Redactieadres E. Molnár Oosteinde 66 1531 KE Wormer DRUKWERK
JAARGANG 44 • NR.151 • SEPTEMBER 2014
1
BESTUUR, COMMISSIES EN BELANGRIJKE ADRESSEN
VAN DE VOORZITTER
Voorzitter: K. Kees, tel.: 06 - 242 166 03, E-mail:
[email protected]
Nog even wachten en dan start het seizoen weer! Na zo’n lange zomer sta ik altijd te popelen om weer te starten met de lezingen en activiteiten. Ik hoop dat u met hetzelfde gevoel uitkijkt naar de openingsavond van 10 oktober!
Vice-voorzitter: E. Kaspers, tel.: 075 - 616 09 24, E-mail:
[email protected] Penningmeester, K. Kikke, tel.: 0299 - 37 31 05, ledenadministratie: E-mail:
[email protected] Secretaris: FUNCTIE VACANT K. Kikke neemt de functie van secretaris tijdelijk waar. Tel.: 0299 - 37 31 05 E-mail:
[email protected] Werkgroep Geologie:
E. Kaspers, tel.: 075 - 616 09 24, E-mail:
[email protected]
Werkgroep Lapidary:
G. Kramer, tel.: 0299 - 69 03 73, E-mail:
[email protected]
Beursorganisatie: G. de Beurs, tel.: 0299 - 77 20 35, E-mail:
[email protected] Exposities: E. Kaspers, tel.: 075 - 616 09 24, E-mail:
[email protected] Redactie clubblad:
E. Molnár, tel.: 075 - 642 42 95, E-mail:
[email protected]
Websitebeheer: R. Poortman, E-mail:
[email protected] Bijeenkomsten werkgroep geologie:
Natuurmuseum E. Heimans, Thijssestraat 1, Zaandam
Verenigingsavonden:
Op donderdagavond: Concordia, Koemarkt 45, Purmerend Op vrijdagavond: Natuurmuseum E. Heimans, Thijssestraat 1, Zaandam
Website: www.amathysta.nl https://twitter.com/Amathysta_nl
2
Wellicht hebt u thuis nog materialen of vondsten waar u niet zoveel meer mee doet. Hoe mooi zou het zijn als u daar een ander lid blij mee zou kunnen maken? Of wellicht bent u juist op zoek naar iets specifieks voor uw hobby? Om u de mogelijkheid te geven dit kenbaar te maken aan de leden, wordt een nieuwe rubriek toegevoegd aan het clubblad; de rubriek 'vraag en aanbod'. Dit is een gratis rubriek en is bedoeld voor en door leden. Mocht u een oproepje willen plaatsen, dan kunt u dit aangeven bij het bestuur.
SEPTEMBER 2014
Iets nieuws! Op dit moment bekijken wij of we met een andere vereniging een gezamenlijke bijeenkomst kunnen organiseren in 2015. Samenwerking en delen van kennis staat in onze vereniging bovenaan. Bovendien is het een mooie gelegenheid om nieuwe mensen te leren kennen, mensen die net zo van hun hobby houden als u. We hopen u in een volgend clubblad al meer over deze samenwerking te kunnen vertellen. K. Kees
VRAAG EN AANBOD Gevraagd: wie heeft er nog slijp- en polijstpoeders over die gebruikt kunnen worden tijdens activiteiten van Amathysta? Contact: E. Kaspers Gevraagd: een tafelvitrine voor de beurs en andere activiteiten. Wij willen deze eventueel voor een klein prijsje overnemen. Contact: K. Kees
3
AGENDA
SEIZOEN 2014-2015
BIJEENKOMSTEN Donderdagavond: Partycentrum Concordia, Koemarkt 45, Purmerend Vrijdagavond: Natuurmuseum E. Heimans, Thijssestraat 1, Zaandam
Vrijdag 10 oktober 2014 Geologie van de Rocky Mountains van Noord-Amerika De heer E. Kaspers neemt u mee naar de Rockies van Canada en de Verenigde Staten. Hij laat zien hoe de Rocky Mountains zijn ontstaan. We gaan terug in de tijd en bekijken de geologische geschiedenis. Het wordt een interessante reis met prachtige beelden van de Noord-Amerikaanse Rocky Mountains.
