is te downloaden op www.vrouwenenduurzamevrede.nl en op onze website: www.vrouwenvoorvrede.nl De verspreiding ervan vindt plaats via de organisaties van het Platform VDV. Voor meer informatie: Platform VDV, F.C. Dondersstraat 23, 3572 JB Utrecht. mail:
[email protected]
Anno 2010 is het tien jaar geleden dat deze resolutie werd aangenomen, is het vijftien jaar geleden dat de Vierde VNWereldvrouwenconferentie in Beijing plaatsvond en is het halverwege het tijdsAanbieding van het eerste exemplaar aan Annemieke de los Santos, coördinator ‘Vrouwen, Vrede en Veiligheid’ van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Dit gebeurde door Ted Stropvon Meijenfeldt,voorzitter van het Platform VDV, tijdens de consultatie voor de uitvoering van het Nederlands Nationaal Actieplan 1325 op 28 januari 2010.
38
Platform Vrouwen & Duurzame Vrede et Platform Vrouwen & Duurzame Vrede is opgericht door Nederlandse Vrouwenorganisaties naar aanleiding van de viering van 10 jaar actie na de Wereldvrouwenconferentie van de Verenigde Naties in 1995 in Peking. Na deze conferentie kwam een wereldwijde lobby van vrouwenorganisaties op gang die in 2000 resulteerde in de Veiligheidsraadresolutie 1325 over Vrouwen, Vrede en Veiligheid. In deze resolutie wordt de belangrijke rol van vrouwen bij het voorkomen van gewelddadige conflicten, bij conflictoplossing en vredesopbouw erkend. Overheden worden in Resolutie 1325 opgeroepen meer rekening te houden met de kennis en ervaring van vrouwen bij het werken aan vrede en veiligheid. Vrouwen moeten worden betrokken bij vredesonderhandelingen.
H
Het Platform VDV wil er voor zorgen dat Resolutie 1325 in Nederland uitgevoerd wordt. Taken van het Platform VDV zijn daarom: • Het bundelen van de inzet van Nederlandse (vrouwen-)organisaties op het gebied van Duurzame Vrede; • Belangenbehartiging en het versterken van de positie van vrouwen, zodat ze op gelijkwaardige wijze kunnen bijdragen aan preventie van oorlog, aan duurzame vrede en wederopbouw; • Het leveren van een inhoudelijke bijdrage aan nationaal en internationaal beleid, met name wat betreft het voorkomen van gewelddadige conflicten; • Het bijdragen aan pragmatische, gender-sensitieve oplossingen; • Het volgen van het Nederlandse overheidsbeleid inzake duurzame vrede en het aangaan van de dialoog hierover. In 2005 bundelde een groot aantal Nederlandse vrouwenorganisaties, actief op het gebied van vrede en conflictpreventie, hun krachten in het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede.
In 2008 zijn de volgende organisaties aangesloten: BPW-nl, Business & Professional Women the Netherlands is onderdeel van een wereldwijd vrouwennetwerk van beroepsmatig werkzame vrouwen (eigen bedrijf of in loondienst). Onder het motto 'samen staan we sterk' zet BPW zich in om de positie van alle werkende vrouwen te verbeteren. BPW heeft zich actief in gezet voor vredesvrouwen in Sri Lanka. www.bpwnl.nl IFOR, Women Peacemakers Program (WPP). Het voornaamste doel van het programma is het versterken en ondersteunen van vredesinitiatieven van vrouwen. WPP geeft trainingen aan trainers van vredesactivisten en versterkt netwer39
ken van vredesactivisten. WPP geeft bekendheid aan de ervaringen van vrouwen in hun verzet tegen oorlog en hun zoeken naar alternatieven voor oorlog. Andere activiteiten zijn het ontwikkelen van trainingsmateriaal, publicaties over geweldloosheid en gender, stages voor jonge vredesactivistes bij internationale organisaties en het vestigen van regionale afdelingen in Afrika en Azië. www.ifor.org/WPP
door het leveren van een bijdrage aan hun training en door te lobbyen bij de Nederlandse regering, de Europese Commissie en NGO’s voor het opleiden en daadwerkelijk inzetten van vredewerkers. NEAG voert het secretariaat voor de brede coalitie van meer dan 40 vredesorganisaties in Nederland, People Building Peace, die een gezamenlijke vredesagenda ontwikkelen en uitvoeren. www.neag.nl
