Mediair Jaargang 19 No.3 - November 2014

Mediair Jaargang 19 No.3 - November 2014

Patiëntparticipatie

eHealth onmisbaar

In deze Mediair • Patiëntparticipatie krijgt zetje in de rug • PGD: alles draait om vertrouwen • Grenzeloze mogelijkheden met apps AVL luistert naar patiënt

Huisartsen blij met portaal

XDS met extra dimensie

> pagina 6

> pagina 18

> pagina 22

Inhoud

Kort nieuws

3 Directiecolumn

App berekent ‘vaatrisico’

Hans Mulder over patiëntparticipatie

Het UMC Utrecht heeft een app ontwikkeld waarmee artsen

4 Impuls voor patiëntparticipatie Ministerie van VWS pakt door

6 AVL luistert naar de patiënt Onderzoek perfectioneert online portaal

10 Patiënt aan het woord MMC geeft toegang tot dossier

12 Patiënten willen PGD Eileen Platjouw over MijnMMC

14 PGD: alles draait om vertrouwen Software klaar om patiënt de regie te geven

18 Huisartsen blij met nieuw portaal Portaal versterkt de samenwerking

20 Geïntegreerde apps HiX biedt grenzeloze mogelijkheden

22 XDS krijgt extra dimensie Veiliger en sneller gegevens uitwisselen

24 PROMs: meer inzicht in zorgkwaliteit Orthopeed Frank van Oosterhout blikt vooruit

snel en makkelijk van individuele patiënten het tienjaarsrisico op ziekte of sterfte door hart- en vaatziekten kunnen berekenen. De zorgverlener hoeft slechts enkele gegevens in te vullen, waaronder leeftijd, bloeddruk, geslacht en cholesterolgehalte. Internist en vasculair geneeskundige prof. dr. Frank Visseren van het UMC Utrecht bedacht de app. “Met het berekende risico kan in overleg met de patiënt worden besloten hoe de behandeling eruit gaat zien en wat de patiënt zélf kan doen om zijn of haar vaatrisico te verlagen.” Bron: www.umcutrecht.nl

Zorginstellingen geloven in HiX De afgelopen maanden hebben meerdere zorginstellingen gekozen voor het ZIS/EPD van ChipSoft. Onder meer het Waterlandziekenhuis (Purmerend), Elkerliek ziekenhuis (Helmond) en MAASTRO clinic (Maastricht en Venlo) zijn ervan overtuigd dat ze hun patiëntenzorg met HiX nog verder gaan verbeteren. Bron: www.chipsoft.nl

Goedkoper medicijnen inkopen Zorgverzekeraar Achmea gaat samen met minimaal twaalf ziekenhuizen dure geneesmiddelen inkopen. Dit moet een miljoenenbesparing opleveren die ten goede komt aan (innovatie in) ziekenhuizen. Daarnaast moet het dure medicijnen beschikbaar, bereikbaar en betaalbaar houden voor iedereen. Tot de deelnemers behoren onder meer Diaconessenhuis Noorderboog, Saxenburgh Groep, Rode

26 PDMS populair

Kruis Ziekenhuis en Laurentius Ziekenhuis.

ChipSoft-ziekenhuizen enthousiast

Bron: www.achmea.nl > Kijk op www.chipsoft.nl voor meer nieuws.

Colofon

Tel: +31 (0)20 4939 000

Mediair is een uitgave van ChipSoft BV

Fax: +31 (0)20 633 1975

ChipSoft BV

Oplage: 6000

TT Melissaweg 23-25

Postbus 37039

1033 SP Amsterdam

1030 AA Amsterdam

Voor een gratis abonnement kunt u contact opnemen

Nederland

Nederland

met onze marketingafdeling: [email protected]

2

Directiecolumn

Directiecolumn In Mediair geven de directeuren Hans Mulder (CEO), Gerrit Mulder (Implementatie & Support) en Robert Hardholt (Research & Development) beurtelings hun visie op de Zorg-ICT en de rol van ChipSoft. In dit nummer: Hans Mulder over patiëntparticipatie. De luchtvaart is op allerlei vlakken een aansprekend rolmodel. Voor de zorg en voor veel andere sectoren. De logistieke processen sluiten feilloos op elkaar aan. De meest innovatieve technologieën worden toegepast en veiligheid zit optimaal ingebakken in de cultuur. Ook op het gebied van klantparticipatie is de luchtvaartindustrie al jaren een uitstekend voorbeeld voor de zorg. Als passagier boek ik online mijn vlucht, check ik via mijn mobiel alvast mijn koffers in en reserveer ik vanachter mijn computer een comfortabelere zitplaats. Ook als die stoel extra geld kost. Uit onderzoek blijkt dat ik hierin niet alleen sta: veel reizigers ervaren de selfservice als zeer prettig. Sinds de KLM meer inzet op selfservice scoort het hoger op het gebied van klantvriendelijkheid. Zelfs als een passagier - zoals ik - meer betaalt voor extra beenruimte, beleeft hij het als iets positiefs omdat de mogelijkheid er is. Dit gaat ook op in de zorg. Patiënten vinden het een fijne service van uw zorginstelling als ze thuis op hun computer alvast een vragenlijst kunnen invullen, en ú werkt daardoor efficiënter. Natuurlijk is patiëntparticipatie via eHealth niet nieuw in de zorg. Door de politieke aandacht staat dit onderwerp de laatste maanden opeens vol in de schijnwerpers, maar ChipSoft helpt zorginstellingen al vele jaren om patiënten ook buiten de muren van de instelling optimaal te bedienen. Patiënten die online vragenlijsten invullen, afspraken inplannen, uitslagen opvragen of contact onderhouden met hun behandelaar: het gebeurt allemaal al. In deze Mediair treft u allerlei voorbeelden van eHealth-oplossingen die patiënten nauwer bij hun zorgtraject betrekken. De inzet van eHealth neemt de komende jaren een vlucht. Patiënten krijgen altijd en overal toegang tot uiteenlopende zorginformatie en -functionaliteiten. Ze krijgen bovendien zelf de regie over hun medische gegevens. Patiënten gaan niet alleen bepalen welke behandelaar toegang heeft tot welke gegevens, maar kunnen ook hun eigen (meet)gegevens ter beschikking stellen aan zorgverleners. Bij ChipSoft lopen we hiermee voorop en helpen we zorginstellingen om alles uit eHealth te halen. Net als in de luchtvaart is het belangrijk dat selfservice als extra service wordt aangeboden. Het gebruiken van eHealth moet geen verplichting zijn, maar we moeten zorgen dat patiënten wél die mogelijkheid hebben. Ze ontdekken de voordelen vanzelf. Voor u als instelling betekent dat een volgende stap richting het leveren van nóg efficiëntere zorg. Veel leesplezier! H.J. Mulder CEO van Chipsoft

Mediair November Xxxx 20XX 2014

3

Patiëntparticipatie krijgt zetje in de rug Patiëntparticipatie is door het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) stevig op de agenda gezet. Van een afwachtende houding is geen sprake meer: harde doelstellingen en ambities moeten zorginstanties motiveren patiënten actiever bij hun behandeling te betrekken. ChipSoft helpt die ambities te verwezenlijken. Minister Edith Schippers en staatssecretaris Martin van Rijn legden deze zomer drie ambities op tafel die patiëntparticipatie naar een hoger niveau moeten tillen (zie kader op de pagina hiernaast). Het tweetal vindt dat de digitalisering van de samenleving vraagt om een vergelijkbare omslag in de zorg. De inzet van eHealth moet de zorg meer rond de zorgbehoevende organiseren in plaats van rond de zorgverlener.

Invloed op eigen behandeling De maatschappij is in relatief korte tijd flink veranderd door de komst van internet. Vrijwel alle informatie is via het wereldwijde web voor iedereen binnen handbereik; ook informatie over elke mogelijke aandoening. Internet vereenvoudigt het bovendien voor patiënten, lotgenoten en zorgverleners om onderling contact te hebben. Deze digitalisering maakt patiënten mondiger en wakkert de behoefte aan invloed uit te oefenen op hun eigen behandeling. Schippers en Van Rijn willen dat de zorg met de maatschappij mee verandert. Ze hebben eHealth aangewezen als belangrijkste instrument om deze omslag te realiseren, omdat het patiënten hun zorgvraag kan laten inpassen in het dagelijks leven. Met de slimme inzet van internet moeten patiënten 24 uur per dag en op afroep gebruik kunnen maken van zorgfaciliteiten, zoals in veel andere branches dan de zorg al mogelijk is. Zowel patiënten als zorgverleners gaan daarvan profiteren.

