November 2014, jaargang 5, nummer 19 +
V
erbijsterd, en eigenlijk ook behoorlijk geïrriteerd was ik na het zien van de uitzending van TROS Radar op maandag 10 november met als thema “De Koe en melk”. Niet vanwege de beelden die ze lieten zien, maar van het feit dat een programma van de publieke omroep zo’n vertekend beeld neer zet van de Nederlandse melkveehouderij. De beelden die Radar schetste als zijnde dé waarheid over de koeien en kalveren geven niet weer wat er op een gemiddelde boerderij gebeurt. Het was puur op sensatie belust wat ze lieten zien. Daarom heb ik besloten om dit Burmania Blaadje grotendeels hieraan te wijden om het eenzijdige beeld wat Radar schetste te nuanceren.
Allereerst kloppen de cijfers die in het programma genoemd werden over hoefaandoeningen en melkziekte (resp. 80% en 60% van de koeien zou hieraan lijden) in mijn ogen niet. Als dit waar zou zijn, dan zouden we namelijk beter direct kunnen stoppen met het melkveebedrijf. Geen enkele boer houdt het mentaal en ook bedrijfseconomisch vol om langdurig met zo veel zieke koeien te moeten werken. Een veestapel die gezond en weerbaar is, is in het belang van dier en het bedrijf. Daarnaast heb ik me behoorlijk geïrriteerd aan de beelden die Radar liet zien van vallende koeien en gestresste kalfjes. Door opeenvolgend zulke beelden uit te zenden, lijkt het wel of de hele melkveehouderij dagelijks dit soort plaatjes oplevert.
Inderdaad, als een koe van het bedrijf afgaat omdat zij bijvoorbeeld geslacht moet worden, gaat ze via zo’n laadklep de wagen in. Alleen koeien die goed ter been zijn, mogen vervoerd worden in Nederland. Koeien die van het bedrijf gaan, lopen zonder probleem de wagen op en dan is dat beeld van de vallende koe slechts 1 op de 99 (heel soms glijdt er eentje uit, maar dat heb je ook wel als 100 kinderen uit een school rennen, toch?). Daarmee werd in het programma al de toon gezet alsof het niet deugt binnen de melkveehouderij. Daarna kwamen de beelden van de kalfjes. Radar liet diverse keren in hun ogen stereotype (=abnormaal) gedrag bij kalfjes zien. Maar het gedrag dat de kalfjes lieten zien was gewoon speelgedrag wat ze normaal ook in een kudde zouden laten zien. En net als de meeste baby’s (behalve onze jongste dochter, )
zuigen ook kalfjes graag op spenen, ondanks of ze nu wel of niet bij een moeder kunnen drinken. Wij zouden ons juist zorgen gaan maken als een kalf niet zulk “abnormaal” gedrag vertoont, want juist dan is er wat aan de hand. Een kalf hoort te springen in zijn hok en gek te doen. Als laatste is er heel veel kritiek geweest op de suggestie dat kalfjes een restproduct zijn in de Nederlandse melkveehouderij. Dit gaat echt te ver. Geen melkveehouder haalt het in z’n hoofd om zijn kalveren te zien als restproduct, laat staan zo te behandelen. Kalfjes zijn nodig, zonder kalfjes zijn er geen koeien die melk geven. Gemiddeld krijgt een koe 3 tot 4 kalveren. Dat zijn in de regel twee vaarskalfjes en twee stierkalfjes. De stierkalfjes worden verkocht aan een
vleeskalverhouder. De meeste vaarskalfjes blijven op het bedrijf om over ongeveer twee jaar zelf een kalfje te krijgen en melk te gaan geven. Kalveren zijn dus absoluut geen restproduct, ze zijn de toekomst van ons bedrijf.
rubberen vloeren waar heel weinig stro op lag), waar ze na het drinken van de eerste melk, lekker gaan liggen slapen. Het wiegje lijkt misschien een klein hokje, maar een baby leg je ook niet in een tweepersoonsbed. Hier kunnen de kalfjes rustig en beschut melk drinken, zonder dat grote, dominantere kalveren het afsnoepen. En liggen ze lekker beschut en warm, een kalfje kan zich nl. de eerste twee weken nog niet zelf warm houden. Na zo’n twee weken, als ze sterk genoeg zijn, gaan ze naar grote strohokken, waar ze samen met ‘vriendinnetjes’ kunnen rennen en spelen.
Stresstoestand Scheiding moeder en kalf Het klopt dat de (meeste) kalveren na de geboorte bij de koe wordt weggehaald. Hoewel ik dat best wel eens moeilijk vind, hebben we hier goede redenen voor. De kalfjes worden in een schone ruimte gebracht om een besmetting met ziektekiemen, die bijvoorbeeld in de mest kunnen zitten, te voorkomen. De levensvatbaarheid wordt juist groter, omdat infecties minder kans krijgen. Wanneer we in de huidige stalsystemen de kalfjes bij de koeien zouden laten lopen, ben ik ervan overtuigd dat het sterftecijfer onder kalveren erg hoog zou zijn. Na de geboorte worden de kalveren in een soort wiegje met een flink pak stro gelegd (dus niet de beelden die Radar liet zien:
Dat kalveren en koeien enorme stress hebben na ‘de scheiding’ ervaren wij in de praktijk nauwelijks. Als ze enkele weken of maanden bij elkaar zouden blijven, dan is het wel een vreselijke stresstoestand om ze uit elkaar te halen. Moeder en kind blèren dan dagenlang hartverscheurend naar elkaar. Of je moet het drinken van de kalveren bij de moeder gaan afleren.
Hulpmiddelen die daarbij soms nodig zijn, zijn absoluut niet diervriendelijk. Het meest diervriendelijk in ons ogen is dus het scheiden direct na de geboorte wanneer er nog geen binding tussen moeder en dier is ontstaan.
Als laatste neem ik nog graag een opmerking over die ik voorbij zag komen in de zee van reacties op facebook en twitter na de uitzending:
Kalveren en koeien blijven ten slotte wel dieren. Hoewel de vergelijking met mensen op veel punten makkelijk te maken is, is het niet terecht dat wij onze menselijke emoties projecteren op dieren. Wel kunnen we, door hun gedrag goed te bestuderen en onze liefde voor dieren te laten spreken, de verzorging zo optimaal mogelijk afstemmen op hun behoeftes. Ik hoorde de volgende dag een discussie over het programma op het schoolplein (Mark en Tessa, ): “En kijk, bij die andere boerderij kon het wel anders” Wat ons dus het meest tegen de been stootte was het bevooroordeelde eenzijdige beeld dat Radar schetste. Radar liet als voorbeeld een boerderij zien die het in hun ogen wel “goed” deed. Toevallig ken ik dit bedrijf redelijk goed, omdat het in Zeewolde ligt, waar wij voorheen boerden en ik daar een aantal keer geweest ben vanuit mijn vorige baan. De Zonnehoeve, zoals dit bedrijf heet, is een zorgboerderij en omdat dit toch een heel ander soort boerderij is, is de bedrijfsvoering niet te vergelijken met een gangbaar melkveebedrijf. Hett was appels met peren vergelijken wat Radar deed.
“Dus, redactie van Radar, ga eens langs bij een gemiddelde boer en laat je niet beïnvloeden door wat roeptoeters van een of andere dierenwelzijnorganisatie die een nieuw keurmerk hebben bedacht. Zij zien alleen de slechte dingen. Ze zien geen hardwerkende boeren die van ’s ochtends vroeg tot ’s avond laat klaar staan voor hun veestapel. Dag in, dag uit!” Immers een boer zonder liefde voor zijn dieren zou het nooit volhouden om
24 uur per dag, 7 dagen in de week klaar te staan. (Deze reactie is geschreven met een beetje hulp van een andere boerin die dit alles zo mooi onder woorden bracht, dat ik een klein beetje “geknipt en geplakt” heb….)
Zo, en dan nu al het andere nieuws… ! Augustus, oogstmaand In september kregen we weer een nieuwe lading strobalen. Het grootste gedeelte van het nodige stro kopen we altijd via een fouragehandelaar in grote balen. Dit stro wordt in de kapschuur gezet en is bedoeld als strooisel voor de kalverhokken en de afkalfstal van de koeien. Een klein gedeelte kopen we altijd in kleine pakjes stro, omdat dit handiger werkt in het voorjaar tijdens de lammertijd voor het dagelijks opstrooien van de schapenhokjes. En natuurlijk voor de beleefboerderij waar de bezoekers altijd op strobalen zitten, de “boerenstoelen” noemen we ze dan. Stro is dat wat overblijft op het land nadat het graan geoogst wordt. De graankorrel -tjes worden met een combine van het kaf gescheiden
en de stengel en het restant van de aar worden daarna in balen en pakken geperst. Rammen bij de ooien Inmiddels lopen de rammen alweer drie weken bij de ooien buiten in het weiland. Dit jaar hebben we er wederom voor gekozen om de ooien te laten dekken door bonte rammen. Weet u nog, vorig jaar kregen we door deze kruising uitsluitend zwarte lammeren uit onze witte schapen. We hopen dat dit jaar de eerste bonte lammeren geboren zullen worden. Wie weet! Nieuwe schapen Suffolks Belofte maakt schuld! Na de onfortuinlijke verkoop van Olly Wolly en een zeer verdrietige dochter had Folkert beloofd om vier nieuwe bijzondere schapen te kopen. En na de hele zomervakantie gekeken te hebben naar Shaun het Schaap wisten we allemaal welk bijzonder schaap het moest worden… Suffolkschapen!
Kleine pakjes betekent ook ouderwets stro laden!
Suffolk is van oorsprong Lieke stelt Johnny het schaap voor een Engels vleesras.
Witte schapen met zwarte koppen en zwarte poten, look-alike Shaun! Na een zoektocht op Marktplaats vonden we een koppel van 12 schapen in Groningen. Tien ooien, één dekram, die we gelijk omdoopten tot Johnny, en een ramlam die inmiddels alweer verkocht is. Ze lopen nu nog apart van de rest van onze schapen in Snakkerburen, omdat we willen dat ze alleen door Johnny gedekt worden, zodat we straks in februari zuivere Suffolklammeren krijgen
Lieke stelt Johnny de ram voor
“Wat doet de boer daar” Folkert ontwormt de schapen. Met een kleine rugspuit op zijn rug loopt Folkert van schaap naar schaap om ze via de bek een ontwormmiddel toe te dienen. Een klus die gemiddeld twee tot drie keer per jaar plaatsvindt; vlak na aflammeren voordat de schapen en lammeren naar het land gaan, halverwege de zomer en soms nog een extra keer indien nodig een aantal weken voordat de ram bij de schapen komt.
Zwaluwen weer uitgevlogen Ook deze zomer hadden we weer veel zwaluwnestjes in en rondom de schuur. De Vogelwacht telde ongeveer 35 bebroede nesten, wel wat minder dan andere jaren. In september zijn alle zwaluwen weer vertrokken naar Afrika, waar ze overwinteren. Waarschijnlijk komen ze volgend jaar weer terug, een zwaluw komt meestal na een succesvol broedsel weer terug naar de zelfde plek. Koeien weer op stal Na een lang en uitbundig groeiseizoen voor het gras staan de koeien sinds een week weer dag en nacht op stal. Zo lang als dit najaar hebben de koeien nog nooit buiten gelopen sinds we hier op deze boerderij wonen. Vanaf nu krijgen de koeien weer het winterrantsoen bestaan uit kuilgras (uit de plastic balen), brokjes en aardappelvezels. Dit laatst blijkt elke keer weer een vraag te zijn van de bezoekers op de beleefboerderij. Logisch, je ziet ook niet alle dagen afval van de patatfabriek, . De reden waarom koeien in de winter niet buiten lopen is niet omdat het te koud is voor de dieren. Koeien zitten
immers tussen –15 en +20 graden Celsius in hun comfortzone. In de winter bevat het gras te weinig voedingsstoffen voor de dieren. Daarnaast zou het gras te veel vertrapt worden als de koeien er elke dag op zouden lopen. Er is een gezegde “Koeien eten met vijf bekken”, dat wil zeggen, ze vreten gras met één bek, maar vertrappen het gras met vier poten. Het gras waar ze op staan verdwijnt dan in de grond. Omdat hun poten vies van de drek zijn, omdat ze met z'n allen via het looppad naar het weiland gaan, versmeren ze ook nog
eens een deel van het gras. Dus Folkert voert ze vanaf nu weer elke ochtend met de trekker in plaats van ze naar de wei te brengen. Wat ook uniek was deze herfts was, was dat we op 2 november nog aan het maaien waren op het land!
Volop aan de leg Eindelijk, de nieuwe kippen zijn volop aan de leg Dus is het weer mogelijk om elk dag een vers eitje te eten. Alhoewel, een paar dagen geleden waren er weer “lege schappen”. Vanwege de uitbraak van de vogelgriep in Utrecht was er een algeheel vervoersverbod voor het hele land voor pluimvee, eieren en mest. Dus ook wij mochten drie dagen lang geen eieren aan de deur verkopen. De reden voor een afkondiging van een vervoersverbod bij een zeer besmettelijke dierziekte is dat bij een uitbraak men niet weet hoe ver de ziekte verspreid is. Daarom wordt er altijd onmiddelijk een absolute standstil ingevoerd voor drie dagen, zodat er tijd is om dit te onderzoeken zonder dat de ziekte onderwijl nog meer verspreid wordt. Ook al is er dus een uitbraak helemaal in Utrecht, deze maatregelen gelden dan ook voor eieren in Friesland.
Wat kregen we dit jaar een prachtige bok te leen van onze koopman om de geiten te dekken. -----------------------------------------------
Ingezonden nieuws vanuit de Vogelwacht Nestkasten In het voorjaar, zomerperiode en een deel van het najaar heeft de boer het naast het melken druk met de voederwinning. In de winterperiode lijkt het of de boer veel minder te doen heeft en het rustig aan kan doen. Niets is minder waar! In de winter gaat het melken door, maar de beesten moeten dan ook nog worden gevoerd. En daar gaan wel enkele uurtjes mee heen. Daarnaast is dit de periode dat het onderhoud aan de machines kan gebeuren. De winterperiode is voor de vogelwachter wel een rustige periode. De meeste weidevogels zijn naar hun overwinteringsgebied vertrokken of nog onderweg. Van de tuinvogels vertrekken sommigen in groepjes naar warmere streken. Anderen blijven hier overwinteren of trekken wat met de vorstgrens mee. Zolang er geen
sneeuw is kunnen de vogels meestal nog wel wat voedsel vinden. Bij sneeuwval is het belangrijk om bij te voeren en als het vriest voor wat vers drinkwater te zorgen. Niettemin kan deze periode wel worden benut om wat belangrijke dingen te doen, wat te vergelijken is met het onderhoud dat de boer doet. De nestkastjes moeten worden schoongemaakt en de oude nesten moeten worden verwijderd. In de winter worden de nestkastjes benut als slaapplaats en het is belangrijk dat de kasten dan schoon zijn. Sommige moeten worden gerepareerd en misschien worden vervangen door nieuwe.
Nestkasten kun je kant en klaar kopen, maar zelf maken is nog veel leuker. Om jullie te inspireren hierbij een aantal modellen voor verschillende vogels met de maten er bij. Je kunt nieuw hout gebruiken, maar zelf geef ik de voorkeur aan gebruikt hout. Ik heb de indruk dat een nestkast van gebruikt hout sneller door de vogels zal worden geaccepteerd. Veel plezier bij dit knutselwerk. Jan Wind Voorzitter vogelwacht Lekkum-Miedum
Bron: VogelbeschermingNederland
Kinderpagina Vergelijkingen Opdracht: Verbind elke vergelijking met het juiste dier. Zo koppig als een o
o slak
Zo sluw als een o
o mol
Zo trots als een o
o haas
Zo traag als een o
o ezel
Zo glad als een o
o kat
Zo sterk als een o
o beer
Zo blind als een o
o vogel
Zo snel als een o
o vos
Zo gezond als een o
o spin
Zo ziek als een o
o olifant
Zo vrij als een o
o muis
Zo vals als een o
o vis
Zo dik als een o
o hond
Zo stil als een o
o aal
Zo nijdig als een o
o pauw
