Wijzigingsvoorstel op Aquo-Lex Hydrografische Begrippenlijst

Wijzigingsvoorstel op Aquo-Lex Hydrografische Begrippenlijst

Indiener

Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW

Datum

24-10-2006

Versie

1.0 Definitief

Kenmerk

0608-0047

RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW

Documentbeheer Wijzigingshistorie Datum

Auteur

Versie

Wijziging

26-09-2006

H-J. Lekkerkerk

0.1c

24-10-2006

H-J. Lekkerkerk

1.0d

Samenvoegen en bewerken oorsponkelijke woordenlijst naar wijzigingsvoorstel Verwerken commentaar Werkgroep Hydrografie

Reviewers Naam

Functie

Nard Wiegman, Ben Dierikx

Werkgroep Hydrografie

Distributie Exemplaar

Naam

Locatie

1 2 3

Documenten / Bronnen Bronnen: 1. Richtlijn voor het opstellen van een wijzigingsvoorstel op AquoLex, IDsW, maart 2006 2. Begrippenkader Hydrografie, POHM, november 2001 3. Voorstel WHY uitbreiding begrippenlijst met het begrip/term “data”, WHY, juli 2006 4. AquoLex versie 2, IDsW, juni 2006

01-11-06

2 van 27


Inhoudsopgave DOCUMENTBEHEER

2

HANDLEIDING BIJ HET LEZEN VAN DIT RFC

4

MOTIVATIE

5

AANLEIDING BUSINESS CASE

5 5

WIJZIGINGSVOORSTEL

6

GEWIJZIGDE BEGRIPPEN NIEUWE BEGRIPPEN VERVALLEN BEGRIPPEN

6 8 27

01-11-06

3 van 27


Handleiding bij het lezen van dit RfC “Dit document is opgebouwd volgens de IDsW richtlijn: ‘Richtlijn voor het opstellen van een wijzigingsvoorstel op het Logisch Model Aquo’”.

01-11-06

4 van 27


Motivatie Aanleiding Achtergrond Door de werkgroep Hydrografie van Rijkswaterstaat wordt al enkele jaren gewerkt aan een gemeenschappelijk begrippenkader. Deze ontwikkeling is in 2001 gestart met het verzamelen van, voor het werkveld, relevante begrippen. Deze zijn in november 2001 gepubliceerd in een voorversie van een ‘Uniform begrippenkader Hydrografie’ door het overleg van de hoofden van Meet- en Informatiediensten van Rijkswaterstaat (POHM). In september 2006 is door de werkgroep Hydrografie contact gezocht met IDsW voor het opnemen van de begrippenlijst in het AquoLex. In samenwerking met IDsW is toen de begrippenlijst geschikt gemaakt voor opname en vergeleken met AquoLex. In dit document staan de aanvullingen en voorgestelde wijzigingen op AquoLex, voortvloeiende uit het wijzigingsvoorstel genoemd.

Business Case Voordelen nieuwe definities Door het opnemen van de hydrografische definities kan voorkomen worden dat er in dit proces spraakverwarring ontstaat tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Daarnaast wordt communicatie tussen Meet- en Informatiediensten onderling vereenvoudigd door hetzelfde taalgebruik.

Afbakening De begrippen welke zijn aangeboden omvatten ofwel de meest gebruikelijke, dan wel de begrippen die snel tot spraakverwarring (kunnen) leiden in de praktijk. Daarnaast zijn de begrippen uit de IMO resolutie A860(20) vertaald en opgenomen. Deze was als bijlage bij de hydrografische begrippenlijst bijgevoegd.

Impact Het grootste deel van dit wijzigingsvoorstel betreft de opname van nieuwe begrippen. Verder wordt voorgesteld de definitie of toelichting van een aantal begrippen licht te wijzigen. Ook hier gaat het veelal om uitbreiding. In een enkel geval worden er vanuit het hydrografisch proces begrippen geïntroduceerd die conflicteren met bestaande begrippen uit vergelijkbare processen. Hiervoor wordt door IDsW extra aandacht gevraagd.

01-11-06

5 van 27


Wijzigingsvoorstel Gewijzigde begrippen Alle wijzigingen zijn gebaseerd op het begrippenkader hydrografie. Begrip Digitaal Terrein Model

Gewijzigd deel D

(digitaal model van) een zichtbaar begrensd gedeelte van het aardoppervlak dat niet bedekt is met water

Echolood

T

Meting ontstaat door de looptijdmeting na uitzending - weerkaatsing terugontvangst van een akoestisch signaal. Kan worden onderscheiden in enkelvoudig echolood en padloder

Falen

D

2 Definities: • Niet meer vervullen van de (primaire) functie • Het niet (meer) voldoen aan vastgestelde criteria Bij waterkeringen wordt onderscheid gemaakt in uiterste grenstoestanden (leidend tot overstroming) en bruikbaarheidsgrenstoestanden (leidend tot overlast en schade, maar nog niet tot overstroming)

T

Grid

01-11-06

AquoLex versie 2

T

Voorstel werkgroep hydrografie (rood = wijziging) Model waarin alle meetgegevens drie dimensionaal worden verwerkt tot een terreinmodel. Met dit model kunnen vervolgens berekeningen worden uitgevoerd

Meting ontstaat door de looptijdmeting na uitzending - weerkaatsing - terugontvangst van een akoestisch signaal. Door de halve looptijd te vermenigvuldigen met de geluidssnelheid in water wordt de diepte bepaald. Kan worden onderscheiden in enkelvoudig echolood en padloder Het onverwacht eindigen van het juist functioneren of het niet (meer) voldoen aan vastgestelde criteria van het systeem of een gedeelte daarvan Het systeem kan dus niet meer zijn (primaire) functie vervullen. Bij waterkeringen wordt onderscheid gemaakt in uiterste grenstoestanden (leidend tot overstroming) en bruikbaarheidsgrenstoestanden (leidend tot overlast en schade, maar nog niet tot overstroming) Een grid is in de hydrografie een netwerk van aaneengesloten meestal vierkanten cellen. De randen van de cellen vormen dan het raster van het grid.

6 van 27

Advies IDsW De AquoLex definitie vindt zijn herkomst in het LMA en is direct afgeleid van de definitie van terrein. Definitie uit hydrografisch proces als toelichting opnemen. Deze toevoeging aan de toelichting verhelderd het begrip, wijziging doorvoeren.

