Rapportage haalbaarheidsonderzoek Metal Valley

Rapportage haalbaarheidsonderzoek ‘Metal Valley’ publieke versie – selectie sheets

Minase Consulting B.V. Tilburg December 2010

December 2010

Rapportage haalbaarheidsonderzoek ‘Metal Valley’

Partijen actief betrokken bij de initiatie en uitvoering van deze haalbaarheidsstudie

December 2010


Pagina 2

2.1 Achtergrond •

Historie en context −

− − − − −

•

Regionale stuurgroep n.a.v. ontwikkelingen bij Wartsila − −

•

Vanaf 1989 komen onderdelen van het voormalige Lips concern in buitenlandse handen: − Lips Aluminium: 1989 overname Alcoa, 2007 overname SAPA − LDM: 1990 overname Boliden, 2004 overname Outukumpu − Lips scheepsschroeven: 2002 overname Wartsila Schaalvergroting en mondialisering van inkoop- en afzetmarkt zijn de belangrijkste drijfveren achter deze overnames De consequentie is dat de regie over deze bedrijven in handen komt van internationale hoofdkantoren zonder binding met de regio In januari 2010 kondigt Wärtsilä een reorganisatie aan waarbij de productie van scheepsschroeven en voortstuwingsinstallaties in Drunen gestaakt wordt. Als argumentatie hiervoor worden genoemd: economische conjunctuur, groei scheepsbouw in China, kostenstructuur Wärtsilä ontwikkelt plannen voor een Technology & Service Center in Drunen Sapa ontwikkelt plannen voor een regionaal innovatiecentrum voor West-Europa Initiatief en samenstelling: Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM), Gemeente Heusden, Provincie Noord-Brabant, BZW en Avans Hogeschool Doelstelling: − Behoud en ontwikkeling van werkgelegenheid − Versterken van de innovatiekracht − Bedrijven- en kenniscluster “metaal”

Haalbaarheidsonderzoek −

Haalbaarheidsonderzoek om potentie en kansen in beeld te brengen, gezamenlijke visie te ontwikkelen en plannen te schetsen

December 2010


Pagina 3

2.2 Opdracht en doelstelling •

Opdracht −

•

Onderzoek de haalbaarheid van de doorontwikkeling, middels een open innovatiestrategie, van een bedrijven- en kenniscluster Metaal in de Brabantse regio. Startpunt is hierbij industrieterrein Groenewoud I

Deliverables − − − − − − − − − − − − − −

December 2010

Gedragen visie en sterke/zwakte analyse (actie 1) Strategie voor het kenniscluster (actie 2) Go/no-go criteria voor verdere investeringen (actie 3) Organisatiestructuur en draagvlak daarvoor (actie 4) Globaal inzicht in de noodzakelijke investeringen (actie 5) Indicatie van noodzakelijke financiële middelen om tot compleet business plan te komen (actie 6) Een arbeidsmarktstrategie op hoofdlijnen (actie 7) Voorstellen hoe de band met WO instellingen vormgegeven kan worden; met een focus op TU Delft, TU Eindhoven, Universiteit van Leuven (acties 7.1 en 7.2) Aansluiting bij (lopende) innovatieprogramma’s (actie 8) Scope en focus van het metaal- en bedrijvencluster (actie 9) Mogelijkheden voor facility sharing binnen ‘Metal Valley’ (actie 10) Inzicht in de mogelijkheden en voorstellen om de SAPA plannen voor een expertisecentrum ingepast kunnen worden in het ‘Metal Valley’ open innovatie ecosysteem (actie 11) Een business development strategie en positioneringadvies (actie 12) Een plan voor formulebeheer en randvoorwaarden voor vastgoed management (actie 13)


Pagina 4

2.3 Initiële aanpak

SWOT

− − − − − −

Strategie en organisatie Facilities en gebiedsontwikkeling Onderwijs en onderzoek Business development en acquisitie Globaal inzicht in kosten en mogelijkheden voor financiering Advies ‘hoe verder’

Business development en acquisitie

Globaal masterplan en business case

Synergie

Gedeelde visie op hoofdlijnen

Welke sterktes benutten om kansen te verzilveren? Welk profiel en scope voor Metal Valley?

