DEBAT
Reacties op artikel Lex Vendrig
ln nummer 2 van GZ-psychologieverscheen het artikel 'De vraag "wie moet hoofdbehandelaar zijn?" is geen gezeur van zorgverzekeraars, maar een zeer terechte vraag'van klinisch psycholoog en psychotherapeut dr. Lex
Vendrig. 0p dit artikel reageren in dit nummer: Arnoud van Buuren, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Vrijgevestigde Psychologen en Psychotherapeuten; Huib van Dis, voorzitter NVGzP, op persoonlijke
titel; Dick Nieuwpoort en Dineke Smit namens de Landelijke Vereniging van Eerstelijnspsychologen; en Marc Verbraak, hoofdopleider GZ-psychologen SP0N Radboud Universiteit en inhoudelijk directeur HSK Groep.
ARNOUD VAN BUUREN, VOORZITTER NEDERLANDSE VERENIGING VAN
groot provinciaal ziekenhuis) een arts-assistent en in ziekenhuis C (een UMC) wel degelijk een medisch student (coassistent). Het
VRIIGEVESTIGDE PSYCHOLOGEN EN PSYCHOTHERAPEUTEN
belangrijkste verschil is echter dat je in ziekenhuis C na de coassistent, ook de assistent treft waarvan je, als het goed is, pas een
In een helder en goed geïnformeerd betoog spreekt collega Lex Vendrig zích uit voor een duidelijk onderscheid in de kwalifica-
behandeling krijgt als hij de 'baas', de cardioloog, heeft geraad-
tie van behandelaarschap van GZ-psycholoog, psychotherapeut en klinisch psycholoog in de generalistische en specialistische
te maken hebt. Deze transparantie ontbreekt in de ggz en in het
zorg. Tevens legt
hij de vinger op de zere plek
als
het gaat om het
pleegd. Als patiënt weet je wat je te wachten staat en met wie je
verschaffen van die duidelijkheid schiet de beroepsgroep en de sector zelf tekort.
verschil tussen vrijgevestigden en instellingen als het gaat om wie
Zolangpsychologen vooral bezigzijn elkaar te bestrijden komt er
eigenlijk de behandeling doet.
van een duidelijke profilering naar buiten weinig terecht.
Nu er binnen de Zoryverzekeringswet meer en meer een gelijk
wordt opgeëist tussen verschillende aanbieders van
Ik ondersteun van harte de suggesties van collega Vendrig over
zorg, komt aan het licht hoe lichtzínnig we binnen de psycho-
de differentiatie tussen de GZ-psycholoog, de psychotherapeut
logische beroepen omspringen met onze professionaliteit. In
en de klinisch psycholoog. De GZ-psycholoog heeft daarin een
speelveld
onderwijs over verwijzen naar de ggz aan huisartsen in opleiding besteed ik veel
tijd aan het uitleggen van het verschil
tussen een
bij de competentie van de GZ-psycholoog.
GZ-psycholoog, psychotherapeut en klinisch psycholoog en de
De psychotherapeut en klinisch psycholoog zullen vooral in de
verwijsindicaties, om vervolgens te moeten vertellen dat sommige
specialistische zorg kunnen ingezet. Instelling€Ír, van wat voor
psychologen alledrie de BlG-registraties bezitten en behande-
aard ook, dienen helderheid te geven over wat ze kunnen bieden
lingen binnen een instelling vaak worden uitgevoerd door een
en welke disciplines de behandeling uitvoeren.
junior psycholoog, maatschappelijk werker of verpleegkundige.
'Vicinoconstructies' als in Noord-Holland dienen door de NZa dan wel de NMa te worden aangepakt, omdat ze vrije mededin-
Lex Vendrig gaat misschien iets te
kort door de bocht als hij
claimt dat dit binnen de somatiek niet voorkomt:
als je als
patiënt
wordt verwezen naar de cardiologie tref je in ziekenhuis A (een klein perifeer ziekenhuis) een cardioloog, in ziekenhuis B (een
20
zelfstandige positie als behandelaar binnen de generalistische
zorg, aansluitend
GZ-PSYC HOLOGIE
3 T APRIL 2013
ging beletten.
ook
zou de beroepsgroep loyaal dienen mee
te werken aan het herstellen van de weeffout
in de BIG en op inhoudelijke gronden de psychotherapeut te waarderen op waar die staat, namelijk artikel 14 BIG.
