RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK SCHOLENGEMEENSCHAP BREDA UNIT MARKENHAGE
School
: Scholengemeenschap Breda unit Markenhage
Plaats BRIN-nummer Onderzoeksnummer
: Breda : 25GC : 64834
Datum schoolbezoek Datum vaststelling
: 24 oktober 2005 : 23 januari 2006
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING ................................................................................................... 5 2 KWALITEITSPROFIEL................................................................................... 7 Kwaliteitsprofiel SG Breda unit Markenhage ................................................ 7 3 BESCHOUWING ........................................................................................... 9 4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT................................................................. 13 BIJLAGE ........................................................................................................ 15 SG Breda unit Markenhage ........................................................................ 15
Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Scholengemeenschap Breda unit Markenhage 24-10-2005
3
1 INLEIDING
De Inspectie van het Onderwijs bezocht Scholengemeenschap Breda unit Markenhage in het kader van een periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO). Dit PKO vond plaats op 28 oktober 2005. Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de aspecten uit het door de inspectie gehanteerde pilot-toezichtkader voortgezet onderwijs 2005. De Inspectie van het Onderwijs voert in 2005 verschillende pilots PKO uit om te beproeven hoe vormen van toezicht zo optimaal mogelijk toegesneden kunnen worden op de situatie van de school, het zogenoemde proportioneel toezicht. Op uw school zijn daarom bepaalde onderdelen van het PKO anders dan wel beperkter ingevuld. Bij dit PKO doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs op de school door zich te richten op de kern van goed onderwijs en de kwaliteitsbeoordeling door de inspectie in voorgaande jaren. Voor deze vorm van PKO kunnen alleen die scholen in aanmerking komen die behoren tot de groep gemiddelde of goede scholen. In het kader van proportioneel toezicht zal de inspectie scholen met een laag risico en met overwegend voldoende beoordelingen op de kwaliteitsaspecten minder gaan onderzoeken. De inspectie bepaalt op basis van een steekproef uit de groep goede en gemiddelde scholen welke scholen voor deze vorm van PKO in aanmerking komen. Bij deze pilot PKO onderzoekt de inspectie of het eerder gegeven oordeel bij een onderzoek Regulier Schooltoezicht (RST) of PKO op de kwaliteitsaspecten kan worden herbevestigd. De inspectie doet geen nieuw onderzoek naar zo'n kwaliteitsaspect, maar gaat na of er signalen zijn dat het eerdere oordeel zou moeten worden bijgesteld. Als die signalen ontbreken, wordt het eerdere oordeel op het aspect herbevestigd. In het bijzonder gaat het daarbij om de aspecten leerstofaanbod, onderwijstijd, pedagogisch en didactisch handelen, activerende didactiek, schoolklimaat, leerlingenbegeleiding en leerlingenzorg. De kwaliteitsaspecten kwaliteitszorg en opbrengsten worden wel opnieuw onderzocht en beoordeeld. In het kader van dit PKO bezoekt de inspectie geen lessen, maar voert zij wel gesprekken met de directie en met een vertegenwoordiging van de leraren. Zonodig doet de inspectie tijdens haar bezoek aanvullend onderzoek. Om tot herbevestiging van een eerder oordeel te kunnen komen, gebruikt de inspectie voorts gegevens uit eerdere rapporten van RST en PKO, uit het Jaarlijks Onderzoek (JO), uit risicoanalyses en uit andere informatie die de inspectie ter beschikking staat. Zoals in het pilot -toezichtkader is vastgelegd, gaat de inspectie zoveel mogelijk uit van de gegevens die de school reeds zelf over de eigen kwaliteit heeft verzameld in het kader van zelfevaluatie. Zo sluit de inspectie aan bij de specifieke situatie van de school en wordt de school bovendien niet onnodig belast.
Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Scholengemeenschap Breda unit Markenhage 24-10-2005
5
Uw school heeft hiervoor de volgende relevante documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben: programmaboekje 2005-2006, schoolgids 2005-2006, herinrichting lessentabel klas 2, schoolplan Markenhage, activiteitenplan 2005-2006, VADEMECUM, Dalton-werkwijze, DALTON-instructor, jaarrooster, zorgplan, PTA voor 4/5 havo, PTA voor 4/5/6 vwo, PTA 3/4 vmbo, sectie-afspraken over toetsen en normering, voorbeeld van een verslag van de sectie Nederlands o.a. over studiewijzers en cijferplan, het sectorwerkstuk (een handleiding voor docenten), het sectorwerkstuk (een handleiding voor leerlingen in vmbo-4), leerjaaradviesformulier, veiligheidsprotocol van Markenhage, veiligheidsplan, notitie begeleiding nieuwe docenten, jaarverslag van de SKVOB e.o. over 2004, onderzoek internetcommunicatie van de Scholengemeenschap Breda, imagometer Markenhage, notities over Cultblok, BAL, BOEM, Florence en Rome-reis. De opzet van het onderzoek Het periodiek kwaliteitsonderzoek bestaat uit de volgende activiteiten: 1. Analyse van, indien beschikbaar, zelfevaluatiedocumenten en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. 2. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn, zoals het risicoprofiel, verslagen van onderzoeken JO, PKO en RST en de gegevens van de laatste drie opbrengstenkaarten. 3. Schoolbezoek: a. gesprekken met de directie b. gesprekken met medewerkers De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel van de school op (hoofdstuk 2). Dit profiel bestaat uit een overzicht van de beoordelingen van de kwaliteitsaspecten. In hoofdstuk 3 wordt allereerst kort een aanduiding van de uitgangssituatie van de school gegeven. Daarna volgt een toelichting op oordelen in het kwaliteitsprofiel, waarbij de nadruk ligt op de geconstateerde kwaliteit van de aspecten 'kwaliteitszorg' en 'opbrengsten'. Daarnaast is van de overige kwaliteitsaspecten aangegeven of de inspectie haar oordeel heeft herbevestigd of heeft gewijzigd. In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, aanwijzingen vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. Bijlage Bij het rapport is een bijlage gevoegd. In deze bijlage zijn naast de oordelen op de kwaliteitsaspecten ook de oordelen op de indicatoren van de aspecten Kwaliteitszorg en Opbrengsten en, voorzover van toepassing, Voorwaarden voor kwaliteitszorg opgenomen.
Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Scholengemeenschap Breda unit Markenhage 24-10-2005
6
2 KWALITEITSPROFIEL
De waarderingen voor de kwaliteitsaspecten worden op de volgende wijze uitgedrukt: 1. Slecht 2. Onvoldoende 3. Voldoende 4. Goed 5. NTB (niet te beoordelen) Op basis van het onderzoek komt de inspectie tot de volgende beoordelingen:
Kwaliteitsprofiel SG Breda unit Markenhage De oordelen: 1 Kwaliteitszorg 3 Leerstofaanbod 4 Tijd 5 Pedagogisch handelen 6 Didactisch handelen 7 Actieve en zelfstandige rol leerlingen 8 Sfeer op school 9 Begeleiding 10 Zorg 11 Opbrengsten
1
2
3 l l
4
l l l l
1
2
l l 3 l
l 4
5
Voor het kwaliteitsaspect 2 Voorwaarden kwaliteitszorg wordt geen oordeel op aspectniveau gegeven.
Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Scholengemeenschap Breda unit Markenhage 24-10-2005
7
3 BESCHOUWING
In dit hoofdstuk wordt een beschouwing gegeven over de kwaliteit van het onderwijs op de school. Algemeen Uitgangssituatie Unit Markenhage De unit Markenhage in Breda vormt samen met de unit Mencia de Mendoza en de unit Tessenderlandt de rooms-katholieke Scholengemeenschap Breda. Binnen deze structuur is elke eenheid overwegend autonoom. Markenhage is ontstaan door de samenvoeging van verschillende scholen, met name mavoscholen en later ook met een havo-afdeling. De licentie voor het verzorgen van voorbereidend wetenschappelijk onderwijs is bij de fusie in 1989 verkregen. Sinds 1997 heeft de school de uitgangspunten van het Daltononderwijs opgenomen in het onderwijskundig concept. Het bevoegd gezag wordt gevormd door de Stichting Katholiek Voortgezet Onderwijs voor Breda en omgeving. Onder mandaat van het bestuur is de algemene leiding van de scholengemeenschap Breda in handen van de algemeen directeur. De school heeft een medezeggenschapsraad, een ouderraad, een leerlingenraad en maakt deel uit van het samenwerkingsverband Breda en omgeving en het samenwerkingsverband Midden-Brabant Tilburg. De leerlingenpopulatie De school heeft momenteel 897 leerlingen. De leerlingen zijn afkomstig van verschillende basisscholen uit het zuidwestelijk deel van Breda en uit de dorpen in de omgeving. Het leerlingenaantal is thans stabiel; uit een prognose van het VBKO blijkt dat met name door nieuwbouw de komende jaren een behoorlijke toename kan worden verwacht. De schoolbevolking is een redelijke afspiegeling van de maatschappij: de meeste sociaal-economische groepen zijn vertegenwoordigd. Tegen de 10 procent van de leerlingen heeft een anderstalige achtergrond. De meeste leerlingen zitten in vmbo-t; de vwoafdeling is getalsmatig het kleinst. Het personeel De scholengemeenschap heeft een centrale directie die alleen bestaat uit een voorzitter. Deze vormt met de unit-directeuren gezamenlijk het bovenschools management. De unit-directie op Markenhage wordt gevormd door een directeur, een plaatsvervangend directeur en een conrector. Het aantal docenten bedraagt thans zeventig docenten, van wie een aantal naast het lesgeven ook taken heeft in de leerlingbegeleiding. De school heeft geen onvervulde vacatures. Het ziekteverzuim is niet opvallend. Het aantal onderwijsondersteunende functionarissen bedraagt vijftien.
Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Scholengemeenschap Breda unit Markenhage 24-10-2005
9
De huisvesting De school is adequaat gehuisvest in een gebouw dat dateert uit 1985. Met name de mediatheek, het T-10 lokaal en de studieruimten voor de leerlingen vallen in positieve zin op. Uitbreiding met een derde gymzaal op het eigen terrein en met twee lokalen voor de kunstzinnige vorming is gerealiseerd. Een knelpunt is het ontbreken van geschikte werkruimten voor de docenten. De marktpositie De marktpositie van de school wordt door een aantal factoren bepaald. Allereerst hebben de leerlingen en de ouders uit het zuidwesten van de stad en de omgeving de keus uit verschillende scholengemeenschappen. Ten tweede speelt hierbij een belangrijke rol het gegeven dat de vwo-afdeling pas later is toegevoegd. Hierdoor is de positionering minder vanzelfsprekend dan voor met name de mavo-afdeling. De school is bezig zich binnen het ruime vwo-aanbod een eigen plaats te verwerven. Op dit moment wordt in samenwerking met de gemeente Breda, het gehele voortgezet onderwijs in Breda en ROC West Brabant een masterplan ontwikkeld waarin een totale samenvoeging van het vmbo met het ROC wordt voorgesteld. Wat hiervan de consequenties zijn voor de school, is nog onduidelijk. Kwaliteitszorg Het aspect kwaliteitszorg is voldoende. Het bevoegd gezag van de school heeft op stichtingsniveau een strategisch beleidsplan vastgesteld waarin kwaliteitszorg wordt uitgewerkt in opbrengsten en processen. Daarbij is gekozen voor de 'Balanced Scorecard' als instrument dat gebuikt wordt om de opbrengsten en processen op centraal en decentraal niveau te meten. De verslaglegging vindt plaats in het jaarverslag. Van daaruit worden aanbevelingen gedaan om centrale en decentrale beleidsplannen bij te stellen. Het strategisch beleidsplan van de stichting SKVOB is kaderstellend geweest bij het opstellen van het schoolplan 2005-2009 van Markenhage. De belangrijkste speerpunten zijn het onderwijskundig model, de in- en externe contacten en verbetering van de cultuur van vrijblijvendheid. Het Dalton-onderwijsconcept van Markenhage is vooral organisatorisch ontwikkeld. De school bezint zich op dit moment op het inhoudelijke karakter ervan. In 2007 volgt een visitatie door de Daltonvisitatiecommissie. De school heeft voor de bovengenoemde speerpunten specifiek schoolbeleid ontwikkeld en dit beleid in een uitgebreid jaarplan 2005-2006 neergelegd. Het jaarplan kent een duidelijke prioritering en wordt breed gedragen. De school beschikt nog niet over een gesystematiseerd systeem van metingen van behaalde resultaten en heeft geen schooleigen instrumenten. Het cyclische en systematische karakter van kwaliteitszorg is niet gerealiseerd maar op basis van de beleidsvoornemens mag verwacht worden dat de in gang gezette cyclus in de komende tijd afgerond zal worden. Opbrengsten De eindexamenresultaten liggen op het niveau dat verwacht mag worden Op grond van de opbrengstenkaarten van 2003, 2004 en 2005 liggen de eindexamenresultaten op het niveau dat verwacht mag worden. De havo cijfers liggen boven het gemiddelde.
Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Scholengemeenschap Breda unit Markenhage 24-10-2005
10
De school analyseert de examenresultaten en bespreekt met de secties de afwijkingen ten opzichte van de landelijk scores. Publicatie van deze resulaten vindt plaats in de schoolgids en het jaarverslag. Leerlingen ontwikkelen zich naar verwachting. Het rendement van de onderbouw ligt op basis van de drie meest recente opbrengstenkaarten (2003, 2004, 2005) onder het landelijk gemiddelde. De school neemt de volgende maatregelen om dit rendement te verbeteren. De determinatie in klas 1 en de lessentabel in klas 2 is aangepast en in de brugklas wordt op twee niveau's les gegeven en getoetst. Herbevestiging De inspectie heeft bij de voorbereiding en uitvoering van het PKO geen signalen gekregen die aanleiding geven te veronderstellen dat de kwaliteit van enkele aspecten zodanig veranderd is, dat dat nu tot en ander oordeel zou moeten leiden. Het oordeel uit ons laatste onderzoek is dan ook in het kwaliteitsprofiel hernieuwd vastgesteld. Dit betreft de volgende kwaliteitsaspecten: -
leerstofaanbod pedagogisch handelen didactisch handelen actief leren veilig schoolklimaat leerlingbegeleiding leerlingzorg.