Onderwijs en onderzoek

−

Kansen MV

Verkenning profiel en scope Metal Valley

Ontwikkelen van een gedeelde visie en ambitie als basis voor verdere planvorming −

•

Bedrijven Groenewoud 1 + regio Technologie Markt SWOT

Facilities en gebieds‐ ontwikkeling

− − − −

•

Algemene oriëntatie ‘Metal Valley’

Algemene oriëntatie

Strategie en organisatie

•

Globale versie van masterplan en business case Rapportage en overdracht

December 2010


Pagina 5

3.1 Groenewoud 1: Achtergrond •

Belang industrie voor Heusden − Industrie zorgt voor substantieel (ca. 25%) deel van de werkgelegenheid in de gemeente − Groenewoud 1 + 2 telt ca 100 bedrijven en 2700 arbeidsplaatsen; Accent op industrie en groothandel; Totaal 80/73 ha. (bruto/netto) − Locaal bedrijventerrein met een regionaal karakter

•

Structuurvisie gemeente Heusden − De meeste industriële bedrijven zijn geconcentreerd op bedrijventerreinen in het centrale deel van de gemeente − Goede bereikbaarheid via aansluiting op A59 − Groenewoud 1 telt nog braakliggende kavels milieucategorie 2 t/m 5 − Door herstructurering wordt een betere benutting bereikt

December 2010


Pagina 6

3.2 Bestaande situatie voorjaar 2010

December 2010


Pagina 7

Stichting Metal Valley •

Over Metal Valley − Initiatief van LDM, Sapa en Wärtsilä in samenwerking met FME − Doel: stimuleren van innovatie en R&D op het gebied van hoogwaardige non-ferro producten; ontwikkelen als een non-ferro kenniscentrum − Gericht op aansluiting onderwijs / promotie, onderzoek en innovatie, duurzaamheid, efficiency

−

Samenwerking met: − Onderwijs: Avans Hogeschool, Koning Willem 1 college, ‘d Oultremont college, De Overlaat − Onderzoek: TUD, TU/e, Universiteit Tilburg, e.a. − Industriële partners

December 2010


Pagina 8

Groenewoud 1: herontwikkeling •

Terreinen beschikbaar voor herontwikkeling: − Wartsila terrein (12,5 ha.) − Voorzijde terrein Lipsstraat − Groenewoud-Zuidwest (12,5 ha.)

−

Reeds gerealiseerd / in gang gezet − Groenewoud-Zuidwest terrein is aangekocht door de Gemeente; herontwikkeling i.s.m. BHB − De gemeente heeft 6 ha. van het Wärtsilä terrein (gieterij) aangekocht; 3 ha. daarvan zijn inmiddels verpacht aan Gieterij Drunen die de gieterij van Wärtsilä voortzet − Wärtsilä heeft een plan ontwikkeld voor concentratie van het activiteiten in een nieuw te realiseren gebouw (locatie bestaande ‘Thruster-hal’) − Stedebouwkundige visie oost- en westzijde Lipsstraat

December 2010


9

Pagina 9

4.1 Metaalsector en context Afbakening − Doorgaans wordt als metaalgerelateerde industrie beschouwd − Basismetaal /primaire metaal − Metalen componenten en producten − Machines en apparaten − Voertuigen Kenmerken − De metaalindustrie is in belangrijke mate een toeveringsindustrie en daarmee een ‘enabler’ van innovatie / productie op diverse apllicatiegebieden − Divergente productstroom naar eindmarkten − Het toekomstperspectief is gebaseerd op de geconsolideerde trends en ontwikkelingen van meerdere eindmarkten / applicatiegebieden − Innovatie is vaak procesgeoriënteerd en klantgedreven

December 2010


Bron: Semta website

Pagina 10

4.2 Metaal in Noord-Brabant •

Met 30% van de industriële werkgelegenheid is de metaal- en machinebouw van groot belang voor de Brabantse economie

•

De Brabantse metaal en machinebouw is goed voor ca. 60.000 arbeidsplaatsen en een omzet van 16 miljard euro bij ruim 3660 bedrijven

•

Ten gevolge van co-development relaties, IP bij toeleveranciers en ketenafhankelijkheden zijn toeleverende metaalbedrijven in aanzienlijke mate van invloed op de prestaties van grote OEM-bedrijven uit de regio (bron: EIM, 2008). Een ‘world-class’ toeleveringsindustrie is van belang voor de prestaties van de totale Brabantse industrie

