Rampbestrijdingsplan J.N. Schuurmans
Veiligheidsregio Fryslân
Vaststelling Op grond van het besluit Veiligheidsregio’s artikel 6.2.1, stelt het bestuur van de Veiligheidsregio Fryslân een rampbestrijdingsplan vast voor brand in een van de bouwwerken bestemt voor opslag van vuurwerk op het terrein van Schuurmans of een brand in een truck geladen met vuurwerk op het terrein van Schuurmans. Dit rampbestrijdingsplan richt zich op de voorzienbare calamiteiten die kunnen plaatsvinden op het terrein van Eerste Nederlandse kunstvuurwerkfabriek J.N. Schuurmans, gevestigd aan de Harlingertrekweg 85, 8914 AV Leeuwarden. Dit rampbestrijdingsplan biedt de functionarissen in de hoofdstructuur van de rampbestrijding inzicht in de maatregelen en voorzieningen die zijn getroffen voor de alarmering, opschaling en bestrijding van een brand op het terrein van Schuurmans. Het plan beschrijft de wijze waarop de hulpverleningsdiensten en de gemeente Leeuwarden een ernstige gebeurtenis bestrijden op het bedrijf. Dit rampbestrijdingsplan is op vastgesteld en treedt vanaf die datum in werking.
Bestuur Veiligheidsregio Fryslân, Voorzitter
Secretaris
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 2 van 43
Inhoudsopgave Vaststelling ............................................................................................................................................ 2 Inhoudsopgave...................................................................................................................................... 3 1. Inleiding .......................................................................................................................................... 4 1.1 Reikwijdte............................................................................................................................... 4 Deel A: Operationeel - COPI ............................................................................................................ 5 2. Operationele informatie voor het COPI ..................................................................................... 6 2.1 Operationele uitgangspunten.............................................................................................. 6 2.2 Opdracht aan het COPI ....................................................................................................... 7 2.3 Opdracht aan Schuurmans ................................................................................................. 7 2.4 Scenario’s en scenarioselectie ........................................................................................... 7 2.5 Opbouw scenario’s ............................................................................................................... 8 Processchema scenariokeuze Schuurmans (bewaarplaats)....................................................... 10 2.6 Uitwerking scenario’s ......................................................................................................... 11 3. Tactische informatie van het ROT............................................................................................ 15 3.1 Informatie Schuurmans...................................................................................................... 15 3.2 De omgeving van Schuurmans ........................................................................................ 15 3.3 Opdracht aan het ROT....................................................................................................... 16 3.4 Tactische uitgangspunten ................................................................................................. 16 3.5 Scenario’s na de chaotische fase .................................................................................... 16 4. Leiding en coördinatie................................................................................................................ 17 5. Rampbestrijdingsprocessen...................................................................................................... 19 Deel C Strategisch / bestuurlijk deel ........................................................................................... 22 6. Bestuurlijke informatie voor het beleidsteam.......................................................................... 23 6.1 Schuurmans................................................................................................................................. 23 6.2 Taken voor het beleidsteam...................................................................................................... 23 6.3 Verantwoordelijkheden en bevoegdheden BT ....................................................................... 23 6.4 Communicatie.............................................................................................................................. 24 Bijlagen deel A + B + C...................................................................................................................... 25 Bijlage 1: Plattegrond Schuurmans ................................................................................................. 26 Plattegrond van de omgeving ........................................................................................................... 28 Bijlage 2 Afkortingenlijst..................................................................................................................... 29 Bijlage 3 Begrippenlijst....................................................................................................................... 30 Deel D: Beheer en beleid ................................................................................................................ 32 7. Beheer en beleid ........................................................................................................................ 33 7.1 Uitgangspunten beheer en beleid ............................................................................................ 33 7.2 Beheer rampbestrijdingsplan ................................................................................................... 34 7.3 Ontwikkeling planvorming en procedures ................................................................................ 34 7.4 Implementeren en Oefenen....................................................................................................... 35 Bijlagen ............................................................................................................................................... 39 Bijlage A: Vaststellingsprocedure..................................................................................................... 40 A.1 Openbaarheidstelling............................................................................................................. 40 A.2 Vaststellingsprocedure .......................................................................................................... 40 A.3 Informatievoorziening ............................................................................................................ 40 Bijlage B Lijst met gebruikte documenten....................................................................................... 41 Bijlage C Verzendlijst ......................................................................................................................... 42 Bijlage D Revisielijst........................................................................................................................... 43 Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 3 van 43
1. Inleiding Op grond van de aard en hoeveelheid aanwezige stoffen bij het bedrijf J.N. Schuurmans, dient Veiligheidsregio Fryslân op grond van de Wet veiligheidsregio’s een rampbestrijdingsplan op te stellen en dit periodiek te actualiseren. Dit plan vervangt het op 9 mei 2006 vastgestelde Rampbestrijdingsplan J.N. Schuurmans. Dit geheel herziene en actuele rampbestrijdingsplan sluit volledig aan op de begrippen en eisen in de vernieuwde wetgeving. Tevens zijn nieuwe ontwikkelingen op het terrein van Schuurmans en in de directe omgeving meegenomen. Dit rampbestrijdingsplan heeft tot doel snelle en doelmatige hulpverlening en crisisbeheersing bij grootschalige incidenten op Schuurmans te ondersteunen. Het is daartoe opgebouwd vanuit de operationele inzet. Naast de maatregelen en voorzieningen die zijn getroffen voor de alarmering, opschaling en bestrijding van een vuurwerkbrand, beschrijft het plan de gecoördineerde inzet, de informatievoorziening en geneeskundige hulpverlening op hoofdlijnen. Het plan is als volgt gestructureerd: A. Een operationeel deel gericht op de incidentlocatie voor leden van het COPI; B. Een tactisch deel dat zich richt op de omgeving, effecten en scenario’s voor het ROT; C. Een strategisch-bestuurlijk deel dat is afgestemd op de leden van het beleidsteam; D. Beheer en beleid; dit deel bevat de beheersmatige aspecten en beschrijft het oefenen. Deel A, B en C zijn de operationele delen die bij een incident van belang zijn, aansluitend hierop zijn de bijlagen toegevoegd die behoren bij deze delen. Deel D heeft geen operationele betekenis en wordt in de versie voor gebruik in operationele omstandigheden weggelaten. Het bevat tevens de bijlagen die van belang zijn voor het beheer en beleid.
1.1 Reikwijdte Het rampbestrijdingsplan richt zich op het terrein van Schuurmans en de hierbinnen voorzienbare scenario’s, waarbij een gecoördineerde inzet van de hulpdiensten noodzakelijk is. Effecten die buiten het terrein kunnen optreden als gevolg van een scenario bij Schuurmans maken deel uit van de beschreven scenario’s.
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 4 van 43
Deel A: Operationeel - COPI
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 5 van 43
2. Operationele informatie voor het COPI Het operationele deel van het rampbestrijdingsplan richt zich op de leden van het COPI. Het beschrijft de scenario’s met bijbehorende alarmering, opschaling en taak. Het geeft inzicht in de ontwikkeling van scenario’s, benoemt praktische aandachtspunten en laat zien met welke omvang van hulpvraag en inzet er per scenario gerekend moet worden. Dit deel dient als leidraad voor de verschillende hulpverleningsdiensten tijdens een incident. Het operationele deel richt zich vooral op de inzet van de hulpdiensten tijdens de eerste paar uur van een calamiteit. Het operationele deel voorziet de hulpverleningsdiensten van informatie die nodig is gedurende deze periode en die gebruikt kan worden voor de processen die uitgevoerd moeten worden na deze periode.
2.1 Operationele uitgangspunten Bij het bestrijden van een incident dat valt binnen de reikwijdte van het plan, gelden de volgende operationele uitgangspunten: Het rampbestrijdingsplan is in hoofdzaak gericht op de eerste uren (maximaal 24) van een incident. Nadat de zogenoemde chaotische fase van een incident voorbij is, moet er gebruik gemaakt kunnen worden van de voorbereide crisisbeheersingsprocessen. Het rampbestrijdingsplan is een stuk gereedschap dat zorgt voor de nodige ondersteuning gedurende de chaotische fase. Bij het bestrijden van de calamiteit staat de veiligheid van de hulpverleners op de eerste plaats. Bij incidenten met gevaarlijke stoffen geldt als uitgangspunt dat de GHOR en politie niet zijn uitgerust met beschermende middelen. De inzet van GHOR en politie in het effectgebied is gebaseerd op dit gegeven en vindt pas plaats na overleg met de leidinggevende van de brandweer. Bij incidenten met gevaarlijke stoffen geldt dat ook de overige partners (gemeente, provincie, waterschappen) en de mensen van Schuurmans niet zijn uitgerust met adembescherming. De inzet van deze partners zal nagenoeg niet plaatsvinden op de plaats van het incident. Voor de brandweer geldt als uitgangspunt dat het redden van eventuele slachtoffers prioriteit heeft. Tijdens calamiteiten zal gebruik gemaakt worden van de standaard verbindingen, waarbij gebruik gemaakt wordt van het C2000-netwerk.