De Samariakloof in het zuidwesten van Kreta is 17 kilometer lang en een van de langste kloven in Europa.
AGENDA op zoek naar de mooie natuur, de geologie, het bijzondere Noorse landschap en natuurlijk de Noordkaap. Na de pauze gaan we met z'n allen BINGO spelen. Er zijn weer vele leuke prijzen te winnen! Zondag 4 januari 2015 Nieuwjaarsreceptie Ook in 2015 organiseert het bestuur weer de jaarlijkse gezellige nieuwjaarsbijeenkomst. U bent van harte welkom van 14.00 uur tot 16.00 uur in het Natuurmuseum E. Heimans te Zaandam.
SEIZOEN 2014-2015 Vrijdag 16 januari 2015 Ring van vuur; de grote breukzones van onze Aarde Onder leiding van de heer E. Kaspers maken we een wereldreis langs de continenten van onze Aarde en kijken naar de gebieden waar de aarde in beweging is. We gaan de grote breukzones volgen en bekijken de landschappen met vulkanen en gebergten die zich langs deze zones hebben ontwikkeld. De Bromo vulkaan op Java in Indonesië maakt deel uit van de Ring van Vuur.
gie, archeologie, historie en het landschap zullen in haar verhaal centraal staan. Vrijdag 12 december 2014 Eerst Noorwegen en Lapland ... en dan BINGO! Voor de pauze zal onze voorzitter mevr. K. Kees ons laten genieten van haar reis naar Noorwegen en Lapland. Zij ging daar
Moraine Lake en de Valley of the Ten Peaks, Nationaal park Banff te Alberta in Canada.
Een prachtig uitzichtpunt in de buurt van de Noordkaap.
Donderdag 27 november 2014 Een rondreis over het eiland Kreta Vanavond vertelt mevr. H. Bekker ons over haar reis op het mooie eiland Kreta. De geolo-
4
5
AGENDA Vrijdag 13 februari 2015 Het herkennen en determineren van mineralen De heer E. Kaspers gaat ons deze avond vertellen hoe wij mineralen en gesteenten kunnen determineren. Donderdag 12 maart 2015 Algemene Ledenvergadering In Concordia te Purmerend houden we onze jaarlijkse Algemene Ledenvergadering.
Impressie van de grote meteorietinslag aan het einde van het Krijt. Deze veroorzaakte de Chicxulubkrater in Yucatán waardoor misschien de dinosauriërs zijn uitgestorven.
SEIZOEN 2014-2015 schrikkelijk. Maar er waren nog meer oorzaken die invloed hadden op het massaal uitsterven van planten en dieren. Een verhaal over uitsterven en nieuw leven. Donderdag 9 april 2015 Van koraalrif tot vulkaan Een geologische reis door de 400 miljoen jaar oude geschiedenis van de Eifel. De heer E. Kaspers neemt u mee naar de kustlijn van het Onder-Devoon waar de eerste landplanten zich konden ontwikkelen. We bezoeken de koraalriffen van het Midden-Devoon en bekijken de oude zandsteenformaties uit het Onder-Trias. We beklimmen de vulkanen die zich pas veel later hebben gevormd om mooie mineralen te zoeken. De Eifel is een prachtig gebied voor de geologie en de natuur. Lagen puimsteentuf in de Wingertsbergwand bij Mendig. Ze ontstonden bij de hevige explosies van de Laacher See vulkaan in de Vulkaaneifel.
