Reactie op Conceptrapportage IAU 2012 Woerden

VOORSTEL AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS Tel.nr. 8869

Geraadpleegd consulent

Datum: 1 4 n o ve m b e r 2 0 1 3

Datum: 14 november 2013

Team: Werk en Inkomen

Nummer: 13A.01100

Tekenstukken: Ja

Bijlagen:

Financieel: Nee Juridisch Nee Personeel Nee Communicatie Nee ICT Nee Inkoop: Nee

Van:

C. Drabik

Afschrift aan:

1

T. Dauvillier, E. Vos

N.a.v. (evt. briefnrs.): 38951 Onderwerp:

Reactie op Conceptrapportage IAU 2012 Woerden

Advies: Ga akkoord met de verzending van deze reactie op de ‘Conceptrapportage IAU 2012 Woerden’ aan de Inspectie SZW/Toetsingscommissie IAU.

Paraaf team-manager:

Begrotingsconsequenties

NEE

O p m e r k i n g e n l e i d i n g g e v e n d e / s e c r e ta r i s / p o r t e f e u i l l e h o u d e r :

B . e n W. d . d . : 1 9 / 11 / 2 0 1 3 9 / 11 / 2 0 1 3

Besluit 19-11-2013: Akkoord.

Portefeuillehouder: -

wethouder Koster

Inl ei din g: De gemeente Woerden heeft sinds het jaar 2007 te kampen met een tekort op het budget in het kader van de Wet bundeling van uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten (BUIG). Over de jaren 2010 en 2011 zijn aanvragen voor een Incidentele Aanvullende Uitkering (IAU) ingediend en gehonoreerd.

De gemeente Woerden heeft op 9 september 2013 een IAU aangevraagd ter aanvulling van de tekorten op de uitkering BUIG 2012. Conclusies en oordeel Conceptrapportage IAU 2012 De gemeente Woerden heeft in 2012 een tekort op de uitkering BUIG van € 601.223 en vraagt een IAU aan voor een bedrag van € 42.654. Dit is de derde IAU-aanvraag van de gemeente. De oorzaak van het tekort is volgens de gemeente gelegen in de slechte economische situatie en de wijze waarop het macrobudget voor de uitkeringen Wet werk en bijstand (WWB) wordt opgebouwd en verdeeld. De inspectie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft onderzocht of het tekort op het inkomensdeel veroorzaakt wordt door beleidskeuzes op het gebied van beleid en uitvoering. De inspectie concludeerde in het rapport dat het beleid op het gebied van handhaving, terugvordering en verhaal adequaat is. Ook concludeerde zij dat het door de gemeente gevoerde minimabeleid de uitstroom niet belemmert. De inspectie betrekt het proces van sturing en beheersing bij haar afweging. Zij komt tot de conclusie dat de sturing, inclusief de risicobeheersing, van de gemeente Woerden adequaat is geregeld. Dit betekent dat de gemeente beschikt over het instrumentarium om proactief te sturen op de beïnvloedbare delen van de tekorten op het inkomensdeel. Uit het onderzoek van de Inspectie SZW is gebleken dat het beleid ten aanzien van instroombeperking WWB in Woerden adequaat is. Wel merkt de inspectie een aantal aandachtspunten op: 1. De gemeente beschikt niet over gegevens van het UWV over klanten die dreigen door te vallen van WW naar de WWB. Deze informatie is van belang om goed te kunnen sturen op het beperken van de instroom. 2. De gemeente besteed veel geld aan re-integratie en de participatiemogelijkheden van alle klanten. Dat leid tot resultaten in termen van stijging op de participatieladder en parttime werk, maar niet tot een toename van de uitstroom. 3. De re-integratie-instrumenten en het beleid worden niet geëvalueerd c.q. de beleidsinhoudelijke evaluatie wordt niet zichtbaar gemaakt. 4. Het aantal ontheffingen is gezien de gemeentelijke aanpak hoog. Samenvattend concludeert de inspectie SZW dat de uitvoering van de WWB door de gemeente Woerden in 2012 rechtmatig is. Zij concludeert echter ook dat het budgettekort voor een deel veroorzaakt wordt door beleid en uitvoering dan wel het handelen van de gemeente. Op verzoek van de portefeuillehouder is De Sluis Groep N.V. gevraagd om een verklaring/reactie te geven op de stelling van de inspectie dat er sprake is van ‘veel investering in trajecten maar weinig uitstroom’. De opmerkingen van De Sluis zijn verwerkt in de antwoorden.

Bev o egd he id: Het oordeel van de inspectie wordt uitgebracht aan de minister van SZW en de Toetsingscommissie IAU. De Toetsingscommissie baseert haar advies aan de minister primair op de door de gemeente ingediende informatie en het inspectierapport. De minister neemt uiteindelijk het besluit over de aanvraag IAU 2012. Na besluit van de minister staat de gemeente de mogelijkheid tot bezwaar open. Het college is bevoegd om te reageren op de brief van de Inspectie SZW.

Beo ogd ef f e ct: Toekenning IAU over 2012.

Kan tte k eni ng: n.v.t.

Fin an ci ën: n.v.t.

Uitv o er ing : n.v.t.

Com mun ic at ie / Web s it e: n.v.t.

O nde rn em ing s r aad : n.v.t.

S am enh ang m et e e rd er e b es lui tv or min g: IA U a an v ra a g o ve r 20 12 ( 13 U. 1 42 5 8 e n 13 U .1 4 25 9) A an b i ed i ngs br i ef I A U 20 1 2 ( 1 3U .1 3 77 2) B ea nt wo or d i ng aa n v ul l en d e vr a ge n l ij s t S ZW i.v.m . I AU 20 1 2 ( 1 3U .1 49 8 1)

Bij l ag en: 1. 5. 6. 7.

A an b i ed i ngs br i ef e n C onc e ptr a pp or ta ge I A U 20 1 2 Ins p ec t i e SZW ( 13. 0 28 9 51) Br i ef B es tu ur l ij k e r eac ti e o p d e Co nc ep tr ap p ortag e I A U 20 1 2 E- m ai l ‘ O ver l e g’ d. d 2 4 s e pt em ber 2 01 3 E- m a i l ’I nf o UW V’ d .d . 14 no v em ber 2 0 13

Inspectie SZW Ministerie van Sociale Zaken en Werk Postbus 90801 2509 LV Den Haag T.a.v. dhr. Van de Louw

Onderwerp:

Reactie Woerden op de Conceptrapportage IAU 2012.

Uw Kenmerk:

Uw brief van:

1-11-2013 geregistreerd onder nr.: 13.028951

Datum:

Ons Kenmerk:

Doorkiesnummer/Behandeld door:

Verz.

19 november 2013

8869 / C.Drabik

13U.20447 Geachte heer Van de Louw, De gemeente Woerden heeft sinds het jaar 2007 te kampen met een tekort op het inkomensdeel/budget BUIG. Over de jaren 2010 en 2011 zijn aanvragen voor een Incidentele Aanvullende Uitkering ( IAU) ingediend en door u gehonoreerd. U bent naar aanleiding van uw onderzoek tot de conclusie gekomen dat het tekort BUIG in 2010 en 2011 niet te wijten was aan het beleid en de uitvoering van de gemeente. Deze waren in Woerden in orde. De gemeente Woerden heeft d.d. 9 september 2013 een IAU aanvraag over het jaar 2012 ingediend. Op 1 november 2013 vraagt u in uw brief de gemeente om binnen vijf werkdagen te reageren op de bijgevoegde 'Conceptrapportage IAU 2012' van de Inspectie SZW. Helaas was het niet mogelijk om aan het verzoek tijdig te voldoen. Op grond daarvan is overeen gekomen dat de collegereactie volgt na behandeling in de eerstvolgende collegevergadering d.d. 19 november 2013. Graag maken wij hierbij gebruik van de gelegenheid om bestuurlijk te reageren op de conceptrapportage IAU 2012, voordat u deze aan de minister zult aanbieden. De gemeente: 1. Onderschrijft uw conclusie dat haar beleid ten aanzien van de instroombeperking adequaat is. U noemt het beleid op het gebied van handhaving, terugvordering en verhaal als adequaat. Ook geeft u aan dat het door de gemeente gevoerde minimabeleid de uitstroom niet belemmerd. 2. Onderschrijft ook dat de sturing, inclusief de risicobeheersing, adequaat is geregeld. Zij beschikt over het instrumentarium om proactief te sturen op de beïnvloedbare delen van de tekorten op het inkomensdeel. 3. Onderkent het belang van de informatie van het UWV over klanten die dreigen ‘door te vallen van WW naar WWB’, voor het beperken van de instroom. De gemeente betreurt dan ook dat zij niet meer beschikt over deze gegevens. De gemeente kan niet door het Ministerie SZW verantwoordelijk worden gesteld voor eenzijdige acties van haar ketenpartners. Het UWV stopte in 2012 met het aanleveren van gegevens van personen in de eindfase van de WW. Het UWV is tot nu toe niet bereid om deze informatie te leveren aan de gemeente ondanks herhaaldelijk verzoek van de gemeente. Zij heeft daarom herhaaldelijk getracht om

die informatie van het UWV te verkrijgen. (Zie hiervoor ook de als bijlage toegevoegde e-mails). De gemeente beschikt niet over deze informatie en kan deze ook niet zelf genereren. 4. Investeringen in re-integratie en de participatie leiden inderdaad soms tot resultaten in termen van stijging op de participatieladder en parttime werk, maar niet altijd tot een toename van de volledige uitstroom. Helaas vormt een grote afstand tot de arbeidsmarkt in combinatie met de moeilijke arbeidsmarkt een belemmering voor veel Woerdense WWBers om volledig uit te stromen. Naast een toename van participatie en uitstroom zet de gemeente Woerden ook in op het arbeidsfit maken en behouden van WWBers. Zij beschouwd ook parttime werk als (gedeeltelijke) uitstroom uit de uitkering. Ook part time werk betekend immers een vermindering van de uitputting van het budget BUIG. De gemeente stuurt sinds 2012 bewust ook op part time uitstroom en tijdelijke uitstroom daar waar langdurige full time uitstroom (nog) niet mogelijk is. De inzet is het om vervolgens het part time urenaantal uit te breiden tot volledige uitstroom is bereikt. De arbeidsmarkt en de werkgevers vragen steeds meer om flexibiliteit en korte contracten. Voorbeelden zijn de Post, de schoonmaakbranche en catering. Een toename van de part time uitstroom is het gevolg van een adequate reactie op de vraag. 5. Evalueert haar re-integratie-instrumenten en haar beleid. Het re-integratiebeleid wordt in de vorm van individueel maatwerk (Klant in Beeld methodiek) uitgevoerd en wordt doorlopend bijgestuurd op basis van de resultaten. Elke 3 maanden wordt de voortgang van alle trajecten bekeken en zo nodig bijgesteld. het van belang is om de beleidsinhoudelijke evaluatie inzichtelijk te maken. In 2012 is nadrukkelijk geïnvesteerd in aanvullende scholing van de uitvoering en de werkgeversbenadering. 6. Baseert haar ontheffingen altijd op een onafhankelijk medisch en/of arbeidsdeskundig advies. Zij beschouwd het aantal ontheffingen op grond daarvan als adequaat. Zij ziet het relatief hoge aantal ontheffingen als indicator voor haar moeilijke bestand. De gemeente is het eens met de conclusie dat de uitvoering van de WWB door de gemeente Woerden over 2012 rechtmatig en is. Zij deelt echter niet de mening dat het budgettekort voor een deel veroorzaakt wordt door beleid en uitvoering dan wel het handelen van de gemeente. Onduidelijk is waarom bij de IAU aanvragen over 2010 en 2011 werd geconcludeerd dat het Woerdense beleid en de uitvoering het budgettekort niet veroorzaken en in 2012 deels wel. Zij is van mening dat ook in 2012 gesproken kan worden van een uitzonderlijke situatie op de arbeidsmarkt en dat de overschrijding van de risicodrempel van 110% van het toegekende budget niet het gevolg is van beleidskeuzen van, dan wel handelen door het college of de gemeenteraad. In afwachting van het besluit van de minister van Sociale Zaken over de IAU aanvraag 2012, met hoogachting,

Burgemeester en wethouders van Woerden,

Dr. G.W. Goedmakers CMC Secretaris

V.J.H. Molkenboer Burgemeester

2/2

-----Oorspronkelijk bericht----Van: Koster, Yolan Verzonden: do 14-11-2013 16:37 Onderwerp: Info uwv Aan: Anneke van der Giezen ; Dag Anneke Helaas ga ik je weer lastig vallen met een probleem over informatievoorziening door het UWV. Toen het UWV medio vorig jaar de stekker trok uit de werkpleinen zijn jullie ook gestopt met het leveren van informatie over de ontwikkelingen binnen het ww bestand in mijn gemeente in relatie tot het terecht komen in de wwb. Het gaat daarmee dus om mensen die in de eindfase zitten van de ww en daarmee in aanmerking dreigen te komen voor een wwb uitkering. Door mijn ambtenaren is op verschillende momenten geprobeerd toch deze info boven water te krijgen echter zonder resultaat. Onze contactpersonen waren 'verdwenen'. Afgezien dat het voor ons heel erg lastig is om tijdig de juiste maatregelen te nemen zodat we deze instroom van wwb kandidaten kunnen beheren dreigt nu ook een andere strop. Want SZW stelt nu dat we als gemeente meer hadden moeten doen om deze info uit jullie te peuren. Ik weet alleen niet hoe en wellicht dat jij mij kunt vertellen hoe ik daar wel aan kan komen. Overigens zijn we ook nog niet verder gekomen m.b.t. het verkrijgen van info over de plek waar onze inwoners werkloos zijn geworden. Maar daar blijf ik ook mee bezig. Ik ben benieuwd of je me kunt helpen en zie je reactie met veel belangstelling tegemoet. Lieve groet Yolan Met hartelijke groet, Yolan Koster-Dreese Wethouder te Woerden W: 0348428905 M: 0613987617 T: @Yokodre

Omslag rapportage A3 dubb._Opmaak 1 03-09-13 13:33 Pagina 1

BETER ZICHT OP WERKEN IN DE BIJSTAND EEN VERVOLGONDERZOEK OP HET FNV-ZWARTBOEK ‘WERKEN IN DE BIJSTAND’

www.fnv.nl

Augustus 2013

Rapportage werken met behoud en inhoud_Opmaak 1 03-09-13 13:31 Pagina 1

INHOUD SAMENVATTING, CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN

2

METHODE

8

I ONDERZOEK NAAR HET RE-INTEGRATIEBELEID

10

II ONDERZOEK ONDER BIJSTANDSGERECHTIGDEN

15

GEMEENTESCAN ALMELO

24

GEMEENTESCAN BEST

31

GEMEENTESCAN EMMEN

38

GEMEENTESCAN HALDERBERGE

44

GEMEENTESCAN SITTARD

51

GEMEENTESCAN STADSKANAAL

58

GEMEENTESCAN VLAGTWEDDE

66

GEMEENTESCAN VLISSINGEN, MIDDELBURG EN VEERE

72

BIJLAGE 1

79

DEELNEMENDE GEMEENTEN

BIJLAGE 2

80

AANTAL INGEVULDE VRAGENLIJSTEN NAAR GEMEENTE

1


SAMENVATTING, CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Naar aanleiding van het zwartboek ‘Werken in de bijstand’1 heeft de FNV begin 2013 de lokale FNV-groepen gevraagd om in hun gemeente te onderzoeken hoe het re-integratiebeleid vorm heeft gekregen en wat de ervaringen zijn van bijstandsgerechtigden die in een traject zitten waarin men moet werken met behoud van uitkering. 59 lokale groepen hebben hun medewerking toegezegd. Niet alle groepen hebben succes gehad. De opgehaalde gegevens over het beleid van gemeenten en de ervaringen van bijstandsgerechtigden, verschillen nogal per groep. Enkele groepen hebben, ondanks hun inzet, helemaal geen gegevens kunnen verzamelen. Niet alle gemeenten waren bereid mee te werken en de vrees voor sancties is onder bijstandsgerechtigden enorm. Er zijn 226 vragenlijsten van bijstandsgerechtigden in deze rapportage verwerkt uit bijna 70 gemeenten en 27 vragenlijsten die door gemeenten zijn ingevuld. Daarnaast zijn er gemeentescans gemaakt van gemeenten waarbij acht of meer bijstandsgerechtigden de vragenlijst hebben ingevuld.

TRAJECTEN WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING Gemeenten en bijstandsgerechtigden zijn op grond van de wet verplicht zich in te spannen voor het verkrijgen van algemeen geaccepteerde arbeid. De gemeente kan daarbij gebruikmaken van voorzieningen. Volgens de wet dienen deze voorzieningen maatwerk te zijn en afgestemd op de situatie van de betrokken bijstandsgerechtigde. Als het gaat over tegenprestatie of werken met behoud van uitkering, blijkt uit de wet en kamerstukken dat de werkzaamheden additioneel moeten zijn en niet mogen leiden tot verdringing. Eén van deze voorzieningen zijn trajecten waar men met behoud van uitkering werkt c.q. werkervaring, arbeidsritme en werknemersvaardigheden opdoet. Een specifieke vorm van trajecten met behoud van uitkering zijn de participatieplaatsen, waaraan ook specifieke wettelijke regels verbonden zijn. Daarnaast bestaat er de tegenprestatie, die niet gericht is op arbeidsinschakeling. Echter in de praktijk gebruiken meerdere gemeenten de tegenprestatie als term voor trajecten gericht op arbeidsinschakeling. Het onderzoek richt zich met name op de vraag of de trajecten inderdaad gericht zijn op arbeidsinschakeling, of er sprake is van maatwerk en verdringing. Tevens is gevraagd naar de tevredenheid van bijstandsgerechtigden over de trajecten.

SAMENVATTING EN CONCLUSIES GERICHTHEID OP ARBEIDSINSCHAKELING EN MAATWERK • Doelgroep Ruim veertig procent van de trajecten, werken met behoud van uitkering, richt zich op bijstandsgerechtigden die minder dan een jaar een uitkering ontvangen. Tweederde ontvangt korter dan twee jaar een bijstandsuitkering. Het merendeel ontvangt dus relatief kortdurend bijstand en blijkt grotendeels recente (jarenlange) werkervaring te hebben.

1

Werken in de bijstand, alles behalve gewoon goed werk. Ervaringen van bijstandsgerechtigden met de Wet werk en bijstand – rapportage meld-

punt FNV, december 2012.

2


Het is een groep die door de economische recessie aangewezen is op bijstand. Het is niet aannemelijk dat deze groep werknemersvaardigheden moet leren, of arbeidsritme moet opdoen. Wat deze groep nodig heeft, is een baan met loon. Voor een groot deel richten de trajecten waarin men werknemersvaardigheden moet leren en arbeidsritme moet opdoen zich dus op de onjuiste doelgroep. • Keuze in soort werk Uit onderzoek blijkt altijd dat motivatie één van de beste voorspellers is om aan het werk te komen. In die zin mag je verwachten dat gemeenten er alles aan doen om hierop in te spelen, maar dat blijkt niet uit het onderzoek. Van de bijstandsgerechtigden die met een eigen voorstel kwamen als alternatief voor de werkzaamheden die de gemeente bood, wordt slechts eenderde goedgekeurd. Er zijn meerdere gemeenten waarbij honderd procent van de alternatieven wordt afgewezen. Er is dus nauwelijks keuze uit werkzaamheden voor bijstandsgerechtigden. Dat komt de motivatie niet ten goede en daardoor ook niet de uitstroomkans. • Rekening houden met wensen, vooropleiding en vaardigheden Alle deskundigen zullen beamen dat de uitstroomkans groter is als er rekening wordt gehouden met de wensen, vooropleiding en vaardigheden. Slechts minder dan eenderde van de geënquêteerden zegt dat er rekening is gehouden met wensen (27%) of met vooropleiding en vaardigheden (21%). Een veelgenoemde reden is dat er geen interesse is in persoonlijke omstandigheden of dat er geen keuze is. Overigens blijkt uit de gemeentelijke enquête dat gemeenten zeggen wel rekening te houden met iemands mogelijkheden. • Persoonlijk trajectplan Bijna alle gemeenten geven aan dat iedereen een persoonlijk trajectplan heeft waarin de route beschreven is die moet leiden tot betaalde arbeid. Ruim de helft van de bijstandsgerechtigden zegt dat er geen trajectplan is en veertien procent weet het niet. Van degenen die aangeven dat er een trajectplan is (29%) kan slechts een enkeling aangeven wat daarin staat. Dat wil dus zeggen dat de meerderheid wel in een traject zit, maar niet weet wat men kan verwachten, waar men zelf op moet sturen of wat de gemeente met hen van plan is. • Begeleiding Wanneer bijstandsgerechtigden moeten leren werken, dan mag je verwachten dat daar begeleiding bij is. Uit de gemeentelijke vragenlijst blijkt dan ook dat het beleid is dat iedereen in principe een persoonlijke begeleider toegewezen krijgt. Uit de enquête onder bijstandsgerechtigden blijkt dat slechts eenderde aangeeft dat er begeleiding is bij het werk, waarbij meerderen de opmerking hebben geplaatst dat er eerder sprake is van toezicht. Bijna tweederde zegt geen begeleiding te krijgen, waarbij meerderen de opmerking plaatsen dat dat ook niet nodig is gezien de eenvoudige taken die verricht moeten worden. • Bijdrage van het traject aan kans op werk Trajecten worden door gemeenten ingezet om te komen tot arbeidsinschakeling. Slechts tien procent van de geënquêteerden denkt dat het traject bijdraagt aan kans op werk. Ruim de helft denkt dat dit niet het geval is en een kwart weet het niet of hoopt het. Er zijn geen gegevens over hoeveel trajecten inderdaad afgesloten worden omdat men aan het werk is. • Werk vinden Uit de gemeentelijke enquête blijkt dat bijna alle gemeenten aangeven dat solliciteren in werktijd mogelijk is. Uit de enquête onder bijstandsgerechtigden blijkt echter dat eenderde aangeeft geen tijd te krijgen tijdens ‘werktijd’ om te solliciteren, met als reden dat de gemeente meent dat men voldoende tijd heeft om dat in eigen tijd te doen.

3


De conclusie die uit het bovenstaande volgt, is dat de trajecten ruim onvoldoende gericht zijn op uitstroom naar betaalde arbeid en dat er ruim onvoldoende maatwerk geboden wordt. De doelgroep die met name in de trajecten terechtkomt, heeft veelal recente arbeidservaring en het opdoen van werknemersvaardigheden of arbeidsritme is onzinnig. Er is nauwelijks keuze in werkzaamheden, er wordt nauwelijks gekeken naar vooropleiding en vaardigheden, men weet niet of er een persoonlijk trajectplan is, men geeft aan dat er geen begeleiding is, er is geen tijd om te solliciteren noch is daar begeleiding bij. Overigens zijn de bevindingen het gemiddelde van veel gemeenten. De FNV is gemeenten tegengekomen, waar wel maatwerk geboden wordt en waar de trajecten wel op uitstroom gericht lijken te zijn. De FNV krijgt de indruk dat het adagium ‘beter iets dan niets doen’ zonder al te veel nadenken uitgevoerd wordt, waarbij gemeenten voorbijgaan aan het feit dat veel bijstandsgerechtigden zich suf solliciteren en allang een zinvolle dagbesteding hebben gevonden, bijvoorbeeld in vrijwilligerswerk. Ook krijgt de FNV de indruk dat er over het algemeen geen sprake is van leren werken, maar van gewoon productie leveren. In die zin zijn veel van de werkzaamheden uit de trajecten gewoon arbeid waar in het normale leven voor betaald wordt en waarvoor dan dus een arbeidsovereenkomst is.

VERDRINGING Het thema verdringing is al vele malen onderwerp van discussie geweest, nu en in het verleden. Het is een concept waar verschillend over gedacht wordt, veelal geleid door belangen. Voor de FNV liggen de grenzen scherp. Als de gemeente geen geld meer (over) heeft voor huishoudelijke taken die vallen binnen de WMO-zorg en deze vervolgens laat uitvoeren door bijstandsgerechtigden zonder loon, dan is er sprake van verdringing. Gemeenten waar dit voorkomt doen iets fundamenteel mis en breken werkgelegenheid af. Immers de bijstandsgerechtigde die zonder loon in het groen werkt, werkt mee aan het creëren van een slechtere werkgelegenheid en een vermindering van zijn uitstroomkans naar werk. Al die werkzaamheden die normaalgesproken door betaalde arbeidskrachten verricht worden en aan de arbeidsmarkt onttrokken worden voor trajecten waarin zonder scholing of opleiding productie moet worden geleverd, noemt de FNV verdringing en zijn naar haar mening contra-legem (tegen de wet in). Uit de gemeentelijke beleidsenquête blijkt dat geen enkele gemeente zegt dat de werkzaamheden voorheen door betaalde krachten werden uitgevoerd. Dat is ongeloofwaardig, want bijna de helft van de bijstandsgerechtigden laat weten dat dit wel het geval is en daarbij worden veel concrete voorbeelden gegeven. Naast deze voorbeelden heeft de FNV ook meerdere concrete bewijzen dat instanties en gemeenten met bijstandsgerechtigden direct de concurrentie aangaan met bijvoorbeeld verhuizers, fietsenmakers, schilders, postbezorgers en schoonmakers.

DE MENING EN TEVREDENHEID VAN DE BIJSTANDSGERECHTIGDEN Wat vinden bijstandsgerechtigden van werken met behoud van uitkering? Meer dan driekwart van de respondenten vindt het leveren van een tegenprestatie een goede zaak. De meesten verbinden daar wel voorwaarden aan; zo vindt men dat er meer rekening gehouden moet worden met de persoon en dat eigen inbreng wenselijk is; dat het werk perspectief moet bieden of men wil er financieel op vooruit gaan. Het idee van werken voor je uitkering, heeft dus ook bij de bijstandsgerechtigden postgevat. Er is ook gevraagd wat men vindt van het soort werk dat men doet. Gemiddeld beoordeelt men dat neutraal. De laagste score (op de items die tevredenheid meten) is voor de begeleiding (tussen slecht en neutraal) en de bejegening (net onder het niveau van neutraal).

4


Zoals eerder gesteld zijn dit gemiddelden. Uit de analyse per gemeente blijken er gemeenten die op vier van de vijf scores tussen ‘heel slecht’ en ‘slecht’ scoren. ‘Contact met collega’s’ scoort overigens bij alle gemeenten goed. Geconcludeerd kan worden dat bijstandsgerechtigden in principe welwillend staan tegenover een tegenprestatie, maar de tegenprestatie moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen.

VOORLICHTING / COMMUNICATIE Op meerdere vragen blijkt dat de bijstandsgerechtigden slecht op de hoogte waren (gebracht) over hun situatie. Zo wist eenderde niet wat er met hen zou gebeuren na afloop van het traject. Er waren zelfs mensen die zich ongerust maakten omdat men dacht dat dan de uitkering zou stoppen. Uit de beleidsenquête blijkt echter dat de meeste gemeenten het traject voortzetten (al dan niet in andere vorm), waarbij sommige gemeenten zeggen door te gaan totdat iemand werk heeft gevonden. Ruim meer dan de helft van de bijstandsgerechtigden zegt geen trajectplan te hebben of weet het niet, terwijl die er volgens de gemeenten wel is. Van degenen die weten dat er wel een trajectplan is, kent het merendeel niet de inhoud ervan. Ook weet men vaak niet hoe lang het traject duurt, wat men van de gemeente kan verwachten. In ieder geval is de communicatie hierover onvoldoende. Overigens wist bijna iedereen dat niet meewerken gevolgen kan hebben voor de uitkering. Die boodschap is wel goed overgekomen. Conclusie is dat gemeenten betere voorlichting moeten geven over meerdere aspecten van de uitvoering.

EINDCONCLUSIE Het beleid van gemeenten is onderling redelijk eenduidig. De uitkomsten uit de enquête onder bijstandsgerechtigden laten zien dat de uitvoeringspraktijk fors afwijkt van het (papieren) beleid. Er is in de praktijk nauwelijks maatwerk en trajecten zijn niet gericht op uitstroom. Daarnaast is er vaak sprake van verdringing op de arbeidsmarkt. De verschillen in de uitvoeringspraktijken tussen gemeenten zijn groot. Er zijn gemeenten die op bijna alle items in de ogen van de bijstandsgerechtigden slecht scoren (maatwerk, tevredenheid, eigen inbreng etc.) en er zijn gemeenten die dit veel beter doen. Dat is, ons inziens, geen kwestie van geld maar van psychologie. De slechte bejegening die uit het eerdere zwartboek ‘Werken in de bijstand’ naar voren kwam, komt in de enquête minder naar voren.

AANBEVELINGEN • Beloning van werk Trajecten zonder loon waar productie geleverd wordt zonder dat er sprake is van een leertraject (die al dan niet leiden naar een certificaat of diploma) moeten stoppen. Werk hoort beloond te worden. Het werk dat bijstandsgerechtigden uitvoeren vertoont alle kenmerken van een normale arbeidsovereenkomst met uitzondering van het kenmerk loon. Immers er is sprake van een gezagsverhouding, men moet aanwijzingen van de werkgever opvolgen (anders volgt er een sanctie); en men moet een persoonlijke prestatie verrichten. • Vergoeding van de kosten Uit de enquête blijkt dat het regelmatig voorkomt dat bijstandsgerechtigden de kosten die men maakt om te gaan werken zonder loon (bijvoorbeeld reiskosten, kosten voor kinderopvang) niet vergoed krijgt, waardoor financiële problemen toenemen. Deze praktijk is onacceptabel; kosten die men maakt dienen vergoed te worden.

5


• Wettelijke regels Een aantal begrippen uit de WWB dient nader ingekaderd te worden, bijvoorbeeld wat is ‘beperkt in omvang en tijd’ in de tegenprestatie, hoe wordt ‘additioneel’ gedefinieerd, hoelang kan werken met behoud van uitkering, etc. Het is niet goed dat de landelijke politiek hierover geen uitspraken durft te doen en dit overlaat aan rechters. • Concrete re-integratieverordeningen Zolang de landelijke politiek geen invulling geeft aan de tegenprestatie, verdringing, acceptabele duur van werken zonder loon etc., dan dient de gemeentelijke re-integratieverordening uitkomst te bieden. De huidige re-integratieverordeningen kenmerken zich door ‘kan’-bepalingen en zetten de deur open naar willekeur. Bovendien kan er geen sprake zijn van een goede controle door de gemeenteraden als verordeningen ‘leeg’ zijn. • Voor beroep vatbare beschikkingen Het blijkt dat bijstandsgerechtigden vaak niet weten of men een beschikking heeft gekregen, omdat dit bijvoorbeeld niet op een uitnodiging staat voor een trajectdeelname. Bovendien staat vaak niet vermeld dat men in bezwaar en beroep kan gaan. De FNV vindt dit een slechte zaak en stelt dat gemeenten duidelijk dienen aan te geven wanneer een beschikking wordt afgegeven en dat daartegen bezwaar en beroep kan worden aangetekend. • Toets op verdringing Wat additioneel is of niet, is naar de mening van de FNV niet een gemeentelijke verantwoordelijkheid. Maar zolang er niets landelijks op dit punt is geregeld, adviseert de FNV dat gemeenten transparante criteria hanteren om te beoordelen of de werkzaamheden al dan niet additioneel zijn. • Gelegenheid werk te zoeken Mensen die vanuit de WW of als ex-ZZP-er bijstand aanvragen, worden regelmatig voordat de uitkering toegekend is, naar een traject werken met behoud van uitkering gestuurd. Het dringend advies van de FNV is om aanvragers van bijstand enkele maanden de tijd te geven om passend werk te vinden volgens de bijstandsdefinitie (elk werk is passend) en ga dan pas over naar een kansrijk traject. • Ruimte voor eigen inbreng Eigen verantwoordelijkheid is het nieuwe adagium. Indien er serieus sprake is van eigen verantwoordelijkheid, dan zou er meer ruimte moeten zijn voor een eigen inbreng. Zo zouden alle bijstandsgerechtigden die opgeroepen worden voor een traject, de mogelijkheid moeten worden geboden om gedurende een aantal weken met een eigen invulling te komen als alternatief voor de werkzaamheden van de gemeente. • Meer maatwerk Naast eigen inbreng in het traject, is het noodzakelijk dat er veel meer dan nu rekening gehouden wordt met de vaardigheden, de opleiding en wensen van betrokkenen. Door hierbij aan te sluiten, zal men positief gemotiveerd worden om naar werk te zoeken en is de kans op werk ook groter. Bovendien schrijft de wet dit ook voor. • Scholing Veel bijstandsgerechtigden denken dat door gerichte scholing (in brede zin) de kans op werk toeneemt. In de praktijk blijkt echter, dat er nauwelijks scholing ingezet wordt met als reden onvoldoende budget. Maar ook trajecten kosten geld, verspild geld wanneer het niet tot uitstroom naar werk leidt. Een betere afweging zal de kans op werk doen toenemen.

6


• Onaankelijk onderzoek Naast de wenselijkheid van een landelijk onderzoek door de Inspectie SZW, is het zeer wenselijk volgens de FNV dat elke gemeente laat onderzoeken hoe de uitvoeringspraktijk is, of die effectief is en hoe de bijstandsgerechtigden dit ervaren. Een belangrijk punt van aandacht hierbij is dat de bijstandsgerechtigden er van overtuigd moeten zijn, dat zij hun ervaringen veilig kunnen geven. De angst voor repercussies van de gemeente is groot. • Veilig meldpunt voor klachten In de enquête van de bijstandsgerechtigden is niet gevraagd waar men met klachten terecht kan. In de beleidsenquête is daar wel naar gevraagd. Het viel op dat er wel vaak een klachtenprocedure is, maar de klachten worden behandeld door het hoofd sociale dienst, een teamleider of B&W. Volgens de FNV is het noodzakelijk dat er een echt onaankelijke klachtencommissie is waar mensen veilig hun klachten kunnen indienen.

7


METHODE GEGEVENSVERZAMELING Het onderzoek kent twee onderdelen. Het eerste onderdeel bestaat uit het inventariseren van het gemeentelijk re-integratiebeleid. Het tweede gedeelte bestaat uit het verzamelen van reacties en ervaringen van cliënten die met behoud van uitkering in de bijstand werken. Het onderzoek is uitgevoerd door 59 FNV lokale groepen en vertegenwoordigers in cliëntenraden. In de periode van december 2012 tot en met april 2013 hebben zij gemeenten benaderd voor hun medewerking en verschillende strategieën uitgezet om bijstandsgerechtigden te kunnen benaderen. Veelal is er een oproep geplaatst op de lokale site of via lokale en regionale media. Enkele groepen hebben ook ‘gepost’ voor de ingang van werkplekken, zoals een SW-bedrijf, waar bijstandsgerechtigden met behoud van uitkering werken. Eén lokale groep heeft, met medewerking van de gemeente, een aantal dagen geënquêteerd op het werkplein van de gemeente Almelo. Voor de gegevensverzameling is gebruik gemaakt van het onderzoeksprogramma Survey Monkey.

DEELNEMENDE BIJSTANDSGERECHTIGDEN Niet alle ingevulde vragenlijsten door bijstandsgerechtigden waren bruikbaar voor het onderzoek, omdat een groot aantal benodigde gegevens ontbrak. Deze vragenlijsten (37) zijn niet in het onderzoek meegenomen.

DEELNEMENDE GEMEENTEN De meeste vragenlijsten zijn door de gemeenten zelf ingevuld, via een link naar Survey Monkey. In enkele gevallen hebben lokale groepen, na een gesprek met de gemeente, de vragenlijst ingevuld. Een aantal ingevulde vragenlijsten (2) was niet bruikbaar voor het onderzoek, omdat gegevens onvolledig waren. Deze gegevens zijn dus ook niet meegenomen in het onderzoek. De ingevulde vragenlijst van de gemeente Dantumadeel is beperkt in dit onderzoek meegenomen, omdat alleen het onderdeel Participatieplaatsen door de gemeente is ingevuld. Voor het onderdeel Participatieplaatsen komt het totaal aantal deelnemende gemeenten op 27, voor de overige onderdelen van het gemeentelijk onderzoek op 26. In totaal zijn er verwerkt: • 226 vragenlijsten, ingevuld door bijstandsgerechtigden •

27 vragenlijsten, ingevuld door gemeenten.

In de bijlagen zijn overzichten opgenomen van de deelnemende gemeenten en de gemeenten waar bijstandsgerechtigden met behoud van uitkering werken.

AFZONDERLIJKE REACTIES Daarnaast heeft de FNV ruim dertig aanvullende verhalen van bijstandsgerechtigden per mail ontvangen. Ook hebben bijstandsgerechtigden, gedurende het onderzoekstraject, wekelijks telefonisch contact gezocht met medewerkers van de FNV. Tenslotte hebben veel mensen gereageerd op de FNV Facebookpagina (www.facebook.com/vakcentralefnv). Bijstandsgerechtigden hebben veel behoefte om, naast dit onderzoek, te vertellen over hun persoonlijke situatie. Naast de verhalen uit het FNV Zwartboek, vormde dit de aanleiding van de FNV om in een enkel geval de Inspectie SZW in te schakelen.