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 6 van 43
2.2 Opdracht aan het COPI Het COPI heeft tot taak om op de plaats van het ongeval of de calamiteit sturing te geven aan een effectieve en veilige inzet van alle bij de bestrijding in het brongebied betrokken eenheden. Het brongebied omvat de plaats van het incident en de directe omgeving. Dit is ten minste het terrein van Schuurmans en het gebied waarbinnen de hulpdiensten invulling geven aan onderstaande taken en processen. Het is aan de leider COPI om samen met het ROT vast te stellen waar de praktisch toepasbare grens ligt. Het uitgangspunt is dat het terrein van Schuurmans het brongebied is. De sturing van de onder verantwoordelijkheid van het COPI optredende eenheden richt zich op: 1. Het redden en stabiliseren van eventuele slachtoffers; 2. Het blussen van brand en het voorkomen van brandoverslag; 3. Het voorkomen of zoveel mogelijk beperken van het vrijkomen en verspreiden van gevaarlijke stoffen; 4. Het veilig stellen van sporen; 5. Het informeren van de operationeel leider en (doen) informeren van de verantwoordelijk bestuurder(s). Op pagina 17 in hoofdstuk 5 is een overzichtslijst van de rampbestrijdingsprocessen per hulpverleningsdienst opgenomen.
2.3 Opdracht aan Schuurmans Bij een ongeval of incident draagt Schuurmans zorg voor alarmering van de hulpdiensten en het beschikbaar hebben van: • Een lid van de BHV die als gids fungeert voor de eerste voertuigen van de hulpverleningsdiensten. Deze functionaris is als zodanig herkenbaar voor de overige hulpdiensten; • Actuele gegevens over het aantal aanwezige personen op het bedrijfsterrein, te verdelen in eigen personeel, personeel van derden en bezoekers; • Actuele grafische informatie over de locatie en de opgeslagen soorten vuurwerk; • Een leidinggevende die deel uit kan maken van het COPI. Bij brand zal de melding via de aanwezige brandbeveiligingsinstallatie bij de gemeenschappelijke meldkamer binnenkomen.
2.4 Scenario’s en scenarioselectie Binnen de inrichting van Schuurmans vindt grootschalige opslag van consumentenvuurwerk plaats. Het ontstaan van een intensieve brand waar vuurwerk bij betrokken is, vormt het belangrijkste risico. Dit vormt de basis voor de mogelijke scenario’s: • •
Brand in een bewaarplaats (opslagloods); dit is een afgesloten ruimte met maximaal 50.000 kg vuurwerk voorzien van een sprinklerinstallatie en voorzieningen voor drukontlasting. Brand op de laad- en losplaats; hier kan maximaal 60.000 kg verpakt vuurwerk aanwezig zijn; de laad- en losplaats is overkapt, maar niet besloten en voorzien van een sprinklerinstallatie.
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 7 van 43
•
•
Brand in een bufferbewaarplaats; dit is een afgesloten ruimte waarin vuurwerk uit de transportverpakking wordt genomen voor het samenstellen van pakketten. Hier is maximaal 5.000 kg vuurwerk aanwezig; de bufferbewaarplaats beschikt over een sprinklerinstallatie en voorzieningen voor drukontlasting. Brand in een truck op het terrein.
Grootschalige explosies, waarbij een grote hoeveelheid vuurwerk ineens ontploft (Enschede 2000), zijn met het bij Schuurmans aanwezige consumentenvuurwerk feitelijk uitgesloten. De eerste twee scenario’s zullen bij normaal functioneren van de aanwezige sprinklervoorzieningen beperkt van omvang zijn. Het betreft verpakt consumentenvuurwerk, waardoor de effecten in de meeste gevallen beperkt blijven tot hitte en irriterende rook. Bij brand in de bufferbewaarplaats is het risico op het wegschieten van stukken vuurwerk die uit de transportverpakking zijn genomen groter. De constructieve voorzieningen, waaronder een zelfsluitende deur verkleinen de kans op effecten buiten de ruimte aanzienlijk. Qua risico’s is dit scenario een kleinschalige variant van de bewaarplaats. Het truckbrand scenario is niet specifiek voor de inrichting. Het kan leiden tot een hevige brand die de brandweer moet bestrijden. Gegeven de voorzieningen in en constructie van de bewaarplaatsen zijn domino-effecten (overslag naar de bewaarplaats) redelijkerwijs uitgesloten. Uitgewerkt zijn twee scenario’s: 1. Een ontwikkelde brand waar een grote hoeveelheid vuurwerk bij betrokken is; 2. Het in brand staan van een truck die (deels) geladen is met vuurwerk. Meldingen van brand in de gesprinklerde delen van het bedrijf zijn geen aanleiding tot activeren van het rampbestrijdingsplan en de hier beschreven scenario’s. Pas bij het niet functioneren van de sprinklerinstallatie is een ontwikkelde brand zoals hier beschreven realistisch. De samenstelling van vuurwerk brengt met zich mee dat de rook bij een brand specifieke toxische stoffen bevat. Dit zijn onder andere zwaveloxiden, stikstofoxiden en metaaloxiden waaronder, lood, strontium en koper. De onvolledige verbranding leidt tot potentieel hoge concentraties koolmonoxide. Bij incidenten met vuurwerk is de informatiebehoefte en de media-aandacht groot. Naast een effectieve incidentbestrijding, vormt het organiseren van de informatie naar de omgeving, media en binnen de betrokken diensten een cruciaal proces.
2.5 Opbouw scenario’s Beide scenario’s zijn opgebouwd uit de volgende elementen: • Typering van de situatie, Wat is er aan de hand? • Een eerste alarmering met bijbehorend GRIP niveau; • Een schets van de activiteiten gedurende de eerste fase van het scenario inclusief tijdspad;
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 8 van 43
• • • •
De in deze fase te alarmeren of informeren eenheden. De benoemde inzet is steeds de totale operationele monodisciplinaire inzet; De specifiek via de GRIP regeling te informeren of alarmeren vertegenwoordigers (belast met multidisciplinaire processen) zijn niet apart benoemd; Een opschalingssituatie, waarin het bijbehorend GRIP niveau, de dan te verrichten activiteiten en te alarmeren eenheden zijn benoemd; De per discipline te verrichten taken.
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 9 van 43
Processchema scenariokeuze Schuurmans (bewaarplaats) Automatische melding
Brand? Nee
Ja
Controle op locatie; reset installatie
Sprinkler in werking?
Controle op werking sprinkler
Einde inzet
Effectief Nee
Ja
Offensieve ondersteunende inzet
Monitoren blussing Nacontrole
Effectief
Nee Defensieve strategie GRIP 2; Rampbestrijdingsplan actief
Einde inzet Ja Continueren inzet gericht op blussen
Bij brand in een truck op het terrein zal de inzet van de brandweer bij aanvang offensief zijn. Afhankelijk van de veiligheid en effectiviteit kan ook hier tot een defensieve strategie worden besloten (zie scenario 2).