Nieuwe definitie is vollediger en neemt, samen met de toelichting, de betekenis van de huidige twee definities over, wijziging doorvoeren.

Nu geen toelichting, wijziging doorvoeren.


Nauwkeurigheid

D

T

Schematiseren

T

Telemetrie

T

Toetsing

D

T

01-11-06

(Meet)nauwkeurigheid is gekoppeld aan de systematische fouten, bepaald door systematische afwijkingen tussen het meetresultaat en de werkelijke waarde. Oorzaken zijn foutieve meetprocedures en/of storingen tijdens de analyse. De term precisie voor de aanduiding van nauwkeurigheid wordt afgeraden.

Onderzoek naar waarde, juistheid, omvang enz

Het totaal van precisie en betrouwbaarheid.

Nauwkeurigheid kan dus niet alleen in cm's worden uitgedrukt maar moet worden gebruikt als een combinatie van precisie (bijvoorbeeld in cm) en een uitspraak over de mate van controle die er is. Dit begrip kan dus niet gebruikt worden als een losse kwaliteitsindicator. Het hoeft dus eigenlijk nooit te worden gebruikt. Bij lodingen in het algemeen is dit een vorm van datareductie waarbij een gridcel een waarde krijgt gebaseerd op de datapunten binnen die gridcellen; bv een gemiddelde, maximum, minimum e.d.. Bij singlebeam lodingen spreken we in sommige gevallen van schematiseren als functie van datareductie op de ideale raai. Op vaste afstanden in de raai wordt de diepte geplaatst. Het is dan een combinatie van idealiseren en reductie Verbinding tussen twee systemen waarbij de waarneming van het ene systeem op afstand door het andere systeem kan worden uitgelezen Rekenstap waarin de waarnemingen worden gecontroleerd door het vergelijken van de toetsingsgrootheid (kritieke waarde) met de waarneming. Toetsing vindt plaats binnen een dataset zelf (door overtalligheid in de metingen).

7 van 27

De oorspronkelijke definitie en toelichting zijn afkomstig uit de hydrologische woordenlijst en daarmee diep geworteld in het waterbeheer. De definitie van de hydrografische begrippenlijst sluit echter beter aan bij de definities uit de statistiek (Delftse School) en worden wereldwijd erkend binnen de geodesie. Aanbevolen wordt deze wijziging dan ook door te voeren.



Definitie Hydrografische begrippenlijst is een verdere specificering van de huidige definitie en kan als zodanig worden opgenomen naast het oorspronkelijke begrip.


Nieuwe begrippen Tenzij anders vermeld komen de begrippen steeds uit het hydrografisch begrippenkader. Begrip

Afkorting

Synoniemen

Definitie

geodetische nauwkeurigheid | geografische nauwkeurigheid

De nauwkeurigheid van een positie schatting in relatie tot de geografische of geodetische coordinaten van de aarde

absolute accuracy | IMO resolutie geodetic accuracy | A.860(20) - vertaald geographic accuracy

Absolute positie

De positie van een punt t.o.v. de oorsprong, coördinaatassen en schaal van hetcoördinaatstelsel

absolute position

Actualiteit

Datum laatste update in verhouding tot aantal BV: Gegevens zijn 1 jaar geleden opgenomen, er actualilty wijzigingen per tijdseenheid (of mate van zijn 100 wijzigingen in een jaar, dus op 1 juli wijzigingen). ongeveer 50 incorrecte coderingen óf Hoogtebestand is 5 jaar oud, bodemdaling is ongeveer 1 mm per jaar dus de hoogtes zijn ongeveer 0.5 cm te hoog.

Along track fout

Het verschil in afstand, in de trackrichting, tussen de werkelijke afstand en de gewenste afstand behorend bij een bepaald tijdsmoment

Absolute nauwkeurigheid

ambivalentie

ambiquity

augmentatie

autonome integriteits monitoring door ontvanger

Engels begrip

Herkomst

along track error

IMO resolutie A.860(20) - vertaald

De situatie die verkregen wordt wanneer een set metingen zoals bepaald door een systeem meer dan één mogelijke oplossing geeft.

Dit komt bijvoorbeeld voor in de positiebepaling waar een set metingen meerdere posities kan opleveren

ambiquity


Iedere techniek die de werking van een systeem voor de gebruiker verbeterd

Een systeem is bijvoorbeeld een Globaal Navigatie Satelliet Systeem

augmentation


De techniek waarbij overtallige informatie in de GNSS ontvanger wordt verwerkt met als doel de integriteit van de navigatie signalen te controleren

Receiver IMO resolutie autonomous integrity A.860(20) - vertaald monitoring

Azimuth

De hoek die een richting van standplaats naar richtpunt maakt met het noorden (positief met de wijzers van de klok mee)

azimuth

Bemonsteringsinterval

Afstand (in ruimte of tijd) tussen 2 metingen 1 / meetdichtheid. Interval uitgedrukt in een sampling rate (=monsters) van een continu signaal. eenheid, bijvoorbeeld 4 meter.

01-11-06

RAIM

Toelichting / Nadere omschrijving

8 van 27

RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW Beschikbaarheid

Voorwaarden waaronder een (deel)gegeven of (deel)gegevensverzameling kan worden gebruikt.

Beschikbaarheid

Het percentage tijd waarin een systeem functioneert zoals bedoeld.

Bessel ellipsoide

Ellipsoide model zoals toegepast voor Nederland

Bessel ellipsoid

Betrouwbaarheid

De gevoeligheid van een meetontwerp voor gevoeligheid / controleerbaarheid modelfouten

reliability

Betrouwbaarheidsinterval

Het numerieke bereik waarbinnen een onbekende Dit gebied wordt begrensd door de kritieke confidence interval geschat wordt met een zekere betrouwbaarheid waarden en is een functie van de onbetrouwbaarheidsdrempel alpha

betrouwbaarheidslimieten

De extremen van het betrouwbaarheidsinterval

confidence limits


betrouwbaarheidsniveau

Het percentage zekerheid waarmee kan worden aangegeven dat een zekere bewering juist is of het percentage zekerheid dat een gegeven interval een onbekende insluit

confidence level


Bewerkte data

Data aangepast/ bewerkt door: - filteren - schematiseren - smoothen - reduceren.