Na de vergadering zal de heer E. Kaspers ons de bijzonderheden vertellen over het einde van het Krijt en begin van het Tertiair, de zogenaamde K.T. grens. Het einde van de Krijt-periode werd gekenmerkt door een enorme meteoorinslag bij Yucatán in Mexico. De gevolgen waren ver-
6
7
GEOLOGIE VAN DE HARZ Lezing van dhr. E. Kaspers
10 april 2014
Op 10 april j.l. verzorgde Erwin Kaspers een lezing over de geologie en het ontstaan van de Harz. Door middel van een powerpoint-presentatie, waarbij veel foto's van mineralen en gesteenten uit de Harz te zien waren, maakten wij een geologische tocht door de Harz. Met geologische kaarten en schema’s werd verteld hoe de Harz, in de loop van de geschiedenis van de aarde is ontstaan en gevormd. Diabaas Onze tocht begint bij Bad Harzburg. In deze omgeving zijn verschillende grote diabaasgroeves. De diabaasgangen, ook wel diabaaszug genoemd, lopen van noordoost naar zuidwest tot vlak voor Osterode in de Zuid-Harz. In de Diabaasgangen, die in het Carboon onder water gevormd zijn, is veel ijzer neergeslagen. Bij het plaatsje Lerbach zijn verschillende ijzermijnen te vinden. Een diabaasgroeve bij Huneberg.
8
De Brocken is met 1141 meter de hoogste berg van Noord-Duitsland. Op de top bevindt zich een weerstation en een zendmast.
Men treft langs de paden rond Lerbach formaties kussenlava aan die uit prachtige bollen bestaan. Wat mineralen betreft kan men in het Lerbachtal mooie rode jaspis met witte kwartsaders vinden. De Brocken Aan de noordkant van de Harz valt de hoogste berg van het gebied, de Brocken, direct in het oog. De berg is een granietmassief van 1141 meter hoog. Aan de westzijde van de Brocken zijn door hydrothermale processen veel ertsaders ontstaan. De mineralen zijn uit zeesedimenten opgelost en in mineraalrijke
9
GEOLOGIE VAN DE HARZ Lezing van dhr. E. Kaspers aders opnieuw afgezet in het gesteente. De sedimenten zijn in het Boven-Devoon en het OnderCarboon afgezet. Fossielen uit deze periodes kan men hier ook nog terug vinden. De ertsaders bevatten galeniet, chalcopyriet, sfaleriet, siederiet, pyriet, bariet, calciet, kwarts, en vele andere mineralen. In Goslar, Sankt-Andreasberg, Lautenthal, Clausthal en vele andere plaatsen in de omgeving heeft men honderden jaren aan mijnbouw gedaan. Ook nu nog zijn er vele sporen van de mijnbouw in het landschap terug te vinden. Op de halden (storthopen) van de oude mijnen kan men vaak nog hele leuke mineralen vinden.
10 april 2014
Slangengips.
Gips Na het bezoek aan de West-Harz ging de tocht verder naar het zuiden langs de gipsgebieden van Osterode naar Ilfeld. In de gipsgroeves ten zuiden van Ilfeld zijn mooie platen mariaglas te vinden. Ook tref je er prachtige gipskristallen en slangengips aan.
GEOLOGIE VAN DE HARZ Lezing van dhr. E. Kaspers Ilfeld Even ten westen van Ilfeld liggen de mangaanafzettingen in het porfier. Dit mangaan was een belangrijk exportmiddel voor ilfeld. Het mineraal werd gebruikt om glas helder te maken. Ook naar Nederland werd het veel uitgevoerd. In de oude mijnen werden prachtige kristallen van manganiet gevonden. Nu is het zoeken bij Ilfeld verboden, maar als je op de paden in de omgeving zoekt, vind je af en toe stukjes mangaanmineralen. In Ilfeld zijn ook nog agaten te vinden.
Federpyriet uit Neudorf.
De fluoriet en pyriet zijn bijna niet meer te vinden omdat deze snel verweren.
Manganiet uit Ilfeld.
Neudorf Onze volgende bestemming is Neudorf waar zich ook nog oude mijnen bevinden. Ook hier kun je op de halden van de mijnen soms nog leuke mineralen vinden, zoals de beroemde federpyriet, galenietkristallen, siederiet, chalcopyriet en calciet. Helaas vindt hier ook verwering van de mineralen plaats.