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 10 van 43
2.6 Uitwerking scenario’s
Scenario 1: Brand in een bewaarplaats bij Schuurmans Er is brand ontstaan in één van de bewaarplaatsen bij Schuurmans. De bluspoging is niet succesvol waardoor escalatie dreigt en een defensieve inzetstrategie noodzakelijk blijkt. 1.A Start: Bevestigde brandmelding in bewaarplaats
Grip 0
Tijd (indicatief)
Wat gebeurt er
Actie
t=0
Er ontstaat brand
automatische melding
OMS
Offensieve inzet blijkt niet succesvol; noodzaak tot wijzigen strategie Inzet hulpverlening en crisismanagement
Activeren rampbestrijdingsplan GRIP 2
OVD-B
Organisatie
Inzet
Aandachtspunten
Schuurmans
BHV
ondersteuning met specifieke kennis producten en voorzieningen; Vergund: 1.4 S en 1.4 G
BRW
2 TS; HW; OVD-B
Maak inschatting tav opschaling. Grip 1? Rookontwikkeling: mogelijk effectgebied overweeg inzet meetploegen bluswater verontreinigd; voorkomen verspreiding
GHOR
1 ambulance
Politie
1 eenheid
Gemeente
Informeren burgemeester
t = 20 - 30
Door
1.B Opschalen: Defensieve inzet Tijd na opschalen Wat gebeurt er? (indicatief) t=2
t=20-30
Alarmeren Grip 2 Alarmeren eenheden bijstand Voorbereiden / ombouwen inzet naar defensieve strategie Bijstand ter plaatse
t= 30
Meetploegen ter plaatse
t = 30
COPI bijeen onbemande blussing (voorkomen uitbreiding) ingezet
t = 60
2e COPI 1e meetresultaten beschikbaar Voorkomen opwarmen omliggende bewaarplaatsen
t = 90
COPI Voorkomen opwarmen omliggende bewaarplaatsen
t = 120 -180
Monitoren ontwikkeling; Bluspoging restant bewaarplaats? Voorkomen opwarmen omliggende bewaarplaatsen
t=5-15
Grip 2 Taken
Door Meldkamer
Voorkomen uitbreiding Beperken emissie Voorkomen uitbreiding Beperken emissie Afzetten / afschermen Verkeer regelen Meten rookgassen
Brandweer
Beoordelen situatie en besluit en advies tav: - ontwikkeling en opschaling - grens bron en effectgebied - GRIP niveau Beoordelen situatie en besluit en advies tav: - ontwikkeling en opschaling - tijdsverloop defensieve strategie - logistiek en verzorging Beoordelen effectiviteit en veiligheid inzet - advies tav ontruimen omgeving - oog voor verspreiding bluswater Veilig optreden Voorkomen escalatie
Leider COPI
Brandweer Brandweer Politie Politie Brandweer
Leider COPI
Leider COPI aan ROT
Leider COPI
Inzet hulpverlening en crisismanagement Organisatie
Inzet
Aandachtspunten
BRW
Peloton brandbestrijding (4 TS; OVD-B); HW; WTS 1000; 2 meetploegen; AGS; LMPO
Meten; adviseren tav maatregelen effectgebied bluswater verontreinigd; voorkomen verspreiding informeren waterschap; duur van de brand
GHOR
1 ambulance; OVD-G; GAGS
Prognose effecten; kwetsbare groepen / blootstellingsduur
Politie Gemeente
4 eenheden; COPI voorlichter; OVD-P burgemeester; communicatie; team bevolkingszorg;OVD-BZ
Afzetten en afschermen buiten de zichtbare rook Beeldvorming brand in vuurwerkopslag
ROT
volledig actief (OL; sectiehoofden) LMPO
Bepalen effectgebied; advies voorlichting; prognose scenario's: langdurige rookbelasting --> ontruiming?; escalatie brand --> veilig optreden en omgevingsrisico's; toets op samenstelling en gedrag vuurwerk bij langdurige opwarming? Gebruik WAS-palen?
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 12 van 43
Tijd (indicatief)
Wat gebeurt er
t=0
Meldkamer ontvangt brandmelding
Taken
Door Schuurmans
t = 30
Oordeel: Brand niet onder controle; defensief optreden Activeren rampbestrijdingsplan noodzakelijk GRIP 2 Inzet hulpverlening en crisismanagement
OVD-B
Organisatie
Inzet
Aandachtspunten
Schuurmans
BHV
ondersteuning met specifieke kennis producten en voorzieningen; Vergund: 1.4 S en 1.4 G
BRW
2 TS; HW; OVD-B
Gevaar voor verspreiding brand /wegschieten vuurwerk Maak inschatting tav opschaling. Grip 1? Bluswater verontreinigd; voorkomen verspreiding wegnemen brandstof mogelijk? Als veilig: inzet op uiteentrekken vuurwerk (effectievere bestrijding)
GHOR
1 ambulance
Politie
1 eenheid
Gemeente
Informeren: burgemeester
2.B Opschalen: Defensieve inzet
Grip 2
Wat gebeurt er?
Taken
Door
t=5-15
Alarmeren Grip 2 Alarmeren Ombouweneenheden inzet naarbijstand defensieve strategie
Voorkomen uitbreiding
brandweer
t=20-30
Bijstand ter plaatse
t=20-30
Beeldvorming en opbouw inzet
t= 30
Meetploegen ter plaatse
Voorkomen uitbreiding Afzetten / afschermen Verkeer regelen Voorkomen uitbreiding Beperken emissie Meten rookgassen
brandweer politie politie brandweer brandweer brandweer
t = 30
COPI bijeen blussing (onbemand) ingezet
Leider COPI
t = 60
2e COPI 1e meetresultaten beschikbaar blussing continueren
t = 90 - 120
COPI Blussing gecontinueerd
Beoordelen situatie en besluit en advies tav: - ontwikkeling en opschaling - grens bron en effectgebied - GRIP niveau Beoordelen situatie en besluit en advies tav: - ontwikkeling en opschaling - tijdsverloop defensieve strategie - logistiek en verzorging Beoordelen effectiviteit en veiligheid inzet - advies tav ontruimen omgeving - oog voor verspreiding bluswater
Tijd na opschaling (indicatief) t=2
meldkamer
Leider COPI advies aan ROT
leider COPI aan ROT
Inzet hulpverlening en crisismanagement Organisatie
Inzet
Aandachtspunten
BRW
Peloton brandbestrijding (4 TS; OVD-B); HW; WTS 1000; 2 meetploegen; AGS; LMPO
Meten; adviseren tav maatregelen effectgebied bluswater verontreinigd; voorkomen verspreiding informeren waterschap; duur van brand
GHOR
1 ambulance; OVD-G; GAGS
Prognose effecten; kwetsbare groepen / blootstellingsduur
Politie
4 eenheden; COPI voorlichter; OVD-P
afzetten en afschermen buiten de zichtbare rook
Gemeente
burgemeester; communicatie; team bevolkingszorg;OVD-BZ
Beeldvorming brand in vuurwerkopslag
ROT
volledig actief (OL; sectiehoofden) LMPO
Bepalen effectgebied; advies voorlichting; prognose scenario: duur rookbelasting a. beperkt tot truck: < 2 uur --> niet ontruimen; b. uitbreiding reeel: > 2-4 uur: ontruimen overwegen Toets op samenstelling en gedrag vuurwerk bij langdurige opwarming
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 13 van 43
Deel B: Tactisch - ROT
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 14 van 43
3. Tactische informatie van het ROT Dit deel richt zich specifiek op het ROT. Naast meer gedetailleerde informatie over Schuurmans en de omgeving, beschrijft dit deel de verantwoordelijkheden en bevoegdheden, leiding en coördinatie bij toepassing van het rampbestrijdingsplan voor Schuurmans. Het benoemt de tactische uitgangspunten en geeft aandachtspunten voor de volgende fase in de crisisbeheersing. Tenslotte zijn de relevante crisisbeheersingsprocessen benoemd.
3.1 Informatie Schuurmans Schuurmans is gelegen langs de Harlingertrekvaart aan de Harlingertrekweg 85 te Leeuwarden. Schuurmans draagt zorg voor de op- en overslag van vuurwerk, maar produceert geen vuurwerk. Alleen vuurwerk van categorie 1.4S en 1.4G (het zogenaamde consumentenvuurwerk) wordt opgeslagen. Dit vuurwerk heeft een gering gevaar voor ontploffing. De Harlingertrekvaart is een vaarwater dat wordt gebruikt door zowel beroepsvaart als door recreatievaartuigen. Deze vaart is circa 40 meter breed en ligt ten zuiden van het bedrijfsterrein. Aan de overzijde van het water is op circa 200 meter een bouwstoffenbedrijf gevestigd. Aan de westkant, in de nabijheid van de hoofdpoort bevindt zich een bedrijfswoning op circa 30 meter van de laad- en losplaats. Het bedrijfsterrein van Schuurmans wordt vrijwel geheel omsloten door een hekwerk. Alleen aan het zuidelijke deel van de westzijde is een sloot aanwezig. De toegangspoort van het terrein is gelegen aan het Fryslânplein (noordzijde). Aan te rijden via de Heliconweg of de Slauerhoffweg. Daarnaast zijn aan de Harlingertrekvaart twee toegangspoorten aanwezig (zie ook de plattegrond in bijlage 1).