Veelzijdig patiëntenportaal De beleidsbepalers verwachten in eerste instantie de meeste groei van kleine innovaties, schrijven ze in hun publicatie ‘De maatschappij verandert. Verandert de zorg mee?’. Het online maken van afspraken en doorgeven van thuismetingen gaan volgens hen een groot verschil maken. ChipSoft speelde hier jaren geleden al op in met de ontwikkeling van een veelzijdig digitaal patiëntenportaal. Ons patiëntenportaal laat zorginstellingen efficiënter werken en neemt zorgverleners administratief werk uit handen. De patiënten ervaren het juist als een waardevolle service als ze online meer zorgzaken zelf kunnen uitvoeren. Ze worden actiever bij hun zorgproces betrokken en leveren via zelfmetingen meer gezondheidsinformatie aan, waar zowel de patiënt als de zorgverlener weer van profiteert. Diverse Nederlandse zorginstellingen zetten ons digitale patiëntenportaal al in. Neem Máxima Medisch Centrum. Alle patiënten van het Brabantse ziekenhuis kunnen via het digitale portaal MijnMMC online afspraken maken, eerdere en gemaakte afspraken terug zien en ze

XX 4

Patiëntparticipatie hebben inzicht in delen van hun medisch dossier. Hierin bekijken ze onder meer bloeduitslagen of verslagen van röntgenfoto’s (lees ook de ervaringen van een MMC-patiënt in het artikel op pagina 10).

VWS

ambities binnen 5 jaar:

Een ander succesvol praktijkvoorbeeld: het UMC Utrecht voorziet patiënten van specifieke zelfzorgtaken, afgestemd op hun zorgvraag en behandeling. Die taken variëren van het dagelijks uitvoeren van een oefening tot het periodiek invullen van een PROMs-vragenlijst. Via ‘Mijn UMC Utrecht’ voeren patiënten dit uit waar en wanneer het hén uitkomt,

80%

waarna de resultaten direct in het EPD beschikbaar zijn voor hun behandelaar. Via een eConsult kunnen ze bovendien op elk gewenst moment een vraag stellen aan hun zorgverlener.

Apple Watch en PGD Patiënten krijgen de komende jaren een steeds grotere rol in hun zorgproces. De recente lancering van de Apple Watch is daarvan een duidelijk signaal. Dit veelbesproken horloge beschikt over een hartslagmeter die communiceert

80% van de chronisch zieken heeft direct toegang tot medische gegevens, desgewenst via mobiele apps of internetapplicaties.

met een smartphone, die op zijn beurt is uitgerust met diverse functionaliteiten om fitness- en gezondheidswaarden te monitoren. Ook thuismeetapparatuur (zoals een bloeddrukmeter) communiceert meer en meer met smartphones. Steeds meer mensen verzamelen op deze

75%

manier gezondheidsdata en die informatie kan waardevol zijn voor zorgverleners. Sommige apps alarmeren zelfs zorgverleners bij een zorgwekkende bloeddruk. En zo verschijnen steeds meer van dit soort functionaliteiten. Met de digitale portaaloplossing van ChipSoft

75% van de chronisch zieken en kwetsbare ouderen heeft de mogelijkheid zelfstandig metingen uit te voeren.

laten zorginstellingen hun patiënten zelf gemeten gezondheidsgegevens in hun EPD opnemen, zodat ze direct beschikbaar zijn voor de behandelaars. Zelfmetingen worden hiermee extra waardevol voor zowel patiënt als zorgverlener. Daarnaast is onze software al helemaal klaar voor het PGD (persoonlijk gezondheidsdossier, zie het artikel op pagina 14), dat patiënten volledige regie gaat

100%

geven over hun eigen medisch dossier. Wij geloven heilig in dit soort oplossingen en blijven innoveren op eHealth-gebied. Kortom: ChipSoft is klaar om het ministerie te helpen de patiëntparticipatie-ambities te verwezenlijken. U ook? ■

Mediair November 2014

Iedereen die thuis zorg en ondersteuning ontvangt, heeft de mogelijkheid via een beeldscherm 24/7 met een zorgverlener te communiceren.

XX 5

Antoni van Leeuwenhoek luistert naar patiënt Meten is weten, moeten ze in het Antoni van

namelijk een beweegadvies op maat, toegang tot diverse

Leeuwenhoek hebben gedacht. Het Amsterdamse

uitslagen uit het medisch dossier en feedback op scores

ziekenhuis startte in 2010 een onderzoek naar het

over de zelfgerapporteerde kwaliteit van leven. Deze

patiëntenportaal MijnAVL, dat eind 2013 live ging.

functionaliteiten zijn alleen beschikbaar voor deze selecte

Volgens onderzoekster Wilma Kuijpers ervaren patiënten

groep patiënten.

het online portaal daadwerkelijk als een aangename service. “We verbeteren MijnAVL steeds verder door goed

Kuijpers nadert inmiddels het einde van haar

naar de gebruiker te luisteren.”

onderzoek. Het doel van deze onderzoeksfase is om de gebruikerservaringen in kaart te brengen en te kijken hoe

Het Antoni van Leeuwenhoek biedt al zijn patiënten

MijnAVL kan worden verbeterd. Ze heeft nog geen concrete

via MijnAVL de mogelijkheid om afspraken en

conclusies op papier staan, maar is bereid alvast enkele

voorlichtingsmateriaal in te zien en vragenlijsten

ervaringen en indrukken te delen met Mediair. Bij het

in te vullen. De antwoorden op die vragen worden

gesprek schuift ook MijnAVL-projectleider Laura Kooij aan.

direct in het EPD overgenomen. Sinds 2010 is Wilma Kuijpers als onderzoekster verbonden aan het Antoni

Patiëntwensen

van Leeuwenhoek. Dankzij financiële ondersteuning

In de eerste fase van het project onderzocht Kuijpers

van KWF Kankerbestrijding neemt ze met een groep

waaraan een patiëntenportaal moet voldoen. Hierbij

borst- en een groep longkankerpatiënten het portaal

betrok ze de wensen van patiënten en behandelaars

MijnAVL onder de loep. Speciaal voor het onderzoek van

op het gebied van functionaliteiten en vormgeving. De

Kuijpers is MijnAVL uitgebreid met extra functionaliteiten,

uitkomsten vormden de leidraad voor de ontwikkeling

Kuijpers: “We proberen MijnAVL steeds verder te verbeteren.”

XX 6

Onderzoek van de eerste versie van MijnAVL. Het Antoni van Leeuwenhoek koos ervoor het patiëntenportaal van ChipSoft als basis te gebruiken en dit zelf naar wens verder in te vullen en vorm te geven. Sinds de livegang van MijnAVL in 2013 licht Kuijpers het patiëntenportaal nauwgezet door met een selecte groep patiënten. Een groot aantal verbeterpunten dat hieruit naar voren kwam, is inmiddels doorgevoerd. En het onderzoeks- en optimalisatieproces is nog in volle gang. Het onderzoek bevestigt op veel vlakken het algemene beeld over de voordelen van een online patiëntenportaal. “De meeste patiënten geven aan dat ze blij zijn met MijnAVL”, vertelt Kuijpers. “Ze vinden het vooral prettig dat ze thuis vragenlijsten kunnen invullen en allerlei belangrijke gegevens kunnen inzien. Wanneer heb ik een afspraak (gehad)? Wat was de labuitslag? Op MijnAVL wordt alles overzichtelijk voor ze op een rij gezet.” Kuijpers licht toe dat er naast de positieve punten van MijnAVL ook nog enkele verbeterpunten zijn. “Soms hebben patiënten op- en aanmerkingen op de vormgeving. Of ze vinden functionaliteiten niet op een logische plek staan. Andere patiënten geven aan dat ze bij vragenlijsten liever meer vragen op één pagina zien. En sommige patiënten vinden het prettig als informatie op een mooie manier grafisch wordt gepresenteerd, zodat ze het in één keer kunnen raadplegen. Met dat soort feedback proberen wij MijnAVL steeds verder te verbeteren.”