Pyriet en fluoriet Daarna ging de reis verder naar Strassberg waar we in het mijnbouwmuseum mooie foto’s konden bewonderen van een fluorietmijn. In deze mijn bevindt zich een metersdikke fluorietader en ook verschillende pyrietaders van wel een meter dik.
Wippraer zone We gaan verder naar het oosten richting Sangerhausen en Mansfeld. Onderweg hebben we de ijzermijnen bij Elbingenrode be-zocht. Hier is mooie rode jaspis te vinden en zelfs op enkele plekken ook nog het zeldzame rhodoniet.
De oude mijn en de bijbehorende gebouwen van Rammelsberg in Goslar staan op de werelderfgoedlijst van UNESCO.
10
10 april 2014
11
GEOLOGIE VAN DE HARZ Lezing van dhr. E. Kaspers Ook hebben we nog een bezoek gebracht aan de Wippraer zone, een oude metamorfe afzetting uit het Boven-Siluur. Dit gebied is nog een restant van de Hercynische Orognese. In de schist zijn soms kwartsaders ontstaan en in deze kwartsaders is het zeldzame mineraal karpholiet te vinden. Dit is een vezelig mangaanmineraal dat geel tot groen van kleur is en zeer zeldzaam. Het materiaal is goed aan te slijpen omdat het in kwarts zit ingesloten. Mansfeld Het laatste gebied dat wij bezocht hebben was het gebied van Mansfeld. Een mijngebied waar de kupferschiefer werd gewonnen. De enorme lange mijn-
10 april 2014
Op onze tocht door de mijngangen van Sangerhausen kwamen we ook in een grot met prachtige albastknollen.
gangen zijn soms al honderden jaren oud. Het leigesteente is in bepaalde lagen zeer rijk aan koper en andere zeldzame metalen, die is neergeslagen op de
Een fossiele vis, de Coelacanthus granulatus uit de kupferschiefer bij Mansfeld.
GEOLOGIE VAN DE HARZ Lezing van dhr. E. Kaspers
10 april 2014
De plaatwalserij in de koperfabriek bij Mansfeld, rond 1930.
Een luchtfoto van het hele complex van de koperfabriek bij Mansfeld, rond 1930.
zeebodem. Ook vindt men in de leisteen fossielen van verschillende vissen en planten uit het Perm.
Het gebied van de Harz is zeker de moeite waard om te bezoeken. De oude mijnbouw, de geologie en de natuur zijn interessant en mooi om te bekijken.
Sangerhausen Bij Sangerhausen hebben we een bezoek gebracht aan de oude mijngangen. In een van de mijngangen bevindt zich een gipsgrot met prachtige honingkleurige gipskristallen, ook is er nog een grottenstelsel met prachtige albastknollen. Om deze plekken te kunnen bezoeken moet je een goede conditie hebben, het is een zware tocht van 7 á 8 uur. Deze tocht maak je met een gids en moet van tevoren gereserveerd worden.
E. Kaspers Een geweldige tocht door de mijngangen van Sangerhausen.
In het informatiecentrum werden mooie beelden getoond van de prachtige grotten. Ook lieten ze een aantal beelden van de oude koperfabrieken in de omgeving van Mansfeld zien.
12
13
SCHRIJF U NU IN VOOR DE BEURS OP ZATERDAG 1 NOVEMBER 2014! Amathysta organiseert op zaterdag 1 november 2014 weer haar jaarlijkse mineralen- en fossielenbeurs. Voor leden van Amathysta is er uiteraard ook de mogelijkheid om hier een tafel te huren. Heeft u ruimtegebrek thuis of wilt u eens wat dubbele mineralen, stenen of fossielen verkopen, dan is dit uw kans. U kunt één of meer meters tafel huren, waarop u uw koopwaar prachtig kunt uitstallen. Iedereen die de beurs bezoekt kan uw spullen bekijken en, wie weet, kopen. Het huren van een tafel van één meter kost € 12,50.