•

De sector kent een sterke geografische spreiding met concentraties in ̶ Zuidoost-Brabant (high tech systems) ̶ West en Midden Brabant (maintenance) ̶ 5-Sterrenregio (agro-food systems en basismetaal)

•

De gemeente Heusden huisvest relatief veel (grote) metaalgerelateerde bedrijven (rank 4 Brabantse gemeenten)

(voor onderbouwing: zie de volgende pagina’s)

11 December 2010


Pagina 11

Metaal Noord-Brabant (in aantallen) SBI

Omschrijving

24

Basismetaal

Aantal bedrijven

25

Producten van metaal

28 29+30

Aantal werknemers

98 ( 3 %)

3.227 ( 5 %)

2.211 (60 %)

23.840 (40 %)

Machines en apparaten

983 (27 %)

24.417 (41 %)

Transportmiddelen

370 (10 %)

Totaal

8.321 (14 %)

3.662 10%

59.805

3% 14%

5%

27% 40%

60%

Bron: Vestigingsregister / LISA, peiljaar 2009

aantal bedrijven

December 2010

41% 24 25 28 29‐30


24 25 28 29‐30

aantal werknemers

Pagina 12

Metaal en werkgelegenheid Veel kleine bedrijven − −

86% van de metaalbedrijven in Noord-Brabant telt minder dan 20 werknemers Deze bedrijven (0-20 wn) zijn samen goed voor 12.500 banen in de metaal (21% van de metaal-gerelateerde werkgelegenheid) 70%

60%

Per deelcategorie (prov. N-Br) −

−

De werkgelegenheid in de ‘basismetaal’, machine- en apparatenbouw en transportmiddelen industrie komt voor een groot deel voor rekening van grote bedrijven (resp. 51%, 61%, 59%) In de productie van metalen onderdelen is 43% van de werknemers werkzaam bij een middelgroot bedrijf (20-99 werknemers)

50%

0‐1

40%

2‐19 20‐100 30%

100+

20%

10%


December 2010

0%

basismetaal

metalen producten

machines en apparaten

transportmiddelen


Pagina 13

Belang metaal Noord-Brabant en Nederlandse economie

Gemiddeld ca. 60% directe export In NL kwart miljoen werknemers in metaal & machinebouw December 2010

Noord-Brabant is goed voor ca. 25% van de Nederlandse productie en werkgelegenheid


Pagina 14

Regionale spreiding (1)


December 2010


Pagina 15

Regionale spreiding (2)


December 2010


Pagina 16

Metaal in Noordoost-Brabant − − −

Noordoost-Brabant zorgt voor 28% van de werkgelegenheid in de Brabantse metaal De primaire metaal is bovengemiddeld vertegenwoordigd in Noordoost-Brabant (37% van de werkgelegenheid in de primaire metaal wordt gerealiseerd in de regio) Ook in de productie van metalen producten en onderdelen, machines en voertuigen realiseert de regio substantiële werkgelegenheid


December 2010


Pagina 17

Metaal in de gemeente Heusden •

Cijfers en kenmerken − − −

•

65 metaalbedrijven zijn gevestigd binnen de gemeente Heusden Deze bedrijven zijn goed voor ca. 3.200 arbeidsplaatsen Fors aandeel basismetaal / primaire verwerking

Postitie Heusden in metaalsector Noord Brabant − − −

Rank 20 naar totaal aantal bedrijven Rank 8 naar totaal aantal werknemers Rank 4 naar aantal bedrijven 100+ werknemers


December 2010


Pagina 18

4.3 Trends en ontwikkelingen

(*)

(*) Van “economies of scope” is sprake wanneer ondernemingen voordelen verwezenlijken door dezelfde componenten, technologie en competenties ingezet worden voor de productie van meerdere producten en/of diensten (Panzar and Willig,1981)

December 2010


Pagina 19

4.4 Marktontwikkelingen (1) •

Algemeen − −

•

Economisch herstel zet langzaam door Economische groei in Eurozone blijft vooralsnog achter bij VS en Azie

Toekomstverwachting solar (Bron: GCS, 2008)

EU Key Enabling Technologies ‘Advanced Materials’ en ‘Advanced Manufacturing Technologies’ bieden kansen voor groei in meerdere applicatiegebieden