8


AANLEIDING VAN HET ONDERZOEK Het FNV zwartboek ‘Werken in de Bijstand, alles behalve gewoon goed werk’ van december 2012 riep de vraag op of het werkelijk zo slecht gesteld was met de uitvoeringspraktijk van gemeenten. Het zwartboek was opgesteld naar aanleiding van een door de FNV geopend meldpunt in de zomer van 2012, waarin bijstandsgerechtigden naar hun ervaringen werd gevraagd. Hieruit kwam het beeld naar voren van een slechte bejegening, slechte arbeidsomstandigheden, verdringing op de arbeidsmarkt, gebrek aan maatwerk en trajecten die niet naar betaald werk leidden. De FNV heeft daarop besloten nader onderzoek uit te voeren naar de vraag hoe gemeenten het re-integratiebeleid hebben vormgegeven, hun re-integratietaak uitvoeren en daarbij de FNV lokaalgroepen inschakelen. In deze rapportage volgt in het eerste gedeelte de uitkomst van het onderzoek naar het gemeentelijk re-integratiebeleid. In het tweede gedeelte wordt de uitkomst van het cliëntenonderzoek besproken. In het derde gedeelte volgen de gemeentescans van gemeenten waarbij acht of meer bijstandsgerechtigden de vragenlijst hebben ingevuld.

9


I ONDERZOEK NAAR HET RE-INTEGRATIEBELEID PARTICIPATIEPLAATSEN Iets minder dan de helft (13) van de gemeenten heeft participatieplaatsen ingevoerd. De meeste gemeenten (14) hebben geen participatieplaatsen. Van de gemeenten met participatieplaatsen hebben negen gemeenten het aantal plaatsen opgegeven; gemiddeld zijn er 380 participatieplaatsen per gemeente in 2012 en 447 in 2013. Eén gemeente merkt op dat alle bijstandsgerechtigden met een uitkeringstoekenning een participatieplaats krijgen. Gemiddeld bedraagt de premie € 310 per jaar in 2012 en in 2013 € 300 per jaar. Eén gemeente merkt op dat de duur van participatieplaatsen te lang is en dat men daarom niet voor deze mogelijkheid heeft gekozen.

TEGENPRESTATIE De tegenprestatie is in 2012 in de bijstandswet opgenomen om gemeenten de mogelijkheid te geven mensen te vragen om iets terug te doen voor hun uitkering. De tegenprestatie is niet bedoeld om de kans op werk toe te laten nemen. Van de 27 gemeenten geven vier gemeenten aan de tegenprestatie te hebben ingevoerd; negentien gemeenten hebben dit niet gedaan en vier gemeenten zeggen de tegenprestatie te gaan invoeren, waarbij één gemeente aangeeft dat de tegenprestatie geen verplichtend karakter krijgt. Op de vraag naar het soort werkzaamheden volgen weinig concrete antwoorden: vrijwilligerswerk, algemeen maatschappelijke activiteiten met additioneel karakter, werkzaamheden met een maatschappelijk nut. Maar ook noemt een gemeente: additionele werkzaamheden in het groen, demontage-, wasserij- en schoonmaakwerkzaamheden. De tegenprestatie blijkt volgens zes gemeenten voor verschillende groepen te (gaan) gelden. Uit de antwoorden blijkt dat enkele gemeenten de tegenprestatie wel inzetten om de kans op betaalde arbeid te vergroten. Doelgroep voor de tegenprestatie

Aantal gemeenten

• Bijstandsgerechtigden die (tijdelijk) vrijgesteld zijn

1

• Bijstandsgerechtigden die niet (tijdelijk) vrijgesteld zijn

2

• Alle bijstandsgerechtigden

3

De duur van de tegenprestatie is bij één gemeente één maand; bij drie gemeenten tussen drie en zes maanden en bij één gemeente langer dan zes maanden. Het aantal uren per week ligt tussen 17 en 32 uur. Opmerkingen bij dit onderdeel: • Er wordt geen tegenprestatie ingevoerd omdat er betere manieren zijn om mensen aan het werk te helpen. • Het budget is nodig voor participatietrajecten. Er is daardoor onvoldoende budget voor de uitvoering van de tegenprestatie.

10


TRAJECTEN WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING Alle 26 gemeenten hebben trajecten waar met behoud van uitkering gewerkt wordt. Eén gemeente geeft aan dat deze trajecten alleen zijn voor arbeidsgewenning. De uitgevoerde werkzaamheden zijn divers bij zowel profit als non-profit bedrijven. Gemeenten is gevraagd wie in aanmerking komen voor werken met behoud van uitkering en hoe de selectie plaats vindt. Doelgroep werken met behoud van uitkering

Aantal gemeenten

- Bijstandsgerechtigden met arbeidsverplichting

8

- Bijstandsgerechtigden met voldoende gezondheid

3

- Bijstandsgerechtigden met afstand op de arbeidsmarkt

7

- Bijstandsgerechtigden langer dan half jaar werkloos

1

Wijze van selectie voor het traject - Gesprek klantmanager/werkcoach van gemeente

Aantal gemeenten 16

- Gesprek re-integratiebedrijf

1

- Gesprek klantmanager en re-integratiebedrijf

4

- Test

2

- Anders

3

In een traject ‘werken met behoud van uitkering’ werken bijstandsgerechtigden gemiddeld 25 uur per week volgens 19 gemeenten (range van 12 tot 32 uur). Veel gemeenten geven in de toelichting aan dat het aantal uren aankelijk is van iemands persoonlijke situatie. Gemiddeld duurt een traject acht maanden (21 gemeenten). De langere trajecten zijn vaak inclusief drie maanden in een trainings- en diagnosecentrum. De meeste gemeenten voeren de trajecten zelf uit. Duur van het traject

Aantal gemeenten

- t/m 3 maanden

7

- 6 maanden

6

- 8 maanden

1

- 12 maanden

4

- 24 maanden

2

Uitvoering van het traject

Aantal gemeenten

- Gemeente

10

- SW-bedrijf

2

- Gemeente en SW-bedrijf

6

- Gemeente en re-integratiebedrijf

3

- Leerwerkbedrijf

2

- Gemeente, SW-bedrijf en re-integratiebedrijf

2

11


Er is gevraagd op welke wijze het traject bijdraagt aan de kans op werk. De antwoorden zijn min of meer in drie categorieën in te delen: • Opdoen van arbeidsritme, werkervaring, werknemersvaardigheden. Bijna alle gemeenten benoemen dit aspect. • Circa zeven gemeenten noemen expliciet een meer educatief element: vorming, opleiding, scholing, vaktechnische vaardigheden e.d. • Enkele gemeenten geven aan dat een traject uitgevoerd wordt bij een reguliere werkgever waardoor de stap naar regulier werk klein is. Enkele gemeenten (vier) verstrekken bijstandsgerechtigden een bonus voor het werken. Eén gemeente geeft aan dat dat niet het geval is omdat er een arbeidsovereenkomst is na twee maanden werken met behoud van uitkering. Op de vraag wat de hoogte van de bonus is, zijn de volgende antwoorden gegeven: - Reiskosten, vrijwilligerspremie en werkaanvaardingspremie van € 1.500 - Individueel bepaald - € 300 eenmalig of vrijwilligerspremie - € 80 per maand en aanvulling aankelijk van de loonwaarde. Er is gevraagd of gemeenten een inleenvergoeding vragen voor verrichte werkzaamheden van bijstandsgerechtigden. Inleenvergoeding

Aantal gemeenten

• Ja

3

• Nee

16

• In sommige gevallen

5

• Anders:

2

– alleen bij participatieplaatsen – tegenprestatie van werkgever is dat hij de scholing betaalt en een baanintentie afgeeft Op de vraag wat er gebeurt als het traject is afgelopen, blijkt dat het merendeel van de gemeenten het traject voortzet, al dan niet in andere vorm. Voor de meeste gemeenten is het belangrijk dat bijstandsgerechtigden actief blijven. Na afloop van het traject - Niets, men blijft in de uitkering - Een alternatief traject

Aantal gemeenten 8 12

- Standaardtraject (papier prikken, schoonmaken)

2

- Vervolg van het traject

4

AAN HET WERK KOMEN Alle gemeenten op één na geven aan dat bijstandsgerechtigden de mogelijkheid hebben om tijdens de werktijd te kunnen solliciteren. De gemeente krijgt op verschillende manieren inzicht in wat nodig is om een bijstandsgerechtigde aan het werk te krijgen. De meeste gemeenten geven aan dat dit een combinatie is van gesprekken met de bijstandsgerechtigde waarbij ervaringen geëvalueerd worden. Vijf gemeenten geven aan dat screeningsinstrumenten gebruikt worden en vijf gemeenten geven aan dat de werkgeverskant ook een rol speelt (arbeidsmarktinformatie, feedback van werkgevers, contact met de arbeidsmarkt).

12


MAATWERK Van de 26 gemeenten geven 23 aan dat er een persoonlijk plan van aanpak is waarin de route naar werk is beschreven. De overige drie gemeenten antwoorden dat er een voorzieningenplan is; dat er nog niet voor iedereen een plan is en dat er voor klanten met een SW-indicatie een IOP (individueel ontwikkelingsplan) is. Er is gevraagd hoe gemeenten invulling geven aan het maatwerk. Invulling van maatwerk

Aantal gemeenten

- Individuele trajecten

15

- Begeleidings- en voortgangsgesprekken

6

- Vaste begeleider

4

- N.v.t.

1

Overigens geven alle 26 gemeenten aan dat elke bijstandsgerechtigde een persoonlijke begeleider krijgt toegewezen. Deze begeleider voert de regie over het traject, doet de voortgangsgesprekken, coacht etc. Scholing hoort bij alle 26 gemeenten tot de mogelijkheid. Vier gemeenten hebben deze vraag ingekaderd door te stellen dat: - Scholing alleen mogelijk is om afstand tot de arbeidsmarkt te overbruggen; - Mogelijkheden beperkt zijn; - Scholing alleen ingezet wordt als er een baangarantie is; - Scholing alleen ingezet wordt als daarmee de kans op werk sterk toeneemt.

VERDRINGING Volgens bijna alle gemeenten werden de werkzaamheden uit de trajecten werken met behoud van uitkering voorheen door niemand uitgevoerd. Eén gemeente zegt dat de effecten van verdringing niet in beeld zijn en een andere gemeente zegt dat de werkzaamheden ook door SW-medewerkers uitgevoerd worden. Om verdringing te voorkomen zeggen 24 gemeenten dat men daar alert op is, of toetst dat dat niet gebeurt; twee gemeenten geven aan niets te doen. Opvallende antwoorden: - Vastleggen in inkoopcontracten dat het om additionele plaatsen gaat. - Alleen maatschappelijk nuttige taken komen in aanmerking. Gemeente wacht op betere invulling door de landelijke politiek. - Werken met behoud van uitkering niet langer dan één maand, dan arbeidsovereenkomst. - Gemeente wil hierover afspraken gaan maken met de OR-en van bedrijven. - In de verordening is vastgelegd dat verdringing niet mag.

BEJEGENING Alle gemeenten geven aan aandacht te hebben voor de bejegening. Er is gevraagd naar de manier waarop dat gestalte krijgt en op welke wijze bijstandsgerechtigden hun klachten kunnen bespreken binnen de gemeente. Aandacht voor bejegening

Aantal gemeenten

- Er is een klachtenprocedure

10

- Instructie, training klantmanagers

9

- Goede voorlichting

2

- Klacht in gesprek behandelen

2

- Combinatie (klachtenprocedure, voorlichting en instructie klantmanagers)

1

- Klachtenprocedure en cliëntenparticipatie

2

13


Klachten behandeling - Er is een klachtencommissie of klachtenfunctionaris

Aantal gemeenten 16

- Hoofd SZW

5

- B&W

2

- Klachtencommissie en hoofd SZW

2

- Klachtencommissie en cliëntenraad

1

Het merendeel van de gemeenten (negentien gemeenten) geeft aan dat de tevredenheid van bijstandsgerechtigden gemonitord wordt; twee gemeenten doen dat niet en vijf gemeenten geven aan dat men dat gedaan heeft of zijn van plan dat te gaan doen, of dat dit onderdeel is van de evaluatie van het traject.

14


II ONDERZOEK ONDER BIJSTANDSGERECHTIGDEN ALGEMEEN Ruim veertig procent van de personen die gaan werken met behoud van uitkering blijkt nog geen jaar bijstand te ontvangen. Blijkbaar richt het werken met behoud van uitkering zich het meest op mensen die recent de bijstand zijn ingekomen en niet op het ‘granieten’ bestand. Dat is opmerkelijk, want mensen die recent de bijstand in zijn gekomen, hebben over het algemeen werkervaring, met uitzondering van schoolverlaters en vrouwen die recent na een scheiding in de bijstand komen. Dat blijkt ongeveer tien procent van de respondenten te zijn. Hoe langt ontvangt u een bijstandsuitkering? Antwoordopties

Percentage reacties

Aantal reacties

9%

20

3 maanden tot 1 jaar

33%

76

1 tot 2 jaar

25%

55

2 tot 5 jaar

0 t/m 3 maanden

20%

46

Langer dan 5 jaar

9%

21

Uitkering gestopt of aanvraag loopt

4%

8

Beantwoorde vraag

206

Overgeslagen vraag

20

Het merendeel geeft aan meerdere jaren werkervaring te hebben; tien procent heeft geen werkervaring waarvan de helft schoolverlater is. Vijf procent van degenen met werkervaring is ZZP-er geweest.

WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING • Lengte en duur Gemiddeld werkt men op het moment van de enquête bijna negen maanden met behoud van uitkering. De meest voorkomende duur dat men werkzaam is met behoud van uitkering is drie maanden. Er zijn ook meerdere meldingen van meer dan vier jaar. De gemiddeld werkweek bedraagt 27 uur en het meest voorkomend is 32 uur per week. Gemiddeld is de lengte van een traject werken met behoud van uitkering bijna twaalf maanden. Het meest voorkomende antwoord is drie maanden. De reden hiervan is waarschijnlijk dat meerdere gemeenten – zo blijkt uit de antwoorden – trajecten kennen waarvan het eerste deel bestaat uit een diagnosefase van drie maanden. Uit de enquêtes blijkt tevens dat redelijk veel bijstandsgerechtigden niet weten wat er na deze fase gaat gebeuren. In de praktijk wordt deze fase gevolgd door het daadwerkelijk starten met werken in een bepaalde sector (bijvoorbeeld groenvoorziening, administratie e.d.) waardoor de totale lengte van het traject verder zal oplopen.

15


Hoe langt werkt u al met behoud van uitkering? Antwoordopties

Percentage reacties

Aantal reacties

0 t/m 3 maanden

34%

71

4 t/m 6 maanden

30%

62

7 t/m 12 maanden

17%

36

13 t/m 24 maanden

8%

17

10%

20

Percentage reacties

Aantal reacties

>24 maanden Beantwoorde vraag

206

Overgeslagen vraag

20

Hoeveel uur per week werkt u met behoud van uitkering? Antwoordopties 0 t/m 10 uur

4%

8

11 t/m 20 uur

29%

59

21 t/m 30 uur

15%

31

> 30 uur

53%

109

Beantwoorde vraag

207

Overgeslagen vraag

19

• Soort werk Het blijkt dat de meeste trajecten ‘werken met behoud van uitkering’ zich afspelen in de gemeentelijke sfeer. Productiewerk wordt vaak verricht in een sociale werkvoorzieningsbedrijf. Schoonmaak betreft tevens schoonmaak in de openbare buitenruimte (ruimen van zwerfafval e.d.). ‘Werkzaamheden voor gemeenten’ is meestal gescoord wanneer er sprake is van meerdere soorten werkzaamheden die iemand voor de gemeente verricht, zoals groenvoorziening, administratie, schoonmaak. Wat voor soort werk doet u? Meerdere antwoorden zijn mogelijk Antwoordopties

Percentage reacties

Aantal reacties

22%

60

Groenvoorziening

7%

18

Administratief werk

9%

25

Zorg

6%

16

Werkzaamheden voor de gemeente

7%

19

Bij een koeriersbedrijf/post

2%

6

Schoonmaak

8%

22

Kringloop

5%

15

34%

92

Productiewerk

Anders Aantal reacties

273

Beantwoorde vraag

214

Overgeslagen vraag

12

16


• Bijdrage van het traject op werk Slechts tien procent van de respondenten is van mening dat het traject de kans op werk vergroot, terwijl ruim vijftig procent denkt dat dit niet het geval is. Meerderen hebben een opmerking geplaatst dat het werk totaal niet aansluit bij opleiding, interesse, vaardigheden en capaciteiten. Vooral over het (lage) niveau van het werk wordt kritiek geuit. Een verklaring vanuit de gemeenten voor het lage niveau is dat het traject gericht is op het opdoen van arbeidsritme. Voor degenen die nog recent gewerkt hebben, vormt dit echter geen argument. Denkt u dat u door deze werkzaamheden meer kans heeft op gewoon werk? Antwoordopties

Percentage reacties

Aantal reacties

10%

20

Ja Nee

54%

115

Misschien

19%

40

Weet niet

6%

12

11%

24

Anders Beantwoorde vraag

211

Overgeslagen vraag

15

• Mening over het ‘werk’ Wat vinden de mensen die moeten werken met behoud van uitkering van het werk en wat daar mee samenhangt? Het soort werk vindt men gemiddeld niet slecht maar ook niet goed. Dat is opvallend gezien het feit dat het werkzaamheden betreft die men verplicht moet doen. Ruim de helft van de mensen heeft andere werkzaamheden voorgesteld maar die werden niet gehonoreerd door de gemeente (zie verderop). Het contact met collega’s scoort het beste. De begeleiding die men krijgt van de gemeente of de uitvoerende instantie scoort het slechtst. Er is niet apart gevraagd of de begeleiding vanuit de gemeente of een andere uitvoerder gegeven werd. Vaak zijn dit verschillende personen. De bejegening van de begeleiders of leidinggevende scoort net onder het gemiddelde. Wat vindt u? Antwoordopties

Heel slecht

Slecht

Niet slecht en

Goed

Heel goed

N.v.t. Gemiddeld

ook niet goed Ik vind het soort werk dat ik doe:

39

30

49

62

16

13

2,9

Mijn contact met mijn collega's is:

10

15

27

96

49

12

3,8

Ik vind de begeleiding die ik krijg:

51

52

44

33

14

15

2,5

Ik vind de arbeidsomstandigheden:

29

41

58

54

18

11

3,0

42

39

33

63

15

17

2,8

Ik vind de bejegening van de begeleiders of leidinggevenden: Beantwoorde vraag

211

Overgeslagen vraag

15

• Medewerking aan het traject Er is gevraagd wat er gebeurt als men niet meewerkt aan het traject werken met behoud van uitkering. Bijna iedereen is ervan doordrongen dat dit gevolgen heeft voor de uitkering. Een enkeling heeft te maken gehad met een korting.

17


Wat gebeurt er als u niet mee (wilt) werken? Antwoordopties

Percentage reacties

Aantal reacties

Gekort op de uitkering

42%

88

Uitkering stopgezet

22%

46

Eerst korting, dan stopzetting

19%

40

Geen idee

9%

20

Niets of n.v.t.

4%

9

Anders

4%

9

Beantwoorde vraag

212

Overgeslagen vraag

14

• Na afloop van het traject Omdat een traject een einde heeft, is gevraagd of men weet wat er na afloop van het traject gebeurt wanneer het traject niet eindigt met een dienstverband. Eenderde van de respondenten heeft geen idee wat er gaat gebeuren en ruim eenderde denkt dat er een nieuw traject komt of dat het traject verlengd wordt. De meesten die ‘anders’ hebben ingevuld, geven aan dat er geen traject is. Als uw traject is afgelopen en u heeft nog steeds geen werk, wat gebeurt er dan? Antwoordopties

Percentage reacties

Aantal reacties

18%

35

5%

9

Traject wordt vervolgd

14%

27

Nieuw traject

23%

44

Weet niet

33%

64

8%

16

Thuis zitten met uitkering Thuis zitten zonder uitkering


195

Overgeslagen vraag

31

MAATWERK • Trajectplan Op de vraag of men een persoonlijk trajectplan heeft, antwoordt bijna eenderde met ja (61 personen). De volgende vraag betrof de inhoud van dit plan. De helft van de mensen die de vraag positief hebben beantwoord beschrijft de activiteiten die men op dat moment uitvoert als inhoud van het trajectplan. Slechts negen mensen beschrijven een daadwerkelijk plan (met activiteiten en een einddoel). De overigen melden dat ze geen idee hebben of beschrijven een doel: opstap naar betaalde arbeid. Of er nu daadwerkelijk wel of geen plan is, is niet duidelijk. Wel dat men dus over het algemeen het plan niet kent.

18


Heeft u een persoonlijk trajectplan? Antwoordopties

Percentage reacties

Aantal reacties

Ja

29%

61

Nee

53%

113

Weet niet

14%

30

4%

8


212

Overgeslagen vraag

14

• Rekening met wensen, opleiding en vaardigheden Meer dan de helft van de respondenten geeft aan dat er geen rekening is gehouden met hun wensen ten aanzien van het werk. Het gaat dan niet alleen over het soort werk, maar ook over werktijden, thuissituatie en gezondheid. Van de 57 personen die aangeven dat er wel rekening wordt gehouden met de wensen, vullen tien personen aan dat dat wel een beetje zo is, of gedeeltelijk. Heeft u de indruk dat er rekening wordt gehouden met uw wensen ten aanzien van werk? Antwoordopties

Percentage reacties

Aantal reacties

Ja

27%

57

Nee

60%

125

Weet niet

9%

19

Anders

4%

9

Beantwoorde vraag

210

Overgeslagen vraag

16

Op de vraag op welke wijze er dan rekening wordt gehouden met eigen wensen zijn 47 reacties gekomen. Aantal reacties • Er wordt rekening gehouden met fysieke beperkingen

7

• Er wordt rekening gehouden met thuissituatie

5

• Er wordt rekening gehouden met voorkeur

19

• Geen relevant antwoord

16

Er is ook gevraagd waarom men denkt dat de gemeente geen rekening houdt met eigen wensen ten aanzien van het werk. Er zijn 123 reacties. Aantal reacties • De gemeente is de baas

29

• Geen interesse, gemeente luistert niet

38

• Al het werk is passend

12

• Er is geen ander werk

12

• Wel beloofd, maar niet nagekomen • Anders

4 28

Een veel gehoorde klacht op deze vraag is dat de gemeente geen interesse toont in de persoonlijke omstandigheden en geen rekening houdt met de gezondheid, thuissituatie of leeftijd. Of dat de gemeente afspraken heeft met een bedrijf en verplicht is om mensen te leveren.

19


Heeft u de indruk dat er rekening wordt gehouden met uw vooropleiding en vaardigheden? Antwoordopties

Percentage reacties

Aantal reacties

Ja

21%

43

Nee

68%

142

Weet niet

10%

21

1%

2


208

Overgeslagen vraag

18

• Eigen initiatief Er is gevraagd of respondenten een voorstel hebben gedaan aan de gemeente als invulling van het traject naar werk. Ruim de helft zegt dat gedaan te hebben (54%); eenderde heeft dat niet gedaan. Aan de mensen die hebben aangegeven dat men met een eigen voorstel is gekomen, is gevraagd hoe de gemeente reageerde op hun alternatief. Het merendeel (56%) geeft aan dat hun voorstel door de gemeente is afgewezen. Uit de toelichting blijkt dat veel mensen hebben gevraagd om een opleiding of training. Deze verzoeken werden in bijna alle gevallen afgewezen met de motivatie dat er onvoldoende budget was. Een andere veel voorkomende afwijzingsgrond blijkt te zijn dat een alternatief niet past binnen (standaard-)mogelijkheden van de gemeente. Wat was de reactie van de gemeente? Antwoordopties

Percentage reacties

Aantal reacties

Afwijzing

56%

85

Toegekend

37%

14

In behandeling

4%

5

Anders

3%

2

Beantwoorde vraag

106

Overgeslagen vraag

11

• Begeleiding Op de vraag of men begeleiding krijgt bij het werk antwoordt bijna tweederde van de respondenten ontkennend, waarbij meerderen de opmerking plaatsen dat er geen sprake is van begeleiding maar van toezicht en controle of van slechts een minimale begeleiding. Ook zegt een aantal dat door de aard van de werkzaamheden (laag niveau) geen begeleiding nodig is. Van de mensen die begeleiding krijgen scoort deze begeleiding gemiddeld neutraal: niet goed en niet slecht. Krijgt u begeleiding bij het werk dat u doet? Antwoordopties

Percentage reacties

Aantal reacties

Ja

31%

66

Nee

63%

134

Weet niet

2%

4

Anders

4%

8

Beantwoorde vraag

212

Overgeslagen vraag

14

20


Indien ja, wat vindt u van de begeleiding? Heel slecht

Slecht

6

14

Niet slecht en

Goed

Heel goed

27

7

ook niet goed 22

Beantwoorde vraag

76

Overgeslagen vraag

150

Gemiddeld

Aantal

waardering

reacties

3,2

76

AAN HET WERK KOMEN • Werk zoeken en begeleiding Van alle respondenten zoekt driekwart naar werk en geeft één op de vijf aan niet naar werk te zoeken, bijvoorbeeld door hoge leeftijd, gezondheid, of dat er een arbeidsovereenkomst in het verschiet ligt. Ruim de helft van de respondenten die actief naar werk zoekt, ontvangt daar geen hulp bij van de gemeente. Bij de antwoorden op de categorie ‘Anders’ blijkt dat meerdere respondenten inmiddels werk hebben gevonden. Zoekt u op dit moment naar werk en krijgt u daar hulp bij? Antwoordopties

Percentage reacties

Aantal reacties

19%

40

Ja, ik zoek naar werk maar krijg daar geen hulp bij

58%

122

Ja, ik zoek naar werk en krijg daar ook hulp bij

16%

34

6%

13

Nee, ik zoek niet naar werk


209

Overgeslagen vraag

17

• Solliciteren Eenderde van de mensen die werkt met behoud van uitkering krijgt tijdens werktijd de tijd om te solliciteren. Vaak meldt men erbij dat er wel toestemming gevraagd moet worden voor een sollicitatiegesprek. De meesten uit de groep ‘Anders’ melden dat men voldoende tijd heeft om naast het werk te solliciteren omdat men niet veel uren per week werkt. Ruim veertig procent geeft aan geen tijd te krijgen om naar werk te zoeken. Dat is opmerkelijk als het doel van het traject is dat men uiteindelijk betaald werk gaat verrichten. Meerderen plaatsen de opmerking dat de gemeente vindt dat men in eigen tijd werk moet zoeken. In bijna de helft van de gevallen heeft de gemeente een verplicht aantal sollicitaties per week opgelegd. Er is niet gevraagd naar het aantal verplichte sollicitaties. Krijgt u tijdens uw werk voldoende tijd om naar werk te zoeken, om te solliciteren? Antwoordopties

Percentage reacties

Aantal reacties

Ja

35%

74

Nee

42%

88

Weet niet Niet van toepassing; ik zoek niet naar werk Anders Beantwoorde vraag

209

Overgeslagen vraag

17

9%

18

10%

20

4%

9

21


Heeft uw gemeente bij u een aantal verplichte sollicitaties opgelegd? Antwoordopties

Percentage reacties

Aantal reacties

Ja

48%

100

Nee

45%

94

Weet niet

6%

12

Anders:

1%

3

Beantwoorde vraag

209

Overgeslagen vraag

17

• Vergroting van kans op werk Er is gevraagd wat men nodig denkt te hebben om weer aan het werk te komen. Hierop hebben 188 respondenten geantwoord. Er blijkt het meeste behoefte te zijn aan een opleiding, waarbij het halen van het rijbewijs vaak gemeld wordt. Mensen melden dat men daar zelf geen geld voor heeft en dat de gemeente een scholing niet langer betaalt als gevolg van de bezuinigingen. Veel mensen melden dat men door een arbeidshandicap geen kans maakt bij een werkgever. Wat heeft u nodig om aan het werk te komen? Aantal reacties • Opleiding

51

• Kansen bij een werkgever

30

• Begeleiding

29

• Betere werkgelegenheid

23

• Betere gezondheid

11

• Passende baan

8

• Werkervaring

8

• Sollicitatietijd

4

• Anders

8

Totaal

188

INKOMSTEN De bijstandswet biedt de mogelijkheid om mensen die werken met behoud van uitkering een bonus of premie toe te kennen. Bij participatieplaatsen is dat zelfs in de wet opgenomen. Er is gevraagd of men naast de uitkering een premie of bonus ontvangt. Bijna driekwart ontvangt alleen de uitkering. Eén op de vijf weet het niet of heeft ‘Anders’ ingevuld. Bij de categorie ‘Anders’ wordt meerdere malen de opmerking gemaakt dat het vergoeding van reiskosten betreft. Een aantal respondenten klaagt dat men geen reiskostenvergoeding ontvangt, maar wel kosten maakt. Hetzelfde geldt voor kinderopvang. Iemand klaagt dat men voorheen twaalf uur (betaald) werkte omdat dat het maximum was en nu 32 uur moet werken zonder loon. Tot slot maken meerderen melding dat de bonusregeling per januari 2013 afgeschaft is.

22


Krijgt u, naast een bijstandsuitkering, ook een premie of bonus voor het werk dat u doet? Antwoordopties

Percentage reacties

Ja, ik krijg een bonus of premie naast mijn bijstandsuitkering

Aantal reacties

8%

25

73%

155

Ik krijg een loonaanvulling, naast mijn bijstandsuitkering

0%

0

Weet niet

3%

7

16%

24

Ik ontvang alleen een bijstandsuitkering


211

Overgeslagen vraag

15

VERDRINGING Bijna de helft van de mensen denkt dat het werk voorheen door betaalde arbeidskrachten werd verricht; veelal door Wsw-ers, maar ook in andere onderdelen binnen de gemeentelijke organisatie (groenvoorziening, administratie) en de zorg. Meerdere malen werd melding gemaakt dat tijdelijke contracten van medewerkers niet verlengd werden en dat in plaats hiervan bijstandsgerechtigden werden ingezet. Worden de werkzaamheden die u nu doet voorheen door een werknemer gedaan die daarvoor loon kreeg betaald? Antwoordopties

Percentage reacties

Aantal reacties

Ja

47%

98

Nee

25%

52

Weet niet

25%

52

3%

7


209

Overgeslagen vraag

17

MENING OVER WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING Er is gevraagd wat men denkt over werken met behoud van uitkering met de stelling dat de politiek vindt dat iedereen iets moet doen om zijn of haar uitkering te verdienen. Hierop zijn 202 reacties gekomen. Ruim driekwart is het met de stelling eens, maar de meesten stellen wel voorwaarden bij werken met behoud van uitkering. Ruim een op de vijf is het niet eens met de stelling, de meest geuite kritiek is dat werken hoort te lonen en dat werken met behoud van uitkering leidt tot verdringing. Aantal reacties • Goed

50

— maar rekening houden met persoon en eigen inbreng

30

— maar wel perspectief op werk

21

— maar wel financiële tegemoetkoming, loon

17

— maar geen verdringing of bij commercieel bedrijf

12

— maar met goede begeleiding/bejegening

10

— maar met goede omstandigheden

14

— voor het opdoen van sociale contacten • Tegen • Weet niet Totaal

2 45 1 202

23


GEMEENTESCAN ALMELO AANLEIDING VAN HET ONDERZOEK Het zwartboek ‘Werken in de bijstand’ van december 2012 riep de vraag op of het werkelijk zo slecht gesteld was met de uitvoeringspraktijk van gemeenten. Het zwartboek riep het beeld op van slechte bejegening van bijstandsgerechtigden, slechte arbeidsomstandigheden, verdringing op de arbeidsmarkt en trajecten die niet naar werk leidden. De FNV heeft meer dan vijftig lokaalgroepen en dit bood de gelegenheid om op meerdere plaatsen diepergaand te onderzoeken wat het re-integratiebeleid van gemeenten inhoudt en hoe het uitgevoerd wordt. Dit vanuit de gedachte dat wanneer blijkt dat in een gemeente de situatie onvoldoende is, dezelfde lokaalgroep ingezet kan worden om de situatie te verbeteren, bijvoorbeeld via politieke lobby.

UITVOERING VAN HET ONDERZOEK Het onderzoek kent twee onderdelen. De uitkomst daarvan kan dienen als input voor verbetering van het gemeentelijk beleid en/of de uitvoeringspraktijk. Het eerste onderdeel bestaat uit het inventariseren van het gemeentelijk beleid rond re-integratie. Het tweede gedeelte bestaat uit het verzamelen van reacties van bijstandsgerechtigden. Beide deelonderzoeken zijn vormgegeven door vragenlijsten in Survey Monkey. Eind december 2012 zijn (vertegenwoordigers van) de lokaalgroepen uitgenodigd om hen te informeren over het onderzoek, de aanpak en het doel. 59 lokaalgroepen hebben medewerking aan het onderzoek toegezegd. Uiteindelijk zijn niet alle groepen erin geslaagd om het onderzoek uit te voeren. In totaal zijn er 226 bruikbare vragenlijsten ingevuld en 27 vragenlijsten van gemeentelijk beleid.

RE-INTEGRATIEBELEID GEMEENTE ALMELO De gemeente Almelo2 kent zowel participatieplaatsen als trajecten naar werk waarbij bijstandsgerechtigden werken met behoud van uitkering. De gemeente heeft de tegenprestatie niet ingevoerd. Het aantal participatieplaatsen bedroeg in 2012 en 2013 € 450 en in beide jaren was de premie € 600. De trajecten met behoud van uitkering zijn bedoeld voor mensen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt en worden door de gemeente zelf uitgevoerd. Het soort werkzaamheden is divers. Gemiddeld is het aantal uren per week waarop men werkt met behoud van uitkering 32 uur. Een traject duurt drie maanden. Het doel is het opdoen van ervaring en het behouden van een arbeidsritme. De bijstandsgerechtigden ontvangen voor dit werk geen bonus of premie. Ook de inlener ontvangt geen vergoeding van de gemeente. Convince Almelo (afdeling arbeidsbemiddeling van de gemeente) stelt vast wat bijstandsgerechtigden nodig hebben om aan het werk te komen. Er is een individueel plan van aanpak en er is de mogelijkheid van scholing. Er is tevens een persoonlijke begeleider die de bijstandsgerechtigde ondersteunt en coacht op basis van het trajectplan. Indien het traject niet leidt tot uitstroom zorgt de gemeente ervoor dat men actief blijft door te verwijzen naar participatie. De gemeente let erop dat er geen verdringing plaatsvindt, onder meer door het beperken van werkervaringsplaatsen. Er is aandacht binnen de gemeente voor bejegening. Men kan klachten kwijt bij een klachtenambtenaar die de klacht aandelt. Verder monitort de gemeente de tevredenheid en ervaringen van bijstandsgerechtigden.

ALGEMEEN Er hebben negentien bijstandsgerechtigden de enquête (min of meer) volledig ingevuld. Er is één enquête verwijderd omdat deze binnen de eerste zes vragen niet verder was ingevuld. Wat opvalt is dat tweederde van bijstandsgerechtigden langer dan twee jaar bijstand ontvangt, terwijl dat landelijk gezien nog geen eenderde is.

2

Bron: enquête ingevuld door gemeente.

24


Duur in bijstand Aantal

Almelo (%)

Minder dan 3 maanden

2

11

9


1

5

34

1 – 2 jaar

3

16

24

2 – 5 jaar

9

47

20

Langer dan 5 jaar

4

21

9


0

Totaal

19

Landelijk (%)

4 100

100

Het merendeel geeft aan meerdere jaren werkervaring te hebben; twee van de 19 waren zzp-er.

WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING • Lengte en duur Gemiddeld werkt men op het moment van de enquête 16,5 maanden met behoud van uitkering (het landelijke gemiddelde is negen maanden). Dit is opvallend gezien het feit dat de gemeente aangeeft dat een traject drie maanden duurt. De gemiddeld werkweek bedraagt 29 uur (landelijk is dit 27 uur) en het aantal uren per week dat het meest voorkomt is meer dan dertig uur per week. Gemiddeld is de lengte van een traject werken met behoud van uitkering twaalf maanden. Dit komt ook overeen met het landelijk beeld, maar niet met het beleid dat de gemeente voert. • Soort werk Het blijkt dat de meeste trajecten werken met behoud van uitkering zich afspelen in de productiesfeer. De categorie ‘Anders’ betreft mensen die in commerciële bedrijven werkzaam zijn. Wat voor soort werk doet u? Meerdere antwoorden zijn mogelijk Antwoordopties

Percentage landelijk

Aantal reacties

22%

7

Groenvoorziening

7%

2

Administratief werk

9%

1

Zorg

6%

2


7%

2


2%

Schoonmaak

8%

Kringloop

5%

Productiewerk

Anders

34%

Aantal reacties

19

Beantwoorde vraag

19

Overgeslagen vraag

0

5

• Bijdrage van het traject aan kans op werk Op de vraag of men denkt dat de werkzaamheden bijdragen aan de kans op werk, antwoorden vijf personen positief, zeven personen dat dit niet het geval is en de overige weten het niet. Het aantal positief gestemden ligt dus boven het landelijk gemiddelde. 25


Denkt u dat u door deze werkzaamheden meer kans heeft op gewoon werk? Antwoordopties


Aantal reacties

Ja

10%

5

Nee

54%

7

Misschien

19%

1

Weet niet

6%

5

11%

0


18

Overgeslagen vraag

1

• Mening over het ‘werk’ Wat vinden de mensen die moeten werken met behoud van uitkering van het werk en wat daar mee samenhangt? Op de vraag wat men vindt van het soort werk, beoordeelt men dat gemiddeld tussen ‘niet slecht en niet goed’ en ‘goed’ (3,2), hetgeen boven het landelijk gemiddelde is van 2,9. Het contact met collega’s scoort het beste. Dat is landelijk ook zo, waar het gemiddelde op 3,8 lag. De begeleiding die men krijgt van de gemeente of uitvoerder scoort het slechtst, maar hoger dan het landelijk gemiddelde van 2,5. Er is niet apart gevraagd naar begeleiding vanuit de gemeente en van de uitvoerder. Vaak zijn dit verschillende personen. De bejegening van de begeleiders of leidinggevende scoort boven het gemiddelde; landelijk is dit 2,8. Op alle items scoort Almelo dus enkele tiende punten boven het landelijk gemiddelde. Wat vindt u? Antwoordopties

Heel slecht

Slecht

Ik vind het soort werk dat ik doe:

2

3


0

Ik vind de begeleiding die ik krijg: Ik vind de arbeidsomstandigheden:

Niet slecht en

Goed

Heel goed

N.v.t. Gemiddeld

2

9

1

2

3,2

0

2

13

3

1

4,0

2

5

6

5

0

1

2,8

3

1

4

9

1

1

3,2

3

2

3

9

0

1

3,2

ook niet goed


19

Overgeslagen vraag

0 Almelo gemiddeld

Landelijk gemiddeld


3,2

2,9


4,0

3,8


2,8

2,5


3,2

3,0

Ik vind de bejegening van de begeleiders of leidinggevenden:

3,2

2,8

26


• Medewerking aan het traject Er is gevraagd wat er gebeurt als men niet meewerkt aan het traject werken met behoud van uitkering. Bijna iedereen is ervan doordrongen dat dit gevolgen heeft voor de uitkering. Er wordt genoemd dat men dan gekort wordt, of dat men gekort wordt en dat daarna de uitkering stopt. Een paar hebben de vraag niet ingevuld en één denkt dat er niets gebeurd. Opvallend is dat het genoemde kortingspercentage varieert tussen de twintig en vijftig procent. Of men weet het niet, of men krijgt verschillende kortingspercentages te horen. • Na afloop van het traject Omdat een traject een einde heeft, is gevraagd of men weet wat er na afloop van het traject gebeurt wanneer het traject niet eindigt met een dienstverband. Opvallend is dat de meesten op de hoogte zijn dat er een nieuw traject volgt, waarbij meerderen aangeven dat dit in een fabriek is. Als uw traject is afgelopen en u heeft nog steeds geen werk, wat gebeurt er dan? Antwoordopties


Thuis zitten met uitkering

Aantal reacties

18%

Thuis zitten zonder uitkering

5%


14%

Nieuw traject

23%

9

Weet niet

33%

7

8%

1


17

Overgeslagen vraag

2

MAATWERK • Trajectplan Op de vraag of men een persoonlijk trajectplan heeft, antwoorden slechts vier dat dit het geval is (24%). Dit komt ongeveer overeen met het landelijk gemiddelde. Elf antwoorden dat dit niet het geval is, twee weten het niet en twee hebben de vraag overgeslagen. De volgende vraag betrof de inhoud van dit plan. Niemand kan aangeven wat erin staat. Of er nu daadwerkelijk wel of geen plan is, is niet duidelijk. Wel dat men dus over het algemeen het plan niet kent. • Rekening houden met wensen, opleiding en vaardigheden Er is gevraagd of men de indruk heeft dat de gemeente rekening houdt met wensen ten aanzien het soort werk en of de gemeente rekening houdt met de vooropleiding en vaardigheden. Op beide vragen antwoordt de meerderheid met nee (8). Vijf mensen zeggen dat er rekening gehouden is met hun wensen en zeven mensen geven aan dat er rekening is gehouden met de vooropleiding en vaardigheden. De overige weten het niet of hebben de vraag overgeslagen. De meesten slaan de vraag over op welke wijze er dan rekening wordt gehouden met eigen wensen. Degenen die wel reageren geven aan dat de begeleider vriendelijk is en belangstellend. Er is ook gevraagd waarom men denkt dat de gemeente geen rekening houdt met eigen wensen ten aanzien van het werk. Meerderen geven aan (5) dat er geen begrip is, dat het niet kan of om de leeftijd.

27


• Eigen initiatief Er is gevraagd of respondenten een alternatieve invulling als traject naar werk hebben voorgesteld aan de gemeente. Het merendeel heeft dat gedaan (12). Aan de mensen die hebben aangegeven dat men met een eigen voorstel is gekomen, is gevraagd hoe de gemeente reageerde op hun alternatief. Het merendeel geeft aan dat hun voorstel door de gemeente is afgewezen. Als redenen werd genoemd dat voorstel niet passend was, dat er geen budget was voor scholing, dat men eerst het traject van drie maanden moest volgen. Wat was de reactie van de gemeente? Antwoordopties


Aantal reacties

Afwijzing

56%

10

Toegekend

37%

2

In behandeling

4%

0

Anders

3%

Beantwoorde vraag

12

• Begeleiding Op de vraag of men begeleiding krijgt bij het werk antwoorden zeven mensen dat dit het geval is. Tien mensen zeggen dat er geen begeleiding is en enkele merken op dat dat door de aard van de werkzaamheden (laag niveau) ook niet nodig is. Van de mensen die begeleiding krijgen scoort deze begeleiding gemiddeld: niet goed en niet slecht. Dit komt overeen met het landelijk beeld.

AAN HET WERK KOMEN • Werk zoeken en begeleiding Driekwart van de respondenten zoekt actief naar werk en ontvangt daar geen hulp bij van de gemeente. Slechts twee mensen geven aan hulp te ontvangen bij het solliciteren. Eenderde van de mensen die werken met behoud van uitkering krijgt tijdens werktijd de tijd om te solliciteren. Beide uitkomsten komen overeen met het landelijk beeld. In driekwart van de gevallen heeft de gemeente een verplicht aantal sollicitaties per week opgelegd. Dat is aanzienlijk hoger dan het landelijk gemiddelde van nog geen helft. • Wat is nodig om aan het werk te komen Er is gevraagd wat men nodig denkt te hebben om weer aan het werk te komen. Hierop hebben zestien respondenten geantwoord. Er blijkt het meeste behoefte te zijn aan een opleiding, waaronder het halen van het rijbewijs. Aantal reacties • Opleiding

7


3

• Begeleiding

2


1


1

• Passende baan

1

• Sollicitatietijd

1

28


INKOMSTEN De bijstandswet biedt de mogelijkheid om mensen die werken met behoud van uitkering een bonus of premie toe te kennen. Bij participatieplaatsen is dat zelfs min of meer verplicht. Er is gevraagd of men naast de uitkering een premie of bonus ontvangt. Vijftien mensen geven aan alleen de bijstandsuitkering te ontvangen, drie geven aan een bonus te ontvangen en één heeft de vraag overgeslagen. Dit komt overeen met het landelijk beeld. Een enkeling meldt voorheen wel een bonus te hebben ontvangen en iemand die een bonus ontvangt, meldt dat het ontvangen ervan aangt van het ziekteverzuim.

VERDRINGING De overgrote meerderheid denkt dat het werk voorheen door betaalde arbeidskrachten werd verricht (11). Dit is hoog vergeleken bij het landelijk beeld waarbij een kleine meerderheid dacht dat het werk voorheen betaald werd. Twee mensen geven aan dat het werk voorheen niet door een betaalde kracht werd verricht en de overige weten het niet.

MENING OVER WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING Er is gevraagd wat men denkt over werken met behoud van uitkering met de stelling dat de politiek vindt dat iedereen iets moet doen om zijn of haar uitkering te verdienen. Er zijn achttien reacties hierop gekomen. Eenderde is het niet met de stelling eens. De helft van de instemmers stelt wel voorwaarden. Het landelijk beeld wijkt enigszins af; driekwart is het eens met de stelling en één op de vijf is het oneens. De rest weet het niet. Aantal reacties • Goed

7

• Goed, maar rekening met persoon en eigen inbreng

1

• Goed, maar wel perspectief op werk

2

• Goed, maar wel financiële tegemoetkoming, loon

1

• Goed, maar met goede begeleiding/bejegening

2

• Tegen

6

CONCLUSIES Op grond van een enquête die door negentien mensen is ingevuld, kunnen geen harde conclusies getrokken worden. De antwoorden geven echter wel een richting aan die serieus genomen moet worden. Over het algemeen kan gezegd worden dat de bijstandsgerechtigden positief staan tegenover werken met behoud van uitkering en men lijkt het werken ook niet vervelend te vinden. De tevredenheidsscore op contact met collega’s scoort bij alle gemeenten hoog. Tevens scoort de bejegening bij de bijstandsgerechtigden van de gemeente Almelo relatief goed (ruim boven het landelijk gemiddelde, maar net boven de categorie ‘niet goed en niet slecht’). Maar, voegen de meesten toe, dat werken met behoud van uitkering dient wel aan bepaalde eisen te voldoen. Overigens zijn in Almelo ook relatief veel bijstandsgerechtigden die aangeven tegen werken met behoud van uitkering te zijn. • Beleid Het beleid van de gemeente Almelo wijkt niet af van het beleid dat andere gemeenten voeren, behalve op het punt van de duur van een traject. De gemeente stelt dat deze drie maanden bedraagt, terwijl het landelijk gemiddelde veel hoger ligt. Maar in de praktijk blijken de trajecten overeen te komen met het landelijk gemiddelde. De bijstandsgerechtigden geven aan dat de trajecten steeds weer opnieuw beginnen. Er lijkt echter wel een groot gat tussen het beleid en de uitvoeringspraktijk, of hoe die bij bijstandsgerechtigden over komt. Maar ook daarin staat de gemeente Almelo niet alleen. Bij bijna alle gemeenten waarvan bijstandsgerechtigden hebben meegewerkt aan de enquête, spoort het beleid niet met de uitvoeringspraktijk zoals bijstandsgerechtigden die ervaren. 29


• Werken met behoud van uitkering De gemeente geeft aan dat de trajecten bedoeld zijn voor mensen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt. Het doel van de trajecten is het opdoen van arbeidsritme en werkervaring. Uit de enquêtes blijkt dat een aantal bijstandsgerechtigden recente werkervaring heeft. Maar in tegenstelling tot het landelijk beeld, ontvangt tweederde van de respondenten langer dan twee jaar een bijstandsuitkering en heeft waarschijnlijk een afstand tot de arbeidsmarkt. Maar de bijstandsgerechtigden zelf geven aan dat het traject niet bijdraagt aan de kans op werk. Voor mensen die recent bijstand ontvangen, kan men zich afvragen wat de gemeente beoogt met trajecten werken met behoud van uitkering. Immers deze groep heeft over het algemeen recente werkervaring en arbeidsritme. Mensen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt en met recente werkervaring, zouden gewoon betaald werk moeten krijgen. • Duidelijke communicatie Op meer punten blijkt dat de voorlichting door de gemeente beter kan. Bijna driekwart van de bijstandsgerechtigden weet niet of er een persoonlijk plan ligt en dus ook niet wat dit dan inhoudt. Ook weet de helft niet wat er gebeurt na afloop van het traject wanneer men nog niet aan het werk is gekomen. Een aantal denkt dat men de uitkering verliest, terwijl daar geen sprake van is. De gemeente zou hierin veel ongerustheid kunnen wegnemen. Slechts eenderde van de bijstandsgerechtigden geeft aan dat men tijdens werktijd tijd krijgt om te solliciteren, terwijl de gemeente aangeeft dat men wel de tijd heeft om te solliciteren. Dat roept de vraag op of bijstandsgerechtigden dat weten en of degene die het beleid uitvoert het beleid juist uitvoert of op de hoogte is van het beleid. Tot slot geven de bijstandsgerechtigden een verschillend percentage aan van de korting waarmee men te maken krijgt bij niet meewerken. • Maatwerk De gemeente zegt dat iedereen in het traject een persoonlijk trajectplan heeft, maar in de praktijk zegt slechts een kwart dat te hebben. Zelfs als er een plan is, dan schort het toch aan de communicatie daarover. De meerderheid van de mensen is met een alternatief gekomen als reactie op het soort werk dat de gemeente bood. Dit is in de meeste gevallen afgewezen. Ook zegt de meerderheid dat er geen rekening wordt gehouden met iemands wensen, vooropleiding of vaardigheden, hoewel de percentages lager liggen dan het landelijk gemiddelde. Op de vraag of het traject bijdraagt aan de kansen op werk, hetgeen toch de bedoeling is van een traject, dan antwoordt het merendeel dat dat niet het geval is, hoewel ook op dit item Almelo beter scoort dan het landelijk gemiddelde. Wellicht zou de gemeente toch meer moeten aansluiten bij de wensen, vooropleiding en vaardigheden om de kans van slagen op werk te vergroten. Immers een gemotiveerde werkzoekende blijkt één van de grootste succesfactoren te zijn voor werkhervatting. Bovendien weten de bijstandsgerechtigden goed aan te geven wat nodig is om hen aan het werk te helpen. Niet in alle gevallen zal de gemeente daarin tegemoet kunnen komen, maar in een aantal gevallen zeker wel, en wellicht in de andere gevallen kan het gesprek daarover geopend worden. Wanneer de gemeente meer oog heeft voor de behoeften en wensen, dan zal de lage score op tevredenheid over het soort werk waarschijnlijk ook verbeteren. Hoewel de gemeente aangeeft dat iedereen begeleiding krijgt, ervaren de bijstandsgerechtigden dat niet. De gemeente geeft aan dat de mogelijkheid van scholing bestaat. De bijstandsgerechtigden geven aan daar behoefte aan te hebben, terwijl men geen scholing krijgt. Mogelijk ligt daar een kans om de stap naar werk realiteit te maken. • Verdringing De gemeente geeft aan dat er maatregelen zijn om verdringing te voorkomen, maar op welke wijze wordt niet duidelijk. Desondanks geeft de grote meerderheid aan dat het werk dat men verricht voorheen door betaalde krachten werd uitgevoerd. Een aantal geeft aan dat wanneer men niet aan de slag is na afloop van het traject, men verplicht moet gaan werken in een fabriek. 30


GEMEENTESCAN BEST AANLEIDING VAN HET ONDERZOEK Het zwartboek ‘Werken in de bijstand’ van december 2012 riep de vraag op of het werkelijk zo slecht gesteld was met de uitvoeringspraktijk van gemeenten. Het zwartboek riep het beeld op van slechte bejegening van bijstandsgerechtigden, slechte arbeidsomstandigheden, verdringing op de arbeidsmarkt en trajecten die niet naar werk leidden. De FNV heeft meer dan vijftig FNV lokaalgroepen en dit bood de gelegenheid om op meerdere plaatsen diepergaand te onderzoeken wat het re-integratiebeleid van gemeenten inhoudt en hoe het uitgevoerd wordt. Dit vanuit de gedachte dat wanneer blijkt dat in een gemeente de situatie onvoldoende is, dezelfde lokaalgroep ingezet kan worden om de situatie te verbeteren, bijvoorbeeld via politieke lobby.

UITVOERING VAN HET ONDERZOEK Het onderzoek kent twee onderdelen. De uitkomst daarvan kan dienen als input voor verbetering van het gemeentelijk beleid en/of de uitvoeringspraktijk. Het eerste onderdeel bestaat uit het inventariseren van het gemeentelijk beleid rond re-integratie. Het twee de gedeelte bestaat uit het verzamelen van reacties van bijstandsgerechtigden. Beide deelonderzoeken zijn vormgegeven door vragenlijsten in Survey Monkey. Eind december 2012 zijn (vertegenwoordigers) van de lokaalgroepen uitgenodigd om hen te informeren over het onderzoek, de aanpak en het doel. 59 lokaalgroepen hebben medewerking aan het onderzoek toegezegd. Uiteindelijk zijn niet alle groepen erin geslaagd om het onderzoek uit te voeren. In totaal zijn er 226 bruikbare vragenlijsten ingevuld en 27 vragenlijsten van gemeentelijk beleid.

RE-INTEGRATIEBELEID GEMEENTE BEST Enquête gemeentelijk beleid is niet ingevuld.

ALGEMEEN Er hebben veertien bijstandsgerechtigden de enquête (min of meer) volledig ingevuld. De helft blijkt korter dan een jaar bijstand te ontvangen. Duur in bijstand Aantal

Best (%)

Landelijk (%)


1

7

9


6

43

34

1 – 2 jaar

1

7

24

2 – 5 jaar

2

14

20

Langer dan 5 jaar

4

29

9

Uitkering gestopt

0

Totaal

14

4 100

100

Het merendeel geeft aan meerdere jaren werkervaring te hebben; drie van de veertien zijn zzp-er geweest, één persoon is schoolverlater.

31


WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING • Lengte en duur Gemiddeld werkt men op het moment van de enquête bijna tien maanden met behoud van uitkering. Het landelijke gemiddelde bedraagt negen maanden. De gemiddeld werkweek bedraagt 27 uur: het minimum aantal uren is twintig en het maximum is 28 uur per week. Dit komt overeen met het landelijk gemiddelde. Gemiddeld is de lengte van een traject werken met behoud van uitkering negen maanden: trajecten worden gemeld van zes, twaalf of achttien maanden. Hoe lang werkt u al met behoud van uitkering? Percentage landelijk

Aantal reacties

0 t/m 3 maanden

Antwoordopties

34%

3

4 t/m 6 maanden

30%

7

7 t/m 12 maanden

17%

2

13 t/m 24 maanden >24 maanden Beantwoorde vraag

14

Overgeslagen vraag

0

8%

1

10%

1


Aantal reacties

Hoeveel uur werkt u met behoud van uitkering? Antwoordopties 0 t/m 10 uur

0%

11 t/m 20 uur

19%

7

21 t/m 30 uur

25%

2

>30 uur

56%

5

Beantwoorde vraag

14

Overgeslagen vraag

0

• Soort werk Het blijkt dat de respondenten van Best vooral werkzaam zijn in een kringloopbedrijf. Wat voor soort werk doet u? Meerdere antwoorden zijn mogelijk Antwoordopties


Aantal reacties

22%

2

Groenvoorziening

7%

1

Administratief werk

9%

2

Zorg

6%

1


7%

2


2%

Schoonmaak

8%

1

Kringloop

5%

5

Productiewerk

Anders

34%

Aantal reacties

14

Beantwoorde vraag

14

Overgeslagen vraag

0

32


• Bijdrage van het traject aan kans op werk De bijstandsgerechtigden in Best schatten de kans dat het soort werk dat ze doen hen zal helpen aan de slag te komen, niet zo hoog in. Denkt u dat u door deze werkzaamheden meer kans heeft op gewoon werk? Antwoordopties


Aantal reacties

Ja

10%

1

Nee

54%

6

Misschien

19%

7

Weet niet

6%

0

11%

0


14

Overgeslagen vraag

0

• Mening over het ‘werk’ Wat vinden de mensen die moeten werken met behoud van uitkering van het werk en wat daar mee samenhangt? Op de vraag wat men vindt van het soort werk, vindt men dit gemiddeld tussen ‘niet slecht en niet goed’ en ‘goed’ is (3,5). Dat is hoger dan het landelijk gemiddelde van 2,9. Misschien ligt dit aan het feit dat van de mensen die met alternatieve werkzaamheden kwamen, deze wens relatief vaak gehonoreerd zagen worden. Het contact met collega’s scoort het beste. Dat is landelijk ook zo, waar het gemiddelde op 3,8 lag. De begeleiding die men krijgt van de gemeente of uitvoerder scoort het boven neutraal, en dat is fors hoger dan het landelijk gemiddelde van 2,5. Er is niet apart gevraagd naar begeleiding vanuit de gemeente en van de uitvoerder. Vaak zijn dit verschillende personen. De bejegening van de begeleiders of leidinggevende scoort neutraal; landelijk is dit 2,8. Op alle items scoort Best dus aanzienlijk boven het landelijk gemiddelde. Wat vindt u? Antwoordopties

Heel slecht

Slecht

Niet slecht en

Goed

Heel goed

N.v.t. Gemiddeld


0

2

5

4

2

0

3,5


0

0

3

8

3

0

4,0


1

2

5

2

2

0

3,3


1

2

5

4

2

0

3,4

1

5

2

5

1

0

3,0


14

Overgeslagen vraag

0 Best gemiddeld

Landelijk gemiddeld


3,5

2,9


4,0

3,8


3,3

2,5


3,4

3,0


3,0

2,8

33


• Medewerking aan het traject Er is gevraagd wat er gebeurt als men niet meewerkt aan het traject werken met behoud van uitkering. Bijna iedereen is ervan doordrongen dat dit gevolgen heeft voor de uitkering. Er wordt genoemd dat er een korting volgt, een korting en daarna stopzetting. Enkele melden dat de korting nu duidelijk in de brief staat, terwijl dat in gesprekken nauwelijks aan de orde komt. • Na afloop van het traject Omdat een traject een einde heeft, is gevraagd of men weet wat er na afloop van het traject gebeurt wanneer het traject niet eindigt met een dienstverband. Eenderde van de respondenten heeft geen idee wat er gaat gebeuren en dat is conform het landelijk gemiddelde. Als uw traject is afgelopen en u heeft nog steeds geen werk, wat gebeurt er dan? Antwoordopties


Aantal reacties

18%

5

Thuis zitten met uitkering Thuis zitten zonder uitkering

5%


14%

1

Nieuw traject

23%

2

Weet niet

33%

4

8%

2


14

Overgeslagen vraag

0

MAATWERK • Trajectplan Op de vraag of men een persoonlijk trajectplan heeft, antwoordt de helft dat dit het geval is. Dit is hoger dan het landelijk gemiddelde. Zes antwoorden dat dit niet het geval is, en één heeft de vraag overgeslagen. De volgende vraag betrof de inhoud van dit plan. Drie personen geven vrij concreet aan waar het plan uit bestaat. Opvallend is dat er meerdere malen scholing voorkomt. Landelijk gezien is dat vrij uitzonderlijk. De helft van de mensen die aangeeft dat er een plan is, kan dat niet concretiseren. • Rekening houden met wensen, opleiding en vaardigheden Er is gevraagd of men de indruk heeft dat de gemeente rekening houdt met wensen ten aanzien van het soort werk en of de gemeente rekening houdt met de vooropleiding en vaardigheden. Op beide vragen antwoordt de meerderheid met nee (9 en 7). Drie mensen zeggen dat er rekening gehouden is met hun wensen en vier mensen geven aan dat er rekening gehouden is met de vooropleiding en vaardigheden. De overige weten het niet of hebben de vraag overgeslagen. De mensen die aangeven dat er rekening wordt gehouden met eigen wensen, geven aan dat dat blijkt uit het feit dat de gemeente de gewenste beroepsrichting honoreert. Er is ook gevraagd waarom men denkt dat de gemeente geen rekening houdt met eigen wensen ten aanzien van het werk. Vier mensen hebben niet gereageerd op de vraag. De overigen geven verschillende redenen: geen begrip of interesse (2), klantmanagers hebben geen verstand van de arbeidsmarkt (2), gemeente vindt beroepswens niet kansrijk (2).

34


• Eigen initiatief Er is gevraagd of respondenten een alternatieve invulling als traject naar werk heeft voorgesteld aan de gemeente. Slechts drie mensen hebben de gemeente een alternatieve invulling voorgelegd. Aan de mensen die hebben aangegeven dat men met een eigen voorstel is gekomen, is gevraagd hoe de gemeente reageerde op hun alternatief. In twee van de drie gevallen stond de gemeente er positief tegenover, waarbij het niet duidelijk is of het alternatief ook is uitgevoerd. • Begeleiding Op de vraag of men begeleiding krijgt antwoorden zes van de veertien dat dit het geval is. Bij de mensen die begeleiding krijgen scoort deze begeleiding goed. Dit is één schaal hoger dan het landelijk gemiddelde waar de begeleiding op ‘niet goed en niet slecht’ scoort.

AAN HET WERK KOMEN • Werk zoeken en begeleiding Driekwart van de respondenten zoekt actief naar werk en de helft daarvan ontvangt daar hulp bij van de gemeente. Het aantal mensen dat hulp krijgt bij het solliciteren is hoog ten opzichte van het landelijk beeld. Ook driekwart van de mensen die werken met behoud van uitkering krijgt tijdens werktijd de tijd om te solliciteren. Ook dit is hoger dan het landelijk beeld. Op twee na heeft iedereen de plicht gekregen om een aantal sollicitaties per week te doen. Dat is flink hoger dan het landelijk gemiddelde van nog geen vijftig procent. • Wat is nodig om aan het werk te komen Er is gevraagd wat men nodig denkt te hebben om weer aan het werk te komen. Hierop hebben alle respondenten geantwoord. Er blijkt het meeste behoefte te zijn aan een opleiding. Aantal reacties • Opleiding

4


3

• Betere werkgelegenheid/economie

2


2

• Passende baan

1

• Werkervaring

2

INKOMSTEN De bijstandswet biedt de mogelijkheid om mensen die werken met behoud van uitkering een bonus of premie toe te kennen. Bij participatieplaatsen is dat zelfs min of meer verplicht. Er is gevraagd of men naast de uitkering een premie of bonus ontvangt. Geen van allen ontvangt naast de uitkering een bonus of iets dergelijks.

VERDRINGING Vier van twaalf mensen denkt dat het werk voorheen door betaalde arbeidskrachten werd verricht. Dit is lager dan het landelijk beeld waarbij de kleine meerderheid dacht dat het werk voorheen betaald werd. Drie mensen geven aan dat het werk voorheen niet door een betaalde kracht werd verricht en de overigen weten het niet.

35


MENING OVER WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING Er is gevraagd wat men denkt over werken met behoud van uitkering met de stelling dat de politiek vindt dat iedereen iets moet doen om zijn of haar uitkering te verdienen. Hierop zijn 14 reacties gekomen. Twee respondenten zijn het niet eens met de stelling. De helft van de instemmers stelt wel voorwaarden. Het landelijk beeld wijkt enigszins af; driekwart is het eens met de stelling en één op de vijf is het oneens. De rest weet het niet. Aantal reacties • Goed

6

• Goed, maar rekening met persoon en eigen inbreng

5


1

• Tegen

2

CONCLUSIES Op grond van een enquête die door veertien mensen is ingevuld, kunnen geen harde conclusies getrokken worden. De antwoorden geven echter wel een richting aan die serieus genomen moet worden. Over het algemeen kan gezegd worden dat de bijstandsgerechtigden positief staan tegenover werken met behoud van uitkering en men lijkt ook geen hekel te hebben aan werken. De tevredenheidsscore op contact met collega’s scoort bij alle gemeenten hoog, zo ook bij de gemeente Best. De bijstandsgerechtigden van de gemeente Best scoren op alle items die tevredenheid meten ruim boven het landelijk gemiddelde. Het soort werk, de begeleiding en de arbeidsomstandigheden beoordeelt men tussen de categorie ‘niet goed en niet slecht’ en ‘goed’. Alleen de bejegening scoort in de categorie ‘niet goed en niet slecht’. Opvallend is dat de grote meerderheid van de bijstandsgerechtigden die werken aangeeft dat men tijdens ‘werktijd’ de tijd krijgt om te solliciteren. Afgezien van het feit dat iedereen dat zou moeten aangeven, scoort de gemeente Best hierop positief ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Een ander opvallend verschil met het landelijk beeld is dat er weinig bijstandsgerechtigden met een eigen invulling zijn gekomen als alternatief voor de werkzaamheden die de gemeente hen bood. En in twee van de drie gevallen reageerde de gemeente daar positief op. • Beleid Er is geen inzicht in het beleid van de gemeente Best. Daarom worden de conclusies gespiegeld aan het beleid dat de meeste gemeenten voeren. Uit de 27 ingevulde enquêtes van gemeenten om inzicht in te krijgen in het gemeentelijk beleid te krijgen, blijkt dat het beleid onderling nauwelijks verschilt. Bij alle gemeenten waarvan bijstandsgerechtigden hebben meegewerkt aan de enquête, spoort het beleid niet met de uitvoeringspraktijk zoals bijstandsgerechtigden die ervaren. Dat zal dan waarschijnlijk ook het geval zijn bij de gemeente Best. • Werken met behoud van uitkering Uit de gemeentelijke enquêtes blijkt dat gemeenten trajecten met behoud van uitkering inzetten voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Over het algemeen is het doel het opdoen van werkervaring en arbeidsritme. Uit de enquêtes van de bijstandsgerechtigden uit de gemeente Best blijkt dat een aantal bijstandsgerechtigden recente werkervaring heeft. Er zijn zelfs drie zzp-ers die dus geen WW-periode achter de rug hebben. Meer dan de helft van de bijstandsgerechtigden geeft aan dat het traject niet bijdraagt aan de kans op werk. Dit roept de vraag op wat de gemeente beoogt met trajecten werken met behoud van uitkering voor mensen met recente werkervaring die arbeidsritme hebben. Mensen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt en met recente werkervaring, zouden gewoon betaald werk moeten krijgen. 36


• Duidelijke communicatie Op meer punten blijkt dat de voorlichting door de gemeente beter kan. De helft van de bijstandsgerechtigden weet niet of er een persoonlijk plan ligt en uiteraard niet wat dit dan inhoudt. Ook weten vier van de veertien niet wat er gebeurt na afloop van het traject wanneer men nog niet aan het werk is gekomen. • Maatwerk Gemeenten geven in de enquête aan dat iedereen in het traject een persoonlijk trajectplan heeft, maar in de praktijk zegt slechts bijna de helft dat te hebben. Zelfs als er een plan is, dan schort het toch aan de communicatie daarover. Een minderheid van de mensen is met een alternatief gekomen als reactie op het soort werk dat de gemeente bood. Dit alternatief is in twee van de drie gevallen gehonoreerd. Op dit punt levert de gemeente maatwerk. Echter, minder op het punt van rekening houden met wensen, vooropleiding en vaardigheden volgens de bijstandsgerechtigden. De meerderheid zegt dat daar geen rekening mee wordt gehouden, hoewel de percentages lager liggen dan het landelijk gemiddelde. Op de vraag of het traject bijdraagt aan de kansen op werk, hetgeen toch de bedoeling is van een traject, dan antwoordt het merendeel dat dat niet het geval is of op de categorie ‘misschien’, hoewel ook op dit item de gemeente Best beter scoort dan het landelijk gemiddelde. Wellicht zou de gemeente toch nog meer moeten aansluiten bij de wensen, vooropleiding en vaardigheden om de kans van slagen op werk te vergroten. Immers een gemotiveerde werkzoekende blijkt één van de grootste succesfactoren te zijn voor werkhervatting. Bovendien weten de bijstandsgerechtigden goed aan te geven wat nodig is om hen aan het werk te helpen. Niet in alle gevallen zal de gemeente daarin tegemoet kunnen komen, maar in een aantal gevallen zeker wel, en wellicht in de andere gevallen kan het gesprek daarover geopend worden. Wanneer de gemeente meer oog heeft voor de behoeften en wensen of beter uitlegt waarom men dat niet doet, dan zal de lage score op tevredenheid waarschijnlijk verder toenemen. Want hoewel Best boven het landelijk gemiddelde scoort, kan de tevredenheid op enkele onderdelen beter. Gemeenten kunnen scholing inzetten als onderdeel van een traject naar werk. Meerdere bijstandsgerechtigden geven aan daar behoefte aan te hebben, terwijl men geen scholing krijgt. Mogelijk ligt daar een kans om de stap naar werk realiteit te maken. De begeleiding van de gemeente kan op goede waardering rekenen van de respondenten. In Best worden meer bijstandsgerechtigden begeleid dan het landelijk gemiddelde en de begeleiding scoort ook hoger. • Verdringing Eenderde van de bijstandsgerechtigden geeft aan dat het werk dat men verricht voorheen door betaalde krachten werd uitgevoerd. Dat is lager dan het landelijk gemiddelde, maar toch een punt van zorg.

37


GEMEENTESCAN EMMEN AANLEIDING VAN HET ONDERZOEK Het zwartboek ‘Werken in de bijstand’ van december 2012 riep de vraag op of het werkelijk zo slecht gesteld was met de uitvoeringspraktijk van gemeenten. Het zwartboek riep het beeld op van slechte bejegening van bijstandsgerechtigden, slechte arbeidsomstandigheden, verdringing op de arbeidsmarkt en trajecten die niet naar werk leidden. De FNV heeft meer dan vijftig FNV lokaalgroepen en dit bood de gelegenheid om op meerdere plaatsen diepergaand te onderzoeken wat het re-integratiebeleid van gemeenten inhoudt en hoe het uitgevoerd wordt. Dit vanuit de gedachte dat wanneer blijkt dat in een gemeente de situatie onvoldoende is, dezelfde lokaalgroep ingezet kan worden om de situatie te verbeteren, bijvoorbeeld via politieke lobby.

UITVOERING VAN HET ONDERZOEK Het onderzoek kent twee onderdelen. De uitkomst daarvan kan dienen als input voor verbetering van het gemeentelijk beleid en/of de uitvoeringspraktijk. Het eerste onderdeel bestaat uit het inventariseren van het gemeentelijk beleid rond re-integratie. Het tweede gedeelte bestaat uit het verzamelen van reacties van bijstandsgerechtigden. Beide deelonderzoeken zijn vormgegeven door vragenlijsten in Survey Monkey. Eind december 2012 zijn (vertegenwoordigers) van de lokaalgroepen uitgenodigd om hen te informeren over het onderzoek, de aanpak en het doel. 59 lokaalgroepen hebben medewerking aan het onderzoek toegezegd. Uiteindelijk zijn niet alle groepen erin geslaagd om het onderzoek uit te voeren. In totaal zijn er 226 bruikbare vragenlijsten ingevuld en 27 vragenlijsten van gemeentelijk beleid.

RE-INTEGRATIEBELEID GEMEENTE EMMEN Enquête gemeentelijk beleid is niet ingevuld.

ALGEMEEN Er hebben elf bijstandsgerechtigden de enquête (min of meer) volledig ingevuld. Gemiddeld zit men nog geen half jaar in de bijstand. Het landelijke beeld is fors anders, meer dan de helft heeft langer dan één jaar een uitkering. In Emmen ontvingen twee respondenten langer dan één jaar een uitkering. Op een schoolverlater na, hebben allen meerdere jaren werkervaring. Opvallend is het aantal dat gewerkt heeft in de bouw en zorg. Allen geven aan zeer veel gesolliciteerd te hebben en meerdere zoekkanalen te hebben gebruikt. Enkelen geven aan zelfs een opleiding te hebben gevolgd om de kans op werk te vergroten. Duur in bijstand Aantal

Emmen (%)


5

45

9


3

27

34

1 – 2 jaar

2

18

24

2 – 5 jaar

20

Langer dan 5 jaar Uitkering gestopt of aanvraag loopt Totaal

38

Landelijk (%)

9 1 11

4 100

100


WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING • Lengte en duur Gemiddeld werkt men op het moment van de enquête drie maanden met behoud van uitkering (het landelijke gemiddelde is negen maanden). De meesten verblijven op het TDC, waar mensen die een traject ingaan, eerst drie maanden doorbrengen. Om die reden geven de meesten aan dat het traject drie maanden bedraagt. Drie personen zitten in een vervolgtraject, waarvan twee aangeven dat dit traject twaalf maanden duurt en de derde zit in een vervolgtraject van 24 maanden. De gemiddeld werkweek bedraagt 31 uur (landelijk is dit 27 uur) en het aantal uren per week dat het meest voorkomt is 32 uur. • Soort werk Het blijkt dat de meeste trajecten werken met behoud van uitkering zich afspelen in de productiesfeer. De spreiding voor soort werkzaamheden is gering. Wat voor soort werk doet u? Meerdere antwoorden zijn mogelijk Antwoordopties


Aantal reacties

22%

6

Groenvoorziening

7%

3

Administratief werk

9%

0

Zorg

6%

1


7%

0


2%

0

Schoonmaak

8%

0

Kringloop

5%

0

34%

1

Productiewerk


11

Beantwoorde vraag

11

Overgeslagen vraag

0

• Bijdrage van het traject aan kans op werk Op de vraag of men denkt dat de werkzaamheden bijdragen aan de kans op werk, antwoorden negen personen negatief, slechts twee personen zijn van mening dat het traject bijdraagt aan kans op werk. • Mening over het ‘werk’ Wat vinden de mensen die moeten werken met behoud van uitkering van het werk en wat daar mee samenhangt? Op de vraag wat men vindt van het soort werk, beoordeelt men dit als slecht tot zeer slecht. Het landelijk gemiddelde op deze score is 2,9. Het contact met collega’s scoort het beste. Dat is landelijk ook zo, waar het gemiddelde op 3,8 lag. De begeleiding die men krijgt van de gemeente of uitvoerder, de arbeidsomstandigheden en de bejegening scoren alle gemiddeld slecht tot zeer slecht en ruim onder het landelijk gemiddelde. Daarmee scoort Emmen op alle punten onder het landelijk gemiddelde.