Heeft u interesse, neem dan contact op met dhr. G.P. de Beurs, tel. 0299-772035, mobiel 06-10202210 of stuur onderstaande bon in een voldoende gefrankeerde envelop naar: G.P. de Beurs, Heikeshof 20, 1483 XE De Rijp.
• BEURS • BEURS • BEURS • Naam en voorletters: Adres: Postcode:
Woonplaats:
Telefoon:
Lid
Geen lid
E-mail: Aantal meters:
Handtekening
Datum: STUUR DEZE BON OP NAAR: G.P. DE BEURS, HEIKESHOF 20, 1483 XE DE RIJP
14
Naam : Galeniet, Pyriet, Sfaleriet en Kwartskristallen met insluitingen Formaat : 60 x 100 mm Collectie : E. Kaspers Foto : X.E. Kaspers
15
FLUORIET EN BINGO Lezing van dhr. E. Kaspers
13 december 2013
Het eerste uur van de avond van vrijdag 13 december 2013 stond in het teken van fluoriet. Erwin Kaspers hield een boeiende lezing over dit prachtige mineraal.
Fluoriet met pyrietkristallen.
Door zijn mooie kubisch kristalstelsel en de vele kleuren waarin fluoriet kan voorkomen is het mineraal bij veel verzamelaars erg populair. Er werden mooie beelden vertoond van prachtige stukken fluoriet in schitterende kleuren. Erwin vertelde ons wat fluoriet is en alle kenmerken die bij het mineraal horen kwamen aan bod. Ook kwamen wij te weten hoe en waar fluoriet voorkomt. Op de getoonde foto's zijn de kristalvormen goed te zien. Hierbij werden prachtige kristalcombinaties getoond in de meest wonderlijke kleurtinten. Fluoriet is een calciumfluoride CaF3 en kubisch van kristalvorm. Het heeft een hardheid 4. Het splijt heel makkelijk. Fluoriet komt niet alleen in kristalvorm voor, maar ook in ge-
16
bande lagen met verschillende kleuren. De kleur van fluoriet kan verschillen, n.l. kleurloos, wit, groen, blauw, paars, rood, bruin, geel, zwart en zelfs roze in mooie pasteltinten. Sommige fluoriet-kristallen hebben meerdere kleuren in zich in de vorm van vlekken of als kleurrijke fantoomlijnen in de kristallen. Het wordt als siersteen gebruikt maar ook voor vazen en doosjes. Uit alle werelddelen liet Erwin ons prachtige stukken fluoriet zien. Dit moedigt het verzamelen van fluoriet natuurlijk enorm aan. Het mineraal fluoriet is een boeiend onderwerp, het was dan ook een interessante lezing. Bingo Na de pauze begonnen we met de bingo. Hierbij waren veel mineraal-prijzen te winnen. Het was weer een geslaagde avond.
17
WAXWEILER, ZUIDWEST EIFEL Excursie werkgroep Geologie 28 mei t/m 1 juni 2014
WAXWEILER, ZUIDWEST EIFEL Excursie werkgroep Geologie 28 mei t/m 1 juni 2014
In het hemelvaartweekend van 29 mei t/m 1 juni 2014 heeft een aantal leden van de werkgroep Geologie een bezoek gebracht aan Waxweiler, ten zuiden van Prüm in de Eifel. Het weer was prima en we verbleven op de camping Heilhauser Mühle bij Waxweiler. invloed stonden van eb en vloed, dus een soort waddengebied. In dit gebied met laag water konden zich in het Onder-Devoon de eerste landplanten ontwikkelen. Het gebied lag in het OnderDevoon daar waar zich nu Suriname bevindt. Het natuurhistorisch museum Devonium in Waxweiler.