MWPN, Multicultural Women Peacemakers Network-Nederland is een samenwerkingsverband van vrouwen organisaties die in Nederland werken aan vredesopbouw in het land van herkomst, bijvoorbeeld Burundi, de Filippijnen, de Molukken en Somalië. Veel vluchtelingen- en migrantenvrouwen hebben nauwe banden met de mensen die achterbleven in het conflictgebied. Zij steunen hun familie en achterbannen bij het werken aan een vreedzame samenleving. In Nederland hebben zij steun gevonden bij elkaar. Door middel van trainingen verdiepen zij hun kennis en vaardigheden op het gebied van geweldloze actie en conflictoplossing. Met conferenties en bezoeken aan hun voormalige thuisland verspreiden zij hun kennis en ervaring. www.mwpn.nl
Commissie Rechten van de Vrouw van de Nederlandse Vrouwen Raad (NVR), www.nederlandsevrouwenraad.nl De Nederlandse Vrouwen Raad (NVR) is een koepelorganisatie van en voor vrouwenorganisaties, opgericht in 1898. De achterban van de NVR omvat beroepsmatig, politiek en maatschappelijk georganiseerde vrouwen, huisvrouwen, agrarische en plattelandsvrouwen, vrouwelijke ondernemers en vrouwenorganisaties met een levensbeschouwelijke achtergrond. Door het grote aantal lidorganisaties heeft de NVR, naar een ruwe schatting, een totaal bereik van ruim een miljoen vrouwen in Nederland. De diversiteit van de lidorganisaties maakt de NVR tot een brede maatschappelijke koepel, die een groot deel van het spectrum van de Nederlandse samenleving vertegenwoordigt. De gezamenlijke inzet voor de belangen van vrouwen en voor algemene belangen, maakt de NVR tot een kweekvijver voor maatschappelijke initiatieven en samenwerkingsverbanden, tot een platform voor kritische evaluatie en tot een bron van allerlei vernieuwingen.
NEAG, Nederlands Expertise centrum Alternatieven voor Geweld richt zich op het voorkomen van gewelddadige conflicten en op het geweldloos oplossen ervan. Het doet dat onder meer door het verschaffen van informatie aan mensen die zich als professionele vredeswerkers willen inzetten, 40
Vrouwen voor Vrede is een vereniging van Nederlandse vrouwen, georganiseerd in lokale groepen, die elkaar bemoedigen door middel van openbare acties voor vrede. Vrouwen voor Vrede geeft een tweemaandelijks blad uit met nieuws van plaatselijke acties, politieke analyses; internationale berichten en voorbeelden van geweldloos handelen van de werkgroep wel-dadig. www.vrouwenvoorvrede.nl
van het land, zeker nu er ook een aardbeving in 2005 is geweest. Zij sluiten zich graag aan bij andere Nederlandse vrouwenorganisaties die soortgelijke ondersteuning bieden aan vrouwen in andere conflictgebieden in de wereld. www.genderconcerns.nl Een van de partners in het platform is de PeaceBrokers Foundation, een NGO die partijen uit post-conflictgebieden en gebieden in wederopbouw bij elkaar brengt, aanvullend op en samenwerkend met militaire vredesoperaties. PB werkt aan oplossingen die de burgers, in dit geval vrouwen, aangeven. Ze versterkt vrouwen en families om hun eigen toekomst weer op te bouwen. www.peacebrokers.net
Women’s International League for Peace and Freedom Nederland (WILPF NL), opgericht in 1915 met secties in 36 landen. De WILPF is een samenwerkingsverband voor internationale netwerken en kennisuitwisseling over initiatieven van vrouwen op het gebied van duurzame vrede, zoals: het bestrijden van discriminatie, racisme en uitbuiting, het voorkomen van gewapende conflicten, ontwa- pening en demilitarisering van de samenleving en de deelname van vrouwen aan vredesonderhandelingen en alle besluitvormingsposities op het gebied van oorlog en vrede. www.wilpf.nl
Stichting VOND (Vrouwen Organisatie Nederland-Darfur) is in 2005 opgericht als een noodzakelijkheid, teken van solidariteit en logisch gevolg van de problemen in Darfur. VOND heeft als doel om de rol van Darfuri vrouwen te ondersteunen en te versterken en om de eenheid onder Darfuri vrouwen zelf en tussen hen en Nederlandse vrouwen te creëren. VOND is een autonome, non-gouvernementele organisatie welke als enige organisatie voor Nederlandse en Darfuri vrouwen geregistreerd staat.