39


Antwoordopties

Heel slecht

Slecht Niet slecht en Goed

Heel goed Gemiddeld


8

2

1

0

0

1,4


0

0

2

4

4

3,9


5

4

2

0

0

1,7


4

5

2

0

0

1,8

6

0

2

3

0

1,9


Emmen gemiddeld

Landelijk gemiddeld


1,4

2,9


3,9

3,8


1,7

2,5


1,8

3,0


1,9

2,8

• Medewerking aan het traject Er is gevraagd wat er gebeurt als men niet meewerkt aan het traject werken met behoud van uitkering. Iedereen is ervan doordrongen dat dit gevolgen heeft voor de uitkering. Er wordt genoemd dat men dan gekort wordt, of dat men gekort wordt en dat daarna de uitkering wordt stopgezet. Er wordt meerdere malen gesproken over dwangarbeid. Eén persoon geeft aan voorlopig geen uitkering te ontvangen als gevolg van overwaarde op het huis. • Na afloop van het traject Omdat een traject een einde heeft, is gevraagd of men weet wat er na afloop van het traject gebeurt wanneer het traject niet eindigt met een dienstverband. De meesten weten dat het traject in al dan niet een andere vorm wordt voortgezet, waarbij de meesten zeggen dat dit is bij Emco. Deze vraag roept veel bittere en boze reacties op bij de bijstandsgerechtigden. Landelijk gezien weet een kwart niet wat er na afloop gebeurd. Als uw traject is afgelopen en u heeft nog steeds geen werk, wat gebeurt er dan? Antwoordopties


Thuis zitten met uitkering

Aantal reacties

18%

Thuis zitten zonder uitkering

5%


14%

4

Nieuw traject

23%

4

Weet niet

33%

2

8%

1


10

Overgeslagen vraag

1

40


MAATWERK • Trajectplan Er mag verwacht worden dat bijstandsgerechtigden die in een re-integratietraject zitten een trajectplan hebben. Op de vraag of men een persoonlijk trajectplan heeft, antwoorden slechts twee dat dit het geval is. Zeven geven aan dat er geen trajectplan is en twee weten het niet. Dit komt ongeveer overeen met het landelijk gemiddelde. De volgende vraag betrof de inhoud van dit plan. Niemand kan aangeven wat erin staat. Of er nu daadwerkelijk wel of geen plan is, is niet duidelijk. Wel dat men dus over het algemeen het plan niet kent. • Rekening houden met wensen, opleiding en vaardigheden Er is gevraagd of men de indruk heeft dat de gemeente rekening houdt met wensen ten aanzien van het soort werk en of de gemeente rekening houdt met de vooropleiding en vaardigheden. Op beide vragen antwoordt de meerderheid met nee (8 en 6). Eén persoon zegt dat er rekening gehouden is met de wens en drie mensen geven aan dat er rekening gehouden is met de vooropleiding en vaardigheden. De overige weten het niet of hebben de vraag overgeslagen. De meesten slaan de vraag over op welke wijze er dan rekening wordt gehouden met eigen wensen. Eén persoon geeft aan dat hij mag solliciteren in zijn vakgebied. Er is ook gevraagd waarom men denkt dat de gemeente geen rekening houdt met eigen wensen ten aanzien van het werk. Meerderen geven aan (5) dat er geen begrip is, er dat er geen rekening gehouden wordt met de thuissituatie. • Eigen initiatief Er is gevraagd of respondenten een alternatieve invulling als traject naar werk heeft voorgesteld aan de gemeente. Het merendeel heeft dat gedaan (8). Aan de mensen die hebben aangegeven dat men met een eigen voorstel is gekomen, is gevraagd hoe de gemeente reageerde op hun alternatief. Het merendeel geeft aan dat hun voorstel door de gemeente zonder meer is afgewezen. • Begeleiding Op de vraag of men begeleiding krijgt bij het werk antwoorden drie mensen dat dit het geval is. Zes mensen zeggen dat er geen begeleiding is en enkelen merken op dat dat door de aard van de werkzaamheden (laag niveau) ook niet nodig is. Van de mensen die begeleiding krijgen scoort deze begeleiding gemiddeld: niet goed en niet slecht. Dit komt overeen met het landelijk beeld.

AAN HET WERK KOMEN • Werk zoeken en begeleiding Het merendeel van de respondenten zoekt actief naar werk (9) en zes van hen ontvangt daar geen hulp bij van de gemeente. Slechts drie mensen geven aan hulp te ontvangen bij het solliciteren. vijf mensen die werken met behoud van uitkering krijgen tijdens werktijd de tijd om te solliciteren, zes geven aan daar geen tijd voor te krijgen. Beide uitkomsten komen ongeveer overeen met het landelijk beeld. De gemeente heeft het merendeel (7 van de 11) een verplicht aantal sollicitaties per week opgelegd. Dat is aanzienlijk hoger dan het landelijk gemiddelde van nog geen vijftig procent.

41


• Wat is nodig om aan het werk te komen Er is gevraagd wat men nodig denkt te hebben om weer aan het werk te komen. Hierop hebben negen respondenten geantwoord. Aantal reacties • Opleiding

2


3

• Begeleiding

2

• Werkervaring

2

INKOMSTEN De bijstandswet biedt de mogelijkheid om mensen die werken met behoud van uitkering een bonus of premie toe te kennen. Bij participatieplaatsen is dat zelfs min of meer verplicht. Niemand ontvangt een bonus of premie. Een enkeling merkt op dat men op de sociale werkvoorziening hetzelfde werk doet en daar dan wel voor betaald krijgt.

VERDRINGING De overgrote meerderheid denkt dat het werk voorheen door betaalde arbeidskrachten werd verricht (8). Dit is hoog vergeleken bij het landelijk beeld waarbij de kleine meerderheid dacht dat het werk voorheen betaald werd. Twee mensen geven aan dat men het niet weet en één persoon zegt dat het werk voorheen niet door een betaalde kracht werd verricht.

MENING OVER WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING Er is gevraagd wat men denkt over werken met behoud van uitkering met de stelling dat de politiek vindt dat iedereen iets moet doen om zijn of haar uitkering te verdienen. Hierop zijn elf reacties gekomen. Iedereen is het met de stelling eens, maar wel worden voorwaarden genoemd. Opvallend voor de gemeente Emmen is het aantal ‘bittere’ reacties op de stelling. Een aantal noemt de onmenselijke bejegening en uitbuiting. Het landelijk beeld wijkt enigszins af; driekwart is het eens met de stelling en één op de vijf is het oneens. De rest weet het niet. Aantal reacties • Goed, maar zonder verdringing

2

• Goed, maar zonder winstbejag

2

• Goed, maar zinvol werk

3

• Goed, maar geen uitbuiting

3

• Goed, maar onder voorwaarden

1

CONCLUSIES Op grond van een enquête die door elf mensen is ingevuld, kunnen geen harde conclusies getrokken worden. De antwoorden geven echter wel een richting aan die serieus genomen moet worden. Over het algemeen kan gezegd worden dat de bijstandsgerechtigden positief staan tegenover werken met behoud van uitkering, maar dat men daar wel voorwaarden aan verbindt. De tevredenheidsscore op contact met collega’s scoort bij alle gemeenten hoog, zo ook bij de gemeente Emmen. Maar op alle overige vragen die gaan over tevredenheid, scoort de gemeente Emmen zeer laag, waarbij het soort werk het laagst scoort (dichter bij ‘zeer slecht’ dan ‘slecht’). Ook de bejegening, de arbeidsomstandigheden en de begeleiding vinden de bijstandsgerechtigden een score waard tussen ‘zeer slecht’ en ‘slecht’ (dichter bij ‘slecht’). De zeer lage score op tevredenheid op soort werk is wellicht te verklaren door het eenzijdig soort werkzaamheden die aangeboden worden. Er lijkt alleen sprake te zijn van werk bij Emco: productiewerk en werk in de groenvoorziening.

42


• Beleid Er is geen inzicht in het beleid van de gemeente Emmen. Daarom worden de conclusies gespiegeld aan het beleid dat de meeste gemeenten voeren. Uit de 27 ingevulde enquêtes van gemeenten om inzicht in te krijgen in het gemeentelijk beleid, blijkt dat het beleid onderling nauwelijks verschilt. Bij alle gemeenten waarvan bijstandsgerechtigden hebben meegewerkt aan de enquête, is het beleid niet in lijn met de uitvoeringspraktijk zoals bijstandsgerechtigden die ervaren. Dat zal dan waarschijnlijk ook het geval zijn bij de gemeente Emmen. • Werken met behoud van uitkering Uit de gemeentelijke enquêtes blijkt dat gemeenten trajecten met behoud van uitkering inzetten voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Over het algemeen is het doel het opdoen van werkervaring en arbeidsritme. Uit de enquêtes van de bijstandsgerechtigden uit de gemeente Emmen blijkt dat een aantal bijstandsgerechtigden recente werkervaring heeft; acht van de elf respondenten zitten nog geen jaar in de uitkering. Op twee na geven de bijstandsgerechtigden aan dat het traject niet bijdraagt aan de kans op werk. Dit roept de vraag op wat de gemeente beoogt met trajecten werken met behoud van uitkering voor mensen met recente werkervaring die arbeidsritme hebben. Mensen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt en met recente werkervaring, zouden gewoon betaald werk moeten krijgen. Slechts de helft van de bijstandsgerechtigden geeft aan dat men tijdens werktijd tijd krijgt om te solliciteren, terwijl het doel van het traject is om aan de slag te komen. • Duidelijke communicatie Op meer punten blijkt dat de voorlichting door de gemeente beter kan. Bijna alle bijstandsgerechtigden geven aan dat er geen plan is of weten niet of er een persoonlijk plan ligt en uiteraard kent men daardoor niet de inhoud van het plan. Opvallend is dat alle bijstandsgerechtigden wel goed op de hoogte zijn wat er gebeurt wanneer men niet meewerkt aan het traject. Op dit punt was de communicatie helder. • Maatwerk Gemeenten geven in de enquête aan dat iedereen in een traject een persoonlijk trajectplan heeft, maar in de praktijk van Emmen zegt slechts een kleine minderheid dat te hebben. Zelfs als er een plan is, dan schort het toch aan de communicatie daarover. Een meerderheid van de mensen is met een alternatief gekomen als reactie op het soort werk dat de gemeente bood. Dit alternatief is in alle gevallen niet gehonoreerd. Ook geeft de meerderheid aan dat er geen rekening wordt gehouden met de wensen, vooropleiding of vaardigheden. Op deze punten is er dus geen maatwerk. Op de vraag of het traject bijdraagt aan de kansen op werk, hetgeen toch de bedoeling is van een traject, dan antwoordt het merendeel dat dat niet het geval is. De gemeente moet meer aansluiten bij de wensen, vooropleiding en vaardigheden om de kans van slagen op werk te vergroten. Immers een gemotiveerde werkzoekende blijkt één van de grootste succesfactoren te zijn voor werkhervatting. Bovendien weten de bijstandsgerechtigden goed aan te geven wat nodig is om hen aan het werk te helpen. Niet in alle gevallen zal de gemeente daarin tegemoet kunnen komen, maar in een aantal gevallen zeker wel, en wellicht in de andere gevallen kan het gesprek daarover geopend worden. Gemeenten kunnen scholing inzetten als onderdeel van een traject naar werk. Meerdere bijstandsgerechtigden geven aan daar behoefte aan te hebben, terwijl men geen scholing krijgt. Mogelijk ligt daar een kans om de stap naar werk realiteit te maken. • Verdringing Slechts één bijstandsgerechtigde geeft aan dat het werk dat hij verricht voorheen niet door een betaalde kracht werd uitgevoerd. Het punt van verdringing bij de gemeente Emmen is een groot zorgpunt.

43


GEMEENTESCAN HALDERBERGE AANLEIDING VAN HET ONDERZOEK Het zwartboek ‘Werken in de bijstand’ van december 2012 riep de vraag op of het werkelijk zo slecht gesteld was met de uitvoeringspraktijk van gemeenten. Het zwartboek riep het beeld op van slechte bejegening van bijstandsgerechtigden, slechte arbeidsomstandigheden, verdringing op de arbeidsmarkt en trajecten die niet naar werk leidden. De FNV heeft meer dan vijftig FNV lokaalgroepen en dit bood de gelegenheid om op meerdere plaatsen diepergaand te onderzoeken wat het re-integratiebeleid van gemeenten inhoudt en hoe het uitgevoerd wordt. Dit vanuit de gedachte dat wanneer blijkt dat in een gemeente de situatie onvoldoende is, dezelfde lokaalgroep ingezet kan worden om de situatie te verbeteren, bijvoorbeeld via politieke lobby.


RE-INTEGRATIEBELEID GEMEENTE HALDERBERGE De gemeente Halderberge3 kent participatieplaatsen en heeft de tegenprestatie niet ingevoerd. Er zijn trajecten waarin bijstandsgerechtigden werken met behoud van uitkering. Hierin worden diverse werkzaamheden verricht. De gemeente voert de trajecten zelf uit. Door middel van gesprekken worden de bijstandsgerechtigden geselecteerd voor de trajecten waarin men zes maanden werkzaam is met als doel om werkritme op te doen en weer enthousiast te worden om te gaan werken. Tijdens de werkzaamheden heeft men de tijd om te solliciteren. Een werkmakelaar ondersteunt om mensen aan de slag te krijgen. Er is een persoonlijk plan van aanpak en een persoonlijke begeleider. Onderdeel van het plan kan een scholing zijn. Als na afloop van het traject men toch niet aan het werk is gekomen, dan eindigt het traject. Op die wijze wordt ook voorkomen dat er verdringing ontstaat. Er is aandacht voor de bejegening. Zo is er een klachtenregeling. Bijstandsgerechtigden met klachten kunnen bij het hoofd van de afdeling terecht. Er is geen klanttevredenheidsonderzoek.

3

Vragenlijst Halderberge ingevuld door FNV Lokaal

44


ALGEMEEN Er hebben acht bijstandsgerechtigden de enquête (min of meer) volledig ingevuld. Duur in bijstand Aantal

Halderberge (%)


Landelijk (%) 9


3

37,5

34

1 – 2 jaar

2

25

24

2 – 5 jaar

3

37,5

20

Langer dan 5 jaar

9

Uitkering gestopt

4

Totaal

8

100

100

Het merendeel geeft aan meerdere jaren werkervaring te hebben; één persoon heeft geen werkervaring. Een persoon geeft aan dat hij van de gemeente eerst zelf drie maanden de tijd kreeg om werk te zoeken voordat hij tewerkgesteld werd.

WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING • Lengte en duur Gemiddeld werkt men op het moment van de enquête ruim elf maanden met behoud van uitkering. Het landelijke gemiddelde bedraagt negen maanden. De gemiddeld werkweek bedraagt 26 uur: het minimum aantal uren is achttien en het maximum is 38 uur per week. Dit komt overeen met het landelijk gemiddelde. Gemiddeld is de lengte van een traject werken met behoud van uitkering twaalf maanden, waarbij opgemerkt dat slechts twee personen deze vraag hebben ingevuld. Hoe langt werkt u al met behoud van uitkering? Percentage landelijk

Aantal reacties

0 t/m 3 maanden

Antwoordopties

34%

2

4 t/m 6 maanden

30%

1

7 t/m 12 maanden

17%

3

13 t/m 24 maanden

8%

>24 maanden

10%

1


Aantal reacties

0%

0

11 t/m 20 uur

19%

2

21 t/m 30 uur

25%

2

>30 uur

56%

3

Beantwoorde vraag

7

Overgeslagen vraag

1

Hoeveel uur werkt u met behoud van uitkering? Antwoordopties 0 t/m 10 uur

Beantwoorde vraag

7

Overgeslagen vraag

1

45


• Soort werk Het blijkt dat de gemeente Halderberge relatief veel soorten werkzaamheden aanbiedt. Wat voor soort werk doet u? Meerdere antwoorden zijn mogelijk Antwoordopties


Aantal reacties

22%

3

Productiewerk Groenvoorziening

7%

Administratief werk

9%

1

Zorg

6%

1


7%

1


2%

1

Schoonmaak

8%

1

Kringloop

5%

Anders

34%

Aantal reacties

8

Beantwoorde vraag

8

Overgeslagen vraag

0

• Bijdrage van het traject aan kans op werk De bijstandsgerechtigden in Halderberge schatten de kans dat het soort werk dat ze doen hen zal helpen aan de slag te komen, niet zo hoog in. Denkt u dat u door deze werkzaamheden meer kans heeft op gewoon werk? Antwoordopties


Aantal reacties

Ja

10%

1

Nee

54%

5

Misschien

19%

2

Weet niet

6%

0

11%

0


8

Overgeslagen vraag

0

• Mening over het ‘werk’ Wat vinden de mensen die moeten werken met behoud van uitkering van het werk en wat daar mee samenhangt? Eén persoon heeft alles op ‘heel slecht’ gescoord en ook op de overige vragen negatief geantwoord, waarschijnlijk uit onvrede. Wanneer de scores van deze persoon niet meegerekend worden, dan stijgt uiteraard het gemiddelde. Deze score is tevens weergegeven. Op de vraag wat men vindt van het soort werk, vindt men gemiddeld dat het niet slecht en ook niet goed is. Dat is opvallend gezien het feit dat het werkzaamheden betreft die men opgedrongen krijgt. De helft van de mensen heeft andere werkzaamheden voorgesteld hetgeen niet gehonoreerd is. Het landelijk gemiddelde op deze score is 2,9. Het contact met collega’s scoort het beste. Dat is landelijk ook zo, waar het gemiddelde op 3,8 lag. De begeleiding die men krijgt van de gemeente of uitvoerder scoort het slechtst, maar ongeveer op het landelijke gemiddelde van 2,5.

46


Er is niet apart gevraagd naar begeleiding vanuit de gemeente en van de uitvoerder. Vaak zijn dit verschillende personen. De bejegening van de begeleiders of leidinggevende en de arbeidsomstandigheden scoren hoger dan het landelijk gemiddelde van 2,8. Wat vindt u? Antwoordopties

Heel slecht

Slecht


1

1


1


Niet slecht en

Goed

Heel goed

N.v.t. Gemiddeld

3

2

0

1

2,8 (3,1)

0

1

4

1

1

3,6 (4,0)

2

3

0

2

0

1

2,3 (2,5)

1

0

1

5

0

1

3,4 (3,8)

1

0

2

3

1

1

3,4 (3,8)

ook niet goed


8

Overgeslagen vraag

0 Halderberge gemiddeld

Landelijk gemiddeld


2,8 – 3,1

2,9


3,6 – 4,0

3,8


2,3 – 2,5

2,5


3,4 – 3,8

3,0


3,4 – 3,8

2,8

• Medewerking aan het traject Er is gevraagd wat er gebeurt als men niet meewerkt aan het traject werken met behoud van uitkering. Bijna iedereen is ervan doordrongen dat dit gevolgen heeft voor de uitkering. Er wordt genoemd dat er een korting volgt, een korting en daarna stopzetting. Eén persoon heeft geen idee wat er dan gebeurt. • Na afloop van het traject Een traject heeft een bepaalde lengte. Op de vraag wat er daarna gebeurt komen de volgende antwoorden: • Verlenging van het traject

2

• Niets

2

• Geen idee

3

• Niet van toepassing

1

MAATWERK • Trajectplan Op de vraag of men een persoonlijk trajectplan heeft, antwoorden drie personen dat dit het geval is; vier antwoorden dat dit niet het geval is, en één heeft de vraag overgeslagen. De volgende vraag betrof de inhoud van dit plan. Eén persoon geeft vrij concreet aan waar het plan uit bestaat.

47


• Rekening houden met wensen, opleiding en vaardigheden Er is gevraagd of men de indruk heeft dat de gemeente rekening houdt met wensen ten aanzien het soort werk en of de gemeente rekening houdt met de vooropleiding en vaardigheden. Op beide vragen antwoordt de meerderheid met nee (4 en 5). Drie mensen zeggen dat er rekening gehouden is met hun wensen en twee mensen geven aan dat er rekening gehouden is met de vooropleiding en vaardigheden. De overigen weten het niet of hebben de vraag overgeslagen. De mensen die aangeven dat er rekening wordt gehouden met eigen wensen, geven aan dat dat blijkt uit het feit dat de gemeente de gewenste beroepsrichting honoreert, een opleiding heeft toegestaan en rekening houdt met het aantal uren in verband met thuissituatie. Er is ook gevraagd waarom men denkt dat de gemeente geen rekening houdt met eigen wensen ten aanzien van het werk. Er wordt geantwoord dat er geen begrip of interesse is (2), en dat de gemeente de baas is (1). • Eigen initiatief Er is gevraagd of respondenten een alternatieve invulling als traject naar werk heeft voorgesteld aan de gemeente. De helft heeft dit gedaan. Hen is gevraagd hoe de gemeente reageerde op hun alternatief. In drie gevallen is het voorstel afgewezen en in één geval heeft de gemeente het nog in overweging. • Begeleiding Op de vraag of men begeleiding bij de uitvoering van de werkzaamheden krijgt antwoorden zes van de acht dat dit niet het geval is; één persoon zegt wel begeleiding te krijgen en één geeft aan dat dat niet nodig is.

AAN HET WERK KOMEN • Werk zoeken en begeleiding Bijna alle respondenten (7) zoeken actief naar werk en twee van hen ontvangen daar hulp bij van de gemeente. De helft (4) geeft aan dat men tijdens werktijd tijd krijgt om te solliciteren. Dat is hoger dan het landelijk beeld. Eén persoon, die niet mag solliciteren tijdens werktijd, merkt op dat er geen tijd is om te solliciteren met 32 uur werken en daarnaast het werk als mantelzorger. Op twee na heeft iedereen de plicht gekregen om een aantal sollicitaties per week te doen. Dat is hoger dan het landelijk gemiddelde van nog geen vijftig procent. • Wat is nodig om aan het werk te komen Er is gevraagd wat men nodig denkt te hebben om weer aan het werk te komen. Hierop hebben zeven respondenten geantwoord. Er blijkt het meeste behoefte te zijn aan een opleiding. Aantal reacties • Opleiding

5


1

• Tijd om te solliciteren

1

48


INKOMSTEN De bijstandswet biedt de mogelijkheid om mensen die werken met behoud van uitkering een bonus of premie toe te kennen. Bij participatieplaatsen is dat zelfs min of meer verplicht. Er is gevraagd of men naast de uitkering een premie of bonus ontvangt. Zes geven aan geen bonus of iets dergelijks te ontvangen en twee weten het niet.

VERDRINGING Van de acht mensen denken drie dat het werk voorheen door betaalde arbeidskrachten werd verricht; drie mensen geven aan dat het werk voorheen niet door een betaalde kracht werd verricht en twee weten het niet.

MENING OVER WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING Er is gevraagd wat men denkt over werken met behoud van uitkering met de stelling dat de politiek vindt dat iedereen iets moet doen om zijn of haar uitkering te verdienen. Hierop zijn zeven reacties gekomen. De meesten zijn het er mee eens, maar minder dan het landelijke gemiddelde. Aantal reacties • Goed

2

• Goed, maar financiële tegemoetkoming

1

• Goed, maar geen verdringing

1

• Tegen

1

• Weet niet

1

CONCLUSIES Op grond van een enquête die door acht mensen is ingevuld, kunnen geen harde conclusies getrokken worden. De antwoorden geven echter wel een richting aan die serieus genomen moet worden. Over het algemeen kan gezegd worden dat de bijstandsgerechtigden redelijk positief staan tegenover werken met behoud van uitkering en men lijkt het werk ook niet vervelend te vinden. De tevredenheidsscore op contact met collega’s scoort bij alle gemeenten hoog, zo ook bij de gemeente Halderberge. De bijstandsgerechtigden van de gemeente Halderberge scoren op de items arbeidsomstandigheden en bejegening boven het landelijk gemiddelde. Op de overige items scoort de gemeente op het landelijk gemiddelde, wat niet wil zeggen dat dit dus goed is. Vooral de tevredenheid met de begeleiding is onder de maat. • Beleid Het beleid dat de gemeente Halderberge voert, komt overeen met andere gemeenten. Opvallend is wel dat een traject volgens het beleid 6 maanden duurt, maar uit de cliëntenvragenlijst blijkt dat het twaalf maanden duurt. Bij alle gemeenten waarvan bijstandsgerechtigden hebben meegewerkt aan de enquête, spoort het beleid niet met de uitvoeringspraktijk zoals bijstandsgerechtigden die ervaren. Dat zal dus ook het geval bij de gemeente Halderberge. • Werken met behoud van uitkering Uit de gemeentelijke enquêtes blijkt dat gemeenten trajecten met behoud van uitkering inzetten voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Over het algemeen is het doel het opdoen van werkervaring en arbeidsritme. Uit de enquêtes van de bijstandsgerechtigden uit de gemeente Halderberge blijkt dat een aantal bijstandsgerechtigden recente werkervaring heeft en jarenlang gewerkt heeft, ook in hogere functies. Men gelooft dan zelf ook niet dat het traject bijdraagt aan de kans op werk. Dit roept de vraag op wat de gemeente beoogt met trajecten werken met behoud

49


van uitkering voor mensen met recente werkervaring die arbeidsritme hebben. Mensen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt en met recente werkervaring, zouden gewoon betaald werk moeten krijgen. • Duidelijke communicatie Op meer punten blijkt dat de voorlichting door de gemeente beter kan. De helft van de bijstandsgerechtigden weet niet of er een persoonlijk plan ligt en uiteraard niet wat dit dan inhoudt. Ook weet de helft niet wat er gebeurt na afloop van het traject wanneer men nog niet aan het werk is gekomen. • Maatwerk Gemeenten geven in de enquête aan dat iedereen in traject een persoonlijk trajectplan heeft, maar in de praktijk zegt nog niet de helft dat te hebben. Zelfs als er een plan is, dan schort het toch aan de communicatie daarover. De helft van de mensen is met een alternatief gekomen als reactie op het soort werk dat de gemeente bood. Dit alternatief is in geen van de gevallen gehonoreerd. Op dit punt levert de gemeente geen maatwerk. Ook wordt er weinig rekening gehouden met wensen, vooropleiding en vaardigheden volgens de bijstandsgerechtigden. Op de vraag of het traject bijdraagt aan de kansen op werk, hetgeen toch de bedoeling is van een traject, dan antwoordt het merendeel dat dat niet het geval is. Wellicht zou de gemeente toch nog meer moeten aansluiten bij de wensen, vooropleiding en vaardigheden om de kans van slagen op werk te vergroten. Immers een gemotiveerde werkzoekende blijkt één van de grootste succesfactoren te zijn voor werkhervatting. Bovendien weten de bijstandsgerechtigden goed aan te geven wat nodig is om hen aan het werk te helpen. Niet in alle gevallen zal de gemeente daarin tegemoet kunnen komen, maar in een aantal gevallen zeker wel, en wellicht in de andere gevallen kan het gesprek daarover geopend worden. Wanneer de gemeente meer oog heeft voor de behoeften en wensen of beter uitlegt waarom men dat niet doet, dan zal de relatief lage score op tevredenheid waarschijnlijk verder toenemen. Gemeenten kunnen scholing inzetten als onderdeel van een traject naar werk. Meerdere bijstandsgerechtigden geven aan daar behoefte aan te hebben, terwijl men geen scholing krijgt. Mogelijk ligt daar een kans om de stap naar werk realiteit te maken. • Verdringing Meerdere bijstandsgerechtigden geven aan dat het werk dat men verricht voorheen door betaalde krachten werd uitgevoerd. Dat is lager dan het landelijk gemiddelde, maar toch een punt van zorg.

50


GEMEENTESCAN SITTARD AANLEIDING VAN HET ONDERZOEK Het zwartboek ‘Werken in de bijstand’ van december 2012 riep de vraag op of het werkelijk zo slecht gesteld was met de uitvoeringspraktijk van gemeenten. Het zwartboek riep het beeld op van slechte bejegening van bijstandsgerechtigden, slechte arbeidsomstandigheden, verdringing op de arbeidsmarkt en trajecten die niet naar werk leidden. De FNV heeft meer dan vijftig FNV lokaalgroepen en dit bood de gelegenheid om op meerdere plaatsen diepergaand te onderzoeken wat het re-integratiebeleid van gemeenten inhoudt en hoe het uitgevoerd wordt. Dit vanuit de gedachte dat wanneer blijkt dat in een gemeente de situatie onvoldoende is, dezelfde lokaalgroep ingezet kan worden om de situatie te verbeteren, bijvoorbeeld via politieke lobby.


I

RE-INTEGRATIEBELEID GEMEENTE SITTARD-GELEEN

De gemeente Sittard-Geleen4 kent verschillende vormen van re-integratie. Er zijn participatieplaatsen: 250 in 2013, waar bijstandsgerechtigden werken en hiervoor een bonus ontvangen. De hoogte van de bonus bij een fulltime contract was in 2012 € 150 en in 2013 € 80 per maand. Daarnaast wordt een opslag gegeven aankelijk van de loonwaarde tot maximum € 5.1755 per maand. De werkgever betaalt de gemeente een vergoeding ter hoogte van de loonwaarde. Daarnaast kent de gemeente Sittard-Geleen trajecten werken met behoud van uitkering voor bijstandsgerechtigden die na het opdoen van ervaring wel in staat zijn tot regulier werk. De selectie voor deze trajecten vindt plaats door middel van een test. Doel van de trajecten is het opdoen van arbeidsritme, leren samen te werken en eventueel het volgen van cursussen. Men werkt tussen de 12 en 36 uur. De lengte van het traject is aankelijk van de plaats waar dat gebeurt en de kandidaat zelf. De gemeente Sittard-Geleen voert de trajecten zelf uit. Men heeft tijdens het traject de tijd om te solliciteren, dat wordt zelfs gestimuleerd en ondersteund. De bijstandsgerechtigden ontvangen voor het werk een vergoeding ter hoogte van maximaal de vrijlating vrijwilligerswerk: € 762 per jaar bij vrijwilligerswerk. Wanneer men in een project werkzaam is ontvangt men minimaal € 80 per maand met een eventuele aanvulling ter hoogte van de loonwaarde. De gemeente heeft niet de tegenprestatie ingevoerd. De gemeente geeft aan maatwerk te leveren doordat iedereen een persoonlijk trajectplan heeft en een persoonlijke begeleider. Om de route naar werk vorm te geven zijn er diagnose-instrumenten en daarnaast kan de bijstandsgerechtigde wensen en mogelijkheden aandragen. Zodoende wordt per deelnemer vastgesteld wat nodig is aan ondersteuning. De ondersteuning kan uit verschillende zaken bestaan; begeleiding, coaching, cursus, maar ook uit indirecte ondersteuning zoals een fiets of reiskostenvergoeding. De gemeente heeft aandacht voor verdringing. Het is niet duidelijk op welke wijze.

4 5

Bron: enquête ingevuld door gemeente. Dat zal wel een foutje zijn! Waarschijnlijk moet dat € 175 per maand zijn.

51


Tot slot is er aandacht voor de bejegening van de bijstandsgerechtigden. Klantmanagers worden opgeleid en gecoacht en de benadering moet respectvol zijn en op basis van vertrouwen. Er is een aparte functionaris waar bijstandsgerechtigden met een klachten naartoe kunnen en er is een aparte procedure hiervoor. Daarnaast is er een tweejaarlijks onderzoek naar de tevredenheid van het hele bijstandsbestand.

II ENQUÊTE ONDER BIJSTANDSGERECHTIGDEN DIE WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING ALGEMEEN Negen bijstandsgerechtigden hebben de enquête (min of meer) volledig ingevuld. Opvallend is dat de respondenten allen relatief kort in de uitkering zitten. Duur in bijstand Aantal

Sittard (%)


4

44

9


2

22

34

1 – 2 jaar

3

33

24

2 – 5 jaar

Landelijk (%)

20

Langer dan 5 jaar

9


4

Totaal

9

100

100

Op één na (onbekend) heeft iedereen meerdere jaren werkervaring. Opvallend daarbij is dat het meestal werk betreft dat een hoog opleidingsniveau vereist.

WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING • Lengte en duur Gemiddeld werkt men op het moment van de enquête vijf maanden met behoud van uitkering (het landelijke gemiddelde is negen maanden). De gemiddelde werkweek bedraagt 23 uur (landelijk is dit 27 uur) en het aantal uren per week dat het meest voorkomt is twintig uur per week. Gemiddeld is de lengte van een traject werken met behoud van uitkering negen maanden. Dit is lager dan het landelijk gemiddelde van twaalf maanden. Een aantal mensen geeft aan dat het traject drie maanden bedraagt. Er kan sprake zijn van een voorschakeltraject voordat het eigenlijke traject begint. • Soort werk Het blijkt dat eenderde van de trajecten werken met behoud van uitkering zich afspeelt bij de post. Uit aanvullende informatie blijkt dat dit is bij PostNL.

52

52


Wat voor soort werk doet u? Antwoordopties


Productiewerk

Aantal reacties

22%

Groenvoorziening

7%

Administratief werk

9%

Zorg

6%


7%

1


2%

3

Schoonmaak

8%

2

Kringloop

5%

Anders

2

34%

Aantal reacties

9

Beantwoorde vraag

9

Overgeslagen vraag

0

1

• Bijdrage van het traject aan kans op werk Op de vraag of men denkt dat de werkzaamheden bijdragen aan de kans op werk, antwoordt niemand positief, zeven respondenten zeggen dat dit niet het geval is en twee weten het niet. Landelijk geeft men in de helft van de gevallen aan dat de werkzaamheden niet bijdragen. • Mening over het ‘werk’ Wat vinden de mensen die moeten werken met behoud van uitkering van het werk en wat daar mee samenhangt? Op de vraag wat men vindt van het soort werk, vindt men gemiddeld dat dit boven de ‘niet slecht en ook niet goed’ is. Het landelijk gemiddelde op deze score is 2,9. Het contact met collega’s scoort het beste. Dat is landelijk ook zo, waar het gemiddelde op 3,8 lag. De begeleiding die men krijgt van de gemeente of uitvoerder scoort beneden het gemiddelde, maar hoger dan het landelijk gemiddelde van 2,5. Er is niet apart gevraagd naar begeleiding vanuit de gemeente en van de uitvoerder. Vaak zijn dit verschillende personen. De bejegening van de begeleiders of leidinggevende scoort net onder neutraal; landelijk is dit 2,8. Alleen op de arbeidsomstandigheden scoort Sittard-Geleen onder het landelijk gemiddelde. Opvallend is de relatief hoge score op het soort werk dat men moet uitvoeren. Antwoordopties

Heel slecht

Slecht Niet slecht en

Goed Heel goed Gemiddeld


2

0

1

4

2

3,4


1

0

2

2

4

3,9


3

1

1

3

1

2,8


3

1

0

4

1

2,9

3

0

2

3

1

2,9


53


Sittard gemiddeld

Landelijk gemiddeld


3,4

2,9


3,9

3,8


2,8

2,5


2,9

3,0


2,9

2,8

• Medewerking aan het traject Er is gevraagd wat er gebeurt als men niet meewerkt aan het traject werken met behoud van uitkering. Vier van de negen zegt geen idee te hebben. De overigen zijn ervan doordrongen dat dit gevolgen heeft voor de uitkering. Landelijk gezien geeft de overgrote meerderheid aan dat men denkt dat dit gevolgen heeft voor de uitkering. • Na afloop van het traject Omdat een traject een einde heeft, is gevraagd of men weet wat er na afloop van het traject gebeurt wanneer het traject niet eindigt met een dienstverband. Eenderde geeft aan dat niet te weten en één persoon denkt dat hij zonder uitkering komt te zitten. Als uw traject is afgelopen en u heeft nog steeds geen werk, wat gebeurt er dan? Antwoordopties


Aantal reacties

18%

2

5%

1

Thuis zitten met uitkering Thuis zitten zonder uitkering Traject wordt vervolgd

14%

Nieuw traject

23%

1

Weet niet

33%

3

8%

2


9

Overgeslagen vraag

0

MAATWERK • Trajectplan Op de vraag of men een persoonlijk trajectplan heeft, antwoordt slechts één persoon dat dit het geval is. Het landelijk gemiddelde is een kwart. Vier antwoorden dat dit niet het geval is en vier weten het niet. De volgende vraag betrof de inhoud van dit plan. De ene respondent beschrijft het werk dat hij nu doet, hetgeen dus een beschrijving is en geen plan. Of er nu daadwerkelijk wel of geen plan is, is niet duidelijk. Wel dat men dus over het algemeen het plan niet kent. • Rekening houden met wensen, opleiding en vaardigheden Er is gevraagd of men de indruk heeft dat de gemeente rekening houdt met wensen ten aanzien het soort werk en of de gemeente rekening houdt met de vooropleiding en vaardigheden. Op beide vragen antwoordt de meerderheid met nee. Drie mensen zeggen dat er rekening gehouden is met hun wensen en één respondent geeft aan dat er rekening gehouden is met de vooropleiding en vaardigheden. De meesten slaan de vraag over op welke wijze er dan rekening is gehouden met eigen wensen, twee geven aan dat er rekening is gehouden met het soort werk en één met fysieke beperkingen.