•

Autonome groei in applicatiemarkten − −

December 2010

Metalen spelen een rol in een groot aantal applicatiemarkten.(zie pag. 24) Applicatiemarkten met aantoonbare groeiverwachtingen zijn onder andere: Duurzame energie (solar, wind, biobrandstoffen, waterkracht e.a.) Medical systems Biomedische producten

Scenario’s windenergie (Bron: BMU / AGEE, 2009)


Pagina 20

Marktontwikkelingen (2) •

Stabilisatie en krimp − −

−

Andere, meer volwassen markten vertonen lagere groeiverachtingen EU-automotive sector verwacht na fase van economisch herstel een stabilisering in de komende jaren. Scheepsbouw (zie toekomstverwachting Wärtsilä) zal aantrekken en stabiliseren

rond het niveau van 2000-2003 •

Trend aluminium in auto’s (Bron: ATC, 2009)

Kansen in stabiliserende markten − − −

Ook in stabiliserende of krimpmarkten is het mogelijk om omzetgroei te realisreen Bijvoorbeeld doordat aandeel (gegoten / gewalst) aluminium in motorvoertuigen toeneemt Groei door kansen voor ‘advanced materials’ en ‘smart alloys’

Toekomstverwachting scheepsbouw (Bron: Wärtsilä)

December 2010


Pagina 21

Onderzoek – onderwijs – kennisoverdracht •

Onderwijs algemeen − −

− −

−

•

In tegenstelling tot veel andere (deel) sectoren heeft de metaalindustrie geen ‘dedicated’ opleidingen op WO / HBO / (V)MBO niveau Metallurgie is aan veel onderwijsinstellingen verdwenen als basiscompetentie en als ‘enabling technology’ in delen ondergebracht bij toegepaste onderdelen Relevante WO / HBO opleidingen zijn: werktuigbouw, chemie, natuurkunde, maritieme techniek. e.a. Het MBO biedt diverse specifieke technische (deel-) opleidingen en cursussen gericht op metaalbewerking, engineering, constructietechniek, werkvoorbereiding, kwaliteitsanalyse, onderhoudstechniek Het VMBO sector techniek biedt een beroepsgericht programma op het gebied van metaaltechniek (metaalbewerking)

Kennisoverdracht −

December 2010

Branche-organisaties (FME, Metaalunie), expertisecentra (Aluminiumcentrum) en toegepast onderzoek (TNO)


Pagina 22

Onderwijs in de regio •

WO −

•

HBO − −

•

TU/e: geen specifieke opleiding op metaal(technologie); relevante onderdelen komen terug in de opleidingsprogramma’s van werktuigbouw, natuurkunde en scheikundige technologie Avans: Fontys:geen specifieke opleiding op metaal(technologie); relevante onderdelen komen terug in de studies werktuigbouwkunde, chemische technologie, mechatronica Fontys: geen specifieke opleiding op metaal(technologie); relevante onderdelen komen terug in de studies werktuigbouwkunde, technische natuurkunde, mechatronica, automotive en diverse docentopleidingen (natuurkunde, motorvoertuigentechniek)

MBO − −

Koning Willem 1 college (‘s-Hertogenbosch): diverse vakopleidingen, waaronder: metaalbewerking (BBL), metaal conservering (BBL) verspaning (BBL) en diverse monteurs/installateursopleidingen ROC Tilburg (Tilburg, Waalwijk): diverse vakopleidingen, waaronder: metaalbewerking, fijnmechanische techniek, mechatronica / machinebouw, maintenance / industrieel onderhoud

•

VMBO

•

Middelbaar onderwijs

− −

SG De Overlaat (Waalwijk): sector techniek (afdeling MEVI) afstudeerrichting metaaltechniek d’ Oultremont college: technasium (tijdelijk gehuisvest op Groenewoud 1) en samenwerking TU/e en Fontys in Beta-convenant