Na verificatie van het eerdere oordeel over het aspect tijd komt de inspectie tot de conclusie dat het vorige oordeel moet worden gewijzigd in het oordeel onvoldoende vanwege het hoge aantal dagen structurele lesuitval (27). De school neemt maatregelen om deze uitval te verlagen.
Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Scholengemeenschap Breda unit Markenhage 24-10-2005
11
4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT
De school wordt opgenomen in de reguliere planning. Het volgende onderzoek van de inspectie zal een jaarlijks onderzoek zijn.
Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Scholengemeenschap Breda unit Markenhage 24-10-2005
13
BIJLAGE Overzicht waardering indicatoren Van de kwaliteitsaspecten (hoofdstuk 2) Kwaliteitszorg en Opbrengsten en, voorzover van toepassing, Voorwaarden voor kwaliteitszorg zijn alle indicatoren beoordeeld. Deze bijlage geeft een overzicht van die indicatoren met de waardering die de inspectie daaraan heeft toegekend. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het desbetreffende kwaliteitsaspect: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij. 5. bij het aspect 'Opbrengsten' is ook de categorie '5' (betekent 'niet te beoordelen') toegevoegd. In sommige gevallen kan de inspectie hier namelijk geen gefundeerd oordeel geven. Voor de aspecten Kwaliteitszorg en Opbrengsten is tevens een beslisregel geformuleerd. Deze beslisregel geeft aan welke indicatoren ten minste in voldoende mate van toepassing moeten zijn voor een waardering 'voldoende' voor het kwaliteitsaspect. Dit vormt de onderbouwing van het kwaliteitsprofiel van de school, zoals dat is gepresenteerd in hoofdstuk 2. SG Breda unit Markenhage Kwaliteitsaspect: Kwaliteitszorg De school zorgt systematisch voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs.
1
2
1
2
3
4
l
3 1.1 De school heeft inzicht in de kenmerken van de l leerlingenpopulatie. 1.2 De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en l onderwijzen zoals geformuleerd in het schoolplan. 1.3 De school evalueert systematisch de kwaliteit van haar l opbrengsten. 1.4 De school evalueert systematisch de kwaliteit van het leren l en onderwijzen. 1.5 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. l 1.6 De school waarborgt de kwaliteit van leren en onderwijzen. l 1.7 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en l van andere toetsinstrumenten. 1.8 De school rapporteert inzichtelijk over de gerealiseerde l kwaliteit van het onderwijs aan belanghebbenden. Beslisregel: Voor een waardering '3' zijn ten minste de indicatoren 1.5, 1.7 en drie andere indicatoren met een '3' beoordeeld.
4
Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Scholengemeenschap Breda unit Markenhage 24-10-2005
15
De oordelen:
1
3 Leerstofaanbod 4 Tijd 5 Pedagogisch handelen 6 Didactisch handelen 7 Actieve en zelfstandige rol leerlingen 8 Sfeer op school 9 Begeleiding 10 Zorg
Kwaliteitsaspect: Opbrengsten De leerlingen behalen resultaten naar hun mogelijkheden.
2
3 l
4
l l l l l l l
1
2
3 l 3
4
5
1 2 4 5 11.1 De leerlingen behalen het opleidingsniveau dat mag l worden verwacht. 11.3 De leerlingen lopen weinig vertraging op in de opleiding l vmbo-g/t. 11.4 De leerlingen lopen weinig vertraging op in de opleiding l havo. 11.5 De leerlingen lopen weinig vertraging op in de opleiding l vwo. 11.8 De leerlingen van de opleiding vmbo-g/t behalen voor l hun centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 11.9 De leerlingen van de opleiding havo behalen voor hun l centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 11.10 De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor hun l centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 11.11 De leerlingen functioneren naar verwachting in de l vervolgopleiding of het werkveld. 11.12 De vaardigheden van de leerlingen liggen op het l niveau dat mag worden verwacht. Beslisregel: Voor het oordeel '3' dient van 11.7 t/m 11.10 ten minste de helft van de beoordeelde indicatoren voldoende te zijn, én daarnaast moet of indicator 11.1 voldoende zijn of ten minste de helft van de indicatoren 11.2 t/m 11.5, voorzover beoordeeld. Als een school maar één opleiding heeft, dan moet bij 11.7 t/m 11.10 resp. 11.2 t/m 11.5 de desbetreffende indicator voldoende zijn.
Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Scholengemeenschap Breda unit Markenhage 24-10-2005
16