Raad 9 februari 2010 Onderwerp:
V200901469
parkeren vesting Heusden
Raadsvoorstel Inleiding: Al vele jaren is de parkeerproblematiek in de vesting van Heusden bij belanghebbenden een gespreksonderwerp waarbij het steeds moeilijk bleek tot oplossingen te komen met draagvlak bij belanghebbenden. Recentelijk kwam tijdens de informatiebijeenkomst Beheer en Bestuur d.d. 24 november 2009 een en ander weer aan de orde naar aanleiding van het initiatiefvoorstel ‘parkeerproblematiek Vesting Heusden’ van de fractie DMP-Van Bokhoven. Daarbij is toegezegd om de raad een parkeervoorstel voor de vesting aan te bieden. Het initiatiefvoorstel kwam in het kort neer op het volgende: structureel al het parkeren binnen de vesting toedelen aan vergunninghouders (bewoners en werknemers), betaalde parkeerplaatsen handhaven voor winkelbezoekers, voldoende parkeerruimte voor gehandicapten en parkeerterreinen buiten de vesting (Bakkersdam en eventueel Jonker Fris) bestempelen voor toeristen. Daarnaast heeft de Bewonersvereniging Vesting Heusden op 20 december 2009 het rapport ‘Parkeren in de vesting Heusden’ aan de gemeente aangeboden. Dit rapport biedt de resultaten van een in november 2009 plaatsgevonden hebbend parkeerdrukonderzoek. Het geeft zicht op de huidige parkeerproblematiek in de vesting en de problemen die dit (dus buiten het toerismeseizoen) met zich meebrengt. De hoge parkeerdruk veroorzaakt naast een leefbaarheidsprobleem, zoekverkeer naar lege c.q. gratis parkeerplaatsen, hetgeen verkeersonveiligheids- en negatieve milieueffecten teweeg brengt. De bewonersvereniging beschrijft tevens een aantal doelstellingen en randvoorwaarden voor een nieuw parkeerbeleid om ten slotte tot een door bewoners en ondernemers gedragen voorstel te komen. Dat voorstel houdt in: het uitbreiden van het aantal parkeervakken binnen de vesting met daarbij als uitgangspunten het cultuurhistorische karakter van de panden en straten zoveel mogelijk in tact te houden, het betaald parkeren op te heffen en alle parkeervakken op te nemen binnen een blauwe zone waarbinnen bewoners en andere belanghebbenden met een ontheffing kunnen parkeren. Op 28 december 2009 heeft de bewonersvereniging een informele toelichting gegeven op het rapport ‘Parkeren in de vesting Heusden’. Vervolgens is het rapport inhoudelijk besproken.
Feitelijke informatie: Zowel in het initiatiefvoorstel als in het voorstel van de bewonersvereniging is het centrale thema gelegen in het ruimer toedelen van parkeerplaatsen aan direct belanghebbenden in de vesting. Parkeerplaatsen in de vesting zijn schaars: deze zouden in de eerste plaats ten goede moeten komen van direct belanghebbenden in de vesting. In de voorstellen kent de reservering van parkeerplaatsen voor direct belanghebbenden variaties van het vergunningparkeren uit te breiden tot het omzetten van betaald parkeren in een blauwe zone en de overige parkeerplaatsen eveneens op te nemen in een blauwe zone met ontheffingen voor belanghebbenden.
1/7
Raad 9 februari 2010 Onderwerp:
V200901469
parkeren vesting Heusden
De bewonersvereniging heeft een aantal randvoorwaarden en doelstellingen meegegeven in haar rapport: * Het parkeerbeleid mag niet het historisch karakter van de vesting aantasten; * De parkeerdruk mag maximaal 85% zijn; * Kort parkeren (<2 uur) in de vesting. Lang parkeren buiten de vesting; * Er moet voldoende capaciteit (kort parkeren) zijn voor winkelend publiek en bezoekers; * Afname zoekverkeer door de vesting; * Bewoners moeten hun auto binnen redelijke afstand van de woning kunnen parkeren; * Prijsstelling van reguliere parkeervergunning niet wijzigen; * Parkeerbeleid moet voor iedereen duidelijk, en dus simpel van opzet zijn; * Het parkeerbeleid moet een breed draagvlak hebben; * Het parkeerbeleid moet uitvoerbaar zijn en worden gehandhaafd. Onder andere de vragen of het voorstel het beste past bij de recent geformuleerde ambities, of uitvoering het beoogde effect oplevert, welke middelen nodig zijn om het initiatiefvoorstel uit te voeren en de financiële effecten ervan, zijn in het rapport van de bewonersvereniging niet uitgewerkt. Hierop wordt onderstaand ingegaan.
Afweging: Aan welke eisen dient het parkeerreguleringssysteem nu en in de toekomst binnen en rondom de vesting Heusden te voldoen? Een eerste verkenning. Belangrijkste randvoorwaarde is, dat een nieuw c.q. gewijzigd parkeerbeleid toekomstbestendig is en past bij een hoger ambitieniveau ten aanzien van het aantal toeristische bezoekers van de vesting. Het gaat om de uitwerking van het symposium van november 2008 in de vesting Heusden, met als centrale vraagstelling op welke manier een balans kan ontstaan tussen diverse belangen, welke gericht zijn op het behoud van het bestaande, versus belangen, die gericht zijn op de toevoeging van nieuwe elementen met een ander gebruik van een historische omgeving. Hierbij zou gedacht kunnen worden aan het beschikbaar hebben van voldoende parkeerplaatsen voor bezoekers buiten de vesting zodat het verblijfsklimaat voor de bezoekers binnen de vesting, voor de bewoners en detailhandel etc. wordt verbeterd en waardoor onder andere zoekverkeer zoveel mogelijk wordt ontmoedigd. De parkeeroplossing zal zodanig dienen te zijn dat deze voor alle belanghebbenden duidelijk en begrijpbaar is zodat de regels worden nageleefd. Als de maximaal toegestane parkeertijd met een parkeerschijf 2 uur bedraagt, kan door de onnauwkeurigheid gemakkelijk een ruimere parkeertijd van 2,5 uur worden verkregen. Bij betaald parkeren met een kaartje geeft de apparatuur exact aan voor welke tijdsperiode betaald is. Als de maximale parkeertijd zodanig beperkt is, dat toeristische bezoekers dat als te kort zien, zullen deze de vesting niet inrijden om daar een parkeerplaats te zoeken. Deze randvoorwaarde betekent dat het aantal toe te passen regiems dient te worden beperkt.