December 2010


Pagina 23

Metaalgerelateerde onderzoeks- en kenniscentra ONDERZOEK / ONDERWIJS

KENNISCENTRA

• Regio / Nederland − Avans − Fontys − Hogeschool Utrecht CVNT − TU/e − TU Delft − Groningen MSC • België − KU Leuven − Universiteit van Gent − VU Brussel • Europa − Fraunhofer – Applied Materials Research − Freiberg Universität - Institute of Physical Metallurgy − Max Planck Institute − Department of Metallurgy − Department of Metal Working − Department of Physical Metallurgy − Department of Materials Technology − Jönköpings University / Component Technology − Stanislaw Staszic University of Mining and Metallurgy − Université des Sciences et Technologies de Lille − Zurich Institute of Metallurgy − University of Oxford: Department of Materials

• Regio / Nederland − TNO − AVNeG − VNMI − Aluminiumcentrum − M2i – Materials Innovation Institute (voorheen NIMR) • België − VITO − Cirris / Techniline − WTCB • Europa / Internationaal − EAA / IAI / The Aluminium Association / INALCO − Eurometaux − European Materials Research Society (EMRS), European Aluminium Technology Platform (EATP), European Steel Technology Platform (ESTEP) − IOM3 / Light Metals Division − Industrial Metal Casting − International Wrought Copper Council (IWCC) − Copper Development Association (CDA) − Copper Benelux − e.a.

December 2010


Pagina 24

Onderzoek – onderwijs – kennisoverdracht (2) •

Groeiende achterstand op kennis en faciliteiten −

− −

−

•

Het belang van de (Brabantse) metaalindustrie staat in schril contrast met de aandacht voor metallurgie en metaaltechnologie in onderzoek en onderwijs Nederland heeft in de afgelopen decennia ingeteerd op expertise, faciliteiten en netwerken die in de vorige eeuw tot stand zijn gebracht (deels binnen private ondernemingen) In de ons omringende landen en ver buiten de EU wordt substantieel meer geïnvesteerd in onderzoek en onderwijs op het gebied van metallurgie en metaalbewerking. Voor onderzoek en specialistische faciliteiten moet bedrijven vaak een beroep doen op instellingen in het buitenland .De geconsulteerde bedrijven ervaren dit als een bedreiging voor de lange termijn.

Ontwikkelingen −

−

December 2010

Vanuit de AVNeG en VNMI (branche-organisaties voor de gieterij en metaalindustrie) worden initiatieven ontwikkeld om onderwijs en onderzoek op het gebied van metallurgie en metaalbewerking weer op de (politieke) agenda te plaatsen. Lopende innovatie- en valorisatie programma’s (m2i, crossroads, WCM, Eumat, Manufuture, e.a.) bieden mogelijkheden voor samenwerking


Pagina 25

SWOT metaalcluster Groenewoud 1

December 2010


26

Pagina 26

Confrontatie: sterktes benutten en kansen pakken ‒

De Brabantse metaalsector staat voor een groot aantal uitdagingen om zijn positie in de toekomst te behouden en op onderdelen verder uit te bouwen. De hoofdboodschap is: ’economies of scope’ in plaats van ‘economies of scale’

‒

Het cluster dient zich verder te versterken richting open innovatie.. Open innovatie is de beste garantie voor het continueren – ook op de lange termijn – van de bestaande activiteiten van Wartsila, SAPA en Outokumpu LDM

‒

De samenwerking in het kader van Stichting Metal Valley biedt kansen voor intensivering en verbreding. Metal Valley kan zich ontwikkelen tot een bovenregionaal kennis- en bedrijvencluster met Groenewoud 1 als fysieke kern waar bijzondere competenties en faciliteiten samenkomen

‒

Door kennis en faciliteiten te bundelen en toegankelijk te maken voor derden ontstaat een goede propositie voor nieuwe bedrijvigheid (uitbreiding activiteiten, nieuwe vestigingen, start ups)

‒

Gezamenlijke thema’s (o.a. duurzaamheid, metallurgie, prototying) bieden mogelijkheid tot samenwerking op het gebied van onderzoek en innovatie en om samen sturing te geven aan de onderwijsagenda op het gebied van metallurgie, metaalbewerking en engineering

‒

Gezamenlijke participatie in bestaande regionale en landelijke programma’s biedt mogelijkheden voor de verdere verankering van de gezamenlijke innovatie-agenda

December 2010


Pagina 27

5.1 Visie gedragen door bedrijven en stakeholders •

Kennis als bron van innovatie: In de kenniseconomie is kennis de belangrijkste bron van economische groei. Het cluster “Metal Valley” ontwikkelt zich tot een kenniscentrum op het gebied van metaal en engineering

