RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK OBS "DE KOEKOEK"

RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK OBS "DE KOEKOEK"

School Plaats BRIN-nummer Onderzoeksnummer

: : : :

obs "De Koekoek" Utrecht 17CL 57988

Datum schoolbezoek Datum vaststelling

: 14 juni 2005 : 12 oktober 2005

INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING ................................................................................................... 5 2 KWALITEITSPROFIEL................................................................................... 7 3 BESCHOUWING ......................................................................................... 11 4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT................................................................. 17

PKO rapport obs "De Koekoek", 14 juni 2005

3

1 INLEIDING

Op 14 juni 2005 bezocht de Inspectie van het Onderwijs obs "De Koekoek" in het kader van een pilot periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de kernindicatoren van een aantal kwaliteitsaspecten, op grond van het door de inspectie gehanteerde concept van het nieuwe waarderingskader. Bij dit PKO doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om kernindicatoren die betrekking hebben op kwaliteitszorg, leerstofaanbod, onderwijstijd, onderwijsleerproces (pedagogisch handelen, didactisch handelen, afstemming, actieve rol leerlingen), sfeer, leerlingenzorg en opbrengsten. Op grond van het kwaliteitsoordeel dat bij een vorig inspectiebezoek is gegeven of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd, kan de inspectie besluiten om bij bepaalde kwaliteitsaspecten niet alleen de kwaliteit van de kernindicatoren te onderzoeken maar alle indicatoren die betrekking hebben op dat kwaliteitsaspect. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest. Indien de school over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende valide en betrouwbare gegevens heeft verzameld in het kader van zelfevaluatie kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast. Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan hiervoor enkele relevante documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben. De opzet van het onderzoek Het periodiek kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten. 1. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. 2. Analyse van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. 3. Schoolbezoek waarbij in ongeveer de helft van de groepen van de school de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2a, 1/2b, 3, 4a, 4b, 5, 6 en 7a. 4. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de kernindicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de interne begeleider(s). 5. Op uw school hebben gesprekken plaatsgevonden met zowel leerkrachten, leerlingen als ouders.


5

6. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met directie en team. De inhoud van het rapport. Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel van de school op (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, aanwijzingen vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet.


6

2 KWALITEITSPROFIEL

Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan kernindicatoren die betrekking hebben op de belangrijke kenmerken van goed onderwijs. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. 2. 3. 4. 5.

draagt niet of nauwelijks bij; draagt onvoldoende bij; draagt voldoende bij; draagt in hoge mate bij; niet te beoordelen.

Kwaliteitsaspect: Kwaliteitszorg

1

1.3 de school evalueert systematisch de kwaliteit van leren, onderwijzen en begeleiden. 1.5 de school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.7 de school borgt de kwaliteit van het toetssysteem.

Kwaliteitsaspect: Leerstofaanbod

3.1 het feitelijke leerstofaanbod is dekkend voor de kerndoelen. 3.4 het leerstofaanbod wordt aangeboden tot en met het niveau van groep 8. 3.6 het leerstofaanbod maakt afstemming mogelijk op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen. 3.8 de school heeft een leerstofaanbod bij nederlandse taal dat past bij de onderwijsbehoeften van taalzwakke leerlingen.


2

3

4

l l l

1

2

3

4

l l l

l

7

Kwaliteitsaspect: Tijd

1

2

4.1 de geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten. 4.5 de leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 4.6 de school varieert de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij nederlandse taal en rekenen en wiskunde, afhankelijk van de onderwijsbehoeften van leerlingen.

Kwaliteitsaspect: Pedagogisch handelen

l

l

1

2

1

8.1 de leerlingen zijn actief betrokken bij de lessen. 8.4 de leerlingen leren verschillende leerstrategieën te gebruiken.


4

2

3

4 l

l

1

7.1 de leraren bepalen systematisch de vorderingen van hun leerlingen. 7.3 de leraren stemmen de instructie af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 7.4 de leraren stemmen de verwerking af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.

Kwaliteitsaspect: Actieve en zelfstandige rol leerlingen

3 l

6.1 de leraren realiseren een productieve werksfeer. 6.3 de leraren geven een duidelijke uitleg.

Kwaliteitsaspect: Afstemming

4

l

5.2 de leraren gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen om.

Kwaliteitsaspect: Didactisch handelen

3

2

3

4 l

l l

1

2

3

4 l

l

8

Kwaliteitsaspect: Sfeer op school

1

2

9.3 de ouders tonen zich betrokken bij de school. 9.5 de leerlingen en het personeel voelen zich veilig op school.

Kwaliteitsaspect: Begeleiding

1

2

12.1 de resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 12.2 de resultaten van de leerlingen voor nederlandse taal en rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 12.4 de sociale vaardigheden van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht.


