Reactienota op advies PRS m.b.t. Vangnetregeling schoonmaak d.d. 19 november 2014 De PRS is op 22 oktober 2014 gevraagd om advies over de Vangnetregeling schoonmaak. Dit advies is ontvangen op 19 november 2014. In deze reactienota is de reactie van het college op het advies weergegeven. Deze reactie wordt ter kennisname van de raad gebracht. Gevraagd advies PRS Advies PRS Advies is gebaseerd op het werkdocument van 28 oktober 2014.
1
2
3
Reactie college U heeft uw advies gebaseerd op de concept versie van 28 oktober 2014. De door u gestelde vragen zijn in een overleg d.d. 25 november ambtelijk beantwoord. U heeft laten weten geen aanleiding te zien voor een aanpassing van uw advies. De versie van 28 oktober is omgezet in een definitieve versie op basis van voortschrijdend inzicht, zoals bijvoorbeeld de toekenning van de HHT. De werkwijze blijft ongewijzigd. Een nieuwe adviesronde is naar onze mening dan ook niet relevant. Wel bieden wij u de mogelijkheid alsnog te reageren. Vraag Antwoord In het werkdocument Vangnetregeling Met deze zin wordt bedoeld dat, voordat de vangnetregeling schoonmaak wordt ingezet, altijd via een consulent wordt onderzocht welke oplossingen (inzet netwerk, algemene voorzieningen e.d.) schoonmaak wordt in de alinea Werkwijze/toegang als eerste zin vermeld: mogelijk zijn voor de specifieke situatie en of het noodzakelijk is dat de organisatie van huishouding wordt ondersteund vanuit de vangnetregeling. Dit is conform de werkwijze zoals “De (toegang)bepaling van de noodzakelijkheid van inzet van de toegepast in de keukentafelgesprekken binnen het sociaal domein vangnetregeling schoonmaak wordt belegd bij de WMO consulenten. Wat wordt precies bedoeld met deze zin? Aan de hand van het keukentafelgesprek Alle huidige cliënten met een indicatie HH worden in december aan de hand van de beschikking wordt door de WMO consulenten samen gelijktijdig geïnformeerd over o.a. de vangnetregeling schoonmaak. Nieuwe cliënten worden met de inwoner gekeken naar de situatie tijdens de keukentafelgesprekken geïnformeerd. en het totaalbeeld. Hoe worden potentiele cliënten herkend/opgespoord en aangemeld? Een deel van de huidige cliënten zal Voor de vangnetregeling bestaat geen specifieke aanvraagprocedure. De “toegang” naar de gebruik moeten maken van de vangnetregeling loopt via het keukentafelgesprek waarin de noodzakelijkheid van de inzet van de vangnetregeling om een zelfstandig vangnetregeling wordt onderzocht. Indien de noodzakelijkheid is aangetoond en er blijkbaar huishouden te kunnen voeren. Kunt u sprake is van onvoldoende inkomen om te voorzien in de zelfredzaamheid wordt er aanvullend aangeven hoe de procedure van onderzoek gedaan naar de inkomens - en vermogenspositie van de client. Van het Wmo – aanvraag tot besluitvorming gaat onderzoek krijgt de client geen beschikking maar een verslag waarin staat dat er geen Wmo
1
verlopen? Is er ook voor dit besluit een bezwaarprocedure mogelijk?
4
Voor de aanvraag van de vangnetregeling wordt een inkomens- en vermogensonderzoek gedaan. Hoe wordt dit onderzoek uitgevoerd? Hoe en wanneer worden potentiële cliënten van de criteria op de hoogte gebracht?
5
Welstad en MEE worden door u geïnformeerd over de vangnetregeling en de collectieve zorgverzekering. Welke rol wordt van deze ketenpartners verwacht?