DEBAT
HUIB VAN DIS, VOORZITTER NVGZP, OP PERSOONLIJKE TITEL
selt hiermee het belang van de BlG-registraties; een poging tot opwaardering van de eigen NlP-registraties. Dit is het moment geweest datzo'n 100 NlP-leden najaar 2012 besloten een nieuwe
De bijdrage van Lex Vendrig aan de discussie over het hoofd-
vereniging op te richten die de BlG-registraties wel centraal
behandelaarschap heeft een breder perspectief. Het gaat inder-
stelt in de gezondheidszorg, de Nederlandse Vereniging voor
daad niet over zorgverzekeraars, maar het is ook meer dan een
Gezondheidszorgpsychologie en haar specialismen (NVGzP)
.
machtsstrijd van instellingen. Ik zet één en ander in licht historisch perspectief. Een kanttekening
bij de casus waarmee Vendrig begint. Niet alles
is altijd beter geregeld is
in de somatiek. Laten we niet vergeten
De ontwikkelingen in de ggz lopen enigszins gelijk op met de ontwikkeling van de beroepsgroepen. De ggz heeft.in de afgelo-
dat, nog geen twee decennia geleden, de patiënt op de SEH van
pen veerttg jaar een relatief tumultueuze organisatiegeschiedenis
algemene ziekenhuizen 's nachts vaak werd opgevangen door de
gehad. Naast het traditionele instituten van de psychotherapie
jongste coassistent zonder ervaring en met twee klinische linker-
(NPI, IMP) ontstonden in de70er jaren nieuwe initiatieven van
handen. Er bestaat thans een opleiding SEH-arts. De medische
pas afgestudeerde psychologen om hun kennis
professionals hebben deze duidelijke kwaliteitsverbetering zelf
brengen, dicht bij de huisarts, eerstelijnspsychologie avant la
bewerkstelligd. Wij kunnen hieruit een les trekken; psychologen
lettre. In deze jaren begon ook de RIAGG-vorming, een operatie
zijn veel afi,vachtender.
om de verzuiling in de ggz te transformeren naar niet-confes-
in de praktijk te
sionele organisaties. Gevolgd door tal van organisatiewijzingen: samengaan van RIAGG's met psychiatrische instelling€Íl,
In
de jaren zestíglzeventig werd de psychiatrie gedomineerd
afgedwongen fusies onder
druk van overheid en beleidsma-
door de medisch-mechanistisch en psychoanalytisch denken;
kers zonder verbeteringen, de ontdekking van de niches door
de opkomst van de antipsychiatrie bracht de psychiatrie zelf in
vrijgevestigde psychologen en psychotherapeuten en
de war, psychiaters zaten in hun team af te wachten of zij ook
eerste
nog iets mochten zeggen daarna de herontdekking van het
kingsinitiatieven. En dit in de context van steeds veranderende
bestaansrecht van zowel de biologische psychiatrie als de sociale
financieringskaders.
van de lijn, en als laatste het stimuleren van nieuwe marktwer-
psychiatrie. De EBM-benadering en de klinische epidemiologie brachten de wetenschappelijke psychopathologie verder vooruit en leidde tot een academisering van de psychiatrie. De lancering van de DSM-5 in mei 2013 zou daarin een keerpunt kunnen zi)n, de discussie hierover zal eerdaags nog losbarsten.
Het is niet verbazingwekkend dat door al deze veranderingen een lappendeken is ontstaan in de ggz en verwante werkvelden in de somatische gezondheidszorg, waarin het niet duidelijk is wat le en 2e Lijn is. Het wekt geen verbazing dat professionals zowel vrijgevestigd als
De psychologen veroverden het terrein van de ggz in de 70er
in instelling€rl, overheid en
semi-
overheid, ziekteko stenver zeker aars, bestuurders van instellin gen
kwijt zijn in de ggz.
jaren, met de ontwikkeling van psychodiagnostiek en met name
en beroepsverenigingen af en toe de weg
ook door de komst van de gedragstherapie in
een evidence based-
En wat te denken van de patiënt met een verwijzing over een
traditie. Daarna volgden nog vele psychologische interventies,
klacht. Die begrijpt niets van alle subtiliteiten in nomenclatuur
sommig e evidence based, maar het was niet altijd even makkelijk
van beroepsgroepen, interventies en verantwoordelijkheden.
om het kaf van het koren te scheiden.