[email protected].
Gender Concerns International, een organisatie die zich richt op de rechten en positie van vrouwen in Kashmir. Zij vragen aandacht voor zowel Indiase als Pakistaanse vrouwen, die zich heel actief inzetten voor het bereiken van een vreedzame samenleving. Vrouwen in Nederland die zich verbonden voelen met vrouwen in dit gebied, steunen hen in hun poging om meer invloed te krijgen ook politiek en om te helpen bij de opbouw
Conflicten zullen er altijd zijn. In plaats van geweld bestaan er ook creatieve manieren om ze op te lossen. Het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede zet zich hiervoor in. www.vrouwenenduurzamevrede.nl 41
Movies that Matter Festival De camera als wapen tegen onverschilligheid Het Movies that Matter Festival is het film- en debatfestival van Amnesty International en de opvolger van het Amnesty International Filmfestival. Dit vernieuwde festival is hét Nederlandse festival van de geëngageerde film, een jaarlijks internationaal film- en debatfestival waar documentaires en speelfilms van bevlogen filmmakers het debat over mensenrechten, menselijke waardigheid en situaties waarin deze in het geding zijn aanwakkert. Het festival is een ontmoetingsplaats waar het publiek in gesprek gaat met mensenrechtenactivisten, filmmakers, politici en journalisten uit de hele wereld.
ren Ruud Lubbers en Thekla Reuten, de winnaars van de Gouden Vlinder Awards voor meest imponerende mensenrechtenactivist en voor beste film. Alle mensenrechtenactivisten uit de films zijn aanwezig op het festival en lichten in verschillende verdiepingsprogramma hun activiteiten toe aan de festivalbezoekers.
Movies that Matter Festival 2010 Van 25 tot en met 31 maart 2010 vindt het Movies that Matter Festival plaats in Filmhuis Den Haag en Theater aan het Spui in Den Haag. Meer dan 45 speelfilms en documentaires zijn geselecteerd. De hoofdprogramma’s op het festival zijn A Matter of ACT en Camera Justitia, waarin de genomineerde films dingen naar respectievelijk de twee Gouden Vlinder Awards en de Zilveren Vlinder Award.
Camera Justitia In samenwerking met het Ministerie van Justitie presenteert het Movies that Matter Festival het programmaonderdeel Camera Justitia. De debatten en films binnen dit programma hebben de internationale rechtspraak en de strijd tegen straffeloosheid tot onderwerp. De vijf geselecteerde films zijn genomineerd voor de Zilveren Vlinder Award.
A Matter of ACT In het programmaonderdeel A Matter of ACT staan mensenrechtenactivisten centraal. Uit een selectie van tien films over bijzondere mensenrechtenverdedigers kiest de jury, bestaande uit onder ande-
Naast bovenstaande programma’s zijn er nog speciale programma’s voor studenten en jongeren. En ook dit jaar dingen alle films naar de VARAgids publieksprijs. www.moviesthatmatterfestival.nl/ 42
Caecilia J. van Peski VN Vrouwenvertegenwoordiger 2010 beschikking staan en niet alleen aan hen die beschikken over geld, macht of status. Veel conflicten ontstaan doordat mensen niet op basis van gelijkheid toegang hebben tot bronnen. Vervolgens beperkt hen dat in hun kansen op een volwaardig bestaan. In situaties van conflict – en ook in de periode van reconstructie daarna – bevinden vrouwen zich vaak in een uiterst kwetsbare positie. Dit heeft ertoe geleid dat de VN een speciale resolutie uitvaardigde, UNSCR 1325 Vrouwen, Vrede en Veiligheid (31-10-2000). De resolutie legt nadruk op de specifieke noden van vrouwen in conflictsituaties. Daarbij wordt ook aandacht besteed aan de actieve inbreng van vrouwen bij vredesonderhandelingen en in de reconstructie na conflict. Women Peacemakers dus!”