Vrijdagochtend brachten we een bezoek aan het kleine museum Devonium in Waxweiler. In het museum wordt een overzicht gegeven van het landschap van Waxweiler uit het Onder-Devoon. Ook zijn er fossielen van planten en dieren te zien, die in de steengroeve van de firma Köppen bij Waxweiler zijn gevonden. Het gebied bestaat uit sedimentgesteenten van het Onder-Devoon, dit noemt men de KlerfSchichten. Deze zijn soms rijk aan fossielen. De Klerf-Schichten bestaan uit leisteen en zandsteen uit de onderste lagen van het Devoon. Deze lagen zijn gevormd in gebieden die onder
18
De steengroeve Köppen bij Waxweiler. De gelaagdheid van het gesteente is goed te zien.
Een luchtfoto van de steengroeve Köppen bij Waxweiler. © Google Earth.
De Kerf-Schichten bevatten, in bepaalde lagen, landplanten uit het Onder-Devoon. Deze fossiele planten zijn meestal niet compleet en worden vaak als stengels en takjes gevonden. Dit komt omdat deze plantenresten aangespoeld zijn.
Als eerste bezochten we de steengroeve Köppen bij Waxweiler. Een prachtige groeve waarin de gelaagdheid van het gesteente goed te zien is. Na goed zoeken Drepanophycus.
Psilophyton.
19
WAXWEILER, ZUIDWEST EIFEL Excursie werkgroep Geologie 28 mei t/m 1 juni 2014
Zosterophyllum.
vonden we mooie fossiele planten van o.a de Sawdonia ornata, de Psilophyton en de Drepanophycus. Dit zijn vroege landplanten. Verder vonden we fossiele algenplanten de Mosellophyton en de Zosterophyllum. Een aantal vondsten van fossiele planten moeten we nog determineren. Dit is vaak lastig met oude fossiele landplanten. Er werden ook beenplaten van fossiele vissen, kruipsporen van dieren en een aantal mosselachtige schelpen gevonden. Een andere groeve die we bezocht hebben was de groeve Köppen bij Heilbach. Hier troffen we hetzelfde gesteente aan als in de groeve Köppen bij Waxweiler. Helaas was hier niet veel te vinden, omdat in de groeve al
20
lang niet meer gewerkt wordt, veel materiaal was erg verweerd. Beide groeves zijn eigendom van Hermann Köppen Ing.-Bau GmbH & Co. KG. Verder brachten we een bezoek aan een groeve bij Krautscheid. Dit is een kleine groeve, maar hij is zeer rijk aan fossiele schelpen uit het Onder-Devoon. Deze komen in dikke banken voor. We hebben hier veel mooie brachiopoden, mosselsoorten en zelfs trilobieten gevonden. Na drie dagen vertrokken we weer naar huis, onze verzameling aangevuld met bijzondere Devoon-fossielen uit het gebied van Waxweiler. Onze dank gaat uit naar de firma H. Köppen en het museum Devonium voor de medewerking en toestemming om te mogen zoeken in de steengroeves rond Waxweiler. Erwin Kaspers Brachiopode.
21
MIJNWERKER IN AUSTRALIË ONTDEKT NIEUW MINERAAL
PTEROSAURUS MET ENORME KAM OP HET HOOFD ONTDEKT
In Australië heeft een mijnwerker een nieuwe mineraalsoort ontdekt. Het roze-paarse mineraal, dat putnisiet is genoemd, wijkt in structuur en samenstelling af van de 4000 bekende mineralen.
In Brazilië hebben wetenschappers een nieuwe soort pterosaurus ontdekt. Het vliegende reptiel had een spanwijdte van zo’n 2,35 meter en droeg op zijn hoofd een opmerkelijke ‘kam’ die doet denken aan de vleugel van een vlinder.
De mijnwerker, die in het westen van Australië op zoek was naar goud en koper, zag de felroze korrels. Het mineraal is vervolgens naar deskundigen gestuurd voor onderzoek. Ongebruikelijk Het nieuwe mineraal is te vinden op vulkanisch gesteente en bestaat uit kubusvormige kristallen met een diameter van ongeveer een halve milHet roze-paarse mineraal heet putnisit. ©University of Adelaide.
limeter. Putnisiet bevat een ongebruikelijke combinatie elementen: strontium, calcium, chroom, zwavel, koolstof, zuurstof en waterstof.
