GEMEENTE HEERHUGOWAARD RAMPBESTRIJDINGSPLAN WATEROVERLAST
Opdrachtgever Gemeente Heerhugowaard Postbus 390 1700 AJ Heerhugowaard Telefoon : (072) - 5755200 Fax : (072) - 5755576 De heer K.H.B. Bogerd Coördinator rampenbestrijding
Opdrachtnemer Adviesbureau Van Dijke bv Postbus 142 5680 AC Best Telefoon : (0499) - 328 400 Fax : (0499) - 328 401 E-mail :
[email protected]
Rapportagedata Kenmerk Versie/datum Status Opgesteld door
: 06.00360 : 1.0/11-05-2007 : eindconcept : drs. D.C. Landa (onderzoeker) drs. ing. G. van Staalduinen (projectleider)
Concept Gecontroleerd door : drs. ing. G. van Staalduinen Datum : 11-05-2007 Paraaf
: ……………………
Definitief : 11-05-2007 Geautoriseerd door : drs. Ing. G. van Staalduinen Datum : 12-04-2007 Paraaf
: ……………………
Oplevering
: 11-05-2007
INHOUDSOPGAVE INLEIDING EN LEESWIJZER ...............................................................................3 DEEL A: DOCUMENTINFORMATIE ......................................................................5 Verzendlijst............................................................................................................................ 6 Algemene documentgegevens.............................................................................................. 7 Bronnen en kaders................................................................................................................ 9 Beheer................................................................................................................................. 11
DEEL B: ALGEMENE INFORMATIE ...................................................................12 Hoofdstuk B-1: informatie over het grondgebied................................................................. 13 Hoofdstuk B-2: organisatie rampenbestrijding en coördinatieafspraken............................. 21 Hoofdstuk B-3: processen rampenbestrijding ..................................................................... 26
DEEL C: SCENARIO’S ....................................................................................29 Hoofdstuk C-1: omgeving.................................................................................................... 30 Hoofdstuk C-2: keuze scenario(‘s) ...................................................................................... 31 Hoofdstuk C-3: scenario’s ................................................................................................... 33
DEEL D: OPERATIONELE INFORMATIE .............................................................39 Hoofdstuk D-1: opstartprocedure ........................................................................................ 40 Hoofdstuk D-2: toestand ..................................................................................................... 41 Hoofdstuk D-3: taakstelling ................................................................................................. 43 Hoofdstuk D-4: uitvoering.................................................................................................... 44 Hoofdstuk D-5: verzorging .................................................................................................. 47 Hoofdstuk D-6: bevelvoering en verbindingen .................................................................... 48
BIJLAGEN.....................................................................................................49 Bijlage 1: contactgegevens (niet openbaar)........................................................................ 50 Bijlage 2: gegevens gemeente Heerhugowaard ................................................................. 52 Bijlage 3: proces Voorlichting.............................................................................................. 57 Bijlage 4: proces Ontruimen en Evacueren......................................................................... 61 Bijlage 5: proces Geneeskundige Hulpverlening ................................................................ 62 Bijlage 6: proces Waterbeheer en Waterkeringzorg ........................................................... 64 Bijlage 7: begrippenlijst ....................................................................................................... 66 Bijlage 8: afkortingenlijst ..................................................................................................... 74
© Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopiëren, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Adviesbureau Van Dijke. Adviesbureau Van Dijke, postbus 142, 5680 AC te Best, mei 2007.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 2 van 75
INLEIDING EN LEESWIJZER Aanleiding
In het rampenplan van de gemeente Heerhugowaard zijn de risico’s die de gemeente bedreigen geïnventariseerd, waaronder de risico’s op wateroverlast en de effecten daarbij binnen de gemeente. Omdat de gevolgen van wateroverlast als gevolg van dijkdoorbraak of langdurige en/of overvloedige regenval voor wat betreft de effecten daarvan, naar plaats, aard en gevolgen voorzienbaar zijn, heeft het college van B&W van de gemeente Heerhugowaard besloten hiervoor een rampbestrijdingsplan vast te stellen. In het onderzoek naar de risico’s van wateroverlast en een mogelijke dijkdoorbraak is naar voren gekomen, dat de kans gering is dat deze situaties plaatsvinden. In de omstandigheden dat deze situaties zich toch aandienen wil de gemeente Heerhugowaard zijn voorbereid op de maatregelen die dan getroffen moeten worden. In dit plan komen de mogelijke scenario’s en de betreffende maatregelen aan de orde.
Rampbestrijdingsplan
Dit rampbestrijdingsplan heeft betrekking op het bestrijden van wateroverlast (als gevolg van extreem weer of een dijkdoorbraak). Dit plan gaat in op de mogelijke effecten hiervan en de op te starten deelprocessen uit het gemeentelijk rampenplan die nodig zijn om de effecten te bestrijden. Het beleid van de betrokken overheden voorziet in een calamiteitenorganisatie en aansluitende rampbestrijding. De risicocommunicatie en het beschikbaar hebben van geoefende crisisteams om een dijkdoorbraak te voorkomen, is een verantwoordelijkheid van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. De verantwoordelijkheid voor het bestrijden van de gevolgen van deze scenario’s met wateroverlast ligt bij de gemeente. Zij werkt daarbij nauw samen met haar netwerkpartners en de hulpverleningsdiensten. Dit plan is tot stand gekomen op gezag van de burgemeester van de gemeente Heerhugowaard en opgesteld door de projectgroep Rampbestrijdingsplan Wateroverlast gemeente Heerhugowaard. Planvorming (en oefening) is de ruggengraat voor een goede organisatorische voorbereiding op mogelijke wateroverlastsituaties. 1
Relatie met het Het rampbestrijdingsplan is een uitwerking van en een aanvulling op het gemeentelijk rampenplan. Overlegstructuren, bestuurlijke- en operationele rampenplan opschaling, verantwoordelijkheden, bevoegdheden en begrippen zijn volledig geënt op het rampenplan. Als beheerder van de waterstaatswerken in ondermeer de gemeente Heerhugowaard heeft Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier een calamiteitenplan en een calamiteitenbestrijdingsplan opgesteld. Deze plannen bevatten een uitwerking van de mogelijke effecten en te treffen maatregelen van het hoogheemraadschap om de gevolgen van een dijkdoorbraak te voorkomen, te beperken en te bestrijden.
1
Kabinetsstandpunt Rampenbeheersing Overstromingen, Minister van Verkeer en Waterstaat, mevrouw Karla Peijs, 2007.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 3 van 75
Inhoud rampbestrijdingsplan
Dit rampbestrijdingsplan bestaat uit:
Documentinformatie (Deel A)
De informatie over het document bestaat uit:
Algemene informatie (Deel B)
In dit deel wordt beschreven:
Informatie over het document (Deel A); Algemene informatie over het betreffende gebied en de organisatie van de rampenbestrijding (Deel B); Operationele informatie (Deel C).
Een verzendlijst; Algemene documentgegevens; Bronnen en kaders voor het rampbestrijdingsplan; Informatie over het beheer van het document.
Welk gebied binnen de gemeente het betreft; Welke activiteiten daar plaatsvinden; Welke risico’s dat met zich mee brengt. Waar wordt afgeweken van het rampenplan, of daar waar dit nuttig is voor dit rampbestrijdingsplan, wordt tevens beschreven: Hoe de rampenbestrijding is georganiseerd in Noord-Holland Noord; Welke specifieke afspraken er zijn gemaakt met betrekking tot de rampenbestrijding in het geval van wateroverlast en de effecten daarvan; Hoe bevoegdheden en verantwoordelijkheden zijn verdeeld.
Operationele informatie (Deel C)
In dit deel wordt beschreven:
Leeswijzer en inhoudsopgave
Een gedetailleerde inhoudsopgave treft u op pagina’s 1 en 2. In onderstaande tabel is op hoofdlijnen weergegeven hoe het rapport is opgebouwd:
Met welke risico’s en gevaren rekening moet worden gehouden bij incidentbestrijding; Welke scenario’s op grond van de aanwezige risico’s voorzienbaar zijn; Welke maatregelen genomen kunnen of moeten worden (per scenario) om de gevolgen zo veel mogelijk te beperken en te bestrijden.
Onderwerp Deel A: documentinformatie Deel B: algemene informatie Informatie over het gemeentegebied Organisatie rampenbestrijding en coördinatieafspraken Bevoegdheden en verantwoordelijkheden Deel C: scenario’s Object en omgeving Keuze rampscenario(’s) Rampscenario(’s) Deel D: operationele informatie Bijlagen
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Zie hoofdstuk
B-1 B-2 B-3 C-1 C-2 C-3
Pagina 4 van 75
DEEL A: DOCUMENTINFORMATIE OVERZICHT Inleiding
Dit documentdeel geeft informatie over de documentstructuur. Een verzendlijst met een overzicht van organisaties en personen aan wie een exemplaar van dit rampbestrijdingsplan toegestuurd moet worden is opgenomen. In de algemene documentgegevens wordt vermeld op welke situaties dit plan betrekking heeft, welke aanpak (tot planvorming) is gekozen en wie betrokken zijn geweest bij de totstandkoming van het rampbestrijdingsplan. Bij de bronnen en kaders wordt aangegeven wat de relatie is tussen het rampbestrijdingsplan en andere documenten en wat de (wettelijke) kaders zijn van dit rampbestrijdingsplan. Tenslotte wordt aangegeven hoe dit document beheerd moet worden, zodat dit een actueel en dynamisch rampbestrijdingsplan blijft.
Inhoud
Dit deel behandelt de volgende onderwerpen: Onderwerp Verzendlijst Algemene documentgegevens Bronnen en kaders Beheer
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Zie pagina 6 7 9 11
Pagina 5 van 75
VERZENDLIJST Verzending
De coördinator rampenbestrijding van de gemeente Heerhugowaard verzendt het rampbestrijdingsplan aan onderstaande betrokkenen: Interne verspreiding gemeente Heerhugowaard Leden gemeentelijk beleidsteam Crisis Managent Team Gemeentelijke Actiecentra Gemeentelijk Coördinatiecentrum Gemeentelijke brandweer Veiligheidsregio Noord-Holland Noord Regionale Brandweer Noord-Holland Noord: 0 0
Commandant regionale brandweer Noord-Holland Noord Aantal exemplaren voor operationele (OvD) voertuigen
Veiligheidsbureau 0 0
Hoofd Veiligheidsbureau (ook digitaal t.b.v. DOBP) RCC
GHOR Noord-Holland Noord: 0 Bureau GHOR 0 Regionale Ambulancevoorziening 0 Regionale Ziekenhuizen Noord-Holland Noord 0 Rode Kruis Noord-Holland Gemeenschappelijke Meldkamer Noord-Holland Noord Regiopolitie Noord-Holland Noord Directie Openbaar Ministerie Bureau Conflict en Crisisbeheersing (CCB) Afdelingshoofd Oost politie Aantal exemplaren voor operationele (OvD) voertuigen Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Provincie Noord-Holland Commissaris van de Koningin in Noord-Holland Provinciale Waterstaat Omliggende gemeenten Schermer Koggenland Langedijk Alkmaar Niedorp Opmeer Harenkarspel Overige betrokkenen Nutsbedrijven Wegbeheerders Nederlandse Spoorwegen (NS) Rijkswaterstaat
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 6 van 75
ALGEMENE DOCUMENTGEGEVENS Inleiding
Onderstaand worden de algemene gegevens weergegeven die betrekking hebben op dit rampbestrijdingsplan.
Uitgangspunt
Dit rampbestrijdingsplan heeft betrekking op het bestrijden van de effecten van wateroverlast als gevolg van een dijkdoorbraak en/of langdurige regenval. Dit rampbestrijdingsplan Wateroverlast sluit in principe aan op de getroffen maatregelen van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Het ‘vertrekpunt’ van een rampbestrijdingsplan Wateroverlast is de situatie waarbij het hoogheemraadschap niet meer in staat is overlast tot een aanvaardbaar niveau te beheersen.
Vaststelling en Het plan wordt vastgesteld door de burgemeester van de gemeente Heerhugowaard middels een vaststellingsbesluit. Dit besluit maakt onderdeel inwerkinguit van dit plan. Het plan treedt één dag na bekendmaking van het besluit in treding werking. Het rampbestrijdingsplan zal automatisch in werking treden in situaties waarin ten minste GRIP 2 wordt afgekondigd voor wateroverlast in de gemeente Heerhugowaard. Op deze fasering wordt later ingegaan.
Aangrenzende gemeenten
Dit rampbestrijdingsplan is vanwege de maatregelen die kunnen worden ingezet bij een situatie van wateroverlast, eveneens in voorbereidende zin bruikbaar voor de aangrenzende gemeente(n): Schermer; Koggenland; Langedijk; Alkmaar; Niedorp; Opmeer; Harenkarspel.
Risico’s
De risico’s die ten grondslag liggen aan dit rampbestrijdingsplan zijn geïnventariseerd door de werkgroep die dit rampbestrijdingsplan heeft voorbereid.
Processen
Op basis van de geselecteerde scenario’s komen in dit plan de rampbestrijdingsprocessen uit het gemeentelijk rampenplan aan de orde die in deze situaties moeten worden opgestart. In de processen worden de bestrijdingsmaatregelen beschreven die bij de verschillende scenario’s aan de orde zijn.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 7 van 75
Taken
De taakstelling van de bij de rampenbestrijding betrokken functionarissen is in overeenstemming met de formele bevoegdheden van deze betrokkenen. De taakstelling van derde partijen (het hoogheemraadschap, nutsbedrijven, et cetera) is afgestemd en wordt kenbaar gemaakt aan alle mogelijk bij de incidentbestrijding betrokken actoren middels dit rampbestrijdingsplan.
Samenstelling werkgroep
Het rampbestrijdingsplan Wateroverlast is opgesteld binnen een multidisciplinaire projectgroep, waarin vertegenwoordigers zitting hadden van de gemeente Heerhugowaard (coördinatie rampenbestrijding, sector Stadsbeheer, afdeling communicatie), de Veiligheidsregio Noord-Holland Noord (Veiligheidsbureau en GHOR), Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en de regionale Politie Noord-Holland Noord.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 8 van 75
BRONNEN EN KADERS Inleiding
Een rampbestrijdingsplan wordt opgesteld op grond van de Wet Rampen en Zware Ongevallen (WRZO). Bij het opstellen van een rampbestrijdingsplan wordt rekening gehouden met andere documenten die betrekking hebben op de voorbereiding of daadwerkelijke rampbestrijding. Onderstaand is weergegeven welke regelgeving betekenis heeft voor dit rampbestrijdingsplan en met welke documenten rekening is gehouden bij het opstellen ervan. Indien van toepassing is ook aangegeven welke ervaringen uit het verleden verwerkt zijn.
Wettelijk kader Het algemeen wettelijk kader van rampbestrijdingsplannen wordt gevormd door: Brandweerwet 1985; Wet Rampen en Zware Ongevallen (WRZO) 1985; Wet Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (1991); Wet Kwaliteitsbevordering Rampbestrijding (WKR) 2004; Kernenergiewet; Wet Milieubeheer; Wet Milieugevaarlijke Stoffen; Algemene Wet Bestuursrecht; Besluit Informatie Rampen en zware ongevallen (BIR) 1994; Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO) 1999; Besluit rampbestrijdingsplannen inrichtingen (Bri)1999; Besluit kwaliteitscriteria planvorming rampenbestrijding. Specifiek voor wat betreft het waterbeheer is een aantal aanvullende wettelijke bepalingen van belang. Hierop wordt nader ingegaan in hoofdstuk B (deel B1).