De Tilburgse drs. Caecilia J. van Peski is voorgedragen aan de Minister van Buitenlandse Zaken voor benoeming tot VN Vrouwenvertegenwoordiger 2010.Als VN Vrouwenvertegenwoordiger zal zij in oktober 2010 namens de Nederlandse vrouwen de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties te New York toespreken. Drs. Caecilia J. van Peski (39) is verbonden aan BAZN de bestuursacademie te Tilburg, integraal onderdeel van Fontys Hogescholen. Zij voert hier promotieonderzoek uit naar internationaal verkiezingswaarnemerschap en processen rond democratisering. Caecilia van Peski is bestuurlijk verbonden aan een aantal nationale en internationale non-gouvernementele organisaties op het gebied van maatschappelijke opbouw. Daartoe behoren de Britse INGO CISV International, Vredesbeweging IKV Pax Christi, de Nederlandse Vereniging voor de Verenigde Naties (NVVN) en de Stichting VredesWetenschappen.
Caecilia van Peski zal zich de komende periode inzetten om met zo veel mogelijk vrouwen over dit thema in gesprek te komen en hun mening te betrekken in de voorbereiding van haar statement, opdat zij de stem van de Nederlandse vrouwen ook werkelijk in haar statement kan laten weerklinken.
“Het is tijdens deze missies dat het voor mij heel duidelijk wordt hoe belangrijk het is om onze aandacht voortdurend te richten op een meer rechtvaardige verdeling van kansen en mogelijkheden. Dat kan door er op toe te zien dat bronnen en voorzieningen naar rato aan iedereen ter
Het jaar 2010 vormt voor de VN Vrouwenvertegenwoordiger een speciaal jaar. Het jaar zal allereerst in het teken staan 43
van ‘Beijing+15’; vijftien jaar na de World Conference on Women in Beijing (1995). Hiermee wordt vervolg gegeven aan het UN Platform for Action for Equality, Development and Peace. Ook is het in 2010 tien jaar geleden dat de VN Veiligheidsraad Resolutie 1325 aannam. Als laatste is 2010 uitgeroepen tot International UN Year for the Rapprochement of Cultures. Met dit thema, over de harmonieuze toenadering tussen verschillende culturen, formuleert de VN een
vervolg op haar Decade for a Culture of Peace (2001-2010). Sinds het ontstaan van de Verenigde Naties in 1945 maakt ieder jaar een VN Vrouwenvertegenwoordiger deel uit van de Nederlandse Koninkrijksdelegatie naar de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Nederland is hiermee uniek en leidend in de wereld. De VN Vrouwenvertegenwoordiger wordt van oudsher geselecteerd en begeleid door de Nederlandse Vrouwen Raad (NVR).
Vrouwenrechten in Nederland onder de maat e regering moet zich meer inspannen om vrouwendiscriminatie en geweld tegen vrouwen uit te bannen. Dit is de belangrijkste boodschap van het rapport dat 54 Nederlandse organisaties op maandag 25 januari voorlegden aan het comité van de Verenigde Naties dat toeziet op de naleving van het VN-vrouwenverdrag. Op 27 januari sprak het VN-comité in Genève met de regeringsdelegatie over de naleving van vrouwenrechten in Nederland.
D
54 organisaties ondertekenden de door het Netwerk VN-Vrouwenverdrag geschreven schaduwrapportage. Zij vinden het hoog tijd dat de overheid ook in eigen land haar in het buitenland uitgedragen vooruitstrevendheid op het gebied van vrouwenrechten waarmaakt. Eén van de kritiekpunten is dat de regering te weinig doet om vrouwen te beschermen tegen geweld. Eén op de drie vrouwen in Nederland is slachtoffer geweest van seksueel geweld en één op de acht heeft een verkrachting meegemaakt. De organisaties wijzen erop dat een nationaal actieprogramma voor preventie op zich laat wachten.
Het Netwerk VN-Vrouwenverdrag is een open samenwerkingsverband tussen verschillende vrouwen- en mensenrechtenorganisaties. Leden zijn: Aim for human rights, Aletta - instituut voor vrouwengeschiedenis, E-Quality, FNV, Justitia et Pax, Movisie, Stichting Emancipatie Online, Studie- en Informatiecentrum Mensenrechten Universiteit van Utrecht, Tiye International, Vereniging voor Vrouw en Recht Clara Wichmann, Vluchtelingenorganisaties Nederland en diverse onafhankelijke experts.