6
Het college wil niet doen aan “verwachtingsmanagement” na het besluit de schoonmaak over te laten aan de reguliere markt (zie onder dilemma’s op pagina 4 van het document Vangnetregeling schoonmaak). Tegelijkertijd heeft u een zorgplicht voor kwetsbare burgers, die het niet zelf redden. Hoe gaat u dit dilemma in de praktijk vormgeven om te voorkomen dat er wél kwetsbare burgers tussen wal en schip raken? In het Wmo beleidsplan 2013-2017 “De kracht van verbinden” staat in hoofdstuk 2.4 het voornemen in gesprek te gaan met onze burgers. De gemeente was voornemens de burgers te informeren over de komende veranderingen en de
7
voorziening wordt verstrekt en dat er nog aanvullend wordt gekeken naar het inkomen en vermogen via een aanvraag voor de vangnetregeling. Over het besluit van de aanvraag voor de vangnetregeling ontvangt de client een beschikking. Tegen de verslag van het Wmo onderzoek kan geen bezwaar worden aangetekend. Op het besluit van de aanvraag vangnetregeling schoonmaak kan bezwaar worden gemaakt. Het inkomens- en vermogensonderzoek wordt volgens het vaste interne proces voor de bijzondere bijstand en minimaregelingen door de uitkeringsadministratie uitgevoerd. De criteria waarop getoetst wordt zijn: Inkomen: 120% van toepassing zijnde bijstandsnorm Vermogen: € 5.850,- vermogen alleenstaande en € 11.700,- overige groepen De potentiele cliënten worden tijdens de keukentafelgesprekken door de Wmo-consulenten van de criteria op de hoogte gebracht. O.a. Welstad en MEE worden als organisaties in de 0de lijn geïnformeerd over deze mogelijkheden in samenhang met overige Wmo – beleid zodat zij het gemeentelijk beleid kennen. Met deze kennis kunnen zij inwoners ondersteunen in hun zelfredzaamheid en participatie en eventueel overdragen aan de gemeente voor hetzij een onderzoek naar de vangnetregeling schoonmaak en/of de aanmelding voor de zorgverzekering. Het college heeft als streven dat niemand tussen wal en schip raakt. Wij bereiken dit door enerzijds de zelfredzaamheid en participatie van inwoners te stimuleren door de inzet van algemene en voorliggende voorzieningen en anderzijds inwoners te wijzen op hun eigen verantwoordelijkheid. Daarnaast bieden wij ondersteuning via de 0de lijn en waar nodig via de 1e en 2e lijn na een zorgvuldig onderzoek via een keukentafelgesprek. Hierbij wordt met de inwoner gekeken naar goede oplossingen aan de hand van de beschikbare voorzieningen.
De gemeente Stadskanaal informeert zijn inwoners via de media over het nieuwe beleid en de voornemens door middel van persberichten. Aan de hand van wijkgericht werken worden bewonersplatforms geïnformeerd over de veranderingen en hun mogelijke rol hierin. Samen met wijkbewoners worden basis van de veranderingen plannen opgesteld voor hun wijk waarin ook aandacht is voor de sociale aspecten. De gemeente participeert in een aantal innovatieve samenwerkingsprojecten met zorgpartijen en welzijnsorganisaties zoals “Gewoon Doen”, “Samen 2
burgers te horen. • Welke concrete maatregelen heeft u de afgelopen jaren genomen naar de huidige cliënten om hen te wijzen op de grote maatschappelijke veranderingen, die in werking zijn gezet? • Welke concrete activiteiten zijn de afgelopen jaren ontplooid om de burgers te horen? • Heeft de meest kwetsbare doelgroep de informatie ook daadwerkelijk bereikt?
oud” en “Zichtbare schakel”. Bij deze initiatieven is de vraag van de inwoner het uitgangspunt. Bij het opstellen van nieuw beleid wordt gebruik gemaakt van de kennis en ervaring van de betrokken partijen en wordt advies ingewonnen bij u als participatieraad. Verder wordt nieuw beleid afgestemd met verschillen ketenpartners via het bestuurlijk platform samenleving, WWZ overleg en het ROOB beleidsplatform. De inwoners die een voorziening ontvangen worden persoonlijk geïnformeerd zodra helder is wat het nieuwe beleid wordt en ontvangen een beschikking waarin concreet is aangegeven wat dit betekent voor hun specifieke situatie. Aangezien alle betrokken cliënten worden geïnformeerd over hun persoonlijke situatie, de ketenpartners zijn geïnformeerd over de veranderingen gaan wij er vanuit dat de meest kwetsbare doelgroepen bereikt worden. In december is de participatiekrant huis aan huis onder alle inwoners in de gemeente verspreid.