54


Er is ook gevraagd waarom men denkt dat de gemeente geen rekening houdt met eigen wensen ten aanzien van het werk. Meerderen geven aan dat er gewoon weg geen keuze werd geboden en men verplicht werd ‘banen’ te vullen bij PostNL. • Eigen initiatief Er is gevraagd of respondenten een alternatieve invulling als traject naar werk heeft voorgesteld aan de gemeente. Vier hebben dat gedaan, vijf niet. Aan de mensen die hebben aangegeven dat men met een eigen voorstel is gekomen, is gevraagd hoe de gemeente reageerde op hun alternatief. Drie van de vier geven aan dat hun voorstel door de gemeente is afgewezen. Als reden werd genoemd dat men verplicht moest meewerken aan het 600 banenplan. • Begeleiding Op de vraag of men begeleiding krijgt bij het werk antwoorden vijf mensen dat dit het geval is. Vier mensen zeggen dat er geen begeleiding is. Van de mensen die begeleiding krijgen scoort deze begeleiding gemiddeld: niet goed en niet slecht. Dit komt overeen met het landelijk beeld.

AAN HET WERK KOMEN • Werk zoeken en begeleiding De meerderheid (4) van de respondenten zoekt actief naar werk en ontvangt daar geen hulp bij van de gemeente. Niemand geeft dus aan hulp te ontvangen bij het solliciteren. Slechts twee mensen die werken met behoud van uitkering krijgen tijdens werktijd de tijd om te solliciteren; vier krijgen geen tijd en drie weten het niet. Beide uitkomsten komen overeen met het landelijk beeld. In één geval heeft iemand de verplichting gekregen voor een aantal sollicitaties per week. Dat is aanzienlijk lager dan het landelijk gemiddelde van iets minder dan vijftig procent. • Wat is nodig om aan het werk te komen Er is gevraagd wat men nodig denkt te hebben om weer aan het werk te komen. Hierop hebben zestien respondenten geantwoord. Er blijkt het meeste behoefte te zijn aan een opleiding, waaronder het halen van het rijbewijs. Aantal reacties • Opleiding

2


1


3


1

• Anders

2

INKOMSTEN De bijstandswet biedt de mogelijkheid om mensen die werken met behoud van uitkering een bonus of premie toe te kennen. Bij participatieplaatsen is dat zelfs min of meer verplicht. Er is gevraagd of men naast de uitkering een premie of bonus ontvangt. Vier mensen geven aan alleen de bijstandsuitkering te ontvangen en vijf geven aan een bonus te ontvangen. Dit komt niet overeen met het landelijk beeld waar nog geen tien procent een bonus zegt te ontvangen. Enkelen maken melding dat de bonus rond de € 55 bedraagt. Een ander vraagt zich af waarom andere bijstandsgerechtigden wel een bonus krijgen en hij niet.

55


VERDRINGING Vier van de negen mensen denken dat het werk voorheen door betaalde arbeidskrachten werd verricht. Dit is in lijn met het landelijk beeld. Drie mensen geven aan dat het werk voorheen niet door een betaalde kracht werd verricht en twee weten het niet.

MENING OVER WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING Er is gevraagd wat men denkt over werken met behoud van uitkering met de stelling dat de politiek vindt dat iedereen iets moet doen om zijn of haar uitkering te verdienen. Hierop zijn negen reacties gekomen. Op één na is men het eens met de stelling, waarbij de meesten wel voorwaarden stellen. Aantal reacties • Goed

2

• Goed, maar geen verdringing

1


1


1


3

• Tegen, leidt tot verdringing

1

CONCLUSIES Op grond van een enquête die door negen mensen is ingevuld, kunnen geen harde conclusies getrokken worden. De antwoorden geven echter wel een richting aan die serieus genomen moet worden. Over het algemeen kan gezegd worden dat de bijstandsgerechtigden positief staan tegenover werken met behoud van uitkering en men vindt werken ook prettig. De tevredenheidsscore op contact met collega’s scoort bij alle gemeenten hoog en de gemeente Sittard-Geleen scoort ook relatief goed op het soort werk dat de gemeente aanbiedt. Maar, zo voegen de meesten toe, werken met behoud van uitkering dient wel aan bepaalde eisen te voldoen. • Beleid Het beleid van de gemeente Sittard-Geleen wijkt niet af van het beleid dat andere gemeenten voeren, behalve op het punt van het verstrekken van een bonus of premie aan bijstandsgerechtigden die werken met behoud van uitkering. Er lijkt echter wel een groot gat tussen het beleid en de uitvoeringspraktijk, of hoe het bij bijstandsgerechtigden over komt. Maar ook daarin staat de gemeente Sittard-Geleen niet alleen. Bij bijna alle gemeenten waarvan bijstandsgerechtigden hebben meegewerkt aan de enquête, spoort het beleid niet met de uitvoeringspraktijk zoals bijstandsgerechtigden die ervaren. • Werken met behoud van uitkering De gemeente geeft aan dat de trajecten bedoeld zijn voor mensen die arbeidsritme en werknemersvaardigheden moeten opdoen; voor mensen dus met een afstand tot de arbeidsmarkt. Uit de enquêtes blijkt dat een aantal bijstandsgerechtigden recente werkervaring heeft en redelijk hoog is opgeleid. Het lijkt er op dat de selectie voor deze trajecten niet zorgvuldig gebeurt. Bijstandsgerechtigden geven allen aan dat het traject niet bijdraagt aan hun kans op werk. Dit roept de vraag op wat de gemeente beoogt met trajecten werken met behoud van uitkering voor mensen met recente werkervaring. Het opdoen van arbeidsritme en aanleren van werknemersvaardigheden lijkt misplaatst, in ieder geval bij een aantal.

56


• Maatwerk De gemeente Sittard-Geleen zegt dat iedereen een persoonlijk trajectplan heeft, maar in de praktijk zegt slechts één persoon dat te hebben. Zelfs als er een plan is, dan schort het toch aan de communicatie daarover. Ongeveer de helft van de mensen is met een alternatief gekomen als reactie op het soort werk dat de gemeente bood. Dit is in alle gevallen, op één na, afgewezen. Ook zegt de meerderheid dat er geen rekening wordt gehouden met iemands wensen, vooropleiding of vaardigheden. Op de vraag of het traject bijdraagt aan de kansen op werk, hetgeen toch de bedoeling is van een traject, dan antwoordt men dat dat niet het geval is. Wellicht zou de gemeente toch meer moeten aansluiten bij de wensen, vooropleiding en vaardigheden om de kans van slagen op werk te vergroten. Immers een gemotiveerde werkzoekende blijkt één van de grootste succesfactoren te zijn voor werkhervatting. Bovendien weten de bijstandsgerechtigden goed aan te geven wat nodig is om hen aan het werk te helpen. Niet in alle gevallen zal de gemeente daarin tegemoet kunnen komen, maar in een aantal gevallen zeker wel, en wellicht in de andere gevallen kan het gesprek daarover geopend worden. Wanneer de gemeente meer oog heeft voor de behoeften en wensen, dan zal de lage score op tevredenheid over het soort werk waarschijnlijk ook toenemen. Hoewel de gemeente aangeeft dat iedereen begeleiding krijgt, ervaren de bijstandsgerechtigden dat niet. De gemeente geeft aan dat de mogelijkheid van scholing bestaat, en hoewel bijstandsgerechtigden aangeven daar behoefte aan te hebben, geven meerderen aan daar niet voor in aanmerking te komen. • Duidelijke communicatie Op meer punten blijkt dat de voorlichting door de gemeente beter kan. Bijna alle bijstandsgerechtigden weten niet of er een persoonlijk plan ligt en uiteraard niet wat dit dan inhoudt. Ook weet eenderde niet wat er gebeurt na afloop van het traject wanneer men nog niet aan het werk is gekomen. Iemand denkt zelfs dat hij de uitkering verliest, terwijl daar geen sprake van is. De gemeente zou hierin veel ongerustheid kunnen wegnemen. De meerderheid van de bijstandsgerechtigden geeft aan dat men tijdens werktijd geen tijd krijgt om te solliciteren, terwijl de gemeente aangeeft dat men altijd de tijd heeft om te solliciteren. Dat roept de vraag op of bijstandsgerechtigden dat weten en of het leerwerkbedrijf het beleid juist uitvoert. Ook blijkt bijna de helft van de bijstandsgerechtigden niet te weten wat de gevolgen zijn van niet meewerken aan het traject. Dit aantal ligt overigens hoger dan wat landelijk gevonden wordt. • Verdringing De gemeente geeft aan dat er aandacht is voor verdringing; niet duidelijk wordt op welke wijze. Desondanks geeft de bijna de helft aan dat het werk dat men verricht voorheen door betaalde krachten werd uitgevoerd.

57


GEMEENTESCAN STADSKANAAL AANLEIDING VAN HET ONDERZOEK Het zwartboek ‘Werken in de bijstand’ van december 2012 riep de vraag op of het werkelijk zo slecht gesteld was met de uitvoeringspraktijk van gemeenten. Het zwartboek riep het beeld op van slechte bejegening van bijstandsgerechtigden, slechte arbeidsomstandigheden, verdringing op de arbeidsmarkt en trajecten die niet naar werk leidden. De FNV heeft meer dan vijftig FNV lokaalgroepen en dit bood de gelegenheid om op meerdere plaatsen diepergaand te onderzoeken wat het re-integratiebeleid van gemeenten inhoudt en hoe het uitgevoerd wordt. Dit vanuit de gedachte dat wanneer blijkt dat in een gemeente de situatie onvoldoende is, dezelfde lokaalgroep ingezet kan worden om de situatie te verbeteren, bijvoorbeeld via politieke lobby.


I

RE-INTEGRATIEBELEID GEMEENTE STADSKANAAL

De gemeente Stadskanaal6 kent geen participatieplaatsen en heeft de tegenprestatie niet ingevoerd. Om bijstandsgerechtigden aan het werk te krijgen, zijn er trajecten waar met behoud van uitkering gewerkt wordt. Deze trajecten zijn bedoeld voor mensen die ingeschaald zijn op trede drie en vier van de participatieladder en voor jongeren. De eerste drie maanden wordt men geplaatst in het trainings-en diagnose centrum waar allerlei werkzaamheden uitgevoerd kunnen worden. Aansluitend komt men op een werkervaringsplaats die gekoppeld is aan een reguliere functie. Uitvoering geschiedt door de gemeente in samenwerking met het SW-bedrijf en regionale ondernemers. In principe werkt men 32 uur, tenzij individueel anders aangewezen is. Een traject duurt maximaal 24 maanden. Er wordt zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij de mogelijkheden van iemand. Scholing is ook mogelijk. Er is een persoonlijke begeleider die coacht en aanspreekpunt is. Verdringing wordt voorkomen door met werkgevers afspraken te maken over de leerdoelen en over de tijdsduur voor het opdoen van werkervaring: maximaal zes maanden. De gemeente heeft aandacht voor de bejegening door uitgangspunt te eerbiedigen dat bijstandsgerechtigden geen slachtoffers zijn maar mensen die vanuit eigen kracht en verantwoordelijkheid hun weg willen vinden in de samenleving. Er is een klachtenprocedure, maar de gemeente gaat liever in gesprek met degenen die niet tevreden zijn.

6

Bron: enquête ingevuld door gemeente Stadskanaal.

58


II ENQUÊTE ONDER BIJSTANDSGERECHTIGDEN DIE WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING ALGEMEEN Uit de gemeente Stadskanaal hebben zeventien bijstandsgerechtigden de enquête ingevuld. Gemiddeld zit men ruim twee jaar in de bijstand, waarbij zeventig procent korter dan twee jaar bijstand ontvangt. De spreiding is groot: meerdere bijstandsgerechtigden ontvangen kort een uitkering of hebben bijstand aangevraagd; anderen zitten al meerdere jaren in de bijstand. Op een schoolverlater na, hebben allen een lange werkervaring. Opvallend is het aantal dat gewerkt heeft in de bouw, horeca en als (ex-)zzp-ers. Allen geven aan zeer veel gesolliciteerd te hebben (via internet, inschrijving uitzendbureaus, bezoek aan werkplein, winkels langslopen, etc). Enkelen geven aan een opleiding te hebben gevolgd om de kans op werk te vergroten. Aantal Minder dan 3 maanden

3

3 maanden tot 1 jaar 1 – 2 jaar

Stadskanaal (%)

Landelijk (%)

17,5

9

3

17,5

34

6

35

24

2 – 5 jaar

2

12

20

Langer dan 5 jaar

3

18

9

100

100

Uitkering gestopt of aanvraag loopt Totaal

0 17

4

WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING • Lengte en duur Gemiddeld heeft men inmiddels zes maanden met behoud van uitkering gewerkt op het moment van het invullen van de enquête. Landelijk gemiddelde is negen maanden. De kortste periode van 1-2 maanden komt drie maal voor en de langste periode van veertien maanden twee maal. De ‘werkweek’ bedraagt meestal 32 uur (11 maal). De overige zes werken tussen de 15 en 30 uur. • Soort werk Werkzaamheden (meerdere antwoorden zijn mogelijk)

10

Groenvoorziening

1

Zorg

4

Werkzaamheden voor gemeente

3

Anders

2

• Medewerking aan het traject Men geeft allen aan dat de uitkering verlaagd wordt of stopt wanneer men weigert mee te werken. Meerdere mensen melden erbij dat men bij weigering naar het activeringscentrum wordt gestuurd waar men productiewerk moet verrichten. • Mening over het werk Er is gevraagd naar de mening van de mensen over het werk. Er zijn twee personen die alle scores op ‘heel slecht’ hadden gezet (uit grote onvrede met de situatie?). Wanneer deze twee enquêtes niet meetellen, dan stijgt het gemiddelde met enkele tienden: deze score is ook weergegeven.

59


Antwoordopties

Heel slecht

Slecht Niet slecht en

Goed Heel goed Gemiddeld


4

3

4

5


2

1

2

7

4

2,6 – 2,8 3,6 – 4,0


3

4

5

3

1

2,7 – 2,9


3

4

5

3

1

2,7 – 2,9

3

3

3

6

1

2,9 – 3,2


Stadskanaal gemiddeld

Landelijk gemiddeld


2,6 - 2,8

2,9


3,6 - 4,0

3,8


2,7 - 2,9

2,5


2,7 - 2,9

3,0


2,9 - 3,2

2,8

De gemeente Stadskanaal scoort ten opzichte van het landelijk gemiddelde beter op de begeleiding, maar nog steeds beneden neutraal (niet slecht en niet goed). Het soort werk in gemeente Stadskanaal wordt slechter beoordeeld dan dat men dat gemiddeld doet. Ook de arbeidsomstandigheden scoren onder het landelijk gemiddelde. De bejegening scoort echter boven het gemiddelde van 2,8. • Bijdrage van het traject aan kans op werk Van de zeventien mensen denken elf dat de kans op werk niet verbetert door het traject werken met behoud van uitkering. Eén denkt dat dit wel het geval is en de rest weet het niet. Landelijk gezien ligt dit op de helft. • Na afloop van het traject Een vraag betrof wat er gebeurt na afloop van het traject. Bijna de helft antwoordt dat niet te weten. Een aantal zegt dat men dan doorgeplaatst wordt naar de sociale werkvoorziening (TDC). • Terug naar TDC voor werken met behoud van uitkering

7

• Geen idee

7

• Thuis zitten

1

• Hoop op werk

1

• Geen antwoord

1

MAATWERK • Trajectplan Er mag verwacht worden dat er een trajectplan is voor bijstandsgerechtigden die in een traject naar werk zitten. Negen mensen geven aan dat er een trajectplan is; dat is meer dan het landelijk gemiddelde van eenderde die zegt een trajectplan te hebben. Zes zeggen dat er geen trajectplan is en twee weten het niet.

60


Op de vraag waar dat plan uit bestaat geven drie personen aan uit welke activiteiten het plan bestaat (concreet en op de persoon toegesneden), vier personen geven aan dat er in staat dat men eerst drie maanden moet werken en dat dan verder gekeken wordt en drie personen hebben de vraag niet ingevuld. • Rekening houden met wensen, opleiding en vaardigheden Volgens elf personen wordt er geen rekening gehouden met het soort werk dat men graag zou willen gaan doen. Landelijk zegt de helft dat er geen rekening wordt gehouden met wensen. Vier geven aan dat dit wel het geval is en twee weten het niet. Ook elf personen zeggen dat er geen rekening wordt gehouden met de vooropleiding die genoten is, vier zeggen van wel en twee weten het niet. • Eigen initiatief Op de vraag of men zelf ander werk of werkzaamheden heeft voorgesteld als alternatief voor het werk dat de gemeente bood, antwoorden acht dat dat het geval is. In één geval reageerde de gemeente positief, in de overige gevallen niet (mocht niet, kon niet, etc). • Begeleiding Er is gevraagd naar de begeleiding die men krijgt tijdens het werk dat men doet. Van de zeventien geven vijf mensen aan dat men begeleiding krijgt, de overigen zeggen geen begeleiding te krijgen. Van de mensen die zeggen begeleiding te ontvangen, waardeert men deze van slecht (een maal) tot goed (drie maal).

AAN HET WERK KOMEN • Werk zoeken en begeleiding Van de zeventien personen zoeken dertien actief naar werk en drie van hen geven aan daarbij hulp te krijgen van de gemeente. Zes van de zeventien mensen geven aan dat men tijdens ‘werktijd’ voldoende tijd heeft om te solliciteren. Negen hebben een verplicht aantal sollicitaties van de gemeente opgelegd gekregen. Op de vraag wat men nodig heeft om weer aan het werk te komen zijn diverse antwoorden gekomen. Vaak genoemd wordt de slechte werkgelegenheid in Oost Groningen. • Wat heeft u nodig om weer aan het werk te komen? Werkgelegenheid

7

Opleiding en begeleiding

4

Begeleiding en plaatsing

2

Vertrouwen in werkgevers

1

Kapitaal om als zzp-er te starten

1

Geen reactie

2

61


VERDRINGING Er is gevraagd of het werk dat men verricht voorheen betaald werk was. De grote meerderheid dacht dat dat het geval was. • Werden de werkzaamheden die u nu doet voorheen door een werknemer gedaan die daarvoor loon kreeg betaald? Ja

10

Nee

3

Weet niet

4

Opmerkingen die bij dit onderdeel zijn geplaatst: • Vaste medewerkers worden ontslagen (bijvoorbeeld bij Wedeka) en hun plaats wordt ingenomen door bijstandsgerechtigden zonder loon. • Iemand meldt dat hij ontslagen is uit zijn ID-baan en nu precies hetzelfde werk doet zonder loon – dus met behoud van uitkering. • Een ander meldt dat hij bij een bedrijf werkt (met behoud van uitkering) waar mensen ontslagen worden en anderen met behoud van uitkering aan het werk worden gezet.

INKOMSTEN Twee personen geven aan dat men naast de uitkering een bonus of premie ontvangt voor het werk dat men verricht. De overigen ontvangen alleen de uitkering, of soms nog geen uitkering omdat de aanvraag loopt.

MENING OVER WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING Dertien personen zijn van mening dat het goed is dat mensen iets doen voor hun uitkering. Maar velen voegen er wel iets aan toe. • De politiek vindt dat iedereen iets voor zijnuitkering moet doen. Wat vindt u daarvan? Goed / Prima

13

Maar wel zinvol werk

3

Maar dan wel eigen keuze in soort werk

3

Maar dan wel tegen minimumloon

4

Maar niet werk voor gehandicapten

1

Maar dan wel met perspectief of betaald werk Slecht idee, werken hoort betaald te worden

2 3

VERDERE OPMERKINGEN • Twee mensen merken op dat door het verdwijnen van UWV uit Stadskanaal, het zoeken naar werk nog moeilijker wordt.

CONCLUSIES Op grond van een enquête die door zeventien mensen is ingevuld, kunnen geen harde conclusies getrokken worden. De antwoorden geven echter wel een richting aan die serieus genomen moet worden. Over het algemeen kan gezegd worden dat de bijstandsgerechtigden positief staan tegenover werken met behoud van uitkering en men lijkt het werken ook niet vervelend te vinden. De tevredenheidsscore op contact met collega’s scoort bij alle gemeenten hoog. Maar, zo voegen de meesten toe, dat werken met behoud van uitkering dient wel aan bepaalde eisen te voldoen.

62


• Beleid Het beleid van de gemeente Stadskanaal wijkt niet af van het beleid dat andere gemeenten voeren. Er lijkt echter wel een groot gat tussen het beleid en de uitvoeringspraktijk, of hoe het bij bijstandsgerechtigden over komt. Maar ook daarin staat de gemeente Stadskanaal niet alleen. Bij bijna alle gemeenten waarvan bijstandsgerechtigden hebben meegewerkt aan de enquête, spoort het beleid niet met de uitvoeringspraktijk zoals bijstandsgerechtigden die ervaren. • Maatwerk De gemeente zegt dat iedereen een persoonlijk trajectplan heeft, alleen de helft van de geënquêteerden denkt dat dit niet zo is of weet het niet. Zelfs als er een plan is, dan schort het toch aan de communicatie daarover. Ook schort het aan communicatie over wat er gebeurt na afloop van het traject. Velen hebben geen idee. De helft van de mensen is met een alternatief gekomen als reactie op het soort werk dat de gemeente bood. Dit is in alle gevallen, op één na, afgewezen. Ook de meerderheid zegt dat er geen rekening gehouden wordt met iemands wensen, vooropleiding of vaardigheden. Op de vraag of het traject bijdraagt aan de kansen op werk, hetgeen toch de bedoeling is van een traject, antwoordt men dat dat niet het geval is. Wellicht zou de gemeente toch meer moeten aansluiten bij de wensen, vooropleiding en vaardigheden om de kans van slagen op werk te vergroten. Immers een gemotiveerde werkzoekende blijkt één van de grootste succesfactoren te zijn voor werkhervatting. Bovendien weten de bijstandsgerechtigden goed aan te geven wat nodig is om hen aan het werk te helpen. Niet in alle gevallen zal de gemeente daaraan tegemoet kunnen komen, maar in een aantal gevallen zeker wel, en wellicht in de andere gevallen kan het gesprek daarover geopend worden. Wanneer de gemeente meer oog heeft voor de behoeften en wensen, dan zal de lage score op tevredenheid over het soort werk waarschijnlijk ook verbeteren. Hoewel de gemeente aangeeft dat iedereen begeleiding krijgt, ervaren de bijstandsgerechtigden dat niet. • Werken met behoud van uitkering De gemeente geeft aan dat de trajecten bedoeld zijn voor mensen die arbeidsritme en werknemersvaardigheden moeten opdoen; voor mensen dus met een afstand tot de arbeidsmarkt. Uit de enquêtes blijkt dat een aantal bijstandsgerechtigden recente werkervaring heeft en redelijk hoog is opgeleid. Het lijkt er op dat de selectie voor deze trajecten niet zorgvuldig gebeurt. Bijstandsgerechtigden geven allen aan dat het traject niet bijdraagt aan hun kans op werk. Dit roept de vraag op wat de gemeente beoogt met trajecten werken met behoud van uitkering voor mensen met recente werkervaring. Het opdoen van arbeidsritme en aanleren van werknemersvaardigheden lijkt misplaatst, in ieder geval bij een aantal. • Verdringing De gemeente geeft aan dat er maatregelen zijn om verdringing te voorkomen (leerdoelen en maximaal zes maanden werken met behoud van uitkering). Desondanks geeft de grote meerderheid aan dat het werk dat men verricht voorheen door betaalde krachten werd uitgevoerd. • Duidelijke communicatie Op meer punten blijkt dat de voorlichting door de gemeente beter kan. Bijstandsgerechtigden weten niet of er een persoonlijk plan ligt, en als ze aangeven dat er een plan is, dan weten ze de inhoud bijna nooit. Ook weet de helft niet wat er gebeurt na afloop van het traject wanneer men nog niet aan het werk is gekomen. Een aantal denkt dat men de uitkering verliest, terwijl daar geen sprake van is. De gemeente zou hierin veel ongerustheid kunnen wegnemen. De helft van de bijstandsgerechtigden geeft aan dat men tijdens werktijd geen tijd krijgt om te solliciteren, terwijl de gemeente aangeeft dat men altijd de tijd heeft om te solliciteren. Dat roept de vraag op of bijstandsgerechtigden dat weten en of het leerwerkbedrijf het beleid juist uitvoert.

63


GEMEENTESCAN VLAGTWEDDE AANLEIDING VAN HET ONDERZOEK Het zwartboek ‘Werken in de bijstand’ van december 2012 riep de vraag op of het werkelijk zo slecht gesteld was met de uitvoeringspraktijk van gemeenten. Het zwartboek riep het beeld op van slechte bejegening van bijstandsgerechtigden, slechte arbeidsomstandigheden, verdringing op de arbeidsmarkt en trajecten die niet naar werk leidden. De FNV heeft meer dan vijftig FNV lokaalgroepen en dit bood de gelegenheid om op meerdere plaatsen diepergaand te onderzoeken wat het re-integratiebeleid van gemeenten inhoudt en hoe het uitgevoerd wordt. Dit vanuit de gedachte dat wanneer blijkt dat in een gemeente de situatie onvoldoende is, dezelfde lokaalgroep ingezet kan worden om de situatie te verbeteren, bijvoorbeeld via politieke lobby.


RE-INTEGRATIEBELEID GEMEENTE VLAGTWEDDE De gemeente Vlagtwedde7 kent geen participatieplaatsen en heeft de tegenprestatie niet ingevoerd. Er zijn wel trajecten waar men werkt met behoud van uitkering. Deze zijn bedoeld voor mensen die bemiddelbaar zijn naar betaalde arbeid en worden door de gemeente uitgevoerd. Het soort werkzaamheden dat de gemeente aanbiedt is divers, voor de toewijzing wordt er gekeken naar de mogelijkheden van de bijstandsgerechtigde. Gemiddeld is het aantal uren per week waarop men werkt met behoud van uitkering twintig uur. Een traject duurt zolang tot iemand betaald werk heeft gevonden. Het doel is het werkfit houden van bijstandsgerechtigden, het opdoen van werkervaring, en het verder ontwikkelen van de werknemersvaardigheden en competenties zodat de afstand tot de arbeidsmarkt niet vergroot wordt en het liefst kleiner wordt. De bijstandsgerechtigden ontvangen voor dit werk een premie van € 1 per uur met een maximum van € 520 per zes maanden. De inlener betaalt de gemeente een inleenvergoeding. De inleenvergoeding wordt gebruikt voor de bekostiging van de premie, de werkkleding, begeleiding, opleidingen en de reiskosten. De werkcoach van de gemeente stelt vast wat bijstandsgerechtigden nodig hebben om aan het werk te komen. Er is een individueel plan van aanpak en er is de mogelijkheid van scholing. Er is tevens persoonlijke begeleiding. De werkcoach ondersteunt en begeleidt de bijstandsgerechtigde op basis van het trajectplan. De gemeente let erop dat er geen verdringing plaats vindt. Zo heeft de gemeente zelf een werkproject opgezet en werk gecreëerd door bloembakken te laten maken en planten te kweken voor groenstroken die anders gras zouden blijven. Middels cliëntenparticipatie is er inspraak en aandacht voor de bejegening. Daarnaast heeft de gemeente een klanttevredenheidsinstrument ontwikkeld waar de bejegening ook een onderdeel van is. Dit systeem biedt bijstandsgerechtigden de gelegenheid om anoniem en digitaal een evaluatieformulier in te vullen na een gesprek, het volgen van een cursus of workshop of tijdens een traject.

7

Bron: enquête ingevuld door gemeente.

64


Er is een klachtenprocedure. De klachten worden door de klachtencoördinator uitgezet bij de desbetreffende manager die de klacht onderzoekt. De manager neemt contact op met degene die de klacht heeft ingebracht. Indien gewenst vindt er een gesprek plaats.

ALGEMEEN Veertien bijstandsgerechtigden hebben de enquête ingevuld. Er zijn twee enquêtes verwijderd omdat één enquête twee maal was ingevuld en een andere respondent niet werkte met behoud van uitkering. Ruim de helft van de respondenten die werkt met behoud van uitkering zit tussen de twee en vijf jaar of langer in de bijstand. Dit is aanzienlijk hoger dan het landelijk gemiddelde van een kwart. De overigen zitten minder dan een jaar in de uitkering. Duur in bijstand Aantal Vlagtwedde

Percentge landelijk


1

9


4

34

1 – 2 jaar

0

24

2 – 5 jaar

6

20

Langer dan vijf jaar

1

9


0

4

12

100

Het merendeel geeft aan meerdere jaren werkervaring te hebben; drie van de twaalf hebben geen werkervaring, onder wie twee schoolverlaters.

WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING • Lengte en duur Gemiddeld werkt men op het moment van de enquête bijna veertien maanden met behoud van uitkering. Landelijk ligt dat op negen maanden. De spreiding is groot; tussen de één en 38 maanden. De gemiddeld werkweek bedraagt 25 uur tegenover 27 uur landelijk en het meest voorkomend is 32 uur per week. Dit is opvallend omdat de gemeente aangeeft dat men gemiddeld twintig uur moet werken. Gemiddeld is de lengte van een traject werken met behoud van uitkering twintig maanden; landelijk gezien is dat twaalf maanden. Dit gegeven klopt met de opgave van de gemeente dat trajecten doorlopen tot iemand werk heeft gevonden. • Soort werk Het blijkt dat de meeste trajecten werken met behoud van uitkering zich afspelen in de gemeentelijke sfeer. Productiewerk wordt vaak verricht in het sociale werkvoorzieningsbedrijf. ‘Werkzaamheden voor gemeenten’ betekent dat er sprake is van meerdere soorten werkzaamheden die iemand voor de gemeente verricht, zoals groenvoorziening, administratie, schoonmaak.

65


Wat voor soort werk doet u? Antwoordopties

Percentage landelijke

Aantal reacties Vlagtwedde

Productiewerk

22%

6

Groenvoorziening

7%

2

Administratief werk

9%

Zorg

6%


7%


2%

Schoonmaak

8%

Kringloop

5%

Anders

3

34%

Aantal reacties

12

Beantwoorde vraag

12

Overgeslagen vraag

0

1

• Bijdrage van het traject op werk De respondenten zijn eensgezind als het gaat om de vraag of het traject werken met behoud van uitkering bijdraagt aan hun kans op werk. Allen antwoorden daarop ‘nee’. Landelijk is nog tien procent van mening dat het traject de kans op werk vergroot, terwijl veertig procent het niet weet. Eén voegt toe dat uitvoeren van productiewerk door een hbo-er eerder zijn kans op werk vermindert. • Mening over het ‘werk’ Wat vinden de mensen die moeten werken met behoud van uitkering van het werk en wat daar mee samenhangt? Het soort werk vindt men gemiddeld niet slecht maar ook niet goed. Dat is opvallend gezien het feit dat het werkzaamheden betreft die men verplicht moet doen. Driekwart van de mensen heeft andere werkzaamheden voorgesteld maar die werden niet gehonoreerd door de gemeente (zie verderop). Het contact met collega’s scoort het beste. De begeleiding die men krijgt van de gemeente of de uitvoerende instantie scoort het slechtst. Er is niet apart gevraagd of de begeleiding vanuit de gemeente of een andere uitvoerder werd gegeven. Vaak zijn dit verschillende personen. De bejegening door de begeleiders of leidinggevende scoort onder het landelijk gemiddelde, dat al onder de maat was. De gemeente Vlagtwedde scoort op elk van de onderdelen beneden het landelijk gemiddelde. Vooral de begeleiding en de bejegening scoren fors lager. Wat vindt u? Antwoordopties

Heel slecht

Slecht


2

2


0


Niet slecht en

Goed

Heel goed

N.v.t. Gemiddeld

4

3

0

1

2,7

2

1

6

2

1

3,7

4

4

3

0

0

1

1,9

6

1

2

2

0

1

2,7

6

1

2

2

0

1

2,3

ook niet goed


12

Overgeslagen vraag

0

66


Vlagtwedde gemiddeld

Landelijk gemiddeld


2,7

2,9


3,7

3,8


1,9

2,5


2,7

3,0


2,3

2,8

• Medewerking aan het traject Er is gevraagd wat er gebeurt als men niet meewerkt aan het traject werken met behoud van uitkering. Iedereen is ervan doordrongen dat dit gevolgen heeft voor de uitkering; korting of stopzetting. Een enkeling maakt melding van een dreigbrief. • Na afloop van het traject Omdat een traject een einde heeft, is gevraagd of men weet wat er na afloop van het traject gebeurt wanneer het traject niet eindigt met een dienstverband. Ruim eenderde van de respondenten heeft geen idee wat er gaat gebeuren en dat is ruim boven het landelijk gemiddelde. Als uw traject is afgelopen en u heeft nog steeds geen werk, wat gebeurt er dan? Antwoordopties


Aantal reacties

18%

1

5%

1


14%

3

Nieuw traject

23%

2

Weet niet

33%

5

8%

0

Thuis zitten met uitkering Geen uitkering


12

Overgeslagen vraag

0

MAATWERK • Trajectplan Op de vraag of men een persoonlijk trajectplan heeft, antwoordt een kwart met ja (landelijk is dat eenderde). De volgende vraag betrof de inhoud van dit plan. De mensen die de vraag positief hebben beantwoord beschrijven de activiteiten die men op dat moment uitvoert als inhoud van het trajectplan. Eén respondent geeft aan gedwongen te worden een WSW-indicatie aan te vragen. De helft zegt geen trajectplan te hebben en een kwart weet het niet. • Rekening houden met wensen, opleiding en vaardigheden Driekwart van de respondenten geeft aan dat er geen rekening is gehouden met hun wensen ten aanzien van het werk (landelijk is dat ruim de helft). Het gaat dan niet alleen over het soort werk, maar ook over werktijden, thuissituatie en gezondheid. De twee personen die aangeven dat er wel rekening wordt gehouden met de wensen, geven aan dat dat betrekking heeft op de gezondheid.

67


Er is ook gevraagd waarom men denkt dat de gemeente geen rekening houdt met de wensen ten aanzien van het werk. De volgende redenen worden vaker genoemd: gemeente heeft geen deskundigheid, je wordt niet serieus genomen, je wordt aan je lot overgelaten. Een veel gehoorde klacht op deze vraag is dat de gemeente geen interesse toont in de persoonlijke omstandigheden. De vraag of men de indruk heeft dat er rekening wordt gehouden met vooropleiding of vaardigheden beantwoordt iedereen met ‘nee’. Landelijk is dat bijna zeventig procent. • Eigen initiatief Er is gevraagd of respondenten een voorstel hebben gedaan aan de gemeente als invulling van het traject naar werk. Tweederde zegt dat gedaan te hebben. Aan de mensen die hebben aangegeven dat men met een eigen voorstel is gekomen, is gevraagd hoe de gemeente reageerde op hun alternatief. Allen geven aan dat hun voorstel door de gemeente is afgewezen (landelijk is dat de helft). De redenen die genoemd werden was twee maal dat er onvoldoende budget was, twee maal dat het geen passend werk betrof, twee maal alleen dat het niet mocht, een maal dat het niet paste binnen de standaardmogelijkheden van de gemeente, en eenmaal dat het niet-additionele arbeid betrof. • Begeleiding Op de vraag of men begeleiding krijgt bij het werk antwoorden tien van de twaalf ontkennend – landelijk ontvangt eenderde begeleiding bij het werk. De overige twee ontvangen wel begeleiding en beoordelen die als ‘niet goed en niet slecht’.

AAN HET WERK KOMEN • Werk zoeken en begeleiding Van alle respondenten zoekt driekwart actief naar werk (conform landelijk); de overigen geven aan niet naar werk te zoeken. Acht van de negen respondenten zoeken actief naar werk, maar ontvangen daar geen hulp bij van de gemeente. • Solliciteren Gemiddeld meer dan de helft van de mensen die werkt met behoud van uitkering krijgt tijdens werktijd géén tijd om te solliciteren. Landelijk ligt dit percentage ruim beneden de vijftig procent. In de helft van de gevallen heeft de gemeente een verplicht aantal sollicitaties per week opgelegd. Er is niet gevraagd naar het aantal verplichte sollicitaties. • Vergroting van kans op werk Er is gevraagd wat men nodig denkt te hebben om weer aan het werk te komen. Hierop hebben alle respondenten geantwoord. Er blijkt het meesten behoefte te zijn aan kansen bij een werkgever en een betere werkgelegenheid. Wat heeft u nodig om aan het werk te komen? Aantal reacties • Opleiding

2


3

• Begeleiding

1


3


2

• Anders

1

68


INKOMSTEN De bijstandswet biedt de mogelijkheid om mensen die werken met behoud van uitkering een bonus of premie toe te kennen. Bij participatieplaatsen is dat zelfs verplicht. Er is gevraagd of men naast de uitkering een premie of bonus ontvangt. Op één na ontvangt men geen bonus of premie. Tot slot melden enkelen dat de bonusregeling is afgeschaft.

VERDRINGING Tweederde van de mensen denkt dat het werk voorheen door betaalde arbeidskrachten werd verricht; veelal door Wswers (enkelen melden dat werknemers van Wedeka werkloos worden). Landelijk denkt minder dan de helft dat dit het geval is.