Gerelateerde documenten
De inhoud van dit rampbestrijdingsplan is gebaseerd op de volgende documenten: Opsteller Landelijke en interregionale documenten Provincie Noord-Holland
Veiligheidsregio Noord-Holland Noord
Gemeente Heerhugowaard
Document Leidraad Maatramp Leidraad Operationele Prestaties Handboek voorbereiding rampenbestrijding Provinciaal coördinatieplan Toetsingskader voor het rampbestrijdingsplan Maatramp NHN Operationele prestaties NHN Regionaal model rampenplan NHN Regionaal model rampbestrijdingsplannen NHN Bijzondere regelingen zoals inzetprocedures Rapportage waterkering en extreme neerslag in Heerhugowaard, 2003 Integrale rapportage waterbeheer, 15-11-2005 Gemeentelijke draaiboeken gemeentelijke processen uit het Rampenplan van de gemeente Heerhugowaard Vervolg op volgende pagina
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 9 van 75
Gerelateerde documenten (Vervolg)
De inhoud van dit rampbestrijdingsplan is gebaseerd op de volgende documenten: Opsteller Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Brandweer Heerhugowaard Rijkswaterstaat
Ervaringen uit verleden/ toekomstperspectief
Document Calamiteitenplan Calamiteitenbestrijdingsplan Boezemkadebreuk Bereikbaarheidskaarten Bijzondere regelingen zoals uitruk- en Inzetprocedures Calamiteitenplan Regionale Dienst Noord-Holland
Bij het opstellen van dit rampbestrijdingsplan is rekening gehouden met ervaringen die elders zijn opgedaan in situaties van scheurvormingen of dreigende dijkdoorbraken. Tegelijkertijd is bij het opstellen van het plan rekening gehouden met (project)ontwikkelingen die in de nabije toekomst plaatsvinden binnen de gemeente. Bij de uitwerking van de scenario’s is onder andere rekening gehouden met de projecten ‘Stad van de Zon’, ‘Broekhorn’ en toekomstige verkeerscirculatieplannen.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 10 van 75
BEHEER Inleiding
De omstandigheden waarin het rampbestrijdingsplan moet worden toegepast, kunnen wijzigen. Volgens de wettelijke voorschriften moet de actualiteit van het plan zijn gewaarborgd en is het noodzakelijk dat de inhoud ervan periodiek wordt beoefend.
Implementatie
Het plan is één dag na het besluit tot vaststelling door de burgemeester bekend is gemaakt van kracht. Aan alle betrokken partijen wordt een exemplaar van het plan toegestuurd. Na het vaststellen van het plan worden periodiek oefeningen georganiseerd met als doel: De sleutelfunctionarissen in de rampenbestrijdingsorganisatie bekend en vertrouwd te maken met het rampbestrijdingsplan; Het plan te toetsen op toepasbaarheid.
Actualisatie en oefenen
Het plan wordt eenmaal per vier jaar vastgesteld en wordt tussentijds geactualiseerd, indien de gewijzigde omstandigheden daartoe aanleiding geven; Om de geoefendheid van de gehele regionale en gemeentelijke organisatie die in dit rampbestrijdingsplan is beschreven te waarborgen, moet onder verantwoordelijkheid van het College van Burgemeester & Wethouders een oefenprogramma zijn opgesteld waarin voor een periode van ten minste 4 jaar is uitgewerkt welke bestuurlijke en operationele oefeningen ieder jaar plaatsvinden. .
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 11 van 75
DEEL B: ALGEMENE INFORMATIE OVERZICHT Inleiding
In dit deel wordt informatie gegeven over: De organisatie van de rampenbestrijding in de gemeente Heerhugowaard; Opschaling en GRIP; Coördinatieafspraken die zijn gemaakt ter bevordering van de effectieve bestrijding van incidenten bij wateroverlast; De verdeling van bevoegd- en verantwoordelijkheden; Processen uit het gemeentelijk rampenplan en ‘de proceseigenaren’. De informatie is van algemene aard en heeft het karakter van achtergrondinformatie. De in dit deel opgenomen informatie zal voornamelijk in de voorbereidende fase gebruikt worden.
Inhoud
Dit deel bestaat uit de volgende hoofdstukken: Onderwerp Informatie over het grondgebied van de gemeente Organisatie rampenbestrijding en coördinatieafspraken Processen rampenbestrijding
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Hoofdstuk B-1 B-2 B-3
Pagina 12 van 75
HOOFDSTUK B-1: INFORMATIE OVER HET GRONDGEBIED OVERZICHT Inleiding
In dit hoofdstuk wordt algemene informatie gegeven over het gemeentegebied van Heerhugowaard, zoals over: Specifieke kenmerken van het gebied; Het beheer van de dijken en waterkeringen in de gemeente; De toegankelijkheid van het gebied; De aanwezigheid van kwetsbare of bijzondere objecten of inrichtingen; De belangrijkste (bedrijfs)activiteiten; Aanwezige gevaarlijke stoffen. Vervolgens wordt aangegeven: Welke wet- en regelgeving van toepassing is; Van welke specifieke risico’s sprake kan zijn; Alarmeringsstructuren; Bijzonderheden. De informatie in dit hoofdstuk heeft het karakter van achtergrondinformatie en kan bijdragen aan de beeldvorming over het gebied en de mogelijke (extra) risico’s die er gelden.
Inhoud
Dit hoofdstuk behandelt de volgende onderwerpen: Onderwerp Algemene informatie over het gemeentegebied Gevaarlijke stoffen in het gebied Toepasselijke wet- en regelgeving Risico’s Alarmering
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Zie pagina 14 16 18 19 20
Pagina 13 van 75
ALGEMENE INFORMATIE OVER HET GEMEENTEGEBIED HEERHUGOWAARD Algemene informatie
De gemeente Heerhugowaard ligt in de provincie Noord-Holland en binnen de veiligheidsregio Noord-Holland Noord. Het is één van de snelst groeiende gemeenten binnen de regio wat betreft inwoneraantal, bebouwing en economische activiteit. De gemeente ligt in een 3.200 hectare grote polder: De polder Heerhugowaard, waarvan het maaiveld in het noorden op NAP -1,20m ligt en afloopt naar het zuiden waar het maaiveld op NAP -3,00m ligt. De dijken die de Polder Heerhugowaard omsluiten liggen op een hoogte van minimaal NAP +0,30m. Dat is 0,8m boven het normale boezempeil. De polder wordt omsloten door boezemwateren. Daarvan kan het peil fluctueren tussen NAP 0 en -0,65m (Schermerboezem) en tussen NAP 0 en -0,70m en NAP -0,25m (Verenigde Raaksmaats en Niedorperkoggeboezem). De waterpeilen liggen gemiddeld op een niveau van respectievelijk NAP -0,50m en NAP -0,55m. De gemeente Heerhugowaard is opgedeeld in 18 wijken. De wijkindeling, bijzondere objecten binnen de gemeentegrenzen en het aantal inwoners is opgenomen in bijlage 2. De veeteeltbedrijven in de gemeente (schapen- en koeienbedrijven) liggen in het zuidoosten. In het noorden van de gemeente is een aantal industrieterreinen gevestigd. Daar ligt ook een gevangenis, die overigens op veilige hoogte is gebouwd en in geen geval een risico loopt wanneer het wateroverlast betreft.
In bovenstaande weergave zijn de peilhoogten voor verschillende gebieden binnen de gemeente weergegeven.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 14 van 75
Het beheer van dijken en waterkeringen
De waterkeringen die de polder van Heerhugowaard omsluiten zijn in beheer bij het hoogheemraadschap en de provincie Noord-Holland (eigendom en onderhoud zuid en westzijde). Het hoogheemraadschap heeft op alle waterkeringen het toezicht op waterkerende en waterdichte toestand.
Gegevens in de polder van Heerhugowaard Polderpeil Aswegligging hoofdwegen Binnenwegen Vloerpeil huizen (op basis van speciale bouwverordening) Agrarische gronden Diepte van leidingen Nutsvoorzieningen
Toegang van/ naar het gebied
-3.90 m NAP en hoger 1.10m boven polderpeil 1.20m boven polderpeil 1.35m boven polderpeil - 0.90m - 1.10m 0.70 m onder de grond
Hoofdtoegangswegen: De grootste aan- en afvoerweg naar en vanuit de gemeente is de nationale weg 242 (N 242). De weg loopt van het zuidwesten naar het noorden in een lus om een deel van de gemeente heen (de weg doorkruist de gemeente niet); De nationale weg 507 (N507), de Westangent, is de grootste verkeersader door de gemeente heen. De weg loopt van het zuidwesten naar het oosten van Heerhugowaard; Van het zuiden van de gemeente richting het noordwesten loopt een derde toegangsweg, de nationale weg 508 (N508), ofwel de Zuidtangent; De Rustenburgerweg is een toegangsweg vanuit het zuidoosten.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 15 van 75
GEVAARLIJKE STOFFEN BINNEN HET GEBIED Overzicht gevaarlijke stoffen
LPG-tanks
Bij wateroverlast is het van belang dat rekening wordt gehouden met de gevolgen voor gevaarlijke stoffen die in de gemeente zijn opgeslagen. Van de inrichtingen waarvoor een milieuvergunning is afgegeven is bij de gemeente bekend waar de stoffen worden bewaard, welke stoffen er zijn opgeslagen en welke hoeveelheid is opgeslagen. Bij wateroverlast vormen de onder- of bovengrondse tanks waarin brandbare vloeistoffen (benzine en of diesel) of brandbare gassen (LPG of propaan) zijn opgeslagen bijzondere aandacht. In onderstaand overzicht worden de locaties genoemd waar in ieder gal de opslag van LPG of propaan plaatsvindt.
In onderstaande tabel zijn de LPG-tanks weergegeven. LPG tanks (naam inrichting)
Texaco tankstation Verlaat BV
Farocy Beheer bv (P. Sijs) LPG- reservoir
Shell station Vroneroord
BP pompstation
Propaanopslag
Gegevens Verlaat 32 Heerhugowaard Milieuvergunning: Wm 80016 Rustenburgerweg 38 Heerhugowaard Milieuvergunning: Wm 98086 Risicocontour 10-6 afstand (meters), 25 Effectafstand 1% letaliteit, 235 m Maatgevend scenario explosie Westerweg 1 Heerhugowaard Milieuvergunning: Wm 20029 Westerweg 2 Heerhugowaard Milieuvergunning: Wm 96001
Onderstaande tabel vermeldt de propaanopslagen . Propaanopslag (naam inrichting)
Roozendaal, P.
Manege Molendijk
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Gegevens Westerweg 44 Heerhugowaard Milieuvergunning: Wm 97038 Rustenburgerweg 120 Heerhugowaard Milieuvergunning: Wm 04023
Pagina 16 van 75
Overige locaties van gevaarlijke stoffen
De locaties met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen staan vermeld op de risicokaart van de gemeente op internet (zie afbeelding). Opgemerkt wordt dat in een situatie waarbij men te kampen krijgt met wateroverlast, ook de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen en locaties van niet geregistreerde gevaarlijke stoffen moeten worden geïnventariseerd. Deze informatie is vooraf niet beschikbaar.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 17 van 75
TOEPASSELIJKE WET- EN REGELGEVING Inleiding
In aanvulling op het wettelijke kader voor de rampenbestrijding (dat in het gemeentelijk rampenplan is uitgewerkt), wordt in deze paragraaf nader ingegaan op wet- en regelgeving die betrekking heeft op dit specifieke rampbestrijdingsplan wateroverlast.
Waterstaatwet De Waterstaatswet 1900 omvat de algemene regels die de juridische basis vormen om de waterstaatswerken te beheren en te onderhouden. In de wet is 1900 ook de plicht tot het vaststellen van een calamiteitenplan door de beheerder opgenomen. De taken en bevoegdheden van de dijkgraaf en het waterschap bij calamiteiten staan in deze wet beschreven.
De Wet op de waterhuishouding stelt regels voor de waterhuishouding. Een Wet op de waterhuishoud regel is dat de provincie verplicht is elke vier jaar een provinciaal waterhuishoudingplan op te stellen en dat de waterschappen elke vier jaar ing een waterbeheersplan op moeten stellen. De provincie heeft vervolgens de plicht deze waterbeheersplannen te toetsen. De wet biedt verder een aantal beheersinstrumenten zoals het peilbesluit, waterakkoord en lozing- of onttrekkingvergunning.
Wet op de waterkering
De Wet op de waterkering omvat de algemene regels ter verzekering van de beveiliging door waterkeringen tegen overstromingen. De wet is van toepassing op dijkringgebieden en primaire waterkeringen. De Minister van Verkeer en Waterstaat bepaalt de normen en het college van Gedeputeerde Zaken houdt toezicht op het beheer van de primaire waterkeringen. Onder primaire waterkeringen worden die waterkeringen verstaan die direct of indirect buitenwater moeten keren. Het gaat in dat geval om water van de zee, de grote meren en de grote rivieren. In en rond de gemeente Heerhugowaard is alleen sprake van regionale waterkeringen. Voor de veiligheidsfunctie van deze waterkeringen gelden lichtere normen. De wettelijke status en het benoemen van nieuwe, op risicofactoren gebaseerde normen, zijn in ontwikkeling. (zie ook hierna: IPO).
Wet Milieubeheer
De Wet milieubeheer (Wm) is de belangrijkste milieuwet. Het is een zogenaamde raamwet. De Wm bevat het algemene kader van de milieuwetgeving. Onderdelen kunnen in Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB’s) of in ministeriële regelingen verder worden uitgewerkt.
IPO Richtlijn 1999
Voor regionale waterkeringen (waarop de Wet op de Waterkering niet van toepassing is) heeft het IPO in 1999 een richtlijn opgesteld om te komen tot veiligheidsnormen, rekening houdend met de waarden in de te beschermen gebieden en de gevolgen van kadebreuk. Volgens de 4e Nota Waterhuishouding hebben provincies tot 2006 de tijd tot toetsbare veiligheidsnormen voor de regionale waterkeringen te komen.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 18 van 75
RISICO’S Inleiding
Onderstaand wordt op basis van de kenmerken en eigenschappen van het grondgebied van de gemeente Heerhugowaard nagegaan welke risico’s er aanwezig zijn.
Risico’s
Door het hoogheemraadschap is een risicoanalyse uitgevoerd voor de polder Heerhugowaard. Daaruit kwam voort dat bij een dijkdoorbraak het laagst gelegen poldergebied te kampen krijgt met een ‘overstroming’, waarbij het water tot een hoogte van 20-30 cm boven het maaiveld stijgt (water dat blijft staan). Deze waterstand heeft in het betreffende gebied consequenties voor de begaanbaarheid van de wegen, het (beperkt) onderlopen van huizen en bedrijven. Doordat er meer mensen in de polder Heerhugowaard zijn gaan wonen en er meer geïnvesteerd wordt, zullen de gevolgen (effecten) van een overstroming bij een gelijkblijvende kans - toenemen. Zo mag verwacht worden dat de overstromingsschade ongeveer gelijke tred zal houden met het nationaal bruto product, wat betekent dat deze schade - bij een gelijkblijvende overstromingskans - gemiddeld jaarlijks met ongeveer 3 % zal toenemen. Dat betekent dat niet zozeer een kans op overstroming zo nadrukkelijk aanwezig is, maar doordat het poldergebied van grote(re) waarde is, kunnen de daardoor ontstane effecten aanzienlijk zijn. 2
Gevolgen
De volgende risico’s zijn voorzien en zijn daarom aanleiding geweest tot het opstellen van een rampbestrijdingsplan: Wateroverlast als gevolg van overvloedige regenval; (dreigende) Dijkdoorbraak; Dijkdoorbraak en ontstaan van wateroverlast. Bovenstaande scenario’s kunnen mogelijk het onderstaande tot gevolg hebben: Inundatie- of waterschade in gebieden waardoor het water een weg heeft gezocht naar lager gelegen gedeelten in de polder; Lokale uitval van nutsvoorzieningen (gas, water, elektriciteit en riolering) waardoor de getroffen gebieden tijdelijk onbewoonbaar kunnen worden; Ontruiming of evacuatie van de getroffen gebieden.