•

Clustering rond bronnen van kennis: Clustering en campusvorming hebben alles te maken met de ontwikkeling en exploitatie van een “innovatie- ecosysteem” dat dient als een dynamische voedingsbodem voor kennis- en technologieontwikkeling, nieuwe bedrijvigheid en netwerkvorming. Dit komt niet alleen ten goede aan individuele Metal Valley bedrijven, maar appelleert ook aan collectieve en regionale belangen

•

Noodzakelijke variëteit De deelnemers in het Metal Valley ecosysteem zullen bij voorkeur variëren voor wat betreft positie in de keten, technologische competenties en faciliteiten, marktoriëntatie, omvang en stadium van volwassenheid (zowel volwassen bedrijven als start-ups)

•

Gezamenlijke identiteit De bewoners en strategische partners van het Groenewoud-1 bedrijventerrein moeten een duidelijke relatie hebben met de identiteit van het cluster en de potentie hebben om bij te dragen aan de verdere versterking van dit profiel. .

December 2010


28 Pagina 28

5.2 Ambitie •

Metal Valley: −

−

−

•

biedt een gezonde voedingsbodem voor samenwerking tussen de betrokken bedrijven onderling en met kennisinstellingen mede als gevolg van de haalbaarheidsstudie is het inzicht en de behoefte gegroeid dat de samenwerking binnen Metal Valley geïntensiveerd en verbreed dient te worden in overleg met de betrokken bedrijven is de volgende ambitie geformuleerd

Ambitie ‒ ‒ ‒ ‒ ‒

realisatie van een bovenregionaal kennis- en bedrijvencluster met Groenewoud 1 als fysieke kern waar bijzondere competenties en faciliteiten samenkomen en samenwerking op het gebied van innovatie en onderzoek leidt tot nieuwe business en werkgelegenheid

29 December 2010


Pagina 29

Metal Valley ontwikkelt zich tot een ‘value park’ (*) •

Ambitie heeft kenmerken van ‘value park’ ‒ ‒

‒

•

Samenwerking is gericht op: − − −

•

Focus op innovatie en waarde creatie Substantiële activiteiten op het gebied van toegepaste research, development & engineering Samenwerking met basis-R&D op afstand

Waarde toevoegende activiteiten Ondersteunende activiteiten Primaire processen

Voorbeelden: − − −

Value Park Terneuzen (maintenance procesindustrie) DOW value park Schkopau Technopolis Innovation Park (Delft)

(*) “Value park” is een verzamelnaam voor een bepaald type bedrijventerrein (zie bovenste afbeelding). Dit type onderscheidt zicht qua signatuur en samenstelling en is gericht op innovatie en waardecreatie. Een goede identiteit, naamgeving en branding van het concept is van belang om de gezamenlijke belangen herkenbaar naar buiten te brengen..Een dergelijke identiteit moet in fase 2 (zie advies verderop in deze rapportage) van het ontwikkelproces gerealiseerd worden.

December 2010


Pagina 30

5.3 Scope en residentsprofiel •

Focus: ‒ ‒ ‒ ‒ ‒

•

Het kennis- en bedrijvencluster “Metal Valley” ontwikkelt zich tot een bovenregionaal expertisecentrum op het gebied van “maakmetaal en engineering” Een belangrijk accent ligt hierbij op het gebied van non-ferro metaal Het cluster biedt unieke kennis en faciliteiten op het gebied van metallurgie, metaalbewerking en materiaalonderzoek Bedrijven en kennisinstellingen werken samen in onderzoek (en ondeo.a. op het gebied van. Deze samenwerking is ingebed in de bestaande innovatie/valorisatieprogramma’s (M2i, WCM, Crossroads, e.a.) Het aanbod van expertise, specialistische apparatuur/faciliteiten, toegepast onderzoek, betrokkenheid op afstand bij basic-research is een stimulans en facilitator voor het aantrekken van additionele bedrijven en business development