MENING OVER WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING Er is gevraagd wat men denkt over werken met behoud van uitkering met de stelling dat de politiek vindt dat iedereen iets moet doen om zijn of haar uitkering te verdienen. Ruim driekwart is het met de stelling eens, maar de meesten stellen wel voorwaarden bij werken met behoud van uitkering. Dit is conform het landelijk gemiddelde. De overigen zijn het niet eens met de stelling. De meest geuite kritiek is dat werken hoort te lonen en dat werken met behoud van uitkering tot verdringing leidt. Aantal reacties • Goed

1

– Idem, maar rekening met persoon en eigen inbreng

1

– Idem, maar wel perspectief op werk

1

– Idem, maar wel financiële tegemoetkoming, loon

3

– Idem, maar met goede begeleiding/bejegening

1

– Idem, maar met goede omstandigheden

2

• Tegen

3

CONCLUSIES Op grond van een enquête die door twaalf mensen is ingevuld, kunnen geen harde conclusies getrokken worden. De antwoorden geven echter wel een richting aan die serieus genomen moet worden. Over het algemeen kan gezegd worden dat de meeste bijstandsgerechtigden positief staan tegenover werken met behoud van uitkering en men vindt werken ook prettig. De tevredenheidsscore op contact met collega’s scoort bij alle gemeenten hoog, ook bij de bijstandsgerechtigden van de gemeente Vlagtwedde. Op echter de andere items, die gaan over tevredenheid, scoort de gemeente onder het landelijk gemiddelde, waarbij de bejegening en begeleiding er het meest negatief uitspringen. Maar ook de tevredenheid over de arbeidsomstandigheden en het soort werk scoort beneden het landelijk gemiddelde. Overigens zijn er relatief veel bijstandsgerechtigden die aangeven tegen werken met behoud van uitkering te zijn, met name door de verdringingseffecten. • Beleid Het beleid van de gemeente Vlagtwedde wijkt op een aantal punt af van het beleid dat andere gemeenten voeren. De gemeente verstrekt volgens opgave een premie voor het werken met behoud van uitkering. Echter, op één na geven de respondenten aan dat dit niet het geval is. Wat nu klopt, is niet via de website van de gemeente te achterhalen; de

69


verordening geeft aan dat de gemeente een premie kan geven, zonder dat duidelijk is wanneer dan en wat de hoogte is. De gemeente geeft aan dat de trajecten werken met behoud van uitkering ook ingezet worden om mensen werkfit te houden. Hiermee motiveert de gemeente waarschijnlijk de inzet van dergelijke trajecten voor mensen met een recente werkervaring. Tot slot is de gemeente Vlagtwedde één van de weinige gemeenten die aangeeft een inleenvergoeding te vragen van de inlener en daarmee zegt de premies voor bijstandsgerechtigden te bekostigen. Afgezien van het feit dat de FNV van mening is dat werken beloond dient te worden (dus met een loon), zeggen de bijstandsgerechtigden op één na geen premie te ontvangen. Waar wordt de inleenvergoeding dan aan besteed? Er is echter wel een groot gat tussen het beleid en de uitvoeringspraktijk, of hoe het bij bijstandsgerechtigden overkomt. Hoewel de gemeente Vlagtwedde daarin niet alleen staat, lijkt het gat tussen beleid en uitvoeringspraktijk wel heel groot. Bij bijna alle gemeenten waarvan bijstandsgerechtigden hebben meegewerkt aan de enquête, spoort het beleid niet met de uitvoeringspraktijk zoals bijstandsgerechtigden die ervaren. Maar bij de gemeente Vlagtwedde is het verschil wel erg groot. • Werken met behoud van uitkering De gemeente geeft aan dat de trajecten bedoeld zijn voor mensen die bemiddelbaar zijn naar betaalde arbeid. Het doel van de trajecten is onder andere het werkfit houden en het opdoen van arbeidsritme. Uit de enquêtes blijkt dat een aantal bijstandsgerechtigden recente werkervaring heeft en hoog opgeleid is. De indruk is dat vooral het gebrek aan arbeidsplaatsen in Noord Nederland het probleem is, en niet de afstand tot de arbeidsmarkt of iets dergelijks. Allen zeggen dan ook dat het traject niet bijdraagt aan de kans op werk. Sterker nog, enkelen geven aan dat het traject het tegenovergestelde bewerkstelligt. Dit roept de vraag op wat de gemeente beoogt met trajecten werken met behoud van uitkering voor mensen met recente werkervaring die arbeidsritme hebben. Mensen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt en met recente werkervaring, zouden gewoon betaald werk moeten krijgen en als dat er niet is, dan zou er toch op zijn minst de ruimte moeten zijn voor een eigen zinvolle invulling. • Duidelijke communicatie Op meer punten blijkt dat de voorlichting door de gemeente beter kan. Bijna driekwart van de bijstandsgerechtigden weet niet of er een persoonlijk plan ligt en uiteraard niet wat dit dan inhoudt. Ook weet de helft niet wat er gebeurt na afloop van het traject wanneer men nog niet aan het werk is gekomen. Een persoon denkt dat men de uitkering verliest, terwijl daar geen sprake van is. De gemeente zou hierin veel ongerustheid kunnen wegnemen. Meer dan de helft van de bijstandsgerechtigden geeft aan dat men tijdens werktijd geen tijd krijgt om te solliciteren, terwijl de gemeente aangeeft dat men wél de tijd heeft om te solliciteren. Dat roept de vraag op of bijstandsgerechtigden dat niet weten of niet mogen en of degene die het beleid uitvoert het beleid juist uitvoert of op de hoogte is van het beleid. • Maatwerk De gemeente geeft aan dat iedereen in traject een persoonlijk trajectplan heeft, in de praktijk zegt slechts een kwart van de bijstandsgerechtigden dat te hebben. Zelfs als er een plan is, dan schort het toch aan de communicatie daarover. De meerderheid van de mensen is met een alternatief gekomen als reactie op het soort werk dat de gemeente bood. Dit is in alle gevallen afgewezen. Ook zegt de meerderheid dat er geen rekening gehouden wordt met iemands wensen, vooropleiding of vaardigheden, waarbij de percentages hoger liggen dan het landelijk gemiddelde. Op de vraag of het traject bijdraagt aan de kansen op werk, hetgeen toch de bedoeling is van een traject, dan antwoordt iedereen dat dat niet het geval is. Ook hier scoort de gemeente Vlagtwedde slechter dan het landelijk gemiddelde.

70


Het lijkt raadzaam dat de gemeente meer gaat aansluiten bij de wensen, vooropleiding en vaardigheden om de kans van slagen op werk te vergroten. Immers een gemotiveerde werkzoekende blijkt één van de grootste succesfactoren te zijn voor werkhervatting. Bovendien weten de bijstandsgerechtigden goed aan te geven wat nodig is om hen aan het werk te helpen. Niet in alle gevallen zal de gemeente daaraan tegemoet kunnen komen, maar in een aantal gevallen zeker wel, en wellicht in de andere gevallen kan het gesprek daarover geopend worden. Wanneer de gemeente meer oog heeft voor de behoeften en wensen, dan zullen de lage scores op tevredenheid ook verbeteren. Hoewel de gemeente aangeeft dat iedereen begeleiding krijgt, ervaren de bijstandsgerechtigden dat niet. Het merendeel geeft aan geen begeleiding te ontvangen. De gemeente geeft aan dat de mogelijkheid van scholing bestaat. De bijstandsgerechtigden geven aan daar behoefte aan te hebben, terwijl men geen scholing krijgt. Mogelijk ligt daar een kans om de stap naar werk realiteit te maken. Maatwerk is dus een punt van aandacht voor de gemeente. Op papier is dit geregeld, maar er lijkt niet naar gehandeld te worden. • Verdringing De gemeente geeft aan dat er maatregelen zijn om verdringing te voorkomen. Zo zijn er eigen projecten ontwikkeld. Desondanks geeft de grote meerderheid aan dat het werk dat men verricht voorheen door betaalde krachten werd uitgevoerd. Verdringing is dus ook een punt van aandacht voor de gemeente. Tot slot nog een opmerkelijke zaak; iemand van 21 jaar geeft aan geen bijstand te ontvangen omdat de gemeente hem gezegd heeft die niet te verstrekken aan jongeren onder de 27 jaar.

71


GEMEENTESCAN VLISSINGEN, MIDDELBURG EN VEERE AANLEIDING VAN HET ONDERZOEK Het zwartboek ‘Werken in de bijstand’ van december 2012 riep de vraag op of het werkelijk zo slecht gesteld was met de uitvoeringspraktijk van gemeenten. Het zwartboek riep het beeld op van slechte bejegening van bijstandsgerechtigden, slechte arbeidsomstandigheden, verdringing op de arbeidsmarkt en trajecten die niet naar werk leidden. De FNV heeft meer dan vijftig FNV lokaalgroepen en dit bood de gelegenheid om op meerdere plaatsen diepergaand te onderzoeken wat het re-integratiebeleid van gemeenten inhoudt en hoe het uitgevoerd wordt. Dit vanuit de gedachte dat wanneer blijkt dat in een gemeente de situatie onvoldoende is, dezelfde lokaalgroep ingezet kan worden om de situatie te verbeteren, bijvoorbeeld via politieke lobby.


RE-INTEGRATIEBELEID GEMEENTE VLISSINGEN, MIDDELBURG EN VEERE De gemeenten Middelburg, Vlissingen en Veere8 voeren een gezamenlijk beleid. De gemeenten hebben geen participatieplaatsen, wel is er de tegenprestatie ingevoerd. De tegenprestatie geldt voor alle bijstandsgerechtigden. Gedurende drie tot zes maanden dient men naar vermogen te werken op additionele plaatsen in de groenvoorziening, wasserij, schoonmaak of in wijkteams. Daarnaast zijn er trajecten werken met behoud van uitkering. Voor deze trajecten komen bijstandsgerechtigden in aanmerking, die volgens de participatieladder hiervoor geschikt zijn (is niet nader geduid in de vragenlijst). Het werk speelt zich af in de groenvoorziening, schoonmaak, museum, techniek, schilderwerk en WMO-zorg. De selectie voor het traject vindt plaats op basis van een competentieprofiel. Uitvoering van de trajecten geschiedt door Orionis Walcheren, een fusieorganisatie van de Sociale Dienst en het SW-bedrijf. Gemiddeld werkt men zestien uur per week gedurende zes maanden. Doordat men werkervaring opdoet, draagt het traject bij aan kans op werk. Gedurende de werkdag mag men solliciteren. Bijstandsgerechtigden ontvangen geen bonus voor het werk en er wordt ook geen inleenvergoeding voor hen betaald. Er is nog niet voor iedereen een persoonlijk trajectplan. Op basis van de UWV-arbeidsmarktanalyses en een competentieprofiel weet de gemeente waar de kansen liggen van bijstandsgerechtigden. Indien nodig kan men een scholing volgen of een diploma halen. Een trajectbegeleider volgt het traject. Verdringing vindt niet plaats omdat het om additioneel werk gaat. De gemeente heeft aandacht voor de bejegening van de bijstandsgerechtigden. De klantmanagers worden geïnstrueerd en er is een klachtencommissie. Er vinden geen tevredenheidsonderzoeken plaats; de gemeente wil deze wel weer gaan invoeren.

°Bron: enquête ingevuld door gemeente.

72


ALGEMEEN Veertien bijstandsgerechtigden hebben de enquête (min of meer) volledig ingevuld. Duur in bijstand Aantal

Vlissingen (%)

Landelijk (%)


1

7

9


4

29

34

1 – 2 jaar

3

21

24

2 – 5 jaar

4

29

20

Langer dan 5 jaar

2

14

9

100

100


0 14

4

Het merendeel heeft meerdere jaren werkervaring; er is één schoolverlater zonder werkervaring.

WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING • Lengte en duur Gemiddeld werkt men op het moment van de enquête tien maanden met behoud van uitkering (het landelijke gemiddelde is negen maanden). De gemiddelde werkweek bedraagt 28 uur (landelijk is dit 27 uur) en het aantal uren per week dat het meest voorkomt is meer dan 32 uur per week. Het gewerkte aantal uren per week is of 32 uur of 20 uur. Gemiddeld is de lengte van een traject werken met behoud van uitkering twaalf maanden. Dit komt ook overeen met het landelijke beeld. • Soort werk Het blijkt dat de meeste trajecten werken met behoud van uitkering zich afspelen in de schoonmaak en kringloop. Wat voor soort werk doet u? Meerdere antwoorden zijn mogelijk. Antwoordopties


Aantal reacties

22%

2

Groenvoorziening

7%

0

Administratief werk

9%

0

Zorg

6%

0


7%

2


2%

0

Schoonmaak

8%

4

Kringloop

5%

3

34%

3

Productiewerk


14

Beantwoorde vraag

14

Overgeslagen vraag

0

73


• Bijdrage van het traject aan kans op werk Op de vraag of men denkt dat de werkzaamheden bijdragen aan de kans op werk, antwoorden vier personen positief, acht personen geven aan dat dit niet het geval is en de overigen weten het niet. Gezien het landelijk gemiddelde van tien procent zijn de bijstandsgerechtigden uit Vlissingen redelijk positief over de bijdrage van het traject aan kans op werk. Denkt u dat u door deze werkzaamheden meer kans heeft op gewoon werk? Antwoordopties


Aantal reacties

Ja

10%

4

Nee

54%

8

Misschien

19%

0

Weet niet

6%

2

11%

0


14

Overgeslagen vraag

0

• Mening over het ‘werk’ Wat vinden de mensen die moeten werken met behoud van uitkering van het werk en wat daar mee samenhangt? Op de vraag wat men vindt van het soort werk, vindt men gemiddeld dat dit ligt beneden de score ‘niet slecht en niet goed’. De helft van de respondenten vindt het werk echter ‘slecht’ tot zeer ‘slecht’. Het contact met collega’s scoort het beste. Dat is landelijk ook zo, waar het gemiddelde op 3,8 lag. De begeleiding die men krijgt van de gemeente of uitvoerder scoort veel beter dan het landelijk gemiddelde; de helft vindt de begeleiding goed tot zeer goed. Er is niet apart gevraagd naar begeleiding vanuit de gemeente en van de uitvoerder. Vaak zijn dit verschillende personen. De bejegening van de begeleiders of leidinggevende scoort boven het gemiddelde; landelijk is dit 2,8. Op alle items scoort Vlissingen dus enkele tiende punten boven het landelijk gemiddelde, behalve op het soort werk. Wat vindt u? Antwoordopties

Heel slecht

Slecht

Niet slecht en

Goed

Heel goed

N.v.t. Gemiddeld


2

5

2

4

1

0

2,8


0

1

2

5

6

0

4,1


1

4

2

3

4

0

3,4


0

5

1

4

4

0

3,5

1

4

2

3

4

0

3,4


14

Overgeslagen vraag

0

74


Vlissingen gemiddeld

Landelijk gemiddeld


2,8

2,9


4,1

3,8


3,4

2,5


3,5

3,0


3,4

2,8

• Medewerking aan het traject Er is gevraagd wat er gebeurt als men niet meewerkt aan het traject werken met behoud van uitkering. Bijna iedereen is ervan doordrongen dat dit gevolgen heeft voor de uitkering. Er wordt genoemd dat men dan gekort wordt, of dat men gekort wordt en dat daarna de uitkering wordt stopgezet. • Na afloop van het traject Omdat een traject een einde heeft, is gevraagd of men weet wat er na afloop van het traject gebeurt wanneer het traject niet eindigt met een dienstverband. Ruim eenderde van de respondenten heeft geen idee wat er gaat gebeuren en dat is ruim boven het landelijk gemiddelde. Als uw traject is afgelopen en u heeft nog steeds geen werk, wat gebeurt er dan? Antwoordopties Thuis zitten met uitkering Thuis zitten zonder uitkering


Aantal reacties

18%

5

5%


14%

Nieuw traject

23%

Weet niet

33%

5

8%

1


14

Overgeslagen vraag

0

3

MAATWERK • Trajectplan Op de vraag of men een persoonlijk trajectplan heeft, antwoorden vijf respondenten dat dit het geval is. Dit is hoger dan het landelijk gemiddelde van een kwart. Zes antwoorden dat dit niet het geval is, drie personen weten het niet. De volgende vraag betrof de inhoud van dit plan. Degenen die hebben aangegeven dat er een plan is, Beantwoorden de vraag met een beschrijving van het werk dat men doet. Blijkbaar is niemand op de hoogte – mocht er een daadwerkelijk plan zijn - van wat dit plan inhoudt. • Rekening houden met wensen, opleiding en vaardigheden Er is gevraagd of men de indruk heeft dat de gemeente rekening houdt met wensen ten aanzien het soort werk en of de gemeente rekening houdt met de vooropleiding en vaardigheden. Op beide vragen antwoordt de meerderheid met nee (9). Vier mensen zeggen dat er rekening gehouden is met hun wensen, opleiding en vaardigheden. Eén respondent weet het niet. Degenen die aangeven dat er rekening wordt gehouden met eigen wensen melden dat er rekening gehouden wordt met fysieke beperkingen en met schooltijd van kinderen.

75


Er is ook gevraagd waarom men denkt dat de gemeente geen rekening houdt met eigen wensen ten aanzien van het werk. Slechts één heeft op deze vraag gereageerd; ‘gemeente heeft geen interesse in me’. • Eigen initiatief Er is gevraagd of respondenten een alternatieve invulling als traject naar werk hebben voorgesteld aan de gemeente. De helft heeft dat gedaan. Aan de mensen die hebben aangegeven dat men met een eigen voorstel is gekomen, is gevraagd hoe de gemeente reageerde op hun alternatief. Het merendeel (6) geeft aan dat hun voorstel door de gemeente is afgewezen. Gezien het landelijk gemiddelde is dat hoog. Wat was de reactie van de gemeente? Antwoordopties


Aantal reacties

Afwijzing

56%

6

Toegekend

37%

1

In behandeling

4%

0

Anders

3%

0

Beantwoorde vraag

7

Overgeslagen vraag

0

• Begeleiding Op de vraag of men begeleiding krijgt bij het werk antwoorden zes mensen dat dit het geval is. Zes mensen zeggen dat er geen begeleiding is en twee hebben de vraag overgeslagen. Landelijk gezien zegt eenderde van de mensen dat men begeleiding krijgt. Van de mensen die begeleiding krijgen scoort deze begeleiding goed (3) tot zeer goed (3). Landelijk is de waardering van de begeleiding neutraal. Op het punt van begeleiding scoort Vlissingen dus boven het landelijk gemiddelde.

AAN HET WERK KOMEN • Werk zoeken en begeleiding Ruim driekwart van de respondenten zoekt actief naar werk en ontvangt daar geen hulp bij van de gemeente. Slechts twee mensen geven aan hulp te ontvangen bij het solliciteren. Dit komt overeen met het landelijk beeld. Bijna de helft van de mensen die werken met behoud van uitkering krijgt tijdens werktijd de tijd om te solliciteren en eenderde krijgt geen tijd. In drie gevallen heeft de gemeente een verplicht aantal sollicitaties per week opgelegd. Dat is lager dan het landelijk gemiddelde dat op bijna de helft ligt. • Wat is nodig om aan het werk te komen Er is gevraagd wat men nodig denkt te hebben om weer aan het werk te komen. Hierop hebben dertien respondenten geantwoord. Er blijkt het meeste behoefte te zijn aan een opleiding, waaronder het halen van het rijbewijs.

76


Aantal reacties • Opleiding

6


3

• Begeleiding

3

• Anders

1

INKOMSTEN De bijstandswet biedt de mogelijkheid om mensen die werken met behoud van uitkering een bonus of premie toe te kennen. Bij participatieplaatsen is dat zelfs min of meer verplicht. Er is gevraagd of men naast de uitkering een premie of bonus ontvangt. Dit is bij niemand het geval. Eén persoon meldt dat de gemeente niet langer de kinderopvang betaalt.

VERDRINGING Zes van de veertien denken dat het werk voorheen door betaalde arbeidskrachten werd verricht. Dit is conform het landelijke beeld. Vier mensen geven aan dat het werk voorheen niet door een betaalde kracht werd verricht en vier weten het niet.

MENING OVER WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING Er is gevraagd wat men denkt over werken met behoud van uitkering met de stelling dat de politiek vindt dat iedereen iets moet doen om zijn of haar uitkering te verdienen. Hierop zijn dertien reacties gekomen. Iedereen is het met de stelling eens en een aantal verbindt er wel voorwaarden aan. Dat men het eens is met de stelling komt niet overeen met het landelijk beeld, waar één op de vijf tégen de stelling is. Aantal reacties • Goed

7


1


3

• Goed, maar met goede begeleiding/bejegening

2

• Tegen

0

CONCLUSIES Op grond van een enquête die door veertien mensen is ingevuld, kunnen geen harde conclusies getrokken worden. De antwoorden geven echter wel een richting aan die serieus genomen moet worden. Over het algemeen kan gezegd worden dat de bijstandsgerechtigden positief staan tegenover werken met behoud van uitkering en men lijkt het werken ook niet vervelend te vinden. De tevredenheidsscore op contact met collega’s scoort bij alle gemeenten hoog en de bijstandsgerechtigden van de gemeente Vlissingen, Middelburg en Veere scoren ook relatief goed op de begeleiding die ze ontvangen, op de arbeidsomstandigheden en de bejegening.

BELEID Het beleid van de gemeente Vlissingen, Middelburg en Veere wijkt niet af van het beleid dat andere gemeenten voeren, behalve op het punt van de wijze waarop de tegenprestatie vorm heeft gekregen. Er lijkt echter wel een groot gat tussen het beleid en de uitvoeringspraktijk, of hoe het bij bijstandsgerechtigden overkomt. Maar ook daarin staan de gemeenten Vlissingen, Middelburg en Veere niet alleen. Bij bijna alle gemeenten waarvan bijstandsgerechtigden hebben meegewerkt aan de enquête, spoort het beleid niet met de uitvoeringspraktijk zoals bijstandsgerechtigden die ervaren.

77


• Werken met behoud van uitkering De gemeente geeft aan dat de trajecten bedoeld zijn voor mensen die arbeidsritme en werknemersvaardigheden moeten opdoen; voor mensen dus met een afstand tot de arbeidsmarkt. Uit de enquêtes blijkt dat een aantal bijstandsgerechtigden recente werkervaring heeft en redelijk hoog is opgeleid. Het lijkt er op dat de selectie voor deze trajecten niet zorgvuldig gebeurt. Meer dan de helft van de bijstandsgerechtigden geeft aan dat het traject niet bijdraagt aan de kans op werk. Dit roept de vraag op wat de gemeente beoogt met trajecten werken met behoud van uitkering voor mensen met recente werkervaring. Het opdoen van arbeidsritme en aanleren van werknemersvaardigheden lijkt bij in ieder geval een aantal misplaatst. • Duidelijke communicatie Op meer punten blijkt dat de voorlichting door de gemeenten beter kan. Meer dan de helft van de bijstandsgerechtigden weet niet of er een persoonlijk plan ligt en dus ook niet wat dit dan inhoudt. Ook weet bijna de helft niet wat er gebeurt na afloop van het traject wanneer men nog niet aan het werk is gekomen. De gemeente zou hierin veel ongerustheid kunnen wegnemen. De helft van de bijstandsgerechtigden geeft aan dat men tijdens werktijd geen tijd krijgt om te solliciteren, terwijl de gemeente aangeeft dat men altijd de tijd heeft om te solliciteren. Dat roept de vraag op of bijstandsgerechtigden dat weten en of het leerwerkbedrijf het beleid juist uitvoert. • Maatwerk De gemeente zegt dat iedereen in een traject een persoonlijk trajectplan heeft, maar in de praktijk zegt slechts minder dan de helft dat te hebben. Zelfs als er een plan is, dan schort het toch aan de communicatie daarover. Ongeveer de helft van de mensen is met een alternatief gekomen als reactie op het soort werk dat de gemeente bood. Dit is in alle gevallen, op één na, afgewezen. Ook zegt de meerderheid dat er geen rekening gehouden wordt met iemands wensen, vooropleiding of vaardigheden. Op de vraag of het traject bijdraagt aan de kansen op werk, hetgeen toch de bedoeling is van een traject, antwoordt men in ruime meerderheid dat dat niet het geval is. Een betere aansluiting bij de wensen, vooropleiding en vaardigheden zal de kans van slagen op werk te vergroten. Immers een gemotiveerde werkzoekende blijkt één van de grootste succesfactoren te zijn voor werkhervatting. Bovendien weten de bijstandsgerechtigden goed aan te geven wat nodig is om hen aan het werk te helpen. Niet in alle gevallen zal de gemeente daaraan tegemoet kunnen komen, maar in een aantal gevallen zeker wel, en wellicht in de andere gevallen kan het gesprek daarover geopend worden. Wanneer de gemeente meer oog heeft voor de behoeften en wensen, dan zal de lage score op tevredenheid over het soort werk waarschijnlijk ook verbeteren. Hoewel de gemeente aangeeft dat iedereen begeleiding krijgt, ervaren de bijstandsgerechtigden dat niet. De gemeente geeft aan dat de mogelijkheid van scholing bestaat. De bijstandsgerechtigden geven aan daar behoefte aan te hebben, terwijl men geen scholing krijgt. Mogelijk ligt daar een kans om de stap naar werk realiteit te maken. • Verdringing De gemeente geeft aan dat er maatregelen zijn om verdringing te voorkomen, maar op welke wijze wordt niet duidelijk. Desondanks geeft de grote meerderheid aan dat het werk dat men verricht voorheen door betaalde krachten werd uitgevoerd.

78


BIJLAGE 1 DEELNEMENDE GEMEENTEN De gemeenten waarvan een gemeentescan is gemaakt, zijn cursief weergegeven. Alblasserdam, Dordrecht, H-I-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht Almelo Alphen aan den Rijn Amsterdam Apeldoorn Beesel Dantumadeel Doesburg Dronten Eindhoven Etten-Leur Gouda Groningen Halderberge Hengelo (Ov) Leeuwarden Middelburg (gezamenlijk beleid met gemeenten Vlissingen en Veere) Noordenveld Oosterhout Oss Rucphen Sittard - Geleen Stadskanaal Utrecht Vlagtwedde Zoetermeer Zundert

79


BIJLAGE 2 AANTAL INGEVULDE VRAGENLIJSTEN NAAR GEMEENTE

Alkmaar Almelo

1 19

Hoogeveen

2

Kampen

1

Amsterdam

5

Leeuwarden

3

Apeldoorn

7

Leiden

1

Appingedam

1

Middelburg

2

2

Muntendam

1

Noordenveld

2

Bellingwedde ( valt onder Vlagtwedde) Best

14

Bodegraven

2

Oosterhout

1

Borger

3

Opsterland

1

Breda

1

Oss

6

Brummen

1

Oude Pekela

3

Culemborg

4

Rheden

1

De Friese meren

1

Ridderkerk

1

Delft

1

Roosendaal – Zundert

1

Den Haag

3

Rotterdam

7

Den Ham

1

‘s-Hertogenbosch

1

Den Helder

1

Sittard-Geleen

9

Diemen

1

Stadskanaal

Doesburg

3

Stein (L)

1

Dordrecht

4

Sudwest Fryslan (Sneek)

1

Ede

1

Tholen

1

2

Twenterand

2

Utrecht

3

Eindhoven Emmen

11

17

Enschede

1

Vlaardingen

1

Gemeente Midden-Drenthe

1

Vlagtwedde

10

Goes

5

Vlissingen

14

Gorinchem

1

Woudenberg

1

Groningen

5

Zeist

1

Halderberge

8

Zoetermeer

2

Harderberg

1

Zundert

Heerlen

3

Niet ingevuld

80

3 10

Omslag rapportage A3 dubb._Opmaak 1 03-09-13 13:33 Pagina 2

COLOFON Uitgave Stichting FNV Pers Tekst Adri den Bakker Productie en eindredactie FNV Marketing & Communicatie Vormgeving BTM Opmaak Paula Aelberts Foto cover Ingimage Drukwerk Grafimedia De Bruijn

MEMO Fractie PROGRESSIEF WOERDEN Aan:

Het College van B. en W. van Woerden

Van:

Fractie van PROGRESSIEF WOERDEN

Woordvoerder:

Wim van Geelen

Betreft:

Vragen m.b.t. het FNV onderzoek “Beter Zicht op Werken in de Bijstand” voor het vragenhalfuurtje van raadsleden op de raadsvergadering van donderdag 26 september 2013

Datum:

24 september 2013

Nummer:

05590

c.c.:

Fractie Progressief Woerden

Deze week heeft de FNV als vervolg op het eerder gepubliceerde zwartboek over “Werken in de Bijstand” het onderzoek “Beter Zicht op Werken in de Bijstand” het licht doen zien. Het rapport bevat de resultaten van onderzoek onder twee doelgroepen. Eén de gemeenten, die het beleid bepalen en twee de bijstandsgerechtigden op weg om met behulp van d e gemeenten weer betaald aan de slag te kunnen. Wat de gemeentelijke papieren werkelijkheid zegt en wat de tweede doelgroep ervaart van de uitvoeringspraktijk wijkt nogal van elkaar af. Niet overal, maar wel in veel gemeenten. Het beeld dat in het FNV-onderzoeksrapport geschetst wordt van de gemeentelijke praktijk als het gaat om de gerichtheid op betaalde arbeid en het geven van maatwerk is niet positief. Als fractie van Progressief Woerden geeft dit rapport ons in ieder geval aanleiding voor enkele vragen. 1. 2.

Is uw College bekend met dit rapport? Er hebben ongeveer 70 gemeenten medewerking aan dit onderzoek gegeven. Was Woerden daar ook bij en zo niet, waarom niet?

Het rapport bevat veel kritiekpunten op de gemeentelijke praktijk. Ik licht er tw ee uit en die gaan over het persoonlijk trajectplan en de begeleiding. 3. 4.

Iedere betrokkenen moet over een persoonlijk trajectplan beschikken. Maar in meer dan de helft van de gevallen, zo wijst het onderzoek uit, is dat niet het geval. Valt op dat punt iets te zeggen over de situatie in Woerden? Persoonlijke begeleiding moet er ook zijn. Toch geeft 2/3 van de respondenten aan dat dit niet het geval is. Ook hier weer de vraag: is dat ook in Woerden het geval?

Het FNV-rapport sluit af met een reeks van aanbevelingen.

Er wordt in het kader van Het Nieuwe Werkbedrijf hard gewerkt aan de totstandkoming van DVO’s (Dienstverleningsovereenkomsten). 5.

Is uw College voornemens om bij de uitwerking van de DVO’s terdege rekening te houden met die aanbevelingen?

ONTWIKKELING (N)WW IN DE GEMEENTE WOERDEN

INLEIDING -

De gemeente Woerden is geïnteresseerd in de lokale werkloosheidsontwikkeling en in het bijzonder de herkomstsectoren. Het hiernavolgende overzicht laat zien hoe het aantal geregistreerde nietwerkende werkzoekenden (nww) zich in de gemeente Woerden heeft ontwikkeld. Hetzelfde gebeurt met de ontwikkeling van de uitkeringen op grond van de werkloosheidswet (ww). De vraag blijkt op zichzelf moeilijk te beantwoorden, omdat Arbeidsmarktinformatie en –advies niet beschikt over vestigingsplaatsdata van werkgevers die mensen laten afvloeien in de ww. Ook de duiding in relatie tot de landelijke of provinciale ontwikkeling is niet eenvoudig. De notitie sluit af met contactgegevens.

GEREGISTREERDE NIET-WERKENDE WERKZOEKENDEN -

Het aantal nww-ers per eind augustus 2013 bedraagt 1.316 personen in de gemeente Woerden. Een jaar eerder waren dat er 792. Ontwikkeling geregistreerde niet-werkende werkzoekenden (nww) in Woerden per ultimo maand, vanaf januari 2012 1.400

1.316

1.300

1.201 1.200

1.108 1.076 1.093

1.100

1.027 1.036 984

1.000

928 891 852

900 800

757

763

776

j

f

m

787

759

734

760

792

817

700 600 a

m

j

j

a

s

o

2012

-

n

d

j

f

m

a

m

j

j

a

2013

Procentuele mutaties van de nww per augustus 2013 ten opzichte van 12 maanden en 3 maanden eerder zijn lokaal sterker dan op provinciaal en landelijk niveau. In de gemeente Woerden 66% op jaarbasis en 20% ten opzichte van 3 maanden eerder.

UWV, afdeling Arbeidsmarktinformatie en –advies Districtskantoor Utrecht/Flevoland (24 september 2013; JP)

1/8


Procentuele mutaties ten opzichte van 12 maanden en 3 maande eerder van de geregistreerde niet-werkende werkzoekenden in Nederland, de provincie Utrecht en de gemeente Woerden, augustus 2013 70%

66% 58%

60% 47%

50% 40%

j-o-j 30% 20%

20% 13%

10%

10%

tov mei'13

0% Nederland

-

Utrecht

Woerden

De relatieve toename van de nww in de gemeente Woerden ten opzichte van januari 2012 is sterker dan landelijk en provinciaal: 174 vs. 146 en 159 (indexgetallen). Ontwikkeling geregistreerde niet-werkende werkzoekenden (nww) in Nederland, de provincie Utrecht en de gemeente Woerden, januari 2012 = 100 180

174

170

159

Nederland

160

146

150 140

Utrecht

130 120 110 Woerden 100 90 j

f

m

a

m

j

j

a

s

o

n

d

2012

-

j

f

m

a

m

j

j

a

2013

Een sterkere relatieve stijging doet zich voor bij nww-ers met ww-uitkering ten opzichte van januari 2012 dan bij de nww-ers zonder ww-uitkering. De relatieve stijging is het sterkst bij nww-ers in de gemeente Woerden met een indexgetal van 203. Voor Nederland 166 en voor de provincie Utrecht 176.


2/8


Ontwikkeling geregistreerde niet-werkende werkzoekenden naar wel/geen ww-uitkering in Nederland, de provincie Utrecht en de gemeente Woerden, januari 2012 = 100 220

203 Nederland geen ww

200 180

Nederland wel ww

176 166

160

Utrecht geen ww

140 141 133

140

Utrecht wel ww

120

Woerden geen ww

100

Woerden wel ww

80 j

f

m

a

m

j

j

a

s

o

n

d

j

f

m

a

2012

m

j

j

a

2013

UITKERINGEN WERKLOOSHEIDSWET -

Het aantal lopende ww-rechten (één persoon kan meerdere ww-rechten hebben) bedraagt in augustus 2013 1.057. Een jaar eerder waren het er 731.

Ontwikkeling lopende WW-uitkeringen (rechten) in Woerden per maand, vanaf januari 2012 1.100

1.057 1.026 986

1.000

950 865

900

888

912

828 800

700

600

643 578

596

661

666

676

m

j

j

731

737

a

s

757

771

772

n

d

609

500 j

f

m

a

o

2012

-

j

f

m

a

m

j

j

2013

De procentuele mutaties van de lopende ww-rechten ten opzichte van 12 maanden en 3 maanden eerder zijn voor de gemeente Woerden sterker dan provinciaal en landelijk. In de gemeente Woerden 45% op jaarbasis en 11% ten opzichte van 3 maanden eerder.


3/8

a


Procentuele mutaties lopende ww-rechten ten opzichte van 12 maanden en 3 maande eerder in Nederland, de provincie Utrecht en de gemeente Woerden, augustus 2013 50% 45% 40%

36% 31%

30% j-o-j 20% 11% 9%

10%

tov mei'13

6%

0% Nederland

-

Utrecht

Woerden

De relatieve toename van de lopende ww-rechten in de gemeente Woerden ten opzichte van januari 2012 is sterker dan landelijk en provinciaal: 183 vs. 137 en 152 (indexgetallen).

Ontwikkeling lopende ww-rechten in Nederland, de provincie Utrecht en de gemeente Woerden, januari 2012 = 100 190

183

180

Nederland

170 160

152

150

137

140

Utrecht

130 120 110

Woerden

100 90 j

f

m

a

m

j

j

a

s

o

n

d

2012

-

j

f

m

a

m

j

j

a

2013

De relatieve uitstroom per kwartaal ten opzichte van 2012Q1 is in 2013 vergelijkbaar voor de gemeente Woerden, de provincie Utrecht en Nederland. Bij de relatieve instroom doen zich grote verschillen voor. De index voor de gemeente Woerden bedraagt voor 2013Q2 139, voor de provincie Utrecht 114 en voor Nederland 95.


4/8


Ontwikkeling in- en uitstroom bestand ww-rechten per kwartaal in Nederland, de provincie Utrecht en de gemeente Woerden, 2012Q1 = 100 Nederland Instroom

150

139 140

Nederland Uitstroom

130

Utrecht Instroom

120

114

110

Utrecht Uitstroom

100

95

Woerden Instroom

90 80

Woerden Uitstroom

70 Q1

Q2

Q3

Q4

Q1

2012

-

Q2 2013

Sectoren zijn op een hoog aggregatieniveau samengenomen in verband met de kleinere aantallen op lokaal niveau. Opvallend zijn de sterkere stijgingen van de instroom in de landbouw & nijverheid (62%) en de niet-commerciële diensten (58%) in 2013Q1 ten opzichte van 2012Q4.

Procentuele mutaties 2012Q4-2013Q1 van de ww-instroom (rechten) naar herkomstsector in Nederland, de provincie Utrecht en de gemeente Woerden 75% 62%

65%

58%

55% 45%

45%

39%

25%

36%

35%

35% 23%

38%

37%

Nederland

48%

45%

41% Utrecht

22%

17%

17%

15%

Woerden

5% -5% Nietcommerciele diensten

Uitzendbedrijven

-

Commerciele diensten, excl uzb

-25%

Landbouw en nijverheid

Totaal

-15%

De instroom in het bestand ww-rechten is in 2013Q1 in Nederland bijna 31.000 hoger dan in 2012Q4 en in de provincie Utrecht ruim 3.100 en in de gemeente Woerden zo’n 120. Deze verschillen zijn over de verschillende herkomstsectoren verdeeld zoals hierna weergegeven. Opvallend zijn met name het veel hogere aandeel vanuit de sector landbouw & nijverheid en het veel lagere aandeel de niet-commerciële diensten in het verschil voor de gemeente Woerden.