44
bestreden. Daarnaast geeft de Nederlandse regering geen invulling aan de verdragsverplichting om seksestereotypen actief tegen te gaan. Sterker nog: de regering bevestigt ze regelmatig,” aldus Bijleveld.
De organisaties stellen voorts dat de regering haar taak niet serieus genoeg neemt om er voor te zorgen dat ánderen vrouwen niet discrimineren. Zo wijzen zij op discriminatie van Nederlandse vrouwen op de arbeidsmarkt. “Van alle Europese landen is Nederland één van de landen waar het beloningsverschil tussen mannen en vrouwen het grootst is. Ook zijn hier relatief weinig vrouwen op hoge posities in het bedrijfsleven en de nonprofitsector. Daarnaast discrimineren veel werkgevers vrouwen wegens zwangerschap, al is dat meer dan dertig jaar wettelijk verboden. De organisaties wijzen er ook op dat de regering veel te weinig feiten en cijfers uitgesplitst naar geslacht, leeftijd en etniciteit presenteert. Mogelijke discriminatie van vrouwen op terreinen als inburgering, werkloosheid en sociale zekerheid komt hierdoor vaak niet aan het licht én wordt onvoldoende
Het VN-comité bij het Vrouwenverdrag houdt toezicht op de naleving van het Verdrag inzake de Uitbanning van alle Vormen van Discriminatie van Vrouwen, kortweg VN-Vrouwenverdrag. De Nederlandse regering rapporteert periodiek aan het Comité over de Nederlandse uitvoering en naleving van dit verdrag. Het Comité buigt zich vervolgens over de regeringsrapportage en zogeheten schaduwrapportages van maatschappelijke organisaties. De conclusies van het VNComité worden verwacht in maart 2010. Voor meer informatie www.bpwnl.org/
Internationale festival van WOMEN Inc. WOMEN Inc. presenteert met trots haar derde internationale festival van 1 tot en met 5 maart in Pakhuis de Zwijger te Amsterdam en op 6 maart groots en dynamisch in de Westergasfabriek. Met een indrukwekkende line-up aan gasten: Sophie Hilbrand, Karin Bloemen, Agnes Jongerius, Wende Snijders, Hadassah de Boer, Daphne Bunskoek, Sanne Wallis de Vries, de Egyptische Bridget Jones Ghada Abdel Aal, Jeroen Smit, Miss Montreal, Nazmiye Oral, Jort Kelder, Iraanse mensenrechtenactiviste Shadi Sadr, Lisa Lois, minister Plasterk en nog velen anderen. Een week lang plaatst WOMEN Inc. de schijnwerpers op vrouwen en hun potentieel. Op gedurfde en spraakmakende wijze snijden de gasten thema's aan als carrière, seks, macht, geloof, relaties en geld. Niets blijft onbesproken! Het festival staat volledig in het teken van talkshows met beeldbepalende vrouwen, speeddate sessies met grensverleggende topvrouwen uit het bedrijfsleven, grassroot presentaties van lokale heldinnen, lezingen van internationale toppers en diverse culturele acts, culinaire workshops en muzikale optredens. Het WOMEN Inc. Festval biedt een diversiteit aan inspirerende, spannende en toonaangevende programma's. 45
Ramp Haïti treft vrouwen het meest erichte maatregelen zijn nodig zodat vrouwen veilig zijn en niet achteraan in de rij komen bij hulpverlening. Europarlementariër Judith Sargentini adviseerde de Europese Unie om condooms en morningafterpillen naar Haïti te sturen. En hoe raar dat ook mag klinken, ze heeft gelijk. Want in de plannen voor noodhulp en wederopbouw worden de belangen van vrouwen meestal vergeten. Bij rampen als die in Haïti worden vrouwen en meiden onevenredig zwaar getroffen. Niet alleen delven ze het onderspit in de run op het beetje voedsel en water dat er is. Ze krijgen ook te maken met oplaaiend seksueel en huiselijk geweld.
