RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK BUITENLAND DAGSCHOOL PO Nederlandse School Nairobi
Plaats BRIN nummer Onderzoeksnummer Datum onderzoek Datum vaststelling
: : : : :
Nairobi 28FN|C1 274285 5 maart 2014 5 juni 2014
Pagina 2 van 17
INHOUDSOPGAVE 1
INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2
KWALITEITSPROFIEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
3
BESCHOUWING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
4
VERVOLG VAN HET TOEZICHT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Pagina 3 van 17
Pagina 4 van 17
1
INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs bezocht basisschool Netherlands School Society (NSS) te Nairobi, Kenya in het kader van een kwaliteitsonderzoek. Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de indicatoren van kwaliteitsaspecten op grond van het door de inspectie gehanteerde Toezichtkader PO/VO 2011. Bij dit kwaliteitsonderzoek doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om indicatoren die betrekking hebben op de kwaliteitszorg, het aanbod, de onderwijstijd, het pedagogisch handelen van leraren, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, het schoolklimaat, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen. Op grond van het kwaliteitsprofiel van de school dat naar aanleiding van een vorig inspectiebezoek is opgemaakt, op basis van risicofactoren die bij de inspectie bekend zijn of afspraken die met de school zijn gemaakt, of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd kan de inspectie besluiten om niet alle indicatoren bij het onderzoek te betrekken. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest. Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit deze zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Doorgaans is dit alleen bij onafhankelijk onderzoek door derden het geval. Uw school heeft de schoolgids en het schoolplan opgestuurd en daarnaast inzage gegeven in de ouderenquête die via internet is afgenomen. De inspectie heeft de informatie uit deze documenten bij de oordeelsvorming betrokken. De opzet van het onderzoek Het kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten: • Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn; • Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd; • Schoolbezoek, waarbij in alle groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen.
Pagina 5 van 17
•
Gesprekken met de directie en met de zorgcoördinator over de kwaliteit van de indicatoren; • Gesprekken met het bestuur, leerlingen, leraren en ouders. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met de directie en een afvaardiging van het bestuur. De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 geeft de inspectie een beschouwing over de geconstateerde kwaliteit in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school, waaronder de maatregelen die het bestuur heeft genomen om de bezuinigingen op te vangen. Indien van toepassing worden in deze beschouwing ook de toegevoegde indicatoren betrokken. In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet.
Pagina 6 van 17
2
KWALITEITSPROFIEL Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan indicatoren die betrekking hebben op belangrijke kenmerken van goed onderwijs. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft. Opbrengsten 1.1*
1.2*
1
2
3
4
De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.
•
De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.
Leerstofaanbod
•
1
2
3
2.1*
Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen.
•
2.2*
De leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8.
•
2.3
De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan.
•
Tijd
5
1
2
3
3.1
De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd.
3.3
De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt.
•
3.4
Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen blijft beperkt.
•
4
4
•
Pagina 7 van 17
Schoolklimaat
1
2
3
4.1
De ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt.
4.2
De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school.
•
4.3
Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school.
•
4.7
Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan.
Didactisch handelen
4
•
•
1
2
3
4
•
5.1*
De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof.
5.2*
De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer.
•
5.3*
De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten.
•
Afstemming 6.1
De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
6.2
De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
6.3
De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
Begeleiding
1
2
3
4
• • •
1
2
3
4
7.1*
De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen.
•
7.2
De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen.
•
Zorg
1
2
3
4
8.1
De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben.
•
8.2
Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen.
•
8.3*
De school voert de zorg planmatig uit.
•
8.4
De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg.
•
Kwaliteitszorg 9.2
De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen.
9.3
De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces.
1
2
3
4
• •
Pagina 8 van 17
Kwaliteitszorg 9.4
1
2
3
•
De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten.
