10
JAARGANG 13 NOVEMBER 2014
Gijs Benjamins, drummer in notedop Twee topvrouwen, directeur op basisschool Johan ballast, actieve, handige opa Liesbeth van Gorkum, Shiatsu-massage-therapeute Thijs Westerbeek van Eerten, bekende stem in de ether
He t
b l a d
vá n ,
vóór
e n
dóór
G r a m s b e rge r s
Positief denken... Onlangs las ik dat een positieve levenshouding
Wij bepalen zelf hoe we over iets denken. Ne-
niet alleen het leven leuker maakt, maar dat het
gatieve gedachten ontstaan in ons hoofd, omdat
zelfs helpt om lánger te leven. Deze stelling werd
we ze toelaten. Geef je die gedachten de ruimte,
vorige maand op tv ook nog weer eens bevestigd.
dan vormt dat een enorm ‘doemscenario’. Je gaat geloven in je eigen gedachtenkronkel en er naar
Om te beginnen: wanneer is iets goed en wanneer
handelen. Je gaat handelen vanuit angst, waar-
slecht? Hierop kan ik zo geen antwoord geven. We
door je in een negatieve spiraal terecht komt.
kunnen talloze voorbeelden aanhalen van zaken, door Henk Snijders
waarvan we overtuigd zijn dat ze absoluut slecht zijn.
Zoals negatieve gedachten ons mee kunnen
Maar er zijn mensen die ook redenen kunnen beden-
sleuren in zo’n negatieve spiraal, zo kan een po-
ken, waarom sommige uitspattingen van ‘kwaad’ net
sitieve gedachte ons eindeloos positief inspire-
zo goed kunnen worden beschouwd als iets goeds.
ren. Positiviteit brengt meer licht in het leven. Je voelt je fijner, optimistischer en sterker. Positief
Er was een tijd waarin de brandstapel een accep- denken helpt je lekker in je vel te zitten en je vatabele manier was om mensen te berechten. Nu zijn ker goed te voelen. er nog steeds gebieden waar mannen met meer vrouwen kunnen trouwen, waar jonge kinderen uit-
Stuit je op zaken die jij absoluut als ‘slecht’ er-
gehuwelijkt worden of waar oorlog wordt gevoerd…
vaart? Laat je dan niet meeslepen in de negativi-
In onze cultuur wordt het prima gevonden om te le-
teit van die gebeurtenissen, zodat je leven wordt
ven in overvloed, terwijl enkele honderden kilome-
beheerst door angst. Zoek, als dat mogelijk is,
ters verderop mensen sterven door ondervoeding.
naar oplossingen, mogelijkheden en kansen. Laat
Wij douchen met drinkwater, terwijl elders kinderen je inspireren door positiviteit! sterven van dorst. Wij kunnen malaria genezen en
COLOFON
BIJZONDeREACTiVIteiTEn
Coverfoto: Gerrit Brink
2
aids remmen, en toch zijn dit wereldwijd nog altijd
Ik hoop dat De Groene Gramsberger hieraan ook
de grootste oorzaken van sterfte.
een beetje kan bijdragen.
Boterkoekactie SDG Ane
V
an woensdag 26 tot en met vrijdag 28 november zal christelijke muziekvereniging Soli Deo Gloria uit Ane de jaarlijkse boterkoekactie houden in Gramsbergen, Ane en het buitengebied. De muzikanten zullen aan het einde van de middag en het begin van de avond bij u langskomen. Nog dezelfde dag is de boterkoek vers opgehaald in Duitsland. Boterkoek is prima geschikt om een tijdje in de vriezer te bewaren, zodat de koek bij een feestelijke gelegenheid weer ontdooid kan worden. De opbrengst van de actie zal gebruikt worden voor nieuwe instrumenten en bladmuziek, waar zowel muzikanten als publiek veel plezier aan zal beleven. Kortom, deze Duitse specialiteit is een ideale smaakmaker tijdens de feestdagen en tegelijkertijd steunt u SDG Ane! Uitgave: Stichting ‘De Groene Gramsberger’ Verschijnt 11x per jaar Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt en/of openbaar gemaakt dmv druk, kopie of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het bestuur
Bestuur: Dionne Matel-Hakkers, Margriet Mulderter Haar, Janette Nijmeijer-Reinders, Geesje Veurink- Wilting, Jan Maarten de Ruiter, Henk Snijders en Henk te Velthuis Het bestuur behoudt zich het recht voor om ingezonden stukken aan te passen, cq in te korten
Ingezonden stukken en suggesties kunt u sturen naar Redactieadres: Janette Nijmeijer-Reinders, het redactieadres of aanleveren als Word-document Hardenbergerweg 20, 7778 HP Loozen via e-mail:
[email protected] (0524) 56 29 22
mber e v o n 8 2 m / t 6 2
Redactie: Annemieke Alfring-Hurink, Hennie Altena-Koning, Lienke Beenen-Harsevoort, Annemiek Bras-Zweers, Kariene Ensink-Koopman, Jeanet Hakkers, Ilse Klein, Miranda Lanjouw-Ottes, Janine Mink-De Jager, Trijnie Slot-Altena, Aly Timmer-Suk, Hilleen Westerhof-Spijkers, Roelof Altena, Henk Boonstra, Jan Hamhuis, Henk Meppelink, Gert Mink, Gerrit Reinders, Gerdinand Rougoor, Bert Sloots en Jan Walgemoed Eindredactie: Leen den Braber en Tjeerd Cuperus Vormgeving: Geert Westerhof Art&Design Fotografie: Henk Beenen en Gerrit Brink
Druk: Gaasbeek MediaGroep Klachten over bezorging doorgeven aan: Verspreidingsbureau Dommerholt (0523) 62 07 77 Jaarabonnement: buiten verspreidingsgebied E25,– binnen verspreidingsgebied gratis Abonnementsopgave bij voorkeur via e-mail:
[email protected] of aan het redactieadres Internet: www.gramsbergen.nl
Stadsbelangberichten B e s t u u r s a c t i v i t e i t e n
Stadsbelang gaat de maandelijkse rubriek invullen met aansprekende projecten die vanuit de bevolking opgetuigd worden. Heeft u een suggestie? Stuurt u ons dan een e-mailbericht:
[email protected] Deze maand stellen wij graag onze pagina beschikbaar voor het Moestuinproject bij De Binder.
H
et idee bestond al een tijdje: een moestuin vóór en dóór kinderen, waar geleerd wordt hoe groente groeit en hoe lekker het is om uit eigen tuin te eten. Schoolkinderen, bewoners van ’t Welgelegen, kinderen van De Dassenburcht en De Blokkendoos genieten er inmiddels met volle teugen van.
Lokaal initiatief
De initiatiefnemers Anneke van der Veen, Martien Kuiper en Jante Oosting zijn in januari samen met Siny Hommes, Hannie Kwant en Klaas Bolks van ProGram voortvarend aan de slag gegaan. Een plan werd gesmeed, scholen en kinderopvanglocaties werden benaderd, materialen aangeschaft en de grond klaar gemaakt voor gebruik. In maart kon voor het eerst gezaaid en gepoot worden. Martien Kuiper: ‘We hadden nooit verwacht dat het zo’n succes zou worden. Kinderen van de Ireneschool koken hun eigen gekweekte groente. Missie geslaagd!’
Terugblik
Af en toe werd onder toeziend oog van bewoners van ’t Welgelegen geschoffeld, geharkt, gezaaid en… geoogst! Iedereen die meedeed heeft volop kunnen genieten van de heerlijke verse groenten! Het seizoen is inmiddels ten einde, maar de plannen voor volgend jaar liggen al weer klaar! Heb je zin om mee te doen? Met club, buurt of school? Neem dan gerust contact met ons op. Voor volgend jaar is nog plaats! Meer informatie over de Moestuin is te vinden op Facebook/moestuindebinder
Na een korte zoektocht naar een stuk geschikte grond, stelde Woningstichting De Veste, na overleg met de participanten van De Binder, het stuk grond er achter beschikbaar. Een prachtige, zonnige plek op vruchtbare kleigrond. Kinderopvang, school en vrijwilligers sloegen de Kern met Pit handen ineen en al snel ontstond een prachtige In januari doet de werkgroep mee aan de vermoestuin, waarin elke week werd gewerkt. kiezing ‘Kern met Pit 2014’.
Secretaris van Stadsbelang Gramsbergen e.o.: Jenneke Tegelaar, Voorstraat 8, 7783 AM Gramsbergen. E-mail:
[email protected] www.stadsbelanggramsbergen.nl
3
O
pleiding
Foto: Gerrit Brink
door Lienke Beenen-Harsevoort en Ilse Klein
Ongeveer 25 jaar geleden hebben beide dames hun opleiding tot leerkracht basisonderwijs afgerond. Dicksy heeft de opleiding gevolgd in Zwolle. Vanuit Vollenhove, haar toenmalige woonplaats, reisde ze iedere dag op en neer met de bus. Na het afronden van deze opleiding, startte haar carrière in het basisonderwijs op de Bloemenhof. Toen Dicksy jaren als leerkracht had gewerkt, werd binnen schoolvereniging Chrono een soort van ‘kweekvijver’ voor directeuren aangemaakt. Je kon starten met de opleiding tot directeur en zodra op een school een nieuwe nodig was, kon je worden benaderd. Ook Jannie, die al jaren werkzaam was in het onderwijs, begon aan deze opleiding. Het eerste jaar van de opleiding was een basisjaar. In dat jaar werden ze opgeleid tot basisbekwaam directeur primair onderwijs. Het tweede schooljaar bestond voornamelijk uit het doen van onderzoek.
Onderzoek
Dicksy was in die tijd al verbonden aan basisschool ’t Kompas in Radewijk. Daarom heeft zij haar onderzoek gericht op werkdruk, gerelateerd aan een kleine school. Op welke manier geef je invulling aan alle taken die, net als op een school met veel meer leerlingen en personeel, op je afkomen? Daarvan heeft ze geleerd dat je grenzen moet stellen aan de taken die een school binnenkomen. Dat kan ze nu op cbs De Spreng-El, een
Dicksy Houweling, De Spreng-El
Van leerkracht
Foto: Gerrit Brink
Op cbs De Spreng-El in Ane en cbs De Akker in Gramsbergen wordt sinds dit schooljaar de scepter gezwaaid door nieuwe directeuren. Dicksy Houweling en Jannie Meijer kwamen elkaar jaren geleden, toen nog als leerkracht, al tegen op de Bloemenhof in Hardenberg. Nu zijn beiden directeur binnen de protestants christelijke schoolvereniging Chrono. Op de vraag wat deze beide dames er toe gebracht heeft directeur te worden, geven ze bijna gelijktijdig hetzelfde antwoord: ‘Ik ben er zo ingegroeid.’
4
school met acht leerkrachten, goed gebruiken. Jannie heeft zich in het onderzoek gericht op het vakgebied Begrijpend Lezen. Het is een actueel probleem op veel scholen in deze regio, de resultaten blijven een beetje achter. Uit dat onderzoek is gebleken dat het goed is om de woordenschat, en op die manier de wereld van de leerlingen, te vergroten.