3.2 De omgeving van Schuurmans In de omgeving van Schuurmans liggen de volgende (kwetsbare) gebouwen: • Ten noordwesten: o Een bedrijfsterrein van een containerverhuur- en transportonderneming; o Een bedrijfswoning (ca. 30 m. afstand). • Ten westen ligt op 150 meter afstand het ROC Friese Poort, Anne Wadmanwei 6, met vakopleidingen voor jongvolwassenen. • Ten oosten liggen op een afstand van 100 meter de hallen van het WTC Expo Centrum en een vestiging van Holland Casino. Tussen de hallen van het WTC en Schuurmans bevinden zich parkeerplaatsen. Ook ten noorden van Schuurmans bevinden zich parkeerplaatsen van het WTC. Naast een congresfunctie heeft het WTC ook een hotelfunctie. Ten noordoosten/oosten: De dichtstbijzijnde woonwijk (Heliconweg) ligt op een afstand van circa 400 meter van de inrichtingsgrens van Schuurmans. • Ten noorden van Schuurmans ligt het Fryslânplein, het plein heeft de functie van een evenemententerrein en grenst direct aan het terrein van Schuurmans. Hier zijn grootschalige evenementen mogelijk. • Via de Harlingertrekvaart passeert scheepvaart. Bij incidenten kan door de bruggen in de Slauerhoffweg en Heliconweg gesloten te houden een zeer groot deel van de scheepvaart op voldoende afstand gehouden worden. Aandachtspunt is de steekhaven aan de zuidzijde van de trekvaart.
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 15 van 43
3.3 Opdracht aan het ROT Het ROT heeft als taak sturing te geven aan het COPI, het beleidsteam te adviseren en de inzet in het effectgebied te coördineren. Het ROT draagt hierbij zorg voor: Het coördineren en aansturen van de totale operationele inzet; De maatregelen om het scheepvaartverkeer in de Harlingertrekvaart en vanuit de steekhaven stil te leggen; Bewaken continuïteit multidisciplinaire operationele inzet (voorbereiden aflossing eenheden); Beslissen over verdelen van schaarse operationele middelen en het plannen, coördineren en aanvragen van bijstandspotentieel; Scenario denken op de middellange termijn. Hierbij wordt ook afgewogen of eventuele opschaling naar GRIP 3 noodzakelijk is; Het adviseren van de burgemeester over het waarschuwen, alarmeren, verplaatsen en opvangen van de bevolking. Specifieke aandachtspunten hierbij zijn de rookontwikkeling en windrichting. Een massa explosie met effecten buiten de inrichting is, uitgaande van het vergunde consumentenvuurwerk (1.4G en 1.4S) feitelijk uitgesloten; Het coördineren van de informatievoorziening aan de bevolking en overige te activeren crisisbeheersingsprocessen. Het effectgebied is het volledige gebied buiten het brongebied (2.2) waar ten gevolge van de gebeurtenissen merkbare effecten optreden. Het ROT is verantwoordelijk voor de operationele inzet en uitvoering van de crisisbeheersingsprocessen in dit gebied.
3.4 Tactische uitgangspunten Voor dit rampbestrijdingsplan gelden onderstaande uitgangspunten: In het rampbestrijdingsplan wordt uitgegaan van het niet functioneren van de sprinklerinstallatie. Dit omdat anders geen aanleiding bestaat voor het activeren van het rampbestrijdingsplan. De samenstelling van vuurwerk brengt met zich mee dat de rook bij een brand irriterend is en verschillende toxische stoffen en zware metalen bevat. In de omgeving van Schuurmans liggen een ROC, het WTC expo met zowel congresfunctie als hotelfunctie en een vestiging van Holland Casino. Eventuele evacuatie leidt tot een grote stroom van personen.Voor de hotelgasten moet met nachtopvang worden gerekend. Bezoekers en scholieren zullen grotendeels zelfredzaam zijn. Grootschalige explosies, waarbij een grote hoeveelheid vuurwerk ineens ontploft (Enschede 2000), zijn met het bij Schuurmans aanwezige consumentenvuurwerk feitelijk uitgesloten. De realistische effectafstanden van vuurwerk blijven beperkt tot 25 m. Naar behoefte kan het ROT verzoeken om een vertegenwoordiger van Schuurmans.
3.5 Scenario’s na de chaotische fase Het ROT heeft tot taak om een realistische en pessimistische ontwikkeling van het scenario uit te werken. Gegeven de aanwezige voorzieningen en beschreven inzet is verdere escalatie niet waarschijnlijk, maar ook niet uit te sluiten. Het is aan het ROT om op basis van het feitelijke verloop een tweetal scenariolijnen te bepalen en doorlopend te monitoren. Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 16 van 43
Daarnaast is het voor het ROT van belang om aandacht te schenken aan: Het verzamelen en beoordelen van informatie over rookverspreiding, klachten en meetresultaten; Informatie en advies aan betrokkenen (omwonenden, ondernemers en bezoekers ROC en WTC Expo); Informeren van de media; Het voorkomen en beperken van ramptoerisme door het afzetten en afschermen van de incidentlocatie (zie voor mogelijke locaties de kaart in bijlage 1); Beoordelen van de noodzaak en zo nodig activeren van het processtrafrechtelijk onderzoek; Toetsen van de noodzaak tot het voorbereiden en doen uitvoeren van noodverordeningen.
4.
Leiding en coördinatie Bij een incident wordt opgeschaald volgens de GRIP regeling van Veiligheidsregio Fryslân. De scenario’s zijn voorbereid tot een GRIP 2 niveau. Onderstaand zijn de verantwoordelijkheden voor leiding en coördinatie van de onderdelen van de hoofdstructuur van de crisisbeheersing benoemd: Het COPI heeft de operationele leiding over de inzet in het brongebied. Het brongebied bestaat uit het terrein van Schuurmans (zie paragraaf 2.2, p. 8); De OvD’s sturen hun eenheden aan, de OvD’s zijn zelfsturend binnen de operationele kaders die worden aangegeven door de AC’s; De operationeel leider stuurt de leider COPI aan, de leider COPI is zelfsturend binnen de operationele kaders die door de operationeel leider worden aangegeven; De operationeel leider geeft leiding aan de leden van het ROT.
Het schema op pagina 17 toont de actieve onderdelen van de hoofdstructuur per GRIP niveau, de onderlinge samenhang en verantwoordingslijnen. Tijdens het incident wordt gewerkt volgens een vergadercyclus. COPI en ROT werken in een ritsmodel. Dit geldt evenzeer voor ROT en het beleidsteam. Het CoPI heeft een opkomsttijd van 30 minuten. De verzamelde informatie en opdrachten worden doorgegeven aan het eerste ROT, het ROT heeft een opkomsttijd van 45 minuten. De besluitvorming van het ROT wordt teruggekoppeld in het tweede COPI. Deze cyclus herhaalt zich waarbij bijeenkomsten naar behoefte worden ingepland. Tussen de diverse COPI en ROT bijeenkomsten dient er voldoende ruimte te zijn voor het uitvoeren van de opdrachten en het verzamelen van nieuwe informatie.
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 17 van 43
ROT
RCC
GRIP 2 Sectie Informatiemanagement
Sectie Brandweer zorg
Sectie Politiezorg
Sectie Geneeskundige zorg
Ter plaatse
Sectie Bevolkingszorg
Sectie(s) Overigen
GRIP 1 COPI(‘s) CoPI(‘s)
Eenheden
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 18 van 43
5. Rampbestrijdingsprocessen
nr. Proces Algemene en multiprocessen Beeld, oordeels- en besluitvorming Verbindingen Verzorging - logistiek Verslaglegging en rapportage Brandweerzorg 1 Bestrijdingen van brand en emissie gevaarlijke stoffen 2 Redden en technische hulpverlening 3 Ontsmetten van mens en dier 4 Ontsmetten van voertuigen en infrastructuur 5 Waarnemen en meten 6 Waarschuwen van bevolking 7 Toegankelijk en begaanbaar maken Geneeskundige zorg 8 Spoedeisende medische hulpverlening 9 Preventieve openbare gezondheidszorg 10 Psychosociaal Politie zorg 11 Ontruimen en evacueren 12 Afzetten en afschermen 13 Verkeer regelen 14 Handhaven rechtsorde 15 Identificatie van slachtoffers 16 Gidsen 17 Strafrechtelijk onderzoek Gemeente 18 Communicatie 19 Opvang en verzorging (publieke zorg) 20 Voorzien in primaire levensbehoeften (publieke zorg) 21 Uitvaartverzorging (publieke zorg) 22 Registratie en informatie slachtoffers 23 Schaderegistratie- en afhandeling 24 Omgevingszorg 25 Nazorg
Start < 30 min
O R P ol iti e G em ee nt e
G H
O R P ol iti e G em ee n B rw te
G H
Hulpdienst
B rw
Voor een doelmatige uitvoering van de bestrijding van een ramp of zwaar ongeval moet multidisciplinair een groot aantal activiteiten worden verricht. In onderstaand schema is per proces aangegeven welke partner hier invulling aan geeft. Waar verschillende partners samen invulling geven aan processen, zijn de desbetreffende kolommen van een arcering voorzien. Specifieke aandachtspunten zijn uitgewerkt in § 5.1.