Met een lichamelijk klacht
Belangrijk voor de professionele ontwikkeling was de introduc-
dan naar de specialist in het ziekenhuis en dan naar een
ga
je als patiënt eerst naaÍ de huisarts,
topklini-
tie van de BlG-registraties voor psychologen, een primaire vorm
sche of academisch setting. Opschaling van expertise waar nodig.
van kwaliteitsbewaking: de GZ-psycholoog, de psychotherapeut
Een dergelijke heldere verdeling tussen le en 2eLijn, is voor de
(art.3), en de specialisten de klinisch psycholoog en recentelijk
patiënt in de ggz ntet makkelijk te herkennen.
de klinisch neuropsycholoog (art.14). Oorspronkelijk was er binnen de beroepsgroep waardering voor dit wettelijk kader in de gezondheids zorg. Maar sinds 20L2 heeft het NIP besloten
Er is sprake van chaos en spraakverwarring. Wat is le
de BlG-registraties te devalueren, met nieuwe registraties zoals
lijn in de ggz? Wat
de registerpsycholoog-NlP I gezondheidszorg en de registerpsy-
specialistische zorg? Wat is zorg die verricht moet worden door
choloog-specialist-NIP/gezondheidszorg.
Het NIP
verkwan-
is lichte en complexe problematiek
of onder leiding van een
specialist?
lijn en 2e ?
Wat is
Wordt er nagedacht over
GZ-PSYCHOLOGIE 3
I
APRIL 201 3
21
DEBAT
taakherschikking
?
Nogmaals, er is geen relatie tussen zorgeche-
lon en de benoeming van noodzakelijke expertise. In de ggz lijkt
De casus Europsyche, inmiddels failliet, heeft derGZwaarschijn-
de nomenclatuur aangepast aan de financieringssystematiek. De
lijk
noodzaak om tot herstructurering te komen in de ggz is evident.
beperken tot de tweede
Vendrig maakt het onderscheid tussen de huidige tweedelijns ggz
door ongekwalificeerde niet-BlG-geregistreerde
en de nieuwe driedeling uit het Bestuurlijk Akkoord: basiszoÍg,
Soms werden onduidelijke 'therapieën' gedeclareerd. Nog steeds
generalistische basis ggz en specialistische ggz.
Ik ben daar
een
voorstander van, maar het Bestuurlijk Akkoord is vooralsnog slechts papier. De uitwerking
met
leidt tot
genoopt het advies over het hoofdbehandelaarschap te
lijn. Bij Europsyche was er sprake van wildgroei. Diagnostiek en behandeling werden soms uitgevoerd psychologen.
is niet duidelijk of Europsyche een incident is. Het hoofdbehandelaarschap werd aangrijpingspunt.
zal de
De criteria van de rGZ voor het hoofdbehandelaarschap lijken zorgvuldig. Men kan zich afuragen of de consultatieronde
cesuur liggen? De uitwerking van het BA wordt wederom in het
wellicht te vroeg is geweest. Het transitie-traject over de grens
diepste geheim voorbereid! De laatste mededeling hierover op
tussen
zorgzwaartes
andere cesuur tussen de eerste en tweede
juni
lijn. Maar waar
een
hierin graag gesprekspartner zíjn, maar wordt vooralsnog niet in het overleg de NlP-website is van 18
2012. De NVGzP zou
betrokken. GZ-psychologen, klinisch psychologen en klinisch neuropsychologen hebben daardoor onvoldoende inbreng. Dit
lijkt mij
een heilloze w€g, met alle risico's voor ondoelmatigheid,
le en 2e lijn vraagt om
een samenhangende consultatie-
ronde oyer hoofdbehandelaarschap in de eerste en tweede lijn.