Wet- en regelgeving
4
Ja Nee
N1B
In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen
•
N2B
In het schoolplan is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen
•
N4A
Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima
•
Pagina 9 van 17
Pagina 10 van 17
3
BESCHOUWING Dit hoofdstuk beschrijft het oordeel van de inspectie over de kwaliteit van het primair onderwijs op de NSS te Nairobi en geeft een toelichting op het kwaliteitsprofiel. Daarbij legt de inspectie zo mogelijk verbanden tussen de verschillende onderzochte indicatoren onderling en - voor zover relevant tussen de indicatoren en de schoolcontext, de specifieke doelstellingen van de school en eerdere inspectieonderzoeken. Voor een goed begrip wordt eerst de uitgangssituatie beschreven.
Uitgangssituatie De NSS telt tijdens het inspectiebezoek 52 leerlingen in de basisschoolleeftijd. Daarnaast bezoeken 24 leerlingen de peuterspeelzaal. De school ligt in een buitenwijk van Nairobi, op een zeer ruime locatie. De NSS heeft een deel van het terrein in onderhuur bij de Zweedse school, die vooral een kostschool voor middelbare scholieren is. De NSS heeft een eigen gebouw met daaromheen veel ruimte, met goede speelmogelijkheden voor kinderen. De bibliotheek wordt met de Zweden gedeeld. Een deel van de ouders krijgt een vergoeding voor de kosten van het onderwijs omdat zij werkzaam zijn in het internationaal bedrijfsleven, of voor Nederlandse overheidsdiensten/instellingen voor ontwikkelingssamenwerking. Deze ouders betalen een hogere bijdrage. De overige ouders betalen een lagere ouderbijdrage omdat zij zelf de kosten van het onderwijs moeten dragen. Een bijzondere categorie vormen de leerlingen van ouders die een kind willen adopteren. Dat is een onzeker proces dat geruime tijd in beslag kan nemen. De leerlingen en hun ouders (en vaak ook reeds eerder geadopteerde broertjes en zusjes) volgen in de genoemde periode onderwijs op de NSS. Ook deze groep ouders draagt zelf de kosten voor het onderwijs. Zoals veel Nederlandse scholen in het buitenland komen er regelmatig wisselingen voor in zowel het bestuur, de directie als het team. Het lerarenteam is op de NSS een relatief stabiele factor, veel leraren zijn drie jaar of meer aan de school verbonden. Aan het eind van dit schooljaar gaan echter twee leraren weg, waaronder de intern begeleider. De huidige directeur is sinds augustus 2013 aan de school verbonden. Het bestuur is in de afgelopen vier jaar geheel van samenstelling gewisseld. Ongeveer de helft van de leerlingen beheerst het Nederlands goed. De NSS werkt met drie combinatiegroepen, de groepen 1 en 2, 3 en 4 en 5 t/m 7. Groepen worden waar mogelijk zoveel mogelijk gesplitst, dit geldt vooral voor de groepen 3 en 4. De directeur staat deels ook voor de klas in deze laatste groep. Andere mogelijkheden om te splitsen doen zich voor bij de gymlessen en
Pagina 11 van 17
bij de lessen Engels. Deze laatste lessen worden groepsgewijs vanaf groep 1 door een native speaker gegeven. De school leidt sinds dit jaar op voor examens Cambridge Engels, en is daarvoor erkend als exameninstelling. Al met al is er een vrij stabiele uitgangssituatie. Door de terroristische aanval in september 2013 op een winkelcentrum van Nairobi en een mislukte aanslag op de luchthaven in januari 2014 is de veiligheidsbeleving echter drastisch gewijzigd. De school heeft met ondersteuning van de Nederlandse Ambassade en in samenspraak met de Zweedse school de eigen veiligheidssituatie opnieuw onder de loep genomen.
Aanpak en gevolgen bezuinigingen Het bestuur heeft ervoor gekozen om dit schooljaar in te teren op de reserves en nog niet de ouderbijdrage te verhogen. Het subsidiebedrag betreft ruwweg tussen de 5 en 10 procent van de ouderbijdrage. Dit is bij 52 leerlingen wel een substantieel bedrag, maar op het totaal aan inkomsten toch van enigszins beperkte invloed. Nu vlak voor het inspectiebezoek bekend werd gemaakt dat er tijdelijk toch weer subsidie voor het Nederlands onderwijs in het buitenland beschikbaar komt, is er in de nabije toekomst minder aanleiding om de ouderbijdrage substantieel te verhogen.
