RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek bij de p.c. basisschool Willem De Zwijger
Plaats : Leiderdorp BRIN-nummer : 11LF Onderzoeksnummer : 123664 Datum schoolbezoek : 29 september 2011 Rapport vastgesteld te Zoetermeer op 11 januari 2012
Kwaliteitsonderzoek de p.c. basisschool Willem De Zwijger | 29 september 2011
Inhoud 1
Inleiding 5
2
Bevindingen 7
3
Toezichtarrangement 11
pagina 3 van 11
Kwaliteitsonderzoek de p.c. basisschool Willem De Zwijger | 29 september 2011
1
Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 29 september 2011 een onderzoek uitgevoerd op basisschool Willem de Zwijger naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. De inspectie heeft voor PCBS Willem de Zwijger een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten mogelijk onvoldoende zijn. Op 6 september 2011 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Dit onderzoek is op 29 september 2011 uitgevoerd. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften.
Toezichthistorie Op 29 september 2009 heeft de inspectie op de school een onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek verricht. De inspectie constateerde dat de school geen traditie van evaluatie van de resultaten van de leerlingen op groeps- en schoolniveau kende. De opbrengsten werden gevolgd, maar de school maakte geen trendanalyses en/of analyses van leerwinst. Zo was niet bij de school bekend wat de oorzaak is van de lage eindopbrengsten van 2009 en ook niet waarom drie van de vijf tussentijdse toetsen waar de inspectie naar kijkt, onvoldoende waren. Naast evaluatie van de opbrengsten stond ook de evaluatie van het onderwijsleerproces in de kinderschoenen. Er was nog geen sprake van een systematische, cyclische wijze van zelfevaluatie van alle onderwerpen binnen het onderwijsleerproces. Daarnaast was de kwaliteit van de handelingsplannen een aandachtspunt. De plannen konden in sommige gevallen concreter worden geformuleerd. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: • Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. • Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. • Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. • Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. • Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 3, 4, 5, 6b, 7 en 8b. • Gesprekken met de directie en de intern begeleider over de kwaliteit van de indicatoren.
pagina 5 van 11
Kwaliteitsonderzoek de p.c. basisschool Willem De Zwijger | 29 september 2011
•
Een gesprek met leerlingen en leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek.
Tijdens het onderzoek zijn meerdere indicatoren beoordeeld van de volgende aspecten opbrengsten, onderwijsleerproces, zorg en begeleiding en de kwaliteitszorg.
Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2011 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.
pagina 6 van 11
Kwaliteitsonderzoek de p.c. basisschool Willem De Zwijger | 29 september 2011
2
Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2011. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2011 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'.
Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht.
1
Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.3 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.5 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen.
Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd.
2
3
4
5
z z
1
2
3
4
z z z z z
1
2
3 z
pagina 7 van 11
4
Kwaliteitsonderzoek de p.c. basisschool Willem De Zwijger | 29 september 2011
Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan.
Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten.
1
2
3
4
z
1
2
1
2
3 z z z
4
3
4
Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen.
z z z
1
2
3
4
z z
Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg.
1
2
3
4
z z z z
Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit.
1
2
3
4
z z z z z z
Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO).
ja
nee
z z z z z
2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op de Willem de Zwijger zwak is, omdat de eindopbrengsten de afgelopen drie jaren onvoldoende zijn en omdat de school er onvoldoende in slaagt de leeropbrengsten van individuele leerlingen op een hoger plan te brengen. pagina 8 van 11
Kwaliteitsonderzoek de p.c. basisschool Willem De Zwijger | 29 september 2011
Mogelijke oorzaken voor de onvoldoende opbrengsten zoekt de inspectie in de lage ambities van de school en de mate waarin resultaten van leerlingen worden geanalyseerd en geëvalueerd. Bij dit alles staat onbetwistbaar vast dat de schoolleiding en het team vol overgave en volhardend aan een kwaliteitsverbetering van het onderwijs op de school werken. Ook beschikt de school over voldoende basiskwaliteiten die onder meer terug te zien zijn in het aanbod, het didactisch handelen en de kwaliteitszorg om de tekortkomingen weg te werken. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Context en inzet schoolleiding en team De huidige directeur is nu drie jaren verbonden aan de school. Bij zijn aanstelling is besloten om eerst de rust in het team te herstellen en het onderwijsleerproces te verbeteren. Deze doelen zijn bereikt. De primaire voorwaarde voor het tot stand brengen van veranderingen is dat leiding en team bereid zijn zich voor verbeteringen in te zetten. Directie en team voldoen aan deze voorwaarde. Dat geldt zeker voor een school die onmiskenbaar te maken heeft met een leerling- en ouderpopulatie die van het personeel meer vraagt dan alleen didactische kwaliteiten, maar vooral ook hogere ambities en meer aandacht voor de meer- en hoogbegaafde leerlingen. Mogelijke oorzaken voor de onvoldoende opbrengsten De eindopbrengsten van de Willem de Zwijgerschool van de jaren 2009, 2010 en 2011 zijn onvoldoende. Ook de tussenopbrengsten zijn gemiddeld genomen onvoldoende, omdat drie (technisch lezen in groep 3 en rekenen en wiskunde in de groepen 4 en 6) van de vijf onderdelen onvoldoende zijn. Het oordeel baseert de inspectie op de resultaten van technisch lezen in de groepen 3 en 4, rekenen en wiskunde in de groepen 4 en 6 en de begrijpend lezen in groep 6 van het schooljaar 2010-2011. Dat betekent dat huidige groep 4 een zwakke groep is voor technisch lezen en de groepen 5 en 7 zwakke rekengroepen zijn. De opbrengsten zijn uitgebreid met de directie besproken en er is gezocht naar mogelijke oorzaken voor de tegenvallende resultaten van leerlingen. Hieruit is naar voren gekomen dat de directie regelmatig de opbrengsten van de school met het team analyseert en bespreekt, en dat er maatregelen worden getroffen om resultaten van leerlingen te verhogen. Toch is het tot nu toe niet gelukt om voldoende opbrengsten te behalen. De eerste mogelijke oorzaak ligt op het gebied van de streefdoelen van de school. Er zijn wel streefdoelen voor de opbrengsten van leerlingen geformuleerd, maar deze doelen zijn afhankelijk van de prestaties van de leerlingen. Het gevolg is dat bij een lage gemiddelde groepsgemiddelde van de leerlingen de doelen naar beneden worden bijgesteld. Omdat zowel de eind- als de tussenopbrengsten onvoldoende zijn, zijn de ambities van directie en team ten aanzien van de opbrengsten van leerlingen te laag. Daarnaast is gebleken dat de streefdoelen niet in lijn zijn met de kenmerken van de leerlingenpopulatie van de school. Negen van de tien leerlingen heeft ouders met een middelbare tot hoge opleiding. Van de leerlingen mag (er) dus best meer verwacht worden. Daarom dient de school haar ambities voor de cognitieve vaardigheden meer in lijn met de capaciteiten van de leerlingen te brengen. Als mogelijk aangrijpingspunt kunnen de landelijke gemiddelden van het leerlingvolgsysteem gebruikt worden. Om hiermee te beginnen heeft de inspectie met bestuur en directie afgesproken dat zij voor de huidige groep 8 een ambitieus plan van aanpak maken om in 2012 opbrengsten te behalen, die minstens op het landelijke gemiddelde liggen.
pagina 9 van 11
Kwaliteitsonderzoek de p.c. basisschool Willem De Zwijger | 29 september 2011
Op de tweede plaats is de gerichtheid van het team op het leerrendement van leerlingen een verbeterpunt. Het is nog geen gewoonte op school om de resultaten van de toetsen van het leerlingvolgsysteem te vergelijken met de vorige meting om zo de leerwinst van de leerling en de groep in beeld te brengen. Ook worden de resultaten nog niet vergeleken met landelijke gemiddelden van het leerlingvolgsysteem. Als voorbeeld heeft de inspectie samen met de directie een analyse van de rekenresultaten van de huidige groep 8 gemaakt en zo het leerrendement in beeld gebracht, dat een grillig beeld vertoont. Ook op het gebied van de leerlingenzorg liggen mogelijke oorzaken voor de onvoldoende opbrengsten. De school heeft duidelijk ingezet op een verbeterproces in de zorg. Ten opzichte van het vorige inspectiebezoek kan gesteld worden dat er een stap in de goede richting is gezet. Voor alle leerlingen die daarvoor in aanmerking komen is er planmatige zorg. Echter, de analyses die de school maakt zijn in onvoldoende mate verfijnd om de hulpvraag van de leerlingen vast te stellen. Het gevaar van een beperkte analyse is dat de aanvullende zorg die leerlingen krijgen niet voldoende aansluit bij hun werkelijke behoeften. Daarnaast is er in de handelingsplannen aangegeven dat er tussentijds wordt geëvalueerd, maar wanneer precies is niet altijd vermeld. De inspectie heeft daarbij nauwelijks daadwerkelijke evaluaties gezien. Uit de handelingsplannen, maar ook uit de planning van de meeste leraren valt niet op te maken wat de voortgang is. De resultaten van de verbeteracties hebben zich dus nog niet vertaald naar de praktijk.
pagina 10 van 11
Kwaliteitsonderzoek de p.c. basisschool Willem De Zwijger | 29 september 2011
3
Toezichtarrangement Kwaliteit De kwaliteit van het onderwijs vertoont belangrijke tekortkomingen en is als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan de basisschool Willem de Zwijger een aangepast arrangement zwak toe. De school valt onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in maart 2012 weer van voldoende niveau is. Hieraan voorafgaand voert de inspectie een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (okv) uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd.
pagina 11 van 11