G
We hebben het gezien bij eerdere rampen, zoals de tsunami eind 2004. In de chaos en ontreddering vielen vele vrouwen en meisjes ten prooi aan seksueel geweld en vrouwenhandel. Uit rapporten van diverse internationale en lokale hulpen mensenrechtenorganisaties blijkt dat verkrachting in de opvangkampen aan de orde van de dag was. Feitenonderzoeken door plaatselijke vrouwenorganisaties brachten gruwelijke verhalen boven tafel, zoals dat van een Sri Lankaanse die door twee mannen uit het water werd gehaald met de vraag: „Wat heb je liever: verdrinken in de golven of verkracht worden en het overleven?” Ze koos voor verkrachting.
teerden vaker dan ooit mishandeling in huiselijke kring. In Haïti zal dat niet anders zijn. Bij Mama Cash kwamen berichten binnen over verkrachtingen en toenemend geweld tegen Haïtiaanse vrouwen. Daarnaast zijn er meldingen dat vrouwen zich prostitueren in ruil voor eten of drinken. Al even alarmerend is dat vrouwen in de rijen voor hulp vaak achteraan staan. De beelden van mannen die met elkaar vechten om VN-voedselpakketten, met op de achtergrond vrouwen met baby’s die tevergeefs probeerden in de buurt van het voedsel te komen, spreken wat dat betreft boekdelen. En dan geven veel vrouwen het kleine beetje voedsel dat ze wél
Ook legio zijn de ooggetuigenverhalen over verkrachtingen in de New Orleans Superdome, waar in 2005 duizenden slachtoffers van de orkaan Katrina langdurig samengepakt zaten. En vrouwen die wel eigen onderdak hadden, rappor46
weten te bemachtigen hoogstwaarschijnlijk aan hun kinderen of andere familieleden die van hen afhankelijk zijn en lijden zelf honger.
letvoorzieningen voor vrouwen de veiligheid vergroten. Ten tweede: zorg voor gerichte distributie van hulp onder vrouwen. Het is simpelweg teveel gevraagd om op zoek te moeten gaan naar water, voedsel of medische hulp met een baby aan de borst of met een aantal gewonde kinderen. Ook de medische zorg voor zwangere vrouwen en pasgeborenen behoeft aandacht. De VN schat dat er momenteel zo’n 37.000 zwangere Haïtiaanse vrouwen zijn. Alle medische voorzieningen zijn totaal overbelast. Om vrouwen toch de vereiste zorg rond zwangerschap en bevalling te kunnen bieden, moeten er speciale zorgposten voor spoedeisende pre- en postnatale hulp ingericht worden.
De situatie was voor Haïtiaanse vrouwen natuurlijk al niet rooskleurig. Onderzoek door de vrouwenrechtenorganisatie Kay Fanm wees uit dat 72 procent van de Haïtiaanse meisjes ooit is aangerand of verkracht, en dat minstens 40 procent van de vrouwen slachtoffer is van huiselijk geweld. Ook sociaal-economisch is het met de positie van vrouwen op het Caribische eiland niet best gesteld. Vrouwenhandel en sekstoerisme tierden al welig voor de aardbeving. Wie al kwetsbaar was, wordt dat door een ramp alleen nog maar meer. Daarom dringt Mama Cash bij minister Koenders van Ontwikkelingssamenwerking en de gezamenlijke hulporganisaties aan op aandacht voor de specifieke hulpvraag van vrouwen in Haïti. Neem gerichte maatregelen om ervoor te zorgen dat de hulp aan Haïti ook ten goede komt aan vrouwen en dat hun veiligheid gewaarborgd wordt. Bedenk dat toezien op de naleving van mensenrechten minstens zo belangrijk is als het verlenen van medische zorg en voedsel. En ondersteun Haïtiaanse vrouwen op de langere termijn bij het bouwen aan een nieuwe toekomst voor henzelf en hun dierbaren. Heel concreet is het allereerst zaak om veilige opvang te bieden. Een goede optie zijn aparte tentenkampen waar vrouwen beschermd worden tegen verkrachters en overvallers. In gemengde opvangvoorzieningen kunnen aparte toi-