Algemeen beeld De NSS heeft zich sinds het vorige inspectiebezoek verder ontwikkeld. De inspectie beoordeelt de kwaliteit van de school als voldoende tot goed. De NSS kan beschreven worden als een zorgzame, kleinschalige school, waar veel aandacht is voor de leerlingen. De pedagogische benadering is een sterk punt van de school, evenals de kwaliteit van het didactisch handelen. In de groepen heerst een prettig en taakgericht leerklimaat, met een goede betrokkenheid van de leerlingen. Leerlingen krijgen op gedifferentieerde wijze les, waarbij indien nodig door de leraren extra zorg wordt verleend. De afgelopen jaren is met name het leesonderwijs verbeterd. De aansturing vanuit directie en bestuur is efficiënt en doelgericht. De inspectie heeft vertrouwen in de verdere schoolontwikkeling en past bij de NSS basistoezicht toe. Dat betekent dat de school in principe over vier jaar weer wordt bezocht.
Pagina 12 van 17
Toelichting Opbrengsten De inspectie kan de leerresultaten aan het einde van de schoolperiode niet beoordelen, omdat in de afgelopen vier jaar slechts twee leerlingen groep 8 doorliepen. Wat opvalt is dat het proces van keuze van vervolgonderwijs bij beide leerlingen zeer zorgvuldig is gelopen. De tussentijdse opbrengsten zijn voldoende. De resultaten bij technisch lezen zijn ten opzichte van vier jaar geleden aanzienlijk verbeterd. Vrijwel alle leerlingen lezen op of boven het te verwachten niveau. De resultaten voor begrijpend lezen zijn voldoende, maar geven een enigszins wisselend beeld. De rekenresultaten blijven dit jaar schoolbreed achter. Dit terwijl het algemene gevoelen is dat de rekenvaardigheid van leerlingen in termen vanuit het hoofdrekenen aanzienlijk is toegenomen. Het is nodig dat de school dit gegeven nader analyseert. Mogelijk spelen verschillen in taalgebruik binnen de methode en bij de landelijk genormeerde toetsen een rol. Bij de beoogde integratie van de rekenmethode met de thema’s van het IPC (International Primary Curriculum) kan deze analyse worden gebruikt. Onderwijspraktijk Zoals gezegd zijn het pedagogisch en didactisch handelen sterke punten van de school. Het leerstofaanbod voldoet aan de kerndoelen. In de ochtenden vindt het onderwijs in de basisvaardigheden plaats, waaronder ook Engels. In de middagen verzorgt de school voor de zaakvakken en creatieve vakken het IPC, dat leerlingen bij hun eigen leerdoelen betrekt. Dit is terug te zien in de inrichting van de lokalen. Niet alleen tijdens de IPC-lessen, maar ook in de ochtenden ligt er veel nadruk op zelfstandig en zelfverantwoordelijk leren en proberen leraren zoveel als mogelijk aan de individuele onderwijsbehoeften van leerlingen tegemoet te komen. Sinds kort gebeurt dit naast de al langer bestaande individuele handelingsplannen ook met behulp van groepsplannen, waar de leraren nu ervaring mee opdoen. Het is daarbij een evenwicht zoeken wat het meest handig en functioneel is. In het algemeen neemt de inspectie veel differentiatie waar, vooral in het leerstofaanbod en in de verwerking van de leerstof. In de bovenbouw werken leerlingen met weektaken. De school benut de kleinschaligheid optimaal. Zowel ouders als leerlingen bevestigen het zorgzame karakter van de school. Leerlingen geven aan dat echt rekening met hun wordt gehouden. Een meer structurele overlegvorm zoals bijvoorbeeld een leerlingenraad zou hier goed bij passen, zeker nu de veiligheidsbeleving een issue is geworden. Leerlingen en leraren voelen zich overigens veilig binnen de school, mede dankzij het gerichte veiligheidsbeleid.