Residentsprofiel: − − −

Bereidheid om te participeren in open innovatie Bedrijven, onderwijs en onderzoek Partijen met diverse en aanvullende activiteiten/competenties (spreiding over keten) en passend bij de gezamenlijke identiteit en focus van het cluster (metaal en engineering) − Producenten van OEM-producten (machinebouw, automotive, transport, bouw, …) waarin in belangrijke mate metalen onderdelen / subassemblies verwerkt zijn − Toeleveranciers en afnemers van de huidige bedrijven (vanuit een optiek van verticale integratie) − High-end bedrijven gespecialiseerd in recycling en hergebruik van grondstoffen − Gespecialiseerde engineering bedrijven − Innovatieve maakbedrijven (met aanvullende competenties)

31

December 2010


Pagina 31

5.4 Bouwstenen van Metal Valley •

•

•

•

•

• •

Een ‘Applied Research in Metals & Engineering’ programma ‒ Thema’s: metallurgie, metals processing, smart materials/alloys, virtual prototyping & validation, functional testing, design for serviceability, wear and tear on metal, …) ‒ Samenwerking met kennisinstellingen in regionale en landelijke programma’s (M2i, WCM, …) Facility sharing ‒ Bestaande faciliteiten worden toegankelijk voor derden (residents, partners, onderwijs en onderzoek) ‒ Gezamenlijke aanschaf en exploitatie an additionele apparatuur voor onderzoek en testen ‒ T.z.t. mogelijk te concentreren in een gezamenlijk test en validatiecentrum (+ front office) Open innovatie en business development ‒ Permanente expositie op het gebied van ‘smart metals’ (inclusief het SAPA innovatiecentrum) ‒ Evenementenprogramma (Metal Valley Seminars) gericht op kennisuitwisseling ‒ Inzet van innovatie-instrumenten (vouchers, innovatie-awards, matchmaking, ) i.s.m. FME, Syntens e.a. Incubator / bedrijvenverzamelgebouw ‒ Plek en voorzieningen voor starters; doorgroeimogelijkheden elders op het terrein ‒ Toegang tot kennis en faciliteiten van andere residents; toegang tot coaching Gezamenlijk vergader- , conferentie- en horecafaciliteiten ‒ Op korte termijn niet noodzakelijk maar op termijn functioneel als centrale ontmoetingsplek voor ‘residents’ , projectpartners en gasten; tevens geschikt als locatie voor evenementen in het kader van open innovatie Gedeelde en onderscheidende identiteit − Aansprekende ‘branding’ van het concept Professionele governance structuur − Bestuur met vertegenwoordiging vanuit triple helix; operationeel management + objectieve spelregels en contracten

32 December 2010


Pagina 32

Conclusies en bereikte resultaten •

Met 30% van de industriële werkgelegenheid (3600 bedrijven, 60.000 arbeidsplaatsen) is de metaal- en machinebouw van groot belang voor de Brabantse economie. Toeleverende metaalbedrijven beïnvloeden bovendien in aanzienlijke mate de prestaties van grote OEM-bedrijven uit de provincie (t.g.v. onderlinge afhankelijkheid)

•

De sector kent een sterke geografische spreiding met concentraties in Zuidoost-Brabant (high tech systems), West en Midden Brabant (maintenance) en 5-Sterrenregio (agro-food systems en basismetaal). De gemeente Heusden huisvest relatief veel (grote) metaalgerelateerde bedrijven (rank 4 Brabantse gemeenten)

•

De regionale en nationale kennisinfrastructuur is versnipperd en kent geen toonaangevend kennisinstituut / innovatieprogramma op metallurgisch gebied. Nederland heeft in de afgelopen decennia geteerd op expertise opgebouwd in het verleden en is achterop geraakt bij de ons omringende landen

•

De bedrijven voortgekomen uit het voormalige Lips concern onderscheiden zich ten opzichte van andere bedrijven / locaties door een sterke focus op non-ferro metaal en engineering

•

Ondanks overnames in het verleden en recente reorganisaties in opdracht van buitenlandse hoofdkantoren investeren Wärtsilä, LDM en Sapa in onderzoek, expertise, faciliteiten en business development. Engineering en toegevoegde waarde activiteiten moeten resulteren in economische groei en nieuwe werkgelegenheid

•

Het is van belang om het bereikte energieniveau van de afgelopen maanden rond een gezamenlijke econo-mische agenda vast te houden en snelheid te maken met de gebiedsontwikkeling, communicatie van de plannen (aanbod bekend maken) en acquisitie van nieuwe bedrijven