Vendrig's conclusie was juist: de reactie van de NVGzP was inderdaad gebaseerd op de situatie in de huidige ggz. Yooruit lopen op het BA leek prematuur. En... laten we hopen dat niet als mogelijke hoofdbehandelaar opeens de registerpsycholoog-
versnippering en te weinig draagvlak.
sp
DE LÀNDELIJKE VERENIGING VAN EERSTELIINSPSYCHOLOGEN: DICK NIEUWPOORT EN DINEKE SMIT
lijn. De LVE heeft onlangs, samen met de NWP, een standpunt geformuleerd ten aanzien van het hoofdbehandelaarschap in de eerste lijn. Het uitgangspunt is dat de patiënt recht heeft op
Het artikel van Lex Vendrig waarin de vraag werd gesteld "wie
een behandeling door de professional, de behandelaar, zijnde de
moet hoofdbehandelaar zijn" is voor ons als eerstelijnspsycholo-
eerstelijns-lGZ-psycholoog, met de aan hem of haar toegedichte
gen heel herkenbaar. Vendrig biedt ons een kijkje
in de keuken
van de ggz en maakt drie punten. Ten eerste pleit Vendrig voor een correcte invulling van het begrip 'hoofdbehandelaar'. Een hoofdbehandelaar is volgens Vendrig diegene die de patiënt daadwerkelijk behandelt, eventueel deels ondersteund door een
eciali
st
-
I,{ IP / gezo ndheidszor g
opduikt.
wettelijke bevoegdheden en aansprakelijkheid (Wet BIG).
' De hoofdbehandelaar is verantwoordelijk voor de totale regie en coördinatie van de behandeling en is in beginsel tevens de behandelaar.
' Taakdifferentiatie onder auspiciën van de hoofdbehandelaar
is
(anders opgeleide) collega. De bekostiging zou volgens Vendrig
mogelijk met in acht name van de zelfstandige bevoegdheid,
in direct verband met de hoofdbehandelaar moeten zíjn en niet met de organisatie waar de 'hoofdbehandelaar' zich bevindt.
verantwoordelijkheden en aansprakelijkheid zoals geregeld in
Ten tweede kaart Vendrig op inzichtelijke wijze aan dat er een
zogenaamde voorwaarts geïntegreerde instellin gen zoals Indigo,
' Taakdelegatie onder auspiciën van de hoofdbehandelaar is op deelgebieden mogelijk aan zelfstandig bevoegde niet BlG-geregistreerde hulpverleners onder de voorwaarde van duidelijke instructies en begeleiding gebaseerd op reguliere
PtyQ en Vicino opereren. Zij worden met behulp .van zorrgver-
wetenschappelijke behandelmethodes, evidence- en practice-
gebrek is aan logische samenhang tussen beroepskwalificatie en
het zorgechelon. Als derde benoemt hij de vilein e wijze waarop
wetgeving (de wet BIG e.a.).
in een positie geplaatst waardoor er van een 'gezonde
based-richtlijnen, standaarden en LESA's en dat de inzet het
marktwerking' geen sprake meer is. NMa en NZa kijken slechts
maximum van 20 procent van de behandeling niet overschrijdt.
zekeraars
toe... Wat dichtbij huis zou moeten zijn, is
in de praktijk
een
'een onpersoonlijke franchise instelling' zon der gezícht en trans-
. De regelgeving geldt voor alle aanbieders van
GB
GGZ, dus
zowel voor instellingen als voor vrijgevestigde praktijken.
parante opleidingskwalificaties. Op deze drie punten willen wij graag dieper
in gaan.
Terecht stelt Vendrig dat het niet alleen moet gaanover het hoofdbehandelaarschap in de tweede
22
GZ-PSYC HOLOGIE 3
r
APRIL 2013
lijn,
maar ook
in de eerste
Met de intreding van de marktwerking in de zorg is de zorg in toenemende mate 'functioneel' omschreven. Op welk e zotg een burger recht heeft, is in de wet vastgelegd. Wie deze zorg mag leveren wordt aan de markt overgelaten. Functionele omschrij-
DEBAT
ving betekent dus dat de functie en de wettelijke opleidingseisen
zijn nauw verbonden met grote ggz-instellingen, de medewer-
in de Wet BIG) zijn losgekoppeld. Feitelijk staat de 'Wet marktordening gezondheidszorg' gedeeltelijk haaks op de 'Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg'.
van de ggz-instellingen. Tot overmaat van ramp worden ze óók
(vastgelegd
uit de ggz-instellingen en
kers komen
ze hanteren methoden
betaald als tweedelijnsinstelling maar ze zijn.... eerstelijnszorg
Op papier worden weliswaar aan functionele zorgkwaliteitseisen
dichtbij huis! Bijvoorbeeld Indigo Drenthe
benoemd maar de uitzonderingen in de praktijk zíjn legio. Wij
aan de GGZ Drenthe en levert tevens de POH -GGZ aan huisart-
horen steeds vaker over POH-GGZ met een MBO-opleiding of een HBO-psychologie-opleiding.