Beweegadvies Uit de gesprekken met de long- en borstkankerpatiënten bleek ook dat ze veel waarde hechten aan online interactie met het ziekenhuis. MijnAVL komt de patiënt hierin tegemoet met een geavanceerd beweegadvies. Het Amsterdamse ziekenhuis is een van de weinige zorginstellingen die via een patiëntenportaal volledig autonoom een interactief bewegingsadvies geeft aan de patiënt. Vooralsnog is deze functionaliteit alleen nog beschikbaar voor de deelnemers aan het onderzoek, maar bij hen valt het in de smaak. >

Mediair Xxxx 2013 2014 November

7

Visie ChipSoft Het ‘beweegadvies op maat’ dat het Antoni van Leeuwenhoek in het patiëntenportaal heeft geïmplementeerd, past exact binnen de visie van ChipSoft. Zo’n persoonlijk advies laat zien dat met patiëntenportalen ontzettend veel mogelijk is en dat intelligente eHealth-toepassingen geen science fiction meer zijn. Het betrekt patiënten actief bij hun behandeling én geeft ze handvatten om zelf het verloop van hun behandeling te beïnvloeden. Tegelijkertijd heeft de behandelaar de mogelijkheid op afstand de ontwikkelingen van de patiënt te monitoren. ChipSoft is ervan overtuigd dat het persoonlijke beweegadvies slechts een voorproefje is van de intelligente eHealthfunctionaliteiten die nog volgen.

8 XX

Onderzoek Via MijnAVL ontvangt deze selecte groep patiënten advies op het gebied van bewegen, exact afgestemd op hun persoonlijke behandeling, huidige activiteiten, bewegingsmotivatie, beperkingen en eventuele contra-indicaties. Dit beweegadvies genereert het portaal automatisch op basis van antwoorden uit ingevulde vragenlijsten in het digitale portaal. Kooij: “Hiermee heeft MijnAVL echt een toegevoegde waarde. We kijken continu waar patiënten behoefte aan hebben en hoe we eventueel meer van dit soort interactieve functionaliteiten kunnen toevoegen.”

Draagvlak Het onderzoek leidde tot meer interessante informatie. Veel zorgverleners vreesden vooraf dat MijnAVL zou leiden tot veel patiëntvragen over de informatie die behandelaars op het patiëntenportaal plaatsen. Het ziekenhuis speelde hier op in door onder meer een woordenboek met veelgebruikte medische termen in MijnAVL op te nemen. Of het door dit medische woordenboek komt is niet onderzocht, maar duidelijk is wel dat zorgverleners door het portaalgebruik niet zijn overladen met extra vragen. Kuijpers en Kooij hopen dat dit een voorbode is van een groot draagvlak onder

Laura Kooij, projectleider MijnAVL.

‘Integratie met EPD belangrijk’ Voor een succesvol patiëntenportaal is een naadloze integratie tussen het portaal en het EPD van belang. Dat stelt projectleider Laura Kooij van het Antoni van Leeuwenhoek. Dat het Antoni van Leeuwenhoek al werkte met het EPD van ChipSoft, vergemakkelijkte dan ook de keuze voor het

zorgverleners.

patiëntenportaal. “Informatie die patiënten invullen

Momenteel evalueert Kuijpers de meest actuele versie

opgenomen. Andersom kunnen uitslagen die in het

nog met groepen patiënten. Aansluitend wordt het patiëntenportaal eind 2014 aan de hand van de laatste feedback nogmaals geperfectioneerd. Dat optimaliseren

op MijnAVL, kan nu direct in het EPD worden EPD staan, via MijnAVL ook beschikbaar worden gemaakt voor de patiënt. Zo’n wisselwerking tussen het patiëntenportaal en het EPD is onmisbaar.”

wordt een continu proces, verwacht projectleider Kooij. Wilma Kuijpers, onderzoekster digitale patiëntparticipatie AVL.

Blijven luisteren “Met MijnAVL hebben we een patiëntenportaal dat verder uitgebreid kan worden in de toekomst en waaraan we zelf verdere invulling kunnen geven”, blikt projectleider Kooij vooruit. “De technologie ontwikkelt door en maakt nieuwe functionaliteiten mogelijk, maar ook de patiëntwensen kunnen veranderen. Zo kunnen we het patiëntenportaal de komende jaren ongetwijfeld blijven verbeteren. Welke kant eHealth en patiëntparticipatie in de toekomst opgaan, is moeilijk te voorspellen. Het is wel zeker dat wij goed naar de gebruiker blijven luisteren.” ■

Mediair November Xxxx 2013 2014

9

‘MijnMMC geeft eenvoudig toegang tot je eigen dossier’ Máxima Medisch Centrum in Eindhoven betrekt

Leden van het MMC Klantenpanel kregen afgelopen voorjaar

patiënten met MijnMMC, het eHealth-portaal

een instructiefilm en folder te zien over het nieuwe digitale

van ChipSoft, actief bij hun eigen zorgproces. Bij de

portaal MijnMMC. De vraag daarbij: wat vind je hiervan en

ontwikkeling van dit portaal heeft het ziekenhuis haar oor

hoe kan MMC het portaal verder verbeteren? Panellid Eileen

te luister gelegd bij een groep patiënten. Hoe ervaren zij

Platjouw werd aangenaam verrast: “MijnMMC geeft je snel

eHealth? Waar helpt het hen bij? Hoe kan het nóg beter?

en eenvoudig toegang tot je eigen medisch dossier. Na een

Eileen Platjouw (28) uit Eindhoven is één van die patiënten.

onderzoek in het ziekenhuis is de uitslag binnen vier weken

Zij vertelt waarom eHealth zo belangrijk voor haar is.

digitaal beschikbaar. Dat vind ik heel belangrijk.”

10

Patiënt aan het woord “Daarnaast kun je thuis op je gemak brieven nalezen

Via het digitale portaal kan de patiënt ook online een

die de specialist aan je huisarts heeft gestuurd en heb je

afspraak maken met zijn behandelend arts. Eileen

toegang tot belangrijke informatie over je aandoening. Als

Platjouw: “Erg handig natuurlijk. Tijdens de bijeenkomst

je op internet zelf gaat zoeken naar medische informatie,

hebben we dit zelf getest. We hebben geoefend met fictieve

weet je nooit zeker of die info betrouwbaar is. Op MijnMMC

dossiers en suggesties gegeven voor hoe je een afspraak

heb je die zekerheid wel. De informatie komt van je eigen

nog overzichtelijker kunt plannen.”

ziekenhuis en is goedgekeurd door de medisch specialisten.”

Prettig in gebruik De patiënten in het klantenpanel waren zeer positief

Eileen Platjouw: “Ik voel me serieus genomen als patiënt.”

over MijnMMC. Hun eerste indruk: het online portaal is gemakkelijk toegankelijk, overzichtelijk en prettig in het gebruik, geeft Platjouw aan. Dan de privacy. Platjouw: “Die is gegarandeerd doordat je inlogt met je DigiD, je digitale legitimatiebewijs. Dat maakt dit portaal zeer veilig in het gebruik. Ik heb er alle vertrouwen in dat mijn medische gegevens alleen toegankelijk zijn voor de mensen die direct bij mijn behandeling betrokken zijn”, vertelt de Eindhovense, die als eigenaar van een bedrijf in marketingcommunicatie ook beroepsmatig in de zorg actief is. Platjouw vindt het een prima zaak dat het ziekenhuis patiënten via MijnMMC meer regie geeft in het zorgproces. “Ik voel me serieus genomen als patiënt. Het Máxima staat niet alleen open voor feedback, het doét er ook echt iets mee. Dat komt de kwaliteit van de zorg alleen maar ten goede.” De lancering van het nieuwe digitale portaal MijnMMC is een eerste stap naar meer regie van het eigen zorgproces voor de patiënt. En daar blijft het niet bij. Het patiëntenportaal wordt continu verder ontwikkeld. ■

Stap in de toekomst Máxima Medisch Centrum nam het nieuwe digitale patiëntenportaal MijnMMC in juni 2014 in gebruik. “Hiermee zetten wij een grote eerste stap in de toekomst waarin de digitale wereld belangrijker wordt en meer mogelijkheden biedt. Nu al bedenken en verkennen we nieuwe mogelijkheden voor ons portaal. Zo zijn de voorbereidingen in gang gezet voor eConsults en toepassingen op tablets en smartphones”, aldus het MMC. Mediair November 2014

11

Patiënten willen persoonlijk gezondheidsdossier Meer dan de helft van de Nederlanders heeft behoefte aan een veilige online omgeving waar ze hun eigen medische gegevens kunnen inzien. Veel patiënten gaan verder en willen hun eigen gegevens beheren via een PGD (persoonlijk gezondheidsdossier). Dat blijkt uit onderzoek van de RVZ (Raad voor Volksgezondheid & Zorg), dat de komst van een PGD noodzakelijk acht. Minister Edith Schippers en staatssecretaris Martin van Rijn van het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) haalden begin juli de voorpagina’s met hun eHealth-plan ‘De maatschappij verandert. Verandert de zorg mee?’ (zie het artikel op pagina 4). In dezelfde periode werden de beleidsbepalers ook aan het denken gezet door een dringende oproep van de RVZ. De kernboodschap: richt de informatievoorziening in de zorg anders in en zet de patiënt centraal. “Dit advies nemen we serieus mee in onze zorgplannen”, laat een zegsman van minister Schippers aan Mediair weten.