Blunder

grove fouten | spike

availability

Niet-beschikbaarheid kan worden veroorzaakt availability door geplande en niet geplande onderbrekingen

HTW

Er moet dus altijd vermeldt worden wat voor pre-processed data bewerkingsslag er is toegepast om uiteindelijk te komen tot een specifieke dataset

Alle fouten die niet willekeurig of systematisch zijn Deze fouten zijn vaak groot, en per definitie, gross error | outlier onvoorspelbaar. Ze worden in de regel veroorzaakt door plotselinge veranderingen in de omgevingsomstandigheden, systeemfouten of gebruikersfouten

bodemdekking

Het deel van de bodem dat geraakt is door akoestische metingen.

bootgeometriestelsel

Het stelsel van coordinaatassen waarin de vorm of Meestal ligt de Y-as in de voorwaartse richting vessel reference elementen op een vaartuig vastgelegd kunnen van het vaartuig. In het verleden werd system worden vaakcentrale echolood transducer als nulpunt gekozen, tegenwoordig wordt hiervoor ook de motion sensor gebruikt.

01-11-06


coverage

9 van 27


RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW Breedtecirkel

Cirkel over een ellipsoïde, evenwijdig aan de equator

Cartesiaans coördinaatstelsel

Rechthoekig coördinaatstelsel

Centraal referentie punt

CRP

Circular error probable

CEP

waarschijnlijke cirkelvormige fout

Coördinaatstelsel, dat gedefinieerd wordt door een aantal rechte lijnen, die elkaar loodrecht snijden in de oorsprong, en die allen eenzelfde schaalfactor hebben

Cartesian coordinate system

Punt op het vaartuig ten opzichte waarvan het bootgeometrie stelsel gedefinieerd is

central reference point

De straal van een cirkel, gecentreerd op de gemeten positie, waarbinnen de werkelijke positie met 50% betrouwbaarheid ligt.

Circular error probable


Consistentie

In hoeverre voldoet de gehele Een functiemodel is consistent wanneer het consistency gegevensverzameling aan de vooraf gestelde aantal waarnemingsgrootheden juist voldoende is voorwaarden in de specificatie. om de onbekenden te berekenen. Een oplossing is consistent als er geen tegenspraken optreden bij het invullen van de vereffende of berekende waarden in het model waarmee de oplossing is vereffend of berekend

HTW

continuiteit

De waarschijnlijkheid dat, uitgaande van een foutvrije ontvanger, een gebruiker in staat is zijn positie met een specifieke nauwkeurigheid te bepalen en daarbij de integriteit van de bepaalde positie gedurende het (korte) tijds interval voor een specifieke operatie binnen een beperkt deel van het dekkingsgebied, te monitoren


Coördinaat

Set kengetallen waarmee de ligging van een punt in een coördinaatstelsel wordt aangegeven

Er mag dus geen uitval of degradatie van het systeem plaatsvinden.

continuity

coordinate

Coördinaatstelsel

assenstelsel

Stelsel van drie assen die elkaar in een punt Het stelsel wordt gedefinieerd door een oorspong coordinate system loodrecht snijden, waarmee ieder punt ruimtelijk en orientering. vastgelegd kan worden met afstanden tot de X, Y en Z-as

Coördinaatstelsel

coördinaat-systeem

Stelsel met datum, waarin de relatieve ligging van Formeel is een coördinaatstelsel de realisatie van coordinate system punten met behulp van coördinaten kan worden een coördinaatsysteem. beschreven.

01-11-06

10 van 27

RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW correctie

C-O

De numerieke waarde van de beste schatting die Het teken is dusdanig dat de correctie opgeteld correction gemaakt kan worden van het verschil tussen de kan worden bij de waarneming als positief getal. werkeljike en de gemeten waarde van een parameter

Coverage

Het deel van de bodem dat geraakt is door akoestische metingen.

coverage


cross track fout

off track

Het verschil in afstand, loodrecht op de trackrichting, tussen de werkelijke afstand en de gewenste afstand behorend bij een bepaald tijdsmoment

cross track error

cross-toetsing

cross-validatie

Vergelijken van meetwaarden met hun buren door op basis van die buren een interpolatiewaarde te berekenen voor de meetwaarde

cross-validation

algemene term voor een reeks wiskundige algoritmen om een (grote) hoeveelheid data te verwerken tot bruikbare gegevens.

Data-processing

Een transformatie van coördinaten in het ene coördinaatstelsel naar een ander coördinaatstelsel

Datum shift

dekking navigatiesysteem

Het deel van het voorziene werkgebied van het navigatiesysteem waarin positiebepaling met de afgesproken kwaliteit mogelijk is.

coverage

Differential Global Positioning DGPS System

Positiesysteem gebruik makend GPS en een speciaal opgesteld referentiestation voor XY bepaling.

Differential Global Positioning System

differentieel systeem

Een augmentatie systeem waarbij signalen worden gemonitord op een bekende lokatie en de aldus bepaalde verschillen worden verzonden naar de gebruikers in het dekkingsgebied

differential system

De factor waarmee de nauwkeurigheid van de plaatsbepaling en tijd van een GNSS systeem wordt verzwakt als gevolg van geometrische invloeden van de constellatie van de satellieten zoals gebruikt door de ontvanger

Dilution of precision IMO resolutie A.860(20) - vertaald

Dataverwerking

Datum-transformatie

Dilution of Precision

01-11-06

Coördinaattransformatie

DOP

11 van 27



RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW Ellipsoïdisch coördinaatstelsel

Coördinaatstelsel, dat gedefinieerd wordt door het oppervlak van een ellipsoïde en waarover kromlijnige coördinaten gedefinieerd zijn in de vorm van lengte-en breedte coördinaten

ellipsoidal coordinate system

Ellipsoïdische hoogte

Hoogte van een punt ten opzichte van de ellipsoïde

ellipsoid height

enkelvoudig echolood

singlebeam echolood Een echolood dat meet doormiddel van één enkelvoudige neerwaarts gerichte akoestische bundel.

singlebeam echosounder

Equipotentiaalvlak

Geoïde

equipotential surface

european terrestrial reference system 1989 evenaar

ETRS 89

Gekromd oppervlak om de aarde heen, dat punten met gelijke zwaartekrachtspotentiaal verbindt Geodetisch model van de aardezoals toegepast binnen Europa

equator

Snijlijn van x,y-vlak met de ellipsoïde

equator

Externe Betrouwbaarheid

de gevoeligheid van het eindproduct onontdekte fouten.