Zij moeten vervolgens zelfstan-
sen.
is
volledig verbonden
Zij bieden dus huisartsen zoÍg» eerste lijn én tweede lijn. Is
dit wat men beoogt bij'zorg dichtbij huis'?
dig mensen die ernstig seksueel zijn misbruikt gaan behandelen,
die al sinds jaar en
evenals hulpvragen beantwoorden inzake huiselijk geweld en
De
mensen die thuis zitten met een burn-out. Zou u uw zus na een
met de huisarts samenwerkt, die bekend is in de buurt, waar
gruwelijke verkrachting naar deze POH-GGZ willen sturen?
je door de
Over de verlengde arm constructie kunnen wij als LVE kort zíjn.
eerstelijnspsychologenpraktijk
A1
in oktober 20ll hebben wij ons standpunt officieel vastgelegd
met daarin de normen en de kwaliteitseisen waaraan hulppersoneel ingezet moet voldoen
in
geval van capaciteitsproble-
men: Standpunt inzet basispsychologen onder begeleiding van ger egi str e er d e E er st elij n sp sy ch ol o o g
@fe
1
a
een
eerstelijnspsychologenpraktijk
dug
eerstelijnspsycholoog zelf wordt behandeld, deze
wordt door wet- en
regelge-
ving en met behulp van de overheid en zorgveruekeraar de markt uitgewerkt. De overheid wil goedkoop en dichtbij huis, met als kern de vertrouwde huisarts (kleinschaligheid met bekende gezichten). De zorgverzekeraars sturen echter op grote
zorggroepen(grootschaligheid en anoniem, aangestuurd door
.
managers), voor hun inkoopgesprekken wel zo handig.
Laten we de wens van de overheid
nu
eens
letterlijk nemen:
Het adagium van zorg dichtbij huis lijkt steeds meer een lege huls te worden. Door je nu maar in een woonwijk te vestigen
zoÍg dichtbij huis, kleinschalig met vertrouwde gezíchten zoals ook beschreven in het Pact van Garderen (eerstelijnsorganisa-
ben je 'zorg dichtbij huis'? Met dichtbij huis wordt bedoeld dat je de psycholoog kent! Net zoals de huisarts, de tandarts en de
ties). Laten we helder zijn over de kosten en de vergoeding, geen intransparante deals met grote ggz-instellingen en zorgverzeke-
Srsiotherapeut. Vele eerstelijnspsychologen werken al meer dan
raars onder de vlag van gezonde marktwerking.
twintig jaar in de wijk en zijn met naam, toenaam en gezicht bekend bij de bewoners in de wijk. Voorwaarts geïntegreerde
Maar laten we vooral dit debat voortzetten! Zet de deuren
instelling (VGI) zijn grote organisaties (met bijbehorend
voorbeeld van Lex Vendrig voortzetten. Een belangrijke taak
overhead) en kennen een sterk verloop in personeel.Deze VGI's
voor vakbladen zoals GZ-psychologie.
MARC VERBRAAK, HOOFDOPLEIDER
GZ-PSYCHOLOGEN
open voor een open dialoog over de zorg. Laten we het goede
SPON RADBOUD
UNIVERSITEIT EN INHOUDELIJK DIRECTEUR HSK GROEP
Waar ik op wil reageren is het volgende: in de ingezonden brief naar Zorgvisie houdt íkgeen pleidooi tegen de klinisch psycholoog
in zijn artikel
naar een ingezonden
als hoofdbehandelaar.
Mijn stelling is dat er daarvan, samen met
brief van mijn hand in Zorgvisie. Tevens verwijst hij naar een instelling die me na aan het hart ligt. Dat er naar je verwezen
de psychiaters, te weini
gzijnom die rol naar behoren uit te voeren.