Start 30 < 90 min
Naar behoefte
5.1 Aandachtspunten bij de rampbestrijdingsprocessen 1. Bron- en effectbestrijding (01) Verschillende diensten en bedrijven kunnen bij de bron- en effectbestrijding een rol spelen. Mogelijk in te schakelen diensten kunnen zijn: - Materiële ondersteuning (Afd. Stadsontwikkeling); - Wetterskip Fryslân; - Milieu-advies en assistentie (Afd. Milieu gemeente / RIVM). 2. Waarnemen / meten (05) De waarschuwings- en verkenningsdienst van de brandweer draagt zorg voor het verrichten van metingen om de contouren en intensiteit van met name toxiciteit inzichtelijk te maken. Het scenario bij Schuurmans kan de volgende snel meetbare verbrandingsgassen tot gevolg hebben: stikstofoxiden, zwaveloxide. Onderstaand zijn de effecten van het vrijkomen van deze stoffen in een matrix uitgewerkt. Stikstofoxiden (meetbuisje 58 Nitreuze gassen) Grenswaarden Waarschuwen Alarmeringsgrenswaarde (NO2) 20 mg/m3 Alarmeren bevolking NO 100 mg/m3 Voorlichtingsrichtwaarde 1 mg/m3 Informeren bevolking Zwaveloxiden (meetbuisje 53 Mierenzuur) Grenswaarde 3
Alarmeringsgrenswaarde
5 mg/m
Voorlichtingsrichtwaarde
1 mg/m3
Waarschuwen Alarmeren bevolking Informeren bevolking
Symptomen Oog, huid en ademhalingsproblemen Geurklachten
Symptomen Oog, huid en ademhalingsproblemen Geurklachten
3. Waarschuwen van de bevolking (06) Bij de beschreven scenario’s bij Schuurmans is het waarschijnlijk dat de bevolking gewaarschuwd moet worden. Tijdens publieksevenementen in of bij het WTC Expo zal hiervoor bijzondere aandacht nodig zijn. Ter illustratie is een globale analyse van omgevingseffecten uitgewerkt. De feitelijke situatie bij brand kan hier sterk van afwijken. Op het moment dat een bewaarplaats met een oppervlak van 200 m2 volledig in brand staat, komt hierbij naar schatting tussen de 0,1 en 1 kg/s aan stikstof en zwaveloxiden vrij1. De rook kan dan in een gebied tot maximaal 1,3 km afstand klachten veroorzaken. Bij een westelijke wind, wordt de Harmonie precies bereikt. Het te waarschuwen deel van de stad en bevolking hangt af van de meteorologische omstandigheden. Operationele details worden ingevuld door de Leider MeetPlan Organisatie (LMPO). Deze functionaris zal bij een bevestigde brand gealarmeerd worden, als ook enkele meetploegen.
1
Werkblad, versie 14. Aangenomen is neutraal weer en een windsnelheid van 4 m/s. Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 20 van 43
4. Ontruimen en evacueren (11) en afzetten en beschermen (12) Het te evacueren en af te zetten gebied en het aantal eenheden dat daarvoor nodig is, is afhankelijk van een aantal factoren. Voor de besluitvorming zijn de volgende aandachtspunten van belang: • Is de evenementenhal in gebruik en hoeveel mensen zijn binnen; • Is het ROC open en hoeveel mensen zijn daar aanwezig; • Windrichting en ontwikkeling; • Hoe ver in de omgeving is de rook zichtbaar. Daar komt namelijk publiek op af; • Welk gebied moet afgezet worden; • Moet er daadwerkelijk ontruimd worden (denk aan ROC/WTC Expo). De meest waarschijnlijke afzettingen zijn aangegeven op de overzichtskaart in bijlage 1. Hierbij is uitgegaan van zuidwestelijke wind. 5. Communicatie (18) Operationele voorlichting vanaf de plaats incident zal verzorgd worden door het COPI. De overige voorlichting vindt plaats vanuit de gemeente onder regie van het ROT en de burgemeester. 6. Opvang en verzorging (19) In Leeuwarden zijn voldoende vaste opvanglocaties beschikbaar om de te verwachten vraag vanuit het WTC Expo op te vangen. De aanwezigen in het ROC kunnen in de regel naar huis. In eerste aanleg zijn de opvanglocaties: • Stadschouwburg De Harmonie; 500 personen; • Sporthal Kalverdijkje; 600 personen. 7. Milieubescherming (24) Bij het scenario bij Schuurmans is milieuverontreiniging waarschijnlijk. Naast de rook, vormt het bluswater een aandachtspunt. Dit bevat door de samenstelling van het vuurwerk milieubelastende stoffen die in het oppervlaktewater terecht kunnen komen. Het zo veel mogelijk beperken van uitstroom en verspreiding in samenwerking met de waterkwaliteitsbeheerder is noodzakelijk.
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 21 van 43
Deel C Strategisch / bestuurlijk deel
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 22 van 43
6. Bestuurlijke informatie voor het beleidsteam Dit deel gaat in op Schuurmans en de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van het beleidsteam. Het aspect voorlichting wordt hierbij apart belicht.
6.1 Schuurmans Schuurmans is gelegen langs de Harlingertrekvaart aan de Harlingertrekweg 85 te Leeuwarden. Schuurmans draagt zorg voor de op- en overslag van vuurwerk, maar produceert geen vuurwerk. Alleen vuurwerk van categorie 1.4S en 1.4G (het zogenaamde consumentenvuurwerk) wordt opgeslagen. Dit vuurwerk heeft een gering gevaar voor ontploffing. In de directe omgeving van Schuurmans liggen een aantal kwetsbare objecten, waaronder een ROC en het WTC Expo met zowel een conferentiefunctie als hotelfaciliteit.
6.2 Taken voor het beleidsteam Het beleidsteam heeft tot taak om: • Actief contacten met de bevolking en media te onderhouden; • Inzicht te (doen) verwerven en uit te dragen over de risico’s van de brand en de rook; • Te sturen op en invulling te geven aan de lange termijn effecten van het scenario (de nafase, informatie voorziening, nazorg en herstel, evaluatie en verantwoording); • Personele en materiële hulp van elders aan te vragen, voor zover dit niet gemandateerd is aan de diensten; • Toezicht te houden op de uitvoering van genomen beslissingen.
6.3 Verantwoordelijkheden en bevoegdheden BT Voor dit rampbestrijdingsplan gelden de onderstaande bestuurlijke uitgangspunten: Overeenkomstig de Wet veiligheidsregio’s heeft de burgemeester het opperbevel; In de ontwikkelingsfase van een incident waarbij van routinematig handelen wordt overgeschakeld naar multidisciplinair optreden, wordt het plan geactiveerd door de officier van dienst van één van de operationele disciplines. De beschreven scenario’s zijn gebaseerd op een hevige brand met rookoverlast. Een opschaling tot GRIP 2 is voorzien. Er is geen volwaardig beleidsteam actief. De burgemeester kan (op advies van het ROT) besluiten op te schalen naar GRIP 3. Overwegingen die tot dit besluit kunnen leiden zijn: • Communicatie en beeldvorming bij publiek en media (risico’s van vuurwerk); • Ontruiming van één of meer omliggende kwetsbare objecten; • De mate waarin klachten worden ontvangen over de rook; • De openbare orde, in het bijzonder nieuwsgierig publiek. Voor het afkondigen van een noodverordening is opschaling naar GRIP 3 niet noodzakelijk.
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 23 van 43
6.4 Communicatie Operationele voorlichting op de plaats incident verzorgt het COPI. Deze beperkt zich tot feitelijke informatie over de inzet. De overige voorlichting vindt plaats vanuit het ROT en wordt verzorgd door de coördinerend voorlichter, onder regie van de burgemeester. De voor deze processen beschikbare draaiboeken binnen het crisisplan vormen het vertrekpunt.
