Inrichtingsplan Vesting Loevestein Vesting Loevestein herbergt drie kenmerkende tijdsperioden namelijk de Middeleeuwen, de Staatsgevangenis en de Hollandse Waterlinie. Iedere tijdsperiode heeft zijn sporen achterlaten, hierbij is de één duidelijk zichtbaar en is de andere minder zichtbaar maar juist sterk in zijn verhaal. En de huidige situatie van vesting Loevestein wordt met een expositie en openstelling van het Slot sterk ingespeeld op de tijdsperiode van de Staatsgevangenis. Deze periode kenmerkt zich door de ontsnapping van Hugo de Groot in de boekenkist. Daarnaast komen ook de twee andere tijdsperioden aan bod in de expositie maar vinden geen relatie met de buitenruimte van Loevestein. De specifieke vraagstukken die een rol spelen binnen het ontwerpproces zijn de herinrichting van de voorburcht en de aansluiting op de verschillende tijdslagen uit de historische ontwikkeling in de buitenruimte van Loevestein. Concreet zal dit leiden tot een ontwerp dat zich specifiek richt op beplanting, paden en bestrating, meubilair, informatievoorziening en verlichting. De visie zet in op de versterking en ontwikkeling van de zichtbaarheid van de buitenruimte van Vesting Loevestein gericht op de tijdsperioden Nederlandse Opstand en de Hollandse Waterlinie. Vanuit de visie voor Munnikenland waarin de nadruk te vinden was op de Hollandse Waterlinie zal deze ook mee worden genomen binnen de vesting van Slot Loevestein.
Plaats: Zaltbommel Jaar: 2012 Opp.: +/- 2 hectare Opdrachtgever: Rijksgebouwendienst Hogeschool Van Hall Larenstein
INRICHTINGSPLAN VESTING LOEVESTEIN ‘Samenhangende Tweedeling’ ‘Het inwerking stellen van de Vesting’ Het plangebied binnen de vesting bevat naast het Slot nog enkele opvallende elementen en ruimtes. Denk hierbij aan de historische voorburcht met kruittoren, de kazemat en aan de vestingwallen die in de tijd zo zijn geoptimaliseerd om de vijand buiten te houden. Ook de bebouwing heeft vele veranderingen ondergaan in de tijd. Zo is de bebouwing op de voorburcht bijna geheel verdwenen en is er een straatje ontstaan door verschillende gebouwen vanaf de entree van de vesting richting de munitiekelder. Deze bebouwing en het Slot hebben gediend als opslag van munitie, herbergen van soldaten en gevangenen en opslag van voedsel. In de huidige situatie zijn de meeste bebouwingen gerenoveerd en verbouwd voor recreatieve doeleinden. In de huidige planvorming om de bebouwing verder te optimaliseren voor recreatieve doeleinden wordt er bebouwing geplaatst volgens historische gegevens. In de eerste fase zal de kapschuur worden vervangen door een functioneler gebouw die voor de recreatie kan worden gebruikt. Daarnaast zal het Taverne worden uitgebreid. De visie vooraf aan deze eerste fase bestaat ook uit het plaatsen van bebouwing tussen het Taverne en het Arsenaal om het straatje te accentueren. Maar deze ontwikkelingen zijn voorlopig opgeschort voor onbepaalde tijd. Dit geldt tevens ook voor bebouwing aan de Kruittoren die de voorburcht een extra accent had moeten geven. Uit deze visie voor de bebouwing wordt ook erg ingespeeld op het straatje en de voorburcht. Voor de buitenruimte zal ook op deze visie worden ingespeeld. De voorburcht, samen met het Slot en de gracht zal de tijdsperiode van de Nederlandse Opstand vertegenwoordigen. Het straatje en de vestingwallen zullen de tijdsperiode van de Hollandse Waterlinie gaan vertegenwoordigen. Tweedeling Vesting Loevestein
GROEN VESTING Groen binnen de vesting zal in het nieuwe inrichtingsplan voornamelijk bestaan uit opgaande bomen aangeplant in lanen of in een boomgaard. Enkele solitairen op de rand van de vestingwal naar de bastions zijn een uitzondering. Daarnaast blijft de beeldbepalende kastanjeboom in het Soldatenstraatje behouden. De bomenlanen op de vestingwallen zijn geplaats op de walgang achter het banket. Deze zogenaamde gedekte route op de vestingwal komt uit de tijdsperiode van de Hollandse Waterlinie. Deze lanen verschuilden de soldaten en het materieel vanuit de lucht. Een boomgaard op de Voorburcht laat de zelfvoorniening zien binnen de tijdsperiode van de Nederlandse Opstand. Deze hoogstamfruitbomen staan in een verstrooid grid in een bestratingsvlak. De bomenrij aan het einde van de Soldatenstraat versterkt hier de straat waar de bebouwing ophoudt.