Spanwijdte De jonge pterosaurussen hadden een spanwijdte van zo’n 65 centimeter. De volwassen exemplaren waren met een spanwijdte van zo’n 2,35 meter aanzienlijk groter.
Volgens onderzoeker Peter Elliot blijkt hieruit maar weer eens dat de natuur wetenschappers voor verrassingen kan stellen. "Er worden geregeld nieuwe mineralen gevonden", zegt Elliot, "maar meestal zijn het geen mijnwerkers die zo'n ontdekking doen". Museumcollecties Ook de onbekende mineralen zijn vaak al wel gevonden, maar liggen in museumcollecties zonder dat goed is bekeken of het om een nieuwe soort gaat. Het nieuwe mineraal moet nog verder worden onderzocht om vast te kunnen stellen of en waar het voor gebruikt kan worden. www.nos.nl
22
nieuwe pterosaurussoort zich ontwikkelde en er in verschillende stadia uitzag.
Op deze afbeeldingen zie je C. dobruskii van verschillende leeftijden. © Maurilio Oliveira / Museu Nacional-UFRJ.
De onderzoekers ontdekten de nieuwe soort in het zuiden van Brazilië. Ze troffen er de resten van maar liefst vijftig pterosaurussen aan. Onder de pterosaurussen bevonden zich zowel jongen als volwassenen, waardoor de onderzoekers in één klap een goed beeld hebben van hoe deze
Kam Op de kop van de pterosaurussen bevond zich een enorme (benige) kam. Bij de jonge pterosaurussen was de kam klein en licht hellend. Bij de volwassen pterosaurussen was de kam groot en vrij steil. De nieuwe soort heeft de naam Caiuajara dobruskii gekregen. De pterosaurus leefde tijdens het Krijt en was waarschijnlijk al heel jong in staat om te vliegen. De onderzoekers vermoeden bovendien dat C. dobruskii in koloniën leefden. www.scientias.nl Caroline Kraaijvanger
23
BINNENLANDSE BEURZEN Zaterdag 13 september en zondag 14 september 2014 Giethoorn Lapidari-Weekend, MTN-Giethoorn (Huisshow), Kanaaldijk 18, inl.: 0521-361544
Zaterdag 1 november 2014 PURMEREND, AMATHYSTA BEURS Mineralen- en Fossielenbeurs, Partycentrum Concordia, Koemarkt 45, inl.: 0299-772035
Zondag 28 september 2014 De Bilt NLC Mineralen- en Fossielenbeurs, Cultureel Centrum Witte, Henri Dunantplein 4, inl.: 06-42192611
Zondag 9 november 2014 Oss-Ruwaard, Mineralen- en Fossielenbeurs, D'n Iemhof, Sterrebos 35, inl.: 0412-631627
Zaterdag 4 oktober en zondag 5 oktober 2014 Rijswijk Internationale Mineralenbeurs Expo Rijswijk Beurshal Haaglanden Volmerlaan 12, inl.: 070-3075900 Zondag 12 oktober 2014 Den Bosch Mineralen- en Fossielenbeurs, Cultuur Centrum De Helftheuvel Helftheuvelpassage 115, inl.: 013-5113211 Zondag 19 oktober 2014 Amsterdam Geologisch Evenement Amsterdam, Borchlandhal, Borchlandweg 6-12, inl.: 075-616767
24
september t/m december 2014
Zaterdag 15 november 2014 Zwijndrecht, Mineralen- en Fossielenbeurs GEODE, Develsteincollege, Develsingel 5, inl.: 078-6156615 Zondag 14 december 2014 Haarlem NLC Internationale Mineralenbeurs Kennemer Sportcenter IJsbaanlaan 4, inl.: 0172/432289 Al deze beurzen zijn rolstoelvriendelijk en geopend van 10.00 tot 17.00 uur. Het bestuur en de redactie dragen geen verantwoordelijkheid voor eventuele fouten in deze publicatie van de beurzen.
25
26
27
28