2
“Risico’s in bedijkte termen, een thematische evaluatie van het Nederlandse veiligheidsbeleid tegen overstromen”, Milieu- en Natuurplanbureau- RIVM, mei 2004. Gemeente Heerhugowaard Pagina 19 van 75 Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
ALARMERING Alarmering Hoogheemraadschap
De interne alarmering van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier is uitgewerkt in het calamiteitenplan. Het hoogheemraadschap werkt met een interne opschalingstructuur die is onderverdeeld in verschillende fasen voor het uitvoerende, het tactische en het strategische niveau. De gemeente Heerhugowaard wordt door het hoogheemraadschap in kennis gesteld van bijzonderheden met betrekking tot de kwaliteit van de waterkeringen en eventuele noodreparaties. Bij een noodreparatie waarbij compartimenteringmaatregelen worden voorbereid vindt er een alarmering van de gemeentelijke en regionale diensten plaats. Bij het hoogheemraadschap is dan sprake van alarmfase 1 (ernstig incident). Het hoogheemraadschap treedt in overleg met de gemeente en stelt de Meldkamer Noord-Holland Noord van de noodreparatie op de hoogte. De meldkamer stelt de burgemeester in kennis van de situatie. Afhankelijk van de ernst van de situatie en op basis van de adviezen bepaalt de burgemeester wanneer het rampbestrijdingsplan in werking wordt gesteld. In deze situatie is er minimaal sprake van GRIP-2.
Alarmering gemeente
Verdere acties dienen door de burgmeester te worden geïnitieerd; conform de in het rampenplan opgenomen GRIP-regeling Noord-Holland Noord (zie ook hoofdstuk B).
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 20 van 75
HOOFDSTUK B-2: ORGANISATIE RAMPENBESTRIJDING EN COÖRDINATIEAFSPRAKEN OVERZICHT
Inleiding
In dit hoofdstuk wordt weergegeven hoe de regionale rampenbestrijding is georganiseerd.
Inhoud
Dit hoofdstuk behandelt de volgende onderwerpen: Onderwerp Regionale rampenbestrijdingsorganisatie Uitgangspunten en afspraken met betrekking tot een gecoördineerde inzet bij wateroverlast Opschaling en GRIP
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Zie pagina 22 23 24
Pagina 21 van 75
REGIONALE RAMPENBESTRIJDINGSORGANISATIE Organigram rampenbestrijding
In onderstaand organigram is aan de linkerzijde weergegeven hoe de rampenbestrijding in de gemeente Heerhugowaard en de Veiligheidsregio Noord-Holland Noord is georganiseerd. Bij rampscenario’s waarbij het hoogheemraadschap is betrokken werken de algemene en functionele (waterschaps)kolommen samen volgens onderstaande structuur. Minister BZK NCC* Commissaris der Koningin PCC** Burgemeester
Dijkgraaf Bevelsbevoegdheid Burgemeester bij Fasen/GRIP 3 en 4 in het Rampgebied
Gemeentelijk Beleidsteam (GBT) of Regionaal Beleidsteam (RBT)
Beleidsteam (BT)
Actiecentrum Waarschuwing en Communicatie
Gemeentelijk Crisis Management Team (CMT)
Actiecentrum Opvang en Verzorging
Regionaal Operationeel Team (ROT) Liaison / ‘natte’ sectie Informatie / communicatie Meldkamer
Operationeel Team
Actiecentrum
Actiecentrum CRIB
Actiecentrum Nazorg
Commando Plaats Incident (CoPI)
Actiecentrum Operationele Ondersteuning
Eenheden Operationele Diensten ter plaatse van incident
Actiecentrum Operationele Diensten
Coördinator Plaats Ongeval (CPO)
Bestrijdingsteams / Herstelteams
NCC = Nationaal Coördinatie Centrum PCC = Provinciaal Coördinatie Centrum
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 22 van 75
UITGANGSPUNTEN EN AFSPRAKEN MET BETREKKING TOT GECOÖRDINEERDE INZET Uitgangspunten
Met betrekking tot de gecoördineerde inzet van gemeentelijke en operationele diensten, het hoogheemraadschap en eventuele andere partijen gelden de volgende uitgangspunten en afspraken: Het Regionaal Operationeel Team (ROT) stuurt de multidisciplinaire inzet van de operationele diensten (politie, GHOR en brandweer) aan en wordt voorgezeten door de Operationeel Leider (het ROT wordt opgestart vanaf GRIP 2). De Operationeel Leider informeert en adviseert de burgemeester en ontvangt opdrachten van de burgemeester. De opdrachten vanuit het ROT worden uigezet bij de Actie Centra (AC), het ROT heeft een coördinerende rol wat betreft de AC’s; Het hoogheemraadschap en de gemeente zijn in het ROT vertegenwoordigd door een liaison; Een vertegenwoordiger van het hoogheemraadschap neemt bij een GRIP3 situatie zitting in het gemeentelijk beleidsteam (GBT) als adviseur van de burgemeester; Bij opschaling naar een GRIP-4 situatie neemt de dijkgraaf als vertegenwoordiger van het hoogheemraadschap zitting in het RBT; De dijkgraaf en de (coördinerend) burgemeester stemmen de uitgevoerde en uit te voeren acties met elkaar af met inachtneming van elkaars verantwoordelijkheden en bevoegdheden. De finale besluitvorming berust bij de betrokken burgemeester(s); De voorlichting vindt plaats door of namens de gemeente. Afstemming over de voorlichting vindt plaats tussen de betrokken partijen; Het CMT stuurt de inzet van de gemeentelijke activiteiten aan en wordt voorgezeten door de gemeentesecretaris. De gemeentesecretaris (als lid van het GBT) informeert en adviseert de burgemeester en ontvangt zijn opdrachten van de burgemeester. Op grond van de Waterstaatswet heeft de dijkgraaf zelfstandige bestuurlijke bevoegdheden. De dijkgraaf treft in nauw overleg met de burgemeester de maatregelen die noodzakelijk zijn de functies van de waterstaatwerken te waarborgen.
Intergemeentelijke afstemming
In het geval dat de effecten zich uitstrekken over het gebied van meer dan één gemeente binnen de veiligheidsregio Noord-Holland Noord, is de afstemming met betrekking tot de operationele leiding en de bestuurlijke coördinatie (coördinerend burgemeester) geregeld in het gemeentelijke rampenplan.
Interregionale coördinatie
Indien andere regio’s binnen de provincie betrokken zijn bij de ramp, zal het Provinciaal Coördinatiecentrum (PCC) de rampenbestrijding coördineren en kan de Commissaris van de Koningin aanwijzingen geven aan de diverse regionale beleidsteams en gemeentelijke beleidsteams.
Interprovinciaal incident
Indien er verschillende provincies bij de ramp betrokken zijn, zal het Nationaal Coördinatiecentrum (NCC) de rampenbestrijding coördineren en kan de minister aanwijzingen geven aan de Commissarissen van de Koningin.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 23 van 75
OPSCHALING EN GRIP Multidisciplinaire opschaling vindt plaats conform de regeling Gecoördineerde Regionale Incidentenbestrijdings Procedure NHN (GRIP) 2005; Monodisciplinaire opschaling vindt plaats conform de geldende monodisciplinaire regelingen, die per kolom zijn opgesteld; Voor het rampbestrijdingsplan Wateroverlast is de GRIP regeling onverkort van toepassing.
Opschaling
Niveau
GRIP 0
GRIP 1 CoPI Informeren Operationeel Leider
Operationeel opschalingniveau
Motorkapoverleg
Bestuurlijk opschalingniveau
Geen
Informeren burgemeester
Omschrijving
Bronbestrijding monodisciplinair
Bronbestrijding multidisciplinair
Kenmerken (niet aan alle punten hoeft te worden voldaan)
Routine: normale dagelijkse werkwijzen van de operationele diensten Multidisciplinaire afstemming door motorkapoverleg
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Gecoördineerde inzet bij de diensten ter plaatse Multidisciplinaire coördinatie door een technisch voorzitter
GRIP 2
CoPI ROT Alarmeren burgemeester en AOV Bron- en effectbestrijding
Bron- en effectbestrijding Eenhoofdige leiding Operationele coördinatie op afstand in ROT
GRIP 3
GRIP 4
CoPI ROT Operationele actiecentra indien nodig GBT CMT Bron- en effectbestrijding Bedreiging van het welzijn van (grote groepen van) de bevolking Bestuurlijke coördinatie vanuit GBT in één gemeente
CoPI ROT Operationele actiecentra indien nodig RBT GBT’s CMT’s Bron- en effectbestrijding Gemeentegrensoverschrijdend, eventueel schaarste van middelen Bestuurlijke coördinatie vanuit regionaal beleidsteam voor meerdere gemeenten
Pagina 24 van 75
Hieronder volgt een organisatie- en communicatieschema van de volledige opschaling bij GRIP 4, waarbij ook aandacht is gegeven aan de lijnen van en naar nationaal niveau.
Schema
Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Commissaris van de Koningin Noord-Holland Brongemeente of RCC
Coördinerend Burgemeester
(PCC)
Regionaal Beleidsteam (RBT)
GCC Burgemeester Burgemeester
Burgemeester
Gemeentelijk
Gemeentelijk Gemeentelijk Beleidsteam (GBT) Beleidsteam (GBT) Beleidsteam (GBT) RCC Voorzitter ROT Gemeentesecretaris
Regionaal Operationeel Team (ROT)
Crisis Management Team (CMT)
Operationele Actiecentra Gemeentelijke Actiecentra (GAC ‘s)
Leider CoPI Commando Plaats Incident (CoPI) GRIP 4
Eenheden
Plaats incident
Eenheden
Effectgebied
aanwijzing bevel informatie
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 25 van 75
HOOFDSTUK B-3: PROCESSEN RAMPENBESTRIJDING OVERZICHT Inleiding
De processen van de rampenbestrijding staan beschreven in het gemeentelijke rampenplan. In dit hoofdstuk worden de deelprocessen, die voortvloeien uit het gemeentelijk rampenplan, genoemd. In hoofdstuk C wordt ingegaan op eventuele bijzondere bepalingen bij de gemeentelijke processen.
Inhoud
Dit hoofdstuk behandelt de volgende onderwerpen: Onderwerp Processen en deelplannen rampenbestrijding
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Zie pagina 27
Pagina 26 van 75
PROCESSEN EN DEELPLANNEN RAMPENBESTRIJDING Deelprocessen In dit hoofdstuk staat het volledige overzicht van alle deelprocessen uit het gemeentelijk rampenplan met de vermelding van de organisatie die verantwoordelijk is voor de uitvoering van het proces. In hoofdstuk D is uitgewerkt welke processen en maatregelen bij de verschillende scenario’s worden opgestart bij het bestrijden van de gevolgen van wateroverlast. Voor alle deelprocessen geldt de volgende opmerking: Het uitvoeren van elk van de relevante deelprocessen (die deel uitmaken van de effectbestrijding), staat of valt met een tijdige waarschuwing en heldere communicatie. Communicatie betekent informatie-uitwisseling tussen de bij de hulpverlening betrokken diensten, maar ook met de bevolking. Bewustmaking van de mogelijke gevolgen van een wateroverlastsituatie in algemene termen is van belang in elk stadium van een (dreigende) overlastsituatie. Bewustmaking en voorlichting leiden tot minder getroffenen, minder schade en meer adequate anticipatie en reacties. Mono- en multidisciplinaire (hoofd)processen: = eindverantwoordelijk voor dit proces = de gemeente levert een bijdrage aan dit proces GHOR
Gemeente
Brandweer
Politie
A - Bron- en effectbestrijding Bestrijden van brand en emissie van gevaarlijke stof Metingen verrichten Technische hulpverlening Ontsmetten van mensen Ontsmetten van voertuigen Verzorging/logistiek rampbestrijdingspersoneel B - GHOR-processen Geneeskundige hulpverleningsketen realiseren Psychosociale hulpverlening Preventieve Openbare Gezondheidszorg C - Politieprocessen Afzetten en afschermen Verkeer regelen Handhaven rechtsorde Begidsen van hulpverlenende diensten Ontruimen en evacueren Identificatie slachtoffers Strafrechtelijk onderzoek Vervolg op volgende pagina
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 27 van 75
Deelprocessen Vervolg. (vervolg) Mono- en multidisciplinaire (hoofd)processen: = eindverantwoordelijk voor dit proces = de gemeente levert een bijdrage aan dit proces GHOR
Gemeente
Brandweer
Politie
D - Gemeentelijke processen Bevolkingszorg Waarschuwing sirenes/geluidwagens Communicatie Transport getroffenen Opvang en verzorging Primaire levensbehoeften (bijstand) Gehele registratie van personen Rouwverwerking Herhuisvesting Schaderegistratie en- afhandeling Operationele Ondersteuning: Toegankelijk/begaanbaar maken infrastructuur Verzorging van logistieke voorzieningen Nooddrinkwater Milieuzorg en herstel getroffen gebied Overige ondersteunende werkzaamheden Bron: Model Rampenplan NHN 2006, versie 12 oktober 2006.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 28 van 75
DEEL C: SCENARIO’S OVERZICHT Inleiding
In dit deel staat informatie die met name voor de hulpverleningsdiensten tijdens een incident van belang zijn voor de beeldvorming en de besluitvorming over de mogelijke scenario’s. De bestrijdingsmaatregelen zijn uitgewerkt in hoofdstuk D.
Inhoud
Dit deel behandelt de volgende hoofdstukken: Onderwerp Omgeving Keuze scenario(’s) Uitwerkingen scenario(‘s)
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Zie hoofdstuk C-1 C-2 C-3
Pagina 29 van 75
HOOFDSTUK C-1: OMGEVING OVERZICHT Inleiding
In het calamiteitenbestrijdingsplan kadebreuk van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier is uitgewerkt op welke wijze het waterschap zowel preventief als repressief de kwaliteit van het functioneren van de waterkering ook onder dreigende omstandigheden waarborgt. Preventieve maatregelen hebben betrekking op de aanwezige compartimenteringen in de boezem en de mogelijkheden van het hoogheemraadschap om de waterstand in de boezem te verlagen. Repressieve maatregelen hebben betrekking op noodmaatregelen om een waterkering te versterken of noodcompartimenteringen in de boezem aan te brengen. Dit rampbestrijdingsplan, de daarin uitgewerkte scenario’s en maatregelen komen aan de orde wanneer het hoogheemraadschap bijzondere maatregelen treft. De gemeente krijgt een kennisgeving bij noodreparaties. Er is sprake van alarmering wanneer aansluitend op de noodreparaties aanvullende maatregelen in de boezem worden getroffen.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 30 van 75
HOOFDSTUK C-2: KEUZE SCENARIO(‘S) OVERZICHT Inleiding
Op basis van de in hoofdstuk B1 genoemde risico’s wordt onderstaand aangegeven welke scenario’s zijn uitgewerkt. Overwegingen bij de scenariokeuzes zijn: Grootte van het risico, met nadruk op de omvang van de gevolgen; Aard en omvang van de hulpverleningsbehoefte; Complexiteit van de bestrijdingsmaatregelen; Impact op bestuur en maatschappij. Er zijn drie mogelijke scenario’s geselecteerd.