2/7
Raad 9 februari 2010 Onderwerp:
V200901469
parkeren vesting Heusden
Het parkeerregiem dient zo flexibel te zijn dat bij bijzondere activiteiten in de vesting het niet als knellend wordt ervaren maar mogelijkheden biedt om daar eenvoudig op in te spelen. Ook dat pleit voor beperking van het aantal regiems. Wat betreft de handhaving betekenen verschillende regiems dat andere eisen aan de handhavers dienen te worden gesteld. De verhouding tussen lasten en baten is ook afhankelijk van de aard van het parkeerregiem. Bij betaald parkeren blijven net als thans het geval is, de kapitaallasten en onderhoudslasten van de parkeermeters en de kosten van de controleurs in de begroting komen. De inkomsten uit de parkeerautomaten en die uit de boetes blijven volledig ten gunste van de gemeente komen. Bij vergunningparkeren en bij het instellen van een blauwe zone is geen sprake van kapitaallasten en onderhoud van apparatuur, maar wel van de lasten van controleurs die een boa- (buitengewoon opsporingsambtenaar) bevoegdheid dienen te hebben. De gemeente krijgt thans op basis van een tijdelijke regeling een deel van de opbrengst van de boetes, de zgn pv-vergoeding. Onduidelijk is of deze vergoeding nog blijft bestaan. Er zijn dus meerdere opties en combinaties van maatregelen mogelijk. Meerdere opties parkeerregulering De verschillende vormen komen in uiteenlopende mate tegemoet aan de doelstellingen, genoemd in de rapportage van de bewonersvereniging, zijn niet alle even effectief en/of efficiënt en kennen verschillende voor- en nadelen. Voordat daadwerkelijk de keuze gemaakt kan worden welk parkeerreguleringssysteem het beste past binnen en rond de vesting Heusden, zullen de diverse opties verder op hun effecten moeten worden onderzocht. Zoals uit het bovenstaande blijkt zullen de verschillende vormen ook uiteenlopende effecten op de gemeentebegroting hebben. In de huidige situatie staan tegenover de uitvoeringskosten van de handhaving inkomsten in de sfeer van parkeergelden, welke structureel zijn. Voor de handhaving is een toegerust parkeercontrolebedrijf ingezet. De verschillende vormen van parkeerregulering zullen ook om een verschillende inzet van parkeerhandhaving vragen, bijvoorbeeld meer of minder fiscale controle of juist meer of minder controle door ambtenaren met opsporingsbevoegdheid (BOA). Mogelijk zullen ook in een later stadium, als een 2e fase, nog aanvullende maatregelen nodig zijn om het zoekverkeer te verminderen en het verblijfsklimaat te verbeteren. Zo is de suggestie aangedragen om het zoekverkeer te verminderen door middel van een parkeersignaleringssysteem (leeg/vol-signalering). De noodzaak hiervan is afhankelijk van het toe te passen reguleringssysteem. Dit betekent dat in dit stadium een aantal hoofdrichtingen kan worden bepaald, met een korte duiding van de voor- en nadelen en van de toepasbaarheid voor de vesting: Optie 1 Binnen de vesting alles betaald parkeren en belanghebbenden ontheffing In deze optie is parkeren binnen de vesting alleen mogelijk indien men hiervoor betaalt. Bewoners en andere belanghebbenden kunnen een ontheffing krijgen zodat zij nabij hun woning of bedrijf kunnen parkeren. Deze sturingsmaatregel zal het kort parkeren stimuleren en de druk op de aanwezige parkeercapaciteit binnen de vesting 3/7
Raad 9 februari 2010 Onderwerp:
V200901469
parkeren vesting Heusden
doen afnemen. Een ander voordeel is dat het één parkeerregiem betreft. Dit is voor de parkeerder het meest eenvoudig en duidelijk. Zoekverkeer zal afnemen en er ontstaat meer parkeerruimte voor belanghebbenden. Een uitbreiding van het betaald parkeren areaal gaat vanzelfsprekend wel gepaard met structurele kosten in de vorm van de aanschaf en het beheer van parkeerautomaten. Hiertegenover staan de mogelijk hogere parkeerautomaatopbrengsten.Tevens dient rekening te worden gehouden met de inpasbaarheid van de automaten binnen het cultuurhistorisch karakter van de vesting. Optie 2 Binnen de vesting huidige betaalplaatsen handhaven (en eventueel iets uitbreiden) en alle overige parkeerplaatsen binnen blauwe zone opnemen In deze optie kunnen alle bewoners en belanghebbenden een ontheffing ontvangen waarmee zij op de vakken die binnen de parkeerschijfzone vallen, kunnen parkeren. Er is dus geen sprake van vergunningen. Een mogelijke uitbreiding kan plaatsvinden in de zogeheten aanloopstraten tot het centrumgebied. Het is nog onduidelijk of de huidige (stimulerings)regeling blijft bestaan waarmee we als wegbeheerder een bedrag van € 25,-- ontvangen per afgegeven beschikking (lees boete bij parkeerovertreding binnen de blauwe zone). Optie 3 Binnen de vesting huidige betaalplaatsen handhaven (en eventueel iets uitbreiden) en alle overige parkeerplaatsen binnen vergunningengebied Optie 3 is in feite in grote lijn gelijk aan het initiatiefvoorstel van de fractie DMP-Van Bokhoven. Bezoekers van bewoners kunnen met bezoekerskaarten (diverse mogelijkheden) tijdelijk parkeren binnen de vesting. Optie 4 Binnen de vesting huidige betaalplaatsen handhaven, een gebied voor vergunningparkeren instellen en alle overige parkeerplaatsen binnen een blauwe zone opnemen Een dergelijk diffuus systeem schept al snel onduidelijkheid voor de weggebruiker en scoort ook laag op handhaafbaarheid (complexe controle). Voor de bewoners biedt deze optie ook weinig soelaas (geen optimaal gebruik van de parkeercapaciteit). De optie is bovendien niet flexibel. Optie 5 Binnen de vesting alle huidige parkeerplaatsen opnemen binnen een blauwe zone Optie 5 is een voorstel van de Bewonersvereniging Vesting Heusden. Alle parkeervakken worden in dit voorstel binnen een parkeerschijfzone opgenomen die bijvoorbeeld tussen 09.00 en 18.00 uur van kracht is. Bewoners en andere belanghebbenden kunnen een ontheffing krijgen. Bij de verdere uitwerking kan tevens met betrekking tot de ontheffingswerking nog onderscheid gemaakt worden in winkelstraten/-pleinen en alle overige straten in de vesting.