3

4

l

1

2

11.2 de school analyseert de aard van de zorg die de zorgleerlingen nodig hebben, op basis van de verzamelde gegevens. 11.3 de school voert de zorg planmatig uit.

Kwaliteitsaspect: Opbrengsten

4 l

l

10.1 de school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen.

Kwaliteitsaspect: Zorg

3

3

4

l l

1

2

3

4

5

l

l

l

9

3 BESCHOUWING

In dit hoofdstuk wordt een beschouwing gegeven over de kwaliteit van het onderwijs op de school. De inspectie typeert de school, geeft aan welke ontwikkeling de school doormaakt, legt zo mogelijk verbanden tussen de kernindicatoren en geeft de relatie aan met de uitgangspositie van de school. Context van de school Basisschool "de Koekoek" is een openbare school in de Utrechtse wijk "Vogelenbuurt" en heeft een belangrijke wijkfunctie. De schoolbevolking van "de Koekoek" is de laatste jaren zowel qua grootte als qua samenstelling veranderd. De school is de afgelopen jaren gegroeid van 250 leerlingen in 2000 tot 290 leerlingen dit schooljaar. Tegelijkertijd met de groei is het percentage leerlingen met een allochtone achtergrond afgenomen van ruim twintig procent naar ruim tien procent. Dit is mede het gevolg van het veranderen van de wijk. Een groot deel van de ouders heeft een middelbare of hogere opleiding gevolgd. De school is gehuisvest in een monumentaal pand dat dateert van 1903. In 2004 is de sc hool grondig gerenoveerd. Op de voormalige zolder zijn vijf groepslokalen gerealiseerd. Ook zijn aanpassingen aangebracht zodat het gebouw als forumschool dienst kan doen; welzijnsorganisatie Cumulus maakt nu ook gebruik van het gebouw. Tijdens de renovatie was de school tijdelijk gehuisvest op een andere locatie. In augustus 2005 is de school weer terugverhuist naar het opgeknapte pand. De beide verhuizingen en de verbouwingsactiviteiten hebben veel tijd en energie gekost van het team en de directie. Het team bestaat uit een deel jonge leerkrachten en een deel dat al langer aan de school is verbonden. De huidige directeur is begin 2004 als directeur op deze school gestart. Zij is vanuit haar vorige functie als locatieleider op een andere openbare school in Utrecht, gestart met het leiding geven aan deze school, in een tamelijk hectische periode van verbouwing en verhuizingen zonder veel inhoudelijke overdracht door de vorige directeur. Dit is door haar als een "vliegende start" ervaren. De directeur heeft voor haar gevoel veel tijd moeten steken in het leren kennen van het team en de school. Beschouwing Sinds het inspectiebezoek in 1999 (in het kader van het Integraal schooltoezicht) en het jaarlijks onderzoek juni 2003 is er op onderwijskundig gebied niet veel veranderd voor "de Koekoek". Het team van "de Koekoek" is er in geslaagd het overwegend gunstige kwaliteitsprofiel van 1999 vast te houden en op onderdelen zelfs iets te versterken. De opbrengsten die de school realiseerde lagen boven het niveau en dat resultaat heeft "de Koekoek" kunnen handhaven.


11

In de context is voor de school wel het een en ander gebeurd; het afgelopen jaar is de school twee maal verhuisd en er is een nieuwe schoolleider aangetreden. Hierdoor zijn de plannen voor schoolontwikkeling en vernieuwing deels in de knel gekomen. Onderwerpen als "coöperatief leren" en "onderwijs op verschillende niveaus" zullen pas later verder uitgewerkt worden. De verwachtingen die wederzijds tussen het team en de schoolleider bestaan, hebben zich het afgelopen jaar nader ontwikkeld. Wat het team van de schoolleider verwachtte in de aansturing en wat de schoolleider verwachtte van het team liep aan het begin van haar aantreden uit elkaar. Het afgelopen jaar is daarom door de school besloten extra tijd en energie te steken in het ontwikkelen van een heldere schoolvisie en in de verbetering van de interne en externe communicatie. Bij het uitwerken van de visie van de school staat voor de school voorop "de verschillen tussen de leerlingen" en welke onderwijsorganisatie daar het beste bij past.