8
1
In onze vragen naar aanleiding van de Hulp in het huishouding 2015 hebben wij gevraagd naar de inhoud van de ondersteuning aan HH2 cliënten. Op het moment van opstelling van dit advies heeft de PRS nog geen antwoord op deze vraag mogen ontvangen. Voor de beoordeling van de vangnetregeling hebben wij het nodig te weten hoe dit precies wordt ingevuld.
Advies a. Neem de groep mensen met een lichamelijke beperking, chronische ziekte of visuele beperking op onder de doelgroep voor ondersteuning in de vorm van HH2 zodat wordt voorkomen dat deze groep door de extra taken en verantwoordelijkheid wordt belemmerd in
Definitie Voor de inhoud van de HH2 wordt de volgende definitie gehanteerd: HH 2: Het ondersteunen van de organisatie direct verbonden met de (regie op) activiteiten voor het voeren van een huishouding. In aanvulling daarop, cliëntspecifiek te bepalen, het geheel of gedeeltelijk uitvoeren van huishoudelijke werkzaamheden. In 2015 wordt de aanduiding Huishoudelijke Hulp (HH2) niet meer gebruikt. Onder de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 wordt de begripsomschrijving ondersteuning bij de regie op zelfredzaamheid en / of de participatie in de leefsituatie (OZ). Reactie a.) In ons beleid gaan wij uit van de eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid voor de eigen situatie. In het geval van het voeren van een huishouding geldt dit eveneens. Zo lang inwoners zelf nog voldoende regie hebben worden zij in staat geacht zelf de huishouding te organiseren via algemene voorzieningen en/of inzet van het sociaal netwerk en de eventuele kosten zelf te dragen. Indien het ontbreekt aan financiële draagkracht kan indien wordt voldaan aan de voorwaarden een beroep worden gedaan op de vangnetvoorziening schoonmaak. Via het keukentafelgesprek wordt onderzocht of een client wel/niet zelf in staat is de organisatie van
3
verdere zelfredzaamheid en participatie. b. De PRS adviseert in de toekenningscriteria tevens rekening te houden met stapeling van extra kosten voortvloeiend uit de beperking en/of chronische ziekte.
2
3
huishouden op te pakken of aanmerking komt voor een maatwerkvoorziening HH2 of de vangnetregeling schoonmaak. Wij gaan niet op voorhand al groepen mensen op basis van de door u genoemde kenmerken onderbrengen in HH2. b.) In ons beleid besteden wij extra aandacht aan chronisch zieken en gehandicapten door deze de mogelijkheid te bieden de extra kosten te compenseren via een aanvullende verzekering op de collectieve zorgverzekering van de gemeente. Dit als compensatie voor het vervallen van de Wtcg en CER. Daarnaast hanteert de gemeente ook de vangnetregeling schoonmaak. Tot slot bestaat ook de mogelijkheid de huidige cliënten met een indicatie HH1 een korting te bieden op de inzet van de huishoudelijke hulp in 2015 en 2016 van respectievelijke € 12,50 en € 7,50 op basis van de Huishoudelijke Hulp Toelage. a.In onze systematiek toetsen wij op de 120% norm conform de bijzondere bijstand. Dit geeft een eenduidigheid in het beleid en de uitvoering en voorkomt verschillende behandeling van groepen inwoners. Daarnaast verwachten wij een grotere toestroom van inwoners en daardoor hogere uitgaven. Dit kan de financiële houdbaarheid aantasten. Derhalve nemen wij uw advies niet over. b.Een vangnetregeling moet robuust zijn met één inkomensnorm. Dit sluit aan bij de huidige praktijk binnen de toepassing van de individuele bijzondere bijstand. Hier is geen sprake van een gestaffeld systeem. Dit vergt ook meer uitvoeringscapaciteit. Uw advies voor de invoering van een gestaffeld systeem nemen wij niet over. c.Wij onderschrijven dat de maatwerkvoorziening chronisch zieken en gehandicapten ook geldt voor alleenstaande arbeidsongeschikten. Zij behoren immers ook tot de doelgroep. Voor hen hanteren wij dezelfde toelatingsnorm als andere alleenstaande doelgroepleden, namelijk 130% voor de voor hen geldende bijstandsnorm. d.De gemeente sluit aan bij de eigen methodiek zoals ook wordt toegepast bij de individuele bijzonder bijstand. Zie ook het antwoord bij vraag 4
a.De PRS adviseert de toegang tot de vangnetregeling uit te breiden tot een inkomen van maximaal 130% van de bijstandsnorm in plaats van 120%. b.De PRS adviseert voor de hoogte van de financiële tegemoetkoming te kiezen voor een gestaffeld systeem, waarbij de inkomens rond het bijstandsniveau meer tegemoetkoming ontvangen dan de inkomens rond 130%. c.De PRS adviseert de toegang voor alleenstaande volwassenen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering niet te baseren op de bijstandsnorm voor alleenstaanden maar gelijk te stellen aan de AIO voor alleenstaanden. d.De PRS adviseert naast het maandelijks inkomen rekening te houden met het vermogen van de doelgroep en hiervoor de grens van het heffingsvrij vermogen in de inkomstenbelasting te hanteren. Deze grens wordt ook door het CAK gehanteerd om de eigen bijdrage vast te stellen. Stel de criteria voor de toegang tot de De criteria voor de toegang tot de vangnetregeling zijn enerzijds ontleend aan de wettekst Wmo vangnetregeling schoonmaak vast op een 2015 voor de bepaling of iemand wel of niet in aanmerking komt voor een voorziening binnen de
4
wijze, die het de kwetsbare inwoner daadwerkelijk mogelijk maakt zelf de regie over diens bestaan te voeren en daardoor zelfredzaam te zijn en in staat tot participatie.
4
5
a.Waak ervoor de kwetsbare burgers niet te zeer afhankelijk te laten worden van hun sociale omgeving, ook niet financieel, om inbreuk op de veiligheid van deze groep te voorkomen. b.Neem maatregelen om de diverse vormen van misbruik van kwetsbare burgers te voorkomen, zo snel mogelijk op te sporen en neem maatregelen om herhaling te voorkomen. Zorg voor een zorgvuldige procedure, die past binnen de wettelijke kaders.
Wmo en de noodzakelijkheid aantonen van de organisatie van de huishouding. Anderzijds worden voor eventuele inzet vanuit de vangnetregeling schoonmaak inkomens en vermogenscriteria gehanteerd die vergelijkbaar zijn met de criteria voor de individuele bijstand. Met de toepassing van deze criteria in samenhang met de andere compenserende maatregelen zoals de collectieve zorgverzekering 2015 en de inzet vanuit de HHT. De inwoner heeft hiermee naar onze mening de mogelijkheden zelf de regie te nemen en te voorzien in zelfredzaamheid en participatie. De inwoner kan zonodig ondersteund worden bij het vinden van een oplossing. a.In het keukentafelgesprek wordt onderzocht in welke mate het sociale netwerk ingezet kan worden. Signalen dat er iets niet in de haak is in het sociale netwerk worden opgepakt. Daarnaast ligt er ook een verantwoordelijkheid bij de omgeving voor de signalering / melding van eventuele misstanden. b.Dit is bestaand beleid binnen de huidige taken die overkomen vanuit de decentralisaties. Hierbij wordt gebruik gemaakt van bestaande instanties waarop een beroep kan worden gedaan door de professionals en het sociale netwerk indien men iets signaleert. Het gaat hier om het Advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling. Daarnaast kunnen signalen over niet veilige situaties altijd worden gemeld bij het gemeentelijk Centrum Jeugd Gezin en Veiligheid. Wij verwachten hiermee deze problematiek te kunnen ondervangen. Wij nemen uw advies over en dragen zorg voor een zorgvuldige procedure binnen de wettelijke kaders. Wij geven dit vorm en inhoud op de volgende wijze. De cliënten zijn geïnformeerd over de voorgenomen wijziging in het beleid en mogelijke alternatieven. Via een beschikking worden de cliënten op de hoogte gebracht over de wijzigingen in hun persoonlijke situatie (de eerdere indicatie). De gemeente hanteert hierbij een redelijke overgangstermijn van een half jaar en biedt de mogelijkheid tot bezwaar aan. In de gemeenteraad is toegezegd dat niemand tussen wal en schip raakt.
5