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 24 van 43
Bijlagen deel A + B + C
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 25 van 43
Bijlage 1: Plattegrond Schuurmans
Vuurwerkopslagplaats Schuurmans Overzicht Schuurmans met voorbereide afzettingen en COPI locatie Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 26 van 43
Copi
Schuurmans
Politie afzetting Toegang Terreingrens
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 27 van 43
Plattegrond van de omgeving
Vuurwerkopslagplaats Schuurmans
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 28 van 43
Bijlage 2 Afkortingenlijst Afkorting
Betekenis
Amvb Bri BZK CdK CGV COPI CRIB CvDG GAC GAGS GBT GGD GGZ GHOR GRIP GRS GSP HSGHOR LMPO MCL MKA MKF MMT OL OvD-B OvD-G OvD-P PSHO RAV RBP RCC RCvD RGF RIT ROT SIGMA Wrzo Wm WTC
Algemene maatregel van bestuur Besluit rampbestrijdingsplannen inrichtingen (Ministerie van ) Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Commissaris van de Koningin Coördinator Gewondenvervoer Commando Plaats Incident Centraal Registratie en Informatie Bureau Commandant van Dienst Geneeskundig Gemeentelijk Actie Centrum Gezondheidskundig Adviseur Gevaarlijke Stoffen Gemeentelijk Beleidsteam Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Geestelijke gezondheidzorg Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen Gecoördineerde Regionale Incidentenbestrijdings Procedure Gemeentelijke Rampenstaf Gewondenspreidingsplan Hoofd sectie Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen Leider Meetplanorganisatie Medisch Centrum Leeuwarden Meldkamer Ambulance Meldkamer Fryslân Mobiel Medisch Team Operationeel Leider (leiding ROT) Officier van Dienst Brandweer Officier van Dienst Geneeskundig Officier van Dienst Politie Psychosociale hulpverlening en opvang Regionale Ambulancevoorziening Rampbestrijdingsplan Regionaal Coördinatiecentrum Regionaal Commandant van Dienst (Regionale Brandweer) Regionaal Geneeskundig Functionaris (GGD) Rampen Identificatie Team Regionaal Operationeel Team Snel Inzetbare Groep ter Medische Assistentie Wet rampen en zware ongevallen Wet milieubeheer World Trade Center
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 29 van 43
Bijlage 3 Begrippenlijst Actiecentrum De plaats van waaruit een operationele dienst of organisatie de eigen bijdrage aan de rampenbestrijding regelt. Commando Plaats Incident (COPI) De leider COPI met zijn operationele staf. Deze staf bestaat naast de leider COPI uit functionarissen die ter plaatse leiding geven aan operationele eenheden van politie GHOR en brandweer. Verder maakt een COPI-persvoorlichter deel uit van dit team. Op verzoek van de leider COPI kan het team eventueel aangevuld worden met een of meerdere functionarissen die vanuit hun specialisme een toegevoegde waarde kunnen leveren aan het functioneren van het COPI. Deze functionarissen kunnen van binnen de organisatie (bijvoorbeeld een brandweerofficier gevaarlijke stoffen) als van buiten komen (bijvoorbeeld een bedrijfsdeskundige). Crisisplan Het regionale organisatieplan, waarin in algemene zin is aangegeven hoe in geval van een ramp of crisis gehandeld dient te worden, teneinde tot een doelmatig bestrijden van de crisis en de gevolgen daarvan te komen. Gemeentelijk Beleids team (GBT) Orgaan waarbinnen, onder voorzitterschap van de burgemeester of diens vervanger, besluitvorming, beleidsbepaling en beleidscoördinatie plaatsvindt. Het GBT bestaat naast de burgemeester tenminste uit de gemeentesecretaris, gemeentelijk voorlichter, ambtenaar OO&V / Ambtenaar Rampenbestrijding en een liaison vanuit het ROT. Incident Een incident is een gebeurtenis, waardoor een verstoring van de openbare veiligheid is of kan ontstaan, waarbij operationele coördinatie en overleg tussen bestuurlijk en operationeel niveau noodzakelijk zijn. Leider Commando Plaats Incident (Leider COPI) De functionaris die het overleg van de operationele staf ter plaatse leidt en het besluitvormingsproces in het COPI bewaakt. Afhankelijk van de GRIP fase waarin het incident zich bevindt, informeert hij de burgemeester of rapporteert hij aan de Operationeel Leider. De Leider COPI valt onder het opperbevel van de burgemeester(s), mochten deze besluiten tot het uitoefenen daarvan. Ongeval Een ongeval is een (onbewust) voorval ten gevolge waarvan iemand lichamelijk letsel heeft opgelopen, dan wel enig goed is beschadigd.
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 30 van 43
Operationeel Leider (OL) De functionaris die door het bevoegd gezag is aangewezen om de operationele leiding uit te oefenen in het ROT. Hij adviseert de burgemeester in het beleidsteam over operationele aangelegenheden. Beleidsbeslissingen vertaalt hij binnen het ROT in operationele opdrachten en hij coördineert de uitvoering daarvan. Operationele leiding De bevoegdheid tot het in opdracht van de burgemeester geven van bindende aanwijzingen aan commandanten / hoofden van de bij de rampbestrijding samenwerkende zelfstandige diensten, zonder daarbij te treden in de bevoegdheden van de commandanten / hoofden van de diensten aangaande de wijze van uitvoering van de taken. Ramp Een gebeurtenis of zwaar ongeval waardoor een ernstige verstoring van de openbare veiligheid is ontstaan, waarbij het leven en de gezondheid van vele personen dan wel grote materiële belangen in ernstige mate worden bedreigd dan wel zijn geschaad en waarbij een gecoördineerde inzet van diensten en organisaties van verschillend vakgebied vereist is. Rampenbestrijding Het geheel van overheidsmaatregelen ter bescherming van de bevolking en gericht op de beperking of verzachting van de gevolgen van grote ongevallen en rampen. Rampbestrijdingsplan Een door de veiligheidsregio vastgesteld plan, bevattende een samenstel van maatregelen, dat is voorbereid voor het geval zich een ramp voordoet, die naar plaats, aard en gevolgen voorzienbaar is. Rampterrein Het door de opperbevelhebber aangewezen gebied, waarbinnen bijzondere regimes gelden ten aanzien van de handhaving en het herstel van de openbare orde. Regionaal Beleids Team (RBT) Het door de Voorzitter Veiligheidsregio samengestelde orgaan dat hem bij de bestuurlijke coördinatie van het zware ongeval of ramp bijstaat. Regionaal Operationeel Team (ROT) Het team van vertegenwoordigers van de betrokken diensten/organisaties dat onder leiding van de Operationeel Leider een gecoördineerde uitvoering van de rampenbestrijding bevordert.
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 31 van 43
Deel D: Beheer en beleid
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 32 van 43
7. Beheer en beleid Het opstellen van een rampbestrijdingsplan staat niet op zichzelf. Het is onderdeel van een breder proces van operationele voorbereiding en crisisbeheersing en vormt de koepel waarbinnen specifieke en meer gedetailleerde plannen van de inrichting of diensten ten behoeve van de eigen inzet en taken hun functie hebben. Een rampbestrijdingsplan heeft tot doel om het optreden van hulpdiensten en gemeenten bij voorzienbare grootschalige of complexe incidenten te ondersteunen. Een plan hebben is één, het kennen is twee, effectief gebruiken is drie. In dit hoofdstuk wordt toegelicht: Op welke manier het beheer van het rampbestrijdingsplan vorm wordt gegeven; Op welke wijze planvorming en procedures worden ontwikkeld; Hoe het door periodieke oefening en actualisatie blijvend zijn rol kan vervullen.
7.1 Uitgangspunten beheer en beleid De volgende uitgangspunten zijn van toepassing op het beheer en beleid van het rampbestrijdingsplan Schuurmans: De Veiligheidsregio Fryslân is verantwoordelijk voor het beheer, de multidisciplinaire implementatie en het beoefenen van het rampbestrijdingsplan. Ze initieert en voert de regie. Hierbij wordt ten minste voldaan aan artikel 6.1.7 Besluit Veiligheidsregio’s. Het meenemen en verwerken in monodisciplinaire plannen en procedures is de verantwoordelijkheid van de betrokken diensten. Alle relevante veranderingen die plaatsvinden bij het object en binnen de hulpverleningsketen moeten verwerkt worden in het plan. Daartoe zal het rampbestrijdingsplan bij relevante wijzigingen en ten minste eens per jaar geëvalueerd en geactualiseerd worden. Naast de publieke partners wordt hiertoe Schuurmans B.V. uitgenodigd. Dit revisiemoment zal steeds in het 2e kwartaal plaatsvinden.