Blue Button In een meer dan honderd pagina’s tellend adviesrapport concludeert de RVZ dat patiënten de mogelijkheid moeten krijgen op eenvoudig wijze hun eigen medische gegevens in te zien. Bij voorkeur met één druk op de knop, vergelijkbaar met het Amerikaanse Blue Button-initiatief. In de Verenigde Staten hebben patiënten via één muisklik op een digitale Blue Button toegang tot een beveiligde omgeving met gegevens uit hun zorgdossier. De RVZ wil dat Nederlanders in de vorm van een persoonlijk gezondheidsdossier (PGD, zie kader) ook in staat worden gesteld hun gegevens in te zien en te beheren.

Nieuwsgierigheid Uit onderzoek dat de RVZ heeft laten uitvoeren, blijkt dat veel patiënten (60 procent) behoefte hebben aan een online overzicht met medische gegevens die over hen staan geregistreerd. Belangrijkste reden: nieuwsgierigheid. Patiënten willen weten wat er over ze wordt geschreven.

XX 12

Minister Edith Schippers (boven) en staatssecretaris Martin van Rijn (onder).

Stimulans voor PGD Velen vinden het daarnaast belangrijk om te kunnen

Puur kijkend naar de techniek kan het PGD snel

controleren of alle gegevens juist zijn. Meer dan de helft

realiteit zijn. Bij ChipSoft zijn we al jaren bezig met het

van de voorstanders van een online inzichtelijk medisch

ontwikkelen van software die de patiënt aan het roer

dossier ziet het liefst dat dit dossier wordt beheerd door

zet en we beschikken over een betrouwbare oplossing

zorgverleners (of zorginstellingen). Zo’n 20 procent

die klaar is om te demonstreren. Lees meer over onze

bepaalt liever zelf welke zorgverleners toegang hebben

PGD-visie in het artikel op de volgende pagina. ■

tot de gegevens. Veel respondenten noemen het een belangrijke voorwaarde dat hun gegevens alleen via een beveiligde inlogmethode - zoals DigiD - beschikbaar zijn. Dat privacy een cruciaal thema is, blijkt ook uit de argumenten van de PGD-tegenstanders. Zij vrezen dat onbevoegden via internet hun gegevens kunnen inzien of dat hun volledige dossier ten prooi valt aan hackers.

Privacy by design De RVZ noemt het daarom van groot belang dat de privacy van patiënten wordt gewaarborgd. De Raad oppert het instellen van een ‘patiëntgeheim’, dat de gegevens nóg meer beschermt dan het medisch beroepsgeheim voor zorgprofessionals. Daarnaast hamert de RVZ op de noodzaak om bij het ontwikkelen van de PGD-omgeving privacyverhogende maatregelen in te bouwen (privacy by design), zodat onbevoegden onmogelijk bij de gegevens kunnen komen. Mensen die om welke reden dan ook geen PGD willen, mogen daar in de ogen van de RVZ nooit toe worden verplicht. Het gaat erom dat de mogelijkheid er komt voor alle mensen die

PGD: aanvulling op EPD Wat is precies een PGD? Simpel gezegd is het een gebruiksvriendelijk hulpmiddel om gezondheidsinformatie te verzamelen, beheren en delen én om de regie te kunnen nemen over zorg. Het PGD is geen alternatief voor het patiëntendossier van zorgaanbieders, maar is een aanvulling daarop. Het bevat (digitale) kopieën van bestaande (elektronische) medische gegevens die nu vaak versnipperd bij verschillende zorginstellingen aanwezig zijn. Patiënten kunnen hier zelf gegevens aan toevoegen (denk aan zelfmetingen), zodat een volledig medisch dossier ontstaat. Ze geven hierbij zelf aan welke zorgverlener toegang heeft tot welke gegevens. Het is altijd duidelijk zichtbaar wie informatie heeft geplaatst (een zorgverlener of de patiënt). Kortom: de patiënt heeft met een PGD volledig inzicht in én volledige zeggenschap over zijn eigen medisch dossier.

wél de regie willen over hun medische gegevens.

Regie door overheid De RVZ vindt dat het ministerie van VWS ‘aan haar verantwoordelijkheid invulling moet geven’ en de (noodzakelijke) komst van het PGD mogelijk moet maken. Hoe? Door de regie op te pakken en alle betrokken partijen bindende besluiten te laten nemen. Een woordvoerder van minister Schippers laat aan Mediair weten dat het binnenkort met een officiële reactie komt op het PGD-advies. “Ik kan hier inhoudelijk nog niet op vooruitlopen, maar kan wél aangeven dat we serieus met het advies aan de slag gaan. Het sluit perfect aan op onze ambitie om meer in te zetten op eHealth en patiëntparticipatie.”

Xxxx 2013 2014 Mediair November

13

Software klaar voor PGD: alles draait om vertrouwen De komst van een PGD (persoonlijk

door de toegang tot de medische gegevens met het

gezondheidsdossier) is in de ogen van ChipSoft

strengst mogelijke veiligheidsregime af te schermen

onontkoombaar. De roep van de RVZ (Raad voor

voor onbevoegden. Daarnaast door patiënten zelf te

Volksgezondheid & Zorg) om het PGD, bevestigt deze

laten bepalen aan wie zij de zorginformatie in hun PGD

visie. Technisch is onze software klaar om patiënten

beschikbaar stellen.”

aan het roer te zetten. “Het succes valt of staat met het patiëntvertrouwen”, zegt Software Architect Remko

“Het is daarbij interessant om te kijken naar de

Nienhuis van ChipSoft. “En het PGD heeft alles in zich om

IT-consumentenindustrie. Die bedrijfstak heeft al jaren

het vertrouwen van de patiënt te winnen.”

te maken met de verwerking van soms zeer persoonlijke en gevoelige informatie van consumenten. Waarom

“Nergens wordt buiten mijn medeweten zoveel gevoelige

geven consumenten zoveel van hun privéleven vrij aan,

informatie over mij uitgewisseld als in de zorg.” Remko

vaak buitenlandse, technologiebedrijven, maar riep het

Nienhuis geeft aan waarom het voor hem vaststaat

landelijk EPD zoveel weerstand op? Transparantie en regie

dat het huidige systeem op de schop gaat. Het PGD

zijn de sleutelwoorden.”

is volgens hem een kansrijke oplossing omdat het patiënten meer inzicht en zeggenschap geeft over hun

Facebook en Google Now

gezondheidsinformatie. “De technologie voor het PGD

Nienhuis noemt Facebook en Google treffende

is gereed, maar hoe zorgen we dat patiënten geen angst

voorbeelden van bedrijven waaraan consumenten

hebben om hun medische gegevens te delen? Ten eerste

opvallend veel privacygevoelige gegevens toevertrouwen.

“Het succes valt of staat met vertrouwen. Zorginstellingen kunnen helpen dit vertrouwen te vergroten.”