voor Deze wordt vaak uitgedrukt in de marginaal reliability (external) detecteerbare fout

faal frequentie

Het gemiddelde aantal storingen van een systeem of gedeelte daarvan per tijdseenheid

failure rate

Filteren

Door het gebruik van filters worden fouten verwijderd

filtering

fix

Positie verkregen uit een berekening metingen naar externe referentiepunten

van Bij een navigatiesysteem zijn dit bijvoorbeeld de fix satellieten

fix interval

De maximum tijd in seconden tussen de fixen

fix rate

Het aantal fixen per tijdseenheid

Footprint

Bodemgebied dat door een bundel is aangestraald. (beluid)

Fout

Het verschil tussen een gemeten/benaderde Omdat de echte waarde vaak niet bekend is, is error waarde en de echte waarde ook de fout niet bekend (anders kon de fout worden verwijderd). Meestal is er wel aan te geven hoe groot de kans is dat de fout tussen bijvoorbeeld +2 en -2 cm in zit.

01-11-06

fix interval In de regel per seconde

fix rate Footprint

12 van 27

IMO resolutie A.860(20) - vertaald IMO resolutie A.860(20) - vertaald

IMO resolutie A.860(20) - vertaald - aangepast

RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW Geintegreerd navigatie systeem INS

Een systeem waarin de informatie vanuit twee of Voorbeelden zjin de combinatie van GPS en een Integrated navigation IMO resolutie meer navigatie hulpmiddelen wodt gecominbeerd doppler log of de combinatie van GPS en Loran system A.860(20) - vertaald op een symbiotische manier om op deze wijze een resultaat te geven dat beter is dan dat van de onderdelen apart

geinterpoleerd gridpunt

De waarde van een 'niet aangetroffen' grid bepaald volgens een meestal berekende wijze uit omliggende positiewaarden van footprints of omliggende gridwaarden

Gelijkvormigheidstransformatie

Transformatie van coördinaten, waarbij geen vormverandering van de geometrische figuur optreedt. Deze transformatie bestaat enkel uit rotaties, translaties en een schaalverandering op gemiddeld zeeniveau

gemeten gridpunt

De waarde van een grid (cel of raster) bepaald volgens een bekende rekenwijze uit meerdere positiewaarden van footprints binnen het grid

gridpoint (measured)

De gemiddelde tijd tussen twee opeenvolgende momenten van falen van een systeem of gedeelte daarvan

mean time between IMO resolutie failure A.860(20) - vertaald

Geodetisch datum

De parameters waarmee, direct of indirect, depositie van de oorsprong, de oriëntering van de coördinaatassen en de schaal van het coördinaatstelsel gedefinieerd zijn. Ook wel coördinaatdefinitie genoemd. Elk coördinaatstelsel heeft een datum.

datum

Geoïdehoogte

Hoogte van de geoïde ten opzichte van de ellipsoïde

geoid height

De DOP factor voor de gecombineerde nauwkeurigheden voor 3D positie en tijd

Geometric Dilution of IMO resolutie Precision A.860(20) - vertaald

Gemiddelde tijd tussen falen

Geometrische DOP

MTBF

GDOP

gridpoint (interpolated)

Gevalideerde data

Data waaruit alle missers of blunders zijn gehaald Om met data te kunnen rekenen is het van validated data belang dat alle missers (outliers) uit de data wordt gereduceerd

gieren

De hoek tussen de voorwaartse as van een multibeamstelsel en de langsas van het vaartuig.

01-11-06

yaw

13 van 27

RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW gierhoek

Global System

De hoek tussen de voorwaartse as van een multibeamstelsel en de langsas van het vaartuig. Naivgation

Satellite GNSS

Global Positioning System

Global Positioning System | Glonass | Galileo

Voorbeelden van dergelijke systemen zijn GPS (Amerika), Glonass (Rusland) en Galileo (Europa)

GNSS


Een satelliet radio plaatsbepaling, navigatie en tijdbepalings systeem in beheer bij de Amerikaanse overheid

Global Positinioning IMO resolutie System A.860(20) - vertaald

GNSS service

Het uit de ruimte komende signaal zoals verzorgd door de ruimte en grond segmenten van het GNSS

GNSS service


GNSS systeem

Systeem opgebouwd uit de GNSS service en de ontvanger

GNSS system


Grond gebaseerd augmentatie GBAS systeem

Een systeem wat aanvullende signalen verzend vanaf een grondstation om de werking van het navigatiesysteem te verbeteren

grond-bases augmentation system


gyrokompas

GPS

Een wereldwijd systeem voor de bepaling van positie, tijd en snelheid bevattende een ruimte, grond en gebruikers segment

yaw

gyro

gyroscoop heave

deining

Bv RTK-DGPS, Veripos en IALA bakens

Een instrument dat de hoek aangeeft van de Het instrument is gebaseerd op de gyroscoop langs-as van het vaartuig ten opzichte van het astronomische noorden (noordelijk deel van de as waar onze aarde om draait).

gyro compass

Zeer snel ronddraaiende tol die zjin stand in de ruimte behoud

gyroscope

Vertikale afwijkingen van een vaartuig, veroorzaakt door golven en deining

Hierdoor varieert ook de sensorhoogte ten opzichte van een bepaald reductievlak of de gemiddelde zeestand

heave

hellingstelsel

Stelsel van (haaks op elkaar staande) assen Er zijn drie assen mogelijk (roll, pitch en yaw) waarvan de helling van iedere as wordt gemeten waarvan in de regel alleen roll en pitch bepaald worden.

herhaalbaarheid

De precisie van een navigatiesysteem alleen Hoe dicht bij elkaar liggen metingen als je een repeatability rekening houdend met de toevallige fouten zelfde grootheid meerdere keren na elkaar meet. Meestal uitgedrukt in een 95% cirkel

herhaalbare nauwkeurigheid

De nauwkeurigheid waarmee een gebruiker kan terugkeren naar een waarde gemeten op een vorig tijdstip en met ongecorreleerde waarnemingen van hetzeldfe systeem

01-11-06

Dit is bijvoorbeeld van belang bij plaatsbepaling en geeft aan of een gebruiker op een eerder gemeten positie kan terugkeren

14 van 27


repeatable accuracy IMO resolutie A.860(20) - vertaald

RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW Horizontale DOP

HDOP

De DOP factor voor de nauwkeurigheid van de horizontale (2D) positie

Horizontal Dilution of IMO resolutie Precision A.860(20) - vertaald

Ijkdrempel

Constructie die onderwater wordt geplaatst en Dit is in de regel de enige mogelijkheid om de totale meetconfiguratie te controleren. De daarna exact wordt ingemeten met als doel het vormen van een referentie voor de controle van de ijkdrempel heeft niet tot doel de uitvoering van meetconfiguratie, inclusief de toepassing van kalibraties te faciliteren. kalibratieparameters.