33 December 2010


Pagina 33

Conclusies en bereikte resultaten (2) • •

•

•

•

Realisatie van open innovatie op en rond het Groenewoud 1 bedrijventerrein is de beste garantie voor het continueren – ook op de lange termijn – van de gevestigde en nieuw te vestigen ondernemingen Met de Metal Valley bedrijven is een collectieve visie en ambitie ontwikkeld die op hoofdlijnen richting geeft aan de ontwikkeling van een open innovatie cultuur en infrastructuur. De Metal Valley bedrijven hebben concrete plannen om ook in de komende jaren te investeren in de verdere uitbouw van deze ambitie. Onderdelen hiervan zijn: ‒ Uitbouw van onderzoek op gezamenlijke kennis- en businessthema’s (metallurgie, virtual prototyping, testing & validation, e.a.) ‒ Facility sharing op het terrein van R&D, testing & validation, ondersteunende processen, horeca en vergaderfaciliteiten ‒ Versterking van aansluiting met onderwijs (diverse niveaus) ‒ Realisatie een innovatiecentrum (Sapa) en technology & service center (Wärtsilä) Het is van groot belang om deze investeringsbereidheid te ‘matchen’ met substantiële steun vanuit het onderwijs en de overheid om de collectieve belangen verder vorm te geven Support door de overheid – als economische partner – is wenselijk en helpt om versnelling aan te brengen in de realisatie van de beoogde open innovatie infrastructuur. Door gerichte support en samenwerking met O&O instellingen is het bovendien mogelijk om het ambitieniveau verder te verhogen waardoor het cluster meer aantrekkelijk wordt voor investeerders en start-ups. Als eigenaar van diverse grondposities op Groenewoud 1 kan de gemeente directe invloed uitoefenen op de toekomstige samenstelling van de bewonerspopulatie. Om het gewenste open innovatie systeem te kunnen realiseren is een gerichte acquisitie en gronduitgifte passend bij het ontwikkelde residentsprofiel noodzakelijk. De financiële consequenties hiervan dienen meegenomen te worden in de realisatie- en exploitatiebegroting van het kennispark

34 December 2010


Pagina 34

Bronnen Websites / organisaties:

Rapporten en overige bronnen

− − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − − −

−

AVNeG VNMI Aluminiumcentrum M2i – Materials Innovation Institute (voorheen NIMR) VOM VITO Cirris / Techniline WTCB INALCO European Aluminium Association (EAA) International Aluminium Institute The Aluminium Association Canada Aluminium Technology Center Aluminum Metal Matrix Composites Consortium Industry Canada’s Metals & Minerals Processing Branch European Materials Research Society (EMRS) European Aluminium Technology Platform (EATP) European Steel Technology Platform (ESTEP) IOM3 / Light Metals Division Industrial Metal Casting International Wrought Copper Council (IWCC) Copper Development Association (CDA) Copper Benelux

− − − − − − − − − − − − − − − −

Agenda van Brabant, een verkenning op hoofdlijnen, januari 2010, SER Brabant Vestigingsregister/ LISA, Peiljaar 2009, SBI 2008 Provincie Noord-Brabant, Werkgelegenheidsmonitor 2004 Sociaal Economisch Plan 2007/2011 Gemeente Heusden Afhankelijkheid in de metaal, EIM, 2008 Richtingen in gebiedsontwikkeling, BOM / TUE, 2007 Inspiratieboek Parkmanagement, KvK / BOM, 2009 Techniek in Zuidoost-Brabant , Platform Betatechniek, 2009 Lange termijn technologie investeringsroadmap, Point One Trends in technologie, Sirris/Agoria Businessplan SAPA Innovation Center Drunen, 2010 De campus als innovatie ecosysteem, Minase, 2009 Campusbeleid Noord Brabant , Dialogic / UrbanXchange/TripleE, 2010 Campusvorming: Studie naar de meerwaarde van campussen en de rol van de overheid, Technopolis, 2009 Position Paper Kennisintensieve Clusters, ICES/KLICT, 2003 Ontwikkeling en management van open innovatie kennisparken: beschrijving van de IDO campus assessment toolkit, Minase / The Virtual Manager, 2010 Diverse interne documenten van Wärtsilä, LDM en Sapa

35 December 2010


Pagina 35

Rapportage haalbaarheidsonderzoek Metal Valley

Recommend Documents