14

Klaar voor PGD Gebruikers doen dat omdat ze het gevoel hebben dat ze zelf bepalen welke informatie ze delen en welke niet, aldus Nienhuis: “Jij bepaalt welke informatie je op Facebook plaatst en welke statusupdates je deelt met alle Facebook-vrienden of juist afschermt voor familieleden. Dat geldt ook voor de populaire app Google Now. Gebruikers geven zelf aan of ze informatie op hun telefoon, zoals hun agenda en e-mail, aan Google beschikbaar stellen. Met die informatie wordt Google Now een persoonlijke assistent die allerlei actuele en intelligente aanwijzingen geeft.” “Vertrouwen is core business voor een groeiend aantal IT-bedrijven als Facebook, Yahoo, Google, Microsoft en Apple”, vervolgt de Software Architect. “Wanneer zij de privacy en het vertrouwen van hun gebruikers te veel schaden, komt hun bestaan of dat van hun producten of diensten in gevaar. Ik ben ervan overtuigd dat dit mechanisme ook van toepassing is in de gezondheidszorg. Want ook in onze branche valt of staat alles met vertrouwen.”

Fitbit Dat het in de gezondheidszorg gaat om patiënten die medische gegevens moeten delen, maakt volgens Nienhuis nauwelijks verschil. Hij ziet het om zich heen al gebeuren. Via Fitbit-armbandjes sturen miljoenen gebruikers hun gelopen kilometers, actuele gewicht, recente slaapuren en calorieverbruik naar een centrale Fitbit-database. “Tijdens de HIMSS in Orlando was op een groot scherm te zien dat meer dan 10.000 beursbezoekers hun Fitbit-gegevens hadden doorgezet. Dat wekte bij niemand argwaan. Waarom niet? Gebruikers vertrouwen erop dat Fitbit geen misbruik maakt van hun gegevens. En ook hier geldt dat Fitbit er álles aan is gelegen om de privacy te waarborgen.” Initiatieven zoals Fitbit gaan onderdeel uitmaken van het door de patiënt te beheren gezondheidsdossier. Er verschijnen steeds meer toepassingen waarmee gebruikers gezondheidsmetingen direct vanaf hun smartphone kunnen doorzetten naar online toepassingen, zoals een PGD. De patiënt bepaalt zelf welke zorgverleners dit mogen inzien en welke zorgverleners informatie aan hun persoonlijk zorgdossier mogen toevoegen (denk aan labuitslagen of röntgenfoto’s). Verhuist de patiënt naar een andere provincie, waar hij wordt behandeld door andere artsen? Dan verandert hij moeiteloos welke zorgverleners hij toegang verleent. Zo ontstaat een volledig persoonlijk zorgdossier, gestuurd door de patiënt, waarbij de privacy-instellingen op elk moment zijn aan te passen. >

Aanbevolen door de arts Zorginstellingen kunnen helpen het patiëntvertrouwen in het PGD te vergroten. Remko Nienhuis: “Neem de apps in de Apple-store. Consumenten vertrouwen deze apps omdat ze zijn goedgekeurd door Apple, dat apps alleen in zijn store plaatst als ze aan strenge eisen voldoen. Dat principe moeten we doortrekken naar de zorg. Als een arts een app of PGD aanbeveelt of, beter nog, aangeeft gegevens uit die app over te nemen en actief te gebruiken, wekt het automatisch vertrouwen bij de patiënt. De arts raadt het toch niet voor niets aan?”

Mediair November 2014

XX 15

Gegevens optimaal beveiligen Deze volledige controle over de eigen zorginformatie is een belangrijke voorwaarde om het patiëntvertrouwen te kunnen winnen. Maar een optimale beveiliging van dit persoonlijke gezondheidsdossier is minstens zo belangrijk. Die optimale beveiliging is binnen handbereik, maar vergt nog wel wat actie. Dit heeft alles te maken met de WGBO (Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst). Het EPD van zorginstellingen valt onder deze wet- en regelgeving, die de zorginstellingen verplicht om strenge NEN-normen voor informatiebeveiliging toe te passen. De WGBO is echter niet van toepassing op het PGD, omdat zorginstellingen niet verantwoordelijk zijn voor dit type medisch dossier.

16 XX

“De strengste informatiebeveiligingsnormen moeten ook voor het PGD gelden”, zegt Nienhuis. “Als de wet dat nog niet voorschrijft, moeten we daar als sector zelf keiharde afspraken over maken. Een patiënt mag pas toegang krijgen tot zijn PGD als het zeker is dat hij ook echt die patiënt is. Dat maakt een sterk authenticatiemiddel een vereiste. Een sterk authenticatiemiddel maakt ten minste gebruik van ‘two factor authentication’. Dat berust op iets wat je weet (zoals een wachtwoord of pincode) en iets wat je hebt (zoals een smartcard of telefoon). Ook bij de uitgifte van digitale identiteitsbewijzen moet meer zekerheid worden ingebouwd. Bij voorkeur via een face-to-face controle in combinatie met het tonen van een écht identiteitsbewijs. We moeten onszelf verplichten dat we alle nodige middelen inzetten om te voorkomen dat derden bij de PGD-gegevens kunnen komen.”

Klaar voor PGD Snel realiteit? Het PGD heeft alles in zich om op alle terreinen het vertrouwen van de patiënt te winnen. Dat weet Nienhuis omdat de technologie al is ontwikkeld en klaar is om te demonstreren. “Bij de ontwikkeling van HiX, ons EPD, was communicatie met en via een PGD een van de speerpunten. Diverse scenario’s zijn uitgewerkt en geïmplementeerd. Denk aan het automatisch overnemen van thuismeetgegevens uit het PGD, het kopiëren van gegevens uit HiX naar het PGD en het opvragen van een gezondheidssamenvatting uit het PGD. Dit is reeds beschikbaar op het PGD-platform van Microsoft: HealthVault.

Patiënten kunnen hier hun eigen meetgegevens aan toevoegen, geven zelf aan welke informatie ze vanuit het portaal van de zorginstelling overnemen in hun eigen PGD én wie daartoe toegang krijgt. Zo maken ze hun medische gegevens uitwisselbaar met andere zorgverleners.” Nienhuis benadrukt dat in de toekomst ook andere PGD-platformen op HiX worden aangesloten. “Onze software staat open voor alle initiatieven die op dit gebied worden ontplooid. Centraal staat dat gegevens op een veilige manier kunnen worden uitgewisseld tussen het EPD van een zorginstelling en het persoonlijk gezondheidsdossier. Puur kijkend naar de techniek, kan het PGD snel realiteit zijn.” ■

“Puur kijkend naar techniek kan het PGD snel realiteit zijn. Onze software is er klaar voor.”

Mediair November Xxxx 2013 2014

17

Friese huisartsen blij met nieuw webportaal Ziekenhuis Tjongerschans in Heerenveen nam half

Al die informatie kan heel nuttig en leerzaam zijn voor

juni een nieuw eHealth-portaal in gebruik, waarop

huisartsen, want zo zien ze of ze met hun diagnose op het

veel van de 130 huisartsen in de regio zijn aangesloten.

juiste spoor zaten. En voor aanvullende vragen leggen ze

Deze artsen beschikken nu over de mogelijkheid om

eenvoudig contact met de verantwoordelijk zorgverlener in

nauwgezet de situatie te volgen van patiënten die ze

het ziekenhuis.”

hebben doorverwezen. Dit ervaren de huisartsen als een grote vooruitgang vergeleken met de traditionele

De meeste huisartsen in Nederland krijgen hun enige

werkwijze, zegt hun ‘spreekbuis’ Evert den Drijver.

terugkoppeling nu uit de ontslagbrief, die vaak dagen na ontslag pas op de praktijkdeurmat ligt of elektronisch naar

Evert den Drijver is een voormalig huisarts die sinds

het HIS wordt verzonden. Hierdoor lopen ze niet alleen veel

kort actief is als Transmuraal Medisch Coördinator bij de

bruikbare informatie mis, het leidt soms ook tot gevaarlijke

Tjongerschans. Namens het Friese ziekenhuis onderhoudt

situaties. Als de patiënt kort na het ziekenhuisontslag iets

hij, met collega Stefan van der Veen, de contacten met

overkomt, heeft de dienstdoende huisarts bijvoorbeeld

zijn ex-collega’s in de regio. “Huisartsen zijn heel blij met

slecht zicht op de medicatie die de specialist heeft

dit systeem”, zegt Den Drijver. “Als ze voorheen een patiënt

voorgeschreven. Het webportaal van de Tjongerschans

doorverwezen naar het ziekenhuis, kregen ze na afloop

voorkomt dit soort situaties; de door het ziekenhuis

alleen een ontslagbrief en -bericht. Als de arts meer wilde

voorgeschreven ontslagmedicatie wordt direct getoond.

weten, kon hij bellen. Nu loggen artsen eenvoudig in bij het webportaal en volgen ze het complete verloop van de

Portaal versterkt samenwerking

ziekenhuisopname, inclusief alle relevante informatie.”