Collega Lex Vendrig verwijst
Het klopt inderdaad dat ik in die brief uitga van de huidige tweede
wordt is prima, maar toch wil ik selectief op een aantal punten
lijn. Dit komt omdat dit jaar,20ï3, waarin er nog geen sprake
reageren, zeker als daarmee misvattingen voorkomen kunnen
van de basis ggz, al wel een aantal maatregelen worden opgelegd
worden.
die pas van toepassing zouden kunnen zijn als de indeling generalistische basis ggz en specialistische ggz
Wat mij betreft hoeft over het volgende geen misvatting te bestaan:
ik deel de mening van Lex Vendrig dat de vraag wie
hoofdbehandelaar moet zijn, en waar, een heel terechte is. Ik
(ikvat dit voor het gemak
maar even samen onder de noemer basis ggz) een feit is. Dat 'feit' staat gepland
voor 2014. Maar in 2013 dient, vooruitlopend op
die basis ggz, formeel de hoofdbehandelaar, en dat zíjn de psychi-
vind ook dat het veld zelf het beantwoorden van deze vraag ter
aters en de klinisch psycholog€n, iedere patiënt
hand moet nemen. Ik ben het geheel eens met zijn uitspraak dat 'Het mooiste is als iedereen zijn eigen patiënten behandelt
tweede
waarvoor
hij is opgeleid en daar zelf verantwoordelijk voor is.
Dan hebben we helemaal geen hoofdbehandelaar nodig!'.
is
lijn
in de huidige
al wel op meerdere momenten tijdens de behandeling
gezien te hebben.
Dat is extra tijd die aan iedere patiënt besteed
worden. Het is de extra tijd die de zorg duurder gaat maken. Per cliënt wordt meer tijd geschreven waardoor relatief meer gaat
GZ.PSYCHOLOGIE 3
I
APRIL
20Í3
23
DEBAT
duurdere DBC's gedeclareerd gaan worden. Hetgeen zal maken dat er minder patiënten binnen hetzelfde macrobudget behandeld
men: een combinatie van lichamelijke en psychische problematiek, of complicerende componenten als verslaving, juridische maatregelen, enz. Complex is ook die problematiek waar eerdere
kunnen worden. Volgens mij is de zorgdan duurder geworden.
behandelingen niet tot het gewenste resultaat hebben geleid) waar
Nog even de berekening. In de huidige tweedelijns ggz worden jaartijks zo'Ít 900.000 unieke patiënten gezien Daartegenover
in het vervolg
daarvan duidelijke behandelrichtlijnen ontbre-
ken, (deeltijd)klinische opnames noodzakelijk zíin, of waar echt
staan 5.392 specialisten (cijfers BlG-register eind 2012), van wie
specialistische behandeling nodig is omdat het relatief weinig
naar schatting hooguit 80 procent werL
voorkomende problematiek is' (Opleidingspl an GZ-psycholoog,
lei andere taken (opleiding, leiding geven, bestuur) besteedt een specialist gemiddeld zo'rt 800 tot 1.000 uur per iaat aan directe
niet de meest voorkomende problematiek waarmee cliënten zich
patiënte nzorg. Dat betekent dus dat hij per patiënt gemiddetd maar 4 tot 5 uur per jaar beschikbaar heeft. En zelfs dit is waarschijnlijk te optimistisch. In geval van complexe problema-
de problematiek van cliënten in de tweedelíins ggz is met weten-
tiek is zorg door een specialist als psychiater of klinisch psycholoog geïndiceerd. Een definitie van complexe problematiek die
waar de GZ-psycholoo gzelfstandig bekwaam en deskundig is. En
binnen de postacademische beroepsopleidingen
tot GZ-
2Ol2). Het is een type problematiek die veel
in de tweedelijns
ggz melden. Sterker nog, zeker 70 procent van
schappelijk goed onderzochte en gestandaardiseerde psychologische behandelingen te behandelenl. Bij uitstek het werkterrein
en
klinisch psycholoog wordt gebruikt, is de volgende: 'Complex is die problematiek waar sprake is van een veelvoud van proble-
I
Dat dit vervolgens in de praktijk lang niet altijd gebeurt, is een andere discussie, zie GZ-psychologie, 'Klaar de klus met het juiste gereedschap', september 2012.
... ,.,. :,' .,.,:
"
iiit:::i: í:l:::ii::a:lilt:: l:::1ir:i';iii:rt: iil=
i:i::,iÏ:!:ii,::alii,iti :ijriirr ; aÍ.,:t.r:.;r :::
i,1.i"iiii;. .i:;,r1:: ::i.rri:rr
,,
:::l
::tlli
:ri tri,::rt:Í],:.t!::l. ::rlt::t::iii ::::i::::t:;i!