4/7
Raad 9 februari 2010 Onderwerp:
V200901469
parkeren vesting Heusden
In de volgende tabel tabel is schematisch een eerste beoordeling aan de opties gegeven waarbij de kanttekening geplaatst moet worden dat niet alle plussen en minnen even zwaar wegen.
OPTIE SIMPEL BEWONER ONDERNEMER TOERIST HANDHAAFBAAR FINANCIËN TOEKOMST 1
++
++
+
+
++
O/-
++
2
+
+/-
+
+
+
O/-
+/-
3
++
++
-
+/-
++
++
++
4
--
--
-
+
--
O/-
-
5
++
++
++
+
+
O/-
+
In de kolom financiën worden de effecten ten opzichte van de huidige begroting aangeduid. In de tabel zijn niet de effecten voor alle categorieën parkeerders opgenomen. Voor bijvoorbeeld kerkbezoekers, bezoekers van bewoners, onderhoudsdiensten en ambulante diensten zijn binnen elke optie uitzonderingen mogelijk.
Inzet van middelen: personele consequenties Het komen tot een door belanghebbenden gedragen definitief voorstel is niet als activiteit voorzien in 2010 en de daarvoor benodigde ambtelijke inspanning zal ten koste gaan van andere voorziene activiteiten of er zal externe ondersteuning nodig zijn om een en ander voor te bereiden. De implementatie zal ook nog de nodige inspanning vragen.
Procedure: De parkeerproblematiek én oplossingsmogelijkheden binnen de vesting en zijn directe omgeving moeten als geheel worden gezien. Daarom is een (korte en lange termijn) visie nodig die moet leiden tot een meer structurele, duurzame en succesvolle oplossing die daarmee acceptatie vindt van bewoners, lokale middenstand en bezoekers. Een en ander dient te passen in de uit te voeren actualisering van het GVVP. De aanpak van dit project dient vanwege de inzet die de bewonersvereniging heeft geleverd, de geschiedenis van dit dossier en vanwege beeldvorming, zorgvuldig te worden aangepakt zodat het in alle opzichten een succes wordt. Wij stellen daarom voor dat wij in eerste instantie, in overleg met vertegenwoordigers zowel van bewoners, detailhandel als horeca de diverse opties uitwerken en de financiële gevolgen daarvan inzichtelijk maken. Vervolgens zullen wij, na het horen van de belanghebbenden, een principebesluit nemen, dat wij aan uw raad ter bespreking zullen voorleggen. 5/7
Raad 9 februari 2010 Onderwerp:
V200901469
parkeren vesting Heusden
Advies: Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen.
Het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven
de burgemeester, drs. H.P.T.M. Willems
Naar aanleiding van de informatievergadering: Naast de 4 beschreven opties wordt bij de verdere uitwerking, zoals toegezegd, tevens de variant van de Bewonersvereniging Vesting Heusden meegenomen. In deze optie worden alle parkeerplaatsen in de vesting opgenomen binnen een blauwe zone en kunnen (onder andere) bewoners een ontheffing ontvangen.
TER INZAGE:
Rapport Bewonersvereniging vesting Heusden
6/7
Raad 9 februari 2010 Onderwerp:
V200901469
parkeren vesting Heusden
BESLUIT De gemeenteraad van Heusden in zijn openbare vergadering van 9 februari 2010; gezien het voorstel van het college van 12 januari 2010, doc.nr. V200901469;
besluit:
dat het college in eerste instantie, in overleg met vertegenwoordigers zowel van bewoners, detailhandel als horeca, de diverse opties uitwerkt en de financiële gevolgen daarvan inzichtelijk maakt; dat het college vervolgens, na het horen van de belanghebbenden, een principebesluit neemt, dat aan de raad ter bespreking wordt voorgelegd.