Integriteit

De waarschuwingsmogelijkheid van het navigatiesysteem om binnen een bepaalde tijd aan te geven dat haar gegevens niet mogen worden gebruikt

integriteit monitoring

Het proces waarbij bepaald wordt of het Voor GNSS systemen wordt de integriteit Integrity monitoring functioneren van het systeem (of individuele beschreven door drie parameters: metingen) geschikt is voor de beoogde doeleinden - het alarmniveau - de tijd tot alarm - integriteitsrisico Het resultaat van de integriteit monitoring is dat individuele (foutieve) metingen of het gehelen GNSS systeem niet gebruikt kan worden voor navigatie. Interne monitoring wordt in dit kader aan boord van het vaartuig uitgevoerd en externe monitoring door externe stations


integriteitsrisico

De waarschijnlijkheid dat een gebruiker een fout zal ervaren die groter is dan het alarmniveau, binnen de gestelde tijd tot alarm, zonder dat dit alarm daadwerkelijk wordt afgegeven op een specifiek tijdstip op een willekeurige locatie in het dekkingsgebied


Interne Betrouwbaarheid

mate waarin fouten (in waarnemingen en model) Deze wordt vaak uitgedrukt in de marginaal reliability (internal) kunnen worden gedetecteerd detecteerbare bias

Interpolatie

Berekenen van waarden tussen gegeven punten Indien interpolatie heeft plaats gevonden, dan interpolation of meetpunten in dient de methode te worden genoemd inclusief het steungebied tot hoe ver zijn gemeten punten gebruikt voor de interpolatie.

01-11-06

integrity

integritiy risk

15 van 27



RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW inzinking

De vaartuiginzinking ten opzichte van de waterspiegel veroorzaakt door vaart door het water.

squat

kaartfout

Positie fouten in de kaart met als oorzaak onnauwkeurigheden tijdens de meting en fouten in het referentiestelsel

chart error

Kaartprojectie

afbeelding van bol- of ellipsoïdische coördinaten op een plat vlak volgens een eenduidig wiskundig recept,

chart projection


kwadratisch gemiddelde

RMS

Spreidingsmaat. RMS is de spreiding ten opzichte In een 1 dimensionale situatie is dit ook een van een bepaalde gekozen waarde x0 schatting van de standaard deviatie van de fouteen

Root mean square


Kwadratisch gemiddelde (afstand)

dRMS

Het kwadratisch gemiddelde van de radiale afstanden van de werkelijke positie tot de waargenomen positie zoals verkregen uit een aantal proeven

distance root mean square


Kwaliteit

Hoedanigheid van een product m.b.t. het gebruik dat ervan gemaakt moet worden deugdelijkheid)

quality

van Dale

kwaliteitsbeschrijving

De kwantificering van de nauwkeurigheid van een Om de kwaliteit van een product op de juiste quality product of proces. wijze te kunnen beschrijven zal dus gebruik moeten worden gemaakt van overige kwaliteitsbegrippen. Indien men zich bij een kwaliteitsbeschrijving van een product beperkt tot alleen het begrip kwaliteit is men onvolledig en zegt men dus eigenlijk niets. "De kwaliteit is 2 cm" kan dus niet

maaktoleranties

mate (en betrouwbaarheid) waarin het gerealiseerde profiel het theoretische profiel benadert

HTW

Marginaal detecteerbare bias

MDB

De minimale grote van een blunder in een waarneming die nog gedetecteerd kan worden met gegeven waarschijnlijkheden van type 1 en 2 fouten

Marginally detectable IMO resolutie bias A.860(20) - vertaald

Marginaal detecteerbare fout

MDE

De maximale fout veroorzaakt door een marginaal detecteerbare bias in een van de waarnemingen

marginally detectable IMO resolutie error A.860(20) - vertaald

01-11-06

16 van 27

RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW meetdichtheid

puntdichtheid

Aantal metingen/punten per eenheid.

Dit wordt uitgedrukt ten opzichte van een observation density temporele of een ruimtelijke eenheid. Hierbij kan zowel worden gedacht aan een tijdinterval, inhoud, oppervlak, lengte, als aan een combinatie deze eenheden. Aantal punten per eenheid (bijvoorbeeld 0.0625 m^(-2), als elke 4 meter in X- en Y-richting een punt is gegeven).

meetverwachting

waarde waartoe de gemiddelde meetwaarde nadert bij een toenemend aantal meetwaarden

Meridiaan

Noord-zuid verbinding over de ellipsoïde, die punten met een gelijke lengtegraad verbindt

meridian

Meridiaan-convergentie

De hoek tussen het kaartnoorden en het ware noorden

meridian convergence

Min-geoide (de)

Model wat de afwijkingen beschrijft tussen het Deze correcties zijn nodig voor het corrigeren van Min geoid NAP vlak en de hoogteberekening via een een hoogten verkregen met een GPS ontvanger ellipsoide

Mutatiefrequentie

Een maat voor het doorvoeren van de Dit kan bijvoorbeeld zijn jaarlijks, iedere twee mutation frequency veranderingen in een gegevensverzameling in een maanden etc. Afhankelijk van de verwachte bepaalde periode. wijzigingen per tijdseenheid en de periode vanaf de laatste wijzigingen kan bepaald worden hoe volledig de gegevensverzameling is. Bijvoorbeeld als een bestand steeds op 1 januari (één keer per jaar) wordt bijgehouden en het aantal wijzigingen per jaar 100 is kan een gebruiker er gemiddeld vanuit gaan dat het aantal fouten in het bestand op 1 juli 50 is (volledigheid).