Kwaliteitszorg Het bestuur van "de Koekoek", de stichting Primair onderwijs Utrecht (SPOU) werkt aan het opzetten en uitbouwen van een kwaliteitszorgsysteem, dat toepasbaar is op alle aangesloten scholen. Het op het INK model gebaseerd model is vergeleken met het waarderingskader zoals dat door de inspectie wordt gehanteerd. In schooljaar 2005-2006 start de implementatie van het 'startdeel' van het SPOU-kwaliteitszorgmodel op de scholen. Nog uitgewerkt moet worden welke normering de SPOU hanteert en ook met welke instrumenten de scholen de gegevens kunnen genereren. Daarbij is het nadrukkelijk de bedoeling om optimaal gebruik te maken van reeds beschikbare gegevens en instrumenten van de scholen. Binnen de SPOU zijn daarvoor naast de schoolgids en het schoolplan documenten beschikbaar als "Oberonschoolportret", "SAC-schooldiagnose", "standaard leerlingenzorg", "LOA/GOA plannen" en "veiligheidsthermometer". Wat is er van de beleidslijnen van de bovenschoolse directie nu terug te vinden op "de Koekoek"? Vooralsnog volgt de school de ontwikkelingen op enige afstand. Wel zijn er al bouwstenen voor een kwaliteitszorgsysteem die op de school toegepast De energie en tijd van het team en de school is gaan zitten in verbouwing van de school en de daaruit voortvloeiende verhuizingen van de school naar een andere locatie en weer terug naar het verbouwde pand. In die zelfde periode is de huidige directeur gestart als directeur van deze school. In de afgelopen tijd heeft de sc hool gewerkt aan visieontwikkeling en verbetering van de interne en externe communicatie. Ook is een aantal methoden recent vernieuwd en is het leerstofaanbod voor taalonderwijs vernieuwd en verbeterd. De plannen voor schoolontwikkeling op het gebied van coöperatief leren en onderwijzen op meer niveaus zijn nog niet uitgewerkt, mede als gevolg van de verhuizingen


12

"De Koekoek" werkt wel aan zijn eigen schoolverbetering maar doet dit op dit moment nog niet voldoende planmatig en gestructureerd. Het ontbreekt nog aan concrete plannen waarin meetbare doelen zijn geformuleerd en waarin is aangegeven op welke manier en op welke tijdstippen ingezette verbeteracties worden geëvalueerd. Geconcludeerd kan worden dat de school nog geen integraal kwaliteitszorgsysteem heeft, waarmee alle relevante onderdelen van onderwijs, leren en schoolorganisatie op systematische en cyclische wijze worden geïnventariseerd, geëvalueerd en waar nodig verbeterd en geborgd. Leerstofaanbod Het leerstofaanbod op de school is van voldoende niveau. De gebruikte methoden zijn modern en eigentijds te noemen en zijn dekkend voor de kerndoelen. De leerstof wordt voor de meeste leerlingen aangeboden tot eind groep acht. De gebruikte methodes geven voldoende samenhang tussen de verschillende leerjaren. Ook geven ze voldoende mogelijkheden tot differentiatie tussen de leerlingen. Op basis van de eindresultaten wil de school het aanbod voor het spellingsonderwijs versterken en het aanbod voor het voortgezet technisch lezen uitbreiden. Het leerstofaanbod voor de begaafde en leersterke leerlingen behoeft nog een meer systematische aanpak. Het schooleigen doel om in verschillende niveaus de lesstof aan te bieden kan op die manier beter gerealiseerd worden. Ook het leerstofaanbod in de onderbouwgroepen dient nog verder uitgewerkt te worden vanuit de gekozen thema"s, naar beoogde ontwikkelactiviteiten tot de inzet van concrete werkvormen en materialen. De leerstofplanning kan zo, met behoud van de eigen ontwikkelingsvragen en leerbehoeften van jonge kinderen, beter uitgeschreven en beredeneerd worden in leerlijnen en (tussen)doelen. Zo wordt ook de overgang naar de middenbouwgroepen versterkt.

Onderwijsleerproces Kwaliteitskenmerken die betrekking hebben op het pedagogisch-didactisch handelen van het team zijn in voldoende aangetroffen. Het gaat daarbij zowel om de pedagogische relatie met de leerlingen (respectvol omgaan met elkaar), alsook didactische vaardigheden zoals: de goede uitleg van de leerstof en opbouw van de lessen, het actief betrekken van leerlingen bij de les en het leren toepassen van verschillende leerstrategieën. De leraren realiseren een productieve werksfeer, waarin door de meeste leerlingen hard gewerkt wordt aan de lesstof. Wel dient opgemerkt dat de instructie door de leerkrachten nog effectiever zou kunnen. Door leerlingen duidelijk aan te geven wat het doel van de les is en ook na afloop de les kort te evalueren, krijgen de leerling meer inzicht in het didactisch proces en wordt daardoor bewuster gemaakt van hun eigen leren.