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 33 van 43
7.2 Beheer rampbestrijdingsplan De coördinatie van het beheer ligt in handen van de Veiligheidsregio Fryslân. De veiligheidsregio draagt zorg voor het verzamelen van alle gegevens en vraagt minimaal eenmaal per jaar advies aan de overige hulpverleningsdiensten over de eventuele consequenties die veranderingen voor dit plan hebben. Veiligheidsregio Fryslân draagt tevens zorg voor een volledig dossier. Indien één van de partners die een rol spelen bij dit rampbestrijdingsplan op de hoogte is van cruciale veranderingen die een mogelijk effect hebben op dit rampbestrijdingsplan, dan neemt deze onmiddellijk contact op met Veiligheidsregio Fryslân. Gezamenlijk overleggen zij de te nemen stappen om zo spoedig mogelijk te komen tot een actueel rampbestrijdingsplan. Na iedere actie (incident of oefening) vindt een evaluatie plaats. Rapportage vindt plaats aan het bestuur van de veiligheidsregio. Een rampbestrijdingsplan moet een levend document zijn. Daartoe zal onder regie van het veiligheidsbureau ten minste één maal per jaar een breed multidisciplinair overleg over rampbestrijdingsplannen plaatsvinden. Aspecten als oefenprogramma, ervaringen en ontwikkelingen komen aan bod. 7.2.1 Frequentie van beheer In onderstaande tabel is aangegeven met welke frequentie bepaalde gegevens uit het rampbestrijdingsplan gecontroleerd dienen te worden. Verantwoordelijk Veiligheidsregio Fryslân
Betreft Rampbestrijdingsplan als geheel Rampbestrijdingsplan (delen A, B en C) Veiligheidsregio Fryslân Verandering taken en/of organisatie hulpverleningsdiensten Hoofden Ruimtelijke Ordening Verandering van omgeving Gegevens, voorzieningen en Hoofd BHV Schuurmans gebruik van de inrichting Inzicht omtrent maatregelen bij de Brandweer Fryslân scenario’s
Actualisatie frequentie Minimaal eens per drie jaar Minimaal eens per jaar* Minimaal eens per jaar* Minimaal eens per jaar* Minimaal eens per jaar*
Minimaal eens per jaar* Melding- en Een functionaris van elke alarmeringsprocedures en Minimaal eens per half jaar* dienst telefoonnummers * Bij cruciale veranderingen worden de partijen eerder geïnformeerd.
7.3 Ontwikkeling planvorming en procedures Het rampbestrijdingsplan biedt ondersteuning aan de multidisciplinaire inzet bij een incident bij Schuurmans. Dit plan vormt de kapstok voor de diverse hulpverleningsorganisaties waarbij vertaling in meer specifieke en gedetailleerde (mono) disciplinaire planvorming en de uitwerking van procedures ten behoeve van de eigen inzet plaatsvindt. Bij de ontwikkeling van de monodisciplinaire plannen is het van belang dat er afstemming plaatsvindt tussen de hulpdiensten.
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 34 van 43
Ten behoeve van deze afstemming zal de veiligheidsregio (het veiligheidsbureau) ten minste één maal per jaar een overleg organiseren waarbij een functionaris van elke betrokken partner aanwezig is. Tijdens het overleg worden de laatste ontwikkelingen op het gebied van planvorming en procedures besproken. Waar nodig worden ontwikkelingen ook tussentijds afgestemd. De veiligheidsregio verwerkt de multidisciplinaire ontwikkelingen en oefenevaluaties in een revisieversie van het rampbestrijdingsplan.
7.4 Implementeren en Oefenen Een absolute voorwaarde om doelmatig en doeltreffend rampen en zware ongevallen te kunnen bestrijden is het regelmatig, systematisch en gevarieerd oefenen van de relevante vaardigheden. Het veiligheidsbureau draagt zorg voor het systematisch meenemen van de rampbestrijdingsplannen in oefencycli van COPI, ROT en beleidsteams. Deze paragraaf beschrijft: Welke stappen te doorlopen bij het invoeren van een rampbestrijdingsplan; Hoe het plan door periodieke oefening en actualisatie blijvend zijn rol kan vervullen. Daarbij is het rampbestrijdingsplan in samenhang met de onderliggende plannen en als onderdeel van het proces van multidisciplinaire voorbereiding op voorzienbare (grootschalige) incidenten beschouwd. 7.4.1 Uitgangspunten Uitgangspunten voor het invoeren en levend houden van een rampbestrijdingsplan (RBP) zijn: Het plan en de oefencyclus dienen te voldoen aan de wettelijke vereisten2; Bij vaststellen3 dient het plan bekend te zijn bij de gebruikers (zie criteria bij invoeren); Het oefenen van multidisciplinaire plannen is onderdeel van de (regionale) oefencyclus; Monodisciplinaire aspecten uit het plan dienen binnen de eigen kolom (lokaal) te worden beoefend. 7.4.2 Doelgroepen en doelgroepspecifieke criteria Een rampbestrijdingsplan kent verschillende doelgroepen en gebruikers. De wijze waarop en intensiteit waarmee deze groepen met het plan in aanraking komen is verschillend. Reden om in de doelgroepen onderscheid te maken tussen de direct en indirect betrokkenen. Direct betrokken en actieve gebruikers zijn:
Centralisten van de gemeenschappelijke meldkamer; OvD’n van brandweer, politie, GHOR en gemeente; HOvD’n. Indirect betrokken zijn: Leden van het ROT; Directie van Schuurmans; 2
Ten minste eens per drie jaar vindt een oefening plaats gezamenlijk met de hoofdstructuur van de crisisbeheersing en rampenbestrijding, artikel 6.1.7. 3 Het bestuur van de veiligheidsregio stelt het plan vast, nadat voldaan is aan de eisen voor publicatie, ter inzage legging. Hier is het moment van feitelijke ondertekening en vaststellen bedoeld. Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 35 van 43
Medewerkers in diverse actiecentra betrokken bij crisisbeheersingsprocessen; Leden van het (R)BT. 7.4.3 Invoeren van een rampbestrijdingsplan Het effectief invoeren van een rampbestrijdingsplan vraagt betrokkenheid van de gebruikers. Van kwalitatief goede invoering is sprake, als bij het vaststellen van het plan alle gebruikers: Kennis hebben van de systematiek en doelstelling van het rampbestrijdingsplan; Zich bewust zijn van de eigen rol en de beschikbaarheid van het rampbestrijdingsplan; De vastgestelde opschalings- en alarmeringsregeling kunnen toepassen; Voldoen aan de specifieke criteria voor de eigen doelgroep. De direct betrokkenen zullen naast algemene kennis van het plan, zich bewust moeten zijn van de scenario’s die bij de inrichtingen en gebeurtenissen met een hoog risico binnen het verzorgingsgebied kunnen voorkomen. Een globaal inzicht in de risico’s en beseffen hoe incidenten zich kunnen ontwikkelen staan daarbij centraal. Het combineren van deze kennis met het plan als naslagwerk, stelt hen in staat om binnen de systematiek van het grootschalig multidisciplinair optreden doeltreffend op te treden. De indirect betrokkenen dienen het plan als kapstok en ondersteuning bij effectieve besluitvorming binnen het team te kunnen benutten. Invoeren van een rampbestrijdingsplan vindt plaats via een stapsgewijs proces. Dit richt zich op het plan zelf, waarna in de reguliere oefencyclus het systeem (GRIP, COPI, ROT) en de eigen rol daarbinnen centraal staan. Per stap is aangegeven welke doelgroep(en) die stap moeten doorlopen. Als de verschillende gebruikers van het plan onderstaande doelgroepspecifieke stappen hebben doorlopen, mag het plan bekend worden verondersteld. Bij vaststellen is het plan bekend en vanwege de ervaringen bestaat een basis voor effectief gebruik bij incidenten. Stap
Doelgroep
Doel
1 a) Informeren over de ontwikkeling of beschikbaarheid van een concept plan 1 b) Toelichten van het plan
Alle gebruikers
2 a) Table top oefening gericht op het COPI
Alle COPI leden in het operationele deelgebied waarbinnen de inrichting waarop het plan zich richt is gelegen
2 b) Toelichten en testen alarmering en opschaling
Centralisten
3. Ter inzage leggen
Belanghebbenden
4. Vaststellen plan (na bijstelling)
Gebruikers
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Weten dat het plan er is / komt Inzicht in specifieke risico’s binnen de regio