Inhoud
Dit hoofdstuk behandelt de keuze voor de drie scenario’s die in dit rampbestrijdingsplan wateroverlast aan de orde komen.
Scenariokeuze De drie gekozen scenario’s worden uitgewerkt in hoofdstuk C3. Het eerste scenario gaat uit van wateroverlast die veroorzaakt is door een te grote hoeveelheid regenwater die in korte tijd in het gebied is gevallen. Dit plan bevat geen specifiek voorbereide maatregelen. In deze omstandigheden moet naar bevind van zaken door de gemeente, het hoogheemraadschap en de operationele diensten worden gehandeld; Het tweede scenario gaat uit van een dreigende dijkdoorbraak, waarbij met name de maatregelen van het hoogheemraadschap van belang zijn om de gevolgen van een feitelijke overstroming te beperken. De preventieve maatregelen zijn er op gericht de waterkering te versterken en de toevoer van boezemwater door compartimenteringmaatregelen te beperken; In het derde scenario is sprake van een feitelijke dijkdoorbraak die voor wateroverlast gaat zorgen in de laagst gelegen delen van de gemeente. In het derde scenario wordt uitgegaan van een feitelijke dijkdoorbraak, waarbij het volgende schadebeeld kan ontstaan: 0
Vanaf de doorbraaklocatie een inundatie- of schadegebied waardoor het water haar weg zoekt naar het lager gelegen gedeelte van de polder;
0
Het onderlopen van de laagste gedeelte(n) van de polder;
0
Het mogelijk uitvallen van de nutsvoorzieningen (gas, water, elektriciteit en riolering in dit overstroomde gebied,) gevolgd door het structureel uitschakelen van alle nutsvoorzieningen in een groter gebied.
Het uitwerken van de scenario’s dwingt alle bij rampenbestrijding betrokken diensten en organisaties relevante deelplannen af te stemmen en voor te bereiden, specifiek gericht op de bestrijding van de effecten bij wateroverlast. Vervolg op volgende pagina
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 31 van 75
Scenariokeuze De scenario’s sluiten aan bij de risico’s die als uitgangspunt zijn genomen. (vervolg) Bij een dreigende dijkdoorbraak kan het hoogheemraadschap maatregelen treffen om de waterkering te herstellen en de toevoer van boezemwater te beperken door het aanbrengen van compartimenteringen. Wanneer deze maatregelen tijdig zijn gerealiseerd zal de waterschade in Heerhugowaard bij een dijkdoorbraak beperkt zijn. Wanneer de preventieve maatregelen niet tijdig kunnen worden gerealiseerd, of wanneer er sprake is van een spontane dijkdoorbraak, is moeilijk te voorspellen hoeveel water naar de polder kan stromen en hoe hoog het water mogelijk in de ondergelopen gebieden komt te staan. De gevolgen worden bepaald door een groot aantal factoren zoals: Waterstand in de boezem; Snelheid waarmee compartimenteringen kunnen worden gesloten; Locatie en de breedte van de dijkdoorbraak; Mogelijkheden om door noodmaatregelen het instromen van boezemwater te beperken. Het ‘worst-case’ scenario, waarbij er onaangekondigd een dijkdoorbraak plaatsvindt en het niet mogelijk is om bij de bres maatregelen te treffen en alle compartimenteringmaatregelen geen effect hebben, is niet uitgewerkt. Het onderlopen van een polder neemt naar alle waarschijnlijkheid ten minste 6 tot 12 uur in beslag. Dit tijdsbestek biedt de mogelijkheden om nog maatregelen te treffen die de gevolgen van een overstroming kunnen beperken. Deze bestrijdingsmaatregelen komen in Hoofdstuk D aan de orde.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 32 van 75
HOOFDSTUK C-3: SCENARIO’S OVERZICHT Inleiding
In dit hoofdstuk zijn de gekozen scenario’s uitgewerkt. Per scenario wordt aangegeven wat de te verwachten effecten zijn. De informatie wordt zo veel mogelijk grafisch en in tabelvorm aangeboden.
Inhoud
Dit hoofdstuk behandelt de volgende onderwerpen: Onderwerp Scenario 1: wateroverlast Scenario 2: dreigende dijkdoorbraak Scenario 3: dijkdoorbraak, wateroverlast en uitval nutsvoorzieningen
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Zie pagina 34 35 37
Pagina 33 van 75
SCENARIO 1: WATEROVERLAST Beschrijving gebeurtenis
Als gevolg van hevige regenval (in een korte tijd) krijgt een deel van de polder te kampen met wateroverlast. Wateroverlast wil zeggen dat er in het laagst gelegen deel van de polder plassen met water komen te staan, omdat er meer water valt dan binnen redelijke tijd kan worden afgevoerd. Wateroverlast kan ontstaan door twee veroorzakers: 1. Overbelasting van het rioolsysteem treedt op, omdat er in relatief korte tijd extreme hoeveelheden neerslag moet worden verwerkt. De hoeveelheid neerslag is te groot voor de afvoercapaciteit; 2. Het watersysteem kan overbelast raken doordat er gedurende langere periode regenbuien zijn gevallen. Er is dan niet voldoende ‘bergingscapaciteit’ voor de grote hoeveelheden water. In beide gevallen kan wateroverlast ontstaan, het zogenaamde ‘water op straat’. De mate van hinder en schade bepaalt het dat ‘water op straat’ duidt op wateroverlast. Afhankelijk van de ernst van de situatie betekent dit: Kort durend beperkte hoeveelheden water op straat; Forse hoeveelheden water op straat met een duur van 30-120 minuten; Langdurigere overlast, op grote schaal met mogelijke beperkte belemmering van het verkeer op sommige plaatsen. Wateroverlast doordat het rioleringssysteem niet meer toereikend is, is doorgaans van kortere duur dan wateroverlast die wordt veroorzaakt door traag afvoerende watersystemen (vanwege te grote hoeveelheden te verwerken water). Een effect dat kan optreden is dat wegen gedeeltelijk minder begaanbaar raken. 3
3
Stichting RIONED, “Stedelijke Wateropgave, Vergelijking normen voor water op straat en inundatie”, november 2006. Gemeente Heerhugowaard Pagina 34 van 75 Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
SCENARIO 2: DREIGENDE DIJKDOORBRAAK Beschrijving gebeurtenis
Het scenario ‘dreigende dijkdoorbraak’ heeft als kenmerk dat voorzien wordt dat op enige locatie de waterkering een zwakke plek vertoont die kan leiden tot een doorbraak. Bij het ontdekken van een zwakke plek in de waterkering zal de gemeente door het hoogheemraadschap worden geïnformeerd (Fase 1 van het calamiteitenbestrijdingsplan). Wanneer daar beschermende maatregelen moeten worden genomen, is Fase 2 van kracht en wordt met de burgemeester overlegd over de maatregelen en mogelijke gevolgen van het niet slagen van de preventieve maatregelen. In deze fase worden ook compartimenteringmogelijkheden onderzocht en voorbereid op basis van het calamiteitenbestrijdingsplan Kadebreuk en het draaiboek Compartimentering van het hoogheemraadschap. Er hoeft in deze fase nog geen sprake te zijn van opschaling naar bijvoorbeeld GRIP-2. Wanneer de compartimentering in de boezem het beoogde effect heeft, zal in de meeste gevallen de wateroverlast bij een dijkdoorbraak beperkt blijven tot het onderlopen van de agrarische percelen in het zuiden en zuidoosten van de polder (gemiddeld zo’n 30 cm water op het maaiveld). Ook zal er water uit de vijvers treden en op straat komen te staan in de wijken Edelstenenwijk, Molenwijk, Rivierenwijk, Butterhuizen, Zuidwijk, Huygenhoek en Oostertocht.
Wanneer de dreiging van een doorbraak niet kan worden voorkomen en de compartimenteringen nog niet het gewenste effect hebben, zal de dijkgraaf de burgemeester adviseren de bedreigde gebieden te ontruimen en GRIP-3 van toepassing te verklaren. In bijlage 2 zijn de wijkprofielen in de gemeente Heerhugowaard opgenomen. Deze laten tevens zien hoeveel inwoners in dat geval geëvacueerd moeten worden. Bij het scenario van een dreigende dijkdoorbraak worden uitsluitend de processen voor de alarmering en de leiding en coördinatie opgestart en worden de processen met betrekking tot waarschuwing, voorlichting, ontruimen en evacueren zonodig voorbereid. De feitelijke voorbereiding van de andere bestrijdingsprocessen vindt plaats door het Regionaal Operationeel Team (zie hoofdstuk D) op basis van een inschatting van het gebied dat als gevolg van een dreigende dijkdoorbraak kan overstromen.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 35 van 75
Effecten
Bij een dreigende dijkdoorbraak bepalen de compartimenteringmaatregelen of en waar sprake zal zijn van schade of van onveilige situaties binnen het bedreigde gebied. Op basis van de locatie van de dreiging en het voorspelde effectgebied krijgen de betreffende bewoners en bedrijven het advies om de nodige voorzorgsmaatregelen treffen schade aan infrastructuur en eigendommen.
Slachtofferbeeld
Er worden in het geval van een dreigende dijkdoorbraak geen slachtoffers verwacht.
Overige effecten
Een effect dat als gevolg van de dreigende situatie kan gaan spelen, is het volgende: Maatschappelijke onrust omdat men niet weet wat er aan de hand is, of omdat men onvoldoende informatie krijgt.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 36 van 75
SCENARIO 3: DIJKDOORBRAAK, WATEROVERLAST EN UITVAL NUTSVOORZIENINGEN
Beschrijving gebeurtenis
Wanneer op enige locatie de waterkering doorbreekt, al dan niet na voorafgaande kennis van de dreiging, zal het water uit de boezem de polder Heerhugowaard instromen en in haar stroom schade aanrichten. Ook de waterhuishouding en met name de afvoer van overtollig water (of in droge tijden de aanvulling van tekorten) in grote delen van Noord Holland zal door deze gebeurtenis gedurende weken, zo niet maanden ontregeld zijn. Wanneer de feitelijke dijkdoorbraak vooraf is aangekondigd, zijn de benodigde compartimenteringen in de boezem aangebracht om in het bedreigde gebied de schade te voorkomen of zo beperkt mogelijk te houden. Bij een dijkdoorbraak zal het water in de polder stromen en in het stroomgebied in een zone van ongeveer 200 tot 300 meter de nodige schade aanrichten. Vanwege de helling in het terrein (1,80 meter hoogteverschil, aflopend van NAP -1,20m in het noorden naar NAP -3,00m in het zuiden) zal het water een weg zoeken via de waterlopen naar het zuidelijke deel van de polder. Onderweg zullen wellicht oevers, bruggen en duikers en daardoor ook wegen beschadigd raken. Het instromende water verzamelt zich uiteindelijk in het zuidelijke, laagst gelegen deel van de polder. Om de gevolgen van een dijkdoorbraak te beperken, ligt de eerste zorg van het hoogheemraadschap bij het realiseren van de compartimenteringwerken. Die werkzaamheden spelen zich voornamelijk af buiten de gemeentegrenzen en daarmee buiten de jurisdictie van de burgemeester. Niet uitgesloten is dat vanwege een groter effectgebied en de betrokkenheid van meerdere gemeenten, instanties en belangen, verdere opschaling (GRIP-4) noodzakelijk is. De snelheid waarmee de compartimentering wordt gerealiseerd bepaalt de hoeveelheid water die de polder instroomt en dus ook de uiteindelijke hoogte en verspreidingsgebied van het water. Het effect van compartimentering is groter naarmate de werken dichter bij de doorbraak liggen. De hoeveelheid water die in de polder kan stromen, wordt daarmee direct beperkt. In essentie betekent dit dat voor het sluiten van de grotere werken (in het NH-kanaal bijvoorbeeld) meerdere uren beschikbaar zijn, voordat enig verschil merkbaar is tussen preventief sluiten en het starten van een sluitingsoperatie na de doorbraak. Grootste aandacht zal dus moeten uitgaan naar de sluiting van compartimenteringwerken op korte afstand. Er is gerekend aan het scenario dat (blijkens de berekeningen) de meeste gevolgen heeft. Op basis van de berekeningen worden de meeste effecten als gevolg van een dijkdoorbraak in het Zuiden verwacht, ter hoogte van de Rustenburgerweg. De effecten zijn bij een dijkdoorbraak in dit gebied het grootst. Wanneer sprake is van een onaangekondigde doorbraak en er geen tijd is geweest om de compartimentering van de boezem voor te bereiden of uit te voeren, kan de hoeveelheid water die de polder instroomt groter zijn, dan wanneer de compartimentering al functioneerde bij aanvang van de doorbraak. Hoeveel groter hangt af van verschillende factoren die de reactiesnelheid bepalen: dag of nacht, moment van ontdekken en wijze van alarmeren.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 37 van 75
Het water dat zich een weg baant door de polder kan beschadiging, uitval of Uitval nutsvoorzieningen bedreiging van de continuïteit van leverantie van nutsvoorzieningen veroorzaken. Wanneer de continuïteit van de levering van nutsvoorzieningen in gevaar komt, gaat het om de volgende voorzieningen: Elektriciteitsvoorzieningen; Drinkwatervoorzieningen; Voorzieningen voor spraak- en datacommunicatie; Gasvoorzieningen. Het volledig uitschakelen van de voorzieningen als gevolg van stromend of stilstaand water zal naar verwachting gevolgen hebben voor een groter gebied dan dat wat direct door water is getroffen. De gevolgen van het uitvallen van de voornoemde voorzieningen zullen vooral hulp/ inzet vragen op het gebied openbare orde, verkeer en gezondheidszorg. Bij langdurige uitval (langer dan 12 tot 24 uur) van voorzieningen kunnen voor hulpbehoevenden in verzorgings- of verpleeghuizen of thuis ongewenste situaties ontstaan. De eerste uren zijn overbrugbaar met noodaggregaten voor zover deze op de locatie beschikbaar en inzetbaar zijn. 4
Slachtofferbeeld
Overige effecten
Er worden in het geval van een dreigende dijkdoorbraak geen slachtoffers verwacht.
Bij een overstroming zal de polder niet direct volledig vollopen. Grote delen van het gebied blijven in eerste instantie nog volledig toegankelijk. Alle wegen in het gebied liggen op voldoende hoogte. Bij een waterpeil (in de polder) van 1,10 m kunnen mogelijk enkele wegen (in het laagst gelegen deel) niet meer begaanbaar zijn. Berekeningen hebben aangetoond dat er (gemeten vanaf het diepste punt in de polder) maximaal 1 meter water kan komen te staan, wanneer de compartimenteringen in de boezem tijdig zijn gesloten. Het polderpeil is -3.90 m NAP. Dat betekent dat het water in deze situatie tot maximaal -2.80 m NAP komt. Doordat de wegen boven -2.80 m NAP liggen, zullen de wegen in deze omstandigheden begaanbaar blijven; Er kan maatschappelijke onrust ontstaan wanneer een verplichte evacuatie wordt afgekondigd; De diverse diensten kunnen zelf ook overlast of schade ondervinden. omdat het niet in alle gevallen mogelijk is dat zij in het overstroomde gebied kunnen blijven functioneren; Beveiligingsinstallaties- en mechanismen van tal van bedrijven kunnen uitvallen.
4
Leidraad Maatramp, Ingenieurs/Adviesbureau SAVE & Adviesbureau Van Dijke, versie 1.3. Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 38 van 75
DEEL D: OPERATIONELE INFORMATIE OVERZICHT Inleiding
In dit deel staat informatie die met name voor de hulpverleningsdiensten tijdens een incident van belang zijn bij de uitvoering van hun taken.
Inhoud
Dit deel behandelt de volgende hoofdstukken: Onderwerp Opstartprocedures Toestand Taakstelling Uitvoering Verzorging Bevelvoering en verbindingen
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Zie hoofdstuk D-1 D-2 D-3 D-4 D-5 D-6
Pagina 39 van 75
HOOFDSTUK D-1: OPSTARTPROCEDURE OVERZICHT
Inleiding
Dit hoofdstuk beschrijft de procedures die gevolgd worden nadat een (dreigende) situatie van wateroverlast is geconstateerd. Deze situaties zijn vertaald in de scenario’s 2 en 3.
Constatering
Wanneer er sprake is van een (dreigende) wateroverlastsituatie wordt dit door het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier gemeld aan de Gemeenschappelijke Meldkamer van de veiligheidsregio Noord-Holland Noord. In het kader van het rampbestrijdingsplan Wateroverlast van de gemeente Heerhugowaard is er sprake van een (dreigende) wateroverlast, wanneer één of meer van de volgende criteria aan de orde zijn: Een weerbeeld, waarbij gedurende langere tijd meer regenwater wordt aangevoerd dan het watersysteem in de gemeente Heerhugowaard kan afvoeren; Beperkende maatregelen (ondermeer een maalstop) zijn afgekondigd waardoor het watersysteem van de polder Heerhugowaard de aanwezige waterhoeveelheden niet kan afvoeren op de boezem; Wanneer er onregelmatigheden geconstateerd worden ten aanzien van de kwaliteit en functies van de waterkering ten behoeve van de gemeente Heerhugowaard; Er wordt besloten tot het nemen van noodmaatregelen om de kwaliteit en functies van de waterkering op het vereiste veiligheidsniveau te brengen; Het hoogheemraadschap om andere reden opschaalt tot het (interne) alarmeringsniveau 2 voor een dreigende crisissituatie, waarbij de gemeente Heerhugowaard betrokken kan zijn. Mede bepalend is het advies van het hoogheemraadschap. Dat kan de veerkracht van de waterhuishouding beoordelen en bepalen in hoeverre overdimensionering van de waterkering toereikend is.
In werking stellen rampbestrijdingsplan
De Meldkamer Noord-Holland Noord alarmeert de burgemeester van Heerhugowaard met het advies contact op te nemen met het hoogheemraadschap. Op grond van het overleg met het hoogheemraadschap en een gezamenlijke beoordeling van de situatie bepaalt de burgemeester wanneer het rampbestrijdingsplan Wateroverlast in werking treedt. In dit geval wordt ten minste GRIP 2 afgekondigd.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 40 van 75
HOOFDSTUK D-2: TOESTAND OVERZICHT Inleiding
In dit hoofdstuk is vermeld hoe een beoordeling van de toestand wordt opgesteld.
Benodigde gegevens
Dit betekent dat de volgende veronderstellingen worden uitgewerkt: De mogelijke locatie van de doorbraak; De ligging en breedte van het stroomgebied dat na de bres zal worden gevormd waneer het water naar het laagste punt in de polder stroomt; Een berekening van de hoeveelheid water die naar verwachting vanuit de boezem in de polder zal stromen, ten einde te bepalen met welke waterhoogten in welke gebieden men rekening moet houden; De verwachte tijd voor de doorbraak en de tijd die nodig is om de hoogste waterstand in de polder te bereiken; Voor deze berekeningen wordt gebruik gemaakt van de modelberekeningen, die als bijlagen bij dit plan zijn gevoegd. Het hoogheemraadschap beschikt over de instrumenten prognoses te maken die beter op de actuele situatie en omstandigheden is afgestemd. Zie figuur D.2.1. voor een schematische weergave van de gevolgen van een dijkdoorbraak. Het ROT brengt ten behoeve van de burgemeester ten minste de volgende zaken in kaart: Het gebied dat moet worden gewaarschuwd; De middelen die voor de waarschuwing en alarmering worden ingezet; De inhoud van de mededelingen die worden gecommuniceerd; Het tijdstip waarop de waarschuwing plaatsvindt; Het gebied dat moet worden ontruimd; De wijze waarop de ontruiming plaatsvindt; De tijd waarbinnen de ontruiming moet plaatsvinden; De opvanglocaties; De wegen van- en naar Heerhugowaard die worden afgesloten; De maatregelen die voor de afzetting van het gebied worden afgekondigd; De nutsvoorzieningen die door de beheerders worden afgeschakeld; De maatregelen die voor de hulpverleningsdiensten en overige gemeentelijke instanties in het bedreigde gebied van toepassing zijn. Het definitief vastgestelde scenario is bepalend voor het opstarten van de voor het rampbestrijdingsplan nader uitgewerkte deelprocessen. Vervolg op volgende pagina
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 41 van 75
Benodigde gegevens (Vervolg)
Figuur. D.2.1 Schematische weergave van de gevolgen van een dijkdoorbraak
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 42 van 75
HOOFDSTUK D-3: TAAKSTELLING OVERZICHT
Inleiding
Bij een (dreigende) overstroming worden de in dit hoofdstuk beschreven taken en maatregelen uitgevoerd.
Taken
De bestuurlijke en operationele taakstelling bij (dreigende) wateroverlastsituaties bestaat uit: Algemeen Het treffen van maatregelen om de effecten van een (dreigende) overstroming te beheersen en te bestrijden in het gebied dat door de burgemeester op grond van een beoordeling van de toestand is vastgesteld. Specifiek Het vaststellen van beleid ten aanzien van de te treffen maatregelen; Het uitvoeren van gecoördineerde maatregelen en acties door: 0
0 0 0 0 0 0 0 0
Het alarmeren van bestuur en de diensten en organisaties die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de in dit plan genoemde deelprocessen; Het waarschuwen en voorlichten van de bevolking; Het evacueren, opvangen en verzorgen van de bevolking in het bedreigde of getroffen gebied; Het bestrijden van de directe oorzaak en de gevolgen van de overstroming; Het inzetten van hulpverlenende diensten en instanties; Het registreren van geëvacueerde personen; Schaderegistratie; Het bevorderen van het herstel van de dagelijkse gang van zaken binnen het getroffen gebied; Het regelen van de terugkeer naar het gebied (en nazorg).
De bijzonderheden bij de uitvoering van deze taken en maatregelen worden beschreven in Hoofdstuk D-4.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 43 van 75
HOOFDSTUK D-4: UITVOERING OVERZICHT Inleiding
Dit hoofdstuk gaat in op bijzondere bepalingen, als aanvulling op de beschrijving van de deelprocessen uit het rampenplan Heerhugowaard.
Proces Melding Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier geeft de initiële melding door en alarmering aan de GMK, waardoor de rampbestrijdingsorganisatie opstart. De GMK alarmeert de burgemeester en verzoekt hem om contact op te nemen met het hoogheemraadschap. Op dat moment wordt ten minste GRIP 2 afgekondigd.
Proces Voorlichting
Het proces voorlichting wordt opgestart om de bevolking en de bedrijven te informeren over mogelijk dreigende overlastsituaties. De voorlichting bevat inhoudelijke informatie over de maatregelen die de bevolking en de bedrijven op aanwijzing van de burgemeester zelf moeten uitvoeren. De uitvoering geschiedt conform het deelproces in het gemeentelijk rampenplan. Voor bijzonderheden zie bijlage 3.
De bevolking en de bedrijven worden door de burgemeester gewaarschuwd Proces Waarschuwing wanneer er sprake is van een dreigende situatie en er direct maatregelen moeten worden getroffen om schade te voorkomen. Voor de waarschuwing en alarmering kan gebruik worden gemaakt van geluidswagens of de sirenes. Via de rampenzender verstrekt de burgemeester aanvullende informatie (zie bijlage 3). De uitvoering van dit proces is uitgewerkt in het gemeentelijk rampenplan.
Ontruimen en evacueren
Ontruimen en evacueren zal niet noodzakelijk zijn in verband met de hoogte van de te verwachten waterstanden in de polder. Als gevolg van de overstroming kunnen de nutsvoorzieningen (elektriciteit, gas, drinkwater, telecommunicatie en riolering) uitvallen. In deze situatie is het niet meer mogelijk is om in de getroffen wijk te verblijven en in de primaire levensbehoeften te voorzien. De burgemeester en zijn rampenstaf besluiten of opvang en verzorging binnen de eigen gemeente of in andere gemeenten noodzakelijk is. Er moet rekening mee worden gehouden dat de nutsbedrijven bij dreigende wateroverlast uit preventieve overwegingen de voorzieningen kunnen uitschakelen. Het herstel van uitgevallen nutsvoorzieningen kan meerdere dagen duren. Het proces ontruimen en evacueren is in het gemeentelijk rampenplan voorbereid. Bij een tijdige waarschuwing (uitvoeringstijd ten minste 6 uur) kan 90 % van de bevolking met eigen middelen op basis van zelfredzaamheid het gebied verlaten. De gemeente draagt zorg voor de verplaatsing van de bewoners die niet zelf in staat zijn elders opvang en verzorging te regelen.(zie ook bijlagen 4 en 5)
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 44 van 75
Afzetten en afschermen
Een gebied dat op last van de burgemeester (door middel van een noodverordening) moet worden ontruimd, wordt afgezet door de politie. Niemand zonder een ontheffing van de burgemeester krijgt van de politie toestemming om het betreffende gebied te betreden. De afzetting dient ook om de eigendommen van de bewoners en bedrijven in deze omstandigheden te bewaken. De politie voert deze taken uit volgens het algemene deelproces afzetten en afschermen dat in het gemeentelijk rampenplan ook voor andere scenario’s is voorbereid.
Verkeer regelen
Om de uitvoering van een verplichte ontruiming van een nader bepaald gebied mogelijk te maken, stelt de politie een verkeerscirculatieplan op, waarin is aangegeven welke wegen wel en niet voor de ontruiming worden ingezet. Het plan wordt gebaseerd op de (mogelijke) plaats van de dijkdoorbraak en het gebied waardoor het water naar het laagste gedeelte van de polder kan stromen. Wegen in deze gebieden zijn niet meer bruikbaar. Gemeentewerken draagt zorg voor het plaatsen van de tijdelijke wegbewijzering. Het proces verkeer regelen is in algemene zin voorbereid als deelproces in het gemeentelijk rampenplan.
Opvang en verzorging
Uitvoering conform de rampenplannen van de betrokken gemeenten (zie ook bijlage 4 en 5); Coördinatie door de Evacuatieleider en het Evacuatieteam. Het Hoofd Actiecentrum Opvang en Verzorging is lid van het Evacuatieteam.
Waterbeheer en waterkeringzorg
Uitvoering van de maatregelen conform het calamiteitenbestrijdingsplan Kadebreuk van Hoogheemraadschap Noord-Holland-Noord; Het hoogheemraadschap rapporteert periodiek aan de burgemeester over ontwikkelingen; De ontwikkelingen worden geanalyseerd, geëvalueerd en gelet op de te verwachten ontwikkelingen voorzien van een technisch advies; Het hoogheemraadschap treft alle noodzakelijke maatregelen het functioneren van de waterkeringen te waarborgen; Zo nodig wordt door de dijkgraaf een evacuatieadvies aan de burgemeester voorgelegd (zie bijlage 6).
Nazorg
Nadat er een overstroming heeft plaatsgevonden moet de waterkering worden gerepareerd en kan daarna het water weer naar de boezem worden teruggepompt. Afhankelijk van de hoeveelheid water kan dit proces drie tot zeven dagen duren. De gemeente start in deze periode het proces voor de schaderegistratie
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 45 van 75
Coördinerende bepalingen
In de voorbereidingsfase van een evacuatie is de gemeentelijke brandweer paraat en beschikbaar voor het ondersteunen van de evacuatie; Op voorstel van de Evacuatieleiding wordt het benodigde personeel van de operationele diensten en gemeenten in dienst geroepen; De nuts- en communicatiebedrijven treffen de maatregelen de voorzieningen af te schakelen wanneer er een daadwerkelijke overstroming plaats vindt; De bedrijven geven uitvoering aan de werkzaamheden de installaties conform de bedrijfsvoering op een overstroming voor te bereiden
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 46 van 75
HOOFDSTUK D-5: VERZORGING OVERZICHT Inleiding
Het verzorgingsplan geeft inzicht in de taken, regelingen en maatregelen die mogelijkerwijs aangewend dienen te worden.
Bepalingen verzorgingsplan
De logistieke ondersteuning van alle, bij de rampbestrijding betrokken, hulpverleners wordt na de eerste acht uren verzorgd door de verzorgingsgroepen van de regionale brandweer en is geregeld in het “Verzorgingsplan”. Tijdens de eerste acht uren is iedere dienst verantwoordelijk voor zijn eigen verzorging. In het verzorgingsplan zijn de volgende zaken geregeld: Bevoorrading; Onderhoud; Geneeskundige afvoer en verpleging van ingezet personeel; Personeel; Samenwerking met overige diensten.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 47 van 75
HOOFDSTUK D-6: BEVELVOERING EN VERBINDINGEN OVERZICHT Inleiding
In dit hoofdstuk wordt de bevelvoering (bestuurlijk en operationeel) alsmede de verbindingenstructuur besproken.
Bestuurlijke en Ten tijde van een (dreigende) dijkdoorbraak is de bestuurlijke en operationele leiding als volgt ingevuld: operationele leiding Leiding
Wie
Opperbevel Voorzitter Regionaal Beleidsteam (RBT) Bestuurlijke advisering Operationele leiding Uitvoerende leiding en coördinatie
Burgemeester Coördinerend burgemeester Dijkgraaf Operationeel Leider (brandweer) OvD’s Diensthoofden betrokken diensten dan wel door hen hiervoor aangewezen/gemachtigde personen
Aansturing
Locaties
In de onderstaande tabel zijn de locaties opgenomen van de bij de rampbestrijding betrokken staven en diensten. Onderdeel Gemeentelijk Coördinatiecentrum Regionaal Coördinatiecentrum (RCC) Actiecentrum GHOR Actiecentrum Politie Actiecentrum hoogheemraadschap Nationaal voorlichtingscentrum (ERC)
Adres *
Operationeel Streeftijd 1 uur Direct (ondersteunend personeel binnen 30 minuten) Tijdens kantoor uren direct Buiten kantooruren 60 minuten na alarmering Direct
120 minuten na alarmering
* Voor contactgegevens en telefoonnummers, zie bijlage 1 (bevat niet-openbare gegevens).
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 48 van 75
BIJLAGEN OVERZICHT Inleiding
In dit hoofdstuk is een aantal bijlagen opgenomen dat dient ter ondersteuning bij het lezen en uitvoeren van het rampbestrijdingsplan wateroverlast gemeente Heerhugowaard.
Inhoud
Dit hoofdstuk behandelt de volgende onderwerpen: Nummer
Onderwerp
1 2 3 4 5 6 7 8
Contactgegevens gemeente (niet openbaar) Gegevens gemeente Heerhugowaard Proces Voorlichting Proces Ontruimen en evacueren Proces Geneeskundige hulpverlening Proces Waterbeheer en waterkeringzorg Begrippenlijst Afkortingenlijst
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Zie pagina 50 52 57 61 62 64 66 74
Pagina 49 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
BIJLAGE 1: CONTACTGEGEVENS (NIET OPENBAAR)
De volgende gegevens worden onderstaand in tabelvorm inzichtelijk gemaakt:
Gegevens
Gegevens gemeente Heerhugowaard (en Alkmaar); Gegevens GCC; Gegevens CC’s; Gegevens overige instanties:
Locaties
Adres
Gemeentehuis Heerhugowaard
Parelhof 1 1703 EZ Heerhugowaard
GCC Gemeente Heerhugowaard
Gegevens gemeente Heerhugowaard (en Alkmaar) Noodnet Noodnet Telefoon/fax TelefoonFaxnummer 5 nummer 6 072-5755200 072-5755576
22157
Gegevens GCC Telefoonnummer 072-5755378 072-5755379 Heerhugowaard 072-5755386 Plaats
Adres
RCC. = Regionaal Coördinatiecentrum
Hertog Aalbrechtweg 36 1823 DL Alkmaar
PCC = Provinciaal Coördinatiecentrum
Dreef 3 2012 HR Haarlem
NCC = Nationaal Coördinatiecentrum
Schedeldoekshaven 200 2511 EZ Den Haag
LOCC = Landelijk Operationeel Coördinatiecentrum
Hoofdstraat 54 3972 LB Driebergen
6 7
AOV’er
De heer H.M.W. ter Heegde
De heer K. Bogerd 072-5755266
7
Faxnummer 072-5761571
Gegevens CC’s Telefoon-/faxnummer
Instantie
5
22340
Burgemeester
072 5678670 (T) 072 5600119 (F) 22801 (T noodnet) 22125 (F noodnet) 023 5144500 (T overdag) of 023 5144999 023 5122160 (T avond/nacht) Fax 023 5310068 of 023-5310088 Noodnet 25002 tsl 9 070 3454400 (T) 070 3614464 (F) 17000 (T noodnet) 17802 (F noodnet) 0343 536953 (T piket) 043 537600 (T Kantoor) 0343 536993 (F) Noodnet niet aanwezig
Telefoongids Nationaal Noodnet 2006, KPN, januari 2006. Telefoongids Nationaal Noodnet 2006, KPN, januari 2006. Volgens de uitgangspunten geformuleerd in de ADR mag men in het geval van een crises niet vertrouwen op alarmeringssysteem voor Ambtenaren AOV via mobiele telefoons. Formeel dient alarmering plaats te vinden door middel van C2000 netwerken of vaste (nood)lijnen.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 50 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Instantie
Adres
Gegevens overige instanties Telefoonnummer
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
Meldkamer Ambulancezorg
Hertog Aalbrechtweg 36 1823 DL Alkmaar
Meldkamer Brandweer
Hertog Aalbrechtweg 36 1823 DL Alkmaar
Brandweer/CPA Commandoruimte Brandweer/CPA Operationeel Meldkamer Politie
Hertog Aalbrechtweg 36 1823 DL Alkmaar
Politie Commandoruimte Politie Operationeel Regionaal Geneeskundig functionaris Dhr. M. Smeekes (per 01-08-2007) (hoofd)Bureau CCB regionale politie NHN Mevrouw M. Knollema
Grotewallerweg 1 1742 NM Schagen
0224-273027(T)
Postbus 21 1800 AA Alkmaar
072-5497000 (T) 072-5497745 (F)
ROT (in RCC)
Hertog Aalbrechtweg 36 1823 DL Alkmaar
RBT (in RCC)
Hertog Aalbrechtweg 36 1823 DL Alkmaar
Commissaris der Koningin, mr. H.C.J.L. Borghouts Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
0299-391391 (T) of 0800-1430 (T) 29288 (F noodnet) 0299-391491 (T) 29205 (T noodnet) 29287 (F noodnet) 072 5646465 (T) 072 5644444 (T) 072 5600119 (F) 22805 (noodnet) 072 5646465 (T) 072 5644444 (T) 072 5678777 (F) 22805 (noodnet)t 072-5678611 (T) 22805 (T noodnet) 22125 (F noodnet) 072-5678610 (T) 072-5600119 (F) 0900 8844 (T) 072 5498811 (F) 22803 (noodnet) 072-5494560 (T) 072-5494560 T) 22803 (noodnet)
Schedeldoekshaven 200 2511 EZ Den Haag
Rijkswaterstaat Noord-Holland Inspectie voor de Volksgezondheid (H. Paats) Milieu Klachtentelefoon Radio Noord-Holland Locatie Alkmaar
Parnasseplein 5 2511 VX Den Haag
Kustwachtcentrum
Den Helder
KPN Landelijk Beheer Bijzondere Netten
Postbus 30203 2500 GE Den Haag
Alkmaar
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
072-5678670 (T) 072-5678690 (F) 22801 (T noodnet) 22125 (F noodnet) C2000: inci17-18 Noodnet 22801 Noodnet fax 22125 C2000: inci 17-18 023-5144347 (T) 25800 (F noodnet) 25002 (T noodnet) 070 4266426 (T) 070 3639153 (F) 17166 (noodnet) 22329 (noodnet) 0255-564242 (T) 0800-0220221 (T) 0255-536524 (F) 070 3407457 (T) 070 3407834 (F) Noodnet 17360 0800-6586734 (T) (24 uur) 22233 (noodnet) 0223-542300 (T) 22193 (noodnet) 070-4516205 (T) 070-4515974 (F) 17899 (T noodnet) 1777 (F noodnet)
Pagina 51 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
BIJLAGE 2: GEGEVENS GEMEENTE HEERHUGOWAARD
Gegevens
De volgende gegevens worden onderstaand in tabelvorm of met behulp van plaatjes inzichtelijk gemaakt: Bijzondere woongebouwen Heerhugowaard 2006; Wijkprofielen gemeente Heerhugowaard; De locatie van objecten in de gemeente; Wijken in kaart; Belangrijkste activiteiten in het gebied.
Spirealaan Moutmolen Bergmolen Lauwers Titianialaan van Noortwijklaan Copernicusstraat Roze Flamingo De Vork Dolomiet Dreef Lien Gisolfland R. NeterMontanhestuin
1
1
30
6
6
224
7
7
30
1
1
25
1
24
6
20
4
16
1 1 1
163 200 217
20
20
1
48
1 1
1, 7, 9, 11, 35 Zuidwijk 212, 214, 216, Zuidwijk 218, 220, 222 Bomen-/ 5 t/m 11 Recreatiewijk Bomen-/ 3 Recreatiewijk 1 Molenwijk 1 t/m 11 Molenwijk (oneven) 68 t/m 74 Rivierenwijk (even) 15 Industrieterrein 2 Industrieterrein 10 Industrieterrein 2 t/m 48 Butterhuizen (even) 20 Buitengebied Centrum/ 1 t/m 97 Stationsplein Bomen-/ 12 Recreatiewijk 33 Zuidwijk 51
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Huygenhoek
Woonvoorziening ouderen
59 312 18
Woonvoorzieningen. verstandelijk gehandicapten 1
1 1 1
Verpleeghuis
Capaciteit
Lindeboomplein
Totaal aantal woongebouwen
Zuidwijkring
Woonvorm zint. gehandicapten
Schilderswijk Schilderswijk Zuidwijk
Jeugdinternaat
15 88 8, 10, 12
Psychische inrichting
van Veenweg Krusemanlaan Vera Bondamtuin Ank van der Moerpltsn
Zwakzinnigen inrichting
Wijk
Gezinsvervangend tehuis
Nummer
Gevangenis
Straatnaam
Opvangcentrum volwassenen
Bijzondere woongebouwen Heerhugowaard 2006
1 6 4 1 1 1 20 1 97 1 1 1
97 1
15
1
22
1
6
Pagina 52 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Capaciteit
Rivierenwijk
5
5
17
4 3
4 3
10 10
Koraal
30
Rivierenwijk Rivierenwijk Centrum/ Stationsplein Bomen-/ Recreatiewijk Bomen-/ Recreatiewijk Bomen-/ Recreatiewijk Bomen-/ Recreatiewijk Rivierenwijk
1
1
10
1
1
4
Zuidwijk
6
6
26
1 Arboretum
1
4
Zaan
Tamarixplantsoen Tamarixplantsoen Tamarixplantsoen Tamarixplantsoen Donge Ronnie Biermantuin Excelsiorhof
11 t/m 49 (oneven) 63 t/m 121 (oneven) 125 t/m 139 (oneven) 143 t/m 161 (oneven) 99 1, 2, 3, 5, 8, 19 34
Heemradenwijk
Woonvoorziening ouderen
3 3 1
Woonvoorzieningen. verstandelijk gehandicapten.
1 1 1
Verpleeghuis
1 1
Jeugdinternaat
Oostertocht Rivierenwijk Rivierenwijk
Liede Spui
57 68 17 15, 29, 35, 55, 95 3, 10, 26, 34 17, 40, 53
Psychische inrichting
Westerveerstraat Dinkel Dommel
Zwakzinnigen inrichting
Wijk
Gezinsvervangend tehuis
Nummer
Gevangenis
Straatnaam
Totaal aantal woongebouwen
Woonvorm zint. gehandicapten
Opvangcentrum volwassenen
Bijzondere woongebouwen Heerhugowaard 2006
1
20
20
30
30
8
8
10
10
* Beschikt over noodnet.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 53 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Wijkprofielen gemeente Heerhugowaard Wijk Schrijverswijk Schilderswijk Planetenwijk Bomenwijk Heemradenwijk Edelstenenwijk Stadshart Molenwijk Rivierenwijk Bedrijventerrein Butterhuizen Oostertocht Zuidwijk Huygenhoek Stad van de Zon De Noord Buitengebied Noord ‘t Kruis
8
Aantal woningen
Oppervlakte (ha)
Bevolkingsdichtheid per km2
2.777 4.505 1.607 4.852 2.768 4.836 1.237 2.938 3.498 741 3.395 4.527 3.877 4.302 2.164 1.119
1.140 1.748 613 1.891 1.118 1.374 719 1.255 1.510 202 1.243 1.810 1.447 1.528 906 407
58,6 79,3 26,0 202,7 61,0 58,8 39,0 51,8 42,9 522,7 78,8 79,3 74,1 132,2 253,6 64,3
4.739 5.683 6.193 2.393 4.291 6.404 3.172 5.670 8.147 142 4.309 5.709 5.229 3.253 853 1.740
1.255
417
1.425,0
88
560
201
33,6
1.666
Aantal inwoners
De locatie van objecten in de gemeente
8
Bron: ‘HHW In Cijfers, Statistieken’, o.b.v. gegevens 2008.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 54 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Wijken in kaart
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 55 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Activiteiten Landbouw & visserijbedrijven Nuts- en bouwnijverheid Horeca-, transport- en handelsbedrijven Zakelijke diensten Overige Totaal
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Belangrijkste activiteiten in het gebied Aantal vestigingen Ligging 204 610 839 1.081 533 3.267
Zuid/Oost Noord Gespreid, met nadruk in Midden/ Zuiden Noord, Oost en Midden,
Pagina 56 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
BIJLAGE 3: PROCES VOORLICHTING
Inleiding
Deze bijlage is een aanvulling op het draaiboek communicatie bij rampen en geldt alleen voor een de rampen ‘dreigende dijkdoorbraak’ en ‘dijkdoorbraak’.
Dreigende dijkdoorbraak
Doelgroep 1: burgers en bedrijven in bedreigd gebied (prioriteit). Doel Informeren over dreigende dijkdoorbraak; Informeren over gevolgen van dijkdoorbraak; Informeren over te nemen actie en bevolking hiervoor motiveren; Informeren over wijze waarop bevolking op de hoogte wordt gehouden; Paniek proberen te voorkomen door veel en regelmatig te communiceren. Aandachtspunten Denk na over in te zetten communicatie i.v.m. risico op uitvallen nutsvoorzieningen; Geef informatie over risico op uitval nutsvoorzieningen (batterijen radio en mobiele telefoons); Denk aan elk uur een perscommuniqué; Denk aan voorlichting verwanten; Denk aan voorlichting evacués in opvang; Denk bij communicatie aan bewoners niet willen evacueren; Denk aan het geven van informatie over evacuatie en opvang van dieren. Boodschap Locatie zwakke dijken; Dijk kan breken; Reden waarom dijk verzwakt is; Gebieden die onderlopen bij doorbraak; Prognoses voor kans op doorbraak; Maatregelen die de overheid treft om doorbraak te voorkomen; Maatregelen die de overheid treft om gevolgen van doorbraak te minimaliseren; Bewoners worden uit voorzorg geëvacueerd; Plaats van evacuatie; Instructies voor evacuatie: 0 0 0 0
Bewoners moeten binnen…. uur het gebied hebben verlaten; Zet waardevolle spullen op zolder; Sluit gas, licht en water af; Neem alleen de hoognodige zaken mee zoals: -
Huisdieren; Geld; Legitimatiebewijs; Noodzakelijke kleding; Medicijnen. Vervolg op volgende pagina
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 57 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Dreigende dijkdoorbraak
Vervolg. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Sluit woning af, denk aan ramen, roosters en deuren; Informeer mensen in de omgeving over evacuatie; Help mensen in uw omgeving die hulp nodig hebben, bejaarden, gehandicapten; Neem zo veel mogelijk anderen mee; Luister naar de verkeersinformatie via de radio; Volg de route die politie aangeeft; Beschikbare vervoermiddelen (eigen vervoer, geregeld vervoer, ov); Evacuatieroute; Zoek opvangruimte bij vrienden of familie; Opvangplaatsen; Politie begeleidt evacuatie; Voor bewaking van huizen en spullen wordt gezorgd; Informeer familie na aankomst op opvangadres.
Meer informatie bij callcenter; Rampenzender Omroep Noord-Holland houdt burgers op de hoogte; Terugkeer bekendgemaakt via Omroep Noord-Holland en landelijke radio. Doelgroep 2: burgers en bedrijven en instellingen in niet bedreigde gebieden. Doel Informeren over dreigende dijkdoorbraak; Informeren over gevolgen van de dijkdoorbraak; Informeren over evacuatie in getroffen gebied; Informeren over te nemen actie; Informeren over wat deze groepen kunnen doen om te helpen; Paniek proberen te voorkomen door veel en regelmatig te communiceren. Boodschap Locatie zwakke dijken; Dijk kan breken; Reden waarom dijk verzwakt is; Gebieden die onderlopen bij doorbraak; Tijdsprognoses voor kans op doorbraak; Maatregelen die de overheid treft om doorbraak te voorkomen; Maatregelen die de overheid treft om gevolgen van doorbraak te minimaliseren; Bewoners in gebieden die dreigen onder te lopen worden uit voorzorg geëvacueerd; Tijdspad van evacuatie; Plaats waar evacués worden opgevangen; Gevolgen voor bewoners in niet getroffen gebieden; Meer informatie bij callcenter; Rampenzender Omroep Noord-Holland houdt burgers op de hoogte.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 58 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Feitelijke dijkdoorbraak
Doelgroep 1: burgers en bedrijven in getroffen gebied. Doel Informeren over dijkdoorbraak; Informeren over gevolgen van dijkdoorbraak; Informeren over te nemen actie en bevolking hiervoor motiveren; Informeren over wijze waarop bevolking op de hoogte wordt gehouden; Paniek proberen te minimaliseren door onder de omstandigheden zo goed mogelijk te communiceren. Aandachtspunten Nutsvoorzieningen zijn hoogstwaarschijnlijk afgesloten en straten zijn ondergelopen, er is dus geen website en alleen radio’s op batterijen werken; Denk aan alternatieve communicatiemiddelen, zoals boten met luidsprekers en sms-alert; Probeer onder de omstandigheden toch zo goed en vaak mogelijk de bewoners te bereiken; Zorg dat instructies duidelijk bij iedereen overkomen en geef aan wat mensen moeten doen om op de hoogte te kunnen blijven (bijv. radio met batterijen; Zorg voor informatiepunten aan de rand van het ondergelopen gebied; Houdt rekening met de komst van VIP’s; Denk bij communicatie aan bewoners niet willen evacueren; Denk aan het geven van informatie over evacuatie en opvang van dieren. Boodschap Locatie dijkdoorbraak; Reden van dijkdoorbraak; Gebieden die ondergelopen zijn en zullen onderlopen; Bewoners in getroffen gebieden worden geëvacueerd; Locatie van opvang; Instructies voor evacuatie: 0 0 0 0
Verlaat onmiddellijk / binnen…. uur het gebied; (Zet waardevolle spullen op zolder); (Sluit gas, licht en water af); Neem alleen de hoognodige zaken mee zoals: -
Huisdieren; Geld; Legitimatiebewijs; Noodzakelijke kleding; Medicijnen. Vervolg op volgende pagina
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 59 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Feitelijke dijkdoorbraak
Vervolg. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Sluit woning af, denk aan ramen, roosters en deuren; Informeer mensen in de omgeving over evacuatie; help mensen in uw omgeving die hulp nodig hebben, bejaarden, gehandicapten; Neem zo veel mogelijk anderen mee; Luister naar de verkeersinformatie via de radio; Volg de route die politie aangeeft; Beschikbare vervoermiddelen (eigen vervoer, geregeld vervoer, ov); Evacuatieroute; Zoek opvangruimte bij vrienden of familie; Opvangplaatsen; Politie begeleidt evacuatie; Voor bewaking van het gebied wordt gezorgd; Informeer familie na aankomst op opvangadres.
Meer informatie bij callcenter; Rampenzender Omroep Noord-Holland houdt burgers op de hoogte; Terugkeer bekendgemaakt via Omroep Noord-Holland en landelijke radio. Doelgroep 2: burgers en bedrijven in niet bedreigde gebieden. Doel Informeren over dijkdoorbraak; Informeren over gevolgen van dijkdoorbraak; Informeren over te nemen actie en bevolking hiervoor motiveren; Informeren over wijze waarop bevolking op de hoogte wordt gehouden; Paniek proberen te voorkomen. Aandachtspunten Elk uur een perscommuniqué; Zorg voor voorlichting verwanten; Zorg voor voorlichting bij de opvang. Boodschap Locatie doorbraak; Er kan nog een dijk breken; Reden waarom dijk verzwakt was; Gebieden die ondergelopen zijn; Tijdsprognoses voor kans op eventueel nog een doorbraak; Maatregelen die de overheid treft gevolgen van doorbraak te minimaliseren; Bewoners in ondergelopen gebieden worden geëvacueerd; Bewoners in gebieden die dreigen onder te lopen worden uit voorzorg geëvacueerd; Tijdspad van evacuatie; Plaats waar evacués worden opgevangen; Gevolgen voor bewoners in niet getroffen gebieden; Meer informatie bij callcenter; Rampenzender Omroep Noord-Holland houdt burgers op de hoogte.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 60 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
BIJLAGE 4: PROCES ONTRUIMEN EN EVACUEREN
Toelichting bij de uitvoering van het evacuatieproces
Bij evacuaties in het kader van dit rampbestrijdingsplan zijn twee soorten te onderscheiden. Deze zijn: 1. Preventief: het (uit voorzorg) ontruimen van een woongebied, met het oog op het mogelijk optreden van een incident/calamiteit; 2. Acuut: te denken aan situaties waarin op zeer korte termijn (spontaan) personen elders moeten worden ondergebracht. In deze situaties is het zeer waarschijnlijk dat bewoners zelf initiatieven (gaan) ontwikkelen om elders te opvang/ onderdak te verzorgen. Evacuatie kan binnengemeentelijk en buitengemeentelijk zijn. In geval van binnengemeentelijke en buitengemeentelijke evacuatie kan ook het onderscheid kort en lang gemaakt worden. Omliggende gemeenten kunnen in geval van een incident/ calamiteit functioneren als opvanggemeente. Het bovenstaande resulteert daarom in de volgende combinaties: Binnengemeentelijke evacuatie voor korte duur; Binnengemeentelijke evacuatie voor lange duur; Buitengemeentelijke evacuatie voor korte duur; Buitengemeentelijke evacuatie voor lange duur; Opvanggemeente voor korte duur; Opvanggemeente voor lange duur. De verantwoordelijkheid van het evacueren ligt bij de burgemeester van de betreffende gemeente. In zeer spoedeisende gevallen, waarbij bestuurlijke besluitvorming -nog- niet tot stand kan worden gebracht, handelt de parate dienst die de operationele leiding ter plaatse heeft op basis van zijn wettelijke bevoegdheden.
Evacuatiefasen
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Voorbereiding (bestuurlijk) besluit; Voorbereiding evacuatieproces; De verplaatsing; De opvang; Controle en bewaking van het ontruimde gebied; Terug van de evacués; Nazorg en evaluatie.
Per fase zijn de noodzakelijke maatregelen in volgorde van afhandeling uitgewerkt (fase nummer). Per beschreven maatregel is aangegeven welke functionaris verantwoordelijk is voor de uitvoering van deze maatregelen. Maatregelen die zowel bij de binnengemeentelijke als de buitengemeentelijke evacuatie van toepassing zijn hebben hetzelfde maatregelennummer. De uitwerking van de binnengemeentelijke, de buitengemeentelijke evacuatie en de maatregelen in een opvanggemeente beginnen met een tabel waarin de fasering, de maatregelen per fase en de verantwoordelijke functionaris en het standaardnummer van de maatregel zijn samengevat.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 61 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
BIJLAGE 5: PROCES GENEESKUNDIGE HULPVERLENING
Ambstat
Door ter plaatse zijnde (H)OvDG aan te geven
Gnk-C
Aan te geven door (H)OvDG voor zover inzet noodzakelijk zou zijn
Ter plaatse te bepalen. Geschikte Ambulance opstelplaatsen
Loodsposten
Alkmaar: Parkeerterrein Motel Alkmaar; Arcadialaan 2; Hoorn: Parkeerterrein McDonalds; Kleine Wijzend 1.
Inzet/ aanrijdroute ambulances
Afhankelijk van rijrichting; in overleg met MKA.
Inzetcapaciteit Uitgegaan wordt van tenminste een GRIP 2 situatie, OvDG ter plaatse in CoPI overleg, HsGHOR in ROT, RGF in gemeentelijk beleidsteam (vanaf GRIP 3).
Indien acute opschaling noodzakelijk
Conform Procedure Grootschalige Geneeskundige Hulpverlening; Meerdere ambulances, zo nodig met behulp van ambulancebijstandsplan en gewondenspreidingsplan; MMT (indien noodzakelijk); GNK (indien noodzakelijk); CGV.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 62 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
GHOR
Uitvoering en coördinatie van vervoer hulpbehoevenden; regeling opvanglocaties hulpbehoevenden. De RGF van Dienst laat het HsGHOR nagaan of er sprake is van hulpbehoevenden die medisch vervoer nodig hebben. Het HsGHOR maakt een inventarisatie via de gemeente, huisartsen(posten) en / of thuiszorgorganisaties en regelt (medisch) vervoer. De OvDG (vanaf GRIP 2 het HsGHOR) onderzoekt, al dan niet in samenwerking met de meldkamer of het actiecentrum GHOR de mogelijkheden tot opvang hulpbehoevenden. Gelet moet worden of de op dat moment te bepalen benodigde (medische) faciliteiten aanwezig zijn, of dat daarin op korte termijn kan worden voorzien. Een en.ander in overleg met de gemeente. Bij onderbrenging in een zorginstelling spreekt dit voor zich. De RGF van Dienst laat via het HsGHOR door de politie nagaan of er geen hulpbehoevenden in de panden zijn achtergebleven. De RGF van Dienst adviseert het GBT inzake het voorkomen en / of beperken van infectieziekten. Zo nodig schakelt hij via het HsGHOR de betreffende arts infectieziekten in. De RGF van Dienst draagt zorg voor het (laten) inschakelen van de psychosociale hulpverlening in de opvanglocatie(s). Uitvoering ligt bij het HsGHOR De RGF van Dienst adviseert de burgemeester ondermeer de volgende zaken bij de voorlichting mee te nemen: Vooraankondiging tot voorbereiding van evacuatie getroffenen, bedrijven en dergelijke; Juiste tijdstip en plaats van evacuatie; Opvanglocaties laten vermelden voor hulpbehoevenden en voor de overige personen; Zieke, hulpbehoevende en / of niet mobiele personen zich in verbinding te laten stellen met een nader te bepalen telefoonnummer; Maatregelen ter voorkoming / beperking infectieziekten. De RGF van Dienst informeert via het HsGHOR huisartsen(posten), zorginstellingen e.d. in het getroffen gebied over de op handen zijnde evacuatie.
.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 63 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
BIJLAGE 6: PROCES WATERBEHEER EN WATERKERINGZORG
Procesverantwoordelijke
Hoogheemraadschap.
Referentie
Waterstaatwet 1900, Wet op de waterhuishouding, Wet op de waterkering, Wet Milieubeheer, Wet bodembescherming, Wet verontreiniging oppervlaktewateren en Wet rampen en zware ongevallen.
Doel
Het doel van de waterstaatszorg is het beperken van schadelijke gevolgen van een (dreigende) ramp op het gebied van waterkeren: Bij de hulpverlening betrokken organisaties en personen; Bevolking; Vee en huisdieren.
Aandachtspunten
In de meeste gevallen is alleen effectbestrijding aan de orde. Slechts in een enkel geval is bronbestrijding mogelijk. Bij waterkwaliteit heeft dit meestal betrekking op een ramp die vanuit één bron geïnitieerd wordt. Met name op het buitenwater is veelal sprake van een aanzienlijke omvang. Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier beschikt over de volgende voor wateroverlast relevante calamiteitenbestrijdingsplannen: Calamiteitenbestrijdingsplan Hoog Water; Calamiteitenbestrijdingsplan Kadebreuk.
Alarmering
Bij ontvangst van een waarschuwing gaat bij het hoogheemraadschap intern de staat van paraatheid in (voor zover dit niet al is gebeurd op grond van eigen bevindingen). Nadere informatie wordt ingewonnen en bijgehouden over de actuele en verwachte waterstanden en weersontwikkelingen. Over het algemeen worden de kantoren niet bemand: wel wordt de beschikbaarheid van medewerkers nagetrokken. Op enkele locaties in de regio kunnen dijkwachtposten worden bezet. Vanaf de staat van paraatheid tijdens de waarschuwingsfase wordt bij het hoogheemraadschap voortdurend nagegaan (en zonodig tot actie overgegaan) of coupures dan wel afsluiters in transportleidingen, gemalen en duikers moeten worden gesloten. Dit is nader uitgewerkt in de draaiboeken die voor deze situaties bij het waterschap zijn opgesteld. Bij vooraf bepaalde waterstanden behoren de coupures te worden bemand en afsluiters in leidingen en gemalen te worden gesloten.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 64 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Relaties met
Waterkeren: In de situatie dat er schade is aan een civiel object zijn de gevolgen daarvan bepalend of de bevolking gewaarschuwd dient te worden en mens en dier geëvacueerd moeten worden. Indien dit het geval is zullen zij opgevangen en indien noodzakelijk verzorgd worden. Een civiel object kan dusdanig beschadigd zijn dat de omgeving afgezet en beschermd dient te worden in verband met reparatie of voorkomen van instorting. Indien dit het geval is dient het verkeer geregeld te worden. Voor de afhandeling van de financiële aspecten is het noodzakelijk dat er ook schade registratie en afhandeling plaatsvindt.
Eventueel inschakelen
Milieu advies diensten, militaire bijstand, milieudienst politie, specialistische opruimingsbedrijven, derden.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 65 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
BIJLAGE 7: BEGRIPPENLIJST
Aanwijzing
Door de Commissaris van de Koningin c.q. de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties krachtens de wet genomen beslissing met als doel richting te geven aan het door de burgemeester bij de bestrijding van rampen en zware ongevallen te voeren beleid.
Actiecentrum
Het coördinatiecentrum van een dienst. De opdrachten uit de gemeentelijke rampenstaf worden hier vertaald in werkopdrachten voor de uitvoerende gemeentelijke en operationele eenheden.
Acute rampvoorlichting
Voorlichting die plaatsvindt wanneer een ramp dreigt, zich voltrekt of zojuist heeft plaatsgevonden en die erop gericht is de bevolking adequaat te laten reageren op de actuele omstandigheden om zo schadelijke gevolgen te vermijden, te beperken of ertegen op te treden.
Aflossing
Alarmeren
De vervanging van een functionaris/ eenheid door een andere functionaris/ eenheid, die in principe dezelfde taak ter plaatse overneemt.
Het geven van een attentiesignaal dat, al of niet via hetzelfde medium, dient te worden opgevolgd door een oproep (eenheden/diensten) of een waarschuwing (o.a. het publiek). Zie ook: waarschuwen.
Ambstat
Ambulancestation.
Behandelcentrum
Een plaats waar lichtgewonde slachtoffers van een ongeval of ramp, die niet in een ziekenhuis behoeven te worden opgenomen, worden bijeengebracht voor een medische behandeling.
Beleidscentrum
De plaats waar een beleidsteam functioneert
Beleidsteam
Team, waarin onder voorzitterschap van de burgemeester of de Commissaris der Koningin besluitvorming, beleidsbepaling en beleidscoördinatie plaatsvindt. Meerdere organisaties passen deze term in hun rampenorganisatie toe.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 66 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Bevoegd gezag
Al naar gelang de van toepassing zijnde wettelijke bepaling de burgemeester, de voorzitter van de regionale brandweer, de Commissaris der Koningin, de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties.
Bijstand
Aanvullend potentieel van buiten de eigen dienst, aangevraagd door het bevoegde gezag.
Bron- en effectbestrijding
Alle te verrichten activiteiten ter directe bestrijding en stabilisatie van een incident en het terugdringen van gevaar.
Bureau GHOR
Het bureau waar de Regionaal Geneeskundig Functionaris en zijn medewerkers zijn gevestigd.
Een taakgroep van schade-experts die zich door actief en passief informatie Centraal Registratiebure vergaren richt op het op een centrale plaats verkrijgen van een totaaloverzicht au Afhandeling van ontstane schade. Schade (CRAS) Het bureau dat gegevens verzamelt omtrent doden, gewonden, vermisten en Centraal Registratie- en verplaatste personen, deze gegevens registreert en op aanwijzingen van het bevoegde gezag aan belanghebbende versterkt. Informatiebureau (CRIB)
De leider CoPI met zijn operationele staf ter plaatse. Het team dat de Commando Plaats Incident coördinatie verzorgt op de plaats van het incident en dat de leiding geeft aan de uitvoerende activiteiten. (CoPI) Coördinatie
Coördinerend burgemeester
Coördinatie Centrum
De onderlinge afstemming van informatie, adviezen, verantwoordelijkheden of taken ten einde een doeltreffende besluitvorming of uitvoering te bevorderen
De burgemeester die bij een gemeentegrensoverschrijdend incident de bemiddelaar en adviseur is voor de opperbevelhebbers. De coördinerend burgemeester verzorgt de intergemeentelijke afstemming en is voorzitter van het Regionaal Beleidsteam. De plaats waar de (coördinerend) burgemeester en zijn (gemeentelijk) beleidsteam en crisismanagementteam zijn ondergebracht (gemeentelijk of regionaal in te richten).
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 67 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Crisisbeheersing
Acties die leiden tot een beheersing van een crisis waarbij de bescherming van vitale maatschappelijke belangen centraal staat.
Crisismanagement
Het geheel van beheersingacties dat samenhangend en effectief verloopt doordat voor projectmatige aanpak is gekozen.
Crisis Management Team (CMT)
Een team van vertegenwoordigers van de betrokken gemeentelijke diensten dat onder leiding van de gemeentesecretaris de burgemeester adviseert in zijn functie als opperbevelhebber en de gemeentelijke taken coördineert.
Driehoeksoverleg
Het overleg tussen een burgemeester en een vertegenwoordiger van het Openbaar Ministerie, in aanwezigheid van een politiechef, dat gericht is op bestuurlijke afspraken en beleidsafstemming o.a. voor opdrachten aan de politie.
Evacuatie
Een door de overheid gelaste verplaatsing van groepen personen in Nederland met daaruit volgend: vervoer(sbegeleiding), opneming, verzorging en terugkeer van deze groepen, de voorbereiding daarvan en de nazorg.
Gemeentelijk actiecentrum (GAC)
Een actiecentrum van een gemeentelijke dienst dat gericht is op één of meer activiteiten in een niet scherp af te bakenen of onsamenhangend gebied.
Gemeentelijk Beleidsteam (GBT)
Het door de burgemeester samengestelde orgaan dat hem bij het voeren van het opperbevel over de rampbestrijding bijstaat
Gemeentelijk Coördinatie Centrum (GCC)
De plaats waar de burgemeester en zijn beleidsteam en crisismanagementteam zijn ondergebracht.
Geneeskundige hulpverleningsketen
De keten van samenhangende en georganiseerde reddings-, medische en paramedische handelingen, vanaf het opsporen van de gewonden, tot het moment dat verdere behandeling in een ziekenhuis niet meer nodig is.
Gezondheidsdienst (GGD)
Een gemeentelijke of intergemeentelijke gezondheidsdienst ter uitvoering van aan de gemeente opgedragen taken op het gebied van de volksgezondheid
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 68 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Gecoördineerde Uitwerking van het opschalingsproces in coördinatiefasen. Regionale Incidentenbestrij dings Procedure (GRIP) Informatie- en Adviescentrum (IAC)
Centrum dat informatie en advies verzorgt aan door een zwaar ongeval of ramp getroffenen, relaties en omwonende vanuit een één-loketorganisatie.
Leidingstructuur De structuur van de gehele leidinggevende organisatie voor de rampbestrijding, waarin met name te onderscheiden: de bestuurlijke organisatie en de commandostructuur. Logboek
Document waarin alle gebeurtenissen en afspraken in chronologische volgorde worden genoteerd.
Logistiek
De verwerving, opslag, het beheer en onderhoud en de uitgifte van klasse I, II, III, IV en V- goederen. Alle voorbereidingen en handelingen die nodig zijn om het potentieel voor de bestrijding van ongevallen en rampen zo doeltreffend mogelijk in te zetten en te bevoorraden.
Mobiel Medisch Team (MMT)
Een team bestaande uit een MMT-arts, een MMT-verpleegkundige en een chauffeur, dat in staat is ter plaatse van een zwaar ongeval of ramp triage uit te voeren en hoogwaardige specialistische hulp te verlenen.
Motorkapoverleg Het ad-hoc overleg tussen de hulpverleningsdiensten op uitvoerend niveau als er op de plaats van het incident afstemming gewenst is.
Nazorg
Geheel van maatregelen gericht op terugkeer naar de normale situatie.
Noodbevelbevoegdheid
De bevoegdheid om alle bevelen te geven die de burgemeester ter handhaving van de openbare orde of ter beperking van gevaar nodig acht (Gemeentewet, artikel 175).
Noodverorderingsbevoegdheid
De algemeen verbindende voorschriften die de burgemeester kan geven ter handhaving van de openbare orde of ter beperking van gevaar, waarbij kan afgeweken worden van andere dan bij de Grondwet gestelde voorschriften (Gemeentewet, artikel 176)
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 69 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Nutsbedrijven
Een nutsbedrijf is een bedrijf dat opereert in een sector die beschouwd wordt zijnde van openbaar nut omdat het strategisch belangrijke producten of diensten levert. In enge zin worden daar de elektriciteit-, gas- en drinkwatervoorziening toe gerekend. In ruimere zin omvat het begrip ook een deel van de communicatiesector; post, telegrafie en telefonie en van de transportsector, het openbaar vervoer en het goederenvervoer per spoor.
Ontruiming
Het voor korte duur verlaten van de verblijfplaats op een advies van parate diensten. Brandweer en politie kunnen direct tot een dergelijk advies overgaan, indien daarvoor, binnen aan te geven grenzen, een mandaat is verstrekt. Een voorwaarde daarbij kan zijn dat zij de ontruiming zelf in goede banen kunnen leiden (vergelijk: evacuatie).
Operationeel leider (OL)
De functionaris die door het bevoegd gezag is aangewezen om de operationele leiding uit te oefenen. Hij adviseert de (coördinerend) burgemeester over operationele aangelegenheden en is voorzitter van het regionaal operationeel team. Beleidsbeslissingen vertaalt hij binnen het regionaal operationeel team in operationele opdrachten en hij coördineert de uitvoering daarvan..
Operationele leiding
De bevoegdheid tot het in opdracht van de burgemeester geven van bindende aanwijzingen aan leidinggevenden, commandanten / hoofden van de bij de rampbestrijding samenwerkende zelfstandige diensten, zonder daarbij te treden in de bevoegdheden van de commandanten/hoofden van de diensten aangaande de wijze van uitvoeren van de taken.
Opperbevel
De zeggenschap en daarmee de politieke en bestuurlijke verantwoordelijkheid over een ieder die aan de rampenbestrijding deelneemt.
Opschalen
Het veranderingsproces tijdens een ramp van het functioneren van het bestuur, de parate diensten en de gemeente, vanuit de dagelijkse situatie naar één regionale organisatievorm waarmee een ramp multidisciplinair wordt bestreden. Opschaling is uitgewerkt in de coördinatiefasen; ook wel de Gecoördineerde Regionale Incidentenbestrijdings Procedure (GRIP) genoemd.
Opvangcentrum De plaats waar niet-gewonde en (behandelde) lichtgewonden worden ondergebracht in afwachting van de mogelijkheid tot terugkeer naar de eigen woongelegenheid of onderbrenging elders.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 70 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Overleg van burgemeesters
Een overleg van burgemeesters die betrokken zijn bij een ramp of zwaar ongeval. Dit overleg heeft als doel, om onder voorzitterschap van de coördinerend burgemeester afstemming tussen de opperbevelhebbers te bewerkstelligen.
Procesverantwo Degene die volgens het rampenplan de verantwoordelijkheid heeft voor een proces. Onder verantwoordelijkheid wordt verstaan: verantwoordelijk voor 1. ordelijke de voorbereiding, 2. voor de uitvoering en 3. evaluatie achteraf. Provinciaal Coördinatiecentrum
De plaats waar de Commissaris van de Koningin en zijn provinciale rampenstaf zijn gezeteld.
Provinciale Rampenstaf
Het door de Commissaris der Koningin samengestelde orgaan dat hem bijstaat bij zijn coördinerende en bijstand regelende taak in de bestrijding van rampen en zware ongevallen.
Ramp of zwaar ongeval
Een gebeurtenis: waardoor een ernstige verstoring van de openbare veiligheid is ontstaan, waarbij het leven en de gezondheid van vele personen, het milieu of grote materiële belangen in ernstige mate worden bedreigd of zijn geschaad, en waarbij een gecoördineerde inzet van diensten en organisaties van verschillende disciplines is vereist om de dreiging weg te nemen of de schadelijke gevolgen te beperken.
Rampbestrijding Het samenstel van maatregelen dat voorbereid is voor het geval zich een ramp of zwaar ongeval voordoet die of dat naar plaats, aard en gevolgen splan voorzienbaar is. (Met ‘plaats’ wordt niet slechts één gebied bedoeld, maar ook een object of een traject (spoorweg, weg).) Rampenbeheersing
Het geheel van overheidsmaatregelen inzake het voorkomen en beperken van risico’s die tot rampen en zware ongevallen kunnen leiden, de voorbereiding op de bestrijding van rampen en zware ongevallen, de daadwerkelijke bestrijding en de zorg na rampen. Rampenbeheersing omvat het risicobeleid van de overheid en de rampenbestrijding.
Rampenbestrijding
Het geheel van overheidsmaatregelen inzake de voorbereiding op de bestrijding van rampen en zware ongevallen, de daadwerkelijke bestrijding en de zorg na rampen.
Rampenplan
Een organisatieplan waarin in algemene zin is aangegeven hoe in geval van een ramp of een dreigende ramp gehandeld dient te worden ten einde tot een doelmatig bestrijden van de ramp en de gevolgen daarvan te komen.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 71 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Rampgebied
Deel van het Nederlands grondgebied waarvoor buitengewone omstandigheden in de zin van de rampenwet zijn afgekondigd.
Rampterrein
Het door de opperbevelhebber aangewezen gedeelte van een gemeente waarbinnen bijzondere regimes gelden ten aanzien van de handhaving en het herstel van openbare veiligheid en openbare orde.
Ramptype
Een categorie van mogelijke rampen, die qua soort effecten en qua ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
Regionaal beleidsteam (RBT)
Het door de coördinerend burgemeester samengestelde orgaan dat hem bij de bestuurlijke coördinatie van het zware ongeval of de ramp bij staat
Regionaal Coördinatie Centrum (RCC)
Hier komen bestuurlijke en operationele informatiestromen rond de ramp of het zware ongeval binnen en bevinden zich de communicatieve en materiële voorzieningen. Het wordt bemand door de operationele leider met het regionaal operationeel team.
Regionaal Geneeskundig Functionaris (RGF)
Hoogst leidinggevende en ambtelijk eindverantwoordelijke functionaris binnen de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen.
Regionaal Operationeel Team (ROT)
Het ROT ondersteunt de Operationeel Leider bij de coördinatie van het uitvoeringsproces door de hulpverleningsdiensten.
Risicobeleid
Het geheel van overheidsmaatregelen gericht op het voorkomen en beperken van risico’s die kunnen leiden tot rampen en zware ongevallen.
SIGMA
Snel Inzetbare Groep ter Medische Assistentie, bestaande uit 8 vrijwilligers van bij voorkeur het Rode Kruis, waaronder een leider en een chauffeur, die de professionele hulpverleners assisteert en ondersteunt bij grootschalige ongevallen en rampen.
Situatierapport (sitrap)
Een bondig rapport van de operationele en verzorgingstoestand dat periodiek op eigen initiatief of op aanvraag aan het hogere echelon wordt verstrekt.
Systeemeigenaar Beheerder/eigenaar van een bedrijf, installatie of ander systeem. Bijvoorbeeld RWS (onder andere vaar- en verkeerswegen), waterschap (o.a. dijken), NS, nutsbedrijf.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 72 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Triage
Het classificeren van gewonden naar de ernst van de opgelopen letsels. Deze classificatie resulteert in een aantal urgentieklassen voor behandeling.
Waarschuwen
Betrokkenen informeren over een gevaar en het daarbij geven van een gedragsadvies.
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 73 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
BIJLAGE 8: AFKORTINGENLIJST
Afkortingen
In onderstaande tabel worden de gebruikte afkortingen verklaard. Afkorting
Omschrijving
AC AGS Ambstat AOV BOT BRW BZK CB CDK CDT CGOR CGV CMT COT CRIB CRAS COPI CVD-G ERC GAC GAGS GBT GCC GEM GGD GGZ GHOR
Actiecentrum Adviseur Gevaarlijke Stoffen Ambulancestation Ambtenaar openbare veiligheid Bedrijfsopvangteam Brandweer Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Coördinerend Burgemeester Commissaris van de Koningin Commandant Brandweer Centrum voor Gezondheidsonderzoek bij Ongevallen en Rampen Coördinator Gewondenvervoer Crisis Managementteam Collegiaal opvangteam Centraal Registratie- en Inlichtingenbureau Centraal Registratiebureau Afhandeling Schade Commando Plaats Incident Commandant van Dienst Geneeskundig Expertisecentrum Risico- en Crisiscommunicatie (BZK) Gemeentelijk Actiecentrum Gezondheidskundig Adviseur Gevaarlijke Stoffen Gemeentelijk Beleidsteam Gemeentelijk Coördinatie Centrum Gemeente Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Geestelijke Gezondheidszorg Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen Gemeenschappelijke Meldkamer GMK VRNHN Veiligheidsregio Noord-Holland Noord GNK Geneeskundig GNK-C Geneeskundige Combinatie GRIP Gecoördineerde Regionale Incidentenbestrijdingsprocedure GVOT Gemeentelijk Verbindings- en Ondersteuningsteam HOVD Hoofdofficier van Dienst Hs-GHOR Hoofd Sectie Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen IAC Informatie- en Adviescentrum ICB Inspectie Cultuur Bescherming I-RIS Internet Registratie en Informatie Systeem (t.b.v. CRIB) KLPD Korps Landelijke Politiediensten MMT Mobiel medisch Team Vervolg op volgende pagina
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Pagina 74 van 75
Rampbestrijdingsplan Wateroverlast
Afkortingen (Vervolg)
In onderstaande tabel worden de gebruikte afkortingen verklaard. Afkorting MKZ MRA NCC NRK NVC OGS OL OVB OVD OVD-B OVD-G OVD-P PCC POL PSHOR RAV RBT RCC RCVD RGF RIT RIVM ROT RVOT RWS SEH SGBO SIGMA SITRAP TVB VROM VWS WRZO WVD
Gemeente Heerhugowaard Rampbestrijdingsplan Wateroverlast Eindconcept: 11-05-2007
Omschrijving Meldkamer Ambulancezorg Milieudienst Regio Alkmaar Nationaal Coördinatie Centrum (BZK) Nederlandse Rode Kruis Nationaal Voorlichtingscentrum (BZK) Ongevalsbestrijding Gevaarlijke Stoffen Operationeel Leider Overleg van Burgemeesters Officier van Dienst Officier van Dienst Brandweer Officier van Dienst Geneeskundig Officier van Dienst Politie Provinciaal Coördinatie Centrum Politie Psychosociale Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen Regionale Ambulancevoorziening Regionaal Beleidsteam Regionaal Coördinatie Centrum Regionaal Commandant van Dienst (Brandweer) Regionaal Geneeskundig Functionaris Rampen Identificatie Team Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne Regionaal Operationeel Team Regionaal Verbindings- en Ondersteuningsteam Rijkswaterstaat Spoedeisende Eerste Hulpverlening Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden (Politie) Snel Inzetbare Groep ter Medische Assistentie Situatierapport Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Wet Rampen en Zware Ongevallen Waarschuwings- en Verkenningsdienst
Pagina 75 van 75