INTERNE ROUTING De interne routing zal niet groots veranderen ten opzichte van de huidige situeatie. De hoofdrouting (formele route) binnen de vesting loopt vanaf de toegangspoort over de soldatenstraat via ‘t straatje tussen het arsenaal en de werkschuur richting de voorburcht. Op deze voorburcht loopt de hoofdroute meteen richting de toegangsbrug die over de Slotgracht heen gaat richting het Slot. Binnen deze hoofdroute zijn de toegangspoort, ‘t straatje en de toegangsbrug verbindende elementen die je van de ene ruimte in de andere brengt en vice versa. De subroutes (informele routes) die er binnen de vesting zullen zijn hebben als functie het bereiken van elementen of plekken buiten de hoofdroute of het wandelen over de vestingwal. Hierbij zijn de subroutes over de vestingwal uitgezet door gemaaide paden.
PRINCIPE PROFIEL VESTINGWALLEN De vestingwallen zullen volgens bovenstaande profiel worden hergeprofileerd. Hierbij is de maat vanaf het buitentalud tot aan de walgang een vaste maat. Vanaf de walgang tot aan de slotgracht kan de maatvoering verschillen om de verschillende afstanden op te vangen. het banket zal worden toegevoegd ten opzichte van de huidige situatie. Dit banket ligt op een hoogte van 0,50 meter boven de walgang en 1,00 meter onder de top van de vestingwal. Recreatie kan plaatsvinden over de gehele vestingwal en de vlakke delen worden intensief gemaaid. De hellingen worden om de vier weken gemaaid om de contouren van de wal duidelijk zichtbaar te houden.
Inspiratiefoto maquette in huidige expositie
INRICHTINGSPLAN VESTING LOEVESTEIN SOLDATENSTRAATJE In de buitenruimte binnen de vesting zal de nadruk liggen op de Hollandse Waterlinie. Het thema hierbij is het in werking stellen van de vesting. Dit zal worden gekenmerkt door te verbeelden waar de soldaten klaar moesten gaan staan om hun verdedigende positie in te nemen. Daarnaast zal de beplanting vormen aannemen zoals deze tijdens deze tijdsperiode ook heeft gestaan. De plaats waar de soldaten klaar stonden was in het straatje voor de soldatenbarakken. Hierdoor heet deze straat ook het soldatenstraatje. Hier stonden de soldaten in het gelid zoals het er nu uitziet in 2 rijen van drie soldaten naast elkaar. Deze opstelplaatsen zullen worden geaccentueerd in het bestratingsvlak. Iedere soldaat die volgens dit gelid gestaan heeft zal worden vertegenwoordigt in het bestratingsvlak doormiddel van een ‘soldatensteen’. Deze steen bevat de naam van de soldaat en de jaartallen waarin deze soldaat geleefd heeft. De beplanting vanuit de Hollandse Waterlinie zal verbeeld worden op en naast de vestingwallen. Hier zal op de walgang de bomenlanen terug worden gebracht zoals deze dekking gaven aan de soldaten en als zichtbarriëre op het Slot. Deze bomenlaan bestond vroeger uit Iepenbomen, maar zullen teruggebracht worden in Zomereiken doordat
Iepen tegenwoordig gevoelig zijn voor de iepziekte. Aan de voet van de vestingwallen zullen de bestaande knotwilgen behouden blijven en hierbij zal een meidoornhaag worden geplaatst. Deze meidoornhaag stond ook tijdens de Hollandse Waterlinie aan de voet van de vestingwallen als ondoordringbaar element.
“Soldatensteen”
Doorsnede ter hoogte van kastanjeboom
Sfeerimpressie Soldatenstraatje (voor)
Doorsnede ter hoogte van vestingwal
Sfeerimpressie Soldatenstraatje (achter)
INRICHTINGSPLAN VESTING LOEVESTEIN VOORBURCHT De Voorburcht was in de tijdsperiode van de Nederlandse Opstand een omgracht vlak en bestond naast de huidige Kruittoren uit meerdere bebouwingen. Deze zijn voor een groot deel gesloopt. Een restant is nog te vinden in de vorm van een kleine ruïne op de uiterste noordoostelijke hoek. Ook zijn er in de zuidwestelijke hoek nog sporen te vinden van muren. Deze liggen verwerkt in de rand tussen het gras en de bestrating. In het nieuwe ontwerp wordt de beukenhaag weggehaald om voor ruimte te zorgen en samenhang te krijgen tussen de Voorburcht en de omliggende ruimte. Om de Voorburcht toch een accent te geven zal rond de Voorburcht de gracht worden verbeeld maar niet worden teruggebracht. In het nieuwe plan zal er een droge gracht voor in de plaats komen. Deze gracht heeft het principe van een ha-ha. Hierbij is de wand van de Voorburcht steil omhoog en zal het talud richting de vestingwallen licht omhoog lopen. De diepte van de droge gracht zal op 0,80 meter onder het maaiveld liggen. Een losse boomgaard volgt het grid van het bestratingsvlak. Met deze boomgaard wordt terug gerefereerd naar de zelfvoorziening uit de tijd van de opstand.
Doorsnede Voorburcht
Sfeerimpressie Voorburcht
Doorsnede Keermuur