Den Drijver: “Het doel is dat de zorgverleners in het

Nuttig en leerzaam

ziekenhuis ruim voor het ontslag alle benodigde informatie digitaal verwerken. Ook de medicatiegegevens. De huisarts

“Als insturend huisarts zie je bijvoorbeeld de uitslag van

ontvangt via mail een melding zodra de informatie is

een bloed- of röntgenonderzoek”, haalt Den Drijver aan

in te zien via het webportaal. Zo is hij te allen tijden

als voorbeeld. “Ook de diagnose van de specialist is via

optimaal geïnformeerd. Niet alle 130 huisartsen maken

het webportaal direct inzichtelijk. Bovendien zien artsen

hier nu meteen intensief gebruik van, maar daar gaat

het complete verloop tot aan het ontslag, met alle interne

het wel naartoe. Ik heb veel positieve geluiden gehoord.

doorverwijzingen.

Het portaal versterkt nu al de transmurale samenwerking tussen huisartsen en het ziekenhuis. En dat wordt alleen maar meer.”

■

Direct afspraak inplannen Huisartsen die patiënten doorverwijzen naar de Tjongerschans, hebben de mogelijkheid direct een afspraak voor ze in te plannen. Het eHealth-portaal reikt automatisch de eerstvolgende beschikbare plaats in het ziekenhuis aan. Is de patiënt op dat tijdstip verhinderd? Dan moet hij zelf een afspraak maken, bijvoorbeeld thuis via het digitale patiëntenportaal of telefonisch.

XX 18

Huisartsen

“Het portaal versterkt de transmurale samenwerking tussen huisartsen en het ziekenhuis.”

Mediair November Xxxx 2013 2014

19

Grenzeloze mogelijkheden door geïntegreerde apps Apps zijn ideale tools om werkzaamheden

In het zakenleven bewijzen apps al dagelijks hun nut.

binnen uw zorginstelling efficiënter uit te

Bedrijven zetten mobiele applicaties met veel succes

voeren en te registreren. Temperatuurmetingen door

in om papierloos, efficiënter en op iedere locatie te

verpleegkundigen, patiënten die ziekenhuismaaltijden

werken. Denk aan bezoekrapporten die via apps digitaal

bestellen, het stellen van gerichte diagnoses op de

worden aangemaakt - desgewenst met een foto - en

SEH; het zijn activiteiten die zich bij uitstek lenen voor

werkzaamheden die nu ook buiten de kantoormuren met

mobiele ICT-ondersteuning. Met ChipSoft als partner

één touch op het scherm worden uitgevoerd. Dit kan

kunt u als zorginstelling qua apps alle kanten op. De

ook in de zorg. Sterker nog: dit biedt een meerwaarde

allergrootste voordelen: de apps zijn geïntegreerd in het

voor de zorg, waar de vraag naar papierloze en efficiënte

EPD en platformonafhankelijk, waardoor u beschikt over

werkprocessen groter is dan ooit.

grenzeloze mogelijkheden.

XX 20

Apps Op ieder platform en device ChipSoft gaat ervan uit dat zorg voor iedereen, op ieder moment en op iedere locatie beschikbaar dient te zijn. Met ons totaalsysteem HiX bieden wij daarom een oplossing die platformonafhankelijk is, uitgaat van standaarden en communiceert met ieder gewenst operating system op ieder gewenst device. Zorgverleners kunnen dus een smartphone gebruiken met Android als besturingssysteem, maar ook een tablet die op IOS of Windows draait. In alle situaties beschikken zij over de meest efficiënte registratie-

Als een verpleegkundige bijvoorbeeld 10 patiënten heeft, komt dit neer op driekwartier per dag die de hij of zij méér aan patiënten kan besteden.

Verhoging van werkplezier en efficiëntie Door geïntegreerde apps in te zetten, verhogen zorginstellingen de efficiëntie van specifieke werkprocessen. Zorgprofessionals hebben met apps een ideale tool om op ieder moment en op iedere plek snel gegevens in te voeren of in te zien. Niet alleen verhoogt deze efficiënte manier van

en inzagemogelijkheden.

werken hun werkplezier, de ingevoerde gegevens maken

Altijd direct gebruiksklaar

informatie voor iedere betrokken behandelaar meteen

Alle gegevens die zorgverleners registreren of willen inzien, kunnen in een app worden ondergebracht. Of dit nu een scorelijst betreft, een specifieke meting of bepaalde protocollen. De registraties en inzagemogelijkheden zijn altijd direct gebruiksklaar en worden in de ideale presentatievorm aan de zorgverlener aangeboden. Hierdoor worden zij optimaal ondersteund tijdens hun werkzaamheden, waaronder registraties.

ook nog eens direct deel uit van het EPD. Hierdoor is die na invoer beschikbaar. Die volledigheid en actualiteit van informatie komt de patiëntveiligheid ten goede. Als innovatieve ICT-leverancier onderzoeken wij graag samen met u hoe de werkprocessen binnen uw instelling optimaal ondersteund kunnen worden. Bent u benieuwd in welke situaties een app uw zorginstelling het meeste oplevert? Wij komen graag bij u langs om de efficiënte en effectieve mogelijkheden met apps te demonstreren. ■

Volledig geïntegreerd in EPD De apps van ChipSoft zijn geïntegreerd in het EPD. Dit betekent dat gegevens die patiënten of zorgverleners via hun smartphone of tablet invoeren, direct onderdeel uitmaken van het EPD en niet later alsnog moeten worden ingevoerd. Dit is bij niet-geïntegreerde apps wél het geval. De integratie scheelt dubbele registraties en verlicht de registratiedruk. De apps die wij realiseren worden op hun beurt weer ‘gevoed’ vanuit het EPD, zodat de gebruiker altijd beschikt over volledige en actuele informatie, wat de patiëntveiligheid ten goede komt.

Aanzienlijke tijdwinst Als zorginstelling heeft u met onze oplossing ook de vrijheid om zelf geïntegreerde apps te ontwikkelen. Het Universitair Medisch Centrum Utrecht heeft dit uiterst succesvol gedaan. Met Nurse Mapp beschikt het academische ziekenhuis nu over een zeer efficiënte app waarmee verpleegkundigen onder meer de vitale parameters van patiënten invoeren. Daarbij behalen zij anderhalve minuut tijdwinst (!) per patiënt per bedronde. Aangezien zij per dag drie bedrondes afleggen, slaan zij daar een behoorlijke efficiëntieslag mee.

Mediair November Xxxx 2013 2014

21

ChipSoft geeft extra dimensie aan XDS XDS wordt door steeds meer samenwerkende

Deze ontwikkelingen dwingen zorginstellingen om

ziekenhuizen ingezet om patiëntgegevens te delen.

nauwer samen te werken. En dat verhoogt de noodzaak

Niet vreemd, want deze gestandaardiseerde technologie

om patiëntgegevens uit te wisselen. In steeds meer regio’s

voor gegevensuitwisseling biedt grote voordelen voor

kiezen samenwerkende zorginstellingen hierbij voor een

zorginstellingen én patiënten. ChipSoft geeft XDS een

XDS-oplossing (zie kader).

extra dimensie. Niet alleen ondersteunt HiX (ons ZIS/ EPD) deze wijze van informatiedeling, we hebben ook een

Veiliger en sneller

eigen XDS-oplossing ontwikkeld waarbij de patiënt alle

Specialisten beschikken via XDS onder meer met één

touwtjes in handen heeft.

druk op de knop over relevante patiëntgegevens, die eerder door een collega in een ander ziekenhuis digitaal

Zorg dichtbij waar het kan, ver weg waar het moet.

zijn vastgelegd. Dit bevordert de veiligheid, snelheid én

Deze overheidsdoelstelling draagt in grote mate bij

kwaliteit van hun werk, aangezien ze cruciale gegevens nu

aan de huidige veranderingen in het zorglandschap.

niet meer uitwisselen per telefoon, op papier of via cd-rom.