Pffiffivcnoffi#Ë
tijd en energie van
behandelaars vraagt. Maar deze complexe problematiek is zeker
iir::ir::i:::
::ii: iii:::;l: ::ih iil.iri
.:,
r:i):nr:ir:i
.:
.l
:i:i;i-ill !:ii:ailjil.: :r::::friir;
.::i
:::r::i.i:!-
li::l:i:-i:r!r:+"'-
:::
:
.
i,
.:::
:tla:::::i j:i:i!,1;1:iutr;l::ti
'f.i'i.;i!;,i;i# ::i:'::l::r:ii:].:.li:il ::r,t:::,,.,; I I :1 :1,i.,,.,. '.: . :'
,l ia:rÍ:rilj :
:jt,.ii,Ë:,,.oi
:l:, ,"'r:1'1::l: :!:il
:]:
ij
.
. ,. ,,'. ,i ,i,,, ,.,,
,, .,"'' :ir::::,::l::t.t;:"
Apanta-academy: nét even anders Opleidingen & nascholing in persoonsgerichte, psychodynamische en system ische therapie
.
Cliëntgerichte psychotherapie (VCSP) Basisopleiding: januari 2014 Voortgezette opleidi ng: voorj aar 2014
.
Emotion Focused Therapy (EFT) - for individuals EFT EFT
level-l training: najaar zo13 level-ll training: voorjaa r 2014
Deze troiníngen worden gegeven door Robert Elliott en
Jeonne Wotson, grondleggers von deze therapievorm.
.
Systeemtherapie (NVRG) Verdieping (l+ uur): september zor3 lnleiding (6o uur): start begin 2014
lnformatie, compleet aanbod en aanmelding: www.a
pa nta
-academy.
nI
Voor olle scholing wordt accreditatie aongevraagd
In samenwerking met sarnenl: www.samenr.nl
24i GZ-PSYC I t f
HOLOGIE 3
I
APRIL 2013
DEBAT
daarop zou dan toegezien moeten worden door specialisten, die
landelijke gemiddelde. HSK levert niet alleen maar generalisti-
hun tijd echt beter als hoofdbehandelaar aan de bovengenoemde
sche ggz. Zeker 30 procent van de patiënten
complexe problematiek kunnen besteden. Een complexe proble-
comorbide persoonlijkheidsstoornis. Ook comorbiditeit op as I
matiek die ongeveer 30 procent van de ggz-cliënten betreft.
komt veelvuldig voor. Moeilijke gevallen worden niet per defini-
bij HSK heeft
een
tie doorverwezen, alleen die gevallen waarvoor de noodzakelijke
zoÍg, zoals een opname, crisisopvang, sociale ondersteuning
Mijn pleidooi betreft vooral een voorstel om gedif[erentieerd te
of
kijken naar de competenties van de verschillende professionals.
keus, door HSK niet geleverd kan worden, worden doorverwe-
medicament etrze behandeling als behandeling
van
eerste
Om op basis daarvan te komen tot een vaststelling welke profes-
zen. Binnen HSK werken met name psychologen. Hiervan is
sional voor welk type patiënt de meest aangewezen hoofdbehan-
90 procent GZ-psycholoog of
delaar is. Zo kan voorkomen worden dat het hoofdbehandelaar-
delde kosten die
bij
in opleiding daartoe. De gemidin rekening worden gebracht
verzekeraars
is om de kwaliteit van de zorg te borgen,
zijn, volgens de opgave van de zorgverzekeraars, lager dan die
slechts een pro formaconstructie wordt, die geld kost en verder
van andere tweedelijns aanbieders. Minder dan 5 procent van de
niets oplevert.
patiënten beëindigt de behandeling voortijdig. Dit betekent dat
En stel dat in 2014 de basis ggz eerl feit is. De waag is dan vervolgens hoe de verdeling van patiënten over generalisti-
goed opgeleide GZ-psychologen, die zo kortdurend en protocollair als mogelijk werken, ook met complexere patiënten, zonder structurele tussenkomst van een specialist/hoofdbehandelaar
schap, wat bedoeld
sche en specialistisch e ggz gaat uitvallen. Daarover bestaat nog
weinig echte duidelijkheid. Een van de uitgangspunten is dat 20 procent van de huidige patiënten
in de tweede lijn naar
generalistische ggz o-ver zouden kunnen gaan.
de
Dit zijn de patiën-
ten met minder complexe psychische aandoeningen. Maar wie
zijn
dat?
tot prima resultaten kunnen komen. Als zij en de patiënt er
tijd maar voor krijgen. En de instelling
de
een gedegen kwaliteits-
systeem hanteert, dat de professional ondersteunt en faciliteert
in doelmatig werken met patiënten.