Dicksy
Foto: Gerrit Brink
Dicksy, 1967, woont in de wijk Marslanden in Hardenberg. Daar woont ze samen met haar man Eelco en dochter Adia. Onderwijs heeft altijd de voorkeur van Dicksy gehad. Al voor ze zelf naar school ging, werd vaak schooltje gespeeld. Soms tot ergernis van de zussen van Dicksy, die natuurlijk altijd de leerlingen moesten zijn. Vanaf afgelopen augustus is ze, in combinatie met haar directeurstaken op cbs ’t Kompas in Radewijk, directeur van cbs De Spreng-El. Het directeurschap is haar dus niet vreemd. Vorig jaar stond ze, in combinatie met de taken als directeur in Radewijk, nog anderhalve dag in de week voor de klas. Dit jaar heeft ze geen lesgevende taken meer. Dicksy werkt van maandag tot en met donderdag, afwisselend op cbs ’t Kompas en cbs De Spreng-El. Op vrijdag is ze te vinden in het bestuurscentrum in Hardenberg, waar ze zich richt op kwaliteitszorg van schoolvereniging Chrono. Werken met mensen en beleid rondom onderwijs vormgeven, maken waarom Dicksy dit werk zo leuk vindt. >>
tot directeur basisonderwijs
Foto: Gerrit Brink
Jannie Meijer, De Akker
5
Jannie
duidelijke visie op onderwijs. Daardoor sluiten de lessen op de tablets precies aan op de leerdoelen van het basisonderwijs. In groep 7 en 8 van cbs De Spreng-El wordt er al mee gewerkt. De leerlingen zijn erg enthousiast en meer gemotiveerd om aan de slag te gaan. De leerkracht volgt de leerlingen via de computer en kan inspelen op fouten die gemaakt worden, door de les stil te leggen en uitleg te geven over het onderwerp. De tablets worden geleend en de leerlingen zijn verantwoordelijk voor hun eigen tablet. Vragen als: ‘Waar leg ik mijn tablet neer?’ en ‘Hoe ruim ik mijn tablet op?’ zijn vragen die leerlingen zichzelf moeten stellen. Op een effectieve manier wordt les gegeven, doordat goed wordt aangesloten bij niveau en onderwijsbehoeften van leerlingen. De leerkracht is op deze manier meer een begeleider of coach voor de leerlingen, dan alleen een informatie-overbrenger. Het materiaal veroudert niet, doordat steeds updates worden gemaakt door het bedrijf dat Snappet levert. Jannie noemt het een revolutie in het basisonderwijs. Na de slag Cbs De Spreng-El die geslagen is met de aanschaf van digiborden, Wanneer we vragen of er ook dingen zijn opge- digitale schoolborden, is dit een volgende grote vallen bij het starten als directeur aan de huidige stap voorwaarts op ICT-gebied. school, noemt Dicksy de rust die er heerst en die de school uitstraalt. De leerlingen komen rustig Oldtimer- en fietspuzzeltocht de school binnen en dat valt ook buitenstaanders, De eerste schooldag van dit jaar zou Jannie die een bezoek aan de school brengen, op. Een an- worden opgehaald en op die manier worden geïnder opvallend punt is de enorme betrokkenheid troduceerd bij leerlingen en hun ouders. Jannie van de ouders. Als activiteiten worden georgani- had verwacht dat ze bij garage Reinders zou moeseerd, is er altijd een grote opkomst van ouders en ten staan en dat ze van daar zou worden opgezit de school vol. haald. Niets was minder waar. Die ochtend stond een prachtige oldtimer voor haar huis, om haar Cbs De Akker mee te nemen naar haar nieuwe werkomgeving Ook op cbs De Akker is de betrokkenheid van op cbs De Akker. In deze bolide werd ze tot op het de ouders groot. In de eerste plaats is dat te zien plein gebracht. Daar mocht ze op een verhoging op het plein. Daar staan mooie speeltoestellen die gaan staan, om zich op die manier te laten zien. Jannie direct opvielen en die bekostigd zijn door Jannie vond dat een goede ontvangst. Nu hadden inzameling van oud-papier en de ‘Akker-markt’. alle leerlingen haar direct gezien en wisten ze wie Ieder weekend zijn twee gezinnen van de school ‘juf Jannie’ was. aan de beurt om oud-papier op te halen. Het geld Dicksy mocht in het vorige schooljaar al deelnedat daarmee en door middel van de ‘Akker-markt’ men aan een fietspuzzeltocht, georganiseerd door wordt opgehaald, wordt ook besteed aan nieuwe de leerkrachten van cbs De Spreng-El. Samen met leesboeken. de leerlingen heeft ze veel van Ane en GramsberVanaf dit schooljaar is gestart met Engelse les bij gen bekeken. Dat was voor Dicksy ook meteen de kleuters. Engels is een belangrijke taal en jon- een leuke introductie in en rondom de school. Inge kinderen leren het snelst. In groep 7 en 8 is tussen kent ze alle leerlingen van school bij naam. Engels een verplicht vak. Jannie, 1963, is opgegroeid in Klazienaveen en Kampen. Nadat ze de opleiding tot leerkracht basisonderwijs had afgerond, is ze gaan wonen in Hardenberg. Samen met haar man Pieter heeft Jannie drie kinderen: Rutger, Floris en Emma. De eerste jaren werkte Jannie als leerkracht op de Bloemenhof. Uiteindelijk groeide ze daar uit tot Interne Begeleider. Toen ze na tien jaar precies wist welke werkzaamheden haar iedere maand te wachten stonden, merkte ze dat het tijd was voor een nieuwe uitdaging. Nadat ook zij de opleiding tot directeur basisonderwijs afgerond had, is zij gestart als directeur op de CNS Balkbrug. Na vier jaar daar gewerkt te hebben, is ze afgelopen augustus gestart op cbs De Akker. Voor Jannie maakt afwisseling het werk leuk. Geen dag is dezelfde, iedere dag gebeurt er wel iets waardoor de planning aangepast moet worden. Naast directietaken geeft Jannie nog één uur in de week Engelse les aan groep 7.
Tablet-onderwijs
6
Een slag die schoolvereniging breed is te slaan, is de invoering van meer gebruik van ICT, Informatie Communicatie Technologie, in het onderwijs. Een van de onderdelen hiervan is Snappet. Door middel van Snappet wordt tabletonderwijs gegeven. Papieren boeken en schriften worden ingeruild voor tablets. Het bedrijf dat Snappet heeft ontwikkeld, heeft een
Leuke gebeurtenissen
De eerste keer dat Jannie pleinwacht moest lopen, zag ze twee kleuters op de ronde betonblokken staan. Het had die dag geregend en er lagen grote plassen op het plein. Voordat Jannie het wist lagen beide leerlingen in de plassen, ze waren voorover van de blokken gevallen. De kleuters waren kletsnat en geschrokken. Aan Jannie de taak om ze uitgebreid te troosten. Bij binnenkomst op cbs De Spreng-El kwam een van de leerlingen van groep 3 naar Dicksy toe met de vraag wat ze op school kwam doen. Toen Dicksy vertelde dat ze de nieuwe directeur was, vroeg de leerling nogmaals wat ze dan kwam doen. Zij zag de noodzaak niet zo van Dicksy’s komst... Vergaderen, beleid uitstippelen, leiding geven, rapporteren, evalueren, coördineren, bijhouden van de planning en administratie... Dicksy vond het een goede vraag van haar jonge leerling, want leg maar eens uit wat een directeur van een basisschool zoal doet op een dag!
I
n Ane, aan de Steeghe, woont Gijs Benjamins. Gijs is 9 jaar en woont daar met moeder Giny, zusje Maud en broertje Pim. Ze hebben twee honden, Cas en Joris. Ook hebben ze nog heel veel kippen en kuikens. Vader Eric is ergens anders, maar gelukkig nog wel heel dichtbij, ook in Ane. Tante Evelyn, neefje Job en nichtje Nanouk wonen in een ander gedeelte van dezelfde boerderij.
. . . p o k e G ! n e m m u Dr
allerlei verschillende oefeningen doen en is nu bezig met noten verdubbelen. Dat betekent dat je meer noten achter elkaar moet kunnen spelen met links en rechts. Leraar Erik speelt soms dingen voor, die Gijs dan moet naspelen. En soms moet Gijs wat alleen spelen en luistert Erik of het goed gaat.
Als Gijs heel goed is geworden, wil hij Sinds afgelopen september zit Gijs in graag spelen in een grote band en wil hij ook beroemd worden. ‘Maar daarHardenberg op drumles bij Drumschool Erik. Gijs krijgt les via Muziek- voor moet ik eerst veel en goed oefevereniging Ane. nen’, zegt Gijs. En natuurlijk wil hij ook Omdat Gijs net is begonnen, drumt hij een drumstel, zodat hij verschillende nog niet op een drumstel, maar oefent trommels heeft om op te spelen. hij op les op een trommel. Thuis oefent hij op tafel, op een kussen en voor de grap op zijn zusje. Bij drummen moet je ook noten leren lezen. Dat heeft Gijs al geleerd op de blokfluitgroep. De noten voor drummers lijken dezelfde als bij een blaasinstrument, alleen moet je ze anders spelen. Elke maandagmiddag heeft Gijs les en hij vindt het hartstikke leuk. Hij moet Foto: Gerrit Brink
door Gert Mink
Gijs doet aan crossfietsen, voetbal en drummen. Hij voetbalt in de E5. Hij gaat naar De Spreng-El in Ane, naar groep 7. Zijn juffen zijn juf Ten Zijthof en juf De Wilde. Elke woensdag gaat Gijs naar Manifesto. Dat is een plusklas en die is in de Bloemenhof in Hardenberg. Daar gaan kinderen naar toe, die een hoger niveau aankunnen.
Gijs Benjamins 7
door Gerrit Reinders
Najaar, 1948 Stationsstraat A 66 De vijf donkere oorlogsjaren waren jaren van angst en ellende, een tijd van schaarste en behelpen. Maar het was ook een tijd, waarin de Gramsberger winkeliers elkaar en iedereen voorthielpen. Na de Tweede Wereldoorlog kwam het winkelbestand weer tot leven en krabbelde langzaam weer op. Een moderne tijd diende zich aan. In onze herinnering maken we een wandeling langs alle winkeliers van toen, het is 1948. We laten ook andere ambachtslieden, markante figuren en bijzondere zaken niet buiten beschouwing. De Stationsstraat, waarin we ons nu bevinden, werd toen de De Steensteeg genoemd. De huisnummering is van die tijd.
8
D
e twee oudste huizen in de Stationsstraat en hun bewoners hebben veel gemeen. Zoals we in de vorige aflevering al zagen, zijn de stadsboerderijen A 65 en A 66 in dezelfde tijd gebouwd en zijn vrijwel gelijk van afmetingen. De bewoners hebben dezelfde achternaam en ze zijn in de verte ook nog familie. Om ze echter uit elkaar te houden worden ze aangeduid met de huisnaam. Hendrik van der Haar op A 66 wordt ‘Hendrik van Wagenvoort’ genoemd naar de allereerste bewoner. Carel van der Haar op A 65 gaat als ‘Carel van de Ooievaar’ door het leven. De eerste bewoner was, naast kleermaker, ook tapper. Zijn herberg droeg de naam ‘De Ooievaar’.
hij zwicht voor de charmes van Hendrica Derksz. Ze trouwen op 30 januari 1804 en al gauw worden ze verblijd met de geboorte van een dochtertje. De kleine Berendina ziet het levenslicht op 14 april 1804. Daarna worden nog zeven kinderen geboren, de jongste dochter Lamberta op 17 januari 1814. Merkwaardig is dat de familienaam, na het aangeven van de kinderen, eindigt op een ‘t’. De eerste jaren woont de familie in de Kruisstraat op A 141. In 1811 verhuizen ze naar hun nieuwgebouwde huis A 66 in de Steensteeg. Gerrit Jan staat als landbouwer en herbergier te boek. Men wóónt niet alleen in de ‘veurkökken’, het is ook de gelagkamer. Het is niet verwonderlijk dat, waar vier dochters over de vloer zijn, ook regelmatig jongkerels aanschuiven. Lamberta krijgt zo een Wagenvoord wordt Wagenvoort relatie met Hendrik van der Haar, een vingervlug Gerrit Jan Wagenvoord wordt geboren in mei ge wever uit de Voorstraat. 1763 in het Gelderse Almen. Zijn achternaam eindigt dan op een ‘d’. Hij is al niet zo jong meer Hendrik van Wagenvoort als de liefde hem naar Gramsbergen leidt, waar Hendrik trouwt bij Wagenvoord in. De grote dag is 13 mei 1843. Het paar krijgt vier kinderen. De kindersterfte is groot, de oudste drie overlijden op jeugdige leeftijd. De jongste, Gerhard, geboren op 15 oktober 1855, heeft een sterkere inborst. Als hij 3 jaar is, is hij enig kind en stamhouder. Als Gerhard opgroeit staat de ‘tapperij’ in huize Wagenvoort op een laag pitje. Na de lagere school komt Gerhard in de gemeentelijke administratie voor als klompenmaker en landbouwer. Als in 1893 de boterfabriek van Boomsma, een eindje verderop in de Steensteeg, in werking is, wordt Gerhard ook melkrijder. Hij vindt de liefde dichtbij. Op 30 november 1878 trouwt hij op 23-jarige leeftijd met de zeven jaar oudere Hermina van der Haar. Het is eind 1879 als ze verblijd worden met een zoontje. Hendrik wordt geboren op 30 december. Hij is de ‘Hendrik van Wagenvoort’ die wij kennen. In januari 1883 slaat de tragiek in het gezin van Gerhard toe. Na de geboorte van een dochtertje overlijden
moeder en kind. Ruim een jaar later, op 23 mei 1884, hertrouwt Gerhard met Fennigje Gerrits. Met haar krijgt hij vier zonen: Herman, Berend Jan, Lambertus en Evert.