de griffier,
de voorzitter,
mw. drs. E.J.M. de Graaf
drs. H.P.T.M. Willems
7/7
Bewonersvereniging Vesting Heusden
Parkeren in de vesting
Rapport Parkeren In De Vesting
Inhoud 1
Inleiding ........................................................................................................................................... 3
2
Huidige parkeerproblematiek in de vesting Heusden ..................................................................... 3
3
2.1
Inleiding ................................................................................................................................... 3
2.2
De parkeercapaciteit in de vesting .......................................................................................... 3
2.3
Het autobezit in de vesting...................................................................................................... 4
2.4
De parkeerdruk in de vesting .................................................................................................. 5
2.5
Parkeren buiten de vesting ..................................................................................................... 7
2.6
De gevolgen van te hoge parkeerdruk .................................................................................... 7
2.7
Randvoorwaarden parkeerbeleid ............................................................................................ 8
Alternatieven ................................................................................................................................... 9 3.1
Parkeervergunningen .............................................................................................................. 9
3.2
Blauwe zone .......................................................................................................................... 10
3.3
Routing naar de parkeerplaatsen .......................................................................................... 11
3.4
Uitbreiding parkeervakken .................................................................................................... 11
4
Voorstel Parkeerbeleid .................................................................................................................. 11
5
Parkeeronderzoek vesting Heusden .............................................................................................. 12 5.1
Doelstelling ............................................................................................................................ 12
5.2
Methoden .............................................................................................................................. 12
5.3
Capaciteit ............................................................................................................................... 12
5.4
Autobezit ............................................................................................................................... 13
5.5
Parkeerdruk ........................................................................................................................... 13
5.6
Conclusie ............................................................................................................................... 14
~ 2 ~
Rapport Parkeren In De Vesting
1 Inleiding De Bewonersvereniging Vesting Heusden heeft het afgelopen jaar opmerkingen van bewoners ontvangen over toenemende parkeerdruk in de vesting Heusden waardoor de leefbaarheid onder druk komt te staan. Hierop heeft het bestuur op de Algemene Ledenvergadering in mei 2009 met de leden een open discussie gehouden over hoe een toekomstig parkeerbeleid eruit zou kunnen zien. De opmerkingen die op deze avond zijn gemaakt door de leden zijn door het bestuur in de zomer van 2009 uitgewerkt tot een discussiestuk. Op de Algemene Ledenvergadering in oktober 2009 heeft het bestuur dit discussiestuk gepresenteerd en naar aanleiding hiervan heeft een inhoudelijke discussie met de leden plaatsgevonden. Op die avond is besloten om de parkeerdruk, de randvoorwaarden van een nieuw parkeerbeleid en de mogelijke oplossingen nader te onderzoeken en op korte termijn een ledenvergadering bijeen te roepen om de resultaten te presenteren. Hierin hebben ook andere belanghebbenden zoals de Ondernemersvereniging hun visie gegeven. Dit door de bewoners en ondernemers gedragen voorstel is hiervan het resultaat. Het geeft zicht op de huidige parkeerproblematiek in de vesting Heusden en de problemen die dit met zich meebrengt. Daarnaast worden de randvoorwaarden voor een nieuw parkeerbeleid omschreven. Deze randvoorwaarden worden gebruikt om het nieuwe parkeerbeleid kwantitatief en kwalitatief te kunnen toetsen. Aansluitend worden mogelijke alternatieven behandeld zoals het verlenen van parkeervergunningen en blauwe zones. Dit document wordt afgesloten met een concreet door bewoners en ondernemers gedragen voorstel om het parkeerprobleem voor nu en in de toekomst op te lossen. In de bijlage is het onderzoek opgenomen dat door het bestuur is uitgevoerd op verzoek van de leden.
2 Huidige parkeerproblematiek in de vesting Heusden
2.1 Inleiding De opmerkingen van de leden dat de parkeerdruk de laatste jaren is toegenomen en een aantasting is op het woongenot in de vesting heeft het bestuur doen besluiten nader onderzoek te plegen. Het bestuur heeft op verzoek van de leden een parkeeronderzoek uitgevoerd om vast te stellen of er inderdaad sprake is van een parkeerprobleem. Hierbij wordt een parkeerdruk groter dan 85% als niet gewenst beschouwd. Het percentage van 85% is afkomstig van het CROW, dit instituut is het nationale kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte. Het CROW stelt vast dat bij een parkeerdruk boven de 85% er sprake is van zoekverkeer en gebruiken voor een gebied met een parkeerdruk boven de 85% de term “vol”. De parkeerdruk wordt als volgt berekend : Aantal geparkeerde auto’s / aantal beschikbare parkeervakken * 100 In dit hoofdstuk wordt de parkeercapaciteit en de parkeerdruk in en buiten de vesting gepresenteerd. Daarnaast worden de gevolgen van het huidige parkeerbeleid omschreven. Afsluitend worden de randvoorwaarden behandeld die worden gebruikt om het parkeerbeleid zowel kwantitatief als kwalitatief te kunnen toetsen.