Wat wordt hier bedoeld met eenvoudige of complexe
psychische aandoeningen? Er wordt inmiddels hard gewerkt aan
zorgzwaarte indicaties. Maar echt eenduidige operationalisaties
Ik ben een groot voorstander om op basis van competenties van
daarvan ontbreken nog. De uitersten van het spectrum eenvou-
professionals te komen
dig en complex zal íedereen wel duidelijk zi)n. De patiënt met
GZ-psycholoog is daarin geen doetje, de klinisch psycholoog is
tot een duidelijkere rolverdeling.
De
een psychotische stoornis is makkelijk te onderscheiden van de
tot meer in staat en de psychotherapeut legt zich duidelijker toe.
patiënt met een spinnenfobie. Maar wat te doen met patiënten
Maar daarin moet ook reëel gekeken worden naar wat haalbaar
met andere angststoornissen, of met depressieve stoornissen. Wanneer worden ze in de generalistische of specialistische ggz
is. Als er werk wordt gemaakt van de basis ggz
behandeld? Daar zijn heus criteria voor te vinden en afspraken
lijn overgaat naar de generalistische ggz; door ervoor te zorgen dat er voldoende behandeltijd in zit en er ook nog steeds volgens de richtlijnen (die lijken bij het denken over de basis ggz helemaal uit het oog verloren te zijn geraakt) behandeld
over te maken. Maar
bij het vaststellen van die criteria zullen
we tevens rekening moeten houden met het feit dat nu voor de generalistische ggz een maximale behandeltijd
lijkt te gaan
gelden van 800 minuten. Dat is inclusief intake/diagnostiek zo'n
dertien zittingen. Hoeveel patiënten hebben daar, onder welke
een verhoudingsgewijs grote groep patiënten
- in de zin dat uit de huidige
tweede
kan worden -, dan kan de specialistische ggz een stuk kleiner in omvang worden. De specialisten kunnen dan hun rol als
Zij gaan dan de
condities genoeg aan? Wie het weet mag het zeggen. Mijn stelling
hoofdbehandelaar echt en serieus oppakken.
is dat deze beperking tot 800 minuten slechts tot een beperkte
patiënten in de specialistisch e ggz echt zelf behandelen . Er zíjn
verschuiving van patiënten zal gaan leiden. Mogelijk wordt zo die 20 procent wel gehaald. Maar dan
blijft
er nog een aanzienlijk
ggz
de
GZ-psychologen in de specialistisch e ggz nodig blijven, omdat
praktijk redelijk monodisciplinair en volgens heldere richtlijnen
er nu onvoldoende specialisten zijn om het werk zelf te doen.
behandeld kan worden.
Het uitbreiden van opleidingscapaciteit is een mogelijkheid om
Ik
andere oplossing is om gedifferentieerd te kijken naaÍ compe-
ten rond de achttien zittingen ligt, met onder andere afhanke-
tenties van professionals en deze als uitgangspunt te nemen bij het antwoord op de waag 'wie moet hoofdbehandela ar zijn yoor
lijk van de aard en ernst van de problematiek de nodige sprei-
deze
aandeel aan patiënten
in de specialistische ggz achter, die in
dan ook voldoende specialisten. Bliift de generalistische
relatief klein, dan zullen er op basis van hun competenties veel
dat ze herstellen. Dat hebben we niet
weet dat binnen HSK, een van de instellingen waar Lex Vendrig naar verwijst, de gemiddelde behandelduur van patiën-
voor 2014 gerealiseerd. Een
patiënfl'
ding daaromheen. Dat zou natuurlijk kunnen betekenen dat er slecht behandeld wordt.
In
2012 bedroeg echter het volledig-
heidspercentage van ROM over alle 8.222
in
2012 afgesloten
DBC-trajecten, zoals aangeleverd aan de stichting benchmark ggz, 79 procent. Daarbij was het behandeleffect, uitgedrukt als
de Delta-t (het gestandaardiseerde verschil tussen begin- en eindmetirg), voor de HSK populatie twee keer zo groot als het
GZ-PSYCHOLOGIE
3I
APRIL 2013
25