5/8


Samenstelling naar herkomstsector van het verschil tussen 2012Q4 en 2013Q1 bij de ww-instroom in Nederland, de provincie Utrecht en de gemeente Woerden 100% 90%

18%

24%

26%

80% 70%

10% 13%

16%

Uitzendbedrijven

60% 44%

50% 40%

Niet-commerciele diensten

42%

49%

16%

14%

Nederland

Utrecht

C ommerciele diensten, excl uzb

30% 20% 10%

28%

Landbouw en nijverheid

0%

-

Woerden

Het laatste overzicht hierna zoomt wat verder in op de verschillende sectoren. Conform het beleid van UWV zijn celwaarden < 10 vervangen door een “*”. Substantiële toenamen naar herkomstsector in de gemeente Woerden hebben zich voorgedaan vanuit de bouwnijverheid (+20), en de financiële en zakelijke diensten, exclusief uitzendbureaus (+40). Het betreft procentueel ook bovengemiddelde toenamen met 125% resp. 60%.

afbeelding Sector Totaal Landbouw en visserij Industrie, delfstoffen en nut Bouwnijverheid Detailhandel, grootwinkelbedrijf en ambachten Groothandel Horeca Vervoer en opslag Finac. en zak. diensten (excl. uzb) Uitzendbedrijven Openbaar bestuur en overheidsdiensten Onderwijs Gezondheidszorg, welzijn en cultuur

Instroom per kwartaal in de gemeente Woerden naar herkomstsector ww-rechten, 2012Q4 en 2013Q1 2012 2013 verschil Q4 Q1 Abs. % 261 379 118 45% * * 4 200% 35 44 9 26% 16 36 20 125% 23 29 6 26% 31 29 -2 -6% * 14 6 75% 11 13 2 18% 67 107 40 60% 32 44 12 38% * * 0 0% * 13 7 117% 29 43 14 48%


6/8


Geprognosticeerde ontwikkeling banen -

De verwachte baanontwikkeling in de arbeidsmarktregio Midden-Utrecht, waar de gemeente Woerden onder ressorteert, is steeds gunstiger dan de prognose voor Nederland. Geprognosticeerde ontwikkeling aantal banen in Nederland en de arbeidsmarktregio Midden-Utrecht, 2012-2013

Coll. sector Zak. diensten Cons. diensten Distributie Industrie Bouw Landbouw Totaal -4,0%

-3,5%

-3,0%

-2,5%

-2,0%

-1,5%

Midden-Utrecht, 2012-2013

-

-1,0%

-0,5%

0,0%

Nederland, 2012-2013

De belangrijkste verschillen in de werkgelegenheidsstructuur van op basis van de geprognosticeerde samenstelling per 2012 doen zich voor in Midden-Utrecht in de zakelijke diensten en de industrie. De zakelijke diensten hebben een groter aandeel dan landelijk en de industrie een lager. Geprognosticeerde samenstelling werkgelegenheid in banen in de arbeidsmarktregio Midden-Utrecht en Nederland, 2012 100% 90% 80%

33,1%

30,3%

Zak. diensten

70% 60% 50%

23,5%

Distributie 18,1% 16,9% 11,1%

20% 10,4% 10% 0%

-

C ons. diensten

29,8%

40% 30%

C oll. sector

4,8% 4,6% 0,3% Midden-Utrecht 2012

Industrie Bouw

10,8% 4,5% 1,3%

Landbouw

Nederland 2012

De geprognosticeerde samenstelling van de werkgelegenheid, de verwachte veranderingen in het aantal banen in 2013 en de getoonde kwartaalmutatie ww-instroom 2012Q4 op 2013Q1 laten zich moeilijk 1:1 aan elkaar knopen als het gaat om een verklaring waarom de ontwikkeling in de gemeente Woerden zoveel ongunstiger is dan landelijk. Meer in het algemeen geldt:


7/8


o

-

Industrie en bouw maken moeilijke tijden door; hetzelfde geldt voor de zakelijke dienstverlening met uitzondering van vooral onderdelen in de specialistische zakelijke diensten; industrie, transport en groothandel kunnen positief zijn indien export gericht; detailhandel en horeca zijn afhankelijk van bevolkingsontwikkeling enerzijds en anderzijds het sombere sentiment bij consumenten; ontwikkeling in de zorg is op een lager niveau, maar op dit moment nog positief; afslanking bij het overheidsapparaat leidt niet direct tot meer werklozen als gevolg van flankerend sociaal beleid.

Mogelijk dat het aandeel forenzen met woongemeente Woerden een rol speelt: 54% in 2011 (CBS). Werkloosheid uit andere werkgemeenten draagt daardoor extra bij aan lokale stijgingen van het aantal werkzoekenden. Een en ander in combinatie met de lokale baanontwikkeling.

Ontwikkeling banen in de gemeente Woerden, 2008 - 2012 (LISA) 29.000

28.500 28.500

28.400

28.000

27.400

27.500

27.200 26.930

27.000

26.500

26.000 2008

-

2009

2010

2011

2012

Arbeidsmarktinformatie en –advies (AMI) beschikt niet over sectorale data op lokaal niveau. Het Provinciaal Arbeidsplaatsen Register (PAR) bij de provincie Utrecht stelt alleen pdf’s beschikbaar. De afdeling heeft evenmin inzicht in de vestigingsplaats van werkgevers die mensen laten instromen in de ww.

Contactgegevens Verantwoordelijk voor dit overzicht is eerste genoemde van de UWV-medewerkers hierna: -

Jean-Paul Biever, Arbeidsmarktadviseur, tel. 06-54372541 Accounthouder voor Haaglanden, Zuid-Holland Centraal en Flevoland

-

Bert van de Geijn, Arbeidsmarktadviseur, tel. 06-54783162 Accounthouder Midden-Utrecht, Oost-Utrecht en Gooi- en Vechtstreek


8/8

Gemeente Woerden

Regislratiedatum: Behandelend afdeling Afgehandeld door/op:

13.028951 Inspectie SZW Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

04/11/2013

> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag

College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Woerden Postbus 45 3440 AA WOERDEN

r

i'i'i'r

- h NOV. 2013

Directie Werk en Inkomen

Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 T 070 333 44 44 www. inspectieszw. nl Contactpersoon mw. J.T.B.M. Lischer T 070 333 50 14 JLischer@>minszw.nl

Afschr.:

Onze referentie 2013-0000151217

B.V.O.:

Datum 0 1 NOV, 2013 Betreft Conceptrapportage IAU 2012

Bijlagen 1

Geacht College, De secretaris van de Toetsingscommissie, als bedoeld in artikel 73 van de Wet Werk en Bijstand (WWB), heeft uw aanvraag aanvullende uitkering 2012 WWB doorgeleid naar de Inspectie SZW (I-SZW). Uw aanvraag is op 9 september 2013 door I-SZW ontvangen en in behandeling genomen. Hierbij ontvangt u het conceptrapport naar aanleiding van het onderzoek dat I-SZW heeft ingesteld naar het beleid en de uitvoering van de WWB in uw gemeente in 2012. Het onderzoek is gebaseerd op de door u bij de aanvraag verstrekte informatie, het ambtelijk overleg d.d. 15-10-2013 en de bij SZW bekende gegevens over uw gemeente. Het rapport bevat feitelijke onderzoeksbevindingen en een oordeel met betrekking tot de uitvoering van de WWB. Indien u naar aanleiding van dit conceptrapport op- of aanmerkingen heeft, verzoek ik u zo spoedig mogelijk doch in ieder geval binnen 5 werkdagen na datering van deze brief schriftelijk te reageren. Uw eventuele reactie zal aan het toegevoegd. Indien binnen deze termijn niets van u is wor

\

drs. C.H.L.M. van de Louw Directeur

Pagina 1 van 1

Inspectie SZW Ministerie van Sociale Werkgelegenheid

Zaken

Rapport van de Inspectie SZW naar aanleiding van de aanvraag Incidenteel aanvullende uitkering 2012 op grond van artikel 74 WWB van de gemeente Woerden

datum status

30 oktober 2013 Concept

Concept I Incidenteel aanvullende uitkering 2012 | Gemeente Woerden | 30 oktober 2013

Colofon

Programma Nummer

Pagina 2 van 33

Concept I Incidenteel aanvullende uitkering 2012 ] Gemeente Woerden | 30 oktober 2013

Voorwoord

De gemeente Woerden heeft een verzoek ingediend bij de Toetsingscommissie Wet Werk en Bijstand (WWB) voor een incidentele aanvullende uitkering als bedoeld in artikel 10 van de WWB. De Toetsingscommissie beoordeelt of een verzoek voldoet aan de voorwaarden en adviseert de minister van SZW. De minister van SZW beslist over het verzoek van de gemeente en betrekt bij zijn beslissing het oordeel van de Inspectie SZW over de WWB. In dit rapport geeft de Inspectie SZW haar oordeel over de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand in 2012 door de gemeente Woerden. Het oordeel van de inspectie heeft betrekking op de uitvoering en prestaties van de gemeente op het terrein van re-integratie en handhaving. Mr. J.A. van den Bos Inspecteur-generaal Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Pagina 3 van 33


Pagina 4 van 33


Inhoud Colofon—2 Voorwoord—3 1

Inleiding—7

2

Opdracht en centrale onderzoeksvraag—9

3

Beschrijving gemeente—11

4

Rechtmatige uitvoering—15

5

Beleid en uitvoering—17

5.1 5.2 5.3 5.3.1 5.3.2 5.3.3 5.4 5.5

Inleiding—17 Instroombeleid—18 Uitstroombeleid—19 Uitstroombevorderend beleid—19 Ontheffingenbeleid—22 Inkomenswaarborg—23 Handhaving, terugvordering en verhaal—24 Signalering en sturing op resultaat—26

6

Conclusies en oordeel—29

7

Reactie gemeente—31

8

Bronnen—33

Pagina 5 van 33


Pagina 6 van 33


Inleiding

Met de invoering van de WWB zijn gemeenten volledig financieel verantwoordelijk geworden voor de uitvoering van de wet. Het Rijk verschaft hen daartoe een vast budget dat bestaat uit een inkomensdeel en een werkdeel. Bij de parlementaire behandeling van de WWB heeft het kabinet aangegeven dat een evenwicht bestaat tussen de beleidsvrijheid en de bijbehorende financiële verantwoordelijkheid en dat dit evenwicht een aanzienlijk eigen risico voor gemeenten betekent. De wetgever is zich ervan bewust dat tussen het definitief toegekende budget van het inkomensdeel en de werkelijke uitgaven een verschil kan ontstaan. Het financiële risico van een tekort is voor 2012 beperkt tot 10 procent van het Ibudget (de zogeheten eigenrisicodrempel). Indien het tekort groter is dan de eigenrisicodrempel, kunnen burgemeester en wethouders een verzoek voor een aanvullende uitkering indienen bij de Toetsingscommissie (hierna: de TC). Volgens de Memorie van Toelichting is hierbij sprake van een hardheidsclausule die aan een gemeente onder strenge voorwaarden de mogelijkheid biedt van een aanvulling op het toegekende budget. De aanvullende uitkering heeft een incidenteel karakter. De minister laat zich bij een beroep op een aanvulling van de uitkering op het inkomensdeel door een gemeente adviseren door de TC. De TC beoordeelt of een verzoek tot een incidenteel aanvullende uitkering (hierna: de IAU) voldoet aan de in de WWB en aanvullende regelgeving genoemde voorwaarden en adviseert de minister. Tevens betrekt hij daarbij het oordeel van de Inspectie SZW (hierna: de inspectie) over de uitvoering van deze wet. Mede op basis van het oordeel van de inspectie komt de TC tot haar advies aan de minister. Indien de aanvraag met bijlagen dan wel het rapport van de inspectie daartoe aanleiding geeft, kan de TC in overleg treden met de betrokken tekortgemeente. Het oordeel van de inspectie heeft betrekking op uitvoering en prestaties op het terrein van re-integratie en handhaving (rechtmatige uitvoering en het doelbereik van de gemeentelijke uitvoering). Als de minister dit kader aanpast, bijvoorbeeld door een onderscheid te maken tussen kleine en grote gemeenten, heeft dat uiteraard gevolgen voor de reikwijdte van het oordeel van de inspectie. De inspectie baseert haar oordeel zoveel mogelijk op bij het ministerie van SZW beschikbare gegevens. Alleen indien dat noodzakelijk is om tot een oordeel te komen is aanvullende gegevensuitvraag en/of onderzoek aan de orde. Zo kan de inspectie onder meer beoordelen hoe de gemeente de wettelijke bevoegdheden, bijvoorbeeld inzake terugvordering en handhaving, heeft gebruikt. Ook kan de inspectie zich een oordeel vormen over de inhoud en uitvoering van de verordeningen als bedoeld in artikel 8 WWB. Om te komen tot een oordeel over de aanvragen van de gemeenten is in de weten regelgeving vastgelegd dat het tekort van de gemeente niet het gevolg mag zijn van de door het college of de gemeenteraad gemaakte keuzes in beleid en uitvoering, noch van een onrechtmatige uitvoering van de wet. Deze voorwaarden voor de aanvullende uitkering beogen te bewerkstelligen dat een aanvullende uitkering alleen wordt verstrekt voor gevallen waarin het tekort wordt veroorzaakt door omstandigheden die de gemeente, in het kader van de WWB, niet kon beïnvloeden en waarmee geen rekening kon worden gehouden bij de vaststelling van het gemeentebudget. Dit betekent ondermeer dat niet wordt beoordeeld of de Pagina 7 van 33


gemeente wel voldoende heeft gedaan om de lokale werkgelegenheid optimaal te bevorderen of voldoende heeft gedaan om de infrastructuur te verbeteren en dergelijke. Bij ministeriële regeling kan voor gemeenten tot maximaal 40.000 inwoners worden overgegaan tot een afwijkende invulling. In de praktijk betekent dit dat door de inspectie voor deze gemeenten slechts de rechtmatige uitvoering van de WWB wordt beoordeeld. Verder is vastgelegd dat de inspectie voor gemeenten tussen de 10.000 en 40.000 inwoners onderzoek doet identiek aan gemeenten met 40.000 of meer inwoners, in gevallen dat er volgens de TC geen sprake is van een uitzonderlijke situatie op de arbeidsmarkt. De inspectie brengt, na hoor en wederhoor met de gemeente, haar oordeel over de uitvoering van de WWB uit aan de minister en de TC. De TC fundeert haar oordeel primair op de door de gemeente ingediende informatie en het inspectieonderzoek. Zij kan het gemeentebestuur nog vragen om een nadere toelichting. De minister neemt aan de hand van het oordeel van de inspectie en het advies van de TC uiteindelijk het besluit over de aanvullende uitkering. Het besluit wordt vervat in een beschikking die aan de gemeente bekend wordt gemaakt. Door de gemeente Woerden is op 24 juli 2013 een aanvraag aanvullende uitkering ingediend. De aanvraag is voorzien van de wettelijk voorgeschreven bijlagen. Tevens is door de TC vastgesteld dat de aanvraag ontvankelijk is en voldoet aan de vormvereisten zoals gesteld in artikel 15 Regeling WWB. De volledige aanvraag is op 9 september 2013 door de inspectie ontvangen en in behandeling genomen. In dit rapport treft u de bevindingen, de conclusies en het oordeel aan van de inspectie.

Pagina 8 van 33


Opdracht en centrale onderzoeksvraag

In dit hoofdstuk is de opdracht en de onderzoeksvraag uitgewerkt. Input voor het uitvoeren van het onderzoek zijn de door de inspectie van de TC ontvangen aanvragen voor een IAU van de gemeenten. De opdracht aan de inspectie luidt: Geef een oordeel over het uitgevoerde beleid en de prestaties op re-integratie en handhaving (rechtmatige uitvoering en het doelbereik van de gemeentelijke uitvoering). De oordelen betreffen de gemeenten vanaf 40.000 inwoners en gemeenten tussen 10.000 en 40.000 inwoners die niet voldoen aan de statistische arbeidsmarktcriteria en die van mening zijn dat er toch sprake is van een uitzonderlijke situatie op de arbeidsmarkt. Voor de gemeenten van 10.000 tot 40.000 inwoners, die voldoen aan de statistische arbeidsmarktcriteria, kan worden volstaan met een oordeel over de rechtmatige uitvoering van de gemeente. De centrale onderzoeksvraag is: 'Is er sprake van rechtmatige uitvoering en wordt het budgettekort niet veroorzaakt door beleidskeuzen op het gebied van beleid en uitvoering dan wel het handelen van het college/gemeenteraad?' De centrale onderzoeksvraag is nader uitgewerkt in de hoofdstukken 4 (rechtmatige uitvoering) en 5 (beleid en uitvoering).

Pagina 9 van 33


Pagina 10 van 33


Beschrijving gemeente

Algemene gegevens De gemeente Woerden heeft op 1 januari 2012 50.052 inwoners. Het aantal uitkeringsgerechtigden WWB bedraagt eind 2012 420. Dit is een kleine bestandstoename (2%) ten opzichte van eind 2011, toen lag het aantal uitkeringsgerechtigden op 410 (zie tabel 3). Ontwikkeling BUIG-budget en aanvraag aanvullende uitkering De ontwikkeling van het aan de gemeente Woerden toegekende budget en het overschot/tekort in de periode 2009-2012 is als volgt: Tabel 1 Ontwikkeling

inkomensdeel

Toegekend budget Ontvangsten Uitgaven Overschot/tekort Percentage overschot/tekort

2009 4.077.601 186.257 4.222.968 40.890 1%

2010 4.225.295 186.675 5.269.173 - 857.203 -20%

2011 4.395.172 177.327 5.796.032 - 1.223.533 -28%

2012 5.585.685 154.037 6.340.945 -601.223 -11%

Bron: gemeente Woerden en IAU-rapport 2011; bedragen in euro's; tabel bevat afrondingsverschillen.

Uit het overzicht blijkt dat de gemeente Woerden te maken heeft met een tekort op het inkomensdeel. In 2012 bedraagt dit tekort 11 procent van het toegekende budget. Rekening houdend met het 10% eigenrisico principe, vraagt de gemeente een IAU aan voor een bedrag van € 42.654. De gemeente vroeg ook in 2010 en 2011 een IAU aan ter hoogte van respectievelijk € 434.674 en € 784.016. In beide gevallen is de aanvraag van de IAU door de minister van SZW gehonoreerd. In 2011 concludeerde de inspectie dat de uitvoering van de WWB door de gemeente Woerden over 2011 rechtmatig is en dat het budgettekort niet veroorzaakt wordt door beleid en uitvoering van de gemeente: de sturing is adequaat geregeld, het beleid is adequaat en de gemeente heeft in 2011 aanvullende beleidsmaatregelen genomen om het voorziene tekort te beperken. Met ingang van 2012 is het Bestuursakkoord 2007 - 2011 niet meer van toepassing en wordt het macrobudget weer vastgesteld op basis van de realisaties van het voorgaande jaar, een inschatting van de effecten van de conjunctuur en rijksbeleid in het begrotingsjaar, en een indexering voor de loon- en prijsontwikkeling. Het definitieve BUIG-budget voor Woerden bedraagt in 2013 € 6.239.893 en het voorlopige budget voor 2014 is geraamd op € 7.298.334. De gemeente Woerden heeft voor de jaren 2013-2015 een Meerjarige Aanvullende Uitkering (hierna: de MAU) aangevraagd, vanwege tekorten in drie opeenvolgende jaren (2010-2012) en verwachte tekorten voor de komende drie jaar (2013-2015). In de aanvraag MAU geeft de gemeente aan van oordeel te zijn dat structurele tekorten op het inkomensbudget in 2011 voor een belangrijk deel verklaard kunnen worden door stoornissen in het verdeelmodel. Een aantal factoren zou onvoldoende tot uiting komen in het objectief verdeelmodel. In totaal heeft Woerden 19 factoren aangedragen die ten grondslag zouden liggen aan de verdeelstoornis. De gemeente concludeert in de MAU-aanvraag tevens dat beleid en uitvoering geen oorzaak Pagina 11 van 33


kunnen vormen voor de budgettekorten, gezien de IAU-toekenningen over 2010 en 2011. De inspectie heeft aan de gemeente toegelicht dat het beoordelingskader voor de IAU afwijkt van dat van de MAU en dat de inspectie voor de IAU per jaar toetst of de gemeenten voldoet aan de eisen van de IAU. Bij een aanvraag van een MAU verzoekt de TC een externe deskundige, bureau APE, een oriënterend onderzoek uit te voeren naar de uitwerking van het objectieve verdeelmodel in de specifieke situatie van de aanvragende gemeente. Aan de hand van het onderzoek van APE stelt de inspectie vast dat in Woerden sprake is van een zogenoemde negatieve verdeelstoornis in de jaren 2010, 2011 en 2012. Wanneer de factoren die tot verdeelstoornissen leiden in het verdeelmodel worden opgenomen, dan zou het aan Woerden toegekende budget niet hoger, maar juist lager zijn geweest (respectievelijk 12% in 2010, 13% in 2011 en 7% in 2012). Vooral het ontbreken van een maatstaf voor het percentage jongeren ( 1 8 - 2 6 jaar), een maatstaf voor gewogen jeugdproblematiek en een correctie voor nietlineaire verbanden leidt er toe dat het objectieve budget voor Woerden te hoog wordt vastgesteld. Ontwikkeling participatiebudget De ontwikkeling van het aan de gemeente Woerden toegekende budget arbeidsreintegratie en het overschot/tekort gedurende de periode 2009-2012 is als volgt: Tabel 2 Ontwikkeling

1

Participatiebudget

Toegekend budget Meegenomen van vorig jaar Ontvangsten Uitgaven Overschot/tekort Percentage overschot/tekort

2009 1.762.710 2.005.050 -242.340 -14%

2010 1.640.429 -

2011 1.638.480 -136.832

1.751.980 -111.551 -7%

1.716.985 -215.338 -14%

2012 989.282 -215.338 63.165 1.942.937 -1.105.828 -112%

Bron: IAU-rapport 2011 en verzoek om MAU 2013 - 2015; bedragen in euro's.

De toegekende budgetten werden de afgelopen jaren door de gemeente Woerden meer dan volledig benut. In 2012 is twee keer zoveel uitgegeven aan re-integratie en participatie dan het toegekende participatiebudget. Deze extra uitgaven konden niet via de meeneemregeling worden overgeheveld naar 2013. De gemeente heeft ongeveer € 900.000 uit eigen middelen aangewend om de extra uitgaven aan participatie te dekken. Ontwikkeling en samenstelling bestand In tabel 3 is de ontwikkeling van het aantal uitkeringsgerechtigden weergegeven, uitgesplitst naar leeftijd, samenstelling van het huishouden en uitkeringsduur. Volgens de gegevens van het CBS had de gemeenten eind 2011 410 en eind 2012 420 bijstandontvangers in het bestand. De samenstelling van het uitkeringsbestand is in 2012 niet veel veranderd ten opzichte van 2011. Het zwaartepunt ligt bij de bijstandsontvangers die tussen de 27 en 55 jaar oud zijn (74%). Bijna één op de zes ontvangers is tussen de 55-65 jaar oud en één op de tien is jonger dan 27 jaar. Zes op de tien ontvangers zijn alleenstaand, ongeveer een kwart is alleenstaand Wet participatiebudget, Stb. 2008/588, bundelt sinds 1 januari 2009 het WWB-werkdeel (ministerie van SZW), de inburgerings-budgetten (ministerie van BZK), voor zover deze betrekking hebben op de inburgeringsvoorzieningen, en de middelen voor volwasseneneducatie (ministerie van OCW). Het gepresenteerde getal betreft het totale participatiebudget. Pagina 12 van 33


ouder en in bijna twee op de tien van de gevallen gaat het om een echtpaar. Ruim zeventig procent van de ontvangers zit langer dan twaalf maanden in de uitkering. Tabel 3 Ontwikkeling en samenstelling

bestand

2009 Aantal Totaal

%

310

2010 Aantal

100%

360

%

2011 Aantal

100%

410

%

2012 Aantal

100%

420

%

100%

Leeftijd <27 jaar

30

10%

50

14%

40

10%

40

10%

27-55 jaar

220

71%

250

69%

300

73%

310

74%

55-65 jaar

60

19%

60

17%

70

17%

70

17%

Alleenstaand

160

52%

190

53%

230

56%

250

60%

Eenoudergezin

100

32%

110

31%

110

27%

100

24%

60

19%

60

17%

60

15%

70

17%

<12 maanden

80

26%

110

31%

110

27%

110

26%

>12 maanden

230

74%

260

72%

300

73%

300

71%

Huishouden

Echtpaar Uitkeringsduur

Bron: CBS Statline; gegevens ultimo jaar; doelgroep tot 65 jaar; tabel van CBS bevat afrondingsverschillen, waardoor aantallen en percentages niet altijd volledig optellen.

De gemeente Woerden geeft in het analyseformulier geen analyse of toelichting ten aanzien van de ontwikkeling en/of de samenstelling van het bestand. Tabel 4 Ontwikkeling in- en uitstroom 2009 Aantal

2010 %

2

2011

2012

Aantal

%

Aantal

%

Aantal

%

Instroom

130

42%

170

47%

160

39%

160

38%

Uitstroom

80

26%

110

35%

130

32%

140

33%

Bron: Gemeenteloket: Uitkomsten van alle drie statistische arbeldsmarktcriteria voor de IAU over 2012,

Samenwerking in de keten en de regio De gemeente Woerden voert het gehele WWB-beleid in eigen beheer uit. De Interregionale Afdeling Sociale Zaken (IASZ) bij de gemeente Woerden werkt ook voor de gemeenten Montfoort en Oudewater. Vanaf 1 januari 2014 zal Ferm Werk uitvoering geven aan de WWB en later de Participatiewet. Het nieuwe samenwerkingsverband is vorm gegeven als een gemeenschappelijke regeling met openbaar lichaam waaraan zowel college- als gemeenteraadsbevoegdheden worden overgedragen. Er wordt een dienstverleningsovereenkomst gesloten waarin prestatieafspraken worden vastgelegd waarop door een accountmanager van de gemeente Woerden wordt toegezien. Ook blijft het onderdeel strategisch beleid van dit dossier bij de gemeente Woerden. Met UWV vinden afstemmingsoverleggen over de arbeidsmarkt plaats om de uitstroom uit de WW richting WWB te kunnen prognosticeren en de instroom in de WWB te verminderen. Verder werkt de gemeente samen met UWV op het gebied van statistische arbeidsmarktinformatie, overleg in verband met Wajongeren, WSWindicatiestellingen en de eenmalige gegevensuitvraag (WEU).

2

Instroompercentage = instroom /aantal bijstandsuitkeringen per 31-12; uitstroompercentage=uitstroom/aantal

bijstandsuitkeringen per 01-01 plus instroom; doelgroep tot 65 jaar. Pagina 13 van 33


Het Werkplein Leidsche Rijn Utrecht is per 1 juni 2012 opgeheven. De gemeente heeft in het gesprek met de inspectie aangegeven dat de sluiting van het Werkplein voor problemen heeft gezorgd.' UWV was niet meer te bereiken en de informatieoverdracht over doorval van WW naar WWB is gestokt. De gemeente Woerden heeft op de locatie Leidsche Rijn samen met de gemeente Stichtse Vecht het jongerenloket op eigen kosten nog een jaar langer bemand. Sinds de zomer van 2012 werken de jongerenconsulenten van de gemeente Woerden met spreekuren voor jongeren in Woerden. Er vinden wel nog steeds overleggen plaats over statistische informatie over de arbeidsmarkt, Wajongeren, WSW-indicatiestellingen en eenmalige gegevensuitvraag WEU. De gemeente werkt verder samen met onderwijsinstellingen en organisaties om tot grotere effectiviteit van re-integratie te komen: Er vind samenwerking en overleg plaats via de Ondernemerskring Woerden, de Arbeidsmarktregio's Utrecht Midden en Midden Holland. Woerden neemt deel aan de Regionale Werkgeversbenadering Utrecht-Midden en Werk 030. De gemeente speelt een rol bij het met elkaar in contact brengen van scholieren en werkgevers bij projecten in het kader van de aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt (Woerdens Techniek Talent en Woerdens Zorg Talent). Met de lokale welzijnsorganisatie Welzijn Woerden wordt samengewerkt op het gebied van participatieplaatsen, vrijwilligerswerk en maatschappelijke activiteiten in het kader van re-integratietrajecten WWB en Nuggers. Onder andere de gemeente Woerden heeft in het nieuwe WMO-contract Hulp bij het huishouden een bepaling opgenomen waarin staat dat de zes leveranciers Huishoudelijke Hulp jaarlijks minimaal 5 procent social return moeten behalen. Als zij mogelijkheden zien voor stage, werkervaringsplekken, vacatures dan moeten deze eerst worden uitgezet bij de deelnemende gemeenten om te kijken of er geschikte kandidaten met een WWB-uitkering zijn. De gemeente werkt samen met het ROC, zij verzorgden in 2012 scholingsadviezen voor WWB-jongeren onder de 27 jaar, geïntegreerde trajecten (beroepsopleiding met extra taaiondersteuning), alfabetisering en taalcursussen. De gemeente neemt deel aan het Actieplan Jeugdwerkloosheid. Tot slot werkt Woerden op het gebied van handhaving samen met de Regionale Sociale Recherche Nieuwegein en het Kenniscentrum Handhaving (RCF). Op consulentniveau en op beleidsniveau is er intensief contact met team Schuldhulpverlening. Samenvatting De gemeente Woerden vraagt voor de derde keer een IAU aan, na 2010 en 2011. De gemeente heeft het tekort op het inkomensdeel in 2012 teruggebracht van 28% (2011) tot 11%. Ook heeft de gemeente een MAU aangevraagd vanwege verwachte tekorten in de periode 2013 - 2015. Uit de cijfers blijkt dat het bijstandsbestand beperkt in omvang is toegenomen. De instroom is iets groter dan de uitstroom. Ten opzichte van 2011 is de instroom gelijk gebleven en de uitstroom toegenomen. De uitgaven van de gemeente aan participatie in 2012 overstijgen het door het Rijk toegekende participatiebudget met ruim honderd procent. De gemeente Woerden voert het WWB-beleid uit voor de eigen gemeente en twee andere gemeenten in de regio. Er wordt op het gebied van doelmatigheid samengewerkt met UWV en onderwijs, welzijnsorganisaties en bedrijfsleven in de regio.

Pagina 14 van 33


Rechtmatige uitvoering

Inleiding Naar aanleiding van de aanvraag incidentele aanvullende uitkering 2012 door de gemeente Woerden stelt de inspectie op basis van de controleverklaring en het verslag van bevindingen van de accountant bij de gemeentelijke jaarrekening 2012 vast of voldaan is aan de voorwaarde dat er sprake is van een rechtmatige uitvoering van de WWB. De inspectie houdt bij de beoordeling van de rechtmatige uitvoering rekening met de uitgangspunten van de TC. De TC heeft als object van controle benoemd de uitkeringen als bedoeld in artikel 69 lid 1 van de WWB (BUIG). Bevinding De controlerend accountant heeft de jaarrekening 2012 van de gemeente Woerden voorzien van een goedkeurende controleverklaring voor de aspecten getrouwheid en rechtmatigheid. In het verslag van bevindingen bij de jaarrekening over 2012 heeft de accountant geen bevindingen vermeld die gevolgen zouden kunnen hebben voor de rechtmatige uitvoering van de WWB. Deelconclusie Rekeninghoudend met het principe van single information en single audit (SISA) is de inspectie, op basis van het oordeel van de accountant en het verslag van bevindingen bij de jaarrekening over 2012, van mening dat de uitvoering van de WWB van de gemeente Woerden rechtmatig is geweest.

Pagina 15 van 33


Pagina 16 van 33


5

Beleid en uitvoering

5.1

Inleiding In deze paragraaf wordt de vraag beantwoord of het budgettekort van de gemeente Woerden niet wordt veroorzaakt door beleidskeuzen op het gebied van beleid en uitvoering dan wel het handelen van het college en/of de gemeenteraad van de gemeente Woerden. De voorwaarden voor de aanvullende uitkering beogen te bewerkstelligen dat een aanvullende uitkering alleen wordt verstrekt voor gevallen waarin het tekort wordt veroorzaakt door omstandigheden die de gemeente, in het kader van de WWB, niet kon beïnvloeden en waarmee geen rekening kon worden gehouden bij de vaststelling van het gemeentebudget. Dit laatste aspect leidt tot de volgende afgeleide onderzoeksvraag: Is er bij de vaststelling van het gemeentebudget 2012 rekening gehouden met een budgettekort? Om het gemeentelijke beleid te beoordelen heeft de inspectie gebruikgemaakt van gemeentelijke beleidsstukken, zoals de onder de WWB verplichte verordeningen en eventuele bij deze verordeningen horende beleidsregels, (indien aanwezig) beleidsplannen (bijvoorbeeld op het gebied van re-integratie of handhaving of een algemeen beleidsplan WWB) en beleidsverslagen. Per 1 januari 2013 is de fraudewetgeving aangescherpt. Omdat aanvragen IAU in 2013 betrekking hebben op 2012 wordt deze wetswijziging buiten de beoordeling van de IAU-aanvraag gelaten. In het onderzoek betrekt de inspectie wel het anticiperen van de gemeente op deze regelgeving. De uitvoering van het gemeentelijk beleid is door de inspectie beoordeeld aan de hand van de resultaten van het beleid, zoals deze uit de bij het CBS aanwezige statistiekinformatie afgeleid kan worden, de gegevens die via de kernkaart WWB beschikbaar zijn en andere bronnen. De gegevens met betrekking tot handhaving, terugvordering en verhaal zijn in verband met het beperkt beschikbaar zijn van gegevens inzake de fraudestatistiek hoofdzakelijk afkomstig van de aanvragende gemeente en derhalve ook niet vergelijkbaar met gemeenten in de vergelijkbare gemeentegrootteklasse. Ook de bij de aanvraag geleverde analyse van het tekort door de gemeente en eventuele eigen gemeentelijke rapportages over de resultaten van de gemeentelijke uitvoering vormen een potentiële bron. Tevens worden relevante onderzoeken van de inspectie bij de beoordeling betrokken. Om de onderzoeksvragen te beantwoorden wordt een kwantitatieve en kwalitatieve analyse uitgevoerd op het beleid en de uitvoering van de betreffende gemeente. Deze analyse wordt uitgevoerd op de volgende onderdelen. 1. 2. 3. 4.

Instroombeleid Uitstroombeleid Handhaving, terugvordering en verhaal Signalering en sturing op resultaat

Elk onderdeel wordt afgesloten met een deelconclusie. Pagina 17 van 33


5.2

Instroombeleid Oordeel IAU-aanvraag 2011 In de beoordeling van de IAU-aanvraag 2011 heeft de inspectie geconcludeerd dat de gemeente Woerden het instroombeperkend beleid heeft geïntensiveerd. Met name de organisatorische werkprocessen werden aangepast. De inspectie heeft in de beoordeling geen aandachtspunten op het gebied van instroombeperking benoemd. Beleid en uitvoering Sinds het begin van 2012 geldt de volgende procedure bij aanmelding en intake: telefonische melding waarbij de consulent een eerste screening uitvoert (werkwijze per medio 2011). De gegevens van de melder worden meteen in Suwinet geverifieerd; na de melding een gesprek over verplichtingen, voorwaarden, en eigen verantwoordelijkheid om werk te vinden; een zoektijd van 4 weken voor alle WWB-aanvragen (sinds medio 2012); bij de uitkeringsintake wordt bepaald of de cliënt direct kan worden bemiddeld naar de arbeidsmarkt, is dit niet het geval dan volgt een gestructureerde diagnose inclusief competentieprofiel en indeling op de participatieladder. Voor jongeren (<27 jaar) is er een dagelijks inloopspreekuur waarin screening en aanmeldgesprek worden gecombineerd. Fraudepreventie aan de poort wordt door de gemeente op de volgende manier vormgegeven: Het risico op fraude wordt aan de poort vastgesteld met een fraudescorekaart. Bij een hoger frauderisico wordt een ruimere afhandelingstermijn gehanteerd. Bij de intake wordt op basis van de fraudescorekaart, Suwinet en de indruk van de consulent bepaald welke aanvullende onderzoeksactiviteiten nodig zijn. Met ingang van 2013 moet de aanvrager het college machtigen om onderzoek in te stellen naar de juistheid en volledigheid van de verstrekte gegevens. Zonder machtiging komt de aanvraag niet tot stand. Bij twijfel vindt voor toekenning van een uitkering een huisbezoek plaats. Resultaten De gemeente geeft aan dat in 2011 47 procent van de meldingen niet tot een aanvraag leidde, dat percentage bedraagt in 2012 35 procent. Uit de door de gemeente verstrekte cijfers (tabel 5) blijkt dat het aantal aanvragen in 2012 sterk is gedaald (-22%). Als het tot een uitkeringsaanvraag komt wordt deze slechts in enkele gevallen afgewezen (4%). Tabel S Aanvragen, intrekkingen, afwijzingen en toekenningen 2009 2010 Aantal aanvragen 161 199 Aantal intrekkingen 10 28 Aantal afwijzingen 9 5 Aantal toekenningen 142 166

2011 238 20 6 212

2012 185 12 7 166

Bron: IAU-aanvraag, aantal meldingen is eigen berekening inspectie SZW.