2.2 De parkeercapaciteit in de vesting In het parkeeronderzoek zijn alle parkeervakken binnen de vesting geteld. Daarnaast zijn er ook huishoudens die de auto op de oprit of in de garage kunnen parkeren. Om de totale capaciteit van de
~ 3 ~
Rapport Parkeren In De Vesting vesting voor auto’s vast te kunnen stellen moeten ook de opritten en garages worden opgenomen in de parkeercapaciteit. De opritten en garages zijn daarom ook geteld en opgenomen in het parkeeronderzoek. De vesting Heusden heeft de volgende capaciteit voor auto’s :
Type
Aantal
Parkeervakken Garages Opritten Totaal De parkeervakken kunnen als volgt worden opgedeeld naar gebruik : Gebruik Vrij parkeren en parkeervergunning Betaald parkeren Betaald parkeren en parkeervergunning Totaal
662 169 49 880
Aantal 575 45 42 662
2.3 Het autobezit in de vesting Volgens het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) hebben de bewoners 685 auto’s in hun bezit, leaseauto’s zijn hierin niet meegenomen. Wanneer we naar de demografie kijken in de vesting Heusden dan kunnen we een schatting maken van het autobezit in de vesting. De uitkomst van de schatting is dat er 756 auto’s in de vesting aanwezig zijn. De berekening wordt hieronder weergegeven : Huishoudens Aantal Alleenstaand 334 Niet alleenstaand 349 Totaal 683 De schatting is als volgt tot stand gekomen :
Auto’s 334 454 788
Er zijn 334 alleenstaanden in de vesting. Een aanname die door ons is gemaakt is dat elke alleenstaande een auto heeft. In de praktijk zal dit aantal waarschijnlijk iets te hoog zijn. Daarnaast zijn er 349 huishoudens in de vesting met meer dan 1 persoon. Om het aantal auto’s te berekenen die deze groep in bezit heeft wordt gebruik gemaakt van cijfers van het CROW. Die stellen vast dat een huishouden gemiddeld 1,3 auto bezit. Dit zijn in de vesting 454 auto’s. Wanneer de totale capaciteit (880) volledig wordt benut, dan kunnen alle bewoners (788) de auto parkeren in de vesting. In de praktijk blijkt dat niet alle garages en opritten volledig worden benut. Om te meten wat het bezettingspercentage is werd een zogenaamde nulmeting gehouden. In onderstaande tabel kan het resultaat van deze nulmeting worden afgelezen : Aantal gebruikte parkeervakken Aantal lege parkeervakken 620 42 Dit houdt in dat de parkeerdruk op het moment dat aangenomen mag worden dat alle bewoners thuis zijn(zondag 23:00) als volgt is : 620/662 * 100 = 93% De bezettingsgraad van de garages en opritten kan alleen worden opgemaakt door een telling waarbij ook daadwerkelijk in de garages wordt gekeken. Zo ver gaat ons onderzoek niet. Wij maken
~ 4 ~
Rapport Parkeren In De Vesting gebruik van een schatting, met een daarbij horende foutmarge. Geschat autobezit in vesting (788) minus het aantal gebruikte parkeervakken bij de nulmeting (620) levert de auto’s in garages en opritten op. De uitkomst van deze schatting is 168. Dit leidt tot een bezettingsgraad van garages en opritten van 77% (168/218 * 100).
2.4 De parkeerdruk in de vesting In de maand november 2009 zijn twee weken lang drie maal per dag (10:00, 16:00 en 20:00) alle auto’s binnen de vesting en net buiten de vesting geteld. In de onderstaande tabel kan de dagelijkse parkeerdruk in de vesting worden afgelezen: Parkeerdruk binnen de vesting: Dag Maandag Overdag 79% Avond 82%
Dinsdag 75% 86%
Woensdag 80% 99%
Donderdag Vrijdag 79% 78% 89% 96%
Zaterdag 85% 105%
Zondag 101% 90%
Overdag betreft de metingen om 10:00 en 16:00. In de vorige alinea is de parkeerdruk berekend op het moment dat aangenomen mag worden dat alle bewoners thuis zijn (93%/ zondag 23:00).
~ 5 ~
Rapport Parkeren In De Vesting
~ 6 ~
Rapport Parkeren In De Vesting
2.5 Parkeren buiten de vesting Parkeren buiten de is mogelijk op de volgende parkeerplaatsen :
Parkeerterrein Steenweg Parkeerterrein Bakkersdam Parkeerterrein Oranjebolwerk Parkeerterrein Tramhalte
Uit het onderzoek, zie onderstaande tabel, blijkt dat er ruim voldoende parkeervakken beschikbaar zijn voor lang parkeerders op alle tijdstippen en dagen van de week buiten de vesting. Parkeerdruk buiten de vesting: Dag Maandag Overdag 1%
Dinsdag 1%
Woensdag 1%
Donderdag Vrijdag 2% 1%
Zaterdag 2%
Zondag 26%
Uit eigen waarneming mogen we concluderen dat op dit moment gedurende het hele jaar de capaciteit voor de lang parkeerders voldoende is. Mocht in de toekomst het aantal lang parkeerders zo hard stijgen dat de capaciteit onvoldoende is, dan adviseren wij een parkeerterrein aan te leggen in de buurt van parkeerterrein Tramhaven (terrein Jonker Fris). Deze ingang van de vesting heeft in de huidige situatie de minste parkeerplaatsen. Met deze oplossing worden onnodige verkeersbewegingen binnen de vesting vermeden vanuit de Wijksepoort naar de andere parkeerterreinen buiten de vesting.
2.6 De gevolgen van te hoge parkeerdruk De directe gevolgen van een te hoge parkeerdruk in de vesting kan worden beschreven aan de hand van onderstaande punten (in willekeurige volgorde) :
Het (zoek)verkeer van auto’s op zoek naar een parkeervak veroorzaakt extra verkeersbewegingen die niet noodzakelijk zijn en kunnen worden voorkomen. Dit is overdag vooral het geval op Zondag. Op de weekdagen is zoekverkeer aanwezig op de aangrenzende straten van het winkelgebied. Wij nemen aan dat één van de redenen hiervan is dat automobilisten een parkeervak zoeken die dicht bij het winkelgebied ligt, maar waar geen sprake is van betaald parkeren. Een andere verklaring is het lang parkeren van bezoekers. Het zoeken naar een parkeervak kan leiden tot gevaarlijke situaties op het gebied van de verkeersveiligheid. De focus van de bestuurder ligt dan niet op het verkeer, maar op de parkeervakken naast de weg. Een grote afstand tussen de geparkeerde auto en de woning kost tijd, bemoeilijkt het uitladen van kinderen of boodschappen. Daarnaast kunnen mensen met een lichamelijk ongemak door het ontbreken van een plaats dicht bij de woning worden geremd in hun mobiliteit. Het zoekverkeer van auto’s leidt tot geldverspilling, energieverspilling en tijdverspilling vanuit het oogpunt van de automobilist. Hoge auto’s die geparkeerd staan voor de huizen kunnen het daglicht ontnemen in de woonkamer. Verschillende bewoners hebben aangegeven dit storend te vinden.