Vreugde en verdriet
Als Evert geboren wordt, is zijn oudste broer Hendrik al achttien. Die zal dan ongetwijfeld al oog hebben voor het vrouwelijk schoon. Het duurt echter nog geruime tijd voor hij er serieus werk van maakt. Het is 12 februari 1909 als de 30-jarige Hendrik eeuwige trouw belooft aan de vijf jaar jongere Marrigje Hamhuis. In Nederland heerst nog een zekere feeststemming vanwege de geboorte van het kleine prinsesje Juliana, als ook in de Steensteeg zich een nieuwe wereldburger aankondigt. De kleine Gerhard wordt geboren op 18 mei 1909. Het jaar daarop meldt dochter Fennigje zich, vervolgens worden Jennigje, Gerritdina en Gerrit geboren. Het jaar 1926 is er een van vreugde en verdriet. In juli wordt Hermina Johan-
zijn jonge jaren. Als hij een aardig meisje leert kennen gaat hij op 28-jarige leeftijd met Lamberdina Hendrika Tabbert van Holthone in november 1937 naar het gemeentehuis. Precies een jaar later trouwt zus Jennigje met Albertus Hulsegge en trouwt in de zomer van 1941 zus Fennigje met Gerrit Jan Albers uit de Voorstraat. Het boerenwerk houdt Hendrik van Wagenvoort, 1879, bijna zeven dagen in de week bezig. Daarbij is hij door de week ’s morgens als melkrijder op pad. Daarnaast doet hij ook nog wel eens klussen voor deze en gene, zoals het lossen van een wagon kolen voor Hendrik Schuurman. Al met al heeft Hendrik, samen met zijn jongste zoon Gerrit, er een dagtaak aan. Hun vee staat op de deel en het hooi en de werktuigen staan in de schuur achter het huis.
na, roepnaam Mina, geboren en drie maanden la- Kwajongens ter overlijdt moeder Marrigje. Dochtertje Gerrit- Hendrik is een ruwe bolster met een blanke dina overlijdt op de leeftijd van 3 jaar. pit, heeft vaak wat bijzonders en is altijd in voor een grap. ‘s Zomers, bij erg warm weer, kunnen Eerste Wereldoorlog de boeren de melk niet lang koel houden want er In de laatste jaren van de Eerste Wereldoorlog bestaat nog geen koeling. Dat houdt in dat de wordt het dagelijkse leven er niet makkelijker op. melkrijders op zaterdagavond een extra rit hebben De mensen hier lijden geen honger, maar er is wel om de melk bij de boeren op te halen. Bij Hendrik schaarste op velerlei gebied. De grens is een barri- mogen dan altijd, bij zijn rit over de Oldenhof, ère, maar voor sommigen ook een bron van in- een stel kinderen mee. En dat is leuk! Hendrik komsten door er smokkelwaar over te brengen. praat namelijk tegen mensen die er helemaal niet Ook in huize Wagenvoort is het roeien met de zijn. Zo vraagt hij bij Valkman aan de Anerdijk die riemen die men heeft. De huishouding bestaat bijen houdt: ‘Nou Bats, he-j al honnig in de körf?’ dan uit drie generaties: het gezin van opa Gerhard En verderop bij ‘Gait van ’n Oolnhof’: ‘Nou Gait, met drie ongetrouwde zonen, het gezin van Hen- kö-j al gaauwe heuj’n?’ Joosten heeft niet alleen drik, dan nog met drie kinderen en ook is oom Ab koeien maar ook een dekstier en de vraagt rijst: over de vloer, in totaal twaalf personen. Oom Ab ‘En Hein, hef de bolle het nog drok?’ Ja, Hendrik is de zwager van opa Gerhard, hij is een broer van is een bijzonder man, maar is daarentegen ook zijn eerste vrouw. Hij is geboren en getogen in de wel eens het doelwit van diezelfde jeugd als kat‘residentie’ van de Van der Haars in Gramsber- tenkwaad uitgehaald wordt. Na verharding van de gen, het ‘Klumperhuis’ in de Voorstraat A 29. Steensteeg ligt de keukenvloer bij Wagenvoort en Daar streek Jan Alberts van der Haar in 1760 neer. Hij is geboren in Ane en hun aller voorvader. Oom Ab, voor iedereen ‘Klumpers-Äppie’, is nooit getrouwd en is de laatste Van der Haar in het huis naast het café van ‘Berend Kuper’. Het huis is dan bouwvallig en de leefomstandigheden zijn er slecht. Volgens de buren hing de ‘stoete er an een touwgie an de zolder’, vanwege het ongedierte. Zijn laatste levensjaren sleet ‘Klumpers-Äppie’ bij zijn zwager. Hij overleed in oktober 1918.
Boven vlnr: Fennegie, Gerrit en Gerhard vd Haar
Linkerpagina boven: Huize Wagenvoort, ±1912 vlnr: Evert vd Haar, Marrigje vd HaarHamhuis met zoontje Gerhard, Fennigje vd Haar-Gerrits en Lambertus, ‘Bats’, vd Haar Linkerpagina onder: Hendrik vd Haar met paard en wagen op het Meiboomplein voor café Kamphuis Onder: Het huis van ‘Klumpers-Äppie’ in de Voorstraat (pijl)
Gerhard, Jennigje en Fennigje
De kinderen van Hendrik en Marrigje komen nooit te laat op school. Als het fluitje van de meester aan de overkant klinkt, kunnen ze nog de deur uitstappen. Het is vanzelfsprekend dat Gerhard na de lagere school thuis de handen uit de mouwen steekt. Naast het boerenwerk verdient hij soms in de bouw een centje bij als opperman. Gerhard geniet terdege van
9
Boven vlnr: De jagers, met vos, vlnr: Hendrik Tromp, Johan vd Haar en Hendrik Schuurman Zittend: Gerrit vd Haar, ‘Wels’ Onder: De beide stadsboerderijen A 65 en A 66 herbouwd in de Kruisstraat en (geheel onder) op de oude plek in de Steensteeg (nu Stationsstraat)
de Ooievaar aanmerkelijk lager dan de straat. Voor kwajongens is het een sport om een emmer water schuin tegen de deur te zetten, waarna hard op de blinden gebonsd wordt. De gevolgen laten zich raden. Een andere grap is om een touw aan de klink van de voordeur bij de Ooievaar te knopen. Het touw gaat om de lantaarnpaal die op de stoep staat en daarna bij Wagenvoort aan de klink geknoopt wordt. Door gelijktijdig op de deuren te bonzen moet blijken wie de sterkste is. Een ander smerig geintje, tegen Nieuwjaar, is het bevuilen van de wc bij Wagenvoort. Het ‘huussie’ bevindt zich achter het huis in de schuur en als je carbid in het tonnetje gooit, stroomt de inhoud in snel tempo onder de deur door. Kwajongensstreken, inderdaad, maar belletje trekken kunnen ze niet, want vrijwel niemand heeft een deurbel.
Gerhard en Lamberdina
Gerhard en Lamberdina krijgen vijf kinderen: Marrie, Henk, Gerrit, Harry en Fennie. Het is passen en meten in een huis met twee slaapkamertjes en een bedstee. Kleine Henk heeft een daalders plaatsje, hij slaapt bij opa in de bedstee. Als broer Gerrit zo oud is dat hij thuis meewerkt, gaat Gerhard op de melkfabriek werken en verhuist hij met zijn gezin naar de Van Riemsdijkstraat, A 47. De jongste zoon Gerrit is sportief. Dat zit kennelijk in de genen, want vader Hendrik was een goed ‘schaatsenloper’. Als lid van voetbalvereniging ‘De Zwaluw’ is Gerrit veel zondagmiddagen op de ‘Osseweide’ te vinden. Als snelle linkervleugelspeler bouwt hij een zekere reputatie op, waardoor hij vergeleken wordt met de beroemde Engelse voetballer Wells. Sindsdien gaat Gerrit van der Haar in Gramsbergen als ‘Wels’ door het leven. Een heel andere tak van sport is de jacht. ‘Wels’ kent iedereen met een jachtgeweer. In het jachtseizoen is hij bij vrijwel elke jachtpartij aanwezig als drijver. Zijn vaste jachtvrienden zijn Hendrik Schuurman, Hendrik Tromp en ‘Sikkie’, Johan van der Haar. Onlangs complimenteerde hij op de Scheere een jager met: ‘Goh meneer, wat kön i’j goed schieten!’ Het was inderdaad een goeie schutter, namelijk Prins Bernhard.
Later
De beide stadsboerderijen A 65 en A 66 zullen later een tweede leven krijgen. In 1972 wordt in Gramsbergen een deel van de kern aangewezen als beschermd dorps- en stadsgezicht, A 65 en A 66 vallen daar ook onder. Het blijkt dan dat het voor de laatste bewoners, Gerrit en Mina, niet zinnig is het oude huis te renoveren. Beide panden worden door de gemeente aangekocht en broer en zus verhuizen naar de overkant van de straat, naar A 90. De huizen worden steen voor steen afgebroken en alle materialen worden genummerd. De oude herbergen worden in 1974 door de firma Bosman en Zn in de Kruisstraat, onder de nummers 12 en 14, herbouwd. ‘Wels’ overlijdt op 4 april 1982 op 59-jarige leeftijd. Gramsbergen verliest een markante inwoner. Bronnen: Frits van der Haar Herman Brand
10
T
ropische verrassing
Wie verlangt er nu niet naar om zo nu en dan eens een ijsvogeltje te zien. De blauwe schicht laag boven het water. De tropische verrassing zonder verpakking. Een mens kan deze kleurenverzameling, samengepakt in één vogeltje, niet eens bedenken. Laat staan dat iemand het vogeltje precies kan namaken of naschilderen. Eigenlijk zouden we het niet eens moeten proberen en alleen moeten zoeken naar de echte ijsvogel. En het laatste jaar zijn er gelukkig weer meer trefkansen. Geholpen door de zachte, vrijwel vorstloze winter van dit jaar, zijn er meer ijsvogels dan voorheen. In de nazomer en de vroege herfst is de kans op ontmoeting het grootst. Dan is de vogel op zoek naar een eigen leefgebied.
Verkeerde naam
zich weer, in tegenstelling tot de voorafgaande winters. Vogelspecialisten verwachten dat we na nóg een zachte winter weer aardig in de richting van de vijfhonderd broedparen gaan. Bang voor uitsterven hoeven we trouwens niet te zijn. Want de ijsvogel komt, in allerlei variëteiten, in grote delen van de wereld voor. En onze soort wordt zelfs aangetroffen van Ierland tot aan Indonesië.
Gedrag
Er zijn weinig vogels die zo minimaal op en neer gaan in de vlucht. Het is vrijwel een rechte streep vlak boven het water met een snelheid tot wel tachtig kilometer per uur. De ijsvogel is vrijwel constant met zijn ‘duikerspak’ bezig. Het grootste deel van de tijd zit hij op vaste uitkijkposten, zoals een stokje vlak boven water, om van daaruit naar prooi te spieden. Het voornaamste deel van zijn voedsel zijn kleine visjes van niet meer dan vijf centimeter. Een enkele keer staan insecten, kreeften en kikkertjes op het menu. Water bepaalt zijn leven.
Als er één dier is met een verkeerde Nederlandse naam, dan is dat wel de ijsvogel. Want ijs is nu precies datgene waar hij een hekel aan heeft. Bij bevroren water kan hij namelijk niet bij zijn voedsel komen. Een visje onder het ijs is voor een kleuter als hooggeplaatst snoep in de supermarkt. Ik stel dan ook meteen voor om het kwetsbare dier te betitelen als ‘anti-vorstvogel’. In het Engels en Frans verwijst zijn naam naar de manier waarop hij zijn prooi vangt. Hierna volgt nog iets over de effecten van strenge Nesten winters. Nu eerst iets over hoe hij er uitziet. IJsvogels graven holen om te broeden in steile oevers. Het hol is een iets omhooglopende gang Uiterlijk De vogel is met geen enkele Nederlandse soort- met een diameter van ongeveer vijf centimeter en genoot te vergelijken. Het staalblauw van de bo- een lengte van dertig tot honderd centimeter, met venkant contrasteert met de oranje onderkant. aan het einde een kamer. Daar worden tussen De metaalblauwe glans van het verenkleed heeft maart en juli vier tot soms wel tien eieren gelegd. er waarschijnlijk voor gezorgd dat hij oorspronke- Man en vrouw, die elkaar een leven lang trouw lijk ijzervogel werd genoemd. Dat werd later per blijven, verzorgen de jongen. Er kan maximaal vier maal per jaar gebroed worden! Dat maakt dat vergissing ijsvogel. Naast de grote vlakken oranje en blauw bezit de een herstel van het aantal vogels snel kan gaan. ijsvogel een grote oranje oogstreep van snavel tot Gelukkig zijn er in Nederland geen gebieden met wang, die uitloopt op een witte vlek. Er is nauwe- een nul-optie. lijks verschil tussen mannetje en vrouwtje. Alleen de jongen zijn duidelijk te herkennen aan de minder uitgesproken, valere kleuren. Verdere kenmerken zijn de door Barend van Zadelhoff korte rood-oranje poten en de zwarte, dolkvormige snavel. Eigenlijk maakt de ijsvogel meer indruk door zijn kleur, dan door zijn grootte. Hij komt niet verder dan een lengte van ongeveer zestien centimeter en een gewicht van zo’n veertig gram. Door zijn opvallende kleuren lijkt het meer dan het is, ongeveer zoals een man in zijn zondagse pak.