Bekend en vertrouwd maken met het (concept)plan Uitlichten en toelichten processen / scenario’s / tijdtempo factoren / specifieke aandachtspunten Bekend en vertrouwd maken met planspecifieke alarmering en opschaling Invoeren en testen voorbereide opschaling in meldkamersystemen Bekendheid bij belanghebbenden Voldoen aan wettelijke eisen Bekrachtigen plan en gemaakte afspraken Datum: 15 maart 2011 Pagina 36 van 43
7.4.4 Het oefenen van het rampbestrijdingsplan Een stapsgewijs ingevoerd plan kan effectief gebruikt worden. Om effectief gebruik van het plan te borgen, dient het plan periodiek te worden beoefend. Dit heeft een tweeledig doel. Enerzijds vormt de oefening een toets aan de praktijk, anderzijds raken mensen vertrouwd met het plan, de scenario’s en zo mogelijk de locatie. Het beoefenen van een rampbestrijdingsplan zal leiden tot leer- en verbeterpunten en draagt door de bekendheid met het plan bij aan de effectiviteit van het optreden in geval van een werkelijk incident. Het inbedden van rampbestrijdingsplannen in de multidisciplinaire oefencyclus heeft nog twee andere voordelen. Door de plannen in de oefencyclus op te nemen en actief te beoefenen kan (deels) voldaan worden aan de wettelijke eisen, terwijl de beschreven scenario’s als basis kunnen dienen voor het opzetten van oefeningen. Het beoefenen van een rampbestrijdingsplan staat nooit op zichzelf. Het oefenen van een rampbestrijdingsplan is vanwege de complexiteit en schaalgrootte van de scenario’s zowel in table top, als bij praktijkoefeningen bij uitstek geschikt als systeemoefening. Binnen het oefenen van het systeem, wordt getoetst of de gemaakte afspraken en de invulling van de rollen in multidisciplinaire teams werken en of het plan bijdraagt aan effectief optreden. Het oefenen van basisvaardigheden, of de monodisciplinaire processen binnen een groter geheel, vallen buiten de oefendoelstelling van het rampbestrijdingsplan. Het beschikken over de vereiste basiskennis en competenties is de verantwoordelijkheid van de betrokken organisaties en een voorwaarde voor een effectief gebruik van het plan. Deeloefeningen Effectief oefenen vraagt om een logische opbouw. Voor het rampbestrijdingsplan zijn de soorten oefeningen hieronder samengevat. Opgemerkt dient te worden dat dit overzicht zich richt op het oefenen van rampbestrijdingsplannen en deze verbindt met de reguliere oefencyclus. Naast de vanuit het rampbestrijdingsplan op te zetten oefeningen, zijn andersoortige oefeningen en andere typen scenario’s van belang voor een goede geoefendheid. De leer- en verbeterpunten ten aanzien van het plan die uit de oefeningen komen, krijgen een plaats in de periodieke actualisering.
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 37 van 43
Type oefening
Doelgroep
Alarmeringsoefening
Doel
Centralisten meldkamer Sleutelfunctionarissen plan (evt. dienstdoende mensen)
Multidisciplinaire teamoefening Leden COPI (Oefeningen binnen het regionale multidisciplinaire oefenprogramma)
Leden ROT
Bestuurlijke oefening
Leden (R)BT
Grootschalige operationele oefening (Logische oefenlocatie grootschalige oefeningen)
Operationele eenheden, mono of multi oefenen in het veld
Test vaardigheid (uitvragen) en informatie in systemen (specifieke alarmering en opschaling) Test alarmering en respons van sleutelfunctionarissen Systeem van operationele leiding oefenen met realistische scenario’s Effectief gebruiken van het plan Bekendheid risico’s verzorgingsgebied Bekendheid collega’s Voldoen aan wettelijke eis Bekendheid met risico’s en plan (basis voor het scenario) Voldoen aan Systeem grootschalig optreden in multi-setting oefenen Voldoen aan wettelijke eis
Concrete invulling van de oefencyclus maakt deel uit van het regionale oefenprogramma.
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 38 van 43
Bijlagen
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 39 van 43
Bijlage A: Vaststellingsprocedure A.1 Openbaarheidstelling Ingevolge artikel 6.1.4, lid 1 van het Besluit Veiligheidsregio’s is op de vaststelling van het rampbestrijdingsplan voor Schuurmans de openbare voorbereidingsprocedure zoals omschreven in afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing. Het voornemen tot het vaststellen van het rampbestrijdingsplan wordt gepubliceerd in de plaatselijke huis-aan-huisbladen. Daarnaast ligt het ontwerp-rampbestrijdingsplan zes weken, tijdens kantooruren, voor belanghebbenden ter inzage in het gemeentehuis van Leeuwarden. Gedurende de genoemde periode kunnen belanghebbenden hun zienswijzen kenbaar maken. Bij voldoende belangstelling wordt belanghebbenden de mogelijkheid geboden een voorlichtingsbijeenkomst over dit rampbestrijdingsplan bij te wonen. Indien een burger belangstelling heeft om deze bijeenkomst bij te wonen, dan wel een mondelinge toelichting op dit plan wenst, dan dient dit verzoek schriftelijk te worden ingediend.
A.2 Vaststellingsprocedure Het algemeen bestuur van de hulpverleningsdienst Fryslân neemt een voorgenomen besluit ter vaststelling van het rampbestrijdingsplan. Vervolgens wordt het rampbestrijdingsplan ter inzage gelegd. Na deze termijn zal het plan, zo nodig na aanpassing, ter definitieve vaststelling aan het bestuur van de Veiligheidsregio worden aangeboden. De zakelijke inhoud van het rampbestrijdingsplan wordt bij ter inzage leggen gepubliceerd in lokale bladen. Het rampbestrijdingsplan treedt in werking op het moment van publicatie na vaststellen.
A.3 Informatievoorziening A.3.1 Informatievoorziening naar de bevolking Na de openbaarheidstelling zoals hiervoor omschreven zal het rampbestrijdingsplan permanent ter inzage liggen bij de ambtenaar rampenbestrijding van de gemeente. De ambtenaar rampenbestrijding kan desgewenst een toelichting geven op het plan. De bevolking zal bij wijzigingen op de hoogte gebracht worden door middel van de gemeentepagina in het huis-aan-huisblad en de gemeentelijke internetpagina, alsmede de provinciale risicokaart (http://www.fryslan.nl/risicokaart2/risicokaart/risicokaart.htm).
A.3.2 Informatievoorziening naar de overheid Het scenario bij Schuurmans kent geen effecten die over de gemeentegrenzen heen gaan. Daarom zal (naar alle waarschijnlijkheid) een incident bij Schuurmans niet leiden tot een actieve informatievoorziening naar buurgemeenten, de Commissaris van de Koningin (CdK) en/of de minister van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties (BzK).
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum: 15 maart 2011 Pagina 40 van 43
Bijlage B Lijst met gebruikte documenten Naam document Bedrijfsnoodplan Schuurmans Gemeentelijk rampenplan Leeuwarden Brandweer Leeuwarden Beleidsplan 20092012 Goede aanpak van incident, crisis en ramp door Gecoördineerde Regionale Incidenten bestrijdings Procedure Referentiekader Regionaal Crisisplan
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Datum November 2004 Mei 2009 6 januari 2009
Organisatie Schuurmans Gemeente Leeuwarden Brandweer Leeuwarden
Versie 2011
Veiligheidsregio Fryslân
2009
Ministerie BZK
Datum: 15 maart 2011 Pagina 41 van 43
Bijlage C Verzendlijst Organisatie Veiligheidsregio Fryslân Gemeente Leeuwarden Brandweer Leeuwarden Brandweer Fryslân GHOR Fryslân Regiopolitie Fryslân Meldkamer Fryslân Wetterskip Fryslân Provincie Fryslân Schuurmans Ministerie van Veiligheid en Justitie
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Contactpersoon Voorzitter Veiligheidsregio Burgemeester Commandant Commandant Regionaal Geneeskundig Functionaris Korpschef regiopolitie Hoofd Meldkamer Dijkgraaf Commissaris van de Koningin Directeur Minister
Datum: 15 maart 2011 Pagina 42 van 43
Bijlage D Revisielijst In onderstaande tabel staan de uitgegeven revisies vermeld met datum van uitgifte en de status van het rampbestrijdingsplan. Revisie 1.0 1.1 2.0 2.1
Datum 1 maart 2006 9 mei 2006 15 maart 2011
Rampbestrijdingsplan Schuurmans © Falck AVD Versie: 2.0
Status Ontwerp rampbestrijdingsplan Rampbestrijdingsplan na ter inzage legging Ontwerp rampbestrijdingsplan Rampbestrijdingsplan na ter inzage legging
Datum: 15 maart 2011 Pagina 43 van 43