~ 7 ~
Rapport Parkeren In De Vesting
2.7 Randvoorwaarden parkeerbeleid De oplossing(en) om bovenstaande problemen aan te pakken moet aan een aantal randvoorwaarden voldoen. Deze randvoorwaarden zijn : 1. Het parkeerbeleid moet toekomst bestendig zijn 2. Het parkeerbeleid mag niet het historisch karakter van de vesting aantasten 3. De parkeerdruk mag maximaal 85% zijn 4. Kort parkeren (<2 uur) in de vesting. Lang parkeren buiten de vesting 5. Er moet voldoende capaciteit (kort parkeren) zijn voor winkelend publiek & bezoekers 6. Afname zoekverkeer door de vesting 7. Bewoners moeten hun auto binnen redelijke afstand van de woning kunnen parkeren 8. Prijsstelling van reguliere parkeervergunning niet wijzigen 9. Parkeerbeleid moet voor iedereen duidelijk, en dus simpel van opzet zijn 10. Het parkeerbeleid moet een breed draagvlak hebben 11. Het parkeerbeleid moet uitvoerbaar zijn en worden gehandhaafd Ad 1) Het parkeerbeleid moet toekomst bestendig zijn. Deze voorwaarde houdt in dat wanneer het nieuwe parkeerbeleid wordt ingevoerd deze ook over enkele jaren effectief moet zijn. Een toe‐ of afname van bewoners, ondernemers of toeristen moet geen reden zijn het basisconcept van het parkeerbeleid te wijzigen. Ad 2) Het parkeerbeleid mag niet het historisch karakter van de vesting aantasten. Dit uitgangspunt zet een rem op het bouwen van nieuwe, zichtbare parkeerplaatsen binnen de vesting. Het terugbrengen van vroeger gebruikte, en nu opgedoekte (buiten beschouwing laten vanwege de historische authenticiteit) parkeervakken valt buiten dit uitgangspunt. Ad 3) De parkeerdruk mag maximaal 85% zijn in de vesting. Hierdoor ontstaat geen overlast van geparkeerde auto’s en wordt het aantal foutparkeerders geminimaliseerd. Ad 4) Bezoekers van de vesting moeten de mogelijkheid hebben om kort in de vesting te kunnen parkeren. Wil de bezoeker lang in de vesting verblijven, dan moet de auto buiten de vesting worden geparkeerd. De twee uitzonderingen hierop zijn de bezoeker voor een bewoner van de vesting en ondernemers die de auto voor noodzakelijk gebruik binnen de vesting willen parkeren. Ad 5) Winkelend publiek en bezoekers die hun auto voor een korte duur in het de centrum willen parkeren moeten hiervoor de mogelijkheid hebben. Een divers winkelbestand en gastvrijheid voor de gasten (bijvoorbeeld kerkgangers) is belangrijk voor de leefbaarheid en uitstraling van de vesting.
~ 8 ~
Rapport Parkeren In De Vesting Ad 6) Geen zoekverkeer door de vesting. Het zoeken naar een parkeervak kan leiden tot gevaarlijke situaties op het gebied van de verkeersveiligheid. De focus van de bestuurder ligt dan niet op het verkeer, maar op de parkeervakken naast de weg. Ad 7) Bewoners moeten hun auto binnen redelijke afstand van de woning kunnen parkeren. De omschrijving “redelijke afstand” kan worden vervangen met “100 meter”. Honderd meter is namelijk volgens de autoriteit op het gebied van parkeerproblematiek, het CROW een acceptabele afstand. Ad 8) De prijsstelling van reguliere parkeervergunning moet niet veranderen. Deze randvoorwaarde houdt in dat de prijs van een reguliere parkeervergunning niet stijgt vanwege de invoering van een nieuw parkeerbeleid. Wel moet het mogelijk zijn gedifferentieerde tarieven in te voeren om de effectiviteit van de parkeervakken te verbeteren. Ad 9) Het parkeerbeleid moet voor iedereen duidelijk, en dus simpel van opzet zijn. Deze voorwaarde garandeert dat er geen misverstand kan ontstaan door verkeersdeelnemers van het parkeerbeleid binnen de vesting. Ad 10) Het parkeerbeleid moet een breed draagvlak hebben. Dit betekent dat gestreefd moet worden naar steun voor het nieuwe parkeerbeleid van de belangrijkste belanghebbenden (in dit geval de bewoners, ondernemers en toeristen). Ad 11) Het parkeerbeleid moet worden gehandhaafd. Het succes van een parkeerbeleid dat is gebaseerd op regels en afspraken staat of valt bij het handhaven ervan.