Vechtstraat 8 7772 AX Hardenberg T 0523 273388 E
[email protected] I www.dekoppel.com Openingstijden: di t/m vr: 13.00 – 17.00 uur juli en augustus: 10.00 – 17.00 uur za en zo: 13.00 – 16.00 uur Toegang gratis
De IJsvogel
Verspreiding
De laatste jaren is positief nieuws te melden over het aantal ijsvogels in Nederland. Eerst zorgden de winters van 2008 tot 2012 ervoor dat het aantal broedparen afnam van ongeveer duizend tot ruim honderd. Maar de laatste twee jaar stijgt het aantal vogels en dus ook het aantal waarnemingen weer. Ik heb de merkwaardige gewoonte om stokken horizontaal in de oever van de sloot langs mijn huis te steken. En zowaar, ook bij mij meldde hij
Agenda november-december Exposities: • ‘Klein en koelbloedig’ • Vanaf januari: ‘Tuinieren met planten en dieren’ • ‘Duurzaam natuurlijk: Watt LED je?’ • Schilderijen van Hanneke Scheewe Activiteiten: 3 december 14.00 uur: Natuur in uitvoering, de boswachter beantwoordt natuurvragen 13 december 13.00 uur: Repair café 17 december 14.00 uur: Kindermiddag ‘Kerst’ 23 december 14.00 uur: Uilenballen pluizen olv het IVN Voor sommige activiteiten wordt een kleine vergoeding gevraagd. Opgave vooraf is gewenst voor lezingen en kindermiddagen. Kijk op www.dekoppel.com of in De Toren voor actuele aanvullingen!
11
H
andige opa, veel op pad
Foto: Henk Beenen
door Henk Meppelink
Volgens de kalender is het herfst: 26 september, maar het blijft nog even door zomeren in Nederland. Er komt rook uit de schoorsteen bij Johan en Miny Ballast in Ane. De kachel brandt, niet omdat het koud is, maar gewoon voor de gezelligheid. Een parmantige eend, die als windwijzer dienstdoet op de schoorsteen van huize Ballast, weet niet welke kant op te draaien. Het is windstil. Op het strak gemaaide gazon staat een zonnewijzer… óók met een eend erop. Ik kijk door het raam naar binnen en heb oogcontact met Johan en Miny. Een armgebaar maakt duidelijk dat ik via de achterdeur naar binnen mag. Opa Johan, de hoofdpersoon van mijn bijdrage, zit op zijn gemak voor het raam in ogenschijnlijk een heerlijke fauteuil. Het lijkt zijn vaste plaats in huis… als hij thuis is. Want deze handige en vooral sportieve opa is veel op pad en wil nog niet achter de geraniums. Echtgenote Miny, zijn kinderen en kleinkinderen spelen de belangrijkste rol in het leven van deze bescheiden opa. Elke maandag is het opa-dag en past hij op twee en soms op alle vier kleinkinderen. Hij haalt ze van school en gaat met ze voetballen. Als oudtimmerman bezit Johan twee ‘rechter handen’. Als thuis of bij de kinderen iets valt te klussen, is Johan erbij. Sportief gezien is voetbal de rode draad in het leven van Johan.
Johan Ballast
wat mij overkwam en sprong een gat in de lucht: echte voetbalschoenen! Ik weet nog dat ik er de hele dag op heb gelopen en ‘s nachts zelfs mee heb geslapen. Ja, ik werd verwend door mijn oom Johannes.’
‘Olde-wieven-speltie’
Johan is vanaf de oprichting lid geweest van SC Lutten. ‘De eerste twee jaren voetbalden we op een hobbelig weiland achter de watertoren. Daarna verhuisde de voetbalvereniging naar de Zwarte Dijk. Bij SC Lutten heb ik twaalfenhalf jaar in het eerste gespeeld. Ik woonde toen al met Miny in Ane. Meer dan 36 jaar ben ik lid geweest van deze club en heb 24 jaar voor het voetballen van Ane naar Lutten gereisd. Destijds heb ik van SC Lutten nog de ‘De gouden L’ ontvangen, een speldje voor bewezen diensten. Mijn kameraden uit Gramsbergen vonden de gouden L maar een ‘Olde-wieven-speltie’. Je begrijpt wel dat ik het niet veel heb gedragen, zeker niet in Gramsbergen.’
56 jaar lid
‘Rob Ensink had er destijds lucht van gekregen dat ik gestopt was bij SC Lutten. Hij vroeg mij mee te voetballen in een nieuw zevende elftal van SV Gramsbergen. Hij zag mij twijfelen. Het duurde maar een paar dagen tot hij mij weer overviel mij met diezelfde vraag. Nu ben ik al weer 21 jaar lid van SV Gramsbergen. Ik voetbal niet meer in competitieverband, maar train gewoon lekker mee om fit te blijven. Al met al ben ik nu al 56 jaar lid van een voetbalclub.’ Daarnaast was Johan medeoprichter van het zaalvoetbalteam Ane en ook van het buurtschappen-voetbaltoernooi. Na dertig edities doet het hem zeer, dat het buurtschappentoernooi en het zaalvoetbalteam ter ziele zijn.
Nog lang niet achter Bolle fietstas van oom Johannes
Johan begint te vertellen: ‘Ik ben geboren op 11 oktober 1943 en ben de jongste van het gezin. Na de basisschool en technische school ben ik als 16-jarige jongen gaan werken als leerling-timmerman in de werkplaats van bouwbedrijf Tromp in Ane, later Ekkelenkamp en nog weer later Zweers. Als jongste van het gezin, ben ik vernoemd naar mijn oom Johannes Ballast. Ach, da’s wel een mooi verhaal’, zegt hij lachend en vertelt verder: ‘Oom Johannes had een schoenenzaak in De Krim. Vreemd genoeg kwam hij alleen op míjn verjaardag en niet op die van mijn broers en zussen. Dat was omdat ik naar hem vernoemd was. Goed bedoeld, maar zelf zou ik het nooit zo doen’, zegt Johan, ‘iedereen is bij mij gelijk! Maar ik keek wel uit naar zijn komst, want als hij de dam opreed en zijn fietstas stond bol, dan wist ik het. Uit zijn fietstas verscheen dan steevast een echte leren voetbal. En blij dat ik was! Een keer kwam hij zonder een bolle fietstas aanrijden. Oei, daar klopt iets niet. Wat is er mis, zou ik geen voetbal krijgen? Ik was al enigszins teleurgesteld, maar bij het uitpakken van de fietstas bleken er een paar echte voetbalschoenen in te zitten! Ik wist niet
12
Sportieve opa
Zaterdags is Johan op het voetbalveld. Eerst voetbal kijken bij zijn kleinkinderen en ’s middags natuurlijk bij het eerste elftal. Wordt er niet in Gramsbergen gevoetbald, dan pakt hij zijn lichtgroene Toyota Corolla en gaat bij HHC kijken. Naast voetbal is Johan actief bij heel veel andere sporten. ’Allemaal op recreatief niveau, hoor’, vult Johan snel aan. Maandag is opa-dag. Dinsdagavond gaat Johan trainen bij SV Gramsbergen. ’s Winters staat hij op woensdag vroeg op en gaat vaak met nog (te) zere benen van de voetbaltraining, met zijn vaste clubje twee uur schaatsen op kunstijs in Enschede (hij schaatst liefst toertochten op natuurijs. Inmiddels heeft hij een flinke verzameling toertochtenmedailles). Maar wel op tijd terug zijn, want om 13.30 uur wachten de biljartmaten alweer op Johan. Donderdagmiddag is hij in de weer met het 55+ volleybalteam en ’s avonds staat hij om 20.00 uur weer vrolijk te tafeltennissen. Vrijdag is zijn vaste fietsdag en fietst hij met zijn fietsmaat Henk Kelder zo’n zestig tot tachtig kilometer. ‘Maar nu even niet’, zegt Johan en begint te lachen. ‘We hebben een klein ongelukje gehad.
Foto: Henk Beenen
Henk Kelder en ik zijn op elkaar gebotst. We waren bijna thuis, toen het begon te regenen. Snel naar een schuilplaats, Henk remde, ik vloog er achter op en daar lagen we. Henk heeft daarbij zijn sleutelbeen gebroken. ’t Zal nog een paar weken duren, maar als hij hersteld is, pakken we het fietsen zeker weer op.’ De zaterdag wordt volledig opgeslokt door voetbal. ‘Zaterdag is mijn voetbaldag, inclusief de derde helft’, zegt Johan lachend. ‘Dat ben ik wel gewend’, vult Miny aan. ‘Alle zaterdagen gingen altijd al op aan voetbal en dat is nu niet anders. Als hij maar ‘thuus komt eetn’, is alles goed’, zegt Miny. Beiden kunnen er hartelijk om lachen en zijn maar wat dankbaar dat Johan nog zo actief kan zijn. ‘Het is mij ook maar gegeven dat ik dit nog kan. Daar ben ik erg dankbaar voor’, zegt hij.
E-bike
Als ik huize Ballast verlaat, krijg ik nog een rondleiding door de schuur en laat Johan zijn vier fietsen zien. ‘Deze is voor zaterdag, naar voetbal en terug’, en hij toont een standaard fiets en vervolgens een racefiets. Dat blijkt een ‘afdankertje’ van Erik Hulzebosch te zijn, daarna een mountainbike en tenslotte laat hij lachend zijn laatste aankoop zien: een e-bike. Ja, pa Ballast is op de toekomst voorbereid. Vervolgens loopt hij langs zijn fraaie moestuin de volière in. Er lopen veel kippen, maar tussen de kippen loopt een eend. Johan pakt de makke eend op zijn arm en voert het beest. ‘De eend, dat is echt mijn lievelingsdier en deze is al veertien jaar oud’, zegt Johan. Als ik terug fiets kijk ik nog even achterom. Er komt nog steeds rook uit de schoorsteen en de eend op het dak staat nog steeds roerloos in dezelfde richting te kijken. En achter de ramen zijn nog geen geraniums te ontdekken. Als het aan Johan ligt, blijft het nog heel lang zo.
de geraniums
13
A
anbod
door Henk Steenbergen
De suppoosten van ons Museum keken wel op toen een mevrouw met een jongeman het museumwinketje binnen stapten. Voor de deur stond een auto te puffen met een aanhanger vol oud ijzer en andere attributen. Ze vertelden dat ze een oude landbouwschuur achter Coevorden hadden opgeruimd en nog wat oude spulletjes bij zich hadden, waarvan ze dachten dat het Museum daarvoor wellicht interesse had. Bij inspectie bleken diverse handwerkgereedschappen en een oude ploeg op de aanhanger te liggen. Het roestige ijzerwerk en de door houtworm aangevreten houten spullen werden geaccepteerd en op het Museumplein ach-
Restaureren
In een gesprek met Wim Boersma, vmbo-directeur van het Vechtdal College, kwam de houten ploeg ter sprake en plannen om deze te restaureren. Wim dacht dat het misschien wel een leuke klus voor de sector Techniek zou zijn. Na een gesprek met Ewout Warringa, docent van de afdeling, werd besloten de oude ploeg naar de school te brengen. Afgesproken werd dat het Museum het hout zou leveren en de school de ploeg zou restaureren. Ewout zag zo een, twee drie geen kans om de wielen van de ploeg na te maken. De leerlingen rekenden uit hoeveel hout ze nodig hadden en dat werd besteld bij Houtindustrie Gramsbergen, die het voor een vriendenprijsje leverde. Het moest gedroogd eikenhout zijn, eiken fijn gezaagd, afmeting 90x160 en 60x200 millimeter. De school kreeg alle tijd om de ploeg te restaureren en aldoende werd men steeds enthousiaster en werd besloten ook de wielen van de
Gerestaureerde houten staartploeg ploeg opnieuw te maken. De ploeg heeft twee wielen, een groot en een klein wiel, het grote wiel loopt door de voor. Er werd een draaibankje op de kop getikt en opnieuw moest hout geleverd worden, ditmaal gratis verstrekt door Houtindustrie Gramsbergen. Er ging ruim een jaar overheen. Het hout van de ploeg was vervangen door de leerlingen Frank en Teun en de ploegschaar en het ijzerwerk werden gezandstraald. Alleen moesten om de nieuwe wielen de ijzeren hoepels weer worden aangebracht en dat is toch wel iets waar specialisten aan te pas moesten komen.
De ploeg vóór de restauratie...
14
ter het Museum opgeslagen. Onder het genot van een kopje koffie vertelde de mevrouw dat haar ouders in de Tweede Wereldoorlog onderduikers waren geweest bij een boer bij Coevorden. Die boer had geen kinderen en na zijn dood waren haar ouders op de boerderij gaan wonen. Of de boerderij werd gekocht of werd geërfd is niet duidelijk geworden. In elk geval waren dat de ouders van de mevrouw die bij ons aan tafel zat. Nu, ruim 65 jaar na de oorlog, waren ook háár ouders overleden en was de boerderij te koop gezet. Na een aantal jaren te koop te hebben gestaan, was deze nu verkocht en moesten de kinderen, zij kwam uit Zeist, de boel opruimen. Buren van haar ouders hadden verteld dat in Gramsbergen een heel mooi Museum is en dat ze daar waarschijnlijk wel belangstelling zouden hebben voor oude spullen. Zodoende stond er daarna ook een houten staartploeg op het Museumplein. In het Museum stond in de hilde ook al een oude staartploeg. Wat moesten we daarmee? Die was waarschijnlijk wel ouder, maar verkeerde in een zeer slechte conditie.