Specialistische zorg wordt centraler aangeboden, terwijl standaard zorg lokaal beschikbaar blijft. Hierdoor gebeurt

Bijkomend voordeel voor patiënten is dat zij niet meer

het vaker dat ziekenhuis A een operatie uitvoert, waarna

meermaals hetzelfde verhaal hoeven te vertellen,

ziekenhuis B de revalidatie verzorgt. Tegelijkertijd worden

aangezien hun behandelaar direct over de juiste relevante

patiënten kritischer. Ze kijken per aandoening welk

gegevens beschikt.

ziekenhuis voor hen de beste zorg biedt.

HiX

Zorginstelling A

XX 22

IHE-XDS

HiX

Gegevensuitwisseling Zorginstellingen die met HiX werken, sluiten moeiteloos aan op zo’n XDS-database. Doordat ons ZIS/EPD patiëntgegevens gestandaardiseerd en gestructureerd opslaat, zijn ze via de XDS-repository eenvoudig uitwisselbaar te maken. Andersom neemt HiX patiëntinformatie uit de XDS-database net zo makkelijk op gestructureerde en overzichtelijke wijze over. Ook als die gegevens afkomstig zijn uit het EPD van een zorginstelling die (nog) geen HiX gebruikt.

Privacy en veiligheid Bij het werken met een XDS-repository staan de privacy van de patiënt en de veiligheid van zijn medische gegevens voorop. Voor zowel de technologie als de organisatie rond de gegevensuitwisseling gelden strenge eisen. Een van de voorwaarden is dat de informatie alleen beschikbaar is voor zorgverleners die een behandelrelatie hebben met de patiënt. De patiënt moet hier bovendien

Patiënt bepaalt Bij veel XDS-oplossingen geeft de patiënt weliswaar aan welke behandelaars toegang hebben tot zijn gegevens, maar kan hij dat niet verder specificeren. Toegang verlenen betekent in dat geval dat de zorgverlener toegang heeft tot al zijn informatie in de XDS-database. Bij de XDS-repository van ChipSoft is tot in detail instelbaar welke informatie wordt gedeeld. En met wie. Bovendien is altijd inzichtelijk wie de informatie heeft ingezien. Een andere onderscheidende eigenschap van onze XDS-oplossing is de mogelijkheid om veilig gegevens uit te wisselen met het persoonlijk gezondheidsdossier (PGD), waarvan de komst slechts een kwestie van tijd is. ChipSoft laat u hiermee als zorginstelling optimaal profiteren van de voordelen van XDS, terwijl u tegelijkertijd de patiënt nóg meer aan het roer zet. ■

zelf toestemming voor geven. ChipSoft heeft een XDS-oplossing ontwikkeld die regie voor de patiënt naar een hoger niveau tilt.

XDS XDS staat voor Cross Document Sharing. Een XDS-repository biedt zorginstellingen de mogelijkheid om patiëntgegevens - zoals kerninformatie, beelden en verslagen - met elkaar te delen. Deze beveiligde, centrale database is gebaseerd op de IHE-standaard; de wereldwijde standaard voor uitwisseling van medische gegevens. Zorginstellingen die volgens deze standaard werken, kunnen patiëntgegevens op een gestructureerde manier aanbieden en vanuit de XDS-database gestructureerd overnemen in hun EPD. Ongeacht wie

Zorginstelling B

de EPD-leverancier is. De enige voorwaarden zijn dat de zorginstelling is aangesloten op de XDS-repository én dat de patiënt met de gegevensdeling akkoord is gegaan. Een belangrijk onderscheidend vermogen van de XDS-repository is dat tot in detail instelbaar is welke informatie wordt gedeeld, en met wie.

Mediair November 2014

XX 23

Helder inzicht in resultaten Zorgverleners zetten PROMs in om vanuit patiëntperspectief inzicht te krijgen in de kwaliteit van hun zorg. HiX brengt dit helder in kaart. Het ZIS/EPD meet en analyseert de PROMs-antwoorden van patiënten en reikt conclusies aan via interactieve dashboards en overzichtelijke rapportages. Zo is onder meer in één oogopslag zichtbaar hoe de patiëntervaringen zich ontwikkelen gedurende het PROMs-traject.

PROMs: “Je doet het voor de patiënt” Als specialist wil je toch altijd weten hoe je je patiënt nóg beter kunt bedienen? Die retorische vraag stelt orthopeed Frank van Oosterhout van Rivas Zorggroep aan het einde van het interview met Mediair. Voor iedereen die de vraag met ‘ja’ beantwoordt, heeft Van Oosterhout een duidelijk antwoord. “Zet PROMs in. Dat levert veel waardevolle informatie op en kost nauwelijks tijd en moeite.”

Kunt u kort uitleggen wat PROMs zijn? “PROMs staat voor Patient Reported Outcome Measures. Dit zijn gevalideerde vragenlijsten waarmee zorgverleners patiënten laten aangeven hoe zij de kwaliteit van hun behandeling ervaren. Patiënten vullen de PROMs-vragenlijst eenmaal vóór de behandeling in en tweemaal erna. PROMs worden momenteel vooral ingezet bij orthopedische ingrepen. Ook voor andere medische vakgroepen zijn vaste sets met gestandaardiseerde PROMs-vragen beschikbaar, afgestemd op die specifieke behandeling.”

XX 24

Wat is het voordeel voor zorgverleners? “Het geeft inzicht in de kwaliteit van zorg vanuit het perspectief van de patiënt. Als orthopeed zie je bijvoorbeeld prima dat een wond keurig is genezen, maar is de behandeling dan geslaagd? Misschien heeft de patiënt nog moeite met traplopen. Met een klinische meting kom je daar niet achter. Wél via PROMs. Het biedt extra inzichten om de behandeling te verbeteren.”

En het is een sterk benchmarkinstrument? “Klopt. Doordat elke zorgverlener in elke zorginstelling met dezelfde vragenlijsten werkt, is het een ideale manier om de resultaten te vergelijken met die van collega’s. Waarin verschilt de effectiviteit van geleverde zorg, in de ogen van patiënten, ten opzichte van andere zorgverleners? Daarbij wordt rekening gehouden met specifieke patiënteigenschappen die invloed kunnen hebben op de PROMs-uitkomst, de zogeheten casemix variabelen.”

PROMs Kost het de zorgverleners niet veel tijd en moeite?

Worden PROMs al veel ingezet?

“Ik begrijp die vrees, gezien de toegenomen

alle zorginstellingen PROMs in. Bij andere vakgroepen

registratiedruk bij specialisten, maar die angst is

ligt dat een stuk lager. Uiteindelijk moeten alle

ongegrond. Als je het proces snapt en de software goed

zorginstellingen met PROMs werken. Zorgverzekeraars

inricht, leveren PROMs de arts geen extra werk op. Een

maken er ook steeds meer werk van om het te

goed voorbeeld is HiX (het EPD van ChipSoft, red), dat

verplichten. PROMs hebben dus zeker de toekomst.”

zorgverleners optimaal ondersteunt bij het werken met

“Op het gebied van orthopedie zet ongeveer de helft van

PROMs. De PROMs zijn volledig geïntegreerd in het

Waarom gebruikt nog niet iedereen het?

werkproces zodat de registratiedruk nihil is.”

“Goeie vraag! Eigenlijk is er geen reden om het niet te

Maakt slimme software zo’n groot verschil?

doen. Elke specialist hoort dit te willen, want je doet het voor de patiënt. Via PROMs kun je bijvoorbeeld zien dat

“Zeker. HiX wijst de zorgverlener bijvoorbeeld

een patiënt een half jaar na een heupoperatie opeens een

automatisch op PROMs-kandidaten, waarna hij de patiënt

slechte pijnscore doorgeeft. Dan is er mogelijk iets mis en

alleen nog om medewerking hoeft te vragen. Patiënten

dat is belangrijk om te weten als specialist. Daarnaast is

kunnen de vragen thuis digitaal beantwoorden, waarna

het een groot voordeel dat de resultaten openbaar zijn.

de antwoorden direct verwerkt worden in het EPD,

Zo kan de buitenwereld zien hoe goed het gaat. Maar als

niemand hoeft ze dus meer handmatig in te voeren, én

je ziet dat een specialist in een ander ziekenhuis op een

ze worden automatisch klaargezet voor verzending naar

bepaald onderdeel hoger scoort, kun je ook achterhalen

instanties zoals de LROI. Alle relevante patiëntgegevens

wat hij anders doet dan jij. PROMs bieden bruikbare

staan daar vanzelf bij. Dat scheelt veel werk, en reken

handvatten om de zorg verder te verbeteren. En als

maar dat de gegevens kloppen. Daar komt bij dat met

specialist wil je toch altijd weten hoe je je patiënt nóg

HiX geen koppelingen met losse deelsystemen nodig zijn.

beter kunt bedienen?” ■

Dat maakt het PROMs-proces sneller en veiliger.”