En zo zijn er talloze andere ‘vrouwenzaken’ die dringend geregeld moeten worden. Sargentini’s morning-afterpillen zijn inderdaad buitengewoon gewenst. Want het is al gruwelijk om verkracht te worden, maar nog gruwelijker als dat leidt tot zwangerschap. En voor vrouwen die zich prostitueren om voor hun kinderen te kunnen zorgen, is bescherming tegen ziekten van levensbelang. Condooms dus graag, en goede voorlichting. Voor de langere termijn geldt dat het cruciaal is vrouwen te betrekken bij de besluitvorming over de hulpverlening en bij de komende wederopbouw. Zij weten vaak het best waar de zorg het hardst nodig is en zijn eerder dan mannen geneigd zijn deze zorg over de meest kwetsbaren te verdelen. Investeren in vrouwen is investeren in alle mensen in Haïti. Nicky McIntyre directeur van Mama Cash in dagblad Trouw 47
Stiltekringen in het hele land Amsterdam Iedere eerste woensdag van de maand: Wake tegen de wapenhandel Beursplein 13.00-14.00 uur. Saskia Molin, tel. 020-6764625. Iedere eerste Vrijdag van de maand: 12.45-13.45 uur bij het Lieverdje op het Spui. Vrouwen in het zwart. Wake voor vrede in Israël/Palestina. Info: Lily v.d. Bergh, tel. 020-6223661 www.vrouwen inhetzwart.nl. Drachten Stille Wake op koopavond donderdag voor de Doopsgezinde Vermaning in het centrum. Breda Vredeswandeling. Iedere eerste zaterdag van elk nieuw seizoen wordt er een stilte wandeling gehouden om de Asterdplas van ongeveer een uur. Mannen zijn ook welkom. De stiltewandeling is een initiatief van Stichting Ondersteuning Katechese. Voor informatie H. Stassen -76-5651987 en/of M. Visbeen 076-5813312 Groningen Stille Wake door Vrouwen en Mannen in het Zwart om de week op zaterdag. Tijd: 13.00-14.00 uur op de Grote Markt. Leuze: Israël stop de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever. Voor informatie: Janny Beekman, e-mail:
[email protected] Leeuwarden Iedere laatste donderdag van de maand 19.30-20.00 uur vredeswake bij de Waag. Utrecht Elke eerste zaterdag van de maand staat de Vredeswakegroep regio Utrecht op de Stadhuisbrug te Utrecht, met op het spandoek ‘Vrede zonder wapens’. Tijd: 14.00-14.30 uur. Een half uurtje dus maar! We zijn maar met een klein groepje. Komt u er ook eens bij staan? Info: Geertje Kuipers, tel. 0345 - 515293 (e-mail:
[email protected]), bgg Tilly Okhuizen, tel 030-2615074. Wake van Vrouwen in het Zwart Utrecht. Laatste zaterdag van de maand op de stadhuisbrug in Utrecht van 13.00-14.00 uur, mannen in het zwart zijn ook welkom. Stil protest tegen de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever en Jeruzalem en voor de ontruiming van de settlements. Voor meer info of deelname of i.v.m. wel/niet doorgaan van de wake, tel. 030-2413646 of e-mail:
[email protected] Wierden Incidenteel: stiltekring van de Vredeswerkgroep Wierden. Informatie: Henny Smoes tel. 0546575758 e-mail:
[email protected] IJmond-Beverwijk Stiltekring voor de Vrede. Elke eerste zaterdag van de maand van 12.00 tot 12.30 uur Breestraat, Beverwijk. Leuze: ‘In plaats van geweld - ruimte voor dialoog.’ Trees Kruidenberg tel. 0251-222270, e-mail:
[email protected] Zeeland Iedere woensdag in Koudekerke. 18.30-20.00 uur, Kerk op het Dorpsplein. Regelmatig ook stiltekringen in Middelburg.Voor meer informatie: Lidy Weststrate tel. 0118-552170. Zutphen ‘Kring voor Vrede’ elke laatste zaterdag van de maand van 12.00 tot 12.30 uur. Hoek Markt/Sprongstraat; inlichtingen: Sietje, tel. 0575-515000. Maastricht Laatste donderdag van de maand op de markt in Maastricht van 18.15-19.15 uur, mannen in het zwart zijn ook welkom. Stil protest tegen de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever en Jeruzalem en voor de ontruiming van de settlements. Voor meer info of deelname of i.v.m. wel/niet doorgaan van de wake, tel. 0611307410 of e-mail:
[email protected]
48