13

De leraren stemmen het onderwijs tijdens de verwerkingsfase in voldoende mate af op de geconstateerde niveauverschillen tussen leerlingen. Ze benutten daarbij ook de toetsgegevens die ze verzamelen in het leerlingvolgsysteem. Met name is er voldoende aandacht voor de zwakkere leerlingen. Nog onvoldoende is de afstemming tijdens de instructiefase op de gebleken niveauverschillen tussen leerlingen. De klassikale, homogene instructie kan doorgaans korter en de instructie kan nog beter worden afgestemd op de specifieke behoeften van de niveauverschillen tussen leerlingen. Met name de leersterke leerlingen zouden eerder aan de verwerking van de stof kunnen beginnen. Ook hier kan de school meer recht doen aan haar eigen plannen om meer differentiatie te realiseren op verschillende niveaus.

Zorg en begeleiding De voorwaarden voor adequate zorg en begeleiding van leerlingen, zijn op "de Koekoek" zeker in voldoende mate aangetroffen. De school heeft momenteel drie dagen per weekbeschikbaar voor de interne begeleider (IB) en ongeveer twee dagen per week voor de remedial teacher (RT). Hun taken en verantwoordelijkheden zijn in voldoende mate afgebakend en uitgewerkt. De school hanteert duidelijke criteria voor het vaststellen van uitval en stagnatie en de wijze waarop daarop gereageerd dient te worden met handelingsplannen. De organisatie van de zorg is duidelijk, met onder andere een toetskalender, besprekingen en onderlinge consultaties voor mogelijke zorgleerlingen en waar nodig handelingsplannen voor zorgleerlingen. Die zorgstructuur is voldoende verankerd in de schoolorganisatie. Wat wel opvalt is dat het afgelopen jaar veel tijd is gaan zitten in een aantal specifieke zorgleerlingen. Met name het grote aantal "rugzakleerlingen" waarvoor dit schooljaar een traject is gestart kostte de nodige tijd en energie. De interne begeleider geeft aan dat hij onder andere daardoor minder toe is gekomen aan zijn rol in het begeleiden van het didactisch handelen van de leerkrachten en het stimuleren van het pedagogische klimaat. Dat dat de rol is van de intern begeleider en dat de zorg voor de individuele leerlingen vooral ligt bij de leerkrachten is volgens de interne begeleider een keuze van de school die nog verder diepgang moet krijgen. Een verbeterpunt van de school is het analyseren van de opbrengstgegevens van zowel de tussentijdse toetsen als de eindopbrengsten. Met name voor de eigen schoolontwikkeling kunnen deze gegevens efficiënter gebruikt worden. Opbrengsten Eindopbrengsten Voor het beoordelen van de opbrengsten aan het eind van de basisschool maakt de inspectie gebruik van een landelijk genormeerde toets van de laatste drie schooljaren. Bij "de Koekoek" kan de inspectie voor schooljaren 2003, 2004 en 2005 gebruik maken van de Cito eindtoets basisonderwijs. Op basis van deze resultaten concludeert de inspectie dat de opbrengsten als geheel boven het niveau liggen dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. Uit de Cito eindtoets is verder af te lezen dat de resultaten voor studievaardigheden op het niveau liggen.


14

Tussentijdse opbrengsten Voor het waarderen van de opbrengsten gedurende de schoolperiode maakt de inspectie gebruik van landelijk genormeerde toetsen voor technisch lezen in de groepen drie en vier, voor rekenen en wiskunde in de groepen vier en zes en begrijpend lezen in groep zes. Ook daar liggen de resultaten van "de Koekoek" boven het verwachte niveau. Over de resultaten die de school bereikt op het terrein van sociale vaardigheden spreekt de inspectie geen oordeel uit omdat de school daarover te weinig gegevens heeft. Ook spreekt de inspectie nog geen oordeel uit over "het doorlopen van de school binnen de verwachte periode van acht jaar", omdat de inspectie nog niet beschikt over landelijke normen hiervoor. Wel valt op dat de school met ongeveer anderhalf procent relatief gezien een laag percentage zittenblijvers heeft in de groepen 3 t/m 8. Het percentage leerlingen waarvoor de kleuterperiode wordt verlengd ligt de afgelopen jaren met zo"n acht procent iets onder het landelijk gemiddelde.


15

4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT

Bij dit PKO heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit betrof in ieder geval het voldoen van de geplande onderwijstijd aan de wettelijke voorschriften en het kunnen beschikken over een door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan. Op basis van dit PKO heeft de inspectie de volgende aanwijzing met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. Met de directie is afgesproken dat in de eerstvolgende schoolgids de passage over de klachtenregeling en de passage over de ouderbijdrage conform de regelgeving zal worden aangepast.

Uw school wordt in de reguliere planning opgenomen. Dat houdt in dat het volgende periodiek kwaliteitsonderzoek zal plaatsvinden in 2009. In dat onderzoek zullen de school-zelfevaluaties zoveel mogelijk betrokken worden. In de tussenliggende jaren zal de inspectie de schoolontwikkelingen met behulp van jaarlijkse onderzoeken volgen.


17

RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK OBS "DE KOEKOEK"

Recommend Documents