3 Alternatieven 3.1 Parkeervergunningen De bewoner van de vesting moet zijn auto binnen redelijke afstand van de woning kunnen parkeren. Overdag zijn 40% van de auto’s van bewoners niet in de vesting aanwezig volgens het CROW. Dit betekent dat overdag de mogelijkheid bestaat om andere doelgroepen gebruik te laten maken van de parkeervakken voor bewoners. Er moet worden gewaakt dat de parkeerdruk ten alle tijden beneden de 85% is. Boven de 85% wordt de term “vol” verstaan door het CROW. Om dit te bewerkstelligen kan een parkeervergunningstelsel in de gehele vesting worden ingevoerd (met uitzondering van de winkelstraten). Dit parkeervergunningstelsel kan de onderstaande kenmerken bevatten: Bewoners dienen een parkeervergunning te verkrijgen om hun auto’s te mogen parkeren in de gehele vesting met uitzondering van de winkelstraten (van 09:00‐18:00) en gereserveerde parkeerplaatsen. De uitzonderingen hebben tot doel :
~ 9 ~
Rapport Parkeren In De Vesting
o Winkelend publiek/bezoekers de gelegenheid geven dicht bij de winkels te parkeren (kort parkeren). o Medewerkers in de gezondheidszorg en gehandicapten in staat stellen hun werk/reis zo efficiënt mogelijk te verrichten. Een bewoner in bezit van rijbewijs en kenteken kan een parkeervergunning aanvragen voor het reguliere tarief. Het aantal uit te geven parkeervergunningen is gebonden aan een limiet om de parkeerdruk niet boven de 85% uit te laten komen. Personeel en ondernemers die woonachtig zijn buiten de vesting kunnen een parkeervergunning verkrijgen tegen een gedifferentieerd (hoger) tarief wanneer hiervoor voldoende capaciteit is (gelimiteerde uitgifte). Het doel van dit gedifferentieerd tarief is tweeledig : o Stimuleren van parkeren werknemers buiten de vesting. o Het verlagen van de parkeerdruk in de vesting (max. 85%). o De mogelijkheid bieden om noodzakelijkerwijs de auto binnen de vesting te parkeren. Bewoners kunnen een bezoekerspas ontvangen om bezoekers overdag de mogelijkheid te geven om te parkeren op vergunninghouders plaatsen. ’s‐Avonds en in de vroege ochtend (tussen 18:00 en 09:00) is het voor iedereen mogelijk om gratis te parkeren in de blauwe zones. o Stimuleren van parkeren bezoekers buiten de vesting. o Het verlagen van de parkeerdruk in de vesting (max 85%). Op zondag moet de mogelijkheid bestaan om tussen 09:00 en 12:00 door bezoekers de auto’s op vergunningplaatsen en plaatsen voor kort parkeren gratis te kunnen parkeren. Hierdoor is het mogelijk om kerkbezoekers binnen de vesting hun auto’s te parkeren voor korte duur (een kerkdienst duurt ongeveer 1 uur).
3.2 Blauwe zone Winkelend publiek en bezoekers die voor een korte duur de auto wil parkeren moeten de mogelijkheid hebben om gratis dicht bij de winkels te kunnen parkeren. Om dit te verwezenlijken kan er een blauwe zone in worden gesteld in de volgende straten : Vismarkt Nieuwstraat (uitbreiding ten opzichte van de huidige situatie) Botermarkt Burchtplein (gemengd met parkeervergunning bewoners, zoals in de huidige situatie) De doelstellingen van een blauwe zone in de vesting zijn : o Het stimuleren van parkeren bezoekers (lang parkeren) buiten de vesting. o Het verlagen van de parkeerdruk in de vesting (max 85%). o Het ondersteunen van een divers winkelbestand in de vesting. o Het opheffen van de verschillen met Vlijmen en Drunen. Deze kernen hebben reeds een blauwe zone, zodat het nieuwe parkeerbeleid niet tot concurrentievervalsing leidt voor de middenstand. o Het concentreren van kort parkeren voor winkelend publiek in de winkelstraten. o Stimuleren vestigingsklimaat vesting Heusden voor ondernemers. o Gastvrijheid voor bezoekers van de vesting.
~ 10 ~
Rapport Parkeren In De Vesting
3.3 Routing naar de parkeerplaatsen Het is belangrijk dat de automobilist volledig op de hoogte is van het parkeerbeleid binnen de vesting. In dat geval worden onnodige verkeersbewegingen vermeden en teleurstellingen voorkomen. Dit kan worden bereikt door het plaatsen van informatieborden buiten de vesting met daarop de bewegwijzering naar de parkeerplaatsen en melding of de parkeerplaats “vol” of “vrij” is. De informatieborden moeten niet alleen informatie geven over de parkeerplaatsen buiten de vesting maar ook informeren over de parkeerdruk in het winkelgebied (blauwe zone). Dit voorkomt onnodige verkeersbewegingen binnen de vesting. Voor het minimaliseren van onnodige verkeersbewegingen in de vesting is het van belang dat de volgende bewegwijzering voor lang parkeerders wordt gegeven : Poort (aankomst) Oud‐Heusdense Poort Herptsepoort Wijksepoort
1e Optie PP Steenweg PP Oranjebolwerk PP Tramhalte Ravelijn
2e Optie PP Bakkersdam PP Bakkersdam PP Steenweg
3.4 Uitbreiding parkeervakken Uitgaande van het onderzoek kan de conclusie worden getrokken dat er onvoldoende parkeervakken in de vesting aanwezig zijn. De parkeerdruk in het geval alle bewoners thuis zijn ligt boven de 90%. Dit kan worden opgelost door : o Het terugbrengen van vroeger gebruikte, en nu opgedoekte parkeervakken. Hierbij moet naast het cultuur historisch karakter van de woning, ook rekening worden gehouden met de toegankelijkheid van de woonpanden. Kinderwagens en rollators moeten naar binnen en buiten kunnen rijden. o Het aantal parkeerplaatsen op de Vismarkt niet te verminderen. Indien het aantal parkeervakken op de Vismarkt wordt verminderd, dan dienen deze gecompenseerd te worden in de directe nabijheid. Uit het onderzoek blijkt dat juist in deze omgeving in de avond een te hoge parkeerdruk aanwezig is. o Toename van benutting van garages, carports en opritten.
4 Voorstel Parkeerbeleid Het voorstel van de Bewonersvereniging Vesting Heusden zoals deze is goedgekeurd door de leden op de speciale ledenvergadering van 9 december 2009 is als volgt : Breidt het aantal parkeervakken uit zoals is omschreven in paragraaf 3.4 Heel de vesting is “Blauwe Zone” in combinatie met parkeervergunningen o Vergunninghouders hebben de mogelijkheid om de auto te parkeren (geen tijdrestrictie) in alle straten van de vesting met uitzondering van het winkelgebied (tussen 09:00 en 18:00). o Maximum parkeerduur “Blauwe Zone” is 2 uur.