Navigatie

Het proces van plannen, opnemen en controleren In de praktijk dus het varen van A naar B van de beweging van een vaartuig gaande van de ene naar de andere plaats

navigatie systeem fout

Normaalrichting

01-11-06

NSE

De gecombineerde fout van de plaatsbepalingsfout en de kaartfout

navigation

De maximale NSE kan beschreven worden door: Navigation system NSEmax = kaartfout + GNSS fout + overige error navigatie fouten

Lijn loodrecht op de ellipsoïde in een bepaald punt

normal

17 van 27



RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW Nulmeridiaan

Referentiemeridiaan, ten opzichte waarvan de lengte van een punt wordt berekend

reference meridian mounting angle offset

offset

montagehoek

Hoekverschil tussen nul-assen van de sensor met Bij akoestische transducer: roll, pitch en yaw respectievelijk het XY vlak in X-richting, het XY respectievelijk. vlak in Y-richting en het YZ vlak in Z-richting van Bij gyrokompassen hoek tussen koerssensor en het bootgeometriestelsel vlak ipv yaw

Omwentelings-ellipsoïde

Ellipsoïde

Mathematische figuur, die ontstaat door een ellips,met lange en korte as a en b te roteren om de korte as (kortweg: ellipsoïde)

Onzekerheid

Onvastheid, twijfel onbetrouwbaarheid

Orthometrische hoogte

Hoogte van een punt ten opzichte van de geoïde wordt gemeten met behulp van waterpassen

orthometric height

Overtallig

De aanwezigheid van meervoudigheid in het Er zijn meer metingen of sensoren dan strikt systeem voor het uitvoeren van bepaalde noodzakelijk is. systeemfuncties ten einde de betrouwbaarheid van het totale systeem te vergroten

redundancy

Een echolood dat meet met behulp van series neerwaarts gerichte akoestiche bundels in de dwarsrichting van het vaartuig.

multi-beam echosounder | swathe sounder

padloder

multibeam echolood

omtrent

iets, Het gebruik van dit begrip afgeraden

bij metingen wordt uncertainty

parallelliteit eis (hellingsensor)

Vraagt om de as waarin of waarvan de helling Bijvoorbeeld ten opzichte van het bootgeometrie wordt gemeten fysiek parallel te zetten aan de stelsel assen van een ander stelsel.

patchtest

Meting ter controle op roll, pitch, yaw en dealy / Uit de metingen volgen correcties voor patchtest tijdverschil voor een multibeam echolood plaatsbepaling, bootgeometrie, standopnemer en echolood

plaatsingsprecisie Positie DOP

01-11-06

maakprecisie PDOP

van Dale


precisie waarmee een object op de gewenste positie kan worden genavigeerd / geplaatst De DOP factor voor de nauwkeurigheid van de 3D positie

Position Dilution of Precision

18 van 27


RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW Precisie

De spreiding van een stochastische grootheid ten Wordt beschreven door een covariantiematrix. precision opzichte van haar gemiddelde. Een maat voor de precisie van een enkele grootheid is de standaardafwijking (1 sigma). In de praktijk wordt met precisie soms ook de variantie sigma^2 of bijvoorbeeld 2 sigma bedoeld. Soms wordt ook gesproken van een cmnivo of dm-nivo, dit geeft dan tevens de resolutie van gegevens aan. Het is dus goed om bij onduidelijkheid te vragen welke precisie-maat nu eigenlijk wordt bedoeld. Bijvoorbeeld: met een precisie van 2 sigma = 10 cm wordt bedoeld dat 95% van de gevallen minder dan 10 cm van de werkelijke waarde afwijkt.

pseudolite

pseudo satelliet

punt precisie PZ90 Geodetisch systeem

Een op de aarde geplaatst augmentatie station welke een GNSS achtig signaal uitzend waardoor aanvullende afstandmetingen aan de gebruiker worden geboden Precisie van een enkel punt

pseudolite | pseudo IMO resolutie satellite A.860(20) - vertaald

Het verdient de voorkeur het begrip precisie point precision van… te gebruiken.

Een consistente set van, in GLONASS, gebruikte Posities van een netwerk van punten in relatie tot PZ-90 geodetic parameters die de vorm van de aarde beschrijft het massacentrum van de aarde. Definieert system verder transformaties tussen de belangrijkste geodetische datums en de geoide. Ontwikkeld in 1990


radio navigatie

Het gebruik van radio signalen om de navigatie te Hiertoe behoren ook systemen zoals Navtex, ondersteunen dan wel voor obstakels te radar en radiotelefoon waarschuwen

radio navigation


radio plaatsbepaling

Het gebruik van radio waarnemingen voor andere doeleinden dan radionavigatie

radio location


radio waarneming

Het bepalen van een positie of het verkrijgen van Dit is een overkoepelend begrip voor zowel radio radio determiniation IMO resolutie informatie in relatie tot die positie door middel van plaatsbepaling als radio navigatie. A.860(20) - vertaald de eigenschappen van voortplanting van radiogolven

Raster

netwerk van punten of lijnen

Real Time Kinematic DPGS

01-11-06

PZ90

HTW

RTK-DGPS LRK-DGPS

Plaatsbepalingssysteem gebruik makend DGPS voor zeer preciese XY en Z bepaling.

Van Dale van

Real Time Kinematic DPGS

19 van 27

RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW Realisatie

Operationalisering

Reduceren

Referentie-ellipsoïde

De vastlegging van een datum in het terrein door middel van markers, waarvan de coördinaten bekend zijn uit metingen. Wordt ook operationalisering genoemd. Zie ook verdichting.

realisation

technieken om (complexe) data in grootte te reduceren, interferenties bij metingen mathematisch te corrigeren en om een verband te leggen tussen de gemeten waarden en hetgeen je wil weten.

reduction

Referentie-oppervlak Wiskundig oppervlak (referentieoppervlak) dat gebruikt wordt als basis voor kaartprojecties

reference ellipsoid

referentiestation

Station uitgerust met een GPS ontvanger en een De GPS ontvanger berekend zijn positie, deze base station radiozender gebruikt voor differentiele GPS wordt vergeleken met de bekende positie van het metingen station. De correcties van de gemeten positie ten opzichte van de bekende positie worden middels een radio verbinding verzonden aan de overige ontvangers

Referentiestelsel

realisatie van een referentiesysteem

referencesystem

Een coördinaatstelsel met minimaal nationale Dit hoeft geen coordinaatsysteem te zijn; het reikwijdte. uitgangspunt is dat het gaat om een zichtbaar / bekend coordinaatstelsel

reference system

Referentiesysteem

Relatieve hoogte

ligging/positie

Referentiestelsel

of

Positie of hoogte van een aantal punten ten opzichte van elkaar

Relatieve nauwkeurigheid

De nauwkeurigheid waarmee een gebruiker zijn Dit geeft aan in hoeverre twee gebruikers van positie kan bepalen in relatie tot de positie van een hetzelfde systeem zich ten opzichte van elkaar andere gebruiker van hetzelfde systeem op kunnen positioneren dezelfde tijd

relatieve precisie

Precisie van een verschil van twee puntwaarden

Residu

01-11-06

restverschil

relative accuracy


Het verdient de voorkeur het begrip precisie relative precision van… te gebruiken.