Pagina 13 van 17
De school programmeert voldoende onderwijstijd en organiseert ook naschoolse activiteiten. Er is geen sprake van lesuitval. Wel valt het op dat er relatief veel wordt verzuimd, ondanks dat de school beleid voert om het verzuim tegen te gaan. Het is goed om ouders regelmatig te wijzen op de wenselijkheid van een goede deelname aan het onderwijs. Zoals gezegd is ook de leerlingenzorg van goede kwaliteit. De school heeft een uitgebreid arsenaal aan middelen, zowel methodegebonden als landelijk genormeerde toetsen, om de leervorderingen en het gedrag van leerlingen in kaart te brengen. In de leerlingenbesprekingen overleggen leraren met de intern begeleider en ook onderling over de gewenste aanpak. Indien nodig worden door de leraren handelingsplannen gemaakt, waar ouders goed bij worden betrokken. De intern begeleider ondersteunt en monitort het hele zorgproces. De handelingsplannen worden stelselmatig geëvalueerd en indien nodig bijgesteld. Ouders zijn tevreden over de kwaliteit van het onderwijs en de wijze van communicatie. Ook bij hen neemt de inspectie waar dat door de veranderde veiligheidssituatie er wat meer behoefte is aan informatieuitwisseling. De NSS is een vereniging waarbij twee maal per jaar met alle ouders wordt vergaderd. Dit voorziet al erg in deze behoefte, maar meer informele momenten zijn wellicht ook denkbaar. Kwaliteitszorg Vanuit bestuur en directie wordt goed gestuurd op behoud en verdere verbetering van de kwaliteit van de school. De school kent de onderwijsbehoeften van haar eigen leerlingen en de gevolgen hiervan voor de inrichting van het onderwijs goed. Leerresultaten worden na iedere halfjaarlijkse afname geanalyseerd en met het bestuur besproken op eventueel te nemen maatregelen. Dit schooljaar is een oudertevredenheidsenquête afgenomen, waaruit grote tevredenheid blijkt met de kwaliteit van het onderwijs en het functioneren van de school als geheel. Met de komst van de huidige directeur is het bestuur overgestapt van het model van een uitvoerend bestuur naar een toezichthoudend bestuur. Taken en verantwoordelijkheden zijn duidelijk belegd. Binnen het bestuur heeft ieder bestuurslid zijn of haar specifieke aandachtsgebied, vanuit de eigen expertise. Het bestuur vergadert 10 x per jaar met een vaste agenda en op basis van een jaarkalender. De school werkt op basis van analyses van de onderwijskundige kwaliteit stelselmatig aan verbeteringen, onder andere op het gebied van de verdere invoering van het IPC bij de wereldoriënterende vakken. Bij wisselingen van leraren vraagt dit vaak weer extra aandacht. Ook in het onderwijs in de basisvaardigheden vinden vernieuwingen plaats. Dit jaar is een start gemaakt
Pagina 14 van 17
met een nieuwe rekenmethode, eerder werd een methode voor voortgezet technisch lezen geïntroduceerd nadat was gebleken dat de resultaten op technisch lezen verbetering behoefden. Ook in de uitvoering van de leerlingenzorg zijn stappen gemaakt, door leraren meer verantwoordelijk te maken voor het opstellen en uitvoeren van handelingsplannen. Het team werkt hecht samen aan deze en andere verbeteringen, er is sprake van een open en professionele cultuur.
Pagina 15 van 17
Pagina 16 van 17
4
VERVOLG VAN HET TOEZICHT Bij dit kwaliteitsonderzoek heeft de inspectie ook de naleving van een aantal wettelijke voorschriften over de door het bestuur vastgestelde schoolgids en het schoolplan onderzocht, zoals die voor scholen in Nederland gelden. Op basis hiervan concludeert de inspectie dat de school aan deze wettelijke bepalingen voldoet. De bevindingen van dit kwaliteitsonderzoek leiden tot het volgende arrangement voor het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement): De aangetroffen kwaliteit van het onderwijs op de school vraagt geen aanpassing van de reguliere onderzoeksplanning van de inspectie. In beginsel volgt over vier jaar opnieuw een kwaliteitsonderzoek. In de tussenliggende periode kan de school in de steekproef vallen van de jaarlijkse bevraging van de eindopbrengsten.
Pagina 17 van 17