Smid Emo Klement uit De Krim
Het Museum kwam in gesprek met Emo Klement, smid in ruste in De Krim. Die voelde er wel voor om de ijzeren hoepels aan te brengen, maar dat moest dan wel op originele wijze gebeuren. Dat gebeurde vroeger door de ijzers in turf te verhitten. Emo ging op zoek naar turf en sloeg een partij in die dienst gedaan had als tuinversiering. Na de turf een poosje te hebben gedroogd, werd op 1 juli met de leerlingen afgesproken de ijzers om de wielen te leggen. Docenten en leerlingen van het Vechtdal College en leden van Museum Gramsbergen waren getuige hoe smid Emo Klement, geassisteerd door een vroegere medewerker van hem, Gerrit Kroesen uit Elim, dit klusje klaarde. De turven werden om de wielhoepels gelegd en in brand gestoken. Het duurde wel een uur voordat de ijzers roodgloeiend werden. Intussen werd het smidsvuur opgestookt en lieten smid Emo Klement en Gerrit Kroesen zien hoe vroeger gesmeed werd. De ploegscharen, die vroeger door de vader van Emo werden gemaakt, waren beroemd. Als je een ploeg had van Klement, dan zat je goed. Tangen uit de smidse en een grote ijzeren bak met
water stonden klaar. Met twee man werd de hoepel opgepakt en om het eiken wiel gedrukt. De eerste keer lukte het niet, het wiel was te groot of de hoepel te klein. Maar geen probleem, de hoepel in de draaibank, slijpmachines, een wolk van vonken vloog door de smidse, lasapparaten spetterden, schuurmachines maakten een oorverdovend lawaai en voilà, de ijzeren hoepel werd weer in de brandende turf gelegd. Toen het ijzer weer roodgloeiend was werd een tweede poging ondernomen. Deze keer was het precies goed. De zware hamers tikten de band om het eikenhout van het ploegwiel, water erop en het ijzer kromp zich vast om het wiel. Door het water ontstond een flinke stoomwolk, wat maakte dat men zich honderd jaar terug in de tijd waande. Vervolgens werd het wiel in de waterbak gedaan. Het tweede, kleinere wiel, ging gemakkelijker.
Overdracht
Op 4 juli 2014 was het dan zover dat de ploeg officieel door de leerlingen Frank en Teun en hun docent Ewout kon worden overgedragen aan het bestuur van het Museum. Met hulp van HARP, Het Aangespannen RecreatiePaard, werd getoond hoe ploeg en paard een mooi geheel vormden. Mooi op tijd klaar, want de houten staartploeg zou worden ingezet op de jaarlijkse, nostalgische Oogstdag in Holthone. Op 2 augustus werd de opening van de Oogstdag verricht door Bert Bouwmeester en Peter Snijders, burgemeesters van Coevorden en Hardenberg. Leden van HARP hadden al even geoefend met de
staartploeg en dat lukte goed. Nu waren de burgemeesters aan zet om de Oogstdag te openen door een mooie, rechte voor met de gerestaureerde ploeg te ploegen.
Rechte voor
Burgemeester Bouwmeester mende het paard, terwijl burgemeester Snijders de staart van de ploeg met beide handen vastgreep. Op de terugweg werd gewisseld en nam Peter Snijders de teugels in handen. Maar meteen nadat het startschot had geklonken en de burgemeesters hun beste beentje voorzetten, schoot de ploeg uit de voor. Er moest opnieuw gestart worden. De burgemeesters hadden vergeten te overleggen wanneer ze zouden beginnen. Na deze eerste poging ging het veel beter. De eerste samenwerking tussen Hardenberg en Coevorden werd afgesloten met een mooie, rechte voor. Dat kon ook bijna niet anders, met een ploeg die uit Drenthe kwam en met mensen uit Drenthe en op grond waar Rudolf van Coevorden vlakbij de bisschop van Utrecht in 1227 versloeg. De historische, gerestaureerde ploeg is te zien op het Museumplein van Gramsbergen. Als u donateur bent, kunt u het hele jaar door het Museum inlopen en de laatste exposities en geëxposeerde attributen bewonderen. Meer info: www.museumgramsbergen.nl/nieuws
Geheel boven: Emo en Gerrit brengen de hoepels op de wielen van de ploeg op traditionele wijze aan. Boven: Teun en Frank aan het werk Onder: Beide burgemeesters aan de ploeg
15
N door Jan Hamhuis
aast de naam van Liesbeth wordt op het bordje ook aangegeven dat zij is aangesloten bij de NVST, de Nederlandse Vereniging van Soma Therapeuten. ‘Soma’ is in dit verband een medische term voor lichaam. De NVST is een professionele beroepsvereniging voor therapeuten die met diverse manuele technieken op het lichaam werken. Ik word hartelijk ontvangen in de woning van de familie, waar Liesbeth ook haar praktijk heeft. Indien cliënten niet in staat zijn om naar de praktijk te komen, bezoekt Liesbeth de cliënt ook wel thuis. Onder het genot van een kop thee zit ik weldra middenin in het levensverhaal van Liesbeth. Ze heeft zich goed voorbereid: folders, artikelen en een werkstuk liggen op de keukentafel. Maar we beginnen ons verhaal eerst maar eens in de geboorteplaats van Liesbeth van Gorkum.
Leeuwarden
Liesbeth is geboren in Leeuwarden en heeft dicht bij de Bonkevaart gewoond, die we allemaal wel kennen als het eindpunt van de Elfstedentocht. Geboren in een Indisch gezin als nakomertje, samen met haar drie broers en zus, heeft ze daar een fijne jeugd gehad en zodoende bewaart ze goede herinneringen aan Friesland. Na de lagere school bezocht Liesbeth eerst de mavo en daarna de havo. Haar deelna-
ven op een lager pitje, maar bleef wel degelijk een rol spelen. Zodoende volgde Liesbeth ook een opleiding NGS Sportmassage.
Jan Tegelaar en gezin
In 1993 trouwde Liesbeth met haar Jan en hun bedoeling was duidelijk: een gezin stichten. Liesbeth zag zichzelf dan als sportmasseuse werken en daarnaast kon ze voor haar kinderen zorgen. In 1995 werd zoon Frank geboren en in 1997 dochter Irene. Liesbeth was en is een gelukkige moeder. Ze kon zich aan het moederschap wijden en babymassage was toen ook geweldig. Door haar oogproblemen, zoals hoge bijziendheid en netvliesloslating, kwam Liesbeth zelf in de medische wereld terecht. Overwegingen, gesprekken en contacten hebben haar langzaam doen beseffen dat haar handen en warm-mens-zijn haar toch brachten naar wat vroeger al in de genen was meegegeven. Toen ze zelf ook nog eens werd behandeld door Alice Cramer, toen ook Shiatsu en massagetherapeut in Gramsbergen, werd het helemaal duidelijk: Shiatsu.
LiesbethvanGorkum Shiatsumassage-therapeute
Liesbeth van Gorkum woont met haar man, Jan Tegelaar, zoon Frank en dochter Irene, op de Hoge Esch 69. Vanaf de parkeerplaats word ik door een pijl richting de ingang van de woning geleid. Meteen om de hoek kom ik bij de voordeur, waar huisnummer en muurbordje aangeven dat ik op het goede adres ben.
16
me aan de schoolkrant en het schooltoneel, liggen haar nog vers in het geheugen. Na de havo bezocht Liesbeth de ASCA in Groningen voor een studie Personeelswerk. Maar die opleiding heeft ze niet afgerond. Liesbeth groeide op in een gezin waar massage een gewoon deel van de opvoeding was. Binnen de Indische cultuur is ‘pitjitten’, op Indische wijze masseren, een normale wijze van doen bij spierpijn of andere pijnklachten. Liesbeth beschikte over bijzondere kwaliteiten en kon met haar kleine handen al heel jong de juiste punten vinden. Stimulatie tot verdere ontwikkeling op dit gebied werd door haar genegeerd, want ze wilde zelf haar toekomst uitstippelen.
Liefde
Liesbeth hield van motoren en was lid van ‘Motorclub PB Friesland’. Ze bezat destijds als jonge dame al een BMW uit 1958. Jan Tegelaar bezocht destijds Leeuwarden en logeerde bij bekenden van Liesbeth. Ondanks dat Jan niet met de motor, maar met de auto was gekomen, het was winter met veel sneeuw, sloeg een ‘bougievonk’ over bij hun ontmoeting. Hun gezamenlijke liefde voor motoren werd ook ‘de ware liefde’ en zo kwam Liesbeth uiteindelijk in Gramsbergen terecht. Ze werkte toen in het Zorgcentrum en later in het Röpcke Zweers Ziekenhuis als afdelingssecretaresse op de afdeling Neurologie. Masseren stond in dit deel van haar werkzame le-
Leeuwarden en Shiatsu DBA
In 2007 begon Liesbeth met haar 3-jarige studie aan de Dutch Bodywork Academie, DBA, voor de opleiding Manueel Praktizijn®. Door haar vooropleidingen kon die opleiding al in twee jaar worden afgerond. Leeuwarden was voor Liesbeth een fijne opleidingsplaats, ze kon zodoende telkens haar familie, moeder en vrienden bezoeken. In 2009 is Liesbeth gestart met haar eigen praktijk aan huis.
Shiatsu-therapie
Shiatsu is een eeuwenoude, traditionele Chinese geneeswijze, die later ook veel in Japan is toegepast. In de oosterse filosofie heeft het lichaam een netwerk van energiebanen, meridianen genoemd. Die zijn onderling verbonden en beïnvloeden elkaar. Shiatsu wordt ook wel omschreven als acupunctuur zonder naalden, maar dan met manuele druk op de meridianen. De energiebanen worden zodoende gestimuleerd om het zelfhelend vermogen van het lichaam in werking te stellen. Deze therapie herstelt zoveel mogelijk het evenwicht tussen lichamelijk en geestelijk welzijn. De therapie wordt toegepast bij acute en chronische klachten op zowel lichamelijk, geestelijk als emotioneel gebied. Verder is het een prettige manier om tot rust te komen, ook voor mensen zonder klachten. Positieve resultaten zijn bekend bij
Fotografie: Gerrit Brink
burn-out, whiplash, nek-, schouder- en rugpijn, bij reumatische klachten en als voor- en nabehandeling bij operaties. Liesbeth geeft zelf aan dat ze de Shiatsu-therapie wil promoten, omdat het een holistische therapie is, gericht op heel de mens. Een belangrijk onderdeel is voor haar dan ook het luisteren naar de cliënt. Zelf gezond en fit zijn ziet ze ook als voorwaarden voor een therapeut.
Een dag met…
Liesbeth heeft structuur in haar dagindeling. Ze heeft eigen dagdelen, waarin ze haar thuiswerk en sport doet, andere delen staan in het teken van de cliënt en de behandeling. De cliënten komen bij haar door mond-tot-mond gesprekken. Door haar visuele beperking werkt ze niet met digitale middelen. Bij het eerste bezoek houdt ze een intakegesprek en worden de hulpvraag en de belangrijkste klachten doorgesproken. Dat duurt ongeveer dertig minuten. De behandeling duurt ongeveer zestig minuten. Om te voelen hoe een behandeling werkt, laat ik me door Liesbeth even onder handen nemen. Ik heb zogenaamd nekklachten en de ware therapeute trekt meteen een onzichtbaar uniform aan. Haar gezicht begint te stralen en de kleine, maar soepele handen doen hun werk en de werkhou-
ding wordt bijna als aangeboren aangenomen. Een stevige, maar niet onaangename druk van handen en vingers doen hun werk, even genieten, maar ook meteen een waarschuwing. De behandeling kan ook veel steviger! De cliënten betalen hun eigen behandeling, maar die wordt vergoed, afhankelijk van de aanvullende verzekering. Shiatsu-therapie valt onder complementaire zorg. t r o o p s a Naast Shiatsu geeft Liesbeth ook ‘Pilates’ en P um is ze dit najaar actief in de organisatie van Emil Lie sbeth va n Gork een nascholing in Dorpshuis De Binder. Geboren: 1959 Geb. plaats: Leeuwarden Geluk Opgegroeid: Leeuwarden Op de voorkant van de folder van Lies- Burg. staat: Gehuwd met Jan Tegelaar dochter Irene beth lees ik: ‘De enige bron van geluk, Kinderen: Zoon Frank en o, hav waarheid en wijsheid ligt in onszelf’. Voor Opleiding: Mavo, secretarieel medewerker Liesbeth is ‘geluk’ ook een cliënt die bij Sportmassage NGS haar komt als laatste hoop na veel klach eut/ ten. ‘Wat een zegen dat ik dan mag en mis Shiatsu-therap zijn® kti Pra el Manue schien kan helpen!’ instructor s ate Pil t fec Per De toekomst brengt Liesbeth graag met e geShiatsu-massa therapeut haar gezin en familie door. Muziek, dans en Beroep: , sen dan , gen zingen zijn ook haar ingrediënten om geHobby’s: Muziek, zin sport en lezen lukkig te zijn. Maar de verplichte bijscholing en andere Leuke j worden en opleidingen houden haar kennis zeker op ervaringen: Als mensen bli en voelen olp geh zich goed peil.
17
‘
Vroege jaren
door Hennie Altena-Koning en Miranda Lanjouw-Ottes
Op 3 juni 1960 ben ik in Apeldoorn geboren. Mijn vader was daar toen hulppredikant. Hij, Marnix, en mijn moeder Hansje woonden in een piepkleine benedenwoning. Over dat huis weet ik uit de familieverhalen maar één ding: mijn vader had zelf geprobeerd te behangen en het resultaat werd ‘de Rotswand’ genoemd. Mijn vader was geen klusser. In de jaren die volgden kreeg ik twee broertjes. Menno werd geboren toen mijn vader zijn eerste eigen gemeente had in het gehucht Buurse, dicht tegen de Duitse grens in de Achterhoek. De jongste, Bart, kwam erbij toen we naar Den Helder verhuisd waren. Het was een geluk dat mijn vader bij zijn geboorte kon zijn, want hij was toen vlootpredikant bij de marine. Hij had net zo goed op zee kunnen zijn.
Studeren
Via Doorn kwam ons gezin vervolgens in 1968 in Gramsbergen terecht, waar we in de pastorie naast de hervormde kerk woonden. Ik ging naar de enige christelijke school van het dorp: ‘De School met de Bijbel’. Die school gold als de beste lagere school van Gramsbergen en dat was maar goed ook. Het was natuurlijk nooit geaccepteerd als uitgerekend de kinderen van de dominee op ‘De Openbare’ gezeten hadden. De rest van mijn schoolopleiding ging via het gymnasium van Coevorden en later dat van Oosterhout, Noord Brabant, en liep uiteindelijk uit op een studie Frans aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Daar studeerde ik af in 1984.
Buitenbeentjes
school, dolenthousiast thuiskwam: ‘Ik werd niet eens gepest!’
Hutten bouwen
Een paar goede herinneringen aan Gramsbergen heb ik wel. Het was geweldig om bij vriendjes die boerenzoon waren, te gaan spelen. Ik ontdekte hoe leuk het was om van hooibalen hutten te bouwen in de hooiberg en ik was er ook goed in. Lange middagen vlogen zo voorbij op de boerderijen waar Henk Haandrikman en Bert Altena woonden. Waarschijnlijk hielp het ook dat op die boerderijen de groepsdruk van de school ver weg was. Zonder de rest van de kinderen erbij, voelden Henk noch Bert de behoefte om me te pesten.
Voogdij-zoon
Vanaf mijn negentiende jaar studeerde ik Frans Aan mijn jongensjaren in Gramsbergen heb ik in Amsterdam. Al op de tweede dag, nadat ik mijn helaas maar weinig goede herinneringen. Mijn studentenkamertje had betrokken, ontmoette ik
Geen vergaderingen, geen kantoorpolitiek of incompetente managers In deze rubriek vertellen oud-Gramsbergers over hun herinneringen aan Gramsbergen. Deze maand Thijs Westerbeek van Eerten, woonachtig in Amsterdam en werkzaam als personal trainer en als stem in de mediawereld. 18
broertje Menno en ik werden op school ongenadig gepest. We spraken geen dialect, onze moeder kleedde ons volgens de laatste mode voor jongetjes van onze leeftijd, dodelijk op een dorpsschool, en we waren natuurlijk sowieso al buitenbeentjes als domineeskinderen. Ook vierde ons gezin de zomervakanties in die tijd in een afgelegen boerderij op het Franse platteland. Daardoor wist ik als jochie van 9 jaar al heel goed hoe vrij en zorgeloos het leven kon zijn zonder de voortdurende sociale controle, waar een domineesgezin in een klein dorp aan blootstaat. Toen we na vier jaar in 1973 vertrokken naar het veel grotere Oosterhout, waren we allemaal opgelucht. Mijn moeder vertelt nu nog hoe mijn broertje Menno, na de eerste dag op zijn nieuwe
mijn vriend Martien. We zijn inmiddels 35 jaar samen en hebben in september van dit jaar ons twaalfenhalf jarig huwelijk gevierd. Kinderen hebben we niet, maar wel een voogdij-zoon. Dat verdient uitleg. Koen was ons buurjongetje in Amsterdam. Zijn ouders hadden de voogdij over hun enig kind keurig wettelijk geregeld. Als ze allebei zouden komen te overlijden, zou de broer van Koens vader, zijn oom dus, samen met zijn vrouw de opvoeding overnemen. Maar toen de ouders van Koen ruzie kregen met hun (schoon)broer, werd het voogdijcontract opgezegd. Toen vroeg Koen zelf of wij, Martien en ik dus, zijn nieuwe voogden wilden zijn. Vervolgens hebben we tot Koens achttiende zitten hopen dat zijn ouders niets zou overkomen, want hij was een verdraaid lastige puber.
Dat is wonderwel gelukt. Mijn sport van 35 jaar, fitness, heb ik met behulp van een avondopleiding aan het CIOS, Centraal Instituut Opleidingen Sporteducatie, omgezet in het beroep van personal trainer. Mijn beeldhouwactiviteiten heb ik geprofessionaliseerd, ik exposeer nu regelmatig, verkoop beelden en organiseer cursussen. Mijn werk als promotiestem voor NPO 2 heb ik uitgebreid met het inspreken van reclames, het commentaar voor de internationale tv-zender BVN, en het invallen voor mijn collega van NPO 1. Tot slot gebruik ik mijn decennialange ervaring als journalist voor Inmiddels is Koen 22 jaar, studeert psychologie en het geven van mediatrainingen en het schrijven doet aan atletiek op internationaal niveau. Net van wetenschappelijke artikelen voor de EU-webals iedere jongeman van zijn leeftijd, worstelt hij site Youris. regelmatig met werk, vrouwen, seks en relaties. En daar komt dan nog zijn hectische bestaan als topsporter bij. Wij dienen als praatpaal en gaan er vanuit dat hij heus wel goed op zijn pootjes terecht zal komen.
Radiostem
Linkerpagina: Thijs in Amsterdam, 2014 en met zijn hond ‘Boltje’ in de tuin van de pastorie, 1971
Werkzaamheden
Mij was allang duidelijk dat ik, en nog zo’n tweehonderd collega’s, binnenkort op straat zouden staan en ik ben gaan proberen al mijn hobby’s om te buigen naar een vorm van inkomen.
Linksboven: Met broer Menno in ‘dominees auto’ Citroen Ami, 1967 Boven: Thijs’ opstel over de zomervakantie, 1968 Links: Nog vóór de Gramsbergen-tijd. de twee zonen met moeder Hansje, in verwachting van Bart, 1964 Onder: De drie broers in Zuid Frankrijk, 1970
Meer info: http://internationaljustice.rnw.nl/ nederlands/video/ autorecycling-tot-aan-het gaatje http://www.youtube.com/watch? v=DWD4c4x1tH0
‘
Verder dan met mijn carrière. In de laatste twee jaar van mijn studie had ik een bijbaantje gevonden als barman in ‘April’, een super trendy café in hartje Amsterdam. Daar kwam ook veel omroep-personeel en zo kon het gebeuren dat ik ‘ontdekt’ werd door iemand van de NCRV. Hij herkende mijn stem als een typische ‘radiostem’ en bezorgde me een baantje als omroeper. Via de NCRV en de AVRO belandde ik vervolgens bij de NOS als televisie-omroeper en commentaarstem, en tegelijkertijd bij Radio Nederland Wereldomroep als nieuwslezer. Een paar jaar later kreeg ik bij de Wereldomroep een vaste aanstelling als actualiteiten-presentator. Tegelijk bleef ik als freelancer werken voor de NOS en dat doe ik nu nog steeds, al is het bedrijfsonderdeel waar ik voor werk nu onderdeel van NPO, de Nederlandse Publieke Omroep. Als het je ooit is opgevallen dat er op NPO 2 een vaste stem allerlei programma’s aankondigt, van ‘Nederland Zingt’ tot ‘Andere Tijden’, van ‘Brandpunt’ tot ‘Rail Away’, dan weet je hoe ik nu klink. Ondertussen bleef ik bij de Wereldomroep een kleine twintig jaar in dienst. Ik ben daar verder programmamaker geweest, wetenschapsredacteur, video-journalist, tv-presentator, je kunt het haast zo gek niet bedenken. Toch kwam de opheffing van de Wereldomroep in oktober 2012 voor mij als een opluchting. De laatste vijf jaar was het al duidelijk dat het bedrijf ‘een dood paard’ was, maar dat belette een opeenvolging van rampzalig slechte managers niet om er voortdurend de meest bizarre reorganisaties doorheen te jagen. Dat in een laatste en hopeloze poging om te redden wat er te redden viel.
Al met al ben ik erg blij dat ik niet meer in een grote, logge organisatie werk en voortaan eigen baas ben. Geen vergaderingen meer, geen kantoorpolitiek en geen incompetente managers. Een bevrijding!
Wie weet
Tot slot nog een paar woorden over Gramsbergen. Ik ben er nooit meer terug geweest. Het zal wel duidelijk zijn waarom. Tegelijk zijn mijn ouders nog steeds bevriend met de dierenarts van toen en zijn vrouw. Uit de verhalen begrijp ik dat Gramsbergen in 2014 een stuk mooier is dan in 1968. Dus wie weet?
19
H
arrish-Inn wordt De Bezantijn
Op donderdag 28 augustus, vlak voor het begin van de Feestweek, heeft Arjan Nijzink, de uitbater van Crazy Horse, hét uitgaanscentrum van Hardenberg, het bestaande café Harrish-Inn nieuw leven ingeblazen. Het café heeft ook een nieuwe naam gekregen: De Bezantijn, genoemd naar de drie gouden bezantijnen in het gemeentewapen van ons stadje. Bezantijnen zijn waarschijnlijk munten die zijn buitgemaakt tijdens de kruistochten. Als bewijs van deelname aan de kruistochten nam men een gouden munt, een Byzantijn mee. Byzantium is de oude benaming voor wat later Constantinopel was en nu Istanboel is.
door Bert Sloots en Jan Walgemoed
Verhuisd
Arjan Nijzink is geboren in Gramsbergen aan de Ooster Esch. Zijn vader kwam uit Anevelde en is werkzaam bij de Rabobank. Toen Arjan twee was, is de familie Nijzink naar Zweeloo verhuisd en tien jaar later verkasten ze naar Hardenberg, waar ze nu nog wonen. Arjan was toen 11 jaar en kwam in groep 8 van de basisschool. Hij voelde zich verdwaald op de grote school in de ‘stad’. In eerste instantie voelde hij zich absoluut niet thuis en hij miste zijn vriendjes uit Zweeloo. Maar, zoals Arjan zegt: ‘Alles went’, en na enige tijd voelde Hardenberg oké. Vanaf zijn veertiende kwam hij veel bij het toenmalige uitgaanscentrum ‘Podium’ aan de Jan Weitkamplaan in Hardenberg. Hij was zeer geïnteresseerd in het reilen en zeilen van deze horeca-onderneming. Hij heeft veel achter de coulissen kunnen kijken en heeft zodoende veel geleerd over het runnen van zo’n bedrijf. Foto: Henk Beenen
Zzp’er
In de derde klas van de havo kreeg Arjan het advies dat hij beter een andere opleiding kon gaan volgen. Tot zijn achttiende heeft hij in Hoogeveen op de opleiding Middenkaderfunctionaris Telematica gevolgd. Daar heeft hij veel kennis opgedaan op het terrein van installeren en uitbreiden van telecommunicatienetwerken, van testen, onderhoud en ondersteuning van telecommunicatie-systemen. Toen hij de opleiding met succes had afgerond, ging hij aan de slag als zzp’er, zelfstandige zonder personeel. Hij verhuurde zich als licht- en geluidstechnicus. Hij heeft gewerkt voor het facilitair bedrijf Ampco Flashlight, marktleider op het gebied van verhuur en verkoop van professioneel geluid, licht, video en ‘rigging’. Rigging is het ‘optuigen’ van concertzalen en dergelijke, die gebruikt worden om evenementen te organiseren. Het omvat bijvoorbeeld het hijsen van constructies ten behoeve van verlichting en geluidsapparatuur. De taken van Arjan binnen deze organisatie betroffen voornamelijk aansluiten en programmeren van apparatuur.
Podium wordt Crazy Horse
Op de leeftijd van 25 jaar nam Arjan Podium over. De toenmalige eigenaar Jan Kremer stopte met dit poppodium en bood Arjan aan het pand te huren. Arjan besloot de naam van het uitgaanscentrum te veranderen: Podium werd Crazy Horse. Arjan kende de eigenaar al vanaf zijn veertiende. Bovendien kende hij het bedrijf van binnen en van buiten. De vorige eigenaar heeft hem
20
Café
een belangrijk motto meegegeven: ‘Ga met de tijd mee, anders ga je met de tijd!’ Intussen had hij de opleiding Sociale Hygiëne succesvol afgerond, noodzakelijk om een café te mogen runnen. Sociale hygiëne betekent dat men rekening met elkaar houdt en respect heeft voor elkaars lichamelijke en geestelijke gezondheid. Sociale hygiëne richt zich vooral op de problematiek en verantwoordelijkheden rond de veiligheid van klanten en personeel in de horeca. Een voorbeeld daarvan is dat geen sterke, alcoholhoudende drank aan minderjarigen mag worden geschonken. Ook heeft Arjan een beveiligingsdiploma gehaald. Het feit dat veel mensen hem voor gek verklaarden, was juist een reden voor Arjan het toch te doen. Zo stapte Arjan in het avontuur en ging in zee met drankengroothandel Heisterkamp, exclusief agent van De Grolsche Bierbrouwerij BV. Ze sloten een contract af voor vijf jaar. Arjan ging aan de slag en deed vrijwel alles zelf, van reclame, promotie, elektra, geluid, licht, tot zelfs het aanleggen en onderhoud van de toiletten. Crazy Horse vormt zijn hoofdinkomen. Het bedrijf loopt inmiddels zo goed, dat hij overweegt volgend jaar het contract voor vijf jaar te verlengen.
Foto: Henk Beenen
De Bezantijn j Op vrijdag en zaterdag is zijn aanwezigheid in centrum. Toen hij zag dat een prachtig café, in Hardenberg vereist. De rest van zijn tijd kan hij het centrum op de mooiste locatie van Gramsberzelf indelen. gen, leeg stond, nam hij contact op met de firma Heisterkamp. Samen met zijn vader heeft Arjan in Bezantijn alle rust het café van binnen en buiten bekeken. Arjan heeft voor café De Bezantijn ook een Toen ze buiten het pand aan het bekijken waren, contract met Heisterkamp afgesloten voor vijf kwamen diverse Gramsbergers langsfietsen die jaar. Omdat het hoofdinkomen van Arjan komt vader Teun Nijzink herkenden en hem vriendelijk uit de exploitatie van Crazy Horse, is de druk op groetten. Deze prettige sfeer gaf Arjan een goed het financieel slagen van het café in Gramsbergen gevoel. De firma Heisterkamp en Arjan kwamen minder groot. Bovendien is werken Arjans hobby tot overeenstemming en Arjan was op dat moen hij ‘mag graag tegen de stroom inroeien!’ ment uitbater van het café met de nieuwe naam Waarom zou de uitbater van Crazy Horse in Har- De Bezantijn geworden. denberg ook het leegstaande café Harrish-Inn aan de Voorstraat in Gramsbergen willen exploiteren? Feestweek Daar spelen een aantal sentimenten een rol. Een Toen de afspraak beklonken was, moest Arjan belangrijk feit is, dat Arjan in Gramsbergen is ge- direct de handen uit de mouwen steken, want het boren. Hij heeft weliswaar maar twee jaar in was nog maar kort dag. De Feestweek kwam er Gramsbergen gewoond, maar de plaats waar je je aan en dan moest de zaak natuurlijk draaien. ogen voor de eerste keer hebt opengedaan, dat is Maar eerst wilde hij het café van binnen een je thuis! Ondanks het feit dat Arjan allang niet nieuw aanzien geven: andere kleur op de muren, meer in Gramsbergen woont, nam hij regelmatig andere verlichting, gedeeltelijk een nieuwe vloer de kans waar om tijdens de thuisreis vanuit het en betere geluidsinstallatie. Vooral dat laatste was noorden van het land door de kern van Grams- Arjan natuurlijk wel toevertrouwd. Uiteindelijk bergen te rijden. Het riep nostalgische gevoelens heeft Arjan het plan de inrichting een Jugendstilbij hem op. Een stadje met een gezellig, intiem achtige uitstraling te geven. Hij wil zitjes creëren
21
Foto: Henk Beenen
met een afscheiding van glas in lood. Hij had te weinig tijd om de buitenkant met terras ook een opknapbeurt te geven, maar als er tijd voor is, wordt ook dat aangepakt. Buiten moet een voortzetting van binnen worden, vindt hij. De Feestweek is voor Arjan prima verlopen, hij heeft geen wanklank gehoord. Het was een flitsende start, beter kon hij het zich niet wensen. De bezoekers waren tevreden over het aanbod van optredende artiesten en de bediening. Arjan heeft vanzelfsprekend zelf voor het toneel met licht en geluid gezorgd.
Openingstijden
Voorlopig is het café vier dagen in de week open: woensdag- en donderdagavond en vrijdag en zaterdag ’s middags en ’s avonds. Op woensdag en donderdag kan in competitieverband gebiljart en gedart worden. De vrijdag is voor een gezellig drankje met een hapje ter afsluiting van de werkweek. Die dagen zal Arjan meestal zelf aanwezig zijn en in het weekend zal personeel van Crazy Horse de zaak voorlopig waarnemen. Arjan is in onderhandeling met een echtpaar dat op vrijdag en zaterdag het café bemenst. Het beoogde echtpaar heeft banden met Gramsbergen en zal de sfeer goed aanvoelen. Het programma in Crazy Horse is vooral op een jeugdig publiek afgestemd. In De Bezantijn is plaats voor een wat rustiger en intiemer muziekprogramma. Het is niet de bedoeling dat iedere zaterdag artiesten optreden, dat blijft een exclusief gebeuren. Arjan denkt als voorbeeld aan Ierse muziek. Via Gerrit Veltink heeft hij contact met artiesten uit Ierland. Bij bepaalde artiesten is wellicht een combiboeking mogelijk: eerst optreden in De Bezantijn en daarna in Crazy Horse. Zo heeft iedereen daar voordeel van! Naast het gebruiken van een drankje is er ook gelegenheid tot het nuttigen van kleine gerechten, uit een beperkt aanbod. Café De Bezantijn wil alle doelgroepen bedienen, van jong tot oud. Arjan wil het café het middelpunt van Gramsbergen laten worden, een echt stadscafé!
Foto: Henk Beenen
De Bezantijn heeft ook een website: www.cafedebezantijn.nl en is op Facebook te volgen.
22
2
1
5
4
3
6
15
9
8
16 18
13
11
10
7
19
17
12
20 14
Weet u waar en wanneer de foto gemaakt is, kent u de namen of heeft u andere aanvullingen, dan graag reageren naar:
[email protected] of Jan Horsman, Voorstraat 12, 7783 AM Gramsbergen. Tel: 0524 56 21 51. De namen en foto’s van Foto’s van vrogger zijn te zien op: www.museumgramsbergen.nl dan aanklikken: Het infocentrum dan aanklikken: Historie van uw Streek
deur Henk van de Brugge en Garriet van Jurries-Willem
nen. En joa heur, er lag inderdoad een katte op ‘t bedde. Bleek de poes van de veurige eigenaar te wee’n. Den was bliekbaar vergetten um het dier op tied oet de caravan te halen. Was de hele weg met e-reene noar Grambargen. Ik heb eheurd, dat ze h’m ‘s oams nog op de post edoane hebt. Retour ofzender.
71
heur dochter um veurbereidings te treffen veur de komst van de jonge moeder en de kleinzönne. Umdat oma wal deur had, dat ze de hele dag in touw zol wee’n, nam ze heur hond ok mar met. Aans was dat dier de hele dag allennig in hoes en dat kon natuurlijk ok niet. En zo was oma de hele dag in de weer um heur dochter, schoonzönne en kleinzönne en de anverwante familie te veurzien van koffie, gebak en natuurlijk de aandere versnaperings. ‘s Oams, toen iederiene vot was, vund oma het welletjes. De schoonzönne kon het allenig wal of en um negen uur stapte ze in de auto. Net toen ze de auto wol starten, heurde ze een raar geluud achter heur. Nog ‘s goed e-lusterd. Nee, toch niks an de haand. Op het moment, dat ze de auto weer wol starten, weer dat zölde geluud. Zi’j de auto oet. De kofferbak lös gedoane en wie zat door in? De hond! In alle konsternatie was ze helemoale vergetten um dat arme dier ’s mörns oet de auto te halen. Iederien ’n helen dag in feeststemming en de hond in een kleine, donkere, benauwde ruumte. ’t Arme dier!
Ja, de hoesdieren, dat is ok wat teeg’nswoordig. Mien buurvrouw hef ’n bekeuring ekregen umdat heur hond zo mar in ’t wilde Ik heb de Dikke van Daale d’r op noa weg van die gebakkies achterleut. Het schient, esloane, mar ik kan het sprekwoord nargens dat dat niet meer mag. Door he-j now van vinn.’ Namelijk: ‘As de katte van hoes is, is die hondeoetloatstroken veur en door magt de de caravan verkocht.’ Niet dus, in gien enkel veervoeters heur behoefte doen. En nargens woordenboek te vinn.’ D’r waren namelijk aans. Sinds, dat Har’nbarg nummer iene hef luu oet Grambargen die een caravan ekocht estoane met de hondepoep in Nederland, is hadden van een particulier. Toen ze late in de d’r bliekbaar toch wat veraanderd. In ien van middag met de sleurhut bi’j hoes ankwamen, de veurige edities van de Gruune Grambarger stund de hele buurte al op ’n dam um de ni’je stund da-j veur een dargelijk iets een bekeuanwinst te bekieken. Noadat ze hum eerst ring konn’ kriegen van 130 euro. Nee, wat van boeten hadden bekekken, weurd de cara- dat angiet zit ik wal goed. Ik hebbe namelijk van van binnen bezichtigd. De deure gung een peerd. van ’t slot, de eersten gungen noar binnen. Weer boeten, waren ze vol lof over dizze Ien en al vreugde in de familie toen het becaravan. ‘Toch mooi’, zeg de eerste kieker, richt kwam, dat heur dochter was bevallen Luu, dit was ’t weer, ‘dat die poes van jullie d’r al orig an e-wend van een jonge zönne. De gloedni’je oma weurd het giet ow goed! is.’ ‘Poes’, zeg de eigenaar, ‘wat veur poes?’ ’s mörns vrog, al um zes uur, oet bedde beld ‘Now, die katte, den op bedde lig is toch van met dit heugelijke ni’js. Umdat ze in het zieHeeft u suggesties voor ‘Ni’js’? owluu.’ ‘Wi’j hebt helemoal gien katte’, was kenhoes was bevallen, moch de dochter die Mail naar:
[email protected] ’t antwoord. ‘Ohh, now d’r ligt er aans wal mörn ok al weer noar hoes. De ni’je oma iene op ’t bedde.’ De ni’je eigenaar noar bin- drekt in de auto en dat noar het hoes van Dag luu,
23
B
egroeting
door Aly Timmer-Suk
Als ik op bezoek kom bij het gezin Brand, word ik vrolijk vanuit het raam begroet door beide jongens. Ze zijn erg enthousiast en vragen wie ik ben en waar ik woon. Ze zijn nieuwsgierig en willen alles weten. Het valt mij direct op dat ze sprekend op elkaar lijken. Hoe kun je als ouders de jongens uit elkaar houden? Nou, daar kwam ik tijdens het gesprek snel achter. De ouders hebben daarvoor allerlei ‘trucjes’ bedacht. Als je als ouder de kinderen amper uit elkaar kunt houden, hoe moeilijk is dat dan voor familie en vrienden?
Geboren
In Gramsbergen woont een aantal tweelingen, of een helft ervan. Hoe is het om een tweeling te zijn? Deze maand was ik op bezoek bij Finn en Sven Brand. Finn en Sven wonen met hun ouders en twee oudere zussen Aniek en Iza aan de Osseweide.
24
Finn en Sven zijn geboren op 17 mei 2011 in het ziekenhuis in Hardenberg. Moeder Claudia kreeg na twaalf weken zwangerschap te horen dat ze in verwachting was van een tweeling. Claudia zegt dat ze eerst wel even schrok toen ze dit bericht kreeg. Daar reken je natuurlijk niet op en er zijn ook zorgen over hoe het allemaal zal gaan. De tweeling is geboren na zesendertig weken zwangerschap en mochten na één nachtje in het ziekenhuis de volgende dag al naar huis. Finn woog bij de geboorte 2525 gram en Sven 2590 gram. Vader Erik kan zich tijdens een bezoek aan de kinderarts nog goed herinneren dat de arts vertelde over de risico’s vóór de geboorte van een tweeling. Ook vertelde hij dat de leeftijd van moeder risico’s met zich meebracht. Erik reageerde met de woorden: ‘Is er ook nog iets positiefs te vertellen?’ Achteraf hadden de ouders zich helemaal geen zorgen hoeven maken, want alles ging goed en ze hebben nu een kerngezonde tweeling.
Eeneiige tweeling
Finn en Sven lijken sprekend op elkaar en zijn een eeneiige tweeling. In Nederland komt dat bij slechts één op de tweehonderdvijftig zwangerschappen voor. Dus het is wel bijzonder. Claudia laat mij een foto zien van direct na de geboorte en daar hebben de baby’s mutsjes op met
hun naam. Claudia wist van te voren dat ze twee jongetjes zouden krijgen en ze heeft de mutsen al voor hun geboorte besteld. Toen kon iedereen ze in het ziekenhuis uit elkaar houden! Claudia kan op de baby-foto’s ook niet zien wie Finn en wie Sven is. Op het geboortekaartje dat ze mij laat zien, staan de namen en hun gewicht erbij. Toen ze thuis waren kreeg een van de baby’s op een vingertje een beetje nagellak. Vader zegt dat Finn ook te herkennen is aan zijn oor. Hij heeft een klein puntje op de bovenkant van zijn linkeroor. Nu ze groter zijn doet Claudia ze verschillende kleuren schoenen aan. Ze herkent Finn aan de bruine schoenen en Sven aan zijn grijze schoenen. Ze kan de kinderen nu ook van een afstand herkennen. Op dit moment kun je ze goed uit elkaar houden, want Sven heeft muggenbulten in zijn gezicht. Het is opvallend dat Finn daar op dit moment geen last van heeft. Ze dragen meestal elkaars kleren. Claudia koopt dezelfde broeken voor ze, maar ze hebben wel truien in verschillende kleuren. Die dragen ze afwisselend. Ook opvallend aan de tweeling is dat Sven linkshandig is en Finn rechtshandig. Het lukt ook niet om ze uit elkaar te houden door naar hun naam te vragen. Ik moet erg lachen om het verhaal van Erik, die zegt dat ze dan allebei antwoorden: ‘Ik ben Finn.’ Als je ze op dit moment roept, reageren ze wel op hun eigen naam. Erik heeft dat met ze geoefend. Volgens Claudia komt een tweeling niet in de familie voor.
Speeltuin
Achter de woning is een groot grasveld met een speeltuin. Daar kan de tweeling veilig spelen en er komen ook andere kinderen uit de buurt. Claudia vertelt dat veel kinderen graag met Finn en Sven willen spelen, maar ze vinden het niet leuk als ze te veel aandacht krijgen. Eén jongetje uit de buurt zei tegen zijn eigen moeder, dat hij ook graag zulke broertjes wilde hebben…
Ogentest
Claudia zegt dat ze elkaar altijd helpen en vertelt het volgende voorval: ‘Op het consultatiebureau moesten ze een ogentest doen en Sven wilde wel als eerste. Daarna was Finn aan de beurt en om zijn broertje te helpen zei Sven alvast de woorden hardop voor.’
Finn en Sven gaan naar peuteropvang ‘De Dassenburcht’. Volgend jaar gaan ze naar de basisschool De Akker en komen misschien bij Bram en Lars Martens, de tweeling uit het septembernummer van De Groene Gramsberger, in de groep!
Vakantie
Het gezin gaat graag op vakantie en gelukkig vinden de kinderen dat ook erg leuk. Ze hebben dit jaar zelfs een caravan gekocht en zijn met het gezin naar Oostenrijk geweest. Voordat ze deze reis maakten, zijn ze eerst een paar weken naar Ommen geweest om de caravan uit te proberen. De jongens vinden het geen probleem om lang in de auto te zitten en hebben zelfs met hun ouders in de bergen gewandeld. Finn en Sven spelen veel met elkaar. Ze spelen graag met water en zand en voetballen vinden ze ook erg leuk. Ze zijn gek op auto’s en tractors en gaan regelmatig op zaterdag met hun vader mee naar het grondverzetbedrijf waar hun vader werkt.
Karakter
Hoewel de kinderen sprekend op elkaar lijken, hebben ze een verschillend karakter. Sven loopt gemakkelijk op andere mensen af en geeft iedereen handjes. Hij is niet zo afwachtend als Finn. Die kijkt eerst de kat uit de boom. Finn reageert feller en is iets verder met zijn motorische ontwikkeling dan Sven. Hij kon eerder lopen en fietsen.
Tot slot
De reactie van Claudia na de geboorte was: ‘Als het dan toch een tweeling wordt, dan doen we het ook goed!’ Dat is waarschijnlijk de oorzaak dat ze sprekend op elkaar lijken… De ouders vinden het altijd gezellig met twee meiden en twee jongens. Erik zegt dat Finn en Sven voor het naar bed gaan, graag nog even ‘donderjagen’. Voor het slapen gaan ze nog even stoeien met papa. De meiden doen soms ook mee. Daarna zijn ze moe en vallen direct in slaap. Natuurlijk zorgen beide ouders er wel voor dat de oudere meisjes ook voldoende aandacht krijgen, want vaak gaat alle aandacht naar de ‘bijzondere’ tweeling!
Foto: Henk Beenen
Opvang en Basisschool
Finn & Sven Brand 25
O
m 13.00 uur komt Sinterklaas met zijn Pieten aan in de passantenhaven. Sinterklaas verheugt zich om weer in Gramsbergen te komen. Daarna zullen Sinterklaas en zijn Pieten via het centrum naar Dorpshuis De Binder gaan, waar vanaf ongeveer 13.45 uur een grandioos feest zal losbarsten. Bij dat feest zijn alle kinderen van de basisscholen tot en met groep 6 uitgenodigd. Sinterklaas is nog niet eerder in Dorpshuis De Binder geweest en heel veel zin om daar met zijn Pieten een mooi feest te bouwen. Het is toch prachtig dat de plaatselijke middenstand elk jaar dit mooie kinderfeest mogelijk maakt. Sinterklaas komt dan ook heel graag in Gramsbergen. Dit jaar is het trouwens wel even afwachten of er voldoende pepernoten zijn. De houdbaarheidsdatum is namelijk verstreken en de Pieten zijn druk bezig om nieuwe pepernoten en ander snoepgoed te regelen. Hoe dat gaat aflopen, kunnen jullie in Dorpshuis De Binder meemaken. Eén ding is zeker, de houdbaarheidsdatum van het Sinterklaasfeest in Gramsbergen is nog lang niet verstreken.
22 november heel gevarieerd programma. Het leerlingenorkest, onder leiding van Marianne Bosch, begint met allerlei bekende stukjes. Daarna neemt het jeugdorkest, onder leiding van Alfred Willering, het stokje over. Zij laten een wisselend programma horen met muziek die iedereen kent van televisie en radio. Maar ook opzwepende en swingende nummers passeren de revue. Het orkest sluit het gedeelte voor de pauze af met bekende stukken, zoals ‘Op fietse’ van Skik en ‘De Zee’ van Toon Hermans. Tijdens deze avond worden ook enkele leden gehuldigd. Hoelang zij al lid zijn en wie die leden zijn, houden we nog even geheim. Verder speelt het orkest natuurlijk de stukken van de gemeentevlag: ‘The Story of Anne Frank’ en ‘Lux Aurumque’. Het orkest sluit de avond af met een knaller, zodat u deze avond niet snel zult vergeten. Iets wat niet mag ontbreken tijdens dit Najaarsconcert is natuurlijk de grote verloting! Wie wint dit jaar de hoofdprijs van maar liefst 450 euro?
Najaarsconcert Crescendo
Foto: Jan Blaak
BIJZONDeRE ACTiVIteiTEn BIJZONDeRE ACTiVIteiTEn BIJZONDeRE ACTiVIteiTEn BIJZONDeRE ACTiVIteiTEn BIJZONDeRE ACTiVIteiTEn 26
Zaterdag 22 november, intocht Sinterklaas
Z
29 november
aterdag 29 november om 20.00 uur begint in de Sporthal het jaarlijkse Najaarsconcert van Harmonie Crescendo Gramsbergen. Het belooft een spetterende avond te worden met een
Kerstconcert
O
ok dit jaar organiseert Stichting Orgelconcerten weer een kerstconcert. Dat vindt plaats op vrijdag 12 december. Evenals voorgaande jaren is het in de Boomhofkerk. De stichting er weer in geslaagd er een bijzonder concert van te maken. Voor het concert is christelijke gemengde zangvereniging Sursum Corda uitgenodigd. Hoewel het een Gramsberger koor is, komen veel leden van buiten, zoals uit Hardenberg, De Krim, Coevorden en zelfs uit Duitsland. Het koor heeft momenteel ongeveer zestig leden en staat al vijf jaar onder leiding van Harold Gossen. Het koor zal worden begeleid door drie vakmusici: organist Harry Hamer, pianist Jorrit Woudt en trompettist Maurice van Dijk. Zij zullen ook voor een instrumentaal intermezzo zorgen. Deze drie heren treden op in het hele
land en verlenen ook regelmatig medewerking aan ‘Nederland zingt’. Naast nieuw, zal voornamelijk een traditioneel kerstrepertoire worden uitgevoerd. De entree bedraagt € 7,50. Aanvang is 20.00 uur en de kerk is vanaf 19.30 uur geopend.
12 december
De Groene Gramsberger wordt mede mogelijk gemaakt door onderstaande sponsors:
AGENDAAGENDAAGENDAAGENDAAGENDA BIJZONDeREACTiVIteiTenBIJZONDeREACTiVIteiTenBIJZONDeRE
Kerstmarkt met Kerstmannenkoor en Bakwedstrijd
10 december
K
erstbomen en -ballen, kaarsen, kaarten, handgemaakte artikelen, mutsen en handschoenen, maar ook accessoires voor het interieur, en leuke hebbedingetjes, het is allemaal te koop op de kerstmarkt die wordt gehouden in het centrum van Gramsbergen. Rondom de Boomhofkerk staan tientallen kramen en bij de kerk staat voor het tweede achtereenvolgende jaar, een vele meters hoge kerstboom. Ter verhoging van de sfeer en voor wat warmte, staan vuurkorven op straat. Natuurlijk is de kerstman aanwezig, er is muziek en er klinkt het geluid van de midwinterhoorn. Aan de inwendige mens is ook gedacht, met winters drinken, zoals warme chocolademelk en glühwein. Een vast onderdeel van de kerstmarkt is het spel Open de Kluis met twee trekkingen van de winkelbonnenactie van middenstandsvereniging EMM. De hoofdprijs bedraagt 450 euro. Nieuw is het allereerste optreden van het Groot Gramsberger Kerstmannen Koor, GGKK, en de bakwedstrijd om het Gouden Knieper-
22 november
Intocht Sinterklaas (zie pagina 26)
26-28 november
Boterkoekactie SDG Ane (zie pagina 2)
28 november
tien. Het zijn de eerste tastbare resultaten van samenwerking tussen EMM en Stichting ProGram. Zij hebben de handen ineen geslagen om de kerstmarkt op woensdag 10 december met nieuw elan te houden. Twintig à dertig mannen uit Gramsbergen vormen het kerstmannenkoor. Het repertoire bestaat uit verschillende genres kerstliederen en de mannen dragen natuurlijk kerstpakken. Voor zover bekend is nergens anders in ons land een dergelijk koor, dus beleven we Gramsbergen een landelijke primeur. En verder is bakken ín, kijk maar naar het televisieprogramma ‘Heel Holland bakt’. Inzet is het Gouden Kniepertien. Deelnemers mogen thuis hun ‘geheime’ beslag maken en tijdens de kerstmarkt met hun eigen wafelijzer knieperties bakken. Chef-kok Jaap Istha van restaurant De Bokkepruik in Hardenberg, al jaren in het bezit van een Michelin-ster, is voorzitter van de jury. Opgave kan door een e-mail te sturen naar
[email protected]
10 december
18 december
Kerstmarkt met Koor en Bakwedstrijd 16.00 tot 21.00 uur (zie artikel boven)
21 december
Kerstmarkt in ‘t Welgelegen van 10.30 tot 16.00 uur
Stichting 55+ actief Gramsbergen 11 december De heer Polling van RTV Drenthe Dorpshuis De Binder, van 19.30 tot 22.30 uur Stadsbelang Gramsbergen e.o. Inloopspreekuur 29 november Dorpshuis De Binder Najaarsconcert Harmonie Crescendo Van 19.45 tot 20.00 uur (zie pagina 26)
12 december
1 december - 15 januari
Expositie quiltwandkleden van Anneke van Zuijlen In ‘t Welgelegen
7 december
Prot. Gemeente Gramsbergen E-meeting KC De Vlaswiek, van 10:30 tot 11:30 uur
Een GroeNE cadeau-Tip!
Passage Kerstviering KC De Vlaswiek Van 18.30 tot 21.00 uur Brouwerij Mommeriete Winterfestijn: Genieten van Winterbier, Wintergloed, ouderwets eten en live muziek Van 14.00 tot 20.00 uur
24 december
Kerstnachtdienst Sporthal Van 21:00 tot 22:15 uur
Kerstconcert Stichting Orgelconcerten 26 december (zie pagina 26) Evenementencommissie Zwieseborg 16 december en vrienden van de Zwieseborg Vrouwen van Nu Kerstwandeling Kerstavond met Marjo Dames: ‘Sterkverhaal’ en Kerstwandelpuzzeltocht Dorpshuis De Binder Landhoeve Zwieseborg Aanvang 19.45 uur Van 13.00 tot 16.00 uur
Geef familieleden, vrienden of kennissen, die niet in Gramsbergen e.o. wonen, een origineel cadeau: EEN JAAR LANG DE GROENE GRAMSBERGER VOOR SLECHTS E 25.–! (Bij verzending naar het buitenland wordt extra porto in rekening gebracht)
Stuur een briefje met het bezorgadres van de nieuwe abonnee(s) naar: Dionne Matel, Loozermars Zuid 68, 7783 EK Gramsbergen of mail de gegevens naar:
[email protected] Stort uw betaling op rekeningnr.: NL12 RABO 0147 7942 77 tnv Stichting ‘De Groene Gramsberger’ in Gramsbergen. Na ontvangst van de betaling wordt voor verzending gezorgd. Het volgende nummer verschijnt: 17 december. Uiterste inleverdata januari-nummer: vóór 3 december.