Het verschil tussen een waargenomen waarde en Bijvoorbeeld bekend veronderstelde waarde, residual een berekende waarde van een grootheid waarde uit een model. Soms ook: verschil tussen een berekende waarde en een echte waarde. Residu wordt dan meestal 'fout' genoemd.

20 van 27

HTW

RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW Resolutie

Scheidend vermogen Het kleinst waarneembare detail

Bijv. pixelgrootte, aantal decimalen. Voor resolution rasterbestanden is de resolutie de pixel-grootte in terrein-eenheden. Voor vectorbetanden: het schaalniveau waarop de data is te gebruiken. Uitdrukken in eenheden, (b.v. 2 meter voor rasterbestanden, schaalbereik 1:1000 voor vectorbestanden).

resultaat analyse

Foutenanalyse + kwaliteitsbeschrijving

Robuustheid

In hoeverre is een systeem of een applicatie Hoe vaak gaat een systeem plat, in hoeverre gevoelig voor storingen van buitenaf. werkt foutieve input door op de output. Voor meetprocessen is eenzelfde definitie mogelijk. Wordt soms uitgedrukt in: monkey -, fool- en student proof.

roll

slagzij | rollen

De scheefstand van een vaartuig ten opzichte van het waterpasvlak in dwarsrichting.

roll

ruimtelijk referentie systeem

Model (systeem) voor identificatie van een positie Identificatie van een positie kan door coördinaten spatial reference (locatie) gerelateerd aan het aardoppervlak. (directe locatie) en door geografische system identificatoren (indirecte locatie). Heeft in de regel tenminste een nationale reikwijdte

Ruwe data

Onbewerkte data van sensor

Samengestelde data

Satelliet gebaseerd augmentatie systeem scatterplot

01-11-06

HTW

Ruwe data is niet tijdgesynchroniseerde data, observed data deze informatie komt zo van de sensor en is nog niet door software aangepast of omgezet naar een ander formaat.

Tijdgesynchroniseerd Het synchroniseren van data van verschillende In sommige pakketten wordt dit gelijk uitgevoerd combined data e data sensoren tot hetzelfde meetmoment door terug te met getijcorrectie. Opgemerkt moet worden dat rekenen naar dat meetmoment. getij als een aparte sensorwaarde wordt gezien evenals diepte en plaats. Het maakt dus niet uit of data nog gecorrigeerd moet worden voor de waterstand of dat data in hoogte al t.o.v. NAP is gemeten / berekend.

SBAS

Een systeem wat vanuit een satelliet aanvullende Systemen zoals WAAS, Egnos, MSAS of signalen verzend om de werking van een Omnistar navigatiesysteem te verbeteren.

sattelite-based augmentation system

Presentatie van een positieplot gedurende een aantal minuten

scatterplot

21 van 27


RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW scheepssysteem fout

Het verschil tussen de aangegeven positie van het Dit is een maat voor de nauwkeurigheid waarmee vessel technical error IMO resolutie A.860(20) - vertaald vaartuig en gewenste positie het vaartuig bestuurd wordt

Schietloodafwijking

Hoek die de schietloodrichting maakt met de normaalrichting

Schietloodrichting

Lijn in een punt, loodrecht op lokale richting van de zwaartekracht (het equipotentiaalvlak) door dat punt

sensorstelsel

Stelsel van een of meer assen van ten opzichte waarvan het metende instrument zijn waarden weergeeft

sensor system

sevice capaciteit

Het aantal gebruikers dat gelijktijdig een service kan gebruiken

service capacity


signaal beschikbaarheid

De beschikbaarheid van een radio signaal in een specifiek dekkingsgebied

signal availability


Smoothen

Vorm van filteren waarbij nieuwe waarden berekend worden in plaats van de gemeten waarden.

stampen

01-11-06

trim

Filters die smoothen zijn: median, mean en butteworth ( is ongeveer hetzelfde als mean) Deze filters worden veel gebruikt voor de bepaling van een trend.

De scheefstand van een vaartuig ten opzichte van het waterpasvlak in langsrichting

smoothing

pitch

22 van 27

RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW Standaard afwijking

Maat voor de spreiding van een stochastische Sigma is de spreiding ten opzichte van het standard deviation grootheid gemiddelde xgem. Als van een te schatten grootheid veel metingen worden gedaan, kan de standaardafwijking worden berekend met sigma=SQRT((SUM(i=1,n)(xi-xgem)^2)/(n-1)). Dit kan bijvoorbeeld onder laboratoriumomstandigheden worden gedaan, om zodoende een precisie-schatting voor een bepaald meetinstrument te krijgen. Vervolgens wordt deze standaardafwijking sigma gebruikt als bekende parameter voor de metingen in het veld met dat apparaat. Veel metingen kennen een normale verdeling voor de fout, zodat geldt dat als 2 sigma (2 keer de standaardafwijking) 1 meter bedraagt, 95% van de gegevens minder dan een meter afwijken van de werkelijke waarde, en 68% minder dan 5 cm.

standopnemer

Sensor die versnellingen en hoekversnellingen meet en hieruit de stand van de sensor bepaald

motion sensor

sweep

Serie dieptemetingen met een multibeam echolood waarbij alle bundels eenmaal bemeten worden

sweep

Systeem beschikbaarheid

De beschikbaarheid van een system voor de gebruiker, inclusief radio dekking en de werking van de ontvanger van de gebruiker

system availability

01-11-06

23 van 27

HTW


RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW Systematische fout

Fouten die door een nader te bepalen functie Systematische fouten zijn alle fouten die geen systematic error kunnen worden beschreven. toevallige fout zijn. Dat kan dus van alles betekenen, bijvoorbeeld: constante voor groot gebied, evenredig aan topografie, gecorreleerd met het opnamesysteem (bijvoorbeeld strookgewijze fouten). In GIS-termen: een afwijking in de metingen die in alle (meet)resultaten terug komt en die niet in een verwerkingsproces is te corrigeren. Voorbeelden: Als 1 waarnemer uit een ploeg van 2 mensen altijd 5 cm boven het prisma mikt ontstaat een systematische fout. Als op een laseraltimeter een verkeerde schaalfactor wordt toegepast (bijv. lichtsnelheid) ontstaat een systematische fout die evenredig is met de hoogte zelf. Als de plaats van een sensor in een boot of vliegtuig 2 cm verkeerd is ingemeten is dat een toevallige fout (kan plus of min zijn) maar dit heeft een systematische fout (hier constante fout) in het eindresultaat tot gevolg.


De DOP factor vor de nauwkeurigheid van de tijdsbepaling

Time Dilution of Precision


tijd tot alarm

De verstreken tijd tussen het falen van een systeem en het bijbehorende alarm

time to alarm


Tinmodel

Een net van onregelmatige driehoeken, die gevormd kunnen worden volgens diverse specifieke rekenwijzen en waarvan de hoekpunten worden gevormd door de werkelijk gemeten footprintpunten.

Triangular Irregular Network model

toegestane afwijking

bij bestek toegestane verschil tussen gerealiseerde profiel en het voorgeschreven profiel

Tijd DOP

01-11-06

TDOP

Maak en meetonnauwkeurig heden bij uitvoering van baggerwerken MMUB

24 van 27

RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW Toevallige fout

totale systeem fout

witte ruis | punt ruis | fluctuaties | random fout

TSE

Een fout waarvan de waarde onafhankelijk is van voorgaande waarden.

statistisch Een fout die niet door een functie kan worden random error of latere beschreven, (ofwel waarvan de waarde statistisch onafhankelijk is van voorgaande of latere waarden.) De kansverdeling van deze variabele wordt beschreven door een willekeurige, begrensde functie. De toevallige fout wordt (meestal) beschreven door de standaard deviatie

Deze beschrijft de doeltreffendheid van de navigatie

Dit zijn in feite alle fouten in het systeem. Er van Total system error uitgaande dat de bijdragen van de navigatiefout (NSE) en de scheepsfout (VTE) willekeurig zijn bedraagt de totale fout: TSE^2 = NSE^2 + VTE^2


Transducer

De sensor, die de akoestische bundel(s) het water in stuurt en ontvangt.

transducer

Type 1 fout

fouten waarbij een waarneming zonder blunder onterecht wordt verworpen

type 1 error


Type 2 fout

die fouten waarbij een waarneming met een blunder onterecht wordt geaccepteerd

type 2 error


variantie

Maat voor de spreiding van een stochastische variantie = sigma^2 grootheid

variance

variogram

Maat, beschreven door een lijn, die het verband weergeeft tussen bepaalde eigenschappen van / op punten en hun ruimtelijke plaats

variogram

Verdichting

Realisatie van meer waarnemingen bepaald aandachtsgebied

vereffening

Fouten in waarnemingen corrigeren volgens een wiskundige methode

Verticale DOP

01-11-06

VDOP

in

een Dit is alleen mogelijk indien meer waarnemingen beschikbaar zijn dan voor de eenvoudige oplossing van het probleem nodig is.

De DOP factor voor de nauwkeurigheid in de vertikaal

Vertical Dilution of Precision

25 van 27


RfC Hydrografische Begrippenlijst Versie 1.0 Definitief Auteur Werkgroep Hydrografie i.s.m. IDsW Vertraging

delay

De tijd tussen de werkelijke meetmomenten van sensoren en de tijd waarop het sensorgegeven ‘geklokt’ wordt door het (software) systeem.

vlakheid

ruwheid | ribbeligheid | de mate waarin niveaus van punten in een grilligheid gerealiseerd oppervlak afwijken van het niveau van het ter plaatse van deze punten gemiddeld gerealiseerde vlak

Op het moment van klokken komt het gegeven in delay | latency de regel beschikbaar voor het (software) systeem


roughness

Volledigheid

Een maat voor dat deel van de gegevens dat Het gaat bij fouten in de volledigheid om teveel, daadwerkelijk in de gegevensverzameling te weinig of foutief. Voor thematische gegevens (bestand) voorkomt. wordt wel onderscheid gemaakt tussen verticale en horizontale volledigheid. Voor een adressenbestand zou een horizontale onvolledigheid betekenen dat niet voor alle huizen een adres is opgenomen (er missen records), indien bij alle adressen de postcode ontbreekt spreekt men over verticale onvolledigheid (er missen kolommen).

Voorspelbare nauwkeurigheid

De nauwkeurigheid van een geschatte positie in relatie tot de in de kaart gezette oplossing

predictable accuracy IMO resolutie A.860(20) - vertaald

De maximaal toegestane fout in de gemeten positie - tijdens integriteitscontrole - voordat alarm wordt geslagen.

alert limit | threshold IMO resolutie value A.860(20) - vertaald

De foutvrjie lengte, breedte (en hoogte) coordinaten ten opzichte van een specifiek geodetisch datum

true position

waarschuwingslimiet

detectielimiet

ware positie

World Geodetic System 1984

Zwakste schakel

01-11-06

WGS84

Geodetisch model van de aarde zoals toegepast door GPS

Wordt beschreven door een netwerk van punten world geodetic in relatie tot het massacentrum van de aarde. system 1984 Beschrijft verder transformaties tussen de belangrijkste geodetische datums en de geoide.

Dat deel van een systeem waarvoor geen overtalligheid aanwezig is zodat het falen van dat deel resulteert in het falen van het hele systeem

Weakest link

26 van 27

IMO resolutie A.860(20) - vertaald IMO resolutie A.860(20) - vertaald


Vervallen begrippen Er vervallen geen bestaande begrippen als gevolg van dit wijzigingsvoorstel.

01-11-06

27 van 27

Wijzigingsvoorstel op Aquo-Lex Hydrografische Begrippenlijst

Recommend Documents