Pagina 18 van 33


Analyse De gemeente Woerden heeft in 2012 aanvullende instroombeperkende maatregelen geïmplementeerd. De nieuwe maatregelen betreffen een zoektijd van vier weken (ook voor 27-plussers) en een verplichte machtiging van het college om onderzoek te doen naar de juistheid en volledigheid van de verstrekte gegevens. Het gemeentelijk beleid is erop gericht om uitkeringsaanvragen te voorkomen. De preventie wordt dus vóór de aanvraag gerealiseerd. De verklaring voor de gedaalde preventiequote ligt volgens de gemeente in de uitbreiding van de poortwachtersfunctie en geïntensiveerde voorlichting. Volgens de gemeente heeft de informatie over de voorwaarden voor het recht op bijstand en onze werkwijze zich onder de doelgroep verspreid. Daardoor melden zich minder mensen die geen recht op uitkering hebben of die niet willen voldoen aan de verplichtingen. De gemeente ziet dit aan het type klanten dat zich meldt aan de poort. Daarnaast is de doorstroom vanuit de WW toegenomen en komen groepen potentiële rechthebbenden die hun aanvraag zo lang mogelijk hebben uitgesteld aanvragen. De gemeente heeft aangegeven dat ze na de opheffing van het Werkplein geen informatie meer ontving van UWV over de doorval WW'ers naar de WWB (zie p. 14). De gemeente had zich meer kunnen inspannen om deze informatie alsnog van UWV te verkrijgen. De informatie van UWV is van belang om goed te kunnen sturen op het beperken van de instroom. Deelconclusie De gemeente Woerden heeft in 2012 het instroombeperkend beleid geïntensiveerd. Het aantal meldingen, aanvragen en toekenningen zijn afgenomen ten opzichte van 2011. Ongeveer een derde van de meldingen resulteert niet in een toekenning van de uitkering. Het is een manco in de informatievoorziening dat de gemeente niet beschikt over gegevens van UWV over klanten die dreigen door te vallen van WW naar WWB. Deze informatie is van belang om goed te kunnen sturen op het beperken van de instroom. 5.3

Uitstroombeleid

5.3.1

Uitstroombevorderend

beleid

Oordeel IAU-aanvraag 2011 In de beoordeling van de IAU-aanvraag 2011 heeft de inspectie geconstateerd dat de gemeente Woerden adequaat uitstroombevorderend beleid voert. Er zijn geen aandachtspunten op het gebied van het uitstroombeleid benoemd. Beleid en uitvoering Het doel van het re-integratiebeleid is: 'Voor alle gemeentelijke doelgroepen reintegratie en participatie zijn er maatwerkmogelijkheden voor vergroting van participatie'. De volgende subdoelen zijn geformuleerd: binnen vier weken de diagnose en indeling op de participatieladder voor nieuwe klanten; 80% van de nieuwe cliënten binnen acht weken op een re-integratietraject; 50% van de cliënten met een re-integratietraject stijgt binnen 12 maanden ten minste één trede op de participatieladder; minimaal 50 uitkeringsgerechtigden stromen uit naar betaald werk. De gemeente onderscheid drie klantgroepen: jongeren, werkklanten die binnen twaalf maanden het werk kunnen hervatten en participatieklanten die daarvoor Pagina 19 van 33


meer tijd nodig hebben. De gemeente maakt gebruik van de participatieladder. De gemeente geeft aan dat alle cliënten op basis van eigen mogelijkheden en competenties een traject volgen naar zo regulier mogelijk werk. Daar waar betaald werk nog niet haalbaar is wordt gewerkt aan stijging op de participatieladder en het arbeidsfit maken en houden van de uitkeringsgerechtigden. Er is een breed scala van re-integratie-instrumenten beschikbaar, o.a.: diagnose; medisch, cognitief of arbeidsdeskundig advies; verbetering werknemersvaardigheden, Nederlandse taal, presentatie, solliciteren etc.; matching en bemiddeling; participatieplaatsen, vrijwilligerswerk; scholing, werkstage / loonkostensubsidie; persoonsgebonden reintegratiebudget; enzovoort. De gemeente geeft aan dat er in 2012 geen noemenswaardige aanpassingen zijn geweest in het uitstroombevorderend beleid. Door het maatwerkprincipe wordt het instrumentarium flexibel toegepast en is het volgens de gemeente niet nodig geweest om het beleid aan te passen. Wel wordt parttime werk meer gestimuleerd en heeft de gemeente meer ingezet op vrijwilligerswerk voor klanten op lage treden van de participatieladder. Budgetgebruik De gemeente Woerden specificeert het budgetgebruik re-integratie als volgt: Tabel 6 Uitgaven

re-integratie

Werktrajecten Participatietrajecten Jongerentrajecten Duaal re-integratie Overige re-integratiekosten Totale uitgaven 3

Uitgaven 827.141 126.800 105.011 242.153 29.112 1.330.217

Bron: gemeente Woerden; bedragen in euro's.

De gemeente Woerden heeft in 2012 ongeveer € 1,4 miljoen besteed aan werk-, participatie-, jongeren- en duale trajecten. Er is € 262.689 uitgegeven aan gesubsidieerde arbeid (geboekt onder werktrajecten). De gemeente geeft aan dat er in 2012 geen sprake was van werk met behoud van uitkering of verloning. In 2012 is er geen gebruik is gemaakt van ESF-gelden. De uitgaven overschrijden het toegekende budget met meer dan 100 procent. De gemeenteraad heeft van 2012 tot en met 2015 jaarlijks een bedrag van € 680.000 uit de algemene middelen gereserveerd voor participatie en re-integratie. De gemeenteraad heeft hiervoor toestemming gegeven omdat het participatiebudget ontoereikend is om de voorzieningen te realiseren in het kader van 'iedereen doet mee'. De gemeenteraad onderschrijft de besteding van participatiebudget aan de brede doelgroep en heeft geen directe bestedingsopdrachten meegegeven. Wel vraagt zij om een gerichte verantwoording van de participatiegelden en het extra budget dat ter beschikking is gesteld. De kwartaalrapportage wordt daartoe door de gemeenteraad als toereikend beoordeeld. In 2012 heeft de gemeente ongeveer € 900.000 extra uit eigen middelen aangewend.

3

Dit bedrag wijkt af van de totale uitgaven zoals gepresenteerd in tabel 2. Deze afwijking komt voort uit het feit dat in tabel 2 de gelden voor inburgering en educatie zijn meegerekend, terwijl ze in deze tabel buiten beschouwing zijn gelaten. Pagina 20 van 33


Cijfers en resultaten Medio 2013 waren 443 van de 495 cliënten ingedeeld op de participatieladder. De klanten die nog niet waren ingedeeld waren volgens de gemeente recent ingestroomd en in afwachting van de diagnose. Ultimo 2012 zijn er 281 lopende re-integratietrajecten, 67 procent van de 420 klanten volgt een traject. Als een klant geen traject volgt dan is daarvoor vaak een reden, bijvoorbeeld een volledige ontheffing van de arbeidsverplichtingen, samenloop met een UWV-uitkering (re-integratieverantwoordelijkheid ligt dan bij UWV), of plaatsing op de wachtlijst WSW. Enkele uitstroomgegevens van de gemeente Woerden zijn hieronder weergegeven: Tabel 7 Uitstroom Beëindigde uitkeringen Uitgestroomd naar regulier werk Waarvan met voorafgaand traject Terugval binnen zes maanden 4

2009 104 20 4 1

2010 126 30 14 3

2011 169 54 42 3

2012 152 53 48 5

Bron: aanvraag IAU 2011, gemeente Woerden.

Van het aantal personen dat in 2012 uitstroomde naar regulier werk (53) heeft 91 procent daaraan voorafgaand deelgenomen aan een traject. Vijf klanten vielen binnen zes maanden na werkhervatting terug in de uitkering. De gemeente beoogt het totale bestand dichterbij de arbeidsmarkt te brengen. In onderstaande tabel is de verdeling van de klanten op de participatieladder in 2011 en 2012 weergegeven. Uit de tabel blijkt dat met name het aantal klanten op trede 1 afneemt van achttien naar tien procent. Het aandeel klanten op trede 4 van de participatieladder neemt toe. Tabel 8 Verdeling op Trede Trede Trede Trede Trede Trede

participatieladder

1 2 3 4 5 6

2011 18% 32% 21% 18% 10% 1%

2012 10% 34% 22% 24% 10% 0%

Bron: aanvraag IAU 2011, gemeente Woerden.

Uit de cijfers van de gemeente blijkt verder dat in 2012 24 (6%) personen zijn gedaald en 137 personen (32%) gestegen op de participatieladder, 271 personen (63%) hebben geen beweging gemaakt. Tot slot heeft de gemeente aangegeven dat ze in 2012 meer heeft geïnvesteerd in parttime werk. Het aantal klanten waarbij sprake is van verrekening van inkomsten met de uitkering neemt toe van 91 in 2011 naar 101 in 2012. Het totaalbedrag dat is verrekend neemt eveneens toe, van 254.448 naar 312.884.

4

Onder 'uitstroom naar regulier werk' wordt verstaan 'uitstroom naar niet door de gemeente gesubsidieerd werk' Pagina 21 van 33


Monitoring uitstroom De gemeente heeft doelen geformuleerd voor participatie en uitstroom. Iedere maand monitort de uitvoeringsorganisatie de voortgang op de doelstellingen. Ieder kwartaal stuurt de uitvoeringsorganisatie hierover een rapportage naar het college en de gemeenteraad. De evaluatie van het instrumentarium vindt volgens de gemeente met name plaats tijdens de intervisie van de consulenten. Analyse Het re-integratiebeleid van de gemeente bestaat uit een groot aantal instrumenten die op maatwerkbasis worden ingezet. Er zijn in 2012 geen wijzigingen geweest in het re-integratiebeleid. De gemeente achtte dit niet noodzakelijk gezien de flexibele maatwerkinzet van instrumenten. De gemeente brengt met de participatieladder in kaart in welke mate klanten participeren. Op het gebied van doelmatigheid wordt er samengewerkt met UWV, onderwijs en werkgevers. Bijna alle klanten die niet zijn ontheven van de sollicitatieplicht volgen een reintegratietraject naar zo regulier mogelijk werk. De gemeente geeft twee keer zoveel uit aan participatie dan het toegekende participatiebudget. De uitgaven zijn ten opzichte van 2011 m e t € 200.000 toegenomen. De extra uitgaven vertalen zich niet in een grotere uitstroom naar werk. De gemeente geeft aan dat ze beoogt het totale bestand dichterbij de arbeidsmarkt te brengen zodat versnelde uitstroom zal plaatsvinden op het moment dat de arbeidsmarkt aantrekt. De uitstroom is echter wel conform doelstelling (doelstelling 50, realisatie 53). In 2012 stijgt ongeveer een derde van de klanten op de participatieladder. De gemeente stelt zichzelf heldere doelen en monitort de voortgang. De effectiviteit van re-integratie-instrumenten wordt weliswaar op het niveau van de klant vastgesteld, maar op deze manier krijgt de gemeente geen zicht op de effectiviteit op instrumentniveau die volgens de inspectie wel noodzakelijk is om te kunnen sturen op het beleid. 5.3.2

Ontheffingenbeleid De inspectie heeft in de beoordeling van de IAU-aanvraag 2011 geen aandachtspunten op het gebied van het ontheffingenbeleid benoemd. De gemeente Woerden geeft aan dat de gemeentelijke aanpak erop is gericht om het aantal ontheffingen niet groter dan nodig te laten zijn. Ontheffingen worden verleend op basis van onderzoek aan de hand van bewijsstukken van de cliënt. Daarnaast wordt veelal een medisch of arbeidsdeskundig onderzoek ingezet. Als er behandelmogelijkheden zijn wordt erop gestuurd deze te ondergaan. Daarna wordt ten minste elk jaar (maar in sommige gevallen vaker) bezien of een ontheffing nog van toepassing is. In tabel 9 zijn enkele gegevens met betrekking tot het ontheffingenbeleid weergegeven. In 2012 is het aantal volledige ontheffingen iets afgenomen, het aantal gedeeltelijke ontheffingen nam iets toe. Informele ontheffingen komen volgens de gemeente niet voor. De duur van de ontheffing neemt steeds verder af. De inspectie merkt op dat gegeven de gemeentelijke aanpak het aantal ontheffingen met een percentage van rond de 40% erg hoog blijft.

Pagina 22 van 33


Tabel 9 Ontheffingen van de arbeidsverplichting Aantal bijstandsgerechtigden Aantal volledige ontheffingen Aantal gedeeltelijke ontheffingen Aantal informele ontheffingen Indicatie van de duur van een ontheffing in maanden Percentage ontheffingen

2009 331 77 56 n.v.t. 44

2010 373 78 89 n.v.t. 41

2011 417 84 75 n.v.t. 37

2012 429 76 90 n.v.t. 33

40%

45%

38%

39%

Bron: gemeente Woerden (GWS); gegevens ultimo jaar.

In beginsel staan alle bijstandsgerechtigden ingeschreven bij het UWV. Alleen personen met een volledige ontheffing van de arbeidsverplichting kunnen hier, volgens de gemeente, tijdelijk buiten vallen. 5.3.3

Inkomenswaarborg De inspectie concludeerde in 2011 dat er geen aanwijzingen zijn dat het minimabeleid de re-integratie en daarmee de uitstroom in de weg staat. Wel was er sprake van een zeer sterke stijging van het aantal toegekende langdurigheidstoeslagen. In de gemeente Woerden geldt een recht op langdurigheidstoeslag bij een inkomen dat gedurende 36 maanden gemiddeld niet hoger was dan 110 procent van de toepasselijke bijstandsnorm. De hoogte van de langdurigheidstoeslag is 38 procent van toepasselijke bijstandsnorm inclusief maximale toeslag. Categoriale bijzondere bijstand kan worden verleend aan chronisch zieken, gehandicapten en ouderen met een inkomen tot 110 procent van de toepasselijke bijstandsnorm. Hoogte is € 250 per jaar per persoon. Verder is er een declaratieregeling voor maatschappelijke participatie. Te declareren zijn: kosten van deelname aan sociaal-culturele en sportieve activiteiten, abonnementen en schoolbijdragen basis- en voortgezet onderwijs. Bij een inkomen tot 110 procent van de bijstandsnorm is er sprake van een maximale vergoeding, bij een inkomen van tussen 110 en 120 procent is er sprake van een lagere vergoeding. Tot slot vergoedt het Jeugdsportfonds de sportactiviteiten van kinderen. Inhoudelijk hebben zich in 2012 volgens de gemeente vrijwel geen wijzigingen voorgedaan in het toeslagen- en minimabeleid. Verordeningen zijn aangepast aan de huishoudinkomenstoets en later weer teruggedraaid. Voor de langdurigheidstoeslag is het maximuminkomen verlaagd van 120 naar 110 procent van de bijstandsnorm. Deelconclusie uitstroombeleid Op basis van de gegevens die de gemeente heeft geleverd constateert de inspectie dat de gemeente het bestand indeelt op de participatieladder. Daarnaast voert de gemeente beleid om de arbeidsmarkt te bevorderen. Hierin hebben zich in 2012 geen noemenswaardige wijzigingen voorgedaan. De gemeente achtte dit niet noodzakelijk gezien de flexibele maatwerkinzet van instrumenten. De gemeenteraad heeft o.a. in 2012 640.000 euro extra ter beschikking gesteld voor participatie en re-integratie, de gemeente heeft dit bedrag met 260.000 euro overschreden. De inspectie merkt op dat bij toenemende extra uitgaven uit eigen middelen van de gemeente aan participatie en re-integratie de uitstroom naar werk niet toeneemt. Wel is een ongeveer derde van de klanten gestegen op de participatieladder en is Pagina 23 van 33


het aantal verrekeningen en het verrekende bedrag licht toegenomen. Er heeft geen evaluatie plaatsgevonden op instrumentniveau of op het niveau van het reintegratiebeleid. Er zijn geen aanwijzingen dat het ontheffingenbeleid en het minimabeleid belemmerend werken op de uitstroom naar werk. Wel is gezien de gemeentelijke aanpak het aantal ontheffingen hoog. 5.4

Handhaving, terugvordering en verhaal Oordeel IAU-aanvraag 2011 De inspectie concludeerde in 2011 dat het handhavingsbeleid van de gemeente is geïntensiveerd, dat er goede resultaten worden geboekt aan de poort, dat er maatregelenonderzoeken worden uitgevoerd bij het zittend bestand en dat er daadwerkelijk maatregelen worden opgelegd. Ook het beleid op het gebied van terugvordering en verhaal werd als voldoende beoordeeld. Beleid Het handhavingsbeleid aan de poort is beschreven in paragraaf 5.2. Op het gebied van terugvordering en verhaal maakt de gemeente in principe altijd gebruik van de bevoegdheid tot herziening, intrekking en terugvordering. Sinds 1 januari 2012 is gestart met het verhalen van kruimelbedragen. Tot die tijd is daar geen gebruik van gemaakt omdat de kosten niet tegen de baten op leken te wegen, aldus de gemeente. In 2012 en 2013 zijn de volgende aanvullende maatregelen getroffen: in 2012 is de sociale recherchefunctie binnen de organisatie gehaald om zodoende de fraudealertheid te verhogen en de opsporing en controle te intensiveren; consulenten hebben in 2012 een training gehad op het gebied van fraudealertheid; met ingang van 2013 maakt de gemeente gebruik van de bevoegdheid tot verhaal op onderhoudsplichtigen; per 1 mei 2013 is een handhavingspecialist aangesteld. Een deel van de werkzaamheden van deze specialist en de sociaal rechercheur bestaat uit coaching van medewerkers. De aangescherpte fraudewetgeving die per 1 januari 2013 van kracht is heeft per diezelfde datum geleid tot wijzigingen in het beleid en de uitvoering binnen de gemeente Woerden. Met het oog op de nieuwe fraudewet zijn alle cliënten schriftelijk geattendeerd op de mogelijkheid om van belang zijnde gegevens voor eind januari 2013 alsnog te verstrekken om zodoende te voorkomen dat schending van de inlichtingenplicht zou worden gesanctioneerd volgens de nieuwe wettelijke bepalingen. Resultaten In tabel 10 en 11 zijn de resultaten van het fraudebeleid weergegeven.

Pagina 24 van 33


Tabel 10 Resultaten

fraudeaanpak

Aantal fraudeonderzoeken Aantal maatregelen Aantal ongewijzigd Aantal beëindiging

2009

2010

2011

2012

22 6 14 2

4 0 3 1

1 0 0 1

18 0 8 10

Bron: Aanvraag IAU 2012, gemeente Woerden.

In 2012 zijn er veel meer fraudeonderzoeken gedaan dan in 2010 en 2011. Dit heeft geleid tot tien beëindigingen van uitkeringen. Volgens de gemeente zijn er in 2012 geen maatregelen opgelegd. Tabel 11 Ontwikkeling incassoratio en openstaande

debiteurenposten 2009 2010

Uitkerinasdebiteuren Incassoratio Openstaande post (aanvang jaar) Nieuwe vorderingen Buiten invordering gesteld Aflossingen

35% 252.077 206.882 6.969 162.840

Fraudevorderinaen Incassoratio Openstaande post (aanvang jaar) Nieuwe vorderingen Buiten invordering gesteld Aflossingen

8% 275.115 9.945 51.065 21.807

5

6

2011

2012

25% 289.150 66.778 5.534 90.740

33% 259.654 133.922 8.593 129.469

36% 255.514 113.129 7.408 134.285

3% 212.188 33.385 9.757 8.024

3% 227.792 926 516 7.786

4% 220.416 40.918 10.268

Bron: Aanvraag IAU 2012, gemeente Woerden; bedragen in euro's.

In 2012 is ten opzichte van de voorgaande jaren een groot bedrag aan fraudevorderingen opgeboekt. Zowel bij de niet-fraudevorderingen als de fraudevorderingen nemen de ontvangsten toe ten opzichte van 2011. Analyse De gemeente heeft in 2012 extra maatregelen getroffen op het gebied van handhaving en terugvordering en verhaal. Deze maatregelen hebben betrekking op het verhogen van de fraudealertheid en de effectuering van de mogelijkheid om bijstand te verhalen op onderhoudsplichtigen. In 2012 worden er veel meer fraudeonderzoeken gedaan dan in de twee voorgaande jaren. Dit leidt tot een aantal beëindigingen en niet tot het opleggen van boeten of maatregelen. Er is dit jaar niet door de gemeente gerapporteerd over het aantal maatregelonderzoeken. Bij de uitkeringsdebiteuren neemt de omvang van de openstaande post al een aantal jaren af en deze is in 2012 op hetzelfde niveau als in 2009. Dit komt met name omdat de aflossingen vanaf 2010 gelijk of hoger zijn als de nieuwe vorderingen. Er wordt jaarlijks slechts een klein bedrag buiten invordering gesteld.

5

Voor de incassoratio wordt de definitie gehanteerd die in de Kernkaart WWB wordt gebruikt. De definitie luidt: de som van alle teruggevorderde en geïncasseerde uitkeringsdebiteuren gedeeld door de som van alle openstaande uitkeringsdebiteuren per 1 januari van het verslagjaar plus de beginschuld van nieuwe vorderingen in het verslagjaar. Voor de incassoratio wordt de definitie gehanteerd die in de Kernkaart WWB wordt gebruikt. De definitie luidt: de som van alle teruggevorderde en geïncasseerde fraudebedragen gedeeld door de som van alle openstaande fraudevorderingen per 1 januari van het verslagjaar plus de beginschuld van nieuwe fraudevorderingen in het verslagjaar. 6

Pagina 25 van 33


In 2012 wordt er een groot bedrag aan het fraudevorderingenbestand toegevoegd. De aflossingen nemen in die jaren niet navenant toe, met een stijging van de openstaande post als gevolg. Deelconclusie De gemeente Woerden heeft het handhavingsbeleid geïntensiveerd, met name aan de poort maar ook door het inzetten van extra capaciteit op de sociale recherche. De gemeente maakt gebruik van de wettelijke bevoegdheid tot het terugvorderen en verhalen van onterecht ontvangen bijstand. Vanaf 2013 wordt verhaal ingesteld op onderhoudsplichtigen. De inspectie is van oordeel dat het beleid van de gemeente Woerden op het gebied van handhaving en terugvordering en verhaal adequaat is.

5.5

Signalering en sturing op resultaat In het kader van het onderzoek is het van belang inzicht te krijgen in het risicobewustzijn van de gemeente als het gaat om budgetoverschrijdingen. Verder is de gemeente gevraagd naar de kwaliteit van de beheersmaatregelen die de gemeente treft om tekorten (in het algemeen en in het bijzonder op het inkomensdeel) te voorkomen en/of te beperken. Een belangrijk element van de sturing is daarbij de inrichting van het risicomanagement. Oordeel IAU-aanvraag 2011 De gemeente Woerden vraagt voor de tweede keer een IAU aan. Ook in 2010 en 2011 was er sprake van een tekort groter dan 10% van het toegekende inkomensbudget. In de beoordeling van de aanvraag 2011 komt de inspectie tot de conclusie dat de sturing, inclusief de risicobeheersing, van de gemeente Woerden adequaat is geregeld: de gemeente beschikt over het instrumentarium om proactief te sturen op de beïnvloedbare delen van de tekorten op het inkomensdeel. Signalering en oorzaak van het tekort De primaire begroting 2012 van de gemeente voor de BUIG was € 5.319.500. Na het eerste kwartaal 2012 was de uitputting hierop 26 procent. Desondanks heeft de gemeente in de eerste kwartaalrapportage (april 2012) op grond van de zichtbare bestandsontwikkeling een prognose afgegeven van € 6.365.000. De begroting is hierop bijgeraamd tot een bedrag van € 6.369.500. Na het tweede kwartaal was de uitputting 49 procent t.o.v. de bijgestelde begroting. De gemeente stelde de prognose bij tot € 6.150.000, maar adviseerde om de begroting niet te wijzigen gezien de onzekere trends. Na het derde kwartaal kwam de uitputting van de begroting op 72 procent. Op dat moment is de begroting bijgesteld naar € 6.150.000. Na het vierde kwartaal bleek de uitputting op de bijgestelde begroting uit te komen op 99 procent. De oorzaak van het tekort wordt door de gemeente gezocht in de slechte economische situatie en de wijze waarop het macrobudget wordt opgebouwd en verdeeld. De gemeente geeft verder aan dat de instroom hoog blijft ondanks het instroombeperkend beleid aan de poort. De uitstroom die de gemeente realiseert kan deze de instroom niet compenseren. Extra maatregelen om het (verwachte) tekort terug te dringen Als extra maatregelen om het tekort terug te dringen heeft de gemeente Woerden aanvullende maatregelen genomen op het gebied van instroombeperking en Pagina 26 van 33


handhaving. Er zijn geen noemenswaardige aanpassingen geweest in het uitstroombevorderend beleid. Wel investeert de gemeente substantieel vanuit de algemene middelen in de re-integratie en participatie van de brede WWB-populatie (zie de beschrijvingen eerder in dit rapport). Monitoring en sturing Ten aanzien van monitoring en sturing geeft de gemeente aan dat ze SMART-doelen heeft geformuleerd, bijvoorbeeld op het gebied van uitstroombevordering en dat de voortgang daarop wordt bewaakt. Uit de informatie van de gemeente is gebleken dat re-integratievoorzieningen wel op het niveau van de individuele klant worden geëvalueerd, maar dat van een inhoudelijke evaluatie op instrument- of beleidsniveau geen sprake is. Het management monitort maandelijks het uitkeringenbestand en de financiële consequenties en stuurt zonodig bij. Onderwerpen van sturing zijn onder meer: procesbeheersing, (financiële) prognoses, uitstroom naar werk, prestatie op de participatieladder en instroombeperking. Ondersteunende medewerkers analyseren de resultaten in de bedrijfsvoering ter ontwikkeling van beleid en uitvoering. Indien nodig wordt gerapporteerd aan de portefeuillehouders van het samenwerkingsverband (IASZ). Er worden bestuursrapportages gezonden naar het college en de gemeenteraad. Hierin worden de financiële en inhoudelijke prestaties getoond en worden adviezen en maatregelen opgenomen om bij te kunnen sturen. Deelconclusie De inspectie komt tot de conclusie dat de gemeente Woerden over het instrumentarium beschikt om proactief te sturen op de beïnvloedbare delen van de tekorten op het inkomensdeel. Wel is de gemeente in de sturing voornamelijk gericht op de bestandsomvang en de uitputting van het BUIG-budget. De inspectie heeft aan de hand van het aangeleverde materiaal en de gesprekken met de gemeente niet vast kunnen stellen dat de gemeente het beleid inhoudelijk evalueert op effectiviteit en beleidsaanpassingen doet aan de hand van deze evaluatie.

Pagina 27 van 33


Pagina 28 van 33


Conclusies en oordeel

De gemeente Woerden heeft in 2012 een tekort op het inkomensdeel van € 601.223 en vraagt een incidentele aanvullende uitkering aan voor een bedrag van € 42.654. Het is de derde IAU-aanvraag van de gemeente. De oorzaak van het tekort is volgens de gemeente de slechte economische situatie en de wijze waarop het macrobudget wordt opgebouwd en verdeeld. De inspectie heeft onderzocht of het tekort op het inkomensdeel veroorzaakt wordt door beleidskeuzes op het gebied van beleid en uitvoering. Uit het onderzoek is gebleken dat het beleid ten aanzien van instroombeperking adequaat is, wel merkt de inspectie op dat de gemeente niet beschikt over gegevens van UWV over klanten die dreigen door te vallen van WW naar WWB. Deze informatie is van belang om goed te kunnen sturen op het beperken van de instroom. De gemeente besteed veel geld aan re-integratie en de participatiemogelijkheden van alle klanten. Dat leidt tot resultaten in termen van stijging op de participatieladder en parttime werk, maar niet tot een toename van de uitstroom. De re-integratie-instrumenten en het beleid worden niet geëvalueerd. Het aantal ontheffingen is gezien de gemeentelijke aanpak hoog. Het beleid op het gebied van handhaving, terugvordering en verhaal is adequaat en het door de gemeente gevoerde minimabeleid belemmert de uitstroom niet. De inspectie betrekt het proces van sturing en beheersing bij haar afweging. De inspectie komt tot de conclusie dat de sturing, inclusief de risicobeheersing, van de gemeente Woerden adequaat is geregeld. Dit betekent dat de gemeente Woerden beschikt over het instrumentarium om proactief te sturen op de beïnvloedbare delen van de tekorten op het inkomensdeel. Een aandachtspunt voor de gemeente is (het inzichtelijk maken) de beleidsinhoudelijke evaluatie. Samenvattend en als antwoord op de centrale onderzoeksvraag concludeert de inspectie dat de uitvoering van de WWB door de gemeente Woerden over 2012 rechtmatig is en dat het budgettekort voor een deel veroorzaakt wordt door beleid en uitvoering dan wel het handelen van de gemeente. Het in dit hoofdstuk opgenomen oordeel van de inspectie wordt uitgebracht aan de minister van SZW en de TC. De TC baseert haar advies aan de minister primair op de door de gemeente ingediende informatie en het inspectierapport. De minister neemt uiteindelijk het besluit over de aanvraag IAU 2012.

Pagina 29 van 33


Pagina 30 van 33


Reactie gemeente

Het concept rapport is op 2013 aangeboden aan de gemeente Woerden. De gemeente heeft per brief/e-mail van 2013 haar zienswijze op het rapport van de inspectie kenbaar gemaakt. Het rapport heeft de gemeente Woerden wel/geen aanleiding gegeven tot het maken van op- of aanmerkingen. (Aanvullen met korte samenvatting reactie gemeente.) De inspectie heeft kennisgenomen van de reactie van de gemeente Woerden. De reactie heeft de inspectie wel/geen aanleiding gegeven om het rapport aan te passen. (Eventueel aanvullen met korte samenvatting van aanpassingen in rapport.) De inspectie stelt vast dat de gemeente zich wel/niet kan vinden in de bevindingen en conclusies van de rapportage. De reactie van de gemeente is bij dit rapport gevoegd en zal door de TC worden betrokken bij haar advisering aan de minister van SZW.

Pagina 31 van 33



Bronnen

De inspectie heeft bij de beoordeling gebruik gemaakt van de volgende (aangeleverde) documenten: Aanvraag IAU 2012 gemeente Woerden; Aanvullende beantwoording schriftelijke vragen; Mondelinge/Schriftelijke toelichting op de aanvraag IAU, op 15 oktober 2013; Kernkaart WWB; CBS Statline; Controleverklaring accountant inzake jaarrekening 2012 gemeente Woerden; Verslag van bevindingen 2012 accountant gemeente Woerden; Programmabegroting 2012 gemeente Woerden.

Pagina 33 van 33

-----Oorspronkelijk bericht----Van: Dauvillier, Tamara Verzonden: di 12-11-2013 11:40 Onderwerp: Fwd: overleg Bijlage: Gem Woerden, herkomst ww _24 sept 2013_.pdf, vragenserie pw over fnv rapport werken in bijstand.pdf, rapportage_beter_zicht_op_werken_fnv.pdf Aan: Drabik, Claudia ;

Met vriendelijke groet,

Tamara Dauvillier

Begin doorgestuurd bericht:

Van: "Kraaijkamp, Gerard" Aan: "Dauvillier, Tamara" , "Drabik, Claudia" , "Vos, Elly" Onderwerp: overleg

Hallo Tamara, Claudia en Elly, Door tussenkomst van Yolan heb ik nog bijgaande informatie van het UWV ontvangen. Voor een belangrijk deel hadden we deze informatie al. Helaas geeft bijgaand overzicht ook geen informatie over de vraag van Yolan of de "nieuwe WW-ers" voorheen binnen Woerden werkten of daarbuiten. Die informatie is niet zo maar beschikbaar. Het lijkt me zinvol even met jullie te overleggen hoe nu verder. Daarnaast hebben we de vraag van Yolan gekregen te adviseren over bijgaande vragen van Progressief Woerden nav van het nieuwe FNV-rapport over de bijstand (zie bijlage). Het lijkt me goed even af te stemmen voordat ik (weer) van alles overhoop haal. Ik zal een vergadervoorstel doen. Ik weet niet wie allemaal zouden moeten aanschuiven. Dat kunnen jullie beter bepalen, lijkt me. Met vriendelijke groet, Gerard Kraaijkamp, senior beleidsadviseur team onderwijs, welzijn en zorg team onderwijs, welzijn en zorg werkt voor de gemeenten oudewater en woerden | postbus 45 | 3440 aa woerden | 06 20094919 | 14 0348 -----Oorspronkelijk bericht-----

Van: Biever, Jean-Paul [mailto:[email protected]] Verzonden: dinsdag 24 september 2013 17:16 Aan: Kraaijkamp, Gerard CC: Vreeburg, Arie; Geijn, Bert van de Onderwerp: FW: Informatie Heer Kraaijkamp, Naar aanleiding van de vraag die uiteindelijk via mijn collega Arie Vreeburg bij mij terecht is gekomen bijgaand overzicht met de ontwikkeling van de (n)ww in de gemeente Woerden. De herkomst van de ww-instroom (rechten) komt aan het eind van het overzicht aan de orde. Mijn data schieten tekort om antwoord te geven op de vraag waar werkgevers zijn gevestigd die mensen hebben laten afvloeien naar de ww. Indien u die vraag toch beantwoord wilt hebben, kan ik vragen of mijn collega's van bureau Uitkeringsgegevensdiensten (UGD) bij UWV contact met u opnemen. Op leveringen van UGD kan de retributieregeling van UWV van toepassing zijn. Aanvragen worden getoetst aan de wettelijke kaders en het doel waarvoor data worden opgevraagd. Het bureau kan ook niet alle maatwerkvragen direct beantwoorden. Graag verneem ik van u in deze. Mvgr JPBIEVER, Arbeidmarktadviseur UWV Tel. 06-54372541 -----Oorspronkelijk bericht----Van: Vreeburg, Arie Verzonden: dinsdag 24 september 2013 12:14 Aan: Biever, Jean-Paul CC: Kraaijkamp, Gerard; Doorn, Martine van; Witjes, Rob Onderwerp: RE: Informatie Hallo Jean-Paul (regionaal adviseur Arbeidsmarktinformatie, regio Midden West), Wil jij contact zoeken met de heer Kraaijkamp over de werkloosheid in Woerden (zie onderstaande vraag). Alvast bedankt! Met vriendelijke groet, Arie Vreeburg Senior Arbeidsmarktadviseur ____________________________________________________________________ ____________ UWV WERKbedrijf, afdeling Arbeidsmarktinformatie en -advies La Guardiaweg 116 (AMSG3, 15e etage, gebouw D) 1043 DL Amsterdam Postbus 58285 1040 HG Amsterdam T (voicemail kan ik niet afluisteren: svp mailen) 020 687 1367 E [email protected] W www.werk.nl www.uwv.nl ____________________________________________________________________ ____________ Dit bericht kan informatie bevatten die niet voor u bedoeld is. Bent u niet de geadresseerde, of is dit bericht per ongeluk aan u verzonden? Meld dit dan aan de afzender en verwijder dit bericht. Wees milieuvriendelijk, voorkom papierverspilling door bewust te printen.

-----Oorspronkelijk bericht----Van: Giezen, Anneke van der (A.) Verzonden: dinsdag 24 september 2013 12:04 Aan: 'Koster, Yolan'; Witjes, Rob; Vreeburg, Arie CC: Kraaijkamp, Gerard Onderwerp: RE: Informatie Beste Yolan Ik ben bang dat die informatie niet voorhanden is... Rob Witjes of Arie Vreeburg zijn de mensen bij UWV die dit veel beter weten dan ik. Gerard zou contact met hen kunnen opnemen, ik CC hen bij deze. Groet en succes! Anneke van der Giezen Hoofd Kenniscentrum UWV _______________________________________________ UWV DIR. STRATEGIE BELEID & KENNISCENTRUM La Guardiaweg 68-92 1043 DL Amsterdam Locatie gebouw C8 Postbus 58285 1040 HG Amsterdam T (020) 752 49 90 M (06)11 56 71 87 F (020) 687 54 95 E [email protected] Woensdag afwezig

-----Oorspronkelijk bericht----Van: Koster, Yolan [mailto:[email protected]] Verzonden: dinsdag 24 september 2013 11:55 Aan: Giezen, Anneke van der (A.) CC: Kraaijkamp, Gerard Onderwerp: Informatie Dag Anneke Hoop dat je me kunt helpen. Een van mijn ambtenaren, Gerard Kraaijkamp, is tamelijk wanhopig op zoek naar informatie over de werkloosheid in mijn gemeente. We willen graag weten waar onze inwoners werkloos zijn geworden; is dat bij werkgevers in onze eigen gemeente of elders. Kun jij hem laten weten hoe we deze info boven water kunnen krijgen? Je kunt hem bereiken via [email protected]. Ik hoop dat je wijsheid kunt brengen. Lieve groe en tot gauw Yolan Met hartelijke groet, Yolan Koster-Dreese Wethouder te Woerden W: 0348428905 M: 0613987617 T: @Yokodre ****************************************

Reactie op Conceptrapportage IAU 2012 Woerden

Recommend Documents