Patiënten kunnen de vragenlijsten thuis invullen? “Absoluut. Als de zorginstelling werkt met HiX, inclusief het digitale patiëntenportaal, kan de patiënt de vragen op zijn eigen computer invullen. Waar en wanneer het hem uitkomt. Dat heeft allerlei voordelen. Zorgverleners mogen zich bijvoorbeeld niet bemoeien met de beantwoording. Ook als de patiënt de PROMs nog ouderwets op papier in de zorginstelling invult, moet dat gebeuren in een separate ruimte zonder de aanwezigheid van de behandelaar. Het is ideaal dat ze dit nu thuis kunnen doen. Ook omdat de antwoorden direct digitaal beschikbaar zijn én omdat patiënten zich meer bij hun zorgproces betrokken voelen.”

Frank van Oosterhout Van Oosterhout is ruim 30 jaar als orthopeed verbonden aan het Beatrixziekenhuis in Gorinchem, onderdeel van Rivas Zorggroep. Hij is tevens actief als voorzitter van de Commissie Kwaliteit van de NOV (Nederlandse Orthopaedische Vereniging).

Mediair November Xxxx 2013 2014

25

PDMS populair onder ChipSoft-ziekenhuizen Het aantal zorginstellingen met het Patiënt Data Management Systeem (PDMS) van ChipSoft neemt explosief toe. Naast het LUMC in Leiden hebben de afgelopen maanden het UMCG in Groningen, Medisch Centrum Haaglanden (MCH), Sint Jans Gasthuis in Weert, Reinier de Graaf Gasthuis in Delft, Ziekenhuis Tergooi in Hilversum, de Rivas Zorggroep en het Belgische A.Z. St.-Dimpna het systeem succesvol in gebruik genomen. Daar waar het LUMC, UMCG en Sint Jans Gasthuis het PDMS inzetten op de OK, gebruikt het MCH dit geïntegreerde systeem op de Intensive Care. Het Reinier de Graaf en het Tergooi Ziekenhuis ondersteunen met PDMS alle processen op de Intensive Care en de OK. De Rivas Zorggroep zet PDMS bovendien in om patiënten op de OK, IC én Spoedeisende Hulp optimaal te monitoren en te voorzien van de juiste zorg. A.Z. St.-Dimpna ondersteunt met PDMS de processen op en rond de OK.

XX 26

Relevante inzage en registraties PDMS brengt nauwkeurig in kaart hoe het met de vitale waarden van de patiënt is gesteld, hoe de vochtbalans is, wat de trends zijn en welke medicatie de patiënt krijgt. Deze gegevens worden in het EPD van de patiënt opgeslagen, zodat bijvoorbeeld altijd is te herleiden wat voor effect bepaalde medicatie op de patiënt heeft gehad. Naast inzagemogelijkheden hebben zorgprofessionals met PDMS efficiënte en relevante registratiemogelijkheden tot hun beschikking. Uiteraard voor handmatige metingen, maar bijvoorbeeld ook voor de anesthesieverslaglegging of de registratie van pijnscores.

PDMS populair De ziekenhuizen reageren enthousiast op de nieuwe

Pieter Geersing, anesthesioloog in ziekenhuis Tergooi:

software. Hieronder leest u enkele reacties:

“Bij een demo van het PDMS werd direct duidelijk dat HiX klaar is voor de toekomst van Tergooi. De software maakt

Roald Schaad, manager OK en anesthesist in het LUMC:

het mogelijk beter te registreren en data te gebruiken

“De medicatie-integratie die dit PDMS met zich

om het zorgproces verder te optimaliseren. Ook wordt de

meebrengt is van grote meerwaarde. Wij zien de

planning efficiënter. Daarmee beperken wij het risico dat

integratie van operatiegegevens met het EPD als grote

patiënten door tijdgebrek niet kunnen worden geopereerd.”

plus. De verpleegkundigen van de kliniek, en wij als arts, kunnen door de betere dossierintegratie gemakkelijker

Walter Claessens, directeur Patiëntenzorg in A.Z.

het verloop van een OK bekijken. Oók op een andere

St.-Dimpna:

kamer. Dit geldt ook voor de patiënten die na de OK op

“Alle gegevens van de monitoringapparatuur worden

de PACU worden opgenomen voordat ze naar de kliniek

automatisch opgeslagen in het EPD. Dat biedt ons altijd

gaan. Die kunnen wij uitstekend blijven monitoren. Het

en overal inzicht in de actuele conditie van patiënten.

komt de patiëntveiligheid ten goede.”

Veranderingen in hun situatie vallen direct op én liggen automatisch opgeslagen in het EPD. En hoe vollediger

Bert Ballast, anesthesioloog in het UMCG:

en actueler het digitale patiëntdossier, hoe hoger de

“Het PDMS is zelfs volledig op het moment dat je als

veiligheid en efficiëntie. Bovendien sluiten de post- en

zorgverlener druk bezig bent met ‘zorg verlenen’. De

preoperatieve werkprocessen nu naadloos aan op de

goede toegankelijkheid van de verslaglegging zorgt

activiteiten op de OK.” ■

ervoor dat wij – ten behoeve van management en research – snel kunnen beschikken over informatie om het zorgproces goed te analyseren.”

Mediair November Xxxx 2013 2014

27

Agenda

Beurzen 6 & 7 november

Dutch Congress of Rehabilitation Medicine (DCRM), Rotterdam

21 november 2014

Thema Sectiedag Abdominale Radiologie, Arnhem

In verschillende sessies worden wetenschappelijk onderzoek en nieuwe ontwikkelingen binnen de revalidatiegeneeskunde gepresenteerd.

26 november 2014

14e Congres Spoedzorg, Zeist Het spoedzorgcongres 2014 kent een gevarieerd

6 & 7 november

HIMSS Amsterdam

programma met actuele en interessante thema’s uit de acute en de opgeschaalde spoedzorg.

“The combination of the market maturity and level of IT expenditure in healthcare makes the Netherlands one of

28 november 2014

the most attractive markets for healthcare IT in Europe”,

Congres Zorg ICT, Utrecht

aldus Christina Roosen, Vice-President of HIMSS Europe.

Dit congres gaat over de rol van de patiënt in het EPD.

Hierover en meer in november in het Okura Hotel.

Onderwerpen zijn: ervaringen met diverse systemen, functies van het EPD, hoe stimuleer je de centrale rol van

13 en 14 november 2014

Nederlandse Ziekenhuisfarmaciedagen, Rotterdam De Lustrumeditie Nederlandse Ziekenhuisfarmaciedagen

de patiënt in de zorg en hoe waarborg je de privacy van de patiënt? 10 december 2014

staat dit jaar in het teken van het 85-jarig bestaan van de

PACS Congres, Arnhem

Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuis Apothekers.

Een volwaardig beeldmanagementsysteem binnen uw ZIS/EPD. In één dag bent u weer helemaal bij op

14 november 2014

beeldgebied.

Eenmalige registratie aan de bron, standaardisatie

11 december 2014

IHE Nederland Jaarcongres, Bussum van informatieuitwisseling en het Persoonlijk

Congres PGD (NVMA), Amsterdam

Gezondheidsdossier (PGD) zijn thema’s op het IHE

Een congres dag over de Gezondsheidsinformatie rond

Congres die prima omschrijven waar ChipSoft voor staat.

de patiënt, het Persoonlijk Gezondheids Dossier (PGD).

Samen beter! 21 november

CarVasZ, Ede Hét congres voor de Cardio Vasculaire Zorg. Het thema van deze editie is: “Snel, sneller, snelst: Complexe zorg in de hoogste versnelling!”.