~ 11 ~
Rapport Parkeren In De Vesting o Tijden “Blauwe Zone” : Maandag t/m Zaterdag 09:00 – 18:00 voor heel de vesting. Op Zondag geldt de “Blauwe Zone” tussen 09:00 en 12:00. Het is voor iedereen mogelijk om in het winkelgebied tussen 18:00 en 09:00 te parkeren zonder tijdsbeperking.
5 Parkeeronderzoek vesting Heusden
5.1 Doelstelling De doelstellingen van het onderzoek zijn : 1. Inzicht krijgen in het huidige parkeren in de vesting. 2. Informatie verkrijgen voor het ontwikkelen van nieuw parkeerbeleid voor de vesting. 3. Cijfermatige onderbouwing verkrijgen die gebruikt kan worden voor het toetsen van nieuw parkeerbeleid.
5.2 Methoden In dit onderzoek is gebruik gemaakt van informatie van het CBS en het CROW. Daarnaast is kennis genomen van de demografiecijfers van de gemeente Heusden en het parkeerbeleid van diverse gemeenten, die afwijkend parkeerbeleid hebben ten opzichte van de vesting. Dit om alternatieve oplossingen in beeld te krijgen. Afsluitend is in de maand november een praktisch onderzoek door de vereniging in de vesting uitgevoerd. Drie maal per dag zijn de auto’s geteld in alle straten van de vesting. Daarnaast heeft een zogenaamde nulmeting plaatsgevonden op een zondagavond om 23:00. Deze nulmeting had tot doel het aantal auto’s te tellen van de bewoners in de vesting. Er wordt aangenomen dat er geen bezoekers meer aanwezig zijn op dat tijdstip. Afsluitend is de capaciteit in de vesting geteld. Dat zijn de parkeervakken, garages en opritten bij elkaar opgeteld.
5.3 Capaciteit De vesting Heusden heeft de volgende capaciteit voor auto’s :
Type
Aantal
Parkeervakken Garages Opritten Totaal
662 169 49 880
De parkeervakken kunnen als volgt worden opgedeeld naar gebruik : Gebruik Vrij parkeren en parkeervergunning Betaald parkeren
Aantal 575 45
~ 12 ~
Rapport Parkeren In De Vesting Betaald parkeren en parkeervergunning Totaal
42 662
5.4 Autobezit Volgens het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) hebben de bewoners 685 auto’s in hun bezit. Dit cijfer is echter niet betrouwbaar omdat lease‐auto’s hierin niet zijn meegenomen. Wanneer we naar de demografie kijken in de vesting Heusden dan kunnen we een schatting maken van het autobezit in de vesting. De uitkomst van de schatting is dat er 756 auto’s in de vesting aanwezig zijn. De berekening wordt hieronder weergegeven : Huishoudens Aantal Alleenstaand 334 Niet alleenstaand 349 Totaal 683 De schatting is als volgt tot stand gekomen :
Auto’s 334 454 788
Er zijn 334 alleenstaanden in de vesting. Een aanname die is gemaakt is dat elke alleenstaande een auto heeft. In de praktijk zal dit aantal waarschijnlijk iets te hoog zijn. Daarnaast zijn er 349 huishoudens in de vesting met meer dan 1 persoon. Om het aantal auto’s te berekenen die deze groep in bezit heeft wordt gebruik gemaakt van cijfers van het CROW. Die stellen vast dat een huishouden gemiddeld 1,3 auto bezit. Dit zijn in de vesting 454 auto’s. Wanneer de totale capaciteit (880) volledig wordt benut, dan kunnen alle bewoners (788) de auto parkeren in de vesting. In de praktijk blijkt dat niet alle garages en opritten volledig worden benut. Om te meten wat het bezettingspercentage is werd een zogenaamde nulmeting gehouden. In onderstaande tabel kan het resultaat van deze nulmeting worden afgelezen : Aantal gebruikte parkeervakken Aantal lege parkeervakken 620 42 Dit betekent dat de geschatte bezettingsgraad van de garages en opritten als volgt kan worden berekend : Geschat autobezit in vesting (788) minus het aantal gebruikte parkeervakken bij de nulmeting (620) levert de auto’s in garages en opritten op. De uitkomst van deze schatting is 168. Dit leidt tot een bezettingsgraad van garages en opritten van 77% (168/218 * 100).
5.5 Parkeerdruk In het onderzoek is de parkeerdruk gemeten gedurende een hele week in November. De volgende aannames zijn van belang bij de interpretatie van de cijfers : 60% van de bewoners zijn overdag aanwezig in de vesting (CROW). 100% van de bewoners zijn ’s‐avonds aanwezig in de vesting (CROW) In onderstaande tabel is de parkeerdruk (aantal geparkeerde auto’s t.o.v. aantal aanwezige parkeervakken) gemeten. Parkeerdruk binnen de vesting:
~ 13 ~
Rapport Parkeren In De Vesting Dag Maandag Overdag 79% Avond 82%
Dinsdag 75% 86%
Woensdag 80% 99%
Donderdag Vrijdag 79% 78% 89% 96%
Zaterdag 85% 105%
Zondag 101% 90%
Woensdag 1%
Donderdag Vrijdag 2% 1%
Zaterdag 2%
Zondag 26%
Parkeerdruk buiten de vesting: Dag Maandag Overdag 1%
Dinsdag 1%
5.6 Conclusie Binnen de vesting moet onderscheid worden gemaakt tussen weekdagen en het weekend. In het weekend is de bezettingsgraad de gehele dag boven de norm (85%). Op de weekdagen is de bezettingsgraad alleen in de avond boven de norm van het CROW. Buiten de vesting is er ruim voldoende parkeergelegenheid.